آشنایی با هفت ابزار کنترل کیفیت و کاربرد آن در صنایع

آشنایی با هفت ابزار کنترل کیفیت و کاربرد آن در صنایع

اسلاید 1: به نام خداي توانا و دانا كنترل كيفيت آماريتهیه کننده: فراز صالحیآشنایی با هفت ابزار کنترل کیفیت و کاربرد ان در صنایعمدرس: پیام نوبهارزمان: 91/4/29 مکان: کانون مهندسین ساری

اسلاید 2: آنچه ما را به جايگاهی که امروز در آن هستيم، رسانده است، برای حفظ ما در اين جايگاه کفايت نمی کند.

اسلاید 3: مفاهيم و تعاريف اساسيدیاگرام پارتونمودار علت و معلولبرگه های ثبت فراوانینمودار تمرکز خرابی هاهیستوگرامنمودار پراکندگینمودارهاي كنترلی

اسلاید 4: كنترل كيفيت آماري چيست؟به‌كارگيري روش‌ها و فنون آماري در حل مسايل كيفي.

اسلاید 5: تاریخچه کنترل کیفیتتوسعه کنترل کیفیت همزمان با رائه شیوه های تولید انبوه همراه با انقلاب صنعتی رواج یافت آغاز شد قدم های اولیه در سال 1920 برداشته شد در سال 1924 نمودارهای کنترل کیفیت توسط شوارت بوجود آمددر سال 1929 روش های بازرسی نمونه گیری توسط dodge&rosing ارائه شد

اسلاید 6: تاریخچه کنترل کیفیتبه دنبال توسعه کنترل کیفیت دکتر جوران و دکتر ایشی کاوا در ژاپن مسئله کیفیت، ارزشی بیشتری پیدا کرد

اسلاید 7: جمع آوری اطلاعاتData Colection

اسلاید 8: جمع اوری اطلاعاتداده های ثبتی باید جمه اوری شودصحت داده ها باید بررسی گرددراه حل ها باید بر مبنای داده های موجود و صحیح ارائه شود

اسلاید 9: جمع اوری اطلاعاتاطلاعات غلط چیست؟ داده های جعلی ابزار اندازه گیری خطای اپراتور در قرائت روش نمونه گیری و خطای نمونه گیری

اسلاید 10: هفت ابزار 1- برگه کنترل یا برگه جمع آوری داده ها2- هیستوگرام3- نمودار پارتو4- نمودار علت معلول5- طبقه بندی6- نمودار پراکندگی7- نمودار کنترل

اسلاید 11: وظیفه 7 ابزارعبارتند از :1- مشخص کردن مسائل2- حوزه و دامنه مسائل3- بدست آوردن فاکتورهایی که ممکتن است عامل مسائل باشند4- تعیین اینکه این مسائل در فاکتورها مرتبط هستند 5- جلوگیری از نواقصی که ممکن است از بی دقتی یا چیز دیگری در کار پیش بیاید6- تعیین مقداری که در بهبود کار بوجود می اید

اسلاید 12: 1- برگه کنترل در مراحل اولیه استفاده از ابزارهای کیفی، غالبا جمع اوری اطلاعات عملیاتی درباره فرایند مورد مطالعه، ضروری خواهد بود. در این گونه موارد برگه کنترل یکی ار ابزارهای مفیدی است که میتوان استفاده نمود.این برگه ابزار سودمندی برای جمع اوری داده هااست که متناسب با فرایند و یا نوع اطلاعات مورد نظر می تواند گوناگون باشد.

اسلاید 13:

اسلاید 14: نمونه ای از برگه کنترل شرایط تعویض فیلتر در سالن رنگ

اسلاید 15:

اسلاید 16: 1- برگه کنترل نکته: در طراحی یک برگه کنترل، نوع داده هایی که باید جمع اوری گردد بسیار حائز اهمیت است.شماره قطعه یا عملیات ، تاریخ، تحلیلگر و هرگونه اطلاعات دیگر که میتواند به گونه ای در تعیین عملکرد نقش داشته باشدباید در نظر گرفت.

