صفحه 1:
صفحه 2:
وزارت آموزش وپرورش
معاونت آموزش متوسطه
گروه های آموزشی متوسطه ی راهنمایی
سال تحصیلی ۸٩-۹۰
صفحه 3:
صفحه 4:
صفحه 5:
معرفی الگوی تدریس اعضای تیم
پادگیری از طریق همیاری از طرف «جان دیویی» مطرح شد که یکی از بحث
های دائمی در آموزش است . اساس روش تدریس مبتنی بر همیاری در
یادگیری است . پژوهشگران حوزه ی روش تدریس مبتنی بر همیاری بر اين
باورند که یادگیری یک فرایند اجتماعی است و فعالیّت بادگیری برای رسیدن به
مرحله ی تولید انديشه واطلاعات ۰ حیاتی است . اين نوع یادگیری مسئولیت را
بر دوش دانش آموزان قرار می دهد وآنان را در فرآیند یادگیری درگیر می نماید
پایه و اساس یادگیری ازطریق همیاری . تشکیل تیم های یادگیری است (اين
روش سبب جلوگیری از گوشه گیری . از خود بیگانگی . بی هدفی و ناراحتی
درفعالیت های جمعی می گردد وسبب بالا رفتن حس اعتماد به نفس شده و
روابط بین فردی دانش آموزان را بهبود می بخشد.) در اين روش از دانش
آموزان انتظار می رود با یک دیگر به تعامل و تشریک مساعی پرداخته پیشرفت
تحصیلی ومسئولیت یادگیری یک دیگر را برعهده گیرند .
صفحه 6:
“ = 9
دانش آموزان هم به نوبه ی خود انتظار دارند گروهی که در آن می کنند به
موفقیّت دست یابد و افرادی که در گروه شرکت می جویند به هر طریقی گروه را
پاری رسانند .
در دست يابى به مو
روش تدریس همیاری برای آموزش دروس گوناگون با موضوعات درسی متفاوت.
مناسب است . دروسی که محتوا و مسایل موضوعی و یا نظری دارند . از طريق
روش همیاری قابل تدریس اند که در این جا به یکی از آن ها یعنی روش تدریس
اعضای تیم که کاربرد بیشتری در تدریس دارد می پردازيم .
«روش تدریس اعضای تیم بر د وفرضیه استوار است: اولین فرضیه این است که
هر یک ازشرکت کنندگان قسمت متفاوتی ازموضوع درس راکه قرار است همه یاد
بگیرند می خواند . دومین فرضیه اين است که هر فراگیرمی تواند به اعضای تیم
خود درس بدهد . بنابراین هر عضو هم به عنوان معلم و هم به عنوان شاگرد عمل
می کند.در این الگو به جای ای ین که ابندا معلّم تدریس کند .فراگیران نقش معلم را
ايفا مى کنند و ندریس توسط «اعضای تیم فراگیران؛ انجام می شود و پس از آن
معلّم توضیحات ضروری وتکمیلی را برای آنان ارائه می دهد .
صفحه 7:
مراحل تدریس از طریق
«تدریس اعضای tod
صفحه 8:
مرحله ی اوّل- آمادگی فردی
ليت معلم
*گروه بندی دانش آموزان در گروه های 1-0 نفری و احتصاص شماره های
۸ و.به گروه ها
*تدریس قوانینی که گروه ها ملزم به رعایت آنها هستند ؛مانند یادداشت برداری,
بحث وگفت و گو به طور آهسته .زمان بندی هر مرحله و...
*تقسیم متن درس به بخش های مستقل وتقریباً مساوی
*تعیین یک بخش از موضوع جهت مطالعه ی فردی برای هر فراگیر
ILS دانش آموزان:
*مطالعه ی بخش اختصاص داده شده به هر شماره به صورت فردی
*یادداشت برداری وخحلاصه نویسی متن احتصاصی
صفحه 9:
مرحله ی دوم- کار تیمی
*هدایت دانش آموزان برای حضور در گروه های جدید
*کنترل کلاس وبرقراری آرامش
*نظارت براجرای فعالیّت های گروه ها
tile CLS آموزان:
*تشکیل گروه های هم شماره
*تدریس هریک از دانش آموزان برای اعضای گروه جدید
*بحث وتبادل نظر بین اعضای تیم جدید ونتیجه کیری
*تشکیل گروه های اولیه (برگشت به گروه اولیه)
*تدریس قسمت های مختلف برای گروه
صفحه 10:
we #
مرحله ی سوم- آزمون
طراحی سژال های آزمون
ارائه سژال ها و برگزاری آزمون
تعیین زمان مناسب برای پاسخ گویی به سزال
ارائه ی کلید سؤال ها
ارزیابی از تدریس در گروه ها
فعَالیّت دانش آموزان:
پاسخ گویی به سژال های طراحی شده
تصحیح پاسخ نامه ی خود (خود ارزیابی)
محاسبه و معدل گیری از نمرات فردی و گروهی
صفحه 11:
مرحله ی چهارم : نقد و بررسی
بررسی وضعیت نمرات فردی وگروهی دانش آموزان
کمک به گروه ها برای پیدا کردن مشکلات اعضای گروه ورفع آن
فعالیّت دانش آموزان
بررسی وضعیت نمرات فردی وگروهی خود
برطرف نمودن مشکلات احتمالی خود ویا اعضای گروه در ارتباط با قسمت
های مختلف درس
نقد وبررسی کیفیّت اجرای اعضای تیم
اين نوع یادگیری مسئولیت را بر دوش دانش آموزان قرار می دهد وآنان را
در فرآیند یادگیری درگیر می نماید .
صفحه 12:
مرحله ی پنجم :جمع بندی
*انتخاب یک نفر از هر گروه به صورت تضادفی با انتخابی برای تدریس قسمت
هاى مختلة
*هدايت و رهبرى بحث كروهى
*اختصاص فرصت كافى براى يرسش و ياسخ
*ارائه ی توضیحات تکمیلی
فعَاليّت دانش آموزان
*تدریس توسط دانش آموزان منتخب يا داوطلب برای کلاس
*پرسش و بحث گروهی
تدریس مبتنی پر همیاری . همیاری در یادگیری است .
صفحه 13:
نمونه تدریس ( ۱)علوم اول راهنمایی موضوع دنیای گیاهان
معلم علوم برای تدریس انواع گیاهان متن را به ۶ بخش تقسیم می کند وگروه
های ۶ نقره تشکیل می دهد . به هر فرد در گروه یک شماره از (۱ تا ۶)
اختصاص می دهد وروی تابلوی کلاس می نویسد شماره ها ی ۱: خزه ها
شماره های ۲ :سرخس ها شماره های ۳: بازدانه ها شماره های ۶: نهان دانه ها
معلم برای شروع درس تعداد زیادی عکس درباره ی گیاهان مختلف به دانش
آموزان نشان می دهد و درباره ی گیاهان مختلف به دانش آموزان نشان می
دهد و درباره ی گوناگونی زیستی گياهان دنیا وچگونگی طبقه بندی آن ها
صحبت می کند .
درمرحله ی بعد معلم ازشماره های ۱ هرگروه می خواهد درباره ی «خزه هاء .
شماره های ۲ درباره ی «سرخس ها» . شماره های ۳ درباره ی «بازدانه ها؛ و
شماره های ۶ درباره ی «نهان دانه ها» در مدت ۵ دقیقه به مطالعه فردی ازروی
LS بپردازند سپس از شماره های تمام گروه ها می خواهد گرد هم آمده
صفحه 14:
یک گروه را تشکیل دهند ودرباره ی خزه ها با یکدیگر به مشورت و هم فکری و
بحث بپردازند واين کار را برای شماره های دیگر نیز انجام می دهد .(زمان ۵
دقیقه) پس از گذشت این مدت زمان از دانش آموزان می خواهد به گروه اصلی
خود برگردند وهرفرد . قسمت مربوط به خود را برای گروه تدریس نماید .معلم
در اين مرحله بين كروه ها حضور داشته وبر عملکرد اعضا نظارت می کند .در
مرحله ى بعد .4 نفر از ۶ گروه مختلف را به صورت انتخا
خواهد تا درباره ی مفاهیم مختلف موضوع مورد تدریس به ترتیب صحبت کرده
وتوضیحات تکمیلی را خودش در اختیار دانش آموزان قرار می دهد .درپایان از
گروه ها می خواهد عملکرد گروه تدریس کننده را مورد بررسی و نقد قرار داده و
با هم فکری آنان نمره ای برای هر فرد وگروه در نظر می گیرد .
