صفحه 1:
صفحه 2:
يه احور
كي
تحولات عاطفى
دورهی بلوغ
استاد : جناب آقای دکتر شسرفی
صفحه 3:
بخش اول :
ويزكى ها و واقعيتهاى بلوغ و نوجوانى
-١ سلامت فطرت
۲- لطافت دل
۳- ذهن مستعد
صفحه 4:
۱- بلوغ , با تغييراتى در تن و روان همراه است .
۲- بلوغ » با تغییراتی در رفتار و خلق و خوی همراه است .
۳- بلوغ » در سنین متغیری ایجاد میشود (بلوغ زودرس و دیررس )
۴- بلوغ « متأثر از تغذیه » عوامل زیستی و عرض جفرافیایی است .
۵- بلوغ » از فرهنگ و محرکهای محیطی تأثیر میپذیرد .
۶ بلوغ .با نوجوانی از سالهای اولیه آن همپوشی دار .
۷- بلوغ « با تکلیف شرعی همزمان و مقارن است .
صفحه 5:
۸- بلوغ » تولد ثانوى و نقطهی عطف زندگی تلقی میشود ( با تأکید
بر حیات عاطفی )
-٩ بلوغ , با تغییرات جدی از حیث کمیت و کیفیت دروس همراه
است ( تأثیر آن در رشد اعتماد به نفس )
۰- بلوغ , با افزایش حساسیت نوجوان نسبت به فضای زندگی »
روابط والدین با هم و کیفیت تأثیر آن در آرامش زندگی همراه
است .
۱- بلوغ » با بروز هویت جدیدی به نام نوجوانی همراه و اقتضا
آن تغيير مناسبات اطرافيان با اوست .
صفحه 6:
با وجود تعاریف متعدد برای نوجوانی به نظر میرسد "تولد ثانوی
عنوان مناسب تری برای این دوره می باشد. زیرا تغییر و تحولات کمی و
کیفی ویژه ای برای نوجوان پیش می آید و توجه و مراقبت ویژه والدین و
مربيان را ضروری می سازد. نوجوانی خود به دو مرحله (۱۲-۱۴ سال) و
(۱۵-۱۸) تقسیم می شود که نوجوانی اول مقارن با دوره راهنمایی و
نوجوانی دوم مقارن با دوره دبیرستان و دوران جوانی نیز سالهای VO)
۸) می باشد که شامل دوره پیش دانشگاهی و دانشگاهی است. غالبا
بلوغ برای پسران درحدود ۱۵ سالگی رخ می دهد و لذا می توان آن را
حدفاصل و نقطه تماس دو مرحله نوجوانی تلقی نمود.
صفحه 7:
برخی از خصوصیات بارز و برجسته این دوره عبار تند از:
- دوره تكوين هويت: به اين معنا كه نوجوان در تلاش براى درک این مسئله که "من
كيستم؟ " غالبا پاسخ های اقناع كننده اى مى يابد.
- نياز به مبناى جهت كيرى : با اين توضيح كه وى تلاش مى كند تا با دستيابى به
آرمان و هدف مشخص مسیر آینده خود را روشن کند.
- برزخ ميان دو مرحله: نوجوانى ميان دو دوره کودکی و جوانی احاطه شده و همچون
پرزخی است که تعلق او را به جوانی بیشتر شاهد هستیم.
- دستیابی به استقلال نسبی: نوجوان در حرکت به سوی بالندگی و رشد. مایل است از
نوعی استقلال و قدرت تصمیم گیری نسبی برخوردار باشد.
صفحه 8:
- ترجیح ارتباط افقی بر ارتباط عمودی: علاقه مندی نوجوان برای
اینکه اطرافیان همچون یک دوست با او برخورد نموده و ارتباط برقرار نمایند.
- تغییر در نگاه به زمان: نوجوان افق نگاهش را به زمان گسترش داده و
بد گذشته و آينله (آينذه بيش از كذقتته) علاقمنل مى اشنوة.
- احساس تنهايى و بى كسى: كاهى نوجوان احساس تنهايى عميقى
نموده و نوعى درون كرايى در أو مشاهده مى شود.
- بيدار شدن غرائز و احساسات: در اين دوره غرائز نيرومند سر ب
و بر بخشى از وجود او تأثير مى كذارند.
- تغيبرات سریع و پی در پی: حالات نوجوان نیز همچون زندگی در
معرض تغییرات زیادی قرار مى كيرند.
- نیاز به آگاهی از فرآیند بلوغ و نوجوانی و شیوه مواجهه با آن
- نیاز بهآگاهی از حیات عاطفی بلوغ , نشانهكان » فرصتها و تهدیدها .
صفحه 9:
بخش دوم :
نوجوانی» حیات عاطفی» فرصت ها و تهدید ها
مقدمه :
اضلاع مختلف زندگی نوجوان ( عاطفی» اجتماعی» علمی و آموزشی, عقلی»
خانوادگی, دینی و اخلاقی» سیاسی و ۰۰۰)
وجوه مختلف زندگی
صفحه 10:
۱- قدرتمندی احساسات : حضور پر رنگ عواطف در زندگی فرد
۲- رفاقت گرایی : گرایش به جمع همسالان
۳- تأثیر حیات خانوادگی : خانواده» عامل اثرگذار بر احساسات فرد
۴- خلأُها و کمبودها : جستجو برای کشف منابع عاطفی جایگزین
۵- اراده خودساز شخصیت : عامل تعیین کننده حیات عاطفی اراده آدمی
صفحه 11:
مهمترین آسیبهای اين دوره از حیث دوستی ها عبار تند از:
-١ خودشيفتكى» فرد مركز ثقل عواطف خويش ( نمونه: احتمالا يديده تك
فرزندى)
۲- عدم بلوغ عاطفى ( نمونه: نارسايى والدين در برقرارى ارتباطات عاطفى
صحيح)
۳- عدم موازنه در داد وستد عاطفی ( اعمال محبت یک جانبه والدين به فرزند)
۴- حساسیت و زودرنجی های رو به تزاید
۵- فقدان ضابطه برای دوست یابی
صفحه 12:
حيات عاطفی
الف) مزیت ها : ب) تهدید ها :
۱- خروج از دایره تنهایی ۱- دوستی های افراطی
۲- تقویت روفد اجتماعی ۲- دوستی جنس مخالف
۳- توسعه تجربیات اجتماعی ۳- انزو؛ گوشه گیری
۴- رشد مهارت های زندگی ۴- جذب کانون های عاطفی مشکوک
۵- زمینه مساعد برای تعالی معنوی ۰ ۵- ناتوانی در کنترل تغییر و تحولات عاطفی
صفحه 13:
بخش سوم :
موضوع " تثیر رشد شناختی و عاطفی نوجوان در ثبات شخصیت"
مقدمه :
از خصوصیات انسانهای رشید و تکامل یافته . رشد همه جانبه و متوازن و متعادل
آنان است. آنها در ابعاد عاطفی» شناختی, اجتماعی و اخلاقی به طور همزمان به
قابلیت های بالایی دست می یابند و زمان مهم و مناسب برای نیل به این مرحله»
دوره نوجوانی و سالهای اول جوانی است. در این مبحث به بیان تاثیر رشد
شناختی و عاطفی نوجوانان در ثبات سخصیت آنان می پردازیم :
صفحه 14:
الف - ویژگیبای رشد شناختی نوجوان
کسانی که واجد ویژگی های ذیل می باشند.
از رشد شناختی مناسب و مطلوبی برخوردارند:
۱- مواجه شدن با مسئله (درگیری با موقعیت) یا (مشکل چیست؟)
۲- آگاهی و بصیرت نسبت به مسئله (چه شناختی نسبت به مشکل دارم؟)
۳- قدرت تجزیه و تحلیل مسئله (چه تحلیلی از مشکل دارم؟)
۴- قابلیت حل مسئله (چه راهکاری برای حل مشکل دارم؟)
۵- آینده نگری (یرمبنای حل اين مشكل جه نوع پیش بینی برای آینده
صفحه 15:
ب- ویژگیبای رشد عاطفی نوجوان
برخورداری از خصوصیات زیر, بیانگر رشد عاطفی نوجوان می باشد:
۱- توجه و اهمیت دادن به دیگران (همسالان» خانوادهه محيط مدرسه)
۲- درک احساسات دیگران
۳- احترام به احساسات دیگران
۴- همدردی و همدلی با دیگران
۵- اهتمام به حل مشکل دیگران
صفحه 16:
ج- "ثبات شخصیت " الزاماً مبتنی بر چه نوع تواناییهایی
است؟
برخی از مهم ترین توانمندی های مذکور عبارتند ازد
۱- اعتماد به نفس (خودباوری» اطمینان به خویشتن و نگاه وافع بینانه به خود
داشتن)
۲- اعتماد به دیگران (رابطه خود و دیگران را بر پایه اعتماد و اطمینان تنظیم
نمودن)
۳- جلب اعتماد دیگران به خویشتن( نظر مثبت و اطمینان بخش دیگران را
فراهم کردن)
تحقّق سه مؤلفه مذكورء همچون اضلاعمثلثی است که اجتماع آنها همراه
توکل به خداء موجد حصول "عزت نفس " میشود.
صفحه 17:
بخش چهارم :
موضوع "پرخاشگری؛ مطالعه موردی ( به منزله یک آسیب در حیات عاطفی ) *
مقدمه:
برخی از صاحب نظران اجتماعی» پرخاشگری را پدیده عصر جدید دانسته و آن را معلول
روند بيجيده تر شدن زندگی, ناتوانی آدمی در کنترل فرایندهای حیات و کاهش اعتماد به
نفس وى مى دائئد. با اين حال» تمي تون به طورقاطع و کامل این نظریه را پذیرفت,
بلکه با شناخت عوامل اثرگذار می توان در کنترل آن توفیق حاصل نمود و به لحاظ شیوع
این پدیده در سن بلوغ و نوجوانی آن را مورد بررسی مستقل قرار میدهیم .
صفحه 18:
الف - عوامل و زمینه های پر خاشگری :
* سن بلوغ و دوره نوجوانی و اقتضائات آن
* ناکامی مقطعی/ ناکامی های مکرر
* رشد فاصله میان امکانات و انتظارات (منطقی/ غیرمنطقی)
# کاهش عرّت نفس و خودباروی موفقیت واقعی عزت نفس
موفقیت مورد انتظار
# احساس نامنی در زندگی خانوادگی (واکنش به ناسازگاری والدین)
* احساس بی عدالتی در خانواده( برداشت لین مطلب که یکی از ف
بیشتری از استحقاق خویش دارد)
* عدم تأمین يك یا برخی از نیازهای اساسی رولنی (امنیت/ تبادل
منزلت/ تکریم زیبایی/ تلّق/ خودشکوفایی)
* افراط در توجه به نوجوان و تقویت حساسیت های بيجا
* تقلید از الگوهای پرخاشگری (همانند سازی با رفتارهای عینی یا
صفحه 19:
ب- راهکارها و شیوه های مواجهه با پرخاشگری :
* انگیزه شناسی(عامل اصلی پرخاشگری چیست؟) مطالعه روحیات و رفتارها/
# خویشتنداری و عدم مقابله به مثل
* آرام سازی فضای خانواده و زندگی
# همدلی و همدردی
* ورزش, بازی و فعالیهای بدنی (راهی برای تخلیه هیجانات مضر و آزار دهند
& تجدید نظر در برنامه تغذیه و بهداشت فردی
ایجاد فاصله ای منطقی برای استراحت فکری در میان ساعات مطالعه (هر
فکری» ۱۰ دقیقه استراحت)
* ایجاد تعادل میان امکانات و انتظارات (فرد از خویشتن/ دیگران از فرد)
* حفظ موازنه در تأمین نیازهای اساسی روانی (پرهیز از افراط و تفریط)
*# تقویت عنصر معنوبت در خانواده و استمرار ارتباط با خدای متعال
# آموزش مهارتهای زندگی نظیر مدیریت هیجانی شامل کنترل خشم
© ايجاد بينش در خصوص بيامدهاى كوتادمدت و دراز مدت مديريت
صفحه 20:
بخش پنجم :
" نقش هوش هیجانی در مدیریت احساسات و عواطف "
مقدمه :
هوش هیجانی (عحب المصاست) نوع دیگری از هوش است که مشتمل بر شناخت
احساسات خویشتن و استفاده از لن برای اتخاد تمگمیمهایمناسب در زندگی است. توآنایی اداره
مطلوب خلق و خوی و وضع رولنی و کنترل تکلنش هاء عاملی است که به هنگام شکست ناشی از
دست نیافتن به دف در شخص ایجاد انگیزه وامید می,کند.
"هم حسی " یینی آگاهی از احساسات افراد پیرامون انسان و مهارت اجتماعی یعنی خوب تا كردن
با مردم و کنترل هیجانهای خویش در رابطه با دیگران و تانایی تشویق و هدایت آنان است.
هوش عمومی (100) و هوش هیجانی (BO
برخی از صاحب نظران بهره هوشی (160) را در بهترین حللت خود تنها عامل ۲۰ از موفقیت های
زندگی دانسته و ۸۰ موفقیتهای افراد را مرتبط با هوش هیجانی می دانند.
صفحه 21:
۱- مهارت خودآگاهی: شناخت احساسات و هیجانات خود به طور نی و عمیق و استفاده از آن
برای راهتمایی در تصمیمگیریهای مناسب.
۲- مهارت خود نظم دهی: توانایی مهار مدیریت هیجانات و حفظ آرامش برای کمک به تصمیم
گیری و بهره گیری از توانمندی های شناختی به نجو مناسب. هماهنگی با هیجانات خود به
نحوی که به جای اختلال در کارها در تسهیل آن به ما يارى رساند.
۳- مهارت خود انگیختگی: استفاده از عمیق ترین علاثق خود برای حرکت دادن و هدلیت به
سمت اهدافه تا کمک کند پیشقدم شویم و در جهتتکامل و پیشرفت تلاشکنیمننه لین که
منتظرمانده تا یک واقعه یا شخص باعث ایجاد انگیزه و حرکت در ما گردد.
۴- مهارت هملی: درک آنچه افراد احساس می کنند» توانایی در نظر گرفتن دیدگاههای
دیگران و توسعه حسن تفاهم و هماهنگی انسانهای گوناگون به منظور ارتقای طرح مناسبات
انسانی (به ویژه در محیط خانواده)
صفحه 22:
۵- مهارتهای اجتماعی: در روابط با دیگران, موارد زیر را از نوع
مهارتهای اجتماعی می دانند:
- به خوبی کنار آمدن با عواطف خود و دیگران
- فهم دقیق موقعیتها و شبکه های اجتماعی
- مهارت خوب كوش كردن و زمينه سازى براى خوب ابراز وجود كردن
- حل تضادها و تعارض ها و استفاده از اين مهارتها براى متقاعد سازى
#رهبرئ ومديريت
صفحه 23:
آنچه واضح است این که: مهارتهای چهارم و پنجم
مستقیماً با دیگران و اعضای خانواده در ارتباط
میباشد و مهارتهای اول تا سوم. به روابط آدمی با
خویش معطوف است. موفقیت در ۳ مهارت اول.
زمینه ساز موفقیت در مهارتهای چهارم و پنجم است.
همسران میتوانند فضایی فراهم کنند که ضمن تبدیل
نیروهای مخالف و قهر آمیز به انرژیهای خلاق. از
شایستگی های هیجانی در جهت بهبود و تعالی اداره
زندگی و پویایی آن حداکثر استفاده حاصل شود.
2
۱