اوضاع طبیعی و جغرافیایی ایران

صفحه 1:
به نام خدا موضوع : اوضاع طبیعی وجغرافیایی ایران استاد مربوطه : دکترافقه ارائه دهندگان: نجمه کامکار ناهید چناری الهه كيانيور VAD 

صفحه 2:
اوضاع طبیعی و جغرافیایی عوامل مربوط به اوضاع طبیعی و جفرافیایی که در توسعه اقتصادی - اجتماعی تاثیرگذار هستند تغییرناپذیر یا به کندی دچار تحول و دگرگونی می شوند. باتوجه به اینکه منابع طبیعی روبه کاهش هستند مثلا سالانه بخش بزرگی اززمین های قابل کشت درجریان فرسایش شسته می شوند مهار عوامل طبیعی و انسانی ویرانگر حائز اهمیت است. 

صفحه 3:
پستی و بلندی بلندى: بلندی های ایران شامل: © کوههای شمالی: بلندترین قله این کوهها قله دماوند با ارتفاع ۵۶۷۱ متر است. * كوههاى غربى: بلندترين اين رشته كوهها دناب ارتفاع ۴۲۶۷ متر است. رشته كوههاى جنوبى رشته كوههاى مركزى و شرقى: بلندترين قله آن كوه هراز است. خاک و دشت: ‎col‏ کل کشور ۱۶۵میلیون هکتار است که ۸۳۱ قابل استفاده برای کشاورزی (۵۱میلیون هکتار)و ‎2۶٩‏ دیگر زير پوشش مناطق شهری , روستايى و جاده و... قرار دارد. 

صفحه 4:
انواع زمین ها ‎.١‏ خاکهای حاشیه دریای مازندران: دارای بازده بالا هستند. دو استان گیلان و ۲ ۳ 0 ساحت کشور را تشکیل اما 7۲۰ زمین های قابل بهره برداری را شامل می شوند. اسیدی شدن و آبخیزبودن همیشگی زمین از مشکلات بهره برداری از این خاکهاست. ‏7 خاکهای کومستانی: بین بلندی ها بویژه در مناطق شمالی وغربی دشت های رسوبی مناسب برای کشاورزی وجود دارده اما به دلیل کمبود آب و شیب تند بهره بردارى ار آنها مشكل است. ‏۳ خاک دشتهای داخلی: عواملی مانند کمبود آب» شوری آب. فرسایش خاک و وجود تپه های ماسه ای این زمین ها را غیر قابل بهره برداری می سازد. ‎ ‎ ‎ 

صفحه 5:
وضعیت آب و هوایی حدود ۸۷۲ مساحت کشور آب و هوای خشک. ۲۳.۴ آب و هوای معتدل و۲۰۳/ 1 هوای سرد کوهستانی دارد. انواع آب و هوا و هوای کوهستانی غربی : ریزش برف و باران در این مناطق تقریبا خوب است. و هوای فلات مرکزی: درجه گرما در تابستان و زمستان اختلاف شدید دارد. © آب و هوای کناره های جنوبی: تابستان گرم و زمستان معتدل دارد. 

صفحه 6:
وضع جوی مراکز استان‌ها :۱۳۸۶ مرکزاستان معدل حداكثر ۱۴۹ ۱۷۵ ۲۳۳۵ ۳۳۵ ral va ۶۳ ۲۹۵ veal vag ۳۳۹ ۲۵ درجه حرارت ( سانتی گراد ) معدل حداقل ۶۳ 7 ۶۶ 4 vax ۹۵ ao an ۲-4۸ ۷۴ ۶۶ ty AY ماد حداكثر مطلق ۳ TOA ۳۳4۸ ۸۳۹ rar ۳۹ ary arr ۳۳۲ ۴ TVA We ۳۳۴ حداقل مطلق 4 382 ۱ ۱۳ ۸۸ ۱۰ ver we ۶۳ ۱۳۵ ۳۷ vor ۱۵4۸ بارندگی سالانه ( میلی متر ) ۵ ۹۶ ‏سس‎ ‎۱۳ ‎Fat ‎۳۳ ‎ary aa ۱۸ yar أحداکتر بارندگی در یک روز Cpe hs) 5 ۳ ” 1 97 9 ۳ 1۵ ۳ ع wv 