نمونه تدریسی که ارائه گردید براساس الگوی تدریس اعضای تیم طراحی شده
است.
یا داوطلبانه می
صفحه 15:
نمونه تدریس ( ۲) درس تاریخ سال اول راهنمایی
موضوع: انسان های اولیه چگونه می زیستند؟
گروه بندی تیمی با هدایت وراهنمایی معلّم وتفسیم متن درس بین اعضای گروه ها
1 1 ۳ 3
gS Sj نشینی | شغل کوچ نشینان | جامعه ی کوج نشینان | کوج نشینان براى زندكى به كنار رودخانه
ها روی می آورند.
۳
قسمت اول برای نفرات اول هر گروه ,قسمت دوم برای نفرات دوم و... هریک
از افراد به صورت انفرادی به مطالعه ی متن مربوط به خود می پردازد وخود را
برای تدریس به دیگران آماده می کند نمودارها؛ نقشه ها وتصاویر کتاب در
تدریس به او کمک می کند .در این روش معلم نقش راهنما را داشته و فقط
سال های مربوط به متن درس را تهیه نموده در اختیار فراگیران قرار می دهد
تا نمرات فردی و تیمی از نتایج آن به دست آيد .
صفحه 16:
مرحله ی دوم
شماره۱ همه ی گروه ها که متنی مشابه داشتند دور هم جمع شده و قسمت اول
درس را به طورتخصصی برای هم توضیح داده و به بحث وتبادل نظر می پردازند
و به همین ترتیب شماره های بعدی . معلم نیز مشکلات احتمالی آن هرا برطرف
© © ™
@ 52 ©
در اين الكو به جاى اين كه معلّم تدريس کند . فراگیران نقش معلّم را ایفا
می کنند .
صفحه 17:
مرحله ی سوم:
بازگشت اعضا به گروه های قبلی وتوضیح وتدریس هریک از مباحث برای دیگر
اعضا بر اساس تقدم و تأخر برای رسیدن به مفهوم کلی درس است
1 1 ل
شکل بالا هریک از گروه های پنج گانه را در گروه خود نمایش می دهد.
در پایان مرحله سوم به سژال های فردی وتیمی (گروهی) توسط فراگیران پاسخ
داده شده و نمرات فردی و تیمی استخراج می شود .
صفحه 18:
نمونه تدریس(۳)فارسی اوّل مرواریدی درصدف.زندگی حسابی. فرزند انقلاب
۱- معلم ادبیات دانش آموزان را به گروه های ۶ نفری طبق قسمت های مختلف
درس(نیما پوشیج-پروین اعتصامیسدکتر حسابی ودکتر کاظمی آشتیانی) تقسیم و
با از شماره ی ۱ تا ۶ شماره كذارى مى كند .
۲- تقسیم متن درس به ۶ قسمت با نام هایی که دارند یا شماره گذاری آن ها
۳- به دانش آموزان هر گروه یک شماره داده می شود
۶- مطالعه ی فردی : هر دانش آموز در مدت تعبین شده . قسمت مربوط به خود
را مطالعه می کند (برای مثال در ۵ دقیقه)
۵- اعضای هم شماره و همتا در تیم ها با هم گروه مستقلی تشکیل داده و در
مورد قسمتی که باید تدریس کنند به تبادل نظر می پردازند
1- معلّم از دانش آموزان می خواهد به گروه قبلی خود بر گردند و قسمت های
مختلف درس را به ترتیب شماره های خود . برای دیگر اعضا تدریس کنند .
صفحه 19:
۷- برای ! نحوه ی تدریس و یادگیری درست دانش آموزان » ار
کتبی یا شفاهی صورت می گیرد .در صورت کتبی بودن آزمون سوال های از پیثٌ
طراحی شده یک بار انفرادی وبار دیگر به صورت گروهی پاسخ داده می شوند تا
نمرات فردی و میانگین نمرات فردی هرگروه به دست آید نکته ی قابل تأمل اين
که سوژال ها می توانند همان سژالات خود ارزیابی از کتاب باشد .
۸- دانش های زبانی و ادبی را نیز با همین روش می توان شماره گذاری کرده
تدریس نمود و یا با روش های دیگر مانند : تفکر استقرایی و... درس داد.
4- در پایان درس يك بار درست خوانی می شود و مسایل و نکات کلیدی
آن .توسط معلم توضیح داده می شود .
۰- فعالیّت های مربوط به کار گروهی وبخش نوشتن انجام می گیرد.
در اين روش دانش آموزان با یک دیگر به تعامل و تشریک مساعی پرداخته .
پیشرفت تحصیلی وسئولیت یادگیری یک دیگر را بر عهده مى كيرند .
صفحه 20:
راهبردها و توصیه ها
*درس انتخابی بايد از نظر روخوانی . مفاهیم و... ساده باشد به طوری که دانش
آموزان در زمان مشخص شده بتوانند درس را بخوانندیاد بگیرند و یاد بدهند .
* هنگام تشکیل گروه باید سعی شود شاگردان قوی با شاگردان ضعیف در یک
گروه قرار گیرند
* تعداد اعضای تیم باید بر اساس بخش های تقسیم شده ی موضوع درس ۰
تین شود
* محتوا و متن درس انتخابی برای فراگیران قابل فهم ودرک باشد تدریس درس
هایی که متن آن ها دارای لغات واصطلاحات پیچیده ومشكل است با اين الكو
کار آیی چندانی ندارد.
* حتی المقدر متن درس قابل تقسیم به چند قسمت مساوی باشد .
* مطالب هر قسمت مستقل ازیک دیگر باشد متن هایی که مطالب آن ها کاملاً با
یک دیگر مربوط وپیوسته است با اين الگو کار آیی چندانی ندارد.
صفحه 21:
*در طراحی سژال های آزمون بهتر است از سژال های کوتاه پاسخ ویا عینی (به
ویژه صحیح وغلط) استفاده شود وآزمون از تمام فراگیران به عمل آيد
*در صورتی که در کلاس پر جمعیت وکوچک از این روش استفاده می کنید » می
توان مرحله ی دوم (تشکیل گروه های هم شماره را) حذف نمود.
*در صورتی که وقت کافی در اختیار ندارید می توانید از اجرای آزمون و نقد و
پررسی خودداری کرده و فقط به مرحله ی جمع بندی اکتفا کنید .
*الگوی تدریس اعضای تیم برای دروس تعلیمات دینی. مطالعات اجتماعی . تاریخ
و ادبیات فارسی کارآیی بیشتری دارد و دروس علوم تجربی, حرفه » زبان
انگلیسی . عربی وریاضی در ردیف بعد قرار دارد
*استفاده دائم ومتوالى از يك الكو در كلاس سبب کاهش آثار ونتایج خواهد شد
*با اين الكو هر دانش آموز در كروه ياد مى كيرد و ياد مى دهد (نقش هر عضو در
مشاركت كروهى مشخص مى شود )
*مديريت زمان در اين الكو نقش بسيار مهمى را ايفا مى كند
*دراجراى اين روشءدرس نبايد تحت الشعاع قراركيرد »دانش بر روش برترى دارد
صفحه 22:
زاده‌محرم-۱۳۸۵ راهنماى روشهاى نوين تدريس- تهران: انتشارات آبيز.
۲ )جزوه غنی سازی تجارب یادگیری درس علوم تجربی پایه اوّل راهنمایی .
۸ ددفتر راهنمایی تحصیلی
۳ )حریر فروش,زهرا و مهرنازصادقی ۱۳۸۵.مجموعه کتاب های آموزش فعال
علوم تهران.انتشارات آموزش علوم
۶ )سیف علی اکبر, ۱۳۷۱اندازه گیری وارزشیابی پیشرفت تحصیلی, تهران: نشر
دوران
۵ )یغماء,عادل ؟۱۳۷.نگرشی نوبه روش همیاری دریاد گیری.مجله رشد تکنولوژی
٩ آموزشی:شتماره
این نوع یادگیری مسئولیت را بر دوش دانش آموزان قرار می دهد وآنان را
در فرآیند یادگیری درگیر می نماید .