استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۳ درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله ای (مالیات و انتقالات)

استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره ۳ درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله ای (مالیات و انتقالات)

اسلاید 1: استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره 3 درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای (مالیات و انتقالات)

اسلاید 2: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای اگر چه درآمدهای واحدهای بخش عمومی از عملیات مبادله‌ای و غیرمبادله‌ای ناشی می‌شود، اما بخش عمده آن حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای است. درآمدهای غیرمبادله‌ای به شرح زیر است:الف‌.مالیات، وب.انتقالات (نقدی یا غیرنقدی)، از جمله کمک و هدایا، بخشودگی بدهی و جرایم.

اسلاید 3: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای عملیات غیرمبادله‌ایدر برخی عملیات، ارزش منابع دریافتی با مابه‌ازای پرداختی تقریباً برابر است. به این گونه عملیات، مبادله اطلاق می‌شود که در سایر استانداردهای حسابداری بخش عمومی مطرح می‌شود. در سایر عملیات یک واحد منابعی را بدون پرداخت مابه‌ازا یا در قبال مابه‌ازای اندکی دریافت می‌کند، به عنوان مثال، اخذ مالیات به موجب قانون. اگر چه دولت، خدمات عمومی متنوعی به مؤدیان مالیاتی ارائه می‌کند، اما این خدمات، مابه‌ازای مالیات دریافتی از عموم نیست.

اسلاید 4: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای هرگاه واحد گزارشگردر ارتباط با درآمدهای حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای هزینه‌هایی را متحمل شود، درآمد عبارت از جریان ورودی ناخالص منافع اقتصادی یا خدمات بالقوه خواهد بود و هرگونه جریان خروجی مرتبط با منابع به عنوان هزینه یا دارایی، شناسایی می‌شود. به عنوان مثال، اگر واحد گزارشگرملزم به پرداخت مخارج حمل و نصب مرتبط با انتقال یک قلم دارایی ثابت مشهود به درون واحد گزارشگر باشد، چنین مخارجی به صورت مجزا از درآمدهای حاصل از انتقال آن دارایی شناسایی می‌شود. مخارج حمل و نصب طبق استاندارد داراییهای ثابت مشهود به بهاي تمام شده دارایی منظور می‌شود.

اسلاید 5: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای داراییهای انتقالی مشروط چنانچه واحـد گزارشگر ملزم باشد دارایی انتقالی را طبق شرایط مشخص بکار گیرد و در صورت نقض این شرایط، اصل دارایی یا معادل ارزش آن را به انتقال‌دهنده برگرداند، کنترل دارایی، مشروط محسوب و یک تعهد فعلی برای انتقال منافع اقتصادی آتی یا خدمات بالقوه به اشخاص ثالث ایجاد می‌گردد. در چنین وضعیتی واحـد گزارشگر ملزم است از دارایی برای ارائه خدمات یا تحویل کالا به اشخاص ثالث طبق شرایط مشخص شده استفاده کند یا آن را به انتقال‌دهنده برگشت دهد. بنابراین همزمان با دریافت دارایی یک بدهی نیز ایجاد می‌شود.

اسلاید 6: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای برای شناسایی بدهی در قبال داراییهای انتقالی، رجحان محتوا بر شکل مورد توجه قرار می‌گیرد. ممکن است تجربه واحـد گزارشگر نشان دهد علیرغم الزام به برگشت دارایی در صورت نقض شرایط، به دلیل ماهیت خاص دارایی یا عوامل دیگر، برگشت آن امکانپذیر نباشد. در برخی شرایط هم ممکن است جریمه‌ای برای نقض الزامات پیش‌بینی شده باشد. در چنین شرایطی شناسایی تعهد در مورد دارایی انتقالی در زمان انجام انتقال ضرورت ندارد. مالیاتمالیات، از منابع مهم درآمد دولت و سایر واحدهای بخش عمومی است که جنبه اجباری دارد. انتقالات غیراجباری به دولت یا سایر واحدهای بخش عمومی (از قبیل هدایا)، مالیات تلقی نمی‌شود؛ اگر چه از یک عملیات غیرمبادله‌ای ناشی شده باشد.

اسلاید 7: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای تحلیل جریان ورودی اولیه منابع حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای واحد گزارشگر، دارایی تحصیل شده از طریق عملیات غیرمبادله‌ای را زمانی شناسایی می‌کند که منطبق با تعریف دارایی باشد و معیارهای شناخت دارایی را نیز احراز کند. ممکن است به دست آوردن کنترل به همراه تعهداتی باشد که منجر به شناسایی بدهی توسط واحـد گزارشگر شود. در برخی شرایط خاص مانند بخشودگی بدهی به جای شناسایی دارایی، مبلغ دفتری بدهی کاهش داده می‌شود. طبق رویکرد مطرح شده در این استاندارد، واحد گزارشگر، عملیات غیرمبادله‌ای را به منظور تعیین عناصر قابل شناسایی در صورتهای مالی با مقاصد عمومی تحلیل می‌کند.

اسلاید 8: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای شناخت داراییجریان ورودی منابع حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای که حائز تعریف دارایی است، تنها زمانی به عنوان دارایی شناسایی می‌شود که:الف.کسب منافع اقتصادی آتی یا استفاده از خدمات بالقوه مرتبط با دارایی توسط واحد گزارشگر محتمل باشد؛ وب.ارزش منصفانه دارایی به گونه‌ای اتکاپذیر، قابل اندازه‌گیری باشد.

اسلاید 9: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای کنترل داراییتوانایی واحد گزارشگر در منع یا محدود کردن دسترسی سایر افراد به منافع یک دارایی، عنصر اساسی کنترل است اما در بخش عمومی، دولت بر برخی فعالیتها مانند نهادهای مالی یا صندوقهای بازنشستگی، نظارت می‌کند. این نقش نظارتی، لزوماً بدان معنا نیست که واحدهای تحت نظارت، واجد شرایط تعریف دارایی برای واحد نظارت‌کننده یا معیارهای شناسایی دارایی در صورتهای مالی با مقاصد عمومی دولت است.محتمل بودن جریان ورودی منابع جریان ورودی منابع، زمانی محتمل است که احتمال جریان ورود منابع، بیشتر از عدم ورود آن باشد. واحد گزارشگر، این احتمال را برمبنای تجربیات گذشته در رابطه با موارد مشابه و اعتبار و توانایی مؤدی یا انتقال‌دهنده تعیین می‌کند. به عنوان مثال، هنگامی که انتقال‌دهنده براساس موافقتنامه انتقال منابع را می‌پذیرد و سابقه انتقال منابع مورد توافق را دارد، جریان ورودی منابع محتمل محسوب می‌شود؛ علیرغم اینکه در تاریخ گزارشگری، وجوه منتقل نشده باشد.

اسلاید 10: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای داراییهای احتمالیاقلامی که ویژگیهای اصلی دارایی را داشته باشد اما معیارهای شناخت را احراز نکند، می‌تواند در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی به عنوان دارایی احتمالی افشا شود. اندازه‌گیری داراییها در شناخت اولیهدارایی تحصیل شده از طریق عملیات غیرمبادله‌ای باید در شناخت اولیه به ارزش منصفانه در تاریخ تحصیل، اندازه‌گیری شود.شناسایی درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ایجریان ورودی منابع حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای که به عنوان دارایی شناسایی می‌شود، باید به عنوان درآمد نیز شناسایی ‌گردد به جز بخشی که در ازای آن، بدهی شناسایی می‌شود..در مواردی که جریان ورودی منابع حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای همراه با شناسایی بدهی است، متناسب با ایفای تعهدات مربوط، مبلغ دفتری بدهی کاهش و معادل آن درآمد شناسایی می‌شود.

اسلاید 11: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای اندازه‌گیری درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای باید به میزان افزایش در خالص داراییهای شناسایی شده توسط واحد گزارشگر، اندازه‌گیری شود.هنگامی که واحـد گزارشگر در نتیجه عملیات غیرمبادله‌ای، دارایی شناسایی می‌کند، معادل مبلغ دارایی اندازه‌گیری شده درآمد شناسایی می‌کند، مگر اینکه ملزم به شناسایی یک بدهی نیز باشد. در این صورت درآمد معادل افزایش در خالص داراییها شناسایی می‌شود. هنگامی که بدهی با ایفای تعهدات کاهش می‌یابد، مبلغ کاهش در بدهی به عنوان درآمد، شناسایی می‌شود.شناخت بدهیتعهدات فعلی حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای که دارای تعریف بدهی است، تنها زمانی به عنوان بدهی شناسایی می‌شود که:الف.خروج منابع برای تسویه تعهد، محتمل باشد؛ وب.مبلغ تعهد به‌گونه‌ای اتکاپذیر، قابل اندازه‌گیری باشد.

اسلاید 12: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای تعهد فعلیتعهد فعلی به معنای تکلیف‌ انجام کار به شیوه‌ای مشخص است و ممکن است در خصوص عملیات غیرمبادله‌ای باعث ایجاد بدهی شود. تعهد فعلی ممکن است از طریق الزامات موجود در قوانین، مقررات یا قراردادها در فرآیند انتقال برای واحد گزارشگر، ایجاد شود.در برخی موارد، داراییها در عملیات غیرمبادله‌ای طبق قانون، مقررات یا سایر قراردادهای الزام‌آور به واحدهای بخش عمومی منتقل می‌شود که براساس آن، تکالیفی مبنی بر استفاده از دارایی جهت اهداف خاص برای واحـد گزارشگر تعیین می‌شود. مدارس اهدایی توسط اشخاص ثالث به وزارت آموزش و پرورش نمونه‌ای از اینگونه انتقالات است.

اسلاید 13: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای اندازه‌گیری بدهی در شناخت اولیهمبلغ شناسایی شده به عنوان بدهی باید بهترین برآورد از مبلغ مورد نیاز برای تسویه تعهد فعلی در تاریخ گزارشگری باشد.مالیاتواحد گزارشگر، درآمد مرتبط با مالیات را زمانی شناسایی می‌کند که رویداد مشمول مالیات اتفاق افتاده باشد و معیارهای شناخت دارایی نیز احراز شده باشد.مالیات تنها برای دولت و شهرداریها درآمد تلقی می‌شود. واحد گزارشگری که به نمایندگی از طرف دولت یا شهرداریها مالیات را وصول می‌کند (مانند سازمان امور مالیاتی کشور یا گمرک جمهوری اسلامی ایران)، از این بابت درآمد شناسایی نمی‌کند.

اسلاید 14: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای رویداد مشمول مالیاتموارد زیر نمونه‌هایی از رویداد مشمول مالیات هستند:الف.کسب درآمد مشمول مالیات توسط مؤدی برای مالیات بر درآمد؛ب.فروش کالا و ارائه خدمات مشمول مالیات توسط مؤدی طی دوره برای مالیات بر ارزش افزوده؛پ.خرید یا فروش کالا و خدمات مشمول مالیات طی دوره برای مالیات بر کالا و خدمات؛ت.ورود و خروج کالای مشمول عوارض گمرکی برای عوارض گمرکی؛ وث.سپری شدن تاریخ یا دوره وضع مالیات برای مالیات بر املاک.

اسلاید 15: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای پیش‌دریافت مالیاتمنابع مالیاتی دریافت شده پیش از وقوع رویداد مشمول مالیات به عنوان دارایی و بدهی (پیش‌دریافت) شناسایی می‌شود؛ زیرا رویدادی که ایجادکننده حق نسبت به مالیات باشد برای واحد گزارشگر رخ نداده و معیارهای شناسایی درآمد مالیات احراز نشده است. پیش‌دریافت مالیات، تفاوت اساسی با سایر پیش‌دریافتها ندارد. بنابراین تا زمان وقوع رویداد مشمول مالیات، بدهی شناسایی می‌شود. هنگامی که رویداد مشمول مالیات اتفاق می‌افتد، بدهی کاهش یافته و درآمد شناسایی می‌گردد.

اسلاید 16: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای در مواردی که بین رویداد مشمول مالیات و وصول مالیات، فاصله زمانی وجود داشته باشد، واحدهای گزارشگر بخش عمومی می‌توانند داراییهای حاصل از مالیات را با استفاده از روشهایی نظیر مدل‌های آماری مبتنی ‌بر سوابق جمع‌آوری مالیات خاص در دوره‌های گذشته، به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کنند.اندازه‌گیری درآمد حاصل از مالیات به صورت برآوردی می‌تواند سبب ایجاد تفاوت بین مبلغ درآمد شناسایی شده و مبلغ دریافتی یا دریافتنی از مؤدیان در دوره‌های گزارشگری بعد (در رابطه با دوره گزارشگری جاری) شود. این تفاوتها به عنوان تغییر در برآورد محسوب می‌شود و به دوره‌های قبل تسری داده نمی‌شود.

اسلاید 17: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای انتقالاتواحد گزارشگر، درآمد ناشی از انتقالات را زمانی شناسایی می‌کند که منابع انتقالی معیارهای شناخت دارایی را احراز کند یا اینکه بخشودگی بدهی قطعی شده باشد.انتقالات، جریان ورودی یا کاهش جریان خروجی منافع اقتصادی آتی حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای به غیر از مالیات شامل کمکهای بلاعوض، جرایم، هدایا و بخشودگی بدهی می‌باشد.

اسلاید 18: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای انتقالات، نوعی عملیات غیرمبادله‌ای است؛ زیرا واحد انتقال‌دهنده، منابعی را در اختیار واحد دریافت‌کننده قرار می‌دهد بدون آنکه معادل ارزش تقریبی آن را به طور مستقیم دریافت کند. اگر در قرارداد انتقال تصریح شود که واحد دریافت‌کننده باید مابه‌ازایی معادل ارزش تقریبی منابع انتقالی را واگذار کند، چنین قراردادی، انتقال محسوب نمی‌شود بلکه یک مبادله خواهد بود. نحوه برخورد با مبادلات در استانداردی جداگانه بیان خواهد شد.منابع حاصل از انتقالات، هنگامی شناسایی می‌شود که تعریف دارایی را احراز کند و ارزش منصفانه آن به گونه‌ای اتکاپذیر، قابل اندازه‌گیری باشد. در برخی شرایط خاص، مانند بخشودگی بدهی، واحد گزارشگر به جای شناسایی دارایی، مبلغ دفتری بدهی شناسایی شده را کاهش می‌دهد.

اسلاید 19: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای اندازه‌گیری داراییهای حاصل از انتقالاتداراییهای حاصل از انتقالات به ارزش منصفانه در تاریخ تحصیل، اندازه‌گیری می‌شود. واحدهای گزارشگر برای شناسایی و اندازه‌گیری این داراییها، رویه‌هایی مطابق با استانداردهای حسابداری بخش عمومی را بکار می‌گیرند. اگر دارایی تحصیل شده از طریق عملیات غیرمبادله‌ای، در قالب مواردی مانند موجودی مواد و کالا، دارایی ثابت مشهود و داراییهایی از این قبیل باشد، باید در ابتدا طبق الزامات استانداردهای حسابداری بخش عمومی مربوط، بهارزش منصفانه تاریخ تحصیل اندازه‌گیری شود.

اسلاید 20: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای بخشودگی بدهیدر برخی موارد قرض‌دهنده از حق خود برای وصول طلب از یک واحد گزارشگر بخش عمومی، صرف‌نظر می‌کند. برای مثال، ممکن است دولت، وام اعطایی به یک واحد گزارشگر را ببخشد. در چنین شرایطی، واحد گزارشگر، افزایش در ارزش خالص را معادل مبلغ دفتری بدهی، به عنوان درآمد شناسایی می‌کند زیرا بدهی شناسایی شده قبلی، تسویه گردیده است.جرایمجرایم، منافع اقتصادی آتی دریافتی یا قابل دریافت توسط واحدهای بخش عمومی است که به موجب قانون در رابطه با نقض قوانین و مقررات تعیین می‌شود.جرایم هنگامی به عنوان درآمد شناسایی می‌شود که مبالغ دریافتنی، تعریف دارایی را احراز کند و به گونه‌ای اتکاپذیر قابل اندازه‌گیری باشد. هنگامی که واحد گزارشگر به عنوان نماینده، جرایم را جمع‌آوری می‌کند، جریمه، درآمد آن واحد محسوب نمی‌شود.

اسلاید 21: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای کمکها و هدایاکمکها و هدایا، انتقال داوطلبانه داراییهای نقدی و غیرنقدی از یک شخص حقیقی یا حقوقی به واحد گزارشگر است که معمولاً شرطی در مورد استفاده از آن وجود ندارد. کمکها و هدایا هنگامی به عنوان دارایی و درآمد شناسایی می‌شود که جریان منافع اقتصادی آتی یا خدمات بالقوه به درون واحد گزارشگر، محتمل بوده و ارزش منصفانه داراییها به گونه‌ای اتکاپذیر، قابل اندازه‌گیری باشد. معمولاً کمکها و هدایا در زمان دریافت به عنوان درآمد شناسایی می‌شود ولی چنانچه به صورت مشروط دریافت شود، در مقابل آن بدهی شناسایی می‌گردد. این بدهی به تناسب تحقق شرایط، کاهش یافته و معادل آن درآمد شناسایی می‌شود.

اسلاید 22: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای وثایقوثیقه، تعهدی مشروط برای انتقال دارایی به واحد دریافت‌کننده است. وثیقه، تعریف دارایی را احراز نمی‌کند زیرا واحد دریافت‌کننده قادر به کنترل دسترسی انتقال‌دهنده به منافع اقتصادی آتی یا خدمات بالقوه موجود در وثیقه نیست. واحدهای گزارشگر، اقلام مورد وثیقه را به عنوان دارایی یا درآمد شناسایی نمی‌کنند. اگر وثیقه به واحد دریافت‌کننده منتقل شود، مطابق با الزامات بندهای 51 و 52 همانند هدیه شناسایی می‌شود. وثیقه ممکن است نیازمند افشا به عنوان دارایی احتمالی مطابق با الزامات استانداردهای حسابداری بخش عمومی باشد.

اسلاید 23: استاندارد شماره‌ 3- درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای افشاواحد گزارشگر باید موارد زیر را در متن صورتهای مالی اساسی یا یادداشتهای توضیحی افشا کند:الف.درآمد حاصل از عملیات غیرمبادله‌ای طی دوره برای طبقات عمده که به طور جداگانه، موارد زیر را نشان دهد:1 .مالیات، شامل طبقات عمده مالیات؛ و2 .انتقالات، شامل طبقات عمده درآمدهای انتقالی.ب.مطالبات مرتبط با درآمدهای غیرمبادله‌ای؛پ.بدهیهای مرتبط با داراییهای انتقالی؛ت.داراییهای انتقالی مشروط و شرایط استفاده از آنها؛ث.پیش‌دریافتهای مربوط به عملیات غیرمبادله‌ای؛ وج.بدهیهای بخشوده شده.

اسلاید 24: با تشکر از توجه شما