صفحه 7:
مركز استان ‎pe ha‏ ES, wal eo wr] a ۲۳ a va] Sao ve. ‏عيرق‎ veal oe val ‏م‎ va aus كرماتشاة ۳۳ vr oss veal ‏مشهد‎ ‎des‏ در ‏بل ۳۳ ‎ve et ‎ ‎ ‏درجه حرارت ( سانت ‏معدل حداقل ‎ ‎۳ ‎۶۲ ‎Wa ‎aA ‎1 ‎۹۹ ‎۶۲ ‎ ‎wr ‎AY ‎ra ‎۶۸ ‎Ws ‏ماخذ - سازمان هواشناس ی کشور ‏حداكثر مطلق ‎ ‎۶۳۵ ‎var ‎۸۴ ‎5 ‎tre ‏4 ‏ع ‎0 ‎ta ‎wh ‎۳ ‎۸۳ ‎YY ‎ayy ‏ع ‏گراد) ‏حداکثرمطلق ‎ ‎“216 ‎~6 ‎“126 ‎“166 ‎ ‎۷" ‎Wa ‎we ‎1 ‎es ‎var ‎ire ‎wa ‎1۶۱ ‎MFA ‎wr ‏معد‎ ‎wr ‏عد‎ ‎yay ‏بارندگی سالانه «میلی متر) ‎ ‎ver ‎۶۷۳ ‎ver ‎۳۳۶ ‎۴۳۳۵ ‎۳۲ ‎۹۳ ‎ret ‎TAY ‎۹۳ ‎۳ ‎trey ‎۱۳۵ ‎tear ‎faa) ‏احداکثربارندگی ‏در یک روز ‏«میلی متر ) ‎ ‎0 ‎۳ ‎1 ‎0 ‎1 ‏ع‎ ‎۳ ‎۳ ‎1 ‎۳ ‎wv ‎1 ‎۸ ‎۳ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 8:
میانگین ارتفاع بارش سالانه در استان‌های کشور ( میلی متر ) سال ۸۰-۸۶ استا ۱۳۸۰ ۱۳۸۶ درصد. اکل 25 ۱۹۵۹۸ ۱۳۷۱ 8 آذربایجان شرقی ۰ ۲۰۶۶۶ ۳۳۸ ‎ry‏ ‏آذربایجان غربی ۰ ۲۷۸۷۸ ۲۲۶ ۳۳۷ اردبیل ‎yar.yy]‏ ۳۷۶۹ ۳ اصفیا ۱۳۶۰۸ ۱۸۳ ۱۶۶ یلام ۴۳۲۰-۸۱ ‎An‏ ۲۳۹ بوشهر ۳۵۷۸ ۷۷۳۲ ۱۸ تهران ۲۳۵۷ ۲۵۲۰۲ ‎TAY‏ ‏محال و جهار محال و ۶۷۰۵۲ ۳۷۶۰۱۶ ‎aya)‏ ‏إبختيارى ‏اخراسان جنویی ۰ 0۰۰ ‎Wa)‏ 1 آخراسان رضوی ۰ /0«۱۱۴۹۵ ۱۷۳۷ نفل أخراسان شمالى ‏ ]0۰-۰ ۱۳۶ ۳۳۷ زستا ۳۶ ۱۵۳۰۹۱ قا 

