اقسام اسم در زبان فارسی

اقسام اسم در زبان فارسی

اسلاید 1: دستور زبان فارسیاقسام اسمFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 2: اسم کلمه ای است که برای نامیدن انسان حیوان ،گیاه ، چیزی یا برای نامیدن کاری (مصدر)به کارمی رود.مثال: محمّد، مرد، اسب، سیب، کتاب خواندن، دیدن ( مصدر خودش از نوع اسم است)Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 3: Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 4: مفرد و جمع مفرد ، آن اسمی است که بر یکی دلالت کند : مرد ، شیر ، باغ ، پسر ، خانه جمع ، آن اسمی است که بر دو یا بیشتر دلالت کند : مردان ، شیران ، باغ ها ، خوبی ها ، بدی ها Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 5: اسم جمع اسم اگر به ظاهر مفرد و در معنی ، جمع باشد  آن را اسم جمع می گویند : دسته ، رمه ، گله ، طایفه ، لشکر ، خانواده اسم جمع جزﺀ دسته ی مفرد است ونشانه ی آن این است که می توان آن را جمع بست: لشکرها،گله هاFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 6: علائم جمع در فارسیعلامت جمع در زبان فارسی ، ( ان یا ها ) است که به آخر کلمات اضافه می شود . در زبان  فارسی بعضی از کلمات را تنها با (ان ) جمع می بندند و برخی با (ها )  و بعضی را با ( ان و ها ) هر دو جمع می بندند. Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 7: 1- جانداران با (ان) جمع بسته می شوند : مردان ، زنان ، پسران ، شیران ، مرغان2- جماد و اسم معنی با (ها ) جمع بسته می شود : سنگ ها ، فرش ها ، کتاب ها ، رنج ها ، خوبی ها ، بدی ها 3- رستنی ها ( نباتات ) را با (ها و ان ) جمع می بندند : درخت ها ، درختان    نهال ها ، نهالان امااجزاﺀ نباتات با(ها)جمع بسته می شوند: ریشه ها ، شاخه ها، تنه ها 4- اعضا بدن آنهایی که جفت است بیشتر با (ها و ان )جمع بسته می شود : چشمها ، چشماناعضای بدنی که جفت هستند و جمع بستن آنها با (ها و ان) صحیح است به شرح زیر است : چشم  ، ابرو ، مژه ، رخساره ، رخ ، لب ، زلف ، گیسو ، زلفک ، دست ، انگشت ، بازو ، زانو، رگ ، روده 5- بعضی از کلمات که زمان را می رسانند با ( ها و ان ) جمع بسته می شود : شب ، روز ، سال ، ماه ، روزگار Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 8: در کلماتی که به )ه(غیرملفوظ ختم می شوند در جمع )ه( آن ها به )گ( تبدیل می شود : بنده - بندگان ، تشنه -تشنگان  که بهتر است )ه( را باقی بگذارند و از نوع دیگر جمع استفاده کنند  مثلاً بنده ها ، تشنه ها البته از نظر آواشناسی این تبدیل،تبدیل(ه به -ِ)است واین(گ)صامت میانجی است. کلماتی که مختوم به ) الف یا و( باشند در جمع به )ان( عموماً پیش از علامت جمع ) ی ( صامت میانجی افزوده می شود : دانا - دانایان ، بینا - بینایان ، پیشوا -پیشوایان و در جمع با ) ها( افزودن )ی(بهتراست جای - جای ها  ، مو - موی ها ، پا - پای ها کلمه ی نیا که به معنی جد است  در جمع ، پیش از علامت جمع )ک( اضافه می شود و می شود : نیاکان ، چون در اصل این کلمه  نیاک بوده و در جمع به اصل خود باز می گرددکلمات زیر بر خلاف معمول ، همانند  عربی با )ات( جمع بسته شده اند و صحیح ، آن است که از استعمال آن ها خودداری شود : باغ -باغات ، ده  -  دهات ، کارخانه  -  کارخانه جات ، میوه  - میوه جات ، نوشته  - نوشته جات ، حواله  -  حواله جات ،   روزنامه  -  روزنامه جات ، پند  -  پندیّات ، دسته  -  دسته جات  ، شمیران  -  شمیرانات   Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 