صفحه 1:
0 a ee
اصول و میانی مدیریت پسماند
صفحه 2:
مدیریت پسماند مسئله ای است که به دنبال,
زیست شکل گرفت.
شرفت زندگی اجتماعی انسانها و افزایش تعاملا
انسانها از آغاز زندگی یکجانشینی, همواره پسماندها را به طریقی از محیط زندگی خود دور میکردند که اين
كار به دليل
مشكلاتى نمىكرد و بسيارى از مواد كه زايد نامیده میشوند. به نوعی بازیافت شده پا در اطراف سکونتگاههای
ن بودن میزان جمعیت از یک سو. کمیت و کیفیت زبالهها از سوی دیگر دفع زبالهها را دچار
انسانی یا داخل آنها دفع میشدند. ولی با افزایش جمعیت و رشد و گسترش شهرنشینی, تغییر الگوی مصرف
و استفاده وسیع از موادی که به آسانی تجزبه نمیشوند. عوارض دفع غیر بهداشتی و بازیافت مواد زائد آشکار
شد و از آن پس مدیریت این مواد به صورت منسجم توسط سازمانی مشخص در شهرهای جهان آغاز گردید.
صفحه 3:
امروزه مدیریت پسماند یکی از ضروریترین محورهای توسعه پایدار محسوب میگردد.
بر اسلس تعریف سازملن همکاری اقتصادی و توسعه (012). پسماند عبارت است از موادی اجتناب
ناپذیر ناشی از فعالیتهلی انسانی, که در حلل حاضر و در آینده نزدیک نیازی به آن نیست و پردازش و
یا دفع آن ضروری است. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (۱۷۲۳() پسماند را این گونه تعریف
میکند: ایی که مالکشلن آنها را نمیخواهند. با نیازی oy آنها ندارد یا از آنها استفاده نمیکنند و
به پردازش و دفع نیاز دارند.
پسماند در انواع حالتهای جامد. مایع (به غیر از فاضلاب) و گازی شکل وجود دارد که به طور مستقیم یا
غیر مستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولید کننده زائد تلقی میشود.
صفحه 4:
پسماند باعث بیماری. تعفن و زشتی محیط زیست می شود.
پسماند می تواند با آلوده کردن خاک ۰ آب و هوا خسارات زیادی به بار آورد.
جمع آوری و انبار زباله ها در فصل گرما باعث تخمیر غیر هوازی. سوختن خود بخود و احتراق ناقصس
(بخصوص پلاستیکها) و تولید گازهای متان دی اکسید کربن و منو اکسید کربن می شود که آلودگی هوا را
بدنبال دارد . موادی همچون پلاستیک و لاستیک که تجزیه نمی شود و زیاله های بیمارستانی و مواد
شیمیایی کارخانجات و فضولات انسانی و غیره باعث آلودگی خاک و آب می شود . زباله های خانگی به علت
تعفن تجزیه سریع در هوای گرم موجب تکثیر بسیاری از میکروبها و رشد ونمو حشرات می شود. انتشار
زباله ها در محیط و یا تلنبار در حواشی شهرها . محیط مناسبی برای تکثیر و رشد و نمو حشرات ۰ جوندگان و
صفحه 5:
شایع ترین بیماریهایی که در ارتباط با زباله (پسماند شهری) بوجود می آیند توسط حیوانات خانگی
همچون موش . مگس . سگ . گربه : پشه و سوسک منتقل خواهد شد.
بطور مثال مگس ها برای تخم ریزی به مواد در حال فساد و انواع زباله جلب می شوند . هر مگس توسط
زوائد بدن خود به طور متوسط می تواند یک میلیون و دویست و پنجاه هزار باکتری را منتقل کند . بدین
ترتیب مگس ها می توانند میلیاردها باکتری را از منابع آلوده . بر روی مواد غذایی بدن و سایر لوازم
خانگی منتقل کند و انسان را به انواع بیماریهای عفونی و انگلی مبتلا سازند . مهم ترین بیماریهایی كه
توسط مگس خانگی انتقال می یابد عبارتند از: حصبه . شبه حصبه وبا . تراخم» اسهال ۲ « اسهال
باسیلی » مسمومیتهای غذایی .انواع اسهال های مختلف سل . طاعون و سیاه زخم که طبق بررسی های
انجام شده شیوع آنها همراه با ازدیاد مگس شدت می یابد .
صفحه 6:
موشها نیز قادرند بیماریهای گوناگون را به انسان منتقل کنند مهمترین این بیماریها طاعون است که
خسارات جبران نا پذیری به دنبال دارد . موشها می توانند از طریق مدفوع . ادرار و گزش موجب
انتشار آلودگی شوند . به عنوان مثال هاری توسط موش به سگ و سپس به انسان متتقل می شود .
بیماری سالک جلدی یکی از شایع ترین بیماریها در کشور ایران است که منبع این بیماری جوندگان از
با مصرف زياد زباله به عنوان غذا به وفور مثل مى كنند و
نتیجتا بیماریهای بیشتری رامنتشر می کنند . وجود موش در ساختمانهای مسکونی ۰ هتل ها .
رستورانها موجب افزایش پشه . کک و آلودگی های دیگری می شود که کنترل آنها ضروری است .
صفحه 7:
قانون مدیریت پسماندها (مصوب ۱۳۸۳/۲/۲۰)
oslo ۱ قانون مدیریت پسماندها: جهت تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و به
منظور حفظ محیط زیست کشور از آثار زیانبار پسماندها و مدیریت بهینه آنها؛ کلیه وزا
سازمانها و موسسات و نهادهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم JSS
نام می باشد و کلیه شرکت ها و موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند مقررات و سیاست های
مقرر در اين قانون را رعایت نمایند.
صفحه 8:
پسماندها: عبارت و اصطلاحاتی که در این قانون به کار رفته است دارای معانی
الف) سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست
ب) پسماند: به مواد جامد. مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته می شود که به طور مستقیم یا
تدم ماس از Cl 1 9 راد تلق وى شود پسماندها به پنج گروه
000 کر cece et ne
انسانها در شهرها: روستاها و خارج از آنها تولید می شود از قبیل زباله های خانگی و نخاله های
صفحه 9:
۲- پسماندهای پزشکی (بیمارستانی ): به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستانها.
مراکز بهداشتی, درمانی. آزمایشگاههای تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه گفته می شود. سایر
پسماندهای خطرناک بیمارستانی از شمول این تعریف خارج است.
۳- پسماندهای ویژه: به كليه پسماندهایی گفته می شود که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص
خطرناک از قبیل سمیت. بیماری زایی. قابلیت انفجار یا اشتعال» خورندگی و مشابه آن به مراقبت ویژه
نیاز داشته باشد و آن دسته از پسماندهای پزشکی و نیز ب از پسماندهای عادی. صنعتی, کشاورزی
که نیاز به مدیریت خاص دارند جزء پسماندهای ویژه محسوب می شوند.
۴- پسماندهای کشاورزی: به پسماندهای ناشی از فعالیتهای تولیدی در بخش کشاورزی گفته می شود
از قبیل فضولات. لاشه حیوانات (دام» طیور و آبزیان) محصولات کشاورزی فاسد یا غیرقابل مصرف.
صفحه 10:
۵- پسماندهای صنعتی: به کلیه پسماندهای ناشی از فعالیتهای صنعتی و معدنی و پسماندهای
پالایشگاهی صنایع گاز: نفت و پتروشیمی و نیروگاهی و امثال آن گفته می شود از قبیل براده هاء
سرریزها و لجن های صنعتی.
ج) مدیریت اجرایی پسماند: شخصیت حقیقی یا حقوقی است که مسئوول برنامه ریزی, ساماندهی,
8 اک جمع آوری. ذخیره سازی جداسازی» حمل و نقل, بازیافت؛
ش و دفع پسماندها و ن آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه می باشد.
صفحه 11:
۱- دفع: کلیه روشهای از بین بردن یا کاهش خطرات ناشی از پسماندها از قبیل بازیافت. دفن
بهداشتی, زباله سوزی
۳- پردازش: کلیه فرایندهای مکانیکی» شيميائى: بیولوژیکی که منجر به تسهیل در عملیات
دفع گردد.
تبصره ۱ : پسماندهای پزشکی و نیز بخشی از پسماندهای عادی. صنعتی و کشاورزی که نیاز به
خاص دارند. جزو پسماندهای ویژه محسوب می شوند.
صفحه 12:
ماده ۴ قانون مدیریت پسماندها: دستگاه های اجرایی ذیربط موظفند جهت بازیافت و دفع پسماندها
تدابیر لازم را به که رد آئین نامه های اجرایی این قانون مشخص خواهد شد. اتخاذ نمياند.
آئین نامه اجرایی مذکور می بایستی در برگیرنده موارد زیر نیز باشد:
۱ - مقررات تنظیم شده موجب گردد تا تولید و مصرف. پسماند کمتری ابجاد نماید.
۲ - تسهیلات لازم برای تولید و مصرف کالاهایی که بازیافت آنها سهل تر است. فراهم شود و تولید و
واردات محصولاتی که دفع و بازیافت پسماند آنها مشکل تر است. محدود شد.
م - تدابیری اتخاذ شود که استفاده از مواد اولیه بازیافتی در تولید گسترش یابد.
۴ - مسئوولیت تامین و پرداخت بخشی از هزینه های بازیافت بر عهده تولید کنندگان محصولات قرار
گیرد.
صفحه 13:
ات اد
١ - جابه جایی. تفکیک و ذخیره سازی پسماند در مبداً تولید
۲- جمع آوری پسماند (توسط نهاد مسئول مثل شهرداری)
es oe 2 ارات 913
شهرى)
۴- انتقال و حمل و نقل (به محل دفع بيرون شهر)
3 دفع پسماندها و مواد باقی مانده
صفحه 14:
اجنتاب از تولید ۳۲۵۷۵۳۸۲۵۳
کاهش در عبداً Source Reduction
بهترین حالت
بازیافت 860۷6۱۱۵
Resource recovery (WtE)
تبدیل به اترژی
Ez ات ها دز ان
مدیریت جامع پسماندها
پدترین حالت
صفحه 15:
طبقه بندی انواع پسماندها را در توضیح ماده ۲ قانون مدیریت پسماندها ذکر کردیم. (اینجا)
۱ - پسماندهای عادی ۲- پسماندهای پزشکی (بیمارستانی) ۳- پسماندهای ویژه
۴- پسماندهای کشاورژی ۵ - پسماندهای صنعتی
طبقه بندی پسماندها براساس منابع تولید کننده:
۱ - مسکونی ۲- تجاری ۳- موسسات ۴- ساختمان سازی و تخریب
۵- خدمات شهری( به جز تصفیه خانه های آب و فاضلاب)
۶- تصفیه خانه های آب و فاضلاب (لجن نهایی)
۷- کشاورزی ۸- صنعتی
صفحه 16:
خانههای یک یا چند خانواری؛
انواع پلاستیک, پارچه,
تجاری
آبارتمانهاى كوتاه. متوسط و
بلندمرتبه
مغازههاء رستورانها؛ فروشگاههاء
هتلهاء la foo تعمیرگاههای خودرو
مدارس, بیمارستانهاه زندانهاه اداراث
دولتی
محلهای ساختمانسازی, تعمیر
جاده تخريب ساختمانها. تعمير
كفبوش خيابانها
لاستیک. چرم؛ يسماندهاى باغجه. جوب. شيشه. قوطى
كنسروء آلومينيوم. ساير فلزات. خاكروبه. يسماند ويزه.
پسماند خطرناک خانگی
کاغذ. مقواء. پلاستیک, چوب. پسماندهای غذایی؛ شیشه,
فلزات. پسماند ویژه. پسماند خطرناک و
مانند پسماند تولید شده در مراکز تجاری
چوب. فولاد. بتن, گرد و خاک و
صفحه 17:
پسماند ویژه. آشغال, خاکروبه خیابانهاه شاخ و برك
درختان, پسماند متداول پارکها؛ سواحل و دیگر اماکن
تفریحی
لجن تصفیهخانه
سواحل و دیگر اماکن تفریحی
تصفیهخانههای آب و فاضلاب
شهری و صنعتی
عبد ماديا
ات وان فر لب اند یناکت
سنگین. پالایشگاههاء نیروگاههاء
همه موارد بالا
زائدات ناشی از فرایندهای صنعتی, ضایعات مواد. پسماند
غیرصنعتی از جمله پسماندهای غذایی» آشفال» خاکروبه.
زائدات ساختمانسازی و تخریب» پسماند ویژه. پسماند
خطرناک و
میوههای فاسد شده پسماند کشاورزی» آشفال؛ پسماند
خطرناک و...
صنایع شیمیایی و
مزرعه. باغ. دامدارى. تاكستان
صفحه 18:
نکات
پسماندهای مسکونی و تجاری: شامل پسماندهای آلی (قابل اشتعال) و غیرآلی (غیرقابل
اشتعال). بخش آلی شامل: پسماندهای غذایی, انواع کاغذ. پلاستیک لاستیک چرم. چوب.
پسماندهای باغچه.
بخش غیرآلی شامل: شيشه هاء انواع فلزات (کنسرو قوطی)؛ خاکروبه.
پسماندهای تر (مواد غذایی) نیز باید از پسماندهای خشک تفکیک شوند.
برخى از يسماندهاى خشك ارزشمند شامل: كاغذ كتاب و يادداشت. كارتن: فلز ات. ينا استیک ها.
ابن موارد بايد تفكيك شوند.
صفحه 19:
نکات
نماد انواع پلاستیک ها مهم در پسماند شهری. این علامت هاء کف برخی از وسایل پلاستیکی حک
شده است.
zy oy نگ oS as aay ذه
PETE HOPE PVC LOPE PS OTHER
مهم ترین پلاستیک از لحاظ بازیافت. نوع پت است که با نماد ۴۴۲ یا ۴۲ مشخص می شود.
صفحه 20:
نكات
دو دسته دیگر از پسماندهای مسکونی و تجاری. شامل پسماندهای ویژه و پسماندهای خطرناک
هستند که باید جداگانه مدیریت شوند و با سایر پسماندهای عادی هرگز نباید مخلوط شوند.
پسماندهای ویژه: پسماندهای حجیم (میز. صندلی» کمد. تخت)؛ لوازم الکترونیکی, لوازم برقی
خانگی, پسماندای باغچه. باطری ها ols روغن سوخته.
پسماندهای خطرناک: پسماندهایی که دارای یک يا چند خصوصیت زیر هستند: سمیت. خورندگی؛
قابلیت اشتعال» میل ترکیبی شدید (مانند مواد منفجره).