صفحه 9:
۱۳۸۰ ۳۳۷۲ ۰ ان/۳۱۰۹۵ 2 ۳۳ ۱۰۷۰۹۵ aay ۹۳ ۱۳۷۰۷ ۷۱۲۰۵ yaaa) ۰۵۷۰۴۱ F-aay| WAY] VAY Ay] ۱۰۵۳ yi.) ۷۶۰۹ ۱۳۸۶ ۳ ۱۱۳ a ۱۳۳۷ ۲۸۵۹ ۱۵۰۵ ۲۸۰۸۸ ۴۰۸۸ ۲۰۸۶ ۲۹۸۵۵ 3 ۶۲۳۹۱ FTF) ۴۹۵۰۹۶ ۳۴ ۳۸۵۴| ۱۹۶۷۶ ۳۷۴۹ ۴ لفق ‎vv‏ ۱۵ val ۴ ۲ ۴ ۶ ۳۹ ۴۵۷ ۴۹ 4.07 #4] ۷۵۵ ۳۶ ۷۵ ۵۴ ۹ yen ‎)١‏ أمار استان خراسان جنوبى و خراسان شمالى در استان خراسان رضوى منظور شده اسث ا رم ب ال ل ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 10:
وضع آب آب از مهترین منابع طبیعی است که در ادامه زندگی بشر تاثیر حیاتی دارد بهره برداری از زمین های کشاورزی, تمرکز جمعیت در روستا و شهرء فعالیت صنعتی و معدنی همگی به آب مناسب نیاز دارند. ویژگی منابع آب ایران کمبود آب در ایران با توجه به قرار گرفتن در کمربند بیابانی از مشکلات پایه ای بوده است. میزان بارندگی در کشور حدود ۲۵۰-۳۰۰ میلیمتر و به عبارتی کمتر از یک سوم میانگین باران سالانه کره زمین است. منطقه شمال ایران با حدود ۲۰۰۰ میلیمتر برندگی و دشت لوت با چند میلیمتر بارندگی پر باران و کم باران ترین مناطق کشور هستند. 

صفحه 11:
حجم تخمینی جریان سطحی حوزه‌هاي آبریز اصلی ( میلیارد متر مکعب )سال ۱۳۸۶ 7 خلیج فا دریاچه شرق ليج فارس | دریاچ مرز شرق و أسال 1 کتور | درب فلات مرکزی| *بز ‎Gy el‏ كا 22 ودریای عمان| ارومیه | قرفقوم متوسط ۳۷ ‎WARY AY FAY 6‏ ۱( 2۶۱ ۱۳۰۹ ۴۹۸ (۱۳۸۴- ۳۳۲ المعو | عقو | ۱۳ | ۱۳۱۷ ‎ave‏ ‏۱۳۵ عفد عفد وه از ع | ابم | عم ۱۳۷۹-۸۰ ۳۷۶۴ ۶۸۵۴ عه ‎For wv‏ ۱۷۵ ‎VFL APE ۱۳۸۱-۸۲‏ ۴۵۴۵ ۶:۶۹ ۱۴۳۰۵ ۳۳۶ ۱۳۸۲-۸۳ اشع ۱۴۴۴ ۴۶ ۴ ‎VY)‏ ۳۲۳ ۱۳۸۲۴ | ۹۳۲۳۵ 2-۱۶۳۹ ۳۷ ۴۳۶۹ ۱۴۶ ۳۳۸ ‎ANY ۱۱۶ ۳۷۰ 2۳۳۰ (۱۱۴۸ ۹۰.۳۱۷ | ۱۳۸۴-۸۵‏ ‎TAA ۱۵۱ ۴۳۱ ۴۳۹۷۱ ۱۳۴۸۵ ۸۳۷۹۴ ۱۱۳۸۵۶‏ درصدٍ ‎oury 1۶-۰۹ Nee‏ 2.0 1 ۶۳« ماخذ-وزارت نيرو. شرکت مدیریت متیع آب ابران . دفثر مطالعت پایهمنابع آب. Cc deci tee isl 

صفحه 12:
مساحت و ضریب جریان سطحی حوزه‌های آبرب حوزه آبريز اصلى كل كشور درياجه أروميه فلات مركزى مرزى شرق قره‌قوم مساحت. ( هزار کیلومتر مربع ) ۶۲۲۶ wre ۳۳۳۵ OVA ۸۴ very ۴۴۲ اصلی سال ۱۳۴۷-۱۳۸۵ أضريب جريان سطحى| أدرصد مساحت به ‎[JS‏ متوسط #اساله کشور (0۱۳۴۷-۰۱۳۸۵ درصد) ۲۳۸ yen ۲۳۲ ۱ ۳۸ ۶ 04 Yoo ۶ ۳۳ ۳ مأخذ_ وزارت نیرو شرکت مدیریت منایع آب ایران . دفتر مطالعات پایه مناب عآب . 

