صفحه 1:
fos
وفيق نماز شب بيدا مى
کسی توفی
جه
شب آیت |
حکمت نماز شب
جمت بیدارشدن برای نماز شب
صفحه 2:
امشب آن نیست که در خواب رود چشم ندیم خواب در روضه رضوان نکنند اهل نعیم.
خاک را زنده کند تربيت باد بهار سنگ باشد که دلش زنده نگردد به نسیم
بوی پیراهن گم کرده خود می شنوم گر بگویم همه گویند ضلالی است قدیم
ای رفیقان سفر دست بدارید از ما که بخواهیم نشستن به در دوست مقیم
صفحه 3:
امام صادق عليه السّلام فرمود: «نماز شب صورت را زيبا و خلق
را نيكو و انسان را خوشبو مى كرداند. رزق را زياد و قرض را ادا
می کند. اندوه را برطرف می سازد و چشم را جلا می دهدء. [1]
رسول خدا صلَى الله عليه و آله فرمود: «نماز شب وسیله ای است
برای خوشنودی خدا و دوستی ملائکه». +1
امام صادق عليه السّلام فرمود: ددر خانه هايى كه نماز شب
خوانده می شود و قرآن تلاوت می گردد. آن خانه ها نزد
آسمانیان هم چون ستاره درخشا
7۷7 نخارالانواره چ ۸۷ ص ,۱۵۳
۰۲1 همان منبع» ص ,۱۶۱
[TT وافی» ج ۲ ص ,۲۳
صفحه 4:
نماز شب مجموعاً يازده ركعت است:
۱ -هشت رکعت آن. که دو رکعت. دو رکعت. مانند نماز صبح خوانده مى شود و جهار
دو رکعتی آن به نیت نماز شب می باشد.
٠" - دو ركعت نماز شفع: بهتر است در ركعت اول آن بعد از حمد. سوره «ناس؛ و در
رکعت دوم بعد از حمد. سوره «فلق» خوانده شود.
۳- یک رکعت نماز وتر: بعد از حمد سه بار سوره «توحید» و یک بار سوره «فلق» و یک
بار سوره «ناس» بخوانیم و متوان یک سوره تنها خواند. سپس دستها را برای قنوت به
سوی آسمان بالا می بریم و حاجات خود را از خدا می خواهیم .
و برای چهل موّمن دعا می کنیم.
و طلب مغفرت می کنیم و هفتاد مرتبه می گوییم: «استغفراله ربّی و اتوب الیه..
ll eee YY
صفحه 5:
از پرورد گار خود طلب آمزرش و مغفرت می کنیم و به سوی او باز گشت می نمایم.
آن گاه ۷ بار می گوییم Cal cel El Ga Sy lal lia Las مقام کسی که از آتش
قيامت به تو يناه مى برد. و بعد از آن ۳۰ مرتبه مي گوییم: لعفوه و سپس می
كوييم: درب اغفرلى و ارحمنى وتب I Enid SH GE 8
[۴]:زساله نوین؛ ج ام ص ,۱۷۰
ll eee YY
صفحه 6:
۱-هشت رکعت به نیت نماز شب و سپس دو رکعت نماز شفع و آن گاه یک رکعت
نماز وتر. که با فضیلت ترین نماز شب. نماز وتر و شفع است و دو رکعت شفع برتر از
وتر است.
۲ -برای نماز شب می توان به نماز شفع و وتر اکتفا کرد. بلکه هنگام تنگی وقت می
توان تنها به نماز وتر اکتفا نمود.
۳و
است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب می شود. و افضل از آن خواندن نماز شب
نزدیکیهای فجر است. 1۵۱
نماز شب از نیمه شب تا فجر صادق است. و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر
تحریر الوسیله؛ ج ۱» ص ,۱۳۶
ll eee YY
صفحه 7:
ب را نشسته بخواند حتی در حال اختیار. ولی اگر می خواهد
بخواند بهتر آن است که هر دو رکعت نشسته را یک رکعت ایستاده حساب کند.
