صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
Z .زمین لرزه پدیده طبیعی است که در جهت به تعادل رسیدن پوسته زمین به وقوع می پیوندد
زمین لرزه توأم با شکستگی و یا جابجایی لایه های زمین است که این عمل همراه با تولید
. امواج لرزه ای است
صفحه 4:
انواع حرکت ورقه ها
صفحه 5:
DN
بیشتر زمین لرزه های دنیا در حاشیه ورقه های سنگ کره رخ
ِ . می دهند
در اين مناطق نيرو هاى كه عموماً در نتیجه حرکت و جابجایی ورقه های سنگ کره به وجود
wo آیند. مجمعه سنگی یک ناحیه را تحت تاثیر قرار می دهند . مجموعه سنگی , ابتدا کمی
تغییر شکل می دهد و انرژی حاصل از اين نیرو ها را در خود ذخیره می کند تا اینکه مقدار
.این انرژی از آستانه مقاومت Siw تجاوز کند و سنگ ها شکسته شوند
.در این مواقع انرژی ذخیره شده در سنگ ها , به صورت موج آزاد می شود
۷ ۳ ۹۳
ج- شكستكى و رهاشدن اترزى بح واره شسدن نيرو و تغيير شكل الف قبل از وارد شدن نيرو
صفحه 6:
کانون و مرکز سطحی
زمین لرزه
با وجود اینکه امواج زمین لرزه در صفحه گسل تولید می شوند , ولی برای سهولت
.مطالعه«حاسيكاة امواج زمين لرزة را يى:تفظة فرض مى كتندا و آن را كافون مى نامتة
كانون اغلب زمين لرزه ها در اعماق كمتر از 70 كيلومتر قرار دارد. اما كانون تعدادى از آنها
هم در اعماق زياد واقع است كه عمق هيج یک .از 700 کیلومت
.را از نظر عمق كانون مى توان به سه كروه تقسيم كرد
زمينلرزه هاوكم عمق(عمقكانونكمتر از 70 كيلومتر) -
- زمين لرزه هاى با عمق متوسط (عمق كانون بين 70 تا 300 كيلومتر)
- زمين لرزه هاى عميق (عمق كانون بيش از 300 كيلومتر)
- نقطه اى در روى زمين كه مستقيمآدر بالاى كانون واقع باشد و امواج حاصل از زمين لرزه
زودتر از بقيه نقاط به آنجا مى رسند .مركز سطحى مى نامند.
وز نمى كند. زمين لرزه ها
>
صفحه 7:
ثبت امواج زمینلرزه
امواج حاصل از يك زمينلرزه توسط دستكاهى موسوم به لرزهنكار كه در ايستكادهاى
لزهشناسی کارگذاشتهشدهند یت میشود. بههگامبخورد امواج زمن ره با ارزنگاره قسمتی
از دستگاهنقریً بت میماند و يقية قسمتهای آن که در ارنباط مستقیم با زمیناند. مرتعش میشوند
بدن رسیهموج روی کاغذ.فبلم با تور مفتطیسی نیت میشوند (شکل 1-۳
در یک ایستگاه لرزهشناسی حداقل سه دستگاه لرزهنگار وجود دارد. که یکی ارتعاشات قانم
و دونای دیگر ارتعاسات افقی (شمالي جتومی و شرقی - غربی) را ثبت میکنند. مشخصات یک
زمين لرزء مانت مركز سطحى. زمانوقوع و عمقکانون را ینوان با بههای حاصل از چند ایستگاه
لرزهشناسی محاسیه کرد
Pianeta, city fis
مین تبعیت نمند
شكل 5 مونوع لرز كا رعمودير
صفحه 8:
امواج زمین
زه
امواج حاصل از يك زمين لرزه كُوناكُوناند. اين امواج ممکن است ازنظر سرعت, دامنه,
طول موج و دورة تناوب با يكديكر متفاوت باشند.
أمواج زمين لرزه را با توجه به اينكه از داخل يا سطح زمين عبور كنند به دو دسته امواجدرونى
fu و امواج سطحى تقسيم بندى مى كنند.
آمواج درونی: اين امواج در کانون زمین لرزه ایجاد میشوند و در داخل زمین منتشر میگردند
atl 2S oP olsa a
eB
لمع
نقشه مفهوه
we:
7 سطحی: این امواج در کانون تولید نمیشوند؛ بلکه از برخورد امواج درونی با فصل
مشترک لایهها و سطح زمین ایجاد میشوند.
متداولترین آنها امواج لاو (م) و ریلی (18) هستند.
صفحه 9:
امواج ۳ (اولیه. طولی): امواج ۳ بیشترین سرعت را دارند بههمین دلیل, اولین امواجی هستند
که توسط دستگاه لززه نگار قبت میقونند این امواج؛ از محیظمای جامفه:مایع و گاز میگنزند:
نیرعات لموایم ور محیظهای مختلف: متفازت اسبت هر چهاترآکم سنگ ها بیقتق باشد: آمواج سریتر
حرکت میکنند.
X
Lirec
کت د
fon
صفحه 10:
امواج 5 (ثانویه. عرضی): این امواج بعد از امواج ۳ توسط لرزه نگارها ثبت میشوند. این امواج
فقط از محیطهای جامد عبور میکنند.
صفحه 11:
امواج L امواجی هستند که پس از موج *ه توسط لرزه نگارها ثبت میشوند.
صفحه 12:
امواج 72: آخرين امواجی هستند که توسط لرزه نگارها ثبت میشوند. حرکت این موج. شبیه امواج ce
دریا است. نقشه مفهومی
X ۵7
هه OF Pry
P29 ation
صفحه 13:
در هر زمین لرزه از گروه لرزهها صحبت میشود که شامل پیش لرزه لرزه اصلی و پس لرزه است.
زمین لرزه معمولاًکمتر از یک دقیقه طول میکشد.
شکل ۶-۸: گروه لرزهها
برای توصیف و اندازه گیری زمین لرزه از دو مقیاس شدت و بزرگا استفاده میشود. مقیاس شدت بر
حسب مرکالی است که میزان خرابیهای ایجاد شده را از ۱تا ۱۲ طبقهبندی می کند.
صفحه 14:
ریشتره واحد اندازهگیری بزرگی زمین لرزه است که به افتخار چارلز ریشتر نامگذاری شده
است. وی برای اولین باره بزرگی زمین لرزه را براساس مقدار انرژی آزاد شده محاسبه کرد. هرچه
انرژی آزاد شده توسط یک زمین لرزه زبادتر باشد ارتعاشات ناشی از آن» شدیدتر و دامنة نوسانات
امواج آن زلزله. بزرگ تر خواهد بود. بزرگی(بزرگا) زمین لرزه را به کمک اطلاعات لرزه نگاره تعيين
میکنند. این اطلاعات در حقیقت. همان اندازهگیری دامنه امواج زمین لرزه برحسب میکرون
است و ریشتر لگاریتم بزرگترین دامنه موجی است که در فاصلة یک صد کیلومتری از مرکز یک
زمین لرزه» توسط لرزه نگار استاندارد ثبت شده باشد.
به ازاى هر يك واحد بزركاء دامنه امواج ۱۰ برابر و مقدار انرژی ۲۱/۶ برابرافزایش مییابد. بزرگی
زمین لرزه در تمام نقاط زمین یکسان است. اما شدت آن با دور شدن از مرکز سطحی زمین لرزه
کاهش مییابد.
حم
صفحه 15:
" 0۱6۱6۲ ۹6۵/6 ۰
Each level indicates:
0 times the amount of shaking &
33 times the amount of energy
108
Magnitude (amount of energy released)
صفحه 16:
کردن مرکز سطحی زمین لرزه آسان است .برای اين کار اختلاف زمان
مزیور را در هر ایستگاه با منحنی روبرو مقایسه و به اين تربیت , قاصله
میان ایستگاه لرزه نگاری و مرکز سطحی زمین لرزه را مشخص می
کنند . سپس به مرکز ایستگاه لرزه نگاری و به شعاع فاصله a دست آمده
دایره ای رسم می کنیم . همین کار
ais GMS JS, IS ديكر انجام She plats dae slic
دایره , همان مرکز سطحی زمین لرزه است
y
فاصله از مرک زمین رز
صفحه 17:
مین لرزه در کشور
خرابیهای حاصل از زمینلرزه
سالن بیش از ۱۵۰/۰۰۰ زمینلزه در نقاط مختلف دنيا بدوقوع مى بيوندد. اما تعداد معدودى از
تخریبی وسیع دارند و بسيارى جنان خفيف اند كه فقط دستكادهاى حساس لرزه تكار مى ASL
وقوعشان را ثبت کنند. میزان خراییهای زمینلرزه بستگی به مقدار انرزى آزادشده. شكل ساختمان.
نوع مصالح به کارگرفتهده, دانش افراد سازنده و نوع زمين زير ساختمانها دارد.
=: 7
دک ie nce pide BAO ان ال ات هت ناسکی Cha
زمینلرزه در کشور ما
باتوجه به شکل ۲-۱۵ مشخص میشود که اغلب زمین لرزههای کرذ زمین در نواحی مشخصی
که به مناطق لرزهخیز یا کمربندهای زمین لرزه معروفاند روی میدهند. مهمترین این کمربندها
عبارتاند از حاشیههای اقیانوس آرام و کمربند آلب - هیمالیا که بر کوههای جوان کر زمین مانند
آلب. البرز. زاگرس و هيماليا منطبق اند
صفحه 18:
ایمنی و زمین لرزه
قبل از وقوع جه بايد كرد!
- امکان خطر آتشسوزی را. از طریق سیمهای برق فرسود»,ارتباطات. نتست لولههای گاز
و وسايل كازسوز, بررسى كنيد
- محل كليد و شميراصلى برقء كاز و آب را بيدا كنيد
- وسایل سنگین را در طبقات
اشسباى سنگین و افتادنی را مهار کنید.
- وسایل شکستنی ازتبیل ظروف شیشهای و چینی را در طبقات بالای کمد و قفسهها
نگذارید.
- لامپها و لوسترهای سقفی را محکم کنید.
- محلهای امن خانه, مدرسه یا محل کار خود را پیدا کنید
- همواره وسایل مورد نیز مانند جرا غقوه و وسایل کمکهای اولیه را در دسترس قرار دهیم =
۳
صفحه 19:
x
هنكام وقوع جه بايد كرد؟
- اكر خارج از ساختمان هستيد. همانجا بمانيد. اكر داخل ساختمان هم هستيد. همانجا
بمانید. بیشتر آسیبدیدگیها مربوط به رفت وآمد افراد در زمان وقوع زمينلرزه است.
اكر داخل ساختمان هستيد به زير يك ميز محكم. جارجوب در. محلهاى داراى سقف
كم وسعت, يا كنار ديوارهاى داخلى بناه بككيريد. از بنجره دور شويد. از شمع. كبريت و هرجه كه شعله
دارد, استفاده تكتيد.
- در ساختمانهای جندطبقه, بطرف درهای خارج هجوم نبرید؛ زیرا ممکن است راهپله ها بر
از افراد. یا شکسته باشند. از اسانسور هم استفاده نکنید.
- در بیرون از ساختمان, از پلها؛ سیمهای برق: ساختما
اكر داخل اتومبيل هستيد. از بل ها و ساختمانها فاصله
54
و ديوارهاً دور شويد
يد و فورا متوقف شوید
نقشه مفهومی
صفحه 20:
2
بعد از وقوع حه بايد کرد؟
مراقب بس لرزهها باثسيد .
زخمیها بگردید. افرادی را که زخمشدید دارند. زیاد حرکت ندهيد. مكر أنكه در
خطر آسیب دیدگیهای بعدی باشند.
راديو را باز كنيد و به ييامها و راهتمابى ها عمل کنید.
-اكر بوى كاز م ىآيد, ينجردها را باز كنيد و شير اصلى كاز را يبنديد. نشت كاز را به مقامات مربوطه
گزارس بدهید. درصورت آسیبدیدگی سیمهای برق. کل اصلى برق را ازمحل كنتور خاموش كنيد
اكر لولههاى أب صدمه ديدهائد. شير اصلى آب را يبنديد.
- لولههای فاضلاب را کنترل کنید. با احتیاط به دودکشها نزدیک شوید و آ
دور کنترل کنید.
را از فاصلاً
به سیم های برق افتاده دست نزنید. حتی به انسیایی هم که با این سیم ها تماس دارند. دست نزنید.
- داروها و مواد زیانآور بخششده را فوراً جمع کنید. =
- از ساختمانهای آسیبدیده دور شوید؛ زیرا ممکن است پس لرزه ها
یخن آنهاشوند.
صفحه 21:
مهم ترین علتهای آسیبدیدگی در زمینلرزه
- فروریختن ساختمان
4 پنجرههای شکسته و درحال افتادن
- قطعات اثانيه درحال افتادن
- آتش سوزى بدعلت شكستن لولدهاى كاز ويا اتصال سيم هاى برق
-بی آب ماندن بهعلت شکستن لولههای آب
سيم هاى برق افتاده بر روى زمين
وسايل و مواد لازمىكه بايد هميشه دردسترس باشند
-١ پول نقد. چراغ قوه با بانریهای اضافی؛ رادیو و آچار قابل تنظیم
۲ جعبه کمکهای اولیه با داروها و مواد ضروری
۳_ظرف پر از آب و کپسول آتش تشانی
۴ غذاهای کنسرو شده و خشک برای مصرف یک هفتة اعضای خانواده. در بازکن قوطیء
کبریت. اجان از فابل حمل (پیک نیک)
ه- شماره تلفن بليسء تش نشانى و اورؤانس را به خاطر بسياريد.
صفحه 22:
- ات یک آتشضفشان
Sip
مواد برتایی و مواد
مذاب انجماد یافته
Say
فرعی
آتشفشان شکاف ها یا حفره هاپی هستند که مواد آتشفشانی از آنها
بیرون می ریزند . اگر مواد آتشفشانی تنها از یک مجرای اصلی بیرون
بریزند در اطراف مجرای خروج مخروطی به وجود می آورند.در قله ۱
مخروط عموماً حفره ای وجود دارد که به آن دهانه می گویند. قطر
دهانه ممکن است از چند متر تا بیشتر از 1000 متر باشد . مثلاً قطر
۸ دهانه مخروط آتشفشان دماوند حدود400 متر است . دهانه معمولاً به
NC
شکل ۵۱ - مشخصات یک آتشفشان
وسیله مجرایی که دود کش نامیده می شود به منیع مواد مذاب که به
آن آشیانه یا اتاق ماگما میگویند , متصل است.در آشیانه ماگما. مواد
مذاب به همراه حباب های گاز , قطعه بلورهای در حال رشد و حتی
قطعات سنگ کنده شده از کنا آشیانه وجود دارد . در یک آتشفشان
ممکن است چند آشیانه و چند دهانه و دودکش فزعی وجود داشته
.باشد
شکل سا درياجماى كه مر دهائهقديمى آندفشنسبلن اد at +
=
صفحه 23:
مواد خروجی از دهانه آتشفشان
مواد جامد (ثفرا) : آندسته از مواد آتشفشانی که به صورت ذرات ریز و درشت جامد یا نسبتاً
جامد و براثر فعلیتهای انفجاری از دهنهبه هواپتاب میشوند, تغرا (102078) نامیده میشوند.
اندازه و شکل تفراها متفاوت است :
ذراتی با قطر کمتر از ۲ میلیمتر را خاکستر و ذرانی با قطربین ۲ تا ۳۲ میلیمتر را لابیلی و
يا قطعاتى بزرك تراز ۳۲میلیمتررا قطعه سنگ واگ دوکی شکل باشند بمب مینامند (شکل AAD
بازگشت تدریجی تفراها به زمین و تنشست آنها در خشکی يا آب حالتی لایهلایه به آنها میدهد. از
بههم چسبیدن و سختشدن این ذرات گروهی از سنگهای آتشفشانی بنام سنگهای آذر آواری ایجاد
میشوند. این سنگها رخلاف سایر سنگهای آذرین عمدتاً غیرهخبلورند و مانند سنگهای رسوین»
از روی انداز؛ ذاتشان دستهبندی میشوند.
=
الفا مواد جامد ابسبهاى آنش تشائي)
صفحه 24:
۲
مادة مذابى که از دهانه خارج میشود و به سطح زمین میرسد گدازه گویند.
گدازهها بسته بهنوع سنكى كه ذوب مى شود و درجة حرارتى كه ذوب در آن صورت مى كيرد تركيب
شیمیایی متفاوتی دارند و دخالت مواد فزار و بهوژه آب. سبب میشود که ماگماهایی متفاوت حاصل
شود که خروج آنها بهمراه ازدست دادن گازهاء گدازههای مختلف را بهوجود آورند. در حالت کلی؛
گدازهها را هانواع اسیدی, بازی و حد واسط تقسیم میکنند. گدازههایی که مقدار فراوانی ,5:0
دارند اسیدی خوانده میشوند و با کم شدن مقدار ,5300 بهترتیب حد واسط و بازی نام میگیرند.
مقدار ,510 تا حد زيادى تعيين کنندة گرانروی گدازة خارجشده از دهالة آتشفشان است.
گدازههای اسیدی نسبت به گدازههای حد واسط و بازی مقداربیشتری سیلیسیم و اکسیژن دارند. (شکل
۵-۶) درنتیجه, در اين گدازههاءپیوندهای موقت بیشتری بین بونها ایجاد میشود که موجب کاهش
تحرک یونی در گدازه و گرانروی بیشتر گدازههای اسیدی نسبت به گدازههای حد واسط میشوند.
بههمین ترتیب گدازههای حد واسط نیز گرانروی بیشتری نسبت به گدازههای بازی دارند.
سرعت جریان یک گدازه بس از خروج از دهانةآتشفشان بستگی به گرانروی مادة مذاب و شیب
دامنة کو
۰ کیلومتر درساعت بالغ میشود و در گدازههای اسیدی بر روی سطحی کم میب به حدود یک سانتیمتر
در روز ميرسد (شکل ۵-۲-ب).
شان درد این سرعت در گدزهها بازی دارای گرانروی کم و در یک دام پوشیب,به
صفحه 25:
PENT
گازها : تمام ماگماها مقداری گاز و بخارآب دارند که ممکن است بهتنهایی یا همراه مواد مایع و
بستگی به میزان گرانروی مادة مذاب
ی نسبت به مواد مذاب دارای
جامد از آتش فشان خارج شوند. سرعت خروج گاز از ماد؛ مذا
دارد بهطوری که گازها از مواد مذاب دارای گرانروی کم باسرعت
گرانروی زیاد خارج میشوند.
در بعضی از آتشفشانها که گرانروی مادة مذابآن زیاد است. فشار حاصل از تراکم گازها
میتواند سبب انفجار شود و قسمتی از مخروط آتشفشان را از جا بکند و مواد جامد مخروط را به
همراه مواد مذاب تا جندین کیلومتربه هواپرتاب کند (مانند مخروط كوه وزوو).
ترکیب شمیمیایی گازهای خروجی در همة آتشفشانها یکسان نیست و بسیار متفاوت است حتی
گازهای خارج شده در مراحل مختلف یک آتشفشان هم باهم متفاوتاند. بهطورکلی قسمت اعظم
گازهای آتشفشانی را بخارآب تشکیل میدهد و پس ازآن گازهای دیا کسید کرین, گازهای گوگردی و
گازهای نیتروژندار اهمیت بیشتری دارند. در درجة بعدی میتوان از گازهای کلردار. گاز هیدروژن
و گاز مونواکسید کرین نام برد.
خروج گاز پس از فعالیت یک آتشفشان ممکن است سالها یا حتی قرنها همچنان ادامه يابد.
این مرحله از آتشفشان را مرحلة فومرولی گویند. که دماوند در چنین وضعیتی قرار دارد و از دهانه
آن بخار آب و گاز گوگرد خارج میشود.
صفحه 26:
از نظر فعالیت آتشفشانهابه سه دست زیر تقسیم میشوند :
ا آتشفشانهای فعال : در اين نوع آتشفشانها. در عصر pole مواد آ:
شده است؛ مانند آتشفشان هاوایی.
۲ آتشفشانهای نیمهفعال: در ابن نوخ آنشفشانهاء هماكنون فقط كاز از دهانة آنها خارج میشود؛ ماد آنشفشانهای
دماوند و تفتان در كشورمان.
۳ آتشفشانهای غیرفعال : اين نوع آتشفشانهاء در حال حاضر هيج نوع فعاليتى ندارند و در گذشتة دور فعال بودمائد؛
مانند آتشفشانهای سبلان و سهند در کشورمان.
زمینشناسان از نظر نحوة خروح مواد از دهانةآتشفشان, آنها را به صورت زیر تقسیبندی میکنند :
اس آتشفشانهای آرام : در اين نوح آنشفشانها مواد مذاب بهصورت آرام و بدون انفجار از دهنه خارج میشوند. ارتفاع
مخروط آنها کم است و اصطلاحاً سیریشکل است؛ ماد آتشفشان aloe 29 Bly IAS هاوانى.
"ا آتشفشانهای انفجاری : خروج مواد از ها اين نوع آتشفشانها ببصورت انفجاری است. مواد خروجی از دهانه
شامل : كاز و با ترکیبی از گازهمیع و جامد است؛ مانند آتشفشان کراکانوا واقع در اندونزی.
انى (جامد مابع ويا كاز) از دهانه آنها خارج
صفحه 27:
برخی پیش نشانگر ل زمین لرزه
به هر پدیده ای که قبل از وقوع زمین لرزه نشان میدهد تغیبراتی در زمین در حال ایجاد
شدن است؛ به گونهای که بتوان با بررسی دقیق این تغییرات. زمین لرزه را بيش بينى كرده
پیش نشانگر گفته میشود.
انتشارگاز رادن: تغیبر شکل حاصل از تدش, سبب خروح این گازها میشود و به مخازن
آب زیرزمینی نفوذ مى كند.
تغيير در سطح تراز آب زیرزمینی: سنگها درمجاورت گسلهاء تنش زیادی دریافت
میکنند و سبب ایجاد تغییر فشار در سطح شکافها میگردد و باعث تغییر سطح آب
زیرزمیتی میشود.
پیش لرزه: ثبت امواج خفيف موسوم به ریزموج. با افزايش ناكهانى و منظم تعداد آنهاء
ممکن است تشانهای پر رویدادلرزهای بزرگتر باشد. معمولاً فراوانى آنها با نزديك شدن
به زمان وقوع لرزة اصلی افزایش میابد. هرچند برخی از زلزلههای بزرگ فاقد پیش لرزه
بوده و پس از یک دورة كامل آرامش اتفاق افتادهائد.
ناهنجاری در رفتار جانوران: معمولترین ناهنجاری رقتاری جانوران در هنگام وقوع
زمینلرزه شامل پرو بال زدن پرندگان بهصورت هم زمان + هیجانزدگی جانوانی مانند
گربه, موش, خروج مارها از لاندهاء زوزه كشيدن سگهاء خروج کرمهای خاکی و.. است.
پیشبینی زمان دقیق وقوع زمین لرزه (به ویژه زمینلرزههای بزرگ) تاکنون با موفقیت
همراه تبوده است. بر مبنای دادههای علمی؛ تنهامیتوان احتمال رویداد را برای پتانسیل
زمین لرزههای آینده محاسبه کرد
صفحه 28:
فواید آتشفشانها
۱- تشکیل سرزمینها و جزایر جدید در اثرآتشفشانهای
زیدرییی.
۲- تشکیل برخی کانسارها و معادن.
lle ساختمان درونی زین
۴ تشکیل خاک مرغوب و حاصلخیز برای کشاورزی.
۵- انرزی زمین گرمایی
۶-چشمهای آب گرم معدنی
۷- تشکیل مصالع ساختمانی ماند پوکة معدنی, سنگهای
آنشفشانی (توف سبز)
۸- تشکیل دریاچه و ایجاد اکوسیستمهای جدید
+ توس گردشگری
کاربرد سنگها
ا از سنك با بمعنوان ساینده در صنعت چوببری استفاده میشود.
از پوكة معدنی بهعنوان مصالح ساختمانی در سقف ودیوارهای بیش ساخته ساختمانها استفاده میشود. سبکبودن»
تخلخل زیاد و سیمانگیری خوب از ویژگیهای این سنگ میباند.
۳- خاکسترهای آتشفشانی پس از رسوبگذاری در محیطهای رسوبی توفهای آتشفشانی را بموجود میآورند. این سنگها
بعنوان مصالح ساختمانی کاربرد دارند؛ منند توفهای سبزرنگ رشته كوه البرز.
CHO
صفحه 29:
بدون آتشفشان نهپوستة جدید ابانوسی از طریق گسترش بستر اقبنوسهاءبوجود
میآمد. نه فرورانشی Gor دو ورقه تکتونیکی پدیدار مینمد,نه کوهزابیانجام میگرفت. نه فرسایشی
وجود داشت و نه رسو بكذارى.
بدون آتشفشان. زمين تقرياً فاقد تركبباتى جون سولفيدهاء اكسيدهاء هالوزنها و هيدروكسيدهاى
فازی میشد. محیط زیست دریایی و هواکره که ساخت شیمیاییآنهاپایداری حیات را امکانپذیر کرده
اسك يدون آنقتفقنان بدوجوداتفىآمده
صفحه 30:
فعلیتهای انتفشانی, باعت پدیدآمدن سرزمینهایی برای سکونت انسان شدهند. ایسلند,
فبانو سآرام و درباى كارائبب و تقريياً همة قسمتهای
cols هاوایی. هائیتی و بسیاری از ج
امریکای مرکزی. محصول پديدة تشفشان يا لکانیسم(۷۵|۵::0[::10)اند.
زمینهای کشاورزی حاصلخیزی که در امریکایمرکزی و جنوبی وجود دارند و در آنها قهوه
بدعمل مى أبد. محصول خاك هاى مناسب آتشفشانى اند. بهترين تمونة ابننوع خاکهای براوزش را در
جزيرة جاوه میتوان یافت. در آنجاه خاک نرم حاصل از خاکستر آتشفشانی: آب را خوب نگهمیدارد
و مواد معدنى جون يتاسيم, کلسیم و سدیم همراه را په گیاهان ميدهد. جمعیت چاوه, در مقایسه با
جمعیت بورنلو (جزیرة مجاور), ۲۰۰برابریشتر است. در بورنتو, خاک, حاصل تخریب و هوازدگی
ستگهای موجود است و حاصلخیزی جتدانی ندارد
هوايي که تفس ميکنيم و قسمتي از بی که میآناميم. محصول فعالیتهای آتشفشانی است.
آزاد نده و به اتسفر نفوذ کردهاند. فسمتی از هیدروزن
و اکسیزنی که آزاد شد, پس از ترکیپ, آب را بهوجود آوردند و آب کره را تشکیل دادند. نیتروژن و
اکسیزن هم با گازهای دیگر گرد هم آمدند و هو کره را پدید آوردند.
زیرا در طول زمان. گازهایی از درون ز
نقشه مفهومی
صفحه 31:
خسارات و خرابی های آتشفشان ها
گذشته از اثرات اژلیه, اثرات ثانویه ای هم ازاینقبیل فعالیتها حاصل میآید که بر آبوهوا و
جانداران تأثير مى كذارد. كاهى؛ اثر بر آب وهوا. جنبة جهانی به خود میگیرد.مثلاء گازهای خروجی
درحین یک آتشفشان و بعد از آن, ممکن است شبامل سولفوردیا کسید ( (50) باشند که بهسرعت
با بخارآب و اکسیژن موجود در اتسفر ترکیب میشود و اسید سولفوریک پدید میآورد. قطرههای
کوجک این اسید ممکن است سالها در اتمسفر باقی بمانند و ریزش بارانهای اسیدی, یا اسیدیشدن
]آبها را باعث شوند.
گازها و خاکسترهای آتشفشانی؛ بر نوع آبوهوای جهانى هم تأثير مى كذارند. جنين موادى.
گاهی تا ۴سال بعد از فوران آتشفشان, همجنان در اتسفر باقی میمانند. این مواد. قسمتی از
نورخورشید را دوباره به فضا منعکس میکنند و از مقدار تشعشعانی که به زمین میرسد. میکاهند.
یکی از اینموارد. فعالیت کوه تامبورا در سال ۱۸۱۵ در کشور اندوئژی بوده است. این فعالیت:
ادورة سردى را بهدنبال آورد كه سال بدون تابستان نام گذاری شد؛ زیرا هوای بهار و تابستان تعدادی
از کشورهای امریکایشمالی را درسال ۱۸۱۶ بهطور غیرعادی سرد کرد. نظیر همان اتفاق» درسال
بو در فیلیپین رخ داد و بازهم هوا اندکی سرد شد.
صفحه 32:
جغرافیای آتشفشان ها
صفحه 33:
ESN
١ دستة اول در مناطقی قرار دارند که دو ورقة تکتونیکی با یکدیگر برخورد کردهاند و یک ورقه
بهزین ورقة ذیگز کفنیده ضنه است. ورقة فزوراندهافنده ممولا از جنس باالت است,و برائز فزورفتن
به زیر ورقة دیگر ذوب بخشی میشود و ماگمایی آندزیتی را به وجود میآورد. اين ماگما از قسمتهای
سستورقة دیگر بالا میآید و آتشفشانهایی را در روی قارهها یا داخل اقیانوسها (جزایر قوسی)
تشکیل میدهد . کمریند آتشفشانی اطراف اقیانوسآرام (معروف به حلقة آتشین) و کمربندهای مدیترانه.
اقیانوساطلس و اقیانوسهند را میتوان در اين دسته جای داد.
۲- دستة دوم خاص مناطقی است که دو ورقة تکتونیکی از یکدیگر دور میشوند و ماگمای
بازالتی به سطح زمین میرسد و ایجاد پشتههای اقیانوسی می کند. فعالیت این گونه آتشفشانها به حالت
خطی ples! میگیرد. شکافهای موجود در اقیانوساطلس. دریایسرخ و قارة افريقا در ایندسته
جای می گیرند. در همین محلهاست که پوستة اقیانوسی جدید تشکیل میشود و بهاصطلاح بر وسعت
پوسته زمین اضاقه میشود.
7
صفحه 34:
۳- برخلاف دو دستة مذکور که در حاشية ورقههاقراردارنهگروه سوم آتشفشانها از وسط ورقهها
خارج میشوند. آنشفشانهای هاوایی در اين دسته جای میگیرند. برای پیدایش اینقبیل آتشفشانها
فرض میشود که در داخل گوشته. نفاطی بسیارگرم (لقطذ داغ) وجود دارد که سبب ذوب سنگهای
fh عمقی میتسود و آتشفشانهایی منند جزایر هاوایی را بهوجود میآورد. حرکت ورقه در بالاى نقطةداغ
ی
2 تعدادی کوه آتشفشان با سنهای مختلف بهوجود oul هطوری که همیشه قدیمیترین آتشفشان فاصلة
زيادترى نسبت به نقطةداغ بيدا مى كند و جدیدترین آتشفشان روی نقطةداغ قرارمی گیرد (شکل ۳-۱۶).
va
صفحه 35:
فعالیت آتشفشانی در کشور ما
کشور ما دارای تعدادی آتشفشان است که
اغلب درگذشته ای نه چندان دور فعال بوده اند
و برخی از آنها مانند آتشفشان تفتان و دماوند
در مرحله قومرولی اند. شکل روبرو محل
آتشفشان هایی را که در زمانی نزدیک فعال
بوده اند , را از 65 میلیون سال قبل تا کنون
نشان می دهد . بررسی این نقشه نشان می
7 دهد كه مجموعه آتشفشانى ايران تقريياً از
نظمی بخوردار است
وه
on
صفحه 36:
صفحه 37:
AX
صاعقه در آتشفشان پدیدهای طبیعی از ترکیب مذاب و خاکستر کوه های آتشفشانی و رعد و برق
است که با نام طوفان تندری کثیف( ۲۳06۲5۲۵۳۲۴ 01۳۵۷ )شناخته میشود.
با در نظر گرفتن ادغام دو اتفاق بسیار خطرناک و مرگبار طبیعی, با یکدیگر که یکی همراه با جریان
فوق قوی برق بوده و دیگری سنگهای مذاب و خاکسترهایی با دمای بسیار بالا دارد, ترکیپ صاعقه و
آتشفشانبیشتر شبیه به صحنهای از فیلمهای هالیوودی و یا تفسیرهای مختلف موجود از آخرالزمان
است؛ با اين حال اين بديده كه به صورت عامیانه با نام
am " dirty storm“ شناخته مىشود, در زمانی که انرژی موجود در قوران مواد مذاب داخل کوههای
فعال به اندازه کافی باشد, به صورت رعد و برق در میان خاکسترها به وجود آمده و برخلاف
صاعقههای معمولی, از ارتفاع کمتر به سمت بالا حرکت میکند. 1
گفته می شود بارهای الکتریکی با حرکت سریع ماگماها در اطراف دهانه کوه به وجود آمده و باعث
جریان پیدا کردن الکتریسیته در خاکستر بلند شده از آتشفشان میشوند. این پدیده در اثر برخورد
خاکستر, سنگ و پرتابهها اتفاق میافتد که الکتریسیته ساکن ایجاد میکند.
صفحه 38:
در دشتهای پست داناکیل اتیوپی
آنشفشانی فوران کرده که برخلاف اغلب
.آتشفشانهای روی زمین, آبیرنگ است
در اين آتشفشان, گازهای حامل اسید
سولفوریک به سطح زمین راه یافته و به
مر دلیل حرارت بالای گدازههاء با اکسیژن
تركيب شده و slant آبیرنگ تولید
5
WA,
صفحه 39:
تیه های رنگی
شنی در کالیفرنیا
تيه هاى شنی رنگی و زیبای پارک لاسن که بر اثر پدیده های
زمین شناسی به وجود آمده اند. جلوه ای از زیبایی طبیعت
هستن. اين تپه های رنگی که در پارک ملی آتشفشانی لاسن
قرار دارند. گستره ای از سنگ های متخلخل هستند ۱25560
که اکسیداسیون خاکسترهای آتشفشانی آنها را به وجود
آورده است. این تپه هاء زمانی که مواد مذاب آتشفشانی از
دهانهی آتشفشان خارج می شوند, اکسیده می شوند و اين
تپه ها را به وجود می آورند. اگر به نوک اين تپه ها دقت
کنید. خاکسترهای اکسایش شده را می بینیم که به رنگ های
مختلف روشن درامده اند. اين خاکسترها در حقیقت روی
مواد مذاب روان و بسیار داغ فرود آمده اند و به همین دلیل,
رنگ های مختلف به خود گرفته اند. همهی این تبه های رنگی
شنی و لایه ها و بسترهایی که از مواد مذاب تشکیل شده
»اند
x
ae
صفحه 40:
آتشفشان رنگی دالول
۹
با فاصلهای 600 کیلومتری از پایتخت
اتیوپی یعنی شهر آدیس آباباء آتشفشان
دالول در شمال اين کشور, صحنههای
حیرتانگیزی خلق کرده است. محیط
اين آتشفشان که بالاترین میانگین دما
در چهان را به خود اختصاص داده و با
لقب گرمترین نقطه جهان شناخته
,میشود
در مورد رنگارنگ بودن محیط اطراف
آتشفشان دالول نظرات متفاوتی وجود
دارد: اما معقولترین نظریه ازائهشده
اين است كه شوری باران برآمده از
دریاهای اطراف این آتشفشان با مواد
معدنی فورانهای آنشفشانی محیط
واکنش شیمیایی نشان داده و حاصل
آن پدید آمدن رنگهای متنوع شده
است. در واقع در محیطهای گرم.
سولفور و نمک به سرعت با یکدیگر
واکنش شیمیایی نشان میدهند و
موادی با رنگهاي متنوع به وجود
يقنق] ورت
صفحه 41:
آتشفشاني با دود
صورتی
واد شیمیایی خاصی که درون آن
ر منطقه وجود دارد, زمانی که با
7 اکسیژن و گاز های موجود در گدازه
های آتشفشانی ترکیب می شود
2 رنگی صورنی را تشکیل می دهند و از
.دهانه آتشفشان خارج می شوند
oP