صفحه 13:
حجم بارش میانگین ۲۷ سال در کشور بیانگر توزیع نامناسب بارش در مقایسه با مساحت مناطق مختلف کشور می باشد.همانطو رکه مشاهده می شود دریای ۶ ۲ كدر ‎١‏ ١درصد‏ مساحت كشور 7.5١درصد‏ بارش كشور را دريافنا م ‎Be es‏ )ا ا اشدرصد كشور تنها ‎١5.5‏ درصدرابه خود لكا ‎Bee‏ ‎tat eae‏ ترلیب ۲۴۳و ۱۰۲ فوصد آبهای سطحی حاصل از بارش بیان مي باید. ‏جران تافتن حذود سه چهارم بارش سالائه در کشور مشکلی است که کمبود آب و ۱ ۱ می کنده علت این آمر شیب نند کوهها در شمال به سمت دریای خزر و مناطق غربی و بالا بودن درجه گرما و تبخیر در قسمت های مرکزی است.چگونگی بارش و توزیع جریان آب در نقاط مختلف تعیین کننده توزیع آتی فعالیت های اقتصادی در کشور است. ‏همانطور که در جدول مشاهده می شود در حوزه خلیج فارس از نظر تهیه آب برای بخش های مختلف امکانات بالقوه وجود دارد زیر با داشتن ۲۶مساحت ۸ جریان سطحی آب در این منطقه است. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 14:
جگونگی استفاده از منابع آب برداشت آب از منابع موجود به دو صورت انجام می شود : الف) استفاده از آبهای سطحی: شکوفایی کشاورزی در دوره های مختلف بستگی به کارکرد تاسیسات آبیاری در مهار آب های سطحی دارد. در سال۸۶ میزان آب ورودی به سدهای مخزنی بزرگ ۶۶۳۹۶ میلیون متر مکعب بوده که از مجموع ۷۱۵۶۰ میلیون متر مکعب آب خروجی ۵۷۱۶۸میلیون مترمکعب آن برای تولید برق و ۱۴۳۹۲میلیون متر مکعب آن برای سایر مصارف استفاده شده است. 

صفحه 15:
آمار تعداد سدهای کشور به تفکیک دستگاه اجرایی در مراحل مختلف سا بان زاین در مرا ب منطقهای ‎ss dons‏ ده ۲ ۷ 115 | أب مطتياض عرمن ده 1 8 2 أب منطقهاى أذربايجان غربى 1 ۳ ‎a ۴ a rr‏ 7 3 | كهكيلويه و بويراحمد آب منطتهاى اصفهان 0 ‎١‏ ۱ ۸ هیکت 5 3 0 آب منطقهاى ايلام ۱ 1 راگن و 3 ‘ 7 2 3 3 + 0 ‏أب مشقهاف ارسي‎ | 0 8 ۱ es آب منطقهای تهران ۶ 3 + ‎a 3 4 Bethe ly,‏ ۷ ازندران آب منطقهای چهارمحال و بخلیاری 3 + 1 ۰ آب منطقهای‌مرکزی ۰ ۱۴ ۳ 9 ۳ آب منطقهای خراسان جنوبی ‎y‏ ۴ ۰ و اه « ۱ ‎y‏ 1 1 ٩ a ۴ ‏آب منطتهای همدان‎ yy Ww ۷ 3 Spey dela allen gl آب منطقهای خراسان شمالی 3 , 5 + | آب منطقهای پزد. 3 ۱ ۲ ۸ آب منطقهای زنجان ۳ + ۸ | آبوبرقخوزستق 0 م 3 7 ۹ أب منطقهاى سمنان ۳ ۳ ۴ + ب ميرف ۱ ‎i‏ 3 ۱ أب منطقهاى سيستان و بلوجتان 14 الو بو تقد و 1 2 5 وی بدا re 5 + ww ‏کشلورزی‎ woos ۰ ‏آبمنطقهایقارس‎ أب منطقهاى قزوين ۱ ۱ + ۷ رسسه عمران آب منطتهای قم 3 1 ‎w‏ رفسنجان : 3 1 آب متطقهای کردستان. ۴ ۰ ۳ 0 مه ‎aw ore wy‏ 