اسلاید 17: 1- برگه کنترل وظیفه برگه کنترل جمع اوری داده های اماری است در برگه کنترل باید اسم کلیه اقلام در ان ذکر شده باشدبه طوری که بدون انکه چیزی را وارد لیست بکنیم در مقابل ان علامت می گذاریم.وظیفه ان نظارت بر کنترل توزیع فرایند، اقلام ناقص، و علت نقص انهاست

اسلاید 18: 2- هیستوگرام (بافت نگار – نمودار فراوانی)هیستوگرام نوعی نمودار میله ای است که به کمک آن می توان داده ها را تشریح کرد.هیستوگرام، تعداد زیادی از داده ها در قالب خاصی طبقه بندی می شوند تا بتوان انها را ساده تر درک و تحلیل کرد بدیهی است گروه بندی و نمایش ترسیمی داده ها به اخذ تصمیم منطقی و موثر کمک می کند.

اسلاید 19: 2- هیستوگرام (بافت نگار – نمودار فراوانی)بافت نگار تشکیل شده از یک محور افقی که اعداد اندازه گیری شده در طبقه های مختلف در ان قرار دارند و همچنین یک محور عمودی که نشان دهنده فراوانی است. در بافت نگار تعداد زیادی از داده ها در قالب خاصی طبقه بندی می شوند تا بتوان انها را ساده تر درک و تحلیل کرد.اشکال این نمودار تقریبا نامحدود است.لیکن در اکثر موارد نمودارها در اشکال مشخص ظاهر می شوند و هر کدام از این اشکال دارای خصوصیاتی هستند که با استفاده از انها می توانند رفتار فرایند را تجزیه و تحلیل نمود.

اسلاید 20: 2- هیستوگرام (بافت نگار – نمودار فراوانی)هیستوگرام، تصویری از داده ها ارائه می کند که توسط ان می توان سه ویژگی زیر را ساده تر مشاهده کرد:1- شکل توزیع فراوانی داده ها2- مکان یا تمایل مرکزی توزیع3- پراکندگی یا گسترش توزیع

اسلاید 21: هيستوگرام HISTOGRAM

اسلاید 22: 1- محاسبه دامنه:R = MAX – minR = 23 – 10 = 13ادامه 

اسلاید 23: 2- تعيين تعداد دسته‌ها:m = nm = 50  7ادامه 

اسلاید 24: 3- تعيين فاصله دسته‌ها:d = R / md = 13 / 7  2ادامه 

اسلاید 25: 4- تعيين حدود دسته‌ها:10  1212  1414  1616  1818  2020  2222  24ادامه 

اسلاید 26: 5- تعيين فراواني دسته‌ها:ادامه 3///10  125/////12  1410///// /////14  1614///// ///// ////16  188///// ///18  206///// /20  224////22  24

اسلاید 27: 6- ترسيم هيستوگرام:2422201816141210طول (mm)فراوانيLSL=13USL=21

اسلاید 28: 3- نمودار پارتو Pareto Chartنمودار پارتو نمودار میله ای است که علل مشکلات بوجود امده را با فراوانی ان مقایسه می کند. نام این نمودار از نام ”ویلفردو پارتو“ دانشمند علوم اجتماعی و اقتصاددان ایتالیایی گرفته شده است.وی معتقد است در بعضی جوامع اکثریت ثروت در اختیار تعداد کمی از افراد است.مهندسان کیفیت با بررسی های به عمل اورده به این نتیجه رسیده اند که مشاهده نقص ها از توزیع پارتو مشابهی پیروی می کنند.

اسلاید 29: 3- نمودار پارتو Pareto Chartبه عبارت دیگر درصد زیادی از نقص ها و مشکلات، ناشی از درصد کمی از علل باشند.یعنی اگر چه برای مشکلات بوجود امده علل بسیاری وجود دارد ولی تعداد کمی از این علل اهمیت داشته و با رفع انها می توان بخش اعظمی از مشکلات را حل نمود.درنمودار پارتو همین جمله بس که(( نمودار پارتو اولین قدم برای بهبود کیفیت در شرایط مورد نظرمی باشد))

اسلاید 30: 3- نمودار پارتو Pareto Chart

اسلاید 31: 3- نمودار پارتو Pareto Chart

اسلاید 32: 4- نمودار علت و معلول )استخوان ماهی، ایشیکاوا)زمانی که عیب، اشکال و یا اشتباهی شناسایی می شود باید علل بالقوه ان تعیین گردد.در مواقعی که مجموعه علل بروز مشکل واضح نیست یا فقط دو یا چند مورد از ان مشخص است نمودار علت و معلول می تواند ابزار مفیدی برای شناسایی علل بالقوه باشد.

اسلاید 33: 4- نمودار علت و معلول مراحل ترسیم نموداراشکال عیب یا اشتباهی را که میخواهید رفع نمایید مشخص نمایید.در جلسه ای با کمک کلیه افرادی که می توانند به حل موضوع کمک نمایند به علل بوجود امدن این علت فکر کنید و بدون رودربایستی انچه را که فکر می کنید بیان نمایید و ثبت کنید.(طوفان ذهنی)کلیه موارد ذکر شده رابه علت های متعارف مثل نیروی انسانی، مواد اولیه، اندازه گیری، ماشین ها، روشها و محیط(تقسیم بندی)

اسلاید 34: 4- نمودار علت و معلول مراحل ترسیم نمودار- ادامهبرای حذف هر کدام از استخوانهای اصلی برنامه ریزی نمایید با کاهش هر کدام از استخوانها می توانید مشکلات را کاهش دهید.((ضمنا می توانید برای برنامه ریزی مناسب تر و انتخاب این مسئله که باید کدام استخوان را اول حذف نمود از نمودار پارتو استفاده نمایید))

اسلاید 35: نمودار علت و معلول CAUSE AND EFFECT DIAGRAMمشكل كيفيافرادموادروش‌هاماشين‌ها

اسلاید 36: 4- نمودار علت و معلول

اسلاید 37: 5- نمودار تمرکز نقص (ابزار شهودی جمع اوری داده ها)یکی از ابزارهای ساده و در عین حال کارا در کنترل کیفیت می باشد که استفاده صحیح از ان همراه تجزیه و تحلیل ان منجر به یافتن نتایج جالبی می شود.در قسمت بالای فرم مشخصاتی مانند نام واحد، نام محصول، تاریخ و نام بازرس و .... نوشته می شود. بعد از هر بار بازرسی در صورت وجود عدم انطباق روی شکل محصول در محل وجود ایراد علامتی می زنیم. بعد از چند دوره میتوانیم با تجزیه و تحلیل این برگه به نتایج جالبی برسیم و با توجه به نوع فرایند می توان علت بوجود اورنده را کشف و رفع نمود.

اسلاید 38: 5- نمودار تمرکز نقص (ابزار شهودی جمع اوری داده ها)

اسلاید 39: 5- نمودار تمرکز نقص (ابزار شهودی جمع اوری داده ها)

اسلاید 40: 5- نمودار تمرکز نقص (ابزار شهودی جمع اوری داده ها)طبقه بندی محصول و داده هاضوابط موثر در طبقه بندی 1- نوع نواقص2- علت ان3- محل نقص4- مواد، محصول، تاریخ تولید، گروه کار، اپراتور تولید کننده

اسلاید 41: 6- نمودار پراکندگی(پراکنش، وابستگی)نمودار پراکندگی به منظور پی بردن به رابطه بالقوه بین دو متغیر استفاده می شود.برای رسم این نمودار داده ها به صورت زوجی نظیر (x1,y1) که تعداد این نقاط زوجی می تواند N مرتبه باشدتهیه شود.مقدار Y برحسب مقدار X بر روی این نمودار رسم می گردد.طریقه رسم نقاط بر روی نمودار پراکندگی بیانگر نوع رابطه موجود بین دو متغیر است.

اسلاید 42: 6- نمودار پراکندگی(پراکنش، وابستگی)

اسلاید 43: 6- نمودار پراکندگی(پراکنش، وابستگی)در شکل قبل یک الگوی خطی و رابطه صعودی مشخص است. الگوی خطی یکی از ساده ترین الگوهاست و دارای همبستگی مثبت یا منفی می باشد. یعنی با افزایش دما میزان استحکام بالا می رود. همبستگی این دو مشخصه توسط ضریب همبستگی تعیین می شود.

اسلاید 44: 7-نمودار كنترل CONTROL CHARTنموداري براي كنترل فرآيند در حين توليد از طريق بررسي روند تغييرات داده‌هاي آماري مربوط به مشخصه‌هاي مورد نظر محصولات.