9: اسم عام واسم خاصاسم عام یا اسم جنس آن اسمی است که افراد همجنس راشامل می شود ودر میان افراد همجنس مشترک استو بر هر یک از آن ها دلالت کند . مرد ، پسر، اسب ، باغ ، درخت اسم خاص یا اسم عَلَم آن اسمی است که بر شخص یاچیز مخصوص  و معین دلالت می کندوآن را اسم علم هم نامیده اند. حسن  ، اسفندیار ، رستم ، مهرداد ، بهروز ، تبریز ، تهران،رخش، ذوالفقار، ذوالجناحFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 10: اسم خاص را جمع نمی بندند  مگر در مواردی که مقصود از آن مثال یا مانند و نوع باشد :  ایران در دامن خود فردوسی ها و سعدی ها و حافظ ها پرورده است . که مقصود افرادی همانند  فردوسی و سعدی و حافظ است و در حکم اسم عام می باشد و توسط ها   جمع بسته می شود .  ( این نوع جمع بستن از اروپاییان تقلید شده و در زبان فارسی در چنین  مواردی  از کلمه ی امثال استفاده می شد : ( امثال سعدی و حافظ ) Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 11: اسم ذات و اسم معنی اسم ذات:اسم اگر مفهومش درخودش باشد و وجودش  وابسته به دیگری نباشد(به صورت مستقل وجود خارجی داشته باشد)  آن را  اسم ذات گویند:جامه ، نامه ، مرد ، پسر ، بلبل ،  دیوار ، زاغاسم معنی :اسمی اگر مفهومش به چیز دیگر وابسته باشد (وجودش به دیگری وابسته باشد) آن را اسم معنی می گویند : هوش ، شجاعت،رنجش ، دانش ، کوشش ، سفیدی، راستی Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 12: معرفه و نکره معرفه ، اسمی است که در نزد مخاطب ، معلوم ومعین باشد ، مثلا اگر کسی به مخاطب بگوید : عاقبت خانه را فروختم و دکان ها را خریدم .   مقصود  خانه و دکان هایی است که شما از آنها اطلاع دارید . نکره ، اسمی است که در نزد مخاطب ، معلوم و معین نیست ، مردی را دیدم   دوستی را دیدم  مردی و دوستی برای شنونده معین و مشخص نیستFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 13: علامت اسم نکره )ی ( است  که به آخر اسم اضافه می شود . مانند: پیرزنی )یک)اگر به معنی عدد نباشد: بلاخره یک شب به خانه ی شما می آیم. گاهی به جای )ی ( نکره ، کلمه ی) یکی (پیش ازاسم می آید. یکی گربه در خانه ی زال بود  که برکشته ایام و بد حال بود گاهی اسم را هم ذکر نمی کنند و به همان کلمه ی) یکی (اکتفا می کنند . یکی بر سر شاخ و بن می برید  خدواند بستان نظر کرد و دید اگر بخواهیم  اسم نکره یی  را معرفه کنیم  ) ی ( نکره را از آخر آن حذف می کنیم گاهی کلمه ی ) آن   یا این ( پیش از اسم می آوریم و آن را معرفه می کنیم .

اسلاید 14: بسیط و مرکباسم بسیط یا ساده آن اسمی است که یک کلمه  و بی جزء باشد : دست ، پا ، مرغ ، کار ، خانهاسم مرکب یا آمیخته آن اسمی است که از دو کلمه یا بیشتر ترکیب شده باشد واجزاﺀآن قابل تفکیک باشد: کارخانه ، باغبان ، کاروانسرا ، پدر زن، شتر مرغ از اسم مرکب باید حد اقل یک جزﺀآن معنی بدهد واجزاﺀدیگر در تغییر معنی کلمه مرکب دخالت داشته باشند.مثل :خوبی که مرکب است از خوب که صفت است و(ی )مصدری که آن را تبدیل به اسم کرده است. Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 15: اسم مرکب ممکن است از کلمات زیر ترکیب شود : 1- از دو اسم :  گلاب ، سراپرده ، کارخانه 2- از دو فعل : کشاکش ،هست و نیست ، بود و نبود 3- از اسم و صفت :  نوروز ، سفید رود ، سیاه کوه 4- از عدد و اسم : چارپا ، چارسو ، سه خواهر 5- از فعل و صفت : شادباش ، زنده باد 6- ازدو مصدر:رفت وآمد ،تاخت وتاز،برد و باخت 7- از مصدر و اسم مصدر : جستجو ، گفتگو 8- از اسم و پسوند : باغبان ، دهکده ، جویبار Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 16: اگر بخواهند دو کلمه یا بیشتر را ترکیب کنند  ، به قرار زیر این کار انجام می شود : 1- به خودی خود : باغبان 2- با کسره اضافه: پشتِ پا،دردِسر 3- با حذف کسره ی  اضافه :  سرمایه ، پدرزن 4- با تقدم مضاف الیه بر مضاف :  گلاب ، کارخانه 5- با واسطه ی ( ا یا و یا تا )  که میان دو کلمه  افزوده شود : شبانه روز ، بناگوش ، زناشویی ،چون وچرا،سرتا سر 6- ازدوکلمه ی مکرر : قطره قطره،دانه دانه در کلمات ِ   جست و جو ، گفت و گو ،  خان و مان ،  می توان واو را ننوشت : جستجو ، گفتگو ، خانمان در اسم مرکب : علامت جمع به آخر ، افزوده می شود :  کارخانه ها ، سرمایه ها ، صاحبدلان ، توانگرزادگان Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 17: جامدومشتقاسم جامد،اسمی است که ازکلمه دیگر گرفته نشده باشدیا به عبارتی در ساختمان آن بن ماضی و مضارع نیامده باشد: رخ ،دست ،شادی ،انسان اسم مشتق، اسمی است که ازکلمه دیگرفعل(بن ماضی یا مضارع) گرفته شده باشد: دیدار،خواهش،بخشش،دلخواه ،خسته ،خنده Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 18: اسم مصغراسم مصغر:اسمی است که برخردی وکوچکی مسمّا دلالت دارد: پسرک ، طفلک، باغچه ،دریاچه ،خواجوFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 19: اسم آلت یا ابزاراسم آلت ،اسمی اسمی است که برابزارکاردلالت داردوبر سه نوع است:اسم ساده وجامد: انبر،چکشاسم مرکب وجامد:گلداناسم مرکب ومشتق:تابه ،رنده،مگس کش ،کباب پزFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 20: اسم صوتاسم صوت، لفظی است مرکب که معمولا از صداهای طبیعی گرفته شده و بیانگر صداهایی از قبیل صوت خاص انسان یا حیوان ، صوت خواندن و راندن جانوران و صوت به هم خوردن چیزی به چیزی است :قاه قاه - مِنّ و مِنّ - قار قار -کیش کیش – شارت وشورت – چلپ وچلوپ – خش خش – وز وز –عر عر و...Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 21: اسم مصدروحاصل مصدراسم مصدر ،کلمه ای است بجز مصدرونشان مصدر نداردولی از فعل(بن ماضی یامضارع)به اضافه پسوند ساخته شده است. بنابر این مشتق است: آفرینش، ورزش،خنده،دیدار،کردار،ناله سوزوگداز،حنابندان حاصل مصدر ،کلمه ای است غیراز مصدر وریشه فعلی نداردواز ترکیب صفت با (ی) مصدری وگاهی از ترکیب (ی)مصدری با ضمیروصفت شمارشی ساخته می شود: خستگی،بزرگی ،منی ،خوبی، دویی ،مردی، یکی شرط (ی)مصدری آن است که به جای آن بتوان کلمه ی بودن یاپس ازآن کلمه ی کردن را گذاشت :( خوبی) به معنی، خوب بودن یا خوبی کردن مصدرها و اسم مصدرها همگی اسم معنی هستند: گفتن- دیدن- پرسیدن- گفتار - دیدار - پرسش Farzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 22: مقایسه اسم ها مترادف ، متضاد و متشابه مترادف ، دو کلمه را گوید که در صورت ، مختلف و در معنی  یکسان باشند : مرز و بوم ، غم واندوه ، برگ و توشه ، جانور و حیوان متضاد ، دو کلمه ای که در صورت ، مختلف و در معنی ضد هم باشند :  جنگ و آشتی ، خوبی و بدی ، صلح و جنگ ، رفت و آمد ، دوستی و دشمنی متشابه ، دو کلمه که در تلفظ تقریبا یکسان باشند و در نوشتن  مختلف : خوار ، خار - خورده ، خرده - خاستن ، خواستن ،عمل و امل ، تحدید وتهدیدFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد

اسلاید 23: خدانگهدارخدانگهدارFarzanegane6.blogfa.com « « فــرزانــــگان شـــاهــــد