صفحه 16:
سدها علاوه بر ذخیره سازی آب برای بخش های کشاورزی و صنعت تامین آب مصرفی لتق *هرها و روستاها و تولید برق میتوانید از منابع مهم تولید برد ۱ ماهی دارکردن آبهای ذخیره شده باشند. افزایش تعداد سدها حمانگوند 2 ‎٩۰‏ ‏سال اخیر اقدامات قابل توجهی برای آن انجام گرفته میتواند در تفییر چهره کشاورزی و صنعتی ایران نقش برجسته ایی بازی کند. اد از آبهای زیرزمینی: از مجموع ۷۹۸۳۸میلیون مترمکعب آبهای تخلیه شده ‎ATOR‏ ری حدود ۴۴۹ درصد بوسیله چاههای عمیق» ۴ ۵ ۰ مسق ۴ درصد قنات ها و ۲۹.۷درصد بوسیله چشمه ها انجام گرفته است. که نسبت به سال های پیش از این کاهش سهم قنات ها و افزایش سهم چاههای عمیق و نیمه عمیق دراستفاده از آبها مشاهده می شود. 

صفحه 17:
جنگلها و چراگاهها جنگلها در ایران وجود عوامل گوناگون" سطح جنگل های کشور را کاهش داده است که مهمترین آنها عبارت بوده اند از: قطع نادرست ومداوم درخت و بهره برداری غیر اصولی از منابع چوبهای جنگلی جراى بى روية دام * فعاليتهاى كشاورزى در قلمرو جنكلها بدون توجه به امكانات آب وهوا ‎ia‏ وا کی هه ۰ درو وسيب خشك ونيمه خشك شدن ذو سوم سرزمين كشورمان شده است. ‎ ‎ 

صفحه 18:
مساحت جنگل‌ها. مراتع و پدیده‌های بیابانی برحسب استان: ۱۳۸۶ (هکتار) شمالی * جنگل ۱۲۰۵۵۹ ۱۳۳۶۷ ۱۰۹۵۸ ۵۶۶۵ ۴۱۸۴۷ ۶۳۶۱ ۲۳۶ YPN ۳۴ تس ra fa 1 1 ۲۴ ary ۶۶ مراتع خوب (متراکم) 2۶۷۳ ۷۰۳۹ ۲ ۹ اا ۲۷۸۳۵ AY. ۹ ۱۸۳۳۵ ۴۳۲۲ ۳ مراتع متوسط (یمستراکم) ۲۸۶ ۱۳/۲ ۱۳۳۴ ۲ ۴۰۳۹۸۸ ۴۷۹۸ FATA ۹۰ ۳۹۸۳ ۳۵۵۲ ۱۳۵۳۹۶ مراتع فقير (كمتراكم) (۰ ۴ ۸۵۵۳۴۰ VATFA aprraay ۶۰۷۳۵ ۰ اع ror ۱۰۵۹۸۱ ۲ APY «TAF ۳۳۳۱ ۳۳۳۵۸ ۹۰۳۸۹۶ ۶۳۲۸۶۵۵ ۱۱۳۳۵۷ ۱۶۲۹۹۵ ۱۸۴۷ ۱۸۵۲ ۱۳۳۴۷۰۳۵ ۱ ra ra vr ۳ ۵ 1۴ Mw ۶۸ لك يديده هاى بياباتى ۳۵ ۱۱۳۳۳۰ ۱۳۳ ۳۳ YAAQATY, ۳۳۹۳ ۱۳۳۸۲ (۱۳ ۱۱۸۸۹۳ ۱۳۸۵۶ ۳۱ 0 oF 1۶ 

