ادبیات فارسی : درس پنجم (دانایی)

صفحه 1:
۴ ۳۲ ۲ eee ‏جناب آقای حسین زاده‎ 

صفحه 2:
«دريسجهاريم» 5 شم اول شم دوم معنی لغات خود ارزيابى 211111110 

صفحه 3:
دانايى ‎ae a‏ ا ا ا 0 ل ‎[PPC‏ ا 0 إزشاهان كه ب تخت كاه از دانتدكان باز جويند راه ؟ ا ا ل ۱ ‎eee‏ ال 0 به دانش شود مرد؛ پرهیز کار چنین گفت آن بخرد هوشیار که دانش زهنگي بناه آورد ‏ جوییراه گرهي‌بد راه‌آورد بوشکور بلخی 

صفحه 4:
ام بدان کوش تا زود دانا شوی / چو دانا شوی زود والا شوی ۱- بدان کوش : تلاش زیادی کن ۲- زود : قید زمان ۳- دانا : صفت فاعلی ( بن مضارع +۱) نقش دستوری ‎Ul‏ مسند است. ۴- شوی : فعل اسنادی ۶- والا: ارجمند , بلند مرتبه , نقش دستوری آن مسند است. معنا 0 لعدلنا شد باد: 

صفحه 5:
نه دانا تر آن کس که والاتر است / که والاتر است .آن که داناتر است ۱- آن کس : نهاد 2- داناتر : مسند , نه دانا تر آن کس : آن کس داتاتر تیست. بیت‌دارای چهاز خمله است: 3 آرابه ی تکرار دارد. داح آرایی دارد: متفه هرک کف اعد ایو فا ف چا این دراو سای هریت رکه با انش مام و مدر لماو هب 

صفحه 6:
~~ bl نبینی ز شاهان که بر تخت گاه / ز دانندگان باز ۴- تخت گاه : جایگاه مخصوص که پادشا هان بر آن ‎no‏ نشینند. منظور تخت پادشاهی است. پسوند ( گاه ) پسوند مکان است. ۵ -دانندگان : صفت جانشین اسم به معنی افراددانا و نقش دستوری آن متقّم است. ۶- باز جویند راه : راه و روش درست زندكى كردن را مى آموزند. 

صفحه 7:
اكر جه بمانند دير و دراز / ‎a‏ دانا بُوَد شان هميشه ياز ل كر : حرف پیوند يعنى: نيازشان هميشه به دانا است: 0- دانا : صفت فاعلى و نقش مسندى دارد. ** معنا و مفهوم : پادشاهان در تمام دوره ی حکومت خود به تجربه افراد دانا نغاز مندنودند. 

صفحه 8:
نگهبان گنجی تو از دشمنان / ودانش نگهبان تو جاودان ۱- نگهبان : نگهبان گنج هستی , پسوند ( ی ) فعل اسنادی است. ۲ دشمنان : متشّم . بیت دارای آرایه ی تکرار و داك آرایی است.. مصراغ دوم سیک خراسانی داردو واه ها شکل کهنی و لهجه ای دارند. معنا و مفهوم :تو نكهبانكنج هستىامًا ** .دلنش حافظ و تكهبان توست 

صفحه 9:
~~ bl به دانش شود مرد. پرهیزگار / چنین گفت آن بخرد هوشیار ۱- دانش : نقش آن متقّم است . ۲- مرد : نهاد , منظور از مرد» مطلق همه ی انسان ها است. آن بخرد هوشیار : گروه نهادی 3- پرهیز گار : صفت فاعلی ( بن مضارع + گار ) نقش دستوری آن مسند است. ‎Lins *‏ و مفهوم : دانش آندوزی سیب پاکدامنی اتسان می شود و چة زیبا دانابان گفته اند ۱ 

صفحه 10:
که دانش ز تنگی پناه آورد / چو بیراه گردی به راه .آورد ‎-١‏ تنگی : سختی , روز های سخت , تنگ داشتن سخت گرفتن ۲- تنگ شدن نفس : کنایه دارد به معنی به سختی افتادن بسیار مضطرب و پریشان شدن "د يناه آودرد: باه دهندی است . ۴- چو بیراه گردی : اگر دچار لغزش و گناه شوی مر رت هن ات9 فيه راد آورد : کنابه از این راه درشت را به جوز نشان می دهد. + وفنا و مقهوم : داش درزدوران تتحى بثلة هنك 215 يك دراه دوست و تفای رای 

صفحه 11:
2 2-0 4 - فين ‎eo 0 rd‏ 000 سال -خوردگی رودکی سمرقندی و دوران ۱ و > ی ار كد ‎COs pec emer eer emery‏ کیت اکن ای زا ب لظم ادر ورد مجور فکری شاعران عصر ‎ab» willbe‏ 6 >35 5 ل ‎Reviirolpea Prone) inca rier saree Pre] ewe)‏ ‎Ree‏ اه ا ‎tanec geet‏ ۱ ادر ‎OS PR‏ 

صفحه 12:
علم ؛ بال است ميغ جانت را ب سيه اوبرد روانت را دل پی علم ؛ چشم بی م ا نیست آب حیات جن دانش . . نیست باب نجات جر دانش ۳ دل شود گر به علم ؛ پیننده 00 آن چه در بیش می باید دانش ذات خويش مى بايد اوحدی مراغه ای 

صفحه 13:
Teta in el روانت را ‎-١‏ علم : نهاد ۲- بال : مسند ۳- مرغ جانت را : حرف ( را ) در دستور تاریخی به معنای ( برای ) است. برای مرغ جان تو . بنابراین مرغ : متمّم است نکته : در مصراع اوّل دو تشبیه وجود دارد. ابتدا شاعر روح انسان را به پرنده تشبیه کرده و سپس دانش را هم چون بال این پرنده ‎wil wre‏ بین هازه ‌های بال و مرخ تناست وجود دارد. (مراعات نظیر) ۳ هر : آسمان ۵ او ضمیر شخصى جدا ء مرجع ضمير براى غير عاقل آمده كه همان علم است. ** معنا و مفهوم : دانش براى روح تو هم چون 

صفحه 14:
‎Jo‏ بی علم , چشم بی نورست / مرد نادان ز مردمی دور است ‎-١‏ دل : نهاد ۲-بی : حرف اضافه به معنی بدون ۳- چشم : مسند ‏ ۴- بی نور ؛ صفت برای چشم 5- مرد نادان : گروه نهادی ۶- ز مردمی : از انسانیّت » از انسان بودن ۷- دور : مسند ‏ ۸- است : فعل اسنادی نکته طلايى : بين واژه های دور و نور جناس ناقص اختلافی دیده می شود. بین واژه های چشم و نور تناسب دیده می شود. مصراع اوّل تشبیه مرکب دارد. دل به چشم و بی علم با بی نور همانند شده .است.ولی دراصل یک تشبیه است ‎ 

صفحه 15:
~~ bl نیست آب حیات جز دانش / نیست باب نجات جز دانش ۱- نیست : به معنی وجود ندارد, فعل ناگذر است. ۲ آب حیات : زندگی جاودانه "جل :حرق اضافه و داش متقم ارست : ۴ باب نجات:: زاه نجات::زاه رستگاری + معا و مفهوم : دنل ‎cs cule‏ رنگی خاوداند وا راه رستگاری و سعادتمندی است . 

صفحه 16:
ام 55 دل‌شود گر به علم , بینندم / رام جوید بم< آفرینندم ۱- گر : حرف پیوند ۲- بیننده : صفت فاعلی ( بن مضارع + نده ) در نقش مسند است. ۴- دل : نهاد ۵- شود : در معنای بشود , مضارع العزاهی است, زیر جمله نفهوم شرط دارد. ۶- راه : مفعول ۷- جوید : می جوید , مضارع اخباری 8- آفرييننده : متمّم ** معنا و مفهوم : دل اكر به كمك علم بينا شودء 

صفحه 17:
ft bl آن چه در علم بیش می یابد / دانش ذات خویش می .بايد (- می باید : از مصندر بایستن است. ۲- دانش ذات خویش : به معنی خویشتن شناسی است و یک ترکیب اضافی [ نکته : این بیت با حدیث " من قرف تفسه ققد عَرف ریّه " تناسب معنایی دارد. هرکسی که خود را بشناسدبه درستی که خدایش را خواهد شناخت. ** ,معنا و سفهوم : آن چه که در آداب دائتش اندوزی لازم است. این است که اغل باید خود را بشناسی. 

صفحه 18:
00 ‎PBS Rasa Aeneas‏ به سبیس کونندر اصفهان‌به اصفهانيی مشهور است‌اوحدیق شمباخرغمر خود را در آذر بایجان‌به سر برده و در آن‌جا ۱ .شامل‌قصاید,غزلیاتو رباعیاندارد 

صفحه 19:
آكاه : بيناظ خداظ لا > ازم 2 شایسته است وجودظ مردمی ۷ ‎a‏ نو ر“ ‎Yolo‏ ‏باب نجات 7" بیننده ۷ آفریننده ۷ ‎yates‏ ‎Yols ‏ارجمند , بلند مرتبه‌ط جایگا > جایگاه مخصوص ‏که پادشاهان بر آتن ‏.می نشینند دانایان ظ ‏زمان طولانیخ و ‎Flash ‏خردمندظ‎ ‏دشواری , سختی< ‏كمرامظ ‎ ‎ ‏بیراه ۷ ‎ ‎ 

صفحه 20:
ey ese |. علم رر اين رو شعر به جه يز هايى تشبيه شره است 5 در شعر لول » ‎Ce at‏ ور + آب هبات و بل نات ,تب شوه است+ ا ل لك ا ee ee ae ee 537211111 | تس ۱ ۱ ne Tee Cee ae one er ‏ا‎ Cee ean tee Pe vere tet ey Boer 

صفحه 21:
& >| rons 0 ا ا ا ا 0 وتبهکار « مخقف » بیرون , سیاه و تباه کار هستند. و را ری رن 7 مثل جاودان , جاویدان , جاوید / هوشیار , هشیار / آینه , آیینه | ‎Breve wae) eee ww S Ser Sr eT‏ 

صفحه 22:
نكته ى دوم : قالب مثنوى 0 مثنوی قالبی از شعر فارسی است که دارای ابیاب زیادی كوم د ررك سرودن داستا نها و مطالب طولانى كاربرد دارد. در اين قالب هر بيت داراى قافيه هاى جداكانه است و به همین دلیل به آن متتوى (دونا ‎EGR es ee‏ اين قالب استفاده كرده | را خود را در red | Se ‏ا‎ nant PMCS 1c eer SP perc erent Cy Oar Pre RCS eel PS eee ae rere Cen CSS CTT eC Ce OeT] mere at ‏شده است.‎ زيزا درهر بيت . ری ار او سنوی ‎al)‏ قدیمیترین مثنوی سروده شده- لش 2 تيس بت و ی رس بر ها نظم در 

صفحه 23: