دوره کواترنری و اتفاقات آن

صفحه 1:
بالل ‎“CSIC‏ 

صفحه 2:
"وه کواترنری و اتفاقات آن دوره کواترنری:دوره انسان زیست.دوره چهارم 0030۵۳۵/۷ 

صفحه 3:
اهداف : ) کواترنری یا دوران چهارم زمین‌شناسی 4 ‎(V‏ تقسیعات دورهکواتنری که 8 ۳ آب و هوا در كواترت 1 5 wiih ga ae ۵) حیات در کواتنری ‎Hels‏ ۶) جانوران و گياهان کوارنر ۷) حرکات کوهزایی در کواترنری ۲ ۸ پدیده‌های آتشغشانی کواترنری 3 A: ‏جغرافیای دیرینه کواترنری‎ ٩ i ‏كواترنرى در يران‎ )٠١ ۱۱) تعداد مراحل تحول و سن انها 

صفحه 4:
کواترنری با دوران چهارم زمین‌شناسی ‎if‏ ین دورن که به دورن انسان زیست نيز مشهور است بخشى از زمانبندى زمين شناسی است كه در انتهاى دوران سوم .زمين شناسى قرار كرفته و به دوران جهارم مشهور است و حدود دو ميليون سال كذشته تا زمان حال را درير مىكيرد د يخبندانهاى متوالى را نام برد كه از تغييرات آب و هوايى مهم كره زمين ناشى شده ند و با پسروی و پیشروی دریا و همچنین تناوب فرسايش و رسوب كذارى همراه بوده ا از اختصاصات جغرافيايى اين دوران مى توان و. .از اختصاصات ديرينه شناسى اين دوران ميتوان به وجود اتسانهاى سنكواره و نسلهاى آنها اشاره كرد چون پیدایش انسان در دوره کواترنری بوده است. برخی از زمین شناسان و دیرینه شناسان آن را دوره انسان یا دوره .آنتروپوژولیک نیز نامیدهاند: 

صفحه 5:
EONIERA PERIOD Quaternary دوره کواترنری را اغلب به دو زیر دوره تقسیم می‌کنند: پلیتوسن: كه مطابق با دوردهاى قبل از يخبندان و دوردهاى هولوسن: كه شامل دوردهاى بعد از يخبندان و از جند هزار سال 

صفحه 6:
دوره كواترترى با تنوع فيلها , شترها و ديكر بستانداران امروزى که در بليوسن نيز وجوة فلشتعالد يعض فى كرود از نظر ديريئه شناسى ‎٠‏ دوره كواترترى را بر اساس فسيل انسانهاى اوليه تقسيم يندى م یتباید بای مثال در روسیه مقیاس تقسیمات چینه شناسی این دوره بر اساس مطامات انان شناسی مبتی بز دای تظیرندزههای مختلف قد و اعضاه بدن از بدو بيدايش تاكنون صورت مى كيرد. بطور كلى دوره كواترترى با عقب نشينى دريا و پیدایش دورای یخچالی و .همجدين بيدايش انسان آغاز م ىكردد 

صفحه 7:
آب و هواى دوران جهارم بطور متناوب تغيير كرده و وجود دوره هاى يخجالى و بين يخجالى كه اولى از روى بايين بودن درجه حرارت و فراوانى ابرها و دومى از روى بالاتر بودن درجه حرارت و كمتر شدن ميزان ابرها تشخيص داده مى شوند. معوف أبن تنييرات همد هر يك أراين نوسانات يا ‎A able ot ile‏ وحیایی قطبی یه طرف انوا دز دوه یال يو بة طرق قطي ‎Siu deal lan Goes‏ نظر به اينكه يخجالها (/6/2616)در اين دوره توسعه زيادى داشتهاند. آن را دوره توسعه يخجالها نيز ناميدماند. در این دوره است که کوه های اروپای شمالی, کانادا و قسمت مهمی از آمریکای شمالی از يخ بوشيده بودداست. کستردگی دوره یخچالی 6الا۷/58دراروی, ۷9۷۲۵۲0درالب و 65605180 در امریکای شمالی در ۱۸۰۰۰ سال پیش که یکی از بزرگترین دوره های بخچالی بوده است. 