صفحه 19:
استان | جنگل زنجار ‎AT.‏ ‏سمنان | ۳۴۰۱۶۸ أذ | ۳۷۰۷۸۶ ۳۵ ‏فا‎ ‎YAY) ‎۱۳۹ ‎WT ‎۳ ‎YAM ۹۵۷۸۶ ۵ ۱۳۶ لرستان ‏ ] ۱۲۲۶۳۶۷ مازندران | ۹۱۴۶۷۵ ى | ۱۵۴۸ رگان | ۱۰۵۳۷۴۵ همدا ۱۳۴۱ ند | ۱۰۷۰۹۶ ۳ آماراستانهای خرسان جنوبی و خراسان شمالی در استان خراسانرشوی مور شدهاست. ۹ VF ۲۶ ۵۶ 1 ۲۶ ۴۲ ry ay ۳ ۳۶ Ay ۶۴ ۷۴ ۸ ۵۷۶ ۱ ۳۳۹۸ ۳۷۸۵۵ Ayr ۱۶۳۵۲ ۶۳۹۶۶ ۱۳۸۶۵ ۱۶۸۵۷ ۸ ۰۴ ۷۱۳ ۳۳۳۵۵ ayer مراتع متوسطا (نیمهمت راک ‎Ware)‏ ‏0۳ SANTA, ۱۳۵۴ ۲ ۳۸۳ ۲ ۶ ۴۷۶۶۶ ۱۳۳۴۳۸ ۱۱۳۳۲۱ ۸۵۱ ۹ ۶ ۱۱۴۰۳۶۶ ۹ YATAWY ۱۱۶۷۹۵ POR RAI Ree ee مرانع فقیر «کم‌تراکم) ۳۷ 1۹۳ ۴ ۵۵۲۷۵ ۱۳ ۶۱ 2 20 ۰ ۳۷۰۳۳۸ ۱۸۵۴ Fay ۹ YA FPF ۶۶۷۸۱ TAA YE ۵۸۲۸۵ ۸۹ جمع ۱۱۳۷/۶ ۳۳ ۱۶۸۹ ۱۱۲۳۹۹۸۲ ۸۵۳۴۸۵ ۳۳۹ 1۳۹ ام ۱۸ ۴۲ ۱۳۳۷۵ ۶۷۷ ۸۳۵۵ ۱۵۷ ۱۷۲۹۵۱ ۱ ۷ ۶ ۳ ۳۳ We هد ‎ao‏ ‏1 4۵ ۵ uF ۲.1 fA oA ۷۶ أبديده هاى بياباتى| yaar) Ov Tar ۰۹۵۶ ۶۶۷۲۵ 11 ۱۸۳ ۳۳۵۴ امع 1851 Fen ۱۱۳۴۱ ۱۳۱۳۳ ۳3 ۶۳۷۲ 3۵ 1 ۱2 yey 1 31 1 YAY 

صفحه 20:
چراگاهها چراگاهها (مراتع) در عرف به زمین هایی گفته می شود که در فصل چرا داری پوشش گیاهی علوفه ای باشند. چراگاههای کشور را با توجه به اینکه غنی ترین آنها در شمال وغرب قرار دارند" به چهار دسته زیر میتوان تقسیم کرد: ۱. چراگاهای خراسان : این چراگاهها خود" سه دسته اند: چراگاههای سرخس" چراگاههای شمال بین بجنورد و باجگیران و چراگاههای جنوب خراسان در گناباد فردوس طبس و نزدیک کویر. ۲ چراگاههای کناره های دریای خزر : این چراگاهها به سبب آب وهوای نمناک و مساعد نواحی شمالی از بهترین چراگاههای کشورند. 

صفحه 21:
۳ _ چراگاههای آذربایجان : اين چراگاهها که در ردیف چراگاههای مرغوب کشور قرار دارند" شامل ((دشت مغان)) با گستردگی ۱۰۰هزار هکتار و دامنه های ییلاقی ((سهند)) و((سبلان)) می باشد. ۴ چراگاههای غرب ایران : این چراگاهها از نظر مرغوبی پس از چراگاههای شمال قرار ‎ae‏ ات غرب کشور از مهمترین مناطق دامداری آیران :۳۳ "۳ آید. گستردگی چراگاههای کردستان حدود آمیلیون هکتار است. شهرستانهای اراک" زنجان ملایر"گلپایگان و نهاوند نیز هرکدام دارای چراگاههای تابستانی گسترده ای هستند. چراگاههای ایران همانند جنگلها بتدریج در معرض ویرانی و نابودی قرار گرفته اند. مهمترین علل ویرانی چراگاهها در کشور عبارتند از: * _ ناهماهنگی بین ظرفیت چراگاهها وتعداد دام *_ چرای خارج از فصل *_ بوته کنی در سطح چراگاهها برای تامین سوخت * _ تبدیل چراگاهها در مناطق پر شیب به زمین های زراعی دیم کم بازده *_ عوامل طبیعی گسترش کویر 

