صفحه 1:
آییننامه و مقررات حفاظت در ریخته‌گری» آهنگری و جوشکاری
این آییننامه که به استناد ماده ۴۷ قانون کار تدوین و مشتمل بر ۴٩ ماده میباشد در دویست و نود و
چهارمین جلسه شورایعالی حفاظت فنی مورخ ۲۰/۸/۴۷ به تصویب نهایی رسیده و قبل اجرا است.
ماده ۴۷ قانون کار سابق‌به استناد مصوبه جلسة مورخ ۱۲/۵/۸۳ شورای عللی حفاظت فنی به ماده ۸۵
قانون کار مصوب آبان ماه ۱۳۶۹ تغییر یافته است.
صفحه 2:
الف - منظور از تأسیسات ریخته گری وسایل مورد استفاده برای ذوب کردن فلز و پختن آن در قالب میباشد که پس از
.سرد شدن به شکل مورد نظر در آید
ب - منظور از تأسیسات"آهنگری وسایل و ابزارهایی است که برای شکل دادن به فلز گرم.یا سرد بهوسیله چکش‌کاری
.یا پرس کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد
ج - منظور از تأسیسات جوشکاری و برش وسائلی است که برای حرارت دادن موضعی تا حد ذوب برای جوش دادن یا
.برش فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد
: مقررات کلی
ماده ۱: در تأسیسات ریخته‌گری. آهنگری یا جوشکاری که دود. گاز یا بخارات حاصله برای سلامتی کارگران مضر
.مى باشد باید وسایل تهویه مناسبی طبق آییننامه تهویه موضعی نصب گردد
ماده ۲ : کارگرانی که در ريختهكرى. آهنگری و جوشکاری بکار اشتغال دارندبلید درای وسایل مخصوص حفاظت سر و
چشم و لباس‌های حفاظتی و سایر تجهیزات حفاظت انفرادی طبق آییننامه وسایل حفاظت انفرادی باشند
صفحه 3:
ماده ۲ : کمچه‌های مخصوص ریختن بار که در موقع کار کج می‌شود و ظرفیت آنها از ٩۰۰ کیلو گرم. بیشتر نبوده و روی
تکیهگاههای ثابت‌با ربه نصب شدهیا بهوسیله جرائقال یا پل متحرک تفییر مکان می‌دهد و برای توزیع فلز مذاب
در ظروف دیگر به عنوان ذخیره کردن یا مخلوط کردن یا سایرفلزات يا رای برداشتن سربرهفلزبه کار می‌رود
باید مجهز به دسته کمچه دوطرفه با دوشاخه بوده با فرمان آن ب‌وسیله چرخ دندهانجام گردد در صورتی که
.ظرفيت آنها بیش از ٩۰۰ کیلو گرم است باید مجهز به فرمان با چرخ دنده باشد
ماده ۴: برای جلوگیری از وژگون شدن یا نوسانات غیرقابل کنترل کمچه‌های مخصوص ریختن بار در صورتی که دارای
دسته کمچه دوطرفه یا دوشاخه باشد بلید مجهز به ضامن اطمینان دستی باشد و چنانچه بهوسیله جرخ دنده كج
.شود یا عمل به طور مکانیکی یا الکتریکی انجام گردد باید دارای ضامن یا ترمز اطمینان خودکار باشد
چرخ‌دنده‌هایی که در کمچه‌های مخصوص ریختن بار برای کج کردن آن به کار می‌رود باید دارای حفاظ باشد
.ماده
صفحه 4:
ماده ۶: کمچه‌های مخصوص ریختن بر که دارای دسته کمچه یک طرفه میباشد بلید مجهز به صفحات حفاظتی فلزی
باشد که روی دسته بین کارگر و کمچه قرار گرفته و مانع از پرتاب ذرات فلز مذاب به کارگر گردد
: کلیهاجزاءریخته‌گری و راه‌های مورب یا سکوی مخصوص کج کردن ماشینهای سانتریفوژافقی که بای ریختن
وله ی اقسام تنیلتدرهای توخالیبه كار می‌رودباید به وسیله حفانهای مناسبی محضور کردد
مارتوپیلون و انواع مختلف پتک ماشینی
ماده ۸: کلیه ماشینهای یتک که فرمان آن‌با پدال میباشد بلید در قسمت بالای بازو و روی پدال مخصوص اه انداختن
.ماشین دارای حفاظ باشد
ماده 4 کلیه ماشینهای پتک بلید در قسمت عقب مجهز به حفاظهای مناسب باشددتا در موقع کار جلوی پرتاب قطعات
و خردههای آهن را بگیرد و طوری نصب شده باشد که به سادگی اجازه دسترسی به قالبهای فرم را ندهد. به این
منظور حفاظها بليد در يك طرف داراى باشنهاى باشد كه بتولند روى آن بجرخديا اينكه به ستونهاى قابل حملى
.كه ووى زمين كذارده شده تکیه داشته و يا از سقف آویزان شده باشد
ماده
صفحه 5:
.ماده :1٠١ كاوه مخصوص نصب ومحكم کردن قالب فرم نباید دارای زائده باشد
بکند باید تخماق يا قالب فرم فوقانی روی سندان قرار گرفته باشدماده :1١ در موقعى كه ماشين بتك كار نم
ماده ۱: پرس‌های مخصوص برداشتن خردههای آهن و قلم موهایی که برای روغن زدن قلب‌های فرمبه کار می‌رود بلید
دارای دسته‌هایی با طول کافی باشد تا بدون این که دست یا بازو در منطقه خطر قالب فرم قرار كيرد. به كاركر
.اجازه روغن کاری (در تمام طول قالب فرم) یا پاک کردن خرده آهن (در تمام طول ستدان) را بدهد
ماشینهای پتک بخار و ماشینهای پتک با هوای فشرده
ماده ۱۳:لولههای ورودی بخار در ماشینهای پتک بخار یا ماشینهای پتک با هوای فشرده بلید دارای شیرهای کشویی
متوقف کننده باشد و در محلهاى مناسب نصب كرددسنا در موقع تعويض يا تعمير قالبهاى فرم.يا تعمير تخماق آنها
را به بندند و در صورت امكان آن را در حال بسته جفت کنند
صفحه 6:
ماده ۱۲: در موردی که فشار دیگ بخار اصلی کارگاهبیشتر از فشار مجاز ماشین پتک باشد باید یک دستگاه تقلیل
فشار با یک سوپاپ تنظیم کننده خودکار که عمل آن به وسیله سوپاپ اطمینان تکمیل شود روی ماشین نصب
گرد
ماده ۰1۵ لولههای بغاررسان ماشین پتک در صنورت مقتضی بودن وضع باسد از مجرایی که در کف کارگاه تعسبیه شده
.عبور داده شود در غير اين صورت برای جلوكيرى از تماس اشخاص با اين لولدها بايد آنها را عایق کاری کرد
نعاده 18 كليه وسايل تغليه غودكار و غيرغودكار سيلتدزهاى ماشين يف بغاربایدبهفاقلاب مربوط باشد
پتک‌های مکانیکی
کند باید دارای وسایل قطع‌ماده ۱۷: ماشینهای پتک مکانیکی که مستقیماً بهوسیله قوه محرکه مکانیکی عمل مب
: کننده قوه محرکه بشرح زیر باشد
.الف - قطع کننده مخصوص در مورد پتک‌های موتور سرخود به قسمی که دسترسی فوری کارگران مقدور باشد
ب - مکانیسم متوقف کننده با وسائلی که کلیدهای قطع کتنده را در حال توقف ماشین و یا کلیدهای راهاندازی را که
بروی موتور تفرادی دستگاه سوار شده است چفت کند
صفحه 7:
ج - فلکه‌های ثابت و فلکه‌های هرز باید دارای چنگک‌های ردکننده تسمه بوده و به قسمی تعبیه شده باشد که بتوان
در حال توقف دستگاه آن را چفت کردیا مجهز به‌وسایل رد کننده تسمه‌یاقرقره‌های هادی باشد که درگیر شدن
تسمه و جدا کردن آن را از فلکه‌های محرک تسهیل کند یا دارای کلاچی باشد که روی فلکه محرک نصب شده و
.دارای دستگیره‌ای باشد که بتوان آن را در حال توقف ماشین ثابت و محکم کرد
ماده ۱۸: در پتک‌های مکانیکی که گرفتن قطعه کار به زیر چکش فقط با یک دست انجام می‌گیرد بلید وسایل حفاظتی
.زیر موجود باشد.
الف - یک زبانه متوقف کننده که تا موقعی که این مانع زبانه‌ای شکل بهوسیله دست آزاد کارگر کنار نرفته از پایین
.آمدن چکش جلوگیری کند
.ب - یک اهرم دستی که بجای پدال برای ره انداختن ماشین مورد استفاده قرار گیرد
ماده 14: بتكهاى مكانيكى که در آنها برای گرفتن قطعه کار احتیاجی به دست نمی‌باشد باید دارای وسیله متوقف
کننده حفاظتی باشد و عمل آن به قسمی تنظیم گردد که در موقع راه انداختن ماشین کارگر هجبور شود هر
.دو دست خود را به فرمان بكيرد
ماده ۲۰: موقعى كه جكش ماشين يتك بدوسيله فنر آويزان و نكهدارى مىشود اين فنرها بايد بدوسيله حفاظهاى
.مناسبى محصور شده باشد
.تخماق‌های کف تخت که عمل بالا و پایین رفتن آنها بهوسیله غلطک‌های اصطکاکی تأمین می‌شود
صفحه 8:
خلطک‌ها بسا سایرکارهای مشابه در تخماق‌های کف تخت در مواردی که از سسکوی‌روغنکاری و تنظیمماده۲۱ : براد
,باشدکاراستفاده می‌شودسکوی مزیور باید دارای نرده و یا گیر مناسب
.ماده ۲۲: تخماق‌های کف تخت باید مجهز به صفحات حفاظتی که در بالای سر کارگران قرار گرفته است باشد
پرس‌های هیدرولیک مخصوص آهنگری
ماده ۲۳ : علاوه بر شرایط ایمنی که در آییننامه مربوط به مقررات حفاظتی پرس‌ها ذکر شده این پرس-ها باید دارای
: شرایط زیر باشد
الف - در صورتی که شیر فرمان جزیی از بدنه دستگاه نبوده‌یا روی بدنه نصب نگردیده بلید طوری قرار گرفته باشد که
,متصدی دستگاه در موقع کار کلیه قسمت‌های پرس را به راحتی ببیند
ب - در موردی که به وجود آوردن وضع مذکور در قسعت (الف) عملی نباشد باید در مقابل متصدي دستگاه آینهای
.قرار داد که تصویر کلیه اجزاء پرس را کاملا منعکس كند
صفحه 9:
پرس‌های مکانیکی مخصوس آهنگری
ماده 15 : موقعى كه لازم شود تغذیه پوس مکانیکی با دست آنجام گیرد دستگاه بايد مجهز به موانع حفاظتى بوش شهاى
حفاظتى جفتدارها وسایل راهانداختن که در آن واحدنبا دو دست عمل کند بوده و طوری ساخته شده باشد که
متصدی نتواند در موقع کار پرس دستهای خود را در منطقه خطر قرار دهد
ماده ۳۵: پرس_های مکانیکی عمودی مخصوص آهنگری بابد دارای حفاظ توری قابل تنظیم بوده و ارتفاع آن تا حد
.فوقانی کورس قسمت کشویی ادامه داشته باشد
ماده ۲۶: پرس‌های فردی مخصوص آهنگری بلید مجهز به وسایل تک ضره‌ای باشدتا پس از ورد آوردن هر ضربه عمل
.پدال یا اهرم فرمان را قطع کند و مانع كار برس برای بر دوم شود
.ماده ۲۷: فثرهای ضربه‌گیر که در پرس‌های آهنگری بکار می‌رود بایدبه‌وسیله حفاظهای مناسب محصور شده باشد
ماشیی‌هاق افقی مخضوض آهنگزن کردن ميل نيع و مقرها
cole ۲۸: ماشینهای افقی مخصوص آهنگری کردن میل. پیج و مهره باید دارای صفحات حفاظتی باشد به قسمی که
كشوى دستكاه را بيوشائد. همجنين بايد مجهز به يك قطعه اطمينان ياره شونده از جدن معمولى باشد اين قطعه
ابليد بين بدنه دستكاه و ماتريس فشارى ثابت كار كذارده شودسا بدين ترتيب فشار بیش از حد مجازی که در موقع
.گیر کردن قطعه کار بین ماتریس‌ها ایجاد می‌شود مستهلک گردد
صفحه 10:
ماشینهای نورد
ماده ۲۹: ماشینهای نورد بایددارای حفاظاهایی باشد که از دسترسی به محل خطر جلوگیری کند
دستگاههای جوشکاری
۳: در مجاورت موادقابل اشتغال و اتفجار یا در مکانهایی که گرد و غبار و بخارات یا كازهاى قابل انفجار و اشتعال
بوجود داردنباید جوشکاری و برش با دستگاههای. جوشکاری انجام شود
ماده ۳۱: گر در محل‌هایی که جوشکاری انجام مى كيرد و اشخاص ديكرى غير از جوشكاران نيز مشغول بكار بوده يا
.غبور و مرور كنند بايد از ياروانهاى ثابت يا قابل حمل مناسبى استفاده شود كه حداقل ارتفاعشان ؟ متر باشد
ماده ۳۲: جدارپاروانهای حفاطتی دائم با موقت که برای کارهای جوشکاری یا برش مورد استفادهمی‌باشد باید از یک
رنگ سیاه‌یا خاکستری سیرومات (غیربراق) ب
ole
ه شده باشد تا اشعه نورانی مضر را جذب کرده و از انعکاسس آنها
.جلوگیری کند
ماده ۳۳: قطعات کارباابعاد کوچک یا متوسط در جوشکاری یا برش بلید روی میز کار یا پیش‌خوانی قرارداده شود که
.سطح آنها با ورق فلزی پوشیده شده باشد
حاوی موادقابل اشتعال و انفجار میباشد جز درموارد استثنایی ویا اجازه مراجع‌ظرفهایی کهماده ۳۴: جوشکاری یا برش
یصلاحیتی که مورد تأیید وزارت کار باشد نبايد انجام شود
صفحه 11:
دستگاههای جوشکاری و برش اکسی استیلن
ماده ۳۵: کپسول‌های استیلن پر یا خالینباید در کاراه‌های جوشکاری يا برش نبار شود همچنین انبار کردن آنهاتواماً
با کپسول‌های اکسیژن در یک جا فقط موقعی مجاز است که بهوسیله جدارهای مقاوم در مقابل حریق اين دو نوع
«کپسول از یکدیگر مجزا شده باشد
ماده ۳۶: کپسول‌های استیلن یا اکسیژن کمبه طور قائمقرار گرفتهلن بلید بهوسیله تسمه؛ طوق یا زتجیر مهار شوندتا
«خطر افتادنآنها بر روی زمین از بین برود
ماده ۳۷: کپسول اکسیژن‌یا کپسول استیلن بلید دارای سرپوش حفاظتی برای شیر باشدتا در هنكام جابجا كردن وبيا
موقعی که از آن استفاده نمی‌شود روی شیر کپسول نصب شود
.ماده ۳۸: سوپاپ‌ها. فشارسنج ها يا وسايل تنظيم و رگلاژکپسول اکسیژن را نبايد كريس كارى كرد
ماده 14 : لولههاى قابل انعطافی که اسستیلن و اکسسیژن راز لولههاى تغذيه يااز كبسولهاء به مشعل جوشكارى
باشد تا عوضی‌دنده‌های مختلفمی‌رساندباید دارای رنگهای متفاوت و مشخص بوده و بيج اتصالات لولهها درا
لولهها به مخازن با کپسول‌ها همکن تشودبستد
صفحه 12:
ماده ۴۰ : کلیه اجزاء حامل الکتریسیته دستگاههای جوش یا برش که با مولد برق (ژنراتور) یسک سوکننده
(ردرسور) و یا ترانسفورماتور کار می‌کنند باید در مقابل خطر تماس-با قطعات و هادی‌های لخت که تحت فشار
الکتریکی هستند حفاظ گذاری شده باشد
ماده ۴۱ : شکاف‌هایی که در روپوش دستگاههای ترانسفورماتور برای تهویه دستگاه در نظر گرفته شده باید به قسمی
.تعبيه شده باشد كه داخل كردن اشياء مختلف از بين شكافها غيرمقدور باشد
.زمين باشددستكادهاى جوش برق بايد به طور مؤثرى داراى اتصال الكتريكى به‌ماده ۴۲ : بدنه
.ماده ۴۳ : محل اتصال کابل‌های تغذیه به دستگاه باید عایق کاری شده باشد
.ماده ۴۴: سطح خارجی گیره الکترود و همچنین فکهای آن باید تا محلی که ممکن است عایق کاری شده باشد
ماده ۴۵: گیره‌های الکترود بلید مجهز به صفحات یا سپرهای حفاظلتی باشد.تا دست کارگر را در مقابل حرارت حاصله از
.قوس الکتریکی حفظ نماید
ماده ۴۶: در دستگاههای جوش برق با مقاومت الکتریکی (رزیستانس) تمام قسمت‌های حامل جریان برق به استثناء
.محل جوش بايد كاملاً يوشيده و محفوظ باشد
صفحه 13:
ماده ۴۷: دستگاههای جوش برق با مقاومت الکتریکی بايد مجهز به وسیله قطع کننده خط بوده و روی ماشین یا در
.کنار آن قرار داشته باشد
شود وماده ۴۸: اتصال هادی‌های تغذیه کننده برق به دستگاه جوشکاری باید بهوسیله پیج و مهره به طورمحکم انجام
.محل جوش مى توان از فيش استفاده كردفقط درمدار انتقال برق به
ماده 59 : دستكادهاى خودكار و نيمه خودكار جوش برقببا مقاومت الكتربكى بليد مجهز به حائلهاى حفاظتى .با وسايل
.راه انداختن با دو دست باشد
اين وسايل بليد طورى قرار كيرد كه كاركر يس از به راه انداختن دستكاه نتولند دست خود را در منطقه خطرناک وارد
as,
ماده ۴۷ قانون کار سابق‌به استناد مصوبه جلسة مورخ ۱۲/۵/۸۳ شورای عالی حفاتلت فنی‌به ماده ۸۵ قانون کار مصوب
.آبان ماه ۱۳۶۹ تغییر یافته است
اين آییننامه که به استناد ماده ۴۷ قانون کار تدوین و مشتمل بر ۴۹ ماده میباشد در دویست و نود و چهارمین جلسه
.شورای عالی حفاظت فنی مورخ ۲۰/۸/۴۷ به تصویب نهایی رسیده و قابل اجرا است