صفحه 1:
آئین‌نامه ایمنی مخازن آب و استخر ها
هدف:
هدف از تدهین لین آیین‌نلمه پیشگیری از حوادث منجربه صدمات جلنی و خسارات مللی در حين کار کارگران
در محل مخازن آب و استخرها می‌باشد.با عنلیت به اينکه تاکنون آیین‌نمه‌ای تحت عنوان آیین‌نامه ایمنی در
مخازن آب و استخرها در مجموعه آییننامههای مصوب شورای عالی حفاظت فتی وجود نداشته, بنابراین آیین‌تامه
مذکور برای زمان بهیهبرداری از مخازن و استخرها که کارگران در آن محیط اشتغال بكار دایند تدوین شده است.
قلبل ذکر است برای ایمنی در امور دیگر از جمله ساخت. خرید. حمل و نقل. نصب. مونناژ و دمونتاژ باید از
آییننامههای دیگر مضوب شهرای عالی حفاظت فتی بهزهبزد.
صفحه 2:
آئین‌نامه ایمنی مخازن آب و استخر ها
صفحه 3:
فصل اول - تعاريف
مخزن:به كليه محلهاى طبيعى و مصنوعى جمع آورى و ذخيره لب مخزن اطلاق می‌شود. مانند انواع استخرها. محل‌های
.ذخيره آب و بسآب. حوضجههاى برورش ماهى و ميكو و موارد مشابه
ot og ee
.الف) مخزن آب هوائی: بسته به شرایط و نیازها با مصالح مناسب. در ارتفاع و بلاتر از سطح زمین ساخته می‌شود
.ب) مخزن آب زمینی: با توجه به شرایط و نیازهاء مانند استخرها در سطح زمین و با مصالح مورد نظر احداث می‌شود
.ج) مخزن آب زیرزمینی با مصالح مورد نظر و برای مصارف خاص ساخته می‌شود
:مخازن آب برحسب نوع مصالح به شش دسته تقسیم می‌آگردند
مخاین‌تنی0
مخليزفازى-©
مخاينبا مصللح بئيى- ©
مخاین ی استیکی:6
مخاز نف ایب رگا-9
مخلينبا مصلح مركب ©
صفحه 4:
فصل دوم- مخازن آب
ماده ۱- در زمان طراحی انواع مغازن بایستی بررسی‌های زمین‌شناسی و آزمایشات دقیق مکانیک خاک و ولرزه خیزی و معیارهای فنی
از جمله تعیین دقیق بارهای استاتیک و دینامیک و عبور وسایلنقلیهبه همراه استانداردهای ساخت و بهره‌برداری رعایت
.شده باشد
.ماده ۲- کلیه مخازن بایستی مطابق آئین‌نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی احداث شود
ماده ۳- فاصله درختان مجاور مخازن, بايستى به اندازداى باشد كه ربشه آنها به يايدها و دیواره‌های سخازن فشار وارد ننماید
ماده ۴- بلید در محاسبهپای‌های مخازن هولیی اصول استاتیک و دینامیک رعلیت شده و از نقطه نظر پایداری واجد استحکام کامل
.باشد و تحمل حداکثر فشار برهای وارده و فشارهای جانبی و بارهای معلق را داشته باشد
ماده ۵- تجهیزات مخازن شامل تجهبزات ورودى. خروجى. تخليه. کنترل سطح آب. سرريز. ارتفاع سنج و دبى سنج و غيره بایستی
.هموره بازدید و در صورت معیوب بودن اصلاح گردند
ماده ۶- بدنه مخازن بایستی با توجه به شرایط جوی و محیطی و تغیبرات دما طراحی و ساخته شوند
.ماده ۷- از ایجاد هرگونهمعبر تاسیسات ساختمانهای اداری و سسکونی و پارکینگ روی مخزن زیرزمینی خودداری گردد
.ماده ۸- سقف مخزنها باید به خوبی آب‌بندی شده و دارای شیب مناسب برای جلوگیری از تجمع: آب باشد.
.عاده -٩ لوله خروجی سرریز مخزن بایستی قابل مشاهده بوده و احتمال غرقاب شدن آن وجود نداشته باشد
.عاده ۱۰- شیر تغلیه و خط انتقال تخلیه آب باید در خارج از مغزن نصب شود و آب مخزن بصورت تقلى دفع گرده:
ماده ۱۱- فاصله شیر تخلیه از مخزن بلید بگونه‌ای باشد که احتمال برگشت لب مخزن در هنگام رسوب‌زدایی‌یا تعمیرات وجود نداشته
باشد
ماده ۱۷- سرریز مخازننبایستی مسقیمً به سیستم فاضلاب یا زهکشی آب باران وصل شود
.ماده ۱۳- لوله‌های خروجی سرریز بایستی بصورتی باشد که احتمال ورود اجسام با جانداران به آن معکن نباشد.
.ماه ۱۴- آب سطح مخازن نبایستی از حداقل تعیین شده پایین‌تر باشد تا از مکش هو یا ورود رسوبات پیشگیری گرد
صفحه 5:
فصل دوم- مخازن آب
le, ۱۵ برای دستیابی و بازدید از مخازن بایستی تعدادکاقی دریچه بر روی سقف مخزن تعبیه شود
ماده 1۶- ظرفیت لوله خروجی بایستی از ظرقیت لوله ورودی بیشترباشد
.ماده 17- مخازن بايد داراى سيستم تهويه مستقل باشند و از سرریز بهعنوانتهویهاستفاده نشود
ماده ۱۸- سیستم تهویهبایستی‌به تخوی باشد که احتمال ورود آب باران و آبهاى سطعى. كرد و غبار. جانداران وغيره از طريق آنها به داخل
.مخزن وجود نداشته باشد
ماده 14- ناوداتها تبايد وارد مخزن شده و يا از داخل مخزن عبور تعايند.
ماده ۲۰- در هواکشهای عصایی بایستی انتهای باز آن حدلقلیک متربا سطح تمام شده بام مخزن فاصله داشته و در نزديكى سر آن تورى
,نصب كرددا
ماده ۲۱- قبل از ورودبه مخازن, بليد بوسيله دستكاههاى اندازهكيرى از ميزان غلظت اكسيزن و همجنين كازهاى سمى موجود در آنها
.اطلاعات کافی بدست آورد
ماده ۲۲-افرادی که برای شستشوی داخل مخازن اقدام می‌کنندبایستی مجهز به وسایل و تجهیزات حفاظت فردی باشند
,ماده 1- اسامى كليه افرادى كه وارد مخزن مى شوند به هعراء ابزار و لوازمى كه همراه دارند بايستى قبل از ورود.کنترل و ثبت شوند
ماده ۲۴-افرادی که وارد مخزن می‌شوندبایستی لباس کار مناسب و چکمه بلندداشته باشند
ماده ۲۵- در مواردی که مواد ریز و جلمد یا رسویی در دیوار با کف مخزن‌با شعله افکن سوزاندهمی‌شهند بایستی تجهیزات ایمنی مناسب
مانند ماسکهای تنقسی. دستکش, کمربندایمنی و طناب نجات. عینک حفاطتی و غيره در اختيار كاركران قرار كيرد
.ماده ۲۶- کارگراتی که اور مربوط بهداخل مخازن ر انجاممی‌دهندپاید از سلامت جسمانی و روانی کامل برخوردارباشند
.ماده ۲۷- کلیه قسمتهای مخازن فلزی باید در فواصل زمانی مناسب از لحاظ خوردگی بازدید و در صورت نیاز تمیز و رتگ‌آمیزی شوند
ماده ۲۸- استقاده از عل کشها رای حذف گیاهان مزاحم بر روی سقف مخازن زمینی مجازتبوده و باید از روشهای مکانیکی با سوزاندنبهره
رد
ole, ۲۹- سر لولهتخلیهبایستی در محل خشک قرارگیرد و هرگز با زمین یا آبی که در پای شیر تخلیه جمع می‌شود تعاس پیدانکند
صفحه 6:
فصل دوم- مخازن آب
ماده ۳۰- نردبانهای مخازن هوایی بایستی مجهز به حفاظ کمری باشد و راهرو اطراف محیط مخزن نیز بایستی مجهز ب نردهحفاظتی باشد.
ماده ۳۱- در زمان کار بر روی مخازن هوائى بايد كاركران ختما از کمربند ایمنی و طناب نجات استفاده نمابد
ماده ۳۲- لوله سرریز مخازن آب تبایستی در راستای نردبان مخازن باشد
عاده ۳۳- بایدهمواره سیم اتصال زمين به بدنه فلزى كليه مخازن هوانی و زمینی و زیرزمینی وصل باشد
ماده ۳۴- کلیه دستگاههای برقی مورد استفاده در مخازن که در داخل لب قرار میکییند بل از نوع ضد لب و مجهزبه سیستم اتصال زمین
باشند
ماده ۳۵- كليه كابلها. تجهيزات. متلقات. اتصالات و موارد مشلبه كه در محیطهای مرطوب مخازن مورد استفاده قرار مىكيرند بلید حتما
مجهز به سیستم اتصال زمین (ارتینگ) باشند و رعایت کلیه دستورالعملهای مرتبط با ابمنی برق در محیطهای مرطوب الزامی است
ماده ۳۶- در صورت استفاده از مصالح تیرچه بلوک وی دالبتینیبرای پوشش سقف مخازن لازم است کلیه محاسبات فنی به گنهای صورت
.يذيرد تا سقف مخزن كاملا يايدار و مقاوم باشد
sale, ۳۷- در مناطق سردسیر برای جلوگیری از يخ زدن آب. بایستی از مخازن زیرزمینی (عدفون) بهره برد
ماده ۳۸- قبل و بعد از انجام كارهليى مانند اندود كردن. تعميربيا تميز كردن داخل مخازن.يا كانالها كه ممكن است فلقد اكسيزن كلفى باشد
براى ممانعت از استنشاق كازها. دود و غیره کارگران‌به وسایل حفاظت فردی مناسب از قبیل کپسول و لوله‌های اکسیژن, ماسک و
شیره مجهز شوند
عاده ۳۹- در زمان اندود كردن داخل مخازن یا اجام امور دیگر بایستی دوییا چند کارگربا هم مشغول بکار شهند بنحویکه حتما یک نفر
.خارج از مخزن مستفر و بر كار بقيه نظارت داشته باشد. اشتفال نفرادی در این قبیل کارها ممنوع است
ماده ۴۰- در عملیات سرویس مخازن ب کارگران بلیدبه لباس کار, ماسک. دستکش, چکمه. عبنک و سایر وسایل مناسب مورد نیز مجهز
شوند
عاده ۴۱- نصب مخازن هوایی بایستی با اسفاده از ماشین آلات و تجهیزات مناسب و به وسیله اشخاس ذیصلاح صورت گیرد
صفحه 7:
فصل دوم- مخازن آب
ماده ۴۲- در هنگام نصب کلیه تاسیسات و تجهیزات مربوطبه مخازن عم از هولیی. زمینی. زیرزمینی و استخرها و غیره
.ققط اقرادی که آموزشهای ایمنی را دیده باشند مجاز به کار هستند
ماده ۴۲- در زمان نصب یا تعمیرات. در صورتیکه در داغل مخازن از موتورهای احتراق داخلی استفاده می‌شود و یا نوع
انجام کار به گونهای که تولید دود. گز.بخار ییا غیره را م‌نملید بایستی ضمن استفاده از وسایل حفاظت فردی با
رعایت تدابیر فنی و نصب وسایل مناسب. هوای منطقه تنفسی کارگران به طور موثر تهویه گردد
ماده ۳۴- در هنگام تعمیر مخازن هولیی, حمل و نقل نمودن مواد و ابزار آلات سنگین و حجیم بوسیله افراد.با استفاده از
لربان معنوع است
ماده ۴۵- برای ترددافرد از روی کانلهایارتباطی مابین مازن, بلید پلهلیی در فواصل مناسب و مجهزبه نرده حفاظلتی
.بر روی کانال نصب گردد.
.ماده ۳۶- خوردن. آشامیدن,استعمال دخانیات. خوابیدن و غیره در داغل مخازن ممنوع است
.ماده ۴۷- روکشها و رنگهای مصرفی بايد از نوع غيرسمى بوده و از نظر بهداشتی مورد تائید باشند
صفحه 8:
فصل سوم- استخرها
.ماده 4؟- كليه قسمتهاى كف: ديواز: يدنه و ساير سطوح داخل استخر بايد داراى كوشههاى كرد يدون لبه تيز باشد
ماده ۴۹ استفاده از ينلهاى كجى براى ساخت سقف كاذب در استخرها ممنوع است
ماده ۵۰- کلیه سیم کشی‌هابایددارای رنگ‌بندی مشخص باشد و از داغل لوله. سینی و یا کنال مناسب عبور داده شود
ماده ۵۱- لصب هواکش به منظور تهویه متاسب در معل استخرهای سر؛
ماده ۵۲- احداث قضلیی به عرض حدلقل ۲ متر در حاشیه استخرهای سرپوشيده و ۴ متر در حاشیه استخرهای سربازشنابرای
.تردد كاركران و تعميركاران استراحت شناگران و نظارتناجیان غریق ضروری می‌باشد
ماده ۵۳- نصب تابلو نشان دهنده عمق در محل و قواصل مناسب در اطراف استخر لزامی است
ماده ۵۴- در اطراف استخرها. مانند مخزن لب نش نشلنی یا کشاورزی بایستی حتعً نرده حفاظتی مناسب تعبیه گردد و محیط از
.روشنایی کافی برخوردار باشد
ماده ۵۵- مسالح پوشش لبههای استخر باید از جنس غیرلفزنده باشد و همچنین به رنگی باشد که محدوده خطر مشخص باشد
ماده ۵۶- پوشش داخلی کاسه استخر بلیسبا سطوح صاف پوشانده شودسبه كونهاى كه تحت تاثير عولمل شيميليى مضر (مانند کلر
.محلول در آب) آسيب نبيند. به سهولت تميز شود و در تماس با بدن. |يمنى لازم فراهم باشد
ماده ۵۷- نصب کلید و پریزها در محوطه داخلی استخرهای سرپوشیده ممنوع است و بایستی در معل خشک و خارج از محيط
.استخر نصب شده و کلیهکابلها و اتصالات و متعلقات برقى كه در درون آب قرار دارند بايستى از نوع ضد آب باشد
ماده ۵۸- کلیه چراغهای نصب شده در داخل لب بایستی حداکثر با ولتاژ ۱۲ هلت و از نوع ضد ب بوده و در محلی که احتمال
.برخوردافاد و اشیء با نها نباشد تصب کردند
.ماده ۵۹- از قرار دادن و تجمع ابزار آلات در اطراف استخر بایستی اجتناب نمود
.ماده ۶۰- کارگرانیکه در محل استخرها فعالیت دارند بایستی از کفش مخصوصی استفاده نمایند که مانع از لیز خوردن آنها گردد
شیده الزامی است.
صفحه 9:
فصل سوم- استخرها
.ماده 21- در اطراف استخرها از کف پوشها و مصالحی استفاده شود که از سر خوردن اقراد جلوگیری بعمل آورد
فاده ۶۲- در صورت استفاده از تور طبیعی در معل استخرها و منلبع آب سرپوشیده بایستی از پرده, شیشه‌های رنگی و یا
.كركره استفاده نمود تا از انعكاس و خيره كنندكى نور در داخل استخرها جلوگیری شود
.ماده 27- وسايل كمكهاى اوليه. بايد همواره در محل استخرها موجود باشد
ماده ۶۴- در دیوارها و سقق استخرهاى شنا بليد از مصالح جاذب سر و صداء استفاده نمود. لين مواد بليد در برایر تخییب ناشی
از اثرات مواد شیمیایی و رطوبت مقاوم باشد
۵- باید بطور جدی از تردد اقراد غیرمستول در محوطه استخرها و مخازن آب. جلوگیری شود
ماده ۶۶- درهنگام عملیات تعمیرلتی و سرویس‌ها. در حین بهره‌برداری از استخر اقراد تعمیرکار بلیسبه لوزم مناسب ایمنی از
.قبیل کمربند ایمنی و طناب نجات جهت جلوگیری از سقوط در استخر مجهز باشند
عاده ۶۷- جهت ورود و خروج افراد به داخل استخر باید از تردبان‌های مطمئن و در صورت ضرورت از طناب تجات استفاده شود
ماده ۶۸- ولتاژالکتریکی چراغهای روشنلیی (دوره گرد) که برای بازدید و کار در قسمتهای تاییک و مرطوب بکار می‌رود نباید
.بیش از ۲۴ ولت باشد.
ماده ۶۹- چراغهای روشنایی در قسمت دوشها و سرویسهای بهداشتی باید از نوع صد آب باشند
.ماده ۷۰- سرویسهای بهداشتی, دوشهاء رختکن و دیگر قسنمتها, بایستی به سیستم تهویه مناسب تجهیز شوتد
ماده ۷۱- کلیه وسایل و اتصالات قلزی و متعلقات آنها و همچنین تردبانها: دستگیره‌ها و غیره بلید دارای پوششهای ضد زنگ
باشند
ماده ۷۲- در استخرهای لجن و بخصوص مخازن هاضم لجن که گازها ویامیعاتقلبلاشتعال وجود دارداستفاده از علههای
.آزاد. استعمال دخانيات و بكار بردن وسایل تولید جرقه و تظایر آن معنوع است.
صفحه 10:
فصل چهارم- مقررات عمومی
ماده ۷۳- رعایت دستورالملهای سازنده در مورد نكهدارى: سرويس و تعميرات و به ويزه روغن كارى قطعات جعبه دنده و محورها ازامی است
.ماده 175- كليه وسايل و تجيهيزان جانبى مانند دبى سنجبها باستى براساس توصيه سازنده مطابق دستورالعمليها نكيهدارى. تعمير و كنترل شوند
مده ۷۵- در مورد ار تفع سنجها اعم از شناوری يا شاخصهاى برقى و ابزار دقيق. علاوه بر رعايت دستورالعمليها. بازديدهى عينى الزامى است
ماده 1- در ارتفاع سنجبهاى شناورى بايستى دقت شود كه سيم بكسل. طناب. قرفرءها و توبى شناور در لثر استهلاك و يخزدكى و زنك زدكى كير نداشته
باشد
نماده ۷۷- استفاده از تركيبات ضدعفونى كنتده مانتد كثر فقط با رعايت شرايط زير مجاز خواهد بود
.الف- وجود يك دستكاه ضدعفونی کنتدهمناسب به طوری که بتاند ماده مذكور را با ميزان و غلظت لازم نمین نماد
ب- تحت نظارت شخصى انجام شود كه كاملا با مشخصات شيميائى و فيزيكى AT oF باشد و براى مقابله با حالتهاى اضطرارى كه ممكن است در عمل بيش
.ببيايد كاملا تعليم ديده باشد
.ج- شرایط ایمنی و درمنی کف برای محافظت پرسئل استفادهکننده از ین مود مها باشد
.د- رعايت دستورالعملهاى صادره از طرف وزارت بهداشت. درمان و آموزش پزشکی الزامی است.
ماده ۷۸- ظرف محتوی هیبوکلریت سدیم بید در شرایطی نگهداری شود نا از ساد و تبخیر کلر آن جلوگیری بعمل آید
ماده ۷۹- هیپوکلریت کلسیم باید در محلی خنک. خشک و تاریک انار شود نا میزنالاف کلرفعال حین ذغیره سازی حداقل گردد.
ماده ۸۰- هنكام تعميرات دستكاههاى كلرذتى حتماً بليد شيرهاى سيلتدر محتوى كاز كثر كاملاً بسته شود و از کلرباقیمنده در لله‌ها و دستگاهکلرزنی
تخلیه کردد.
ماده ۸۱- بازدیدهای روزانه از محل استقراردستگاهکلرزنی و همچنین در مدار قرار دادن سيلتدرهاى كلر: همواره بايد توسط دونفر انجامگیرد تا در صورت.
بوز خطر مقابله با آن امکانپذ بر باشد
ماده ۸۲- در تاقکلرزنیبایدبطرف بیرون باز شود و درای دستگیرهداخلی از نوع اضطراری باشد
ماده ۸۳- در صورت استفاده از دستگاه جت آب برای نظلفت ديوارههاى استخرها و مخازن بايد علاوه بر استفاده از وسايل حقاظت فردىميا توجه به صداى
.زياد دستكاه از كوشى حقاظتی استفاده نمود
روع هر عمليات با دستكاه جت آب بايستى از سالم بودن شیلنگهای دستگاهاطمینان حاصل شود
.ماده 48- تردد افراد متقرقه اززدیکی محل عملکرد دستگاهجت آب ممنوع است
ماه ۸۴- قبل از
صفحه 11:
فصل پنجم- پسآب
ماده ۸۶- جعع آوری پساب‌ها باید توسط کانال یا لوله صورت پذیرد و انتقال آن به استخرها و مغازن بنخوی باشد که امکان
انتشار و تعاس با کارگران وجود نداشته باشد
ماده ۸۷- کانالها و لول‌هاي جمع آوری و انتقال پساب بلیدبه گونهای باشدتا لب براحتی از داخل آنها عبور نملید و از گیر
کردن ضایعات همراه آب معانعت گردد
“AA ORL, الالهاق زوباز جم ع آورق يسَابه بايد بوسیلة ترده حفااتی و با درپوش‌های قتانسب پوشانده شونت
ماده ۸۹- پساب‌ها ایدبتحوی وارد شبکه جمع آوری گردد که از انتشار و جاری شدن در طح محیط معانعت بعمل آید
ماده ۹۰- در اطراف استخر جمع آوری پسآب بایدتابلوهای هشدار دهنده نطب گردد
ماده -٩۱ اطراف استخرهای پسآب. که امکان حضور کارگر وبا افراد متفرقه در آنجا وجود دارد بلید نردههای حفاظتی
aye a ails
.ماده ۹۲- بدنه استغر پسآب بایستی با مصالحی ساخته شود که امکان شستشو لایروبی و نظافت آن براحتی میسر گردد
ole ۹۳- شرلیط ایمن و منطبق بر آئی‌امههای حفاظنی بلید در طراحی محل نصب تاسیسات برقی و همچنین کلیدهای
.قطع و وصل برق. بريزها. سیم کشی‌ها و غیره رعایت گردد
ماده ۹۴- لین آثین‌نامه مشتمل بر ٩۴ ماده وبه استناد مواد ۸۵ و ٩۱ قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مور
۶ شورای غللى خفاظت فنی مورد بررسی نهلیی و تصویب قرار گرفت و در تاریخ ۷/۴/۸۶ به تصویب
.وزير كار و امور اجتماعی رسید