صفحه 8:
دوره های یخچالی ‎if‏ ‏اصلی یخچالی در طول دوران چهارم شناخته شده که بوسیله یک دورهاصلی بین یخچالی میندل- ریس 1410061 ا | هر يك ازاين دو دوره يخجالى نيز به تعدادى دوره كوجك يخجالى تقسيم مى شوند و دارای مراحل پیشرونده يا به تاخير افتاده ای هستند که وجود آنها مشکل تعیین سن مطلق یخچالها را زیادتر می کند. ‎al‏ ‏یخچالها در اروپای شمالی, آلپ و آمریکای شمالی شناخته شده اند تعداد هر یک آنها در این مناطق نیز متفاوت است و هم ارزی لازم تنها بین یخچالهایی که به دوره های جدیدتری تعلق دارند. دیده می شود. esn-exsery 

صفحه 9:
۱- در اروپای شمالی سه دوره یخچالی تشخیص داده شده است: الستر(2506۳) : یخچالها از مناطق بسیار دور تا منطقه لایپزیک پیشروی کرده بودند ‎«Gaal file‏ خچالها از منطقه قبلى نيز بيشتر تجاوز كرده و تا حاشيه منطقه رن 81110) )بيشروى كرده اند ويستول(16لا1/156): يخجالها به هامبورك رسيده و مورنهاى آن از دانمارك تا ورشو و از آنجا تا روسيه بجاى مانده است. بعد از اين سه دوره يك دوره يخجالى تاخيرى فرا مى رسد كه بهنه آن تا كشورهاى اسكانديناوى محدود بوده و به وسیله درياى بالتيك احاطه مى شوند. ۲- در آلپ پنج دوره یخچالی شناخته شده است: دوره ‎a5( Mindell Joes 4 (Gunz 36 (DoNAU) gigs Slade‏ نام آنها از با دوره الستر است. یس395 این دوره یخبندان در داخل کوه های آلب پیشروی کرده و تمام جلگه سوئیس را می پوشاند وورم(۷/0۷۲6/00+ وسعت این بخبندان کمتر از ریس است و یخچال رن به ليون نمى رسد. انوب و شعبات آن گرفته شده و همزمان دوره تاخیری در منطقه آلب با رشته ای از مورنها كه اغلب دریاچه های بزرگ جبهه شمالی (دریاچه های فرانسه. سوئیس و اطريش) و جنوبى (درياجه هاى ايتاليا) آلب را احاطه کرده اند. مشخص می شود. 

صفحه 10:
آمریکای شمالی: در این دوره ۴ دوره بخچالی دیده می شود که بترتیب عبارتندازء نبراسکاءکانزاس. ایلینویز و ویسکانسن, دوره ویسکانسین با دور 

صفحه 11:
.در نواحی خارج از محیطهای یخچالی دوره کواترنری در دریاها دو گروه از موجودات تشخیص داده است. یکی موجودات مربوط به محیطهای گرم مانند گاستروپودها و دیگری موجوداتی که مربوط به محیطهای سرد هستند. مانند .بعضی از لاملی برانکياها ie Sle CONN OLY Malas Sy MOEN Tents ays ‏«جانوران خشكى مخصوص نواحى كرم مى توانفيلها. رينوسرسها و ماستودونها انم برد‎ مهمترين موجودات أولين دوره بين يخجالى عبارتند از: الفا .سرد مىتوان فيل ماموت را نام برد 3 

صفحه 12:
كياهان كواترثر بطور كلى كياهان كواترئر شبيه به كياهان دوره نثوزن و ككياهان امروزه بودند. در موقعى كه يخجالها توسعه يافتهائد. كياهان متتخص لواعى سرد ماند بید ظفی توسته تاد بر عکس در مواقع سردى يخجالها كياهان تواحى كرم مانند ماكنوليا ‎tas oh sb lies‏ لین ‎“ea aS sa‏ در آمریکا دیده شده‌اند گیاهانی مانند شمشماد » سرو حرکات کوهزایی در کواتونری کوهزایی (/60۳096063)در دورهنئوژن به بيشینه توسعه خود رسیده است.لذا در دوره کواترنری حرکات کوهزایی چندان اهمیت نذاشته ورچین شوراگی مهمی به وقیخ نپیوسته استء مع هذا زاين دوره جنبشهای خفیفی در كنار درياها به موازات چین خورد گیهای دوره نشون مشاهده شده است. 

صفحه 13:
با اینکه برخی از زمین شناسان عقیده دارند که پدیده‌های آتشفشانی در دوره کواترنری اهمیت چنداتی ندارند. ولی در این دوره ؛ آتشفشانها فعلیتهای زیادی داشته و گدازه های فراوان از نها بافی مانده است. یکی از مهمترین مراکز آتشفشانی دوره کواترنری آتشفشان ایسلند است که کداه‌های بازلتی از آن به بیرون رانده شده است. پدیده‌های آتشفشانی در ناحیه شرقی بن در فرانسه نیز دیده شده است. در اروپای مرکزی و جنوبی چندین آتشفشان متعلق به این دوره شناخته شده است. ولی هم اکنون کاملا خاموش هستند. در آمریکا فعالیتهای آتشفشانی دوره کواترنری در تواحی سیرا566۲۲2) )کوههای اورگان واشنگتن (آمریکای شمالی) دیده می‌شودا يران نيز فعاليتهاى آتشفشانى كواترنرى از جمله سهند و سبلان و تفتان كزارش شددائد. 

صفحه 14:
بطور كلى بايد خاطر نشان كرد كه ككسترش و بيشروى يخجالها و تشكيلات مربوط به آنه با پیشروری و پسروی دریاها تسبت معکوش داشته استد Je ieee stooge ‏طر وقت رها یرو دنداد از ونست واه کته ده هر که ماه یرو‎ Gad ‏تشكيلات مربوط به آنها توسعه يافتداد.‎ تقیبرات شدید و وسیع دبیآبهای حاصل از ذوب یخچالهاموجب ایجاد پادکانهای رودخانه شده و توسان سطح آب دریا یمنی بيشروى و يسرويهاى مقدار دريا نيز بادكاندهاى ساحلی را بوجود ا تعداد پادکانه‌های دریایی کواترنری در مناطق مختلف متفیر بوده و بیشتر در شمال اروپا و یا نواحی مدیترانه شناسایی شده‌اند و سن مطلق آنها نيز محاسبه شده است. بادكانه يا تراس (©186786)عارضه زثومورفولويكى تخت و مسطحى لست كه توسط عواملى مانتد رود: هوياء يتجال علبي ور ییاد ۳ مىشود. يادكانهها بسته به عامل تشكيل دهنددى آنها به انواع. مختلفى ماتند يادكاته رودخانداى. بادكانه دريابى: يادكانه يخجالى (كام). بادكانه تراورتني و... تقسيم م 

صفحه 15:
کواترنری در ایران تحولات اقليمى كواترتر و شواهد مورفولوزيكى آن: شواهتع كد نان ‎Vg cas‏ ليمي عر أين خهزة وک اد ۱- توپوگرافی یخچالی در کوهستان ها > ۵ برای مثال از جالبترین موارد میتوان به یخچال قدیمی شیر کوه یزد(درارتفاع۴۲۰۰متر که همراه با یخرفتهایی است که در ارتفاع ۱۸۰۰ و ۲۸۰۰ متر باقی مانده ند و حاکی از وجود دو دوره یا فاز بخچالی اند * بررسی دو یخبندان بزرگ کواترنری در کوه جوپار واقع در جنوب کرمان مربوط به دوره وورم و ریس توسط کوهله. ۵ آثار یک یخچال دره ای در جلوب کاشان(یخچال دره) که یخرفتهای ان به خوبی حفظ شده اند ۲-پادگانه های دریایی در سواحل دریای عمان ۲۳ پادگانه های دریاچه ای در سواحل خزر و حواشی دریاچه ها و کویر های داخلی ایران © دریاچه های پلویال(31665] ۳102۷21 دریاچه های وفع در چالههای بسته دوره های سرد یا نی کوترتر را دراچه يلويال ميكويند. تمامي درياجه هاى داغلى ايران حتى دریای خزر دریاچه هایپویال هستند کویر هایامروزی زمائی دریچه بوده اند 