اسلاید 45: انواع نمودارهاي كنترل1- كمي‌ها يا متغيرها (variables):«قابل اندازه‌گيري»(طول، قطر، جرم، وزن، اختلاف پتانسيل، شدت جريان، مقاومت الكتريكي، فشار، دما، ...)(نمودار ميانگين و دامنه)ادامه 

اسلاید 46: انواع نمودارهاي كنترل - ادامه2- وصفي‌ها يا توصيفي‌ها (attributes):«قابل شمارش»(تعداد نقص‌ها، تعداد عدم انطباق‌ها، تعداد اقلام معيوب، تعداد قطعات نامنطبق، تعداد محصولات خارج از تولرانس، ...)(نمودار p، c، u)

اسلاید 47: مثال از نمودار ميانگين و دامنهkn12345678910111213141516171819202122232425112131211111014141213111011121312121213131213121210213121112121415121213131115121514141315121314141412314121113111514131514121013121015151410141413101515412111114131013101210141512151110131310151513101215510111115131112111311151311151215101212121213101013

اسلاید 48: 1- محاسبه ميانگين‌ها و دامنه‌ها:123452/128/112/110/130/12R421426789100/126/130/128/122/12R5343411121314150/138/114/122/132/12R4543516171819202/138/128/120/122/13R5525321222324252/132/132/116/120/13R31455

اسلاید 49: 2- محاسبه ميانگين ميانگين‌ها و ميانگين دامنه‌ها:

اسلاید 50: 3- محاسبه حدود كنترل:

اسلاید 51: 4- ترسيم نمودار دامنه:دامنهشماره نمونهLCLUCL

اسلاید 52: 5- ترسيم نمودار ميانگين:ميانگينشماره نمونهLCLUCL

اسلاید 53: شرايط تحت كنترل بودن1- تمامي نقاط (يا نمونه‌ها) (در هر دو نمودار) در بين حدود كنترل خود قرار گيرند.2- طرز قرار گرفتن نقاط (يا نمونه‌ها) در كنار يكديگر كاملاً تصادفي باشد و طرح يا الگوي خاصي را نشان ندهد.

اسلاید 54: تعيين تكليف نقاط خارج از كنترل1- با مراجعه به برگه جمع‌آوري اطلاعات نمودارهاي كنترل، علت مربوط به خارج از كنترل بودن نقاط خارج از كنترل را در ستون «توضيحات» كه در آن، تغييرات عوامل مؤثر بر كيفيت (مواد، ماشين‌ها، روش‌ها، افراد) قيد مي‌شود، جستجو كنيد.ادامه 

اسلاید 55: تعيين تكليف نقاط خارج از كنترل - ادامه2- در صورتي كه در برگه اطلاعات در مقابل نمونه خارج از كنترل در زير ستون «توضيحات» موردي درج نشده باشد، علت مسئله را از واحد توليد جويا شويد.ادامه 

اسلاید 56: تعيين تكليف نقاط خارج از كنترل - ادامه3- پس از يافتن علت مربوط به خارج از كنترل قرار گرفتن نمونه(ها)، آن(ها) را از نمودار كنترل حذف كنيد و بار ديگر محاسبات حدود كنترل را انجام دهيد.ادامه 

اسلاید 57: تعيين تكليف نقاط خارج از كنترل - ادامه4- در صورتي كه نتوان علتي را براي خارج از كنترل بودن نقطه‌اي يافت، آن را از نمودار حذف نكنيد.

اسلاید 58: نمودار p (نمودار نسبت اقلام معيوب)شماره نمونهحجم نمونه(n)تعداد اقلام معيوبنسبت اقلام معيوب (p)شماره نمونهحجم نمونه(n)تعداد اقلام معيوبنسبت اقلام معيوب (p)120014070/01220011055/0220012060/0132007035/032008040/01420015075/0420019095/01520017085/052007035/01620016080/0620011055/01720014070/0720015075/01820012060/0820012060/01920010050/0920012060/02020017085/01020018090/02120013065/01120010050/02220012060/0

اسلاید 59: 1- محاسبه ميانگين نسبت اقلام معيوب

اسلاید 60: 2- محاسبه حدود كنترل

اسلاید 61: 3- ترسيم و تحليل نمودارUCLLCLشماره نمونهp

اسلاید 62: راه اندازی کمیته QCاعضای کمیته QCمدیر کنترل کیفیتسرپرست خطمسئولین کارگاهاپراتورهای باتجربه و خبره((اگر می خواهید کمیته QC را سازماندهی کنید ابتدا باید با پرسنل کارخانه یا سازمانتان درباره مشکل ان مشورت کنید))

اسلاید 63: به امید انکه محیط کاری دلپذیر و بهرور داشته باشیم