صفحه 22:
تاثیر اوضاع طبیعی وجغرافیایی بر تحولات اقتصادی اوضاع طبیعی وجغرافیایی هرکشور" تاثیر مستقیمی بر چگونگی تحولات اقتصادی آن کشور دارد. موقعیت جفرافیایی هر کشور اعم از موقعیت ریاضی (طول و عرض جغرافيايى ' يا دورى و یکی از خط استوا) و موقعیت نسبی (وضع نا همواریها و بلندی از سطح دریا" دوری یا نزدیکی به اقیانوسها و محاط بودن در خشکی) در چگونگی فعایت اقتصادی تاثیر مهمی دارند. آب وهوا که به دلیل مختصات ریاضی و وضع ناهمواریها" چهره اقتصادی هر کشور را رقم می زند" از دیگر عوامل مهم تکامل اقتصادی بشمار می آید. تناسب میزان بارندگی با مکان و زمان کشت و مقدار زمین کشاورزی نیز از شرایط ضروری برای فعالیت و و زندگی پویای انسان بشمار می آید. با انکه اران ط حت ده گدنته + لاه ‎glen‏ طعی , جفرافیایی تغییراتعمده ای ‎ceils‏ ‏است" اما از کشوری مستفل با اقتصادی شکوفا - در مقایسه با کشورهای زمان خود - به کشوری وابسته از لحاظ اقتصادی " با کلیه ویژگی های تخریبی آن تبدیل شده است. 

صفحه 23:
على رغم وجود شرايط نامساعد آب و هوایی در بسیاری از نقاط ایران " امکانات بالقوه فرا نیز برای بهره برداری از شرایط آب و هوایی وجود دارد و از آن جمله وجود ۱۴ نوع آب و هوای گوناگون را میتوان ذکر کرد. نزدیکی و دوری و راه داشتن به دریاهای آزاد نیز از جمله عوامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی هر کشور است. مرز آبی طولانی در جنوب کشور ما (۱۸۸۰کیلومتر) نه تنها امکان برقراری ارتباط با کشورهای مختلف جهان را با ارزانترین وسیله حمل ونقل فراهم ساخته بلکه امکانات گسترده ای نیز برای بهره برداری از منابع طبیعی ایجاد کرده است. 

صفحه 24:
از منابع طبیعی دیگری که تاثیر مستقیمی در روند تحولات اقتصادی کشورها دارد" منابع کانی است که میتوان آنها را به چهار گروه تقسیم کرد: ۱) کانی های مواد اولیه ۲ کانی های شیمیایی ۳)کانی های سوخت ۴) کانی های فلزی. که تقریبا در مورد همه آنها ذخایر قابل توجهی در کشور وجود دارد. ذخایر بزرگ نفت وگاز و بویژه گاز(کشورمان دومین ذخایر گاز جهان را داراست) موقعیت ویژه ای برای برقراری ارتباط تجاری در اختیار کشور گذاشته است که براساس آن می تواند با صادرات بخشی ا وارد کند.اما تجربه حدود ‎٩۰‏ سال صادرات نفت نشان داده که وجود این ذخایر می تواند اثری وارونه در توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور داشته باشد از یک سو به دلیل اينكه بهای نفت خام در بازار جهانی تقریبا کم است و از سوی دیگر به این دلیل که درآمد ارزی بدست آمده از صدور نفت خام برای افزايش مصرف ازطریق واردات اقتصاد کلان بکارگرفته شده" این منبع در خدمت توسعه برونزا قرار گرفته و به نوعی ضد توسعه عمل کرده است. ذخایر نبازمندی های توسعه 

صفحه 25: