صفحه 1:
صفحه 2:
تفکر سیستمی چارچوب و روش و قانون و منطقی برای شناختسیک مسئله
است .که جنبه های تجزیه ای و تحلیلی و جنبه های تر کیبی آن مسئله را
در برمی گیرد.
جنبه های تجزیه ای و تحلیلی ( اجزاء مسئله)
جنبه های تر کیبی (کلیت مسئله)
صفحه 3:
یک سئوال کلیدی:
آيا كليت مسئله جیزی بیش از اجزای مسئله دارد؟
اگر پاسخ مثبت است آن چیز چیست؟
صفحه 4:
تفکر سیستمی: تفکر ترکیبی + تفکر تحلیلی |
ل ا ل سنا
شناخت عناصر تشكيل دهنده و روابط آنها 3
23
صفحه 5:
ادعای تفکر سیستمی
توجه به اهداف
توجه به تغيبرات
2 توجه به محيط
همه b هم توجه به روابط اجزا
3 توجه به خود اجزاء
قوجه به منابع
آيا اين همه توجه با هم شدنى است؟ جكونه؟
موانع اين تفكر جيست؟
صفحه 6:
ریشه های تفکر سیستمی
دانشمندان علوم مختلف در طول تاییخ‌به تفکرسیستمی توجه کرده کند و لذا لین تفکر به
همه رشته های علمی تعلق دارد و خود به یک فرارشته تبدیل شده است.
عرفان(مولوی) - وحدت و OF
قلسفه (ارسطو) - منطق کل گرای ارسطویی
زیست شناسی (برتالنفی-۱۹۳۰) - نظریه عمومی سیستم ها(11۶۸)
اقتصاد(بولدينى) - نظريه تجربى عمومى (هم زمان با برتالنفى)
فيزيك(نظريه عدم قطعيت و نظريه آشفتكى)
مهندسى كنترل(واينر) - نظربه سايبرنتيى
مدیریت و سازمان - نظریه یادگیری سازماني
صفحه 7:
برای شناخت سیستم ابتدا بلیدّن را تعریف کنیم. پس از تعیین هد و رسم سیستم می توان آن را
طبقه بندی کرد و از زاویه های مختلف آن را شناخت.
تعویف سیستم بلید فراگیر و مشخص باشد. یعنی همه تفکرهای سیستمی در علوم مختلف بتوانند با
رعایت مرزهای خود از آن استفاده کنند.
سیستم یک مفهوم کلی است که باید آن را درک کرد و
کلمه سیستم ريشه در زبان یونانی دارد و به معنای علت قرار گرفتن اجزاء در کنار یکدیگر است.
تا کنون تعاریف متعددی از سیستم ارائه شده است.
صفحه 8:
برتالنفی :
سیستم موجودیتی است که حیات آن از طریق روابط متقابل میان اجزاء امکان پذیر است.
كنت وانت:
سيستم مجموعه اى از فرآيندهاى كوناكون است كه در لين مجموعه رولبط علت و معلولى وجود
دارد.
جک لند:
سیستم مجموعه ای از عولل مرتبطبا یکدیگر است که بیشتر حلکی از ویژگیهای کل است تا
ویژ کیهای اجزای متشکله
صفحه 9:
تعریف سیستم از نظر راسل ایکاف
سیستم یک کل است متشکل از دو جزء یا بیشتر با پنج شرط :
کل مورد نظر یک و یا بیش از یک ویژگی و یا کار کرد معین را دارا باشد.
هر جزء بتواند رفتار یا ویژگی های کل را تحت تاثیر قرار دهد یعنی وجود همه اجزا ضرروی است.
اجزاء می توانند با هم زیر مجموعه هایی را تشکیل دهند و حداقل یک زیر مجموعه ضروری از اجزاء وجود دارد
که برای تحقق اهداف کلی کفایت می کند و و هيج بك از اجزا به تنهابى قادر به تحقق كاركرد كل نيست .
تأثیرگذاری هر جز وابسته بهرفتار و ویژگیهای حداقل یک جزء ديكر باشد.
تأثیر زیرمجموعه متشکل از اجزای ضروری به رفتار حداقل یک زیر مجموعه دیگر از همان سیستم وابسته است.
صفحه 10:
تعریف سیستم از نظر پیترسنکه
سیستم هرچیزی است که كليت و شکل خود را در تعلمل ریبه کستوش
اجزای خود به دست می آورد. یک سیستم بر اساس این واقعیت تعریف می
شودکه عناصر تن هدف مشترکی دایند یبه روش مشترکی عمل.می کنند
جرا كه جهت نيل به هدف مورد نظر درارتباط با یکدیگر قرار گرفتهاند.
آيا هدف يا اهداف هر جزء يا اجزاى يك سيستم مشترك است؟ ماهيت رابطه بين
عناصر یک سیستم چیست؟
صفحه 11:
پیچید گی
صفحه 12:
اهداف سیستم
هیچ سیستمی بدون هدف نیست.
سیستم بدون هدف یک توده از عناصر است.
سیستم می تواند جند هدف داشته باشد.
هدف می تواند دارای سلسله مراتب باشند.
هر زیرسیستم می تواند جزئی از هدف را دنبال کند.
اهداف آشکار و پنهان و خواسته با ناخواسته سیستم.
صفحه 13:
اجزاء سیستم
در یک سیستم جزء بدون کل» سیستم دیگری است و معنی ندارد.
در یک سیستم کل بدون جزء نیز سیستم دیگری است و معنی
ندارد.
نوع اجزاء
در سیستم سلسله مراتبی از اجزاء وجود دارد.
صفحه 14:
روابط بين اجزا
نوع روابط
فرق توده یا مجموعه با سیستم
رابطه اجزا با هم
رابطه جزء با کل
رابطه کل با محیط
رابطه جزء با محیط
جهت رابطه
چرخه روابط
صفحه 15:
هر آنچه بر سیستم احاطه داشته باشد و خارج از آن باشد.
محیط و سیستم رابطه و تعامل دارند.
اثرات محیط غیرقابل کنترل است.
تعریف و تعبين محيط يك سيستم دشوار است.
محیط نیز خود یک سيستم است
صفحه 16:
۱ en
منابع به درون سیستم وارد می شوند. سیستم می
تواند آنها را تغیبر دهد و از آنها استفاده کند.
سس © ©
سيستم ها و اجزاى آنها بر سر منابع كمياب رقابت
می کنند.
صفحه 17:
تعبین موقعیت سیستم در محیط
واکنش سیستم نسبت به حالات خود
با زخورد(مثبت و منفی))
حالت تعادل
حالت تغییر
آستانه تحمل سیستم
مرگ سیستم
حیات مجدد سیستم!
تابع تبدیل حالت
حالات سیستم
صفحه 18:
هر سیستم زیر سیستمی از سیستم های بالایی
خود است.
هر سیستم از زیر سیستم هایی تشکیل شده است.
تفاوت سیستم و زیر سیستم ذهنی و نسبی است.
حرکت ها دال بر وجود سلسله مراتب ها هستند.
حرکت از کوچک به بزرى
صفحه 19:
پیچیدگی نتیجه تنوع و تعدد اهداف و اجزاء و روابط و
منابع و حالات و سلسله مراتب است.
پیچیدگی قابل بررسی است
بررسی پیچیدگی علاوه بر زمان به روش و دقت نیاز دارد.
افزایش سرعت » پیچیدگی را افزايش مى دهد
درک پیچیدگی پیچیده است!
گاهی وقتی ابهام برطرف شد پیچیدگی وجود ندارد.
صفحه 20:
ویژگی سیستم های پیچیده
ييجيدكى ايستا مرتبط ب ساختار
3
0 تعده عناصر
۲ در
دکی بویا مرتبط با ار
دیاب
a elses
ونام ريزى جدد 3
قرت يش يق مر رفن
=
ترس سيم ۳
دكى تحليلى مرتبط ب ارزيايى
ese
بازسازی wos
اجن يعدى بودن
صفحه 21:
طبقه بندی سیستم ها
با توجه به تنوع دید گاهها طبقه بندی های مختلفی از سیستم ارائه شده است.
سیستم های باز و بسته : با توجه به محيط
سیستم های زنده و غیر زنده : با توجه به حالت سیستم
سیستم های ساده و پیچیده: با توجه به مسئله پیچیدگی
سیستم های انطباق پذیر و انطباق ناپذیر: با توجه به توانایی تغییر حالت.
سیستم هاى كسسته و يبوسته: با توجه به کیفیت تقیرحالات
سیستم های قطعی و احتمالی: با توجه به ميزان بيش بينى رققار
سیستم های مانا و بويا: با توجه به تغيب رحالت در طول زمان
سیستم های انتزاعی با مفهومی و متجسم يا عینی: با توجه به ماهيت اجزاء
صفحه 22:
طبقه بندی معروف سیستم ها: از بولدینگ
ساختارهاى ايستا: ايم ها-مولکوله - کریستال ها sve
ساعت گونه ها: ساعت ها- منظومه شمسی ...
مکانیسم های کنترل: ترموستات ...
سيستم هاى باز: شعله- سلول ها
ار گانیسم های رده پایین: ارگانیسم های گیاه گونه
حیوانات: سیستم عصبی ... میزان
انسان: خودآگاهی ... پیچیدگی
سیستم های اجتماعی فرهنگی: اجتماع - سازمان ... Ls =
سيستم هاى نمادين: زبان- منطق - رياضيات ....
صفحه 23:
طبقه بندی چک لند: بر اساس طبیعت سیستم ها
سیستم های طبیعی : گیاهان و سیستم های زیستی
سیستم های فیزیکی طراحی شده: سیستم های تولید مکانیزه
سیستم های انتزاعی طراحی شده: فلسفه و دانش
سیستم های فعالیت انسانی: سیستم اجتماعی و سازمان ها
صفحه 24:
طبقه بندی ایکاف: بر اساس رفتار سیستم ها
سیستم های حافظ حالت :
با رفتار متغير و معين واكنشى با نتيجه ثابت بدون قابليت بادكيرى
سیستم های هدف جو:
با رفتار متغبر و انتخاب شده پاسخی با نتبجه ثابت با قابلیت یادگیری
سیستم های چند هدفی:
با رفتار متغبر و انتخاب شده با نتجه متغبر و مشخص با قابلیت باد گیری
سیستم های آرمان
با رفتار متغیر و انتخاب شده با نتبجه متغیر و انتخاب شده با قابلیت بادگیری
صفحه 25:
دسته بندی جکسون از رویکردهای سیستمی
رویکردهای سیستمی کار کردگرا
نتیجه گرا- اثبات گرا- درونی- کمی - عینی- حافظ وضع موجود
رویکردهای سیستمی تفسیر گرا
تفسیری- درونی- کیفی- ذهنی - حافظ وضع موجود
رویکردهای سیستمی رهایی بخش
انفادی - رها سازی اجتماعی - ذهنی - ساختار شکن
رویکردهای سیستمی فرامدرن
انتقادی - خود رها سازی - عادی سازی
صفحه 26:
صفحه 27:
روش سیستمی به چه کار می آید؟
جه یقین روش سیستمی انقللبی در شیوه اندیشیدن ایجاد کرده است.اما بلید بدانیم که
موارد به کار بستن آن کدامند.
اندیشه سیستمی روشی برای تصمیم گیری درست‌قر و اتخاذ تصمیمات مناسب قر را
فرلهم-صى سازد. لگر اندیشه تحلیلی را سوه :
ما کر وسکو پیک
بنامیم اندیشه سیستمی روش
ثر است.
بلید توجه داشت که روش تحلیلی و روش سیستمی متنلقض‌ببا یکدیگر نیستند. بلکه
مکمل همدیگر هستند.اگر در روش تحلیلی هدف روشن ساختن جزئیات است در روش
سیستمی هدف درک عملکرد کلی سیستم است.
صفحه 28:
BIG PICTURE
اکاف از کسانی است که میخواهد ۳۱0۲۲6 و91 يا ارتباط میان حوزه ها را به ما نشان دهد .
آیا نگاه سیستمی به جهان و مجموعه کاتنات که هر سیستمی را جزئی از سیستم کلان تر میبیند بهتر
نشان دهنده هستی و اجزای ریز و درشت آن از یک ویروس تا یک وال اقیانوس اطلس و ارتباط
میان انهاست یا تفکر علت ومعلولی عصر ماشین؟
ایا نگاه سیستمی بیشتر از شما میخواهد این سیستمی را که شما از اجزای آن هستید همان طور که
کرم خاکی و مورچه نیز هستند حفظ و مواظبت کنید یا نگاه ناقص علت و معلولی؟
اگر تفکر سیستمی در ما نهادینه شد آیا تخریب اجزای دیگر سیستم را تخریب خود نمی دانیم؟ UT
کشتن یک پرنده کشتن جزئی از خود شما نیست؟
صفحه 29:
انديشه عصر ماشين و انديشه سیستمی
شیوه ونحوه نگرشی که عصر ماشین مبلغن است نگاه مکانیستی و ماشینی است بعنی همه
چیزهابه عنوان ماشینهلیی فرض صی شد که برای شناخت آنها بلید اجزای آنها رابه
قطعات کوچکتر تقسیم و تقلیل داد. تفکر تحلیلی و تجزیه گرایلنه مربوطبه لین دوران
است.تقسیم کار و تقلیسل کارها بسه قطعات و اجزای خرد تسر حاصل تفکسر ایسن دوران
است. گرچه این شیوه مزایایی در بر داشت اما معایب آن نیز تا سالها نادیده گرفته شد.
فكيكييا تحليل جيزها جوهر انديشه عصر ماشين است. و سنتزیا تر کیب جوهر اندیشه
سیستمی. اندیشه سیستمیبه نحوه عمل کردیک سیستم در سیستم بزرگترا باللقر توجه
میکند اما تفکر ماشینیستی به عمل هر یک از اجزا می نگرد.
صفحه 30:
مقایسه تفکر ماشینی و سیستمی
متفکر عصر ماشین برای توضیح در باره یک دانشگاه آن را تجزیه میکند تا به عناصر آن
برسد.برای مثال از دانشگاه به دانشکده بعد به بخش و بعد از آن به گروه و دانشجویان
و موضوعات درسی میپردازد...
یک متفکر سیستمی نخست نظام آموزشی يا سیستمی که دانشگاه را در بر میگیرد تعریف
می کند. آنگاه وظایف و اهداف این سیستم را با نظر به سیستمهای اجتماعی بزرگتری که
آن را در بر می گیردتعریف می کند و سرانجام او دانشگاه را بر حسب نقش ها و وظیفه
هایش در نظام آموزشی شرح می دهد.
تحلیل یا نگاه ماشینی اطلاعات به وجود می آورد اما بررسی سیستمی شناخت يديد
میآورد.
صفحه 31:
برخوره و نگاه سیستمی در روبرویی با مسئله
مسایل امروز ناشی از راه حلهای دیروز است.
علم چشم بسته هر اندازه سخت تر باشد واکنشی بدتر و سخت تر را از سیستم سبب ميشود.
معمولا راه حلهای ساده انگارانه راه به جایی نمی برند.
رفتارها و نتايج خوب مقطعی و زود گذر به دنبال خود نتایج بدی را به بار می آورند.
درمان می تواند از خود مرض بدتر باشد.
جه ای معکوس و رشدی کند تر را به بار می آورد.
سعی و اجبار در رشد سریع
انه هاى بیماری سیستمها و اسباب و علل این بیماری ها به لحاظ زمانی و مکانی الزاما نزدیک
به هم نیستند.
صفحه 32:
برخوره و نگاه سیستمی در روبرویی با مسئله
۸- تغییرات کوچک نتایج بزرگی به بار می آورند ولی باید دانست محدوده عمل این تغییرات
الزاما بدیهی نیستند.
-٩ شما میتوانید کیکی را در اختبار داشته باشید و آن را بخورید ولی نه در یک زمان.
۰- تقسیم یک فیل بزرگ به دو قسمت دو فیل کوچک پدید نمی آورد.
۱- هرکز نباید شرایط محیطی را سرزنش کرد.
صفحه 33:
مسائل امروز ناشی از راه حل های دیروز است
عدم توجمبه ريشه هاىيك مشكل و تنها دیدن خود مشکل میتولند مسئله جدیدی
بیافریند.
براى مثال زملنی که پلیس محموله بزريكى از مواد مخدر را كشف ميكند كمبود مواد
مخدر در بازار سبب ميشوهتا بالا رفتن قيمت سبب ايجاد جذابيت براى قاجاقجيان
ميشود تا محموله هاى ديكرى را به بازار وارد كنند.
سيا فروش اتومبيل به قيمت كران و جند برابر بازار جهلفى در ايران سبب ميشود كه
آلومكى هوا افزليش يلبد و مصرف بنزين زياد شود و جان انسانهلبه علت استفاده از
اتومبيل هاى مستعمل به خطر افتد.
صفحه 34:
عمل چشم بسته واکنشی بدتر و سخت تر را موجب میشود
عملکرد بدون توجه به ساختار نیروهای مربوط اثری منفی دارد.
برای مثال شاهدیم که در برخی ادارات و سازمانها تلاش و كار زياد سبب میشود که بدون
ترفیع و تشویق و تشکر تنها بار و کار زیادتری بر دوش شمابگذارند
صفحه 35:
راه حل ها و رفتارهای مقطعی نتایج بدی به دنبال دارند
راه حلهای مقطعی مسئله را بدتر میکنند.
هل دادن_یک مهره دومینو از جلوی چشم میتولند تمام مهره های پشت
سرتان را فیز فرو ریزد. دادن شکلات‌به بچه ممکن است او راساکت کند
اما به سلامتش نیز لطمه میزند
صفحه 36:
of) حلهای ساده انگارانه راه به جائی نمی برند
لگر حلقه تان را در خلنه گم کرده لید سبه خاطر روشن بودن کوچه در آنجابه دنبالش
نگردید.
لگر کسی از شما پرسید مشکل ترافیک تهران چگونه حل میشود فوری نگویید اگر تعداد
اتوبوس ها را زیاد کنید حل است.چون مسئله پیچیده تر از اینهاست
صفحه 37:
درمان میتواند از خود مرض بدتر باشد
کسی که برای فرار ازفشارهای روحی‌به اعتیاد پناه میبرد درملفی یافته است که
بدتر از درد اولیه است.
افزلیش تولید اسحه در دوران جنگ سرد موجب تشدید لین بازی خطرناک شد و
طرفین در یک سیکل معیوب تولیداتشان را افزایش دادند
صفحه 38:
سعی و اجبار در رشد سریع تر نتیجه ای معکوس و رشدی
کندتر به بار می آورد
گاهی رشد سریع مانند سرطان عمل میکند . اجزای سیستم بلیسبه گونه ای متناسب رشد
کنند. چند برابر شدن رشد تولیداتومبیل ترافیک تهران را تشدید کرده است
صفحه 39:
همیشه علائم و علل در کنار هم فیستند
ما كاهى تصور ميكني مكه علت به وجود آمدن مسئله و نشانه ها یآن باید در کنار هم باشند.
آي كم شدن سفارش هاى مشتريان نمى تواند علنهای متفاوت و دور از یکدیگری داشته باشد؟
صفحه 40:
گاهی تغییرات کوچک نتایج بزرگی به بار می
آورند اما ......
تفكر سيستمى ميكويسبا اهرم کاری میتوان‌با کاری کوچک نتیجه ای بزرگ گرفت
اما جترنتی و محل استفاده ازاین اهرم مهم است.
حرکت یک سکان کوچک یک کشتی غول پیکر را به حرکت در می آورد.
صفحه 41:
شما میتوانید کیکی در اختیار داشته باشید و آن را
بخورید ولی نه در یک زمان
تاکید بر کیفیت کالا شلید اکنون هزینه آوربه نظر برسد لما در دراز مدت هزینه های بسیاری
را كاهش ميدهد.بنا براين بايد صبور بود و منتظر نتایج آینده بود.
صفحه 42:
تقسیم یک فیل بزرگ به دو قسمت » دو فیل کوچک
به وجود نمی آورد
سیستمها یکپارچه هستند و تقسیم انها عملکرد آنها را مختل میکند. بایدقانون
مرزهای سیستم را مد نظر داشت و بدانیم که حاشیه سیستم ما کجاست.
صفحه 43:
هرگز شرایط محیطی را سرزنش نکنید
گناه رفتارهای خود را به گردن شرایط و محیط نیندازید.
قوانین و شرلیط اقتصادی و رقبا نی از سیستمندعملکرد خود رلبا وجود آنها تنظیم