بنابراين بايد هشت بار دو ركعت نشسته و هر دو ركعت به یک سلام که جمعاً شانزده
ركعت مى شود به نيت نماز شب بخواند و دوباره دو ركعت هر دو ركعت به يك سلام به
نيت نماز شفع و دو بار يك ركعت هر يك ركعت به يك سلام به نيت نماز وتر. ولى در
حال اضطرار و مريض همان يازده ركعت كفايت مى كند.
۵ - شخص مسافر می تواند نماز شب را پیش از نیمه شب بخواند.
۶ -جوانی که می ترسد خواب بماند و نماز شب از او فوت شود می تواند نماز شب را
پیش از نیمه شب بخواند.
ll eee YY
صفحه 8:
۷ -کسانی که برای خواندن نماز شب بعد از نیمه شب عذری دارند مانند پیرمردان و
یا کسی که از سرد شدن هوا می ترسد و یا از جنب شدن در خواب می ترسد... می
توانند نماز شب را قبل از نیمه شب بخوانند.
۸ - خواندن سوره در رکعتهای نماز شب لازم نیست و می تواند فقط به خواندن سوره
حمد اکتفا کند. هم چنین قنوت در رکعتهای دوم مستحب است و می تواند بدون قنوت
بخواند.
٩ -نماز وتر یک رکعت است و می شود آن را بدون قنوت به جا آورد.
- لازم نیست همه یازده رکعت را در یک مجلس بخواند. بلکه می تواند در دو سه
نوبت بخواند. بلکه تفریق افضل است. همان طور که رسول خدا تهجد می کرد.
صفحه 9:
مستحب است که نماز شب را بلند بخواند تا اگر از خانواده اش کسی می خواهد
برای به نماز شب برخیزد بیدار شود. چنان چه در روایت است و شهید و دیگران نیز
تصریح به استحباب چهر نموده اند.
بدیهی است که استحباب بلند خواندن نماز شب در جایی است که امن از ریا و شمعه
باشد و اگر خدای ناخواسته خوف ریا و شُمعه در بلند خواندن باشد باید آهسته
بخواند.[۶]
[۶]. کتاب شمع سحرء شب مردان خداء مفاتیح الجنان
صفحه 10:
جایگاه خاصی دارد و تاکید فراوانی که در ایات
در ميان نمازهای مستحبی نما
قران و احادیث به ان شده است به مراتب بیش از نمازهای مستحبی دیگر است. به
همین جهت اولیاء خدا ان را حتما بجا اورده و به تهجد و عبادت نیمه شب می
پرداختند تا انجا که خداوند نماز شب را بر بنده محبوبش حضرت ختمی مرتبت محمد
مصطفی (ص) واجب ساخته و چنین فرمان داده است (و برخی از شب را بیدار باش و
بپرداز که نماز شب نافله خاص توست ) (سوره اسراء ایه )۷٩
صفحه 11:
Sagid JLUI Go 9 به نافلَهُ لَك 2 ینعتک ریک مقاماًمَحَمُوداً (سوره اسرا eu
(va 1
كانُوا قليلاً من lo Jalll يَهُجِعُونَ وَ بالأشحارٍ هض یِستغْفُون (سوره ذاربت ایه ۱۷ ۱۸9)
جافى جُنُوبْهُمْ عن المضاجع يدْعُونَ رَبّهُمْ خفا وَ طَمَّعاً وَ مما رََقَنَاهُمْ يُنْفْقُونَ
(سوره سجده ایه ۱۶)
- قم الیل الا قلیلاً - نضفه dio jail gi قلیلاً - و زذ علیه و
زتیلا (سوره مزمل ایات ۴-۱)
صفحه 12:
وَ الّذينَ یُبیتون لربُهم سْجّداً و قياماً (سوره زمر ايهعء)
لَيُسُوا سَواءَ من Yai الکتاب مه قائمه FT gli ات الله آناء اللَيْلٍ وَ هُمْ يسْجدُونَ
(سوره ال عمران آیه 6۱۱۳
و مق الیل فاسجٌذ له و سَبّحُْ ليا طويلاً (سوره انسان ایه ۲۶)
امن هو قانث آنه الیل ساجداً و قائم در الأخرة و یرجوا ر
یشتوی Gull يَعْلفُونَ و الَّذِينَ لا يَعْلمُونَ انما بٍ 55 آولواالألباب (سوره زمر ایهو)
صفحه 13:
ان ریک یَغلم أ
مزضی و آخرّون یَضْربُون فی الأزض یَبتفُون من فضل الله و آخزون یُقاتلون فی سبیل ا
فاقروًا ما تَيَسْرَ منت و قیفوا الصْلاه و آئوا الژکاه و أفرضُوا اللّه قزضا حسناً Lo g 19055 لأتفسکم
من ختر تجذوه عند ال فو خیرا و آغظم g LySi استْفژوا لها له و رحیم (سوره مزمل ايه
(re
صفحه 14:
حضرت بیاصیر(ص] فرمودند : نماز شب چراغی است در تاریکی شب
نیز فرمودند :بهتریت شما کسانی هستند که خوش گفتارند و گرسنگان را سیر می
کنند و در شب .در ان هنگام که مردم در خوابند. نماز می خوانند .
امام صادق (ع) فرمودند : نماز شب جراغ خانه قبر و حجابى در ميان انسان و اتش
دوزخ و گذرنامه صراط و کلید ب
امام حسن عسكرى فرمودند : رسيدن به لقای خداوند سفری است که
راهوار آن نماز شب است.
صفحه 15:
صفحه 16:
صفحه 17:
وقت نماز شب از نیمه شب تا قبل از طلوع فجر صادق است هنگام سحر از ساير مواقع
بهتر است و تمامی ثلث اخر شب سحر محسوب شده و هر چه به اذان صبح نزدیکتر
باشد فضیلت بیشتری دارد .
کسی که میترسد خواب بعاند و یا به هر دلیلی نمی تواند بیدار شود می تواند نماز
شب را ثيش از نیمه شب و در اخر شب بخواند
اگر شخصی نماز شب را بین الطلوعین (یعنی بعد از اذان صیح و قبل از طلوع !۱
بخواند بهتر است که نیت اداء يا قضا نكند بلكه نيت قربه الى الله داشته باشد
اكّر نماز شب قضا شود مى توان ان را در روز بجا اورد
لازم نيست حتما یازده رکعت را یکجا و یکجا بجا اورد بلکه می تواند ان را در دو یا سه
نوبت بخوائد
نكته : براى نماز شب مى توان به نماز شفع و وتر اكتفت كرد بلكه به هر دليل امكان
بجا اوردن تمام نماز شب وجود نداشته باشد می توان به رکعاتی از آن اکتفا کرد و حتی
می توان تنها نماز وتر را بجا اورد
صفحه 18:
گناه
کسی که در طول روز دنيال گنه برود. روحش را با
كناه الوده كند با اعضلى يدنش دست به كناه بزئد. يا
با چشعش یا با زبانش و غیره كناه اثرش را ير انسان
می گذارد و روج انسان را می میراد
امام صادق عليه السلام مى فرعايد.
شخصى كه به عصيان روى مى آورد. از خواندن نماز
شب محروم مى شود و البته آثر كار بد در انسان» از
ار کاد تیز بر روی گوشت سریهتر است.(1)
در حدیث دیگرآمده: «مردی به فحمت امیرامومنین
عليه السلام آمد و كفث: اى امير مؤنان! من از نعاز
شب محروم شدم على عليه السلام فرمود: تو مرذى
هستس كه كتاهانت تو رابه بند كشيده است. (0)
وقتی انسان گرفتار كناه شد حتماً از نماز شب محروم
فى شود.
.چیه آدب اسلا محمدرضاآشتیا, من ۵۵اب
ل از غراحکم. مس Fra
2 يخار ار ۷ ص۱۳۶
دروغ
دومین چیزی که مان ماز شب می شود.
دروغ گفتن است. ate el عليه السلام
می قرماید: چه بسا مردی به وسیلهگفتن
دروغى از انجام فيض و اقامه تماز شب
محروم مائد. (0)
3 من سو۱۳
بهانه ی غلبه ی خواب
کسی که به بهانه ی غلبه ی خواب نماز
شب را ترک میکند؛ این عذر او مردود
چرا هنگام تماز شب, خواب غلبه می
كند؟ ولى اكر تا صبح باى فيلم بنشيند.
با همديكر صحبتهاى دنيانى كنند. تا
صبح مطالعة كند. از ترس دزد نكوايد و
يا لز اول شب به شب نشینی و ببهودگی
و یا مشغول غیبت شود خواب به
سراغش نمی آید.
زیاد خوابیدن در شب
خوابیدن یکی از نعمتهایالهی است که به نسان
داده شده است: خصوصاً شب برای استراحت و
خوابیدن قرار داده شده. همان طور كه ارزش '
خواب در روز بیشتر است عبادت و شب زنده
داری در شب از روز با ارزشتر است. شب را
انسان تقسيم كند مقدارى از آن برایعبادت و
مقداری از آن برای استراحت قرار بدهد.اگر همه
ی شب را بخواید زیان کرده: و به روج خود ضربه
رسول خدا صلی اه علیه و آله آفات زياد
خوابیدن را چنین بیان میکند.
عادر سليعان بن داود عليه السلام به سلیمان م
گفت. فرزئدم! از زياد خوابيدن در شب بيرهيز»
همانا زياد خوابيدن در شب. باعث تهيدستى و فقر
در روز قيامث مى شود.
asl بايدشب را زود يخوابد. ثا براى نماز شب
al, شود اگرب باشد مقدارزیادی همان طور
بیدار بعائد بعد بخوابد. از ثوفيق ثماز شب
خواندن محروم مى شود. هيج جيز را قدای نمز
قب نکنید.
صفحه 19:
پرخوری
وقت را تلف كردن و معده را تا به حلقوم از خوردنى ير نعودن. و
سيس در يسثر نرم و مكان راحتى به خواب رفتن. انسان را ا
توفق نماز شب باز میدارد. پر خوری سیب بخار معده و سستی می
شود و نتیجهی آن خواب زیاد است که آفتهای زیادی دارد در
حدیئی حضرت علیعلیه السلام میفرماید: « از پرخوری دوری
کنید که موجب فساوت قلب. در نماز و سپب تباهی بدن است.»
كاه مى شود كه انسان خود را براى بيدار شدن مهيا مى كند و از آنچه
باعث خواب میشود. يرهيز مى كند و به آنجه که در اخبر بای بیدار
شدن رسیده:متوسل می شود وليباز هم خواب میماند. که این لطفی.
از جائب خداوند متعال نسبت به ده در سیاست اعر او می باشد؛ ig
كه اين امرء بدين خاطر است كه وى را از عجب محافقت كند: يا اين كه به
خاطر تأشف شديد او براى از دست رفتن تهجد و نماز شب. اجر بيشترى
به اوعنايت فرمايد: ولى آنجه كه از اخبار استفاده مى شود: اين امر
خیلی اندک و یک دو شب نخواهد بود.
صفحه 20:
اسحق بن عمار ضمن روایتی از امام صادق -علیه السلام- نقل می کند که ایشان از پدران
بزرگوار و آنان از رسول خدا صلی ال علیهم اءجمعین نقل می کند که فرمود:
((ان الله يبلهى بالعبد يقضى صلوة الیل بالنهار یقول ملائکتی عبدی یقضی ما لم افترضه علیه
اشهدوا انی قد غفرت له )).خدای تعالی با بنده ای که نماز شب را در روز قضا بکند مباهات
می کند و می فرماید:((ای فرشتگان من . اين بنده من چیزی را که به او واجب نکرده ام
قضا می کند گواه باشید که من او را آمرزیدم )),
صفحه 21:
متهجّدین هستند که به مقاماتی ناثل می گردند و غیر آنان به هیچ جایی نخواهند رسید)).
علامه طباطباني -رحمة الله علية- م خرهاب+: جون به نجف اشرف برای تحصیل مشرّف شدم , از نقطه
نظر قرابت و خویشاوندی و رحمیّت گاهگاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می شدم . تا یک روز در
مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آنجا عبور می کردند. چون به من رسیدند دست خود را روی
: ((ای فرزند! دنیا می خواهی نماز شب بخوان و آخرت می خواهی نماز شب
بر در من اثر کرد که از آن زمان به بعد تا زمانی که به ایران مراجعت کردم . پنج سال pled .
در محضر قاضی روز و شب به سر می بردم و آنی از ادراک فیض ایشان دریغ نمی کردم و از آن وقتی که به
وطن باز گشتم تا وقت رحلت استاد. پیوسته روابط ما برقرار بود و مرحوم قاضی طبق روابط استاد و شاگردی
ء دستوراتی می دادند و مکاتبات از طرفین برقرار بود.
علآمه-رحمه الله عليه- مى فرمودند: ((ما هر جه داريم از مرحوم قاضی داریج ))
صفحه 22:
هار مبقوش ترین و تاپستدترین مردمنزد خداون i cha Yeats al cass
خواب و بان مرداری گندیده و در روز بیکار و تنبل باشد.)) یکی از نزدیکان اما میتی _
دس سره می گوید:
((پنجاه سال است که نماز شب امام خمینی ترک نشده . امام در بیماری . در صحت . در زندان »
در خلاصی + در تبعید. حتّی بر روی تخت پیمارستان قلب هم . نماز شب می خواندند. امام در قم
بیمار شدند و به دستور اطبّاء می بایست به تهران منتقل شوند. هوا بسيار سرد بود و برف مى
باريد و يخبندان عجیبی در جادّه ها وجود داشت , امام چندین ساعت در آمبولانس بودند. و پس
از 5 خواندند. شبی که از پاریس به سوی تهران می آمدند
تمام افراد در هواپیما خوابیده بودند و امام تنها در طبقه بالای هواپیما نماز شب می خواندند.
و شم اگر امام را از نزدیک دیده باشید آثار اشک بر گونه های مبارک امام , حکایت از شب زنده
داری و گریه هلی نیمه شب وی دارد.
بعضی از پاسداران در قم نقل می کردند که گاهی اوقات که امام برای تهجد بیدار می شدند. آنها
را مورد نوازش و تفقّد قرار می دادند.)) به حقیقت این بیداری امام در شب باعث شد. جهان را
بیدار کند.