صفحه 16:
دریای خزر: در سواحل درياى خزر شواهد مورفولوزيكى بسيارى وجود دارد كه نوسان هاى مهم سطح اين دريا را در كواترتر / نشان ميدهدكه مشخصترين اثار يادكانه هاى ساحلى و بادكانه هاى رودخانه ا وابسته به إين تغييرات است. | درياجه اروميه: كشف جهار بادكانه در حوضه اين درياجه كه بالاترين ان ‎١١8‏ متر از سطح امروزى اب درياجه بالاتر درياجه هامون: وجود حداقل جهار بادكانه درياجه نمك يا كوير قم: هوير در سال +192 از بررسى حفاريهاى اكتشافى و سونداز هاى ژوفیزیکی شرکت نفت در مورد ‎aS‏ يداي نتيجه رسيده كه وصوبات كواتزترى فر أين حوضة وعد داشنته و بهاخوقسمت بابينى بد ضتعلنت :20 فثز خر زیر اب یک دریاچه دایمی تشکیل شده ولی رسوهای بای ب شخامت ۶۶ مترمتکل از رس و مارن میباشد کذ هران پل لابه نمك به صورت بين لايه اى قرار كرفته است (رسوبات لابه بالا در يك اقليم متفير خشك و سيلابى بوجود امه اد ۴- پادگانه های رودخانه ای در تمام نقاط كشور. نوساناتاقلیمی کواترتر سبب تفییر شرایط فرسایش رودخانه ای شده و اثر به صورت رسوب مواد با ويزكى هاى متفاوت و شكل كيرى بادكانه هاى رودخانه اى شده است. در مواقعى به اين مورد میتوان ‏ با یخچالهای کوهستانی و تراز دری يا درياجه ها كاملا" روشن باشد. كرد كه ارتباط رودخانه هاى مورد بررسى 

صفحه 17:
در اثر حرکات کوهزایی پاسادنین, آتشفشانهای پلیو- کواترنری ایران, مثل دماوند و تفتان فعالیت خود را آغاز کردند و يا آتشفشانهای دیگر مثل سهند. سبلان و بزمان دوباره فعال شدند. * دماوند فعالیت های عظیمی که کوه دماوند را به وجود آورده به دوران هولوسن یعنی حدود ده هزار سال قبل باز م‌کردد * آذربایجان ( ماکو سلماس. سرو) گدازه‌های بازیک آذربایجان به کواترتری نسبت داده می‌شوند در شکل مقایل گدازه های طنابی شکل بازالت های ماکو دیده ميشود. 0 

صفحه 18:
* مهاباد ر ين منطقه فعالیت های آتشفشانی دوران کوترنری درباره ای نقاط. که بروی نقشه زمین شناسی ۸۱ کوه آلمالو وکوه سلطان مشخص شده است. دیده می شود. * محور تکاب- پیجار- قروه این واحد شامل ۵۰ متر گدازه سیاه رنگ است که در بعضی بخشها بسيار ريز بلور با زمینه شیشه ای و در بعضی نقاط هم بسیار پر حفره است. که بصورت دگر شیب روی واحد کنگلومرایی پلیوسن و مارن و ماسه سنگهای سازند قم جای گرفته است. * سهند * سبلان * آتشفشانهای مرکزی (قلعه حسنعلی. آج. ارنان) * سیستان وبلوچستان (تفتان. بزمان) * آتشفشانهای شرق و جنوب شرق ایران نرا تفاقا 

صفحه 19:
تعداد مراحل تحول و سن انها هر راتکه دز ین نادور انیب ند اقا ‎elec abl Oke ple tl Ola‏ وتجوب ها تمه درز زمینه متفاوت میباشد اما به طور كلى با توجه به شرايط موجود ميتوان وجود حداقل جهار مرحله سرد يا بارانى كواترتر را در مود اران قبول کرد ولی تعیین زمان دقيق انها ب اطلاعات کنوتی ممکن تست یخبندان وورم همزمان میباشدبه همین سیب وره وورم اتحصار یافته است تنها میتوان گفت که جدید ترین تحول و شواهد ان بدون تردید با بیشترین بحئها درباره ماهیت اقلیم ایران در کواترنر به شرایط اقلیمی 

صفحه 20:
جمع بندی: حدود دو ميليون سال از عمر آن میگذرد و به دو زیر دوره پلیتوسن و هولوسن تقسيم ميشود. ظهور انسان و ماموت ها به عنوان مهمترین رخداد های زیستی. تقییرات محسوس اب و هو در زمین > بوجود امدن بخ بندانهای متوالی ‎S—‏ روی پیش روی دریاها ---> تناوب فرسایش و رسویگذاری. تغييرات شديد و وسيع دبى آبهاى حاصل از ذوب يخجالها موجب ايجاد بادكانداى رودخانه شد در شواهد ارائه شده براى تغيبرات متناوب اقليم در كواترنر: )يخجالها ؟)اتشفشاتها درياجه هاى بلويال: جاله هاى بسته دوره هاى سرد با باانی کواترتر پوشش گیاهی : دوران نئوژن و امروزی جانوران : فيلها . رينوسرسها و ماستودونها و در ایران: پادگانه های حاصل شده در کواترتر + اتشقشانهای اين دوره ۳ 

صفحه 21:
ثومورفولوزى ايران - دكتر جدارى عيوضى 0000 eed eae