صفحه 23:
خفتگان را خبر از زمزمه مرغ سحر
دوش مرغی به صبح می نالید
یکی از دوستان مخلص را
گفت بلور نداشتم که تو را
كقتم
ن شرط آدمیّت نیست
حیوان را خبر از عالم انسانی نيست
عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش
مگر آواز من رسید بگوش
بانک مرغی چنین کند مدهوش
مرغ تسبیح گوی و من خاموش
صفحه 24:
در حدیث قدسی خداوند به حضرت موسی- علیه اسلا می فرماید:
هان ای پسر عمران, اين منم که پر دوستانم مطلعم؛ چون شب آنان را فرا گیرد چشم دلشان را
دگر گون میسازم (که جز من چیزی نمیبینند) و عقوبتم را در مقابل دید گانشان
pare میکنم (بدان گونه که) از راه شهود و رویا رویی با من به مخاطبه میپردازند و حضورا با
من به گفتگو مینشینند. ای پسر عمران. در دل شبهای تار از دلت خشوع و از تنت خضوع و از
چشمانت قطرات اشک نثار من بنما و مرا بخوان که مرا به خود نزدیک و اجابت کننده دعوتت
خواهی یافت. [1]
شنهتار لللوار» ج 478 ص 139 ۰ [1]
صفحه 25:
روايت شده است که اسر المومنیر, -علبه ااسلام- از مقابل مغازه ای قضابی می گذشت
اب
. امي رالمؤمنين ! گوشت خوب . موجود است sl
امام علیه -السلام- فرمود: پول آن . موجود نیست .
قضَاب گفت : من مهلت می دهم و صبر مى كنم .
امام على -علية السلا ياسخ داد: من بر نخوردن گوشت صبر می کنم . (و افزود:) خداوند
متعال پنج چیز را در پنج چیز دیگر قرار داده است : عزّت را در بندگی , ذلّت را در معصیت ۰
حکمت را در کم خوردن و خالی بودن شکم . هیبت و ابّّت را در روی آوردن به نماز شب و
ثروتمندی و بی نیازی را در قناعت.
صفحه 26:
رسول خدا(ص) در خطبهای پس از سفارشی اکید به نماز و اثر مداومت آن در پاک شدن از گناهان.
فرمود: "ای مردم هیچ بندهای نیست جز آنکه ریسمانی چند بر [اعضای] او گره خورده پس چون
ثلثی از شب گذشت فرشتهای نزد وی میآید و میگوید: برخیز خدا را یاد کن که صبح نزدیک
شده است. اگر حرکت کرده برخیزد و خدا را یاد کند یک گره از گرههای او باز مى شود و اكر به
پا خیزد و وضو بگیرد و بهنملز ایستد همه گرهها گشوه میشود تا إينكه با جشمى شاد و روشن
وارد صبح شود". معلوم میشود گرههای روز را نملز شب باز میکند. امام حسن عسکری
(عليهالسلام) مىفرمايد: "إن الوصول إلى الله سفر لا یدرک إلا بامتطاء الليل. من لم یحسن آن یمنع
لم یحسن آن یعطی " سیر الی الله و وصول به خداى سبحان سفری است که مرکوب راهوار آن.
شب زندهداری است. برای کسی که مشتاق لقای حق است ب
رین وسیله. شب زندهداری است.
صفحه 27:
همین بیان را به شکل دیگری امام صادق (علیه السلام) از امیرالممنین (سلاماللهعلیه) نقل
فرموده که: اب بلتفکر قلبک, وجاف عن النوم جَنبک. واتق له ریک " با تفکر دلت را
بیدار و آگاه کن و شب هنگام برای نماز شب برخیز و از خدای خویش بهراس. تفکر.
دل را بيدار میکند چون گاهی خواب بر دل عارض میشود و انسان چیزی را درک
نمیکند. علی (علیهالسلام) میفر ماید: به خدا پناه میبریم از اين که عقل بیارمد "نعوذ
باه من سبات العقل ". (بر گرفته از کتاب حکست عبادات. &T له جوادی (lel
صفحه 28:
از حشرت سادن(م) منقول است که از جدّش روایت نموده که هر کس میخواهد برخیزد
برای نماز شب موقع خواب بگوید:
هم لا تُؤمنى مَكْرَكَ وَلا تُنسنى ذكْرَك ولا تَجْعَلْنى مَعَ الغافلین و ساعة کذا و کذا.
و به جای کذا و کذا ساعت بیدارشدن را بگوید. ملکی را خدا موکل گرداند که او را بیدار
نماید.
صفحه 29: