صفحه 1:
ساخت زبان فارسى
برگرفته از کتاب توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی
صفحه 2:
- ديباجه
- نظريه زبانى مقوله و ميزان
- مقولات دستورى نظريه عمومى زبان
- ساختمان جمله
- ساختمان بند
- ساختمان گروه فعلی
- ساختمان كروه اسمى
- ساختمان گروه دی
- ساختمان کلمه
صفحه 3:
اهداف
eee ey ل ا
نحوى زبان فارسى در جارجوب يكى از
نظریه های عمومی زبان به نام نظریه
ا 1 د
صفحه 4:
eB re) Bored ب
فصل اول
ديباجه
صفحه 5:
ساخت زبان فارسى
توصيف ساختمان دستورى زبان فارسى بر
بنياك يك نظريه عمومى زبان
صفحه 6:
eB re) Bored ب
صفحه 7:
تعریف زبان:
زبان داراى جنبههاى فراوانى است و
مى توان آنرا از ديد كاههاى مختلف تعريف
OS pc 2
ا fe els ee
Pee ye ns Bee
7% hl
صفحه 8:
۳۸ ٠
٠ مضا ١
و بان فار سى Paar Py
زبان از دید گاه زبانشناسان:
زبانشناسان زبان را بخاطر خود زبان مطالعه
ا ل ا
مكتب خاصى كه به آن تعلق دارند تعريف
م ى كنند.
صفحه 9:
yew 8 hj COW
كار كرد زبان:
ا ا ل ا ا له
( ا
انرزى صوتى (- ماده جاوما-١
نرؤزى د
و ل LE 3
رابطه با آنها بکار میروند (- محیط
صفحه 10:
ساخت زبان فارسی
زبان رابطهاى است كه زبانهاى مختلف بطور
متفاوت بين امواج انرزى صوتى و وقايع
دنياى ييرون برقرار مى كنند.
صفحه 11:
4 مه Ad
yew 8 hj COW
امواج انرژی صوتی یکنواخت و یکپارچه
ال ل Fe
هستند؛ زبانهاى جهان بطور متفاوت بين
Oe DCS ee ee eel
صفحه 12:
پا
۱ ام Jlio
OR PC pn el]
از 5
امواج a وقايع
انرژی ae جهان
باك | صوتى 002001١ بیرون
Wb CGT
صفحه 13:
ساخت زبان فارسى
ساختمان زبان:
مجموعه الكوهاى صوتى و نظامى كه بين
آنها قرار دارد.
ساختمان زبان قشرى و انتزاعى است.
صفحه 14:
۰
ساخت زبان ثارسی
دستور
زبان «دسكاهى از دسكاههاست»:
-١ دستكاه دستورى
-"١ دستكاه وازكانى
۳
صفحه 15:
yew 8 hj COW
ee ی ee
دستگاههای فرعی دیکری را در بردارند.
صفحه 16:
34 مه A ٠ ۸
COW ل yew
ee obs مانند هر زبان ۳ از Elie!
كونههاى فراوانى تشكيل شده است كه به
منزله افراد این مفهوم کلی و مجرد هستند.
صفحه 17:
۰ 4
yew 8 hj COW
هنكام بحث از ساختمان زبان فارسى لازم
است كونه مورد نظر مشخص شود.
در سيارى از كتابهاى دستور فارسى
PURO 00
صفحه 18:
34 | مهد a
COW ل yew
توصيف يعنى يبان جكوتكى كونه زبانى مورد
نظر بدون هیچ نوع قضاوت.
| ee ela
خط سير طبيعى زبان عملا دخالت 99 OT
مى شود.
صفحه 19:
34 | مهد a
COW ل yew
نظریه عمومی زبان یعنی تدوین وجوه
اشتراكك زبانها.
- نظريه عمومى زبان به بيان اين موضوع
مى يردازد كه زبان بطور مطلق جكونه كار
مى كند.
- نظريه عمومى زبان براساس استقراء ناقص
قرار دارد.
صفحه 20:
ل له
اصول نظريه عمومى زبان:
Peer Caren ery oe
جهان قابل انطباق است.
مثال از نظريههاى عمومى زبان:
-١ نظريه كشتارى (جامسكى)
ا ا ل
صفحه 21:
ساخت زبان ثارسی
ed RCL LS BL ed od
۱- نداشتن نظریه
۲- مخلوط کردن گونههای زبان
"- تجويز براى زبان
غ- تحميل مقولات زبانهاى بيكانه
ل ا ل لت
صفحه 22:
4 ۰
yew 8 hj COW
د
۳ 3 رایطه صورت
۱ 1 ee ken Bere Sie
ا ا ا
ا ل ا 1 ۱
روابط به وجود میآید.
صفحه 23:
a ٠ مه ng
yew 8 hj COW
معناى زبان نقشى است كه ابن طرحها در -
ارتباط با جهان بيرون بازى مى كنند.
صفحه 24:
پا
es خر
نظر یه زبانی مقوله و میزان
صفحه 25:
34 | مهد a ٠
ساخت زبان ثارسی
نظريه زبانى مقوله و ميزان
براساس اين نظريه همه زبانهاى جهان از
امواج صوتی در گفتار و از نثانههای
ديدارى در نوشتار بعنوان ماذه اوليه
استفاده مى كنند تا درباره جهان بيرون و
دريافت انسان از آن بحث كنند.
صفحه 26:
(۳ Ce pi
فونولوژی (موساس!۳))
فونولوژی یا دستگاه صوتی زبان عبار تست از
ل ماده صوتی
Ps] POEs 0 00-2
صفحه 27:
2 each
خصوصیات ممیز یا واجی:
يارداى از خصوصيات ماده صوتى كه داراى
1 Ree c Seen Te
واجى را به واج د كر تبديل كنند.
مثال:
par | bar
صفحه 28:
۰ 5
ساخت زبان ثار سی
د
ا ا Cay
LCST) ا ل 2ك اك
)١ واجكاه؛ )١ نحوه توليد؛ ؟) واكك
مثال از صامتهاى بيواكك:
واج/۳/ دو لبی و انسدادی است. در حالیکه
واج/5/ لثوى و سايشى است.
صفحه 29:
(۳ Ce pi
COLD pee ter) wy we ae WEB)
عنوان خصوصيات مميز بكار مى برند.
اه ناه
نز
سندى: // و // داراى تقابلند.
صفحه 30:
ل له
تکیه, آهنک و درنگ نیز موجب تمایز معنا
رت
1
- «ميروي.» و «ميروي؟»
۱9 Cy eK ose CW Le Rey a
ميکنيم»
صفحه 31:
۰ 4
م۳
خصوصيات مميز در خط:
ل ا ل ل ا
B eT) ا 0
مثال: ص و ح در كلماتى نظير صورى و
حوری
صفحه 32:
۰ 4
COL فارسى
دستكاه خط: انتزاع خصوصيات مميز از
نشانههاى ديدارى خطى و تنظيم 0
- نكته: خط نمابنده صد در صد واقعى
cera) ا 0
صفحه 33:
ساخت زبان ثارسی
الگوهای دستوری و واژگان زبان از طریق
دستگاه صوتی و دستگاه خطی به صورت
ال ل
صفحه 34:
4 i
ساخت زبان ثارسی
جنبه صوری زبان
دستور و وازكان بر روى هم جنبه صورى
Pee pean ENS)
دستور: جایگاه عملکرد طبقات بسته -
Be ee le) I
صفحه 35:
4 5 ca
yew 8 hj COW
esr rere)
شبکه روابطی است که بین صورت زبان
(يعنى دستور و وازكان) و جهان بيرون
وجود دارد و معناى خارجى زبان را تشكيل
مى دهند.
صفحه 36:
ف
ow | 2
۲ خت زبان فارسى
ی خارجی زبان: مجموعه <
ae > خصوصیات
به a
0 ae
۳ ساسا انتزاع خصوصیات
ل ل
صفحه 37:
4 99: ng
yew 8 hj COW
هیچ زبانی همه خصوصیات محیط را بعنوان
مثال: جمله «میرفتی.»
ge ed دستكاه صوتى: جمله داراى ا
واج است؛ تكيه روى هجاى اول آن قرار
دارك و آهتك آن افتان است.
صفحه 38:
۲ ۳
is 98 ساحت زبان
RT aera Raat od ae a
و وا ژگانی تقسیم میشود:
wt tro +t ti
Ce , ع (0
en pee ان
صفحه 39:
۰ 2
١ مضا A ٠
ساخت و بان فار سى
'- اين جمله به يك اتفاق در جهان خارج
اشاره مى كند و اطلاعاتى از آن بدست
مىآيدء براى مثال اينكه:
.١ رونده يتك نفر بوده ۳۳
ل ا Reser)
". عمل در كذشته انجام كرفته است.
صفحه 40:
ba 0
ساخت زبان ثارسی
معنى صورى: ارزشى كه يك عنصر
ساختمانى در شبكه روابط دستورى زبان
te 0
مثال: صيغه جمع در عربى و فارسى
۱ Pa Cer lee
a ee ee
صفحه 41:
پا
فصل سوم
مقولات دستورى نظريه عمومى
زبان
صفحه 42:
eB RES ora
زبان روى دو محورى كار مى كند:
محور زنجيرى -١
محور انتخابی -"
صفحه 43:
ساخت 5 8 سی
: ژد rs) 1
صر oe oe ریات
عنا - Ob) 99 )$9 2
: كك ل
2
1 3 است.»
او شاكرد خوبى
BS
صفحه 44:
34 مه a A ٠
ساخت زبان فارسى
oe] ل 2200
است كه در هر نقطه از زنجير كفتار در
اختيار كوينده قرار دار تا از ميان آنها
| ee)
ل 0 Le |
معلم شایستهای
فرزند مهربانی
صفحه 45:
4 ۰ ف
yew 8 hj COW
۱
عدت نویسی است.
مثال: مد
صفحه 46:
۰ 2
ساخت زبان فارسى
| | و Perey rere eon
(Cony rere rent py oe cer]
؟- امكان توالى هاى مختلف علائم روى
محور زنجيرى
"- امكان تكرار يك علامت در روى محور
۳
صفحه 47:
۸ ٠ مهد | 34
ساخت زبان فارسى
مثال از زبان:
لمر رو
اين جمله داراى 0 وازذك است كه براى
سهولت تحليل دو تاى آنها بعنوان یکت
Se ee
من + مى + خور + د+ - م
صفحه 48:
ساخت زبان ثارسی
وازك بعنى كوجكترين جزء معنى دارى كه
در ساختمان صورى زبان ذاراى نقشى
باشد.
صفحه 49:
34 مب ٠ ۸
COW ل yew
اختيارى بودن يا اجبارى بودن انتخاب:
EE ale
- 0 میخوردم.
1
انتخاب « - م» اجبارى.
صفحه 50:
۰ 4
سا
cated ل Se
صوتی زبان:
Le ۱
داراى ١١ واج است كه دو تاى آنها سه بار
تكرار شدهاند.
صفحه 51:
ساخت زبان فارسى
ا ل PP ere ea
مثال: كيت
مداد
CJ
اختیار انتخاب مطلق نیست.
صفحه 52:
5 ۰
ساخت زبان فارسى
محاسبات نظرى نشان داده است كه از
دید گاه نظری, بدون در نظر گرفتن
تركيباتى كه در آنها يك واج تكرار شده
استء مى توان با ٠٠١ واج 126١ كلمه
Rese a
صفحه 53:
Oe. 4 ۸
اصول کار کردی دستگاه صوتی زبان فارسی:
١ - داشتن بيش از يك علامت 7١( واج)
"- امكان تكرار يك علامت (1113:122)
"'- امكان ت ركيب علائم به طرق مختلف
صفحه 54:
ساخت زبان ثارسی
در نظريه مقوله و ميزان براى دستور
جهار مقوله وجود دارد.
-١ واحد (016لا)
]۱-2۱
و (Class)
4- دستكاه (51/51©113)
صفحه 55:
ساخت زبان ثارسی
واحد:
OSU TEER ow ras ewe abies)
ew AS eT Peper)
صفحه 56:
4 4 مه kd
ساخت زبان فارسى
نتايجى كه نظريه مقوله و ميزان از موضوع فوق
مى كيرد:
-١ تمام زبانهاى جهان در روى محور زنجيرى
ieee fC) ل ل ا
۲- تعداد این واحدها از یکی بیشتر است.
19 ا ee eae
صفحه 57:
١ 34 مضا ٠ ۸
ساخت زبان ثارسی
ال ل
واحدهاى بز ركتر بكار مى روند» مثال:
۱- واز کت در ساختمان کلمه بکار میرود.
-"١ كلمه در ساختمان كروه بكار مى رود.
ا لت ا Se eRe
صفحه 58:
ساخت زبان فارسی
واحدهای زبان ۳ ازبزركتر به كوجكتر:
جمله
بند
كروه
کر
واذكك
صفحه 59:
۸ مهد | 34
yew ل COW
وضع هر واحد را نسبت به واحد بالاتر و
299 (Rank) 43 yo 95 5! Fowl
1 en ere rcore Dn LECT
ol. (Rank Scale)
صفحه 60:
pa ٠
ساخت زبان فارسى
یک با چند واحد از یک مرتبه در ساختمان
واحدى كه بلافاصله در بالاى آن قرار
گرفته بکار میرود.
ات ل لا
واحدهاى مرتبه يايين تر هستند.
صفحه 61:
۰ 2
ساخت زبان فارسى
مثال از مرتبه:
«اين بسر خوب»
عناصر ساختمانى اين كروه, بعنوان يكك
واحد زبان فارسى, كلمات (يعنى
واحدهاى مرتبه يايين تر) هستند.
صفحه 62:
ساخت زبان ثارسی
آیا واژزک دارای واحد ساختمانی است؟
- خير. زيرا واذكت كوجكترين واحد
و
قرار مى كيرد.
صفحه 63:
34 | مهد ٠ 4
ساخت زبان ثارسی
طبقه: واحدهای یک مرتبه (مثلا مرتبه گروه)
ل ل 0
|
CAE) ۱
بر
صفحه 64:
ساخت زبان فارسى
مثال از طبقه:
رح
eee ةي | طبقُه حرف اضافهاى
(گروه اسمی) (گروه حرف اضافهای)
فكت
صفحه 65:
۳
فص
مثال از طبقه:
۱
طبقه اسمی طبقه فعلی
در واقع, در اينجا دو كروه وجود دارد كه
متعلق به دو طبقه مختلف هستند.
صفحه 66:
۰
5
كروه اسمى در جمله جايكاه مسنداليه را
اشغال مى كند؛ در حاليكه كروه فعلى در
جابكاه اسناك قرار مى كيرد.
Fe leone oe
١ اسناد: -
صفحه 67:
34 | مهد ۸
COW ل yew
دستگاه:
نماينده امكاناتى است كه كوينده مى تواند از
ميان آنها يكى را انتخاب كند. دستكاه
مربوط به سازمان يا كروهبندى داخل
cw! db
صفحه 68:
4 ٠ ميا ng
ساخت زبان فارسى
eee ee read
Bc Peers comer ced Ree
0 er)
eC Tes] PrN ome gec cme) cy ia
امکانات یکت دستگاه را میتوان بطریق -۳
منفی هم تعریف کرد.
صفحه 69:
شبكه تغيير
معنى امكانات ديكر را در شب
يي
صفحه 70:
۰ 2
2
مثال از دستگاه:
طبقه كروه اسمى در داخل خود مى تواند به
طبقات کوچکتری تقسیم شود که این امر
دستكاههاى مختلف كروه اسمى را به
ا ل 2
صفحه 71:
پا
2
©»>طبقه جمع
صفحه 72:
eB) Pe) BY ed
صفحه 73:
۰ 4
ساخت زبان فارسى
میزان:
نالككة ات مر ره ی
در يك طرف نثان دهنده حداقل و در
طرف دبكرء نشان دهنده حدا كثر يكت
خصوصيت است.
صفحه 74:
34 مه ف ۸
COW ل yew
HOST ee A)
۱- میزان مراتب | سلسله مر اتب
eal 0
ee 0
صفحه 75:
ساخت زبان ثارسی
ميزان نمود:
اه
تیم اسناد ۱
طبقه گروه اسمی طبقه كروء فعلى
مورد مورد
صفحه 76:
۰ 2
ل له
میزان تحلیل:
نشان دهنده ظرافتى است كه ما در تجزيه و
تحليل يك قطعه زبان نشان مى دهيم.
NO oe Rea ل لت ل
tad ا ee hal
صفحه 77:
a مهد | 34
yew ل COW
واحد وازكون (مرتبه): واحدى است كه در
ee eee a lee eee Welch
2 رودء مثا A
ل 00
«مردی ( که پسریچه ۱۳ سالهای را ... کشته بود)
ee) محكوم شد.»
صفحه 78:
yew 8 hj COW
مثالهاى ديكر از بند وازكون (مرتبه):
مى دانم) كافى نيست. هجنآ1(-١
مرغ (ير كنده): مرغى كه يرش كنده -"
شده است.
زند گیی (برباد رفته): زند کی که برباد رفته -۳
uw!
صفحه 79:
ساخت زبان ثارسی
(مثالهای ۲ و ۳ دارای بندهای وا گون با
قاويل هستند.)
صفحه 80:
a 99: ng
yew 8 hj COW
روابط صورى در واذكان:
به جملات زير توجه كنيد:
بجدها همسايهها را عصبانى كرد ند. -١
Pare CECA DE Se SNM Te Song
3
“- بجهها اقيانوسها را ماست مالى كردند.
صفحه 81:
ساخت زبان ثار سی
ا ل ا ل
Abe ۲ (۲) دارای تعدادی واژه نادرست است.
ذكانى نابهنجار
- جمله (۳) دارای طرح وا زگانی
زر
صفحه 82:
۲
2
0 Cm | ee]
وازههاى بعدى را در روى زنجير كفتار
POLS) end nc)
۱- گروبه سفید؛ ۲- جیغ کوتاه
سیاه بلند
*#تار یکت #غليظ
صفحه 83:
ساخت زبان فارسى
(Collocation) seis pd
سا كارى افراد طبقات در روى زنجير كفتار.
صفحه 84:
۲
ساخت زبان قارسى
Pee ور ا eee oT)
ا ا ال د
SG هواى
Vonle) ا م ا ا
همنشینی داشته باشند. مثال:
هواى خسته؛ هواى كوتاه؛ هواى ذور
صفحه 85:
yew 8 hj COW
Spee ieee)
= fi ازكانى هنجار
5) ۳ ١
وهم نشينى مثبت بين وازدها مى باشد.
صفحه 86:
پا
فصل چهارم
1
صفحه 87:
5
2
تعر یف ساختمانی جمله: جمله واحدی از
زبان فارسى است كه از يك بند يا يبشتر
ساخته شده باشد.
انواع جمله: )١ جمله هسته اى
۲) جمله خوشهای
صفحه 88:
۰ 4
ساخت زبان ثارسی
جمله هستهای از یک هسته ی م رکزی و
اجبارى 4 Solas ogre اختيارى
PO ea eed
(ree ۳9 برو
هسته
صفحه 89:
ساخت زبان فارسى
ا ل
تسا اب 0
صفحه 90:
ی 4
۳ ۳
ا Cy
ه : هسته
حت
<: نماينده امكان تكرار
نکته: واستهها در قشرهای مختلف به هسته
مى بيو ند ند.
صفحه 91:
4 ٠ ميا ng
ساخت زبان ثارسی
بند: واحدى كه در ساختمان جمله بكار
مى رود. بند داراى دو طبقه متمايز است:
-١ طبقه بند آزاك كه جايكاه هسته را اشغال
مى كند.
۲- طبقه بند مقید که جايكاه وابسته را اشغال
م ىكند.
صفحه 92:
2 مهد | Ad
yew 8 hj COW
ميزان نمود طبقات بند:
a hee > عنصر ساختمانی ساختمان جمله
i
AB Ram طبقه
او 1
|
20 vat
صفحه 93:
ساخت زبان فارسى
صفحه 94:
Da 4
١ مضا ٠ ۰
COW ل yew
ملا کث صوری برای تشخیص بند مقید از بند
RB وجود یکی از عناصر پیونده در بند
مقيد و عدم آن در بند آزاد است.
ode ا ل ل اي
ه ركاه كد تاء 3 ال
صفحه 95:
ساخت زبان فارسى
ل لك
ea ل 0
۳ ١ حت 0
صفحه 96:
پا
تکرار (۳66۱۷۲5/0):
0
«بسر بجه 5 نبيا خود iB) روی )5 مین نهاد.
ه ۱
ينه و ۰ نک ۱ 9 ۰ 1 ie)
صفحه 97:
دوباره زنبيل را برداشت و براه افتاد.»
۶ ه Yop
نك beeen yt
چون شما اصرار کردید من گفتم که آنرا بر گردانند.
و ۲ هم ۳
للد 7
صفحه 98:
2 ٠ هد ng
yew 8 hj COW
نکته: تکرار هسته همیشه از نوع همپایه است»
اما تكرار وابسته مى تواند از نوع هميايه و
ناهميايه هردو باشد.
صفحه 99:
4 i
yew 8 hj COW
مثال از تکرار وابسته بصورت همپابه:
اكر او بيايد و اكر هوا خوب باشد به كنار دريا مىرويم
7 byt]
صفحه 100:
yew 8 hj COW
نست به هسته:
Se ee ek tee Reed)
0200 ا ee
وابستههاى متغير: قبل از -"
بعل از هسته
Lid fod
صفحه 101:
۰ 2
a ow
خصوصیات وابستههای ابت:
Ree ree rome nu ea 1m]
هسته با واسته ديكرى قرار مى كيرند.
؟- ذاراى عامل بيونده «كه» هستند.
do 99-1 ا 2
Ee pre se Ore Tern
صفحه 102:
yew 8 hj COW
مثال از وابستههای متغیر:
الف: اکر تو خرجش را قبول کنی او این کار را
می کند (وه)
ب:اواين كار را مى كند اكر تو خرجش را قبول
كنى (ه و)
MUDD) CAE Era ی را قبول كنى
می کند (ه >و<)
صفحه 103:
3 5 4
ساخت زبان ثارسی
انشعاب در تکرار همیایه رخ میدهد و درآن
قسمتی از ساختمان بند به قرینه حذف
میشود» مثال:
صفحه 104:
م۳
دير با زود بايد نظام كهنه اجتماعى
CE eee)
€ بر چیده شود
3
> جای خود را به نظام نوی بدهد که ...
صفحه 105:
۰ 2
ساخت زبان ثارسی
لانه: اكر جند بند كه خود داراى روابط
داخلى هستند با هم جمع شوند و يكيارجه
در شبكه روايط جمله وارد كردند, بر روى
هم مجموعداى را بنام لانه (ل) بوجود
مى اورند.
صفحه 106:
ca
yew 8 hj COW
مثال از لانه گیری:
دكتر خودش نبود دستيارش مريض را ديد و برايش نسخه نوشت
an
صفحه 107:
4 99: ng
yew 8 hj COW
جمله خوشهداى: ابن جمله از اجتماع
جملههای هستهای تشکیل میشود. این
ا ل هت RS ال
میشوند.
[) فرمول ساختمانی: هد و + 0 ] هد (و
صفحه 108:
ساخت زبان فارسى
مثال از جمله خوشهای با حداقل ساختمان:
معمولاً كنها از جنين طرحى استقبال نخواهند كرد
ه
صفحه 109:
پا
ساختمان بند
صفحه 110:
۰ 4
م۳
اا د
واحدى از زبان فارسى که از یت كروه يا
بيشتر ساخته شده باشد و خود در ساختمان
جمله بکار میرود.
صفحه 111:
yew 8 hj COW
ل Fave el
tO Ue ere cned |
(EOS DIS oa
صفحه 112:
ساخت زبان ثارسی
جایگاه مسندالیه: محل کار کرد گروه اسمی
(با يكك استثناء)
جايكاه متمم: محل كار كرد كروه اسمى
eel ver] ce eg ا Fe mr
جایگاه ادات: محل کار کرد گروه قیدی و
کاهی نیز گروه اسمی
صفحه 113:
(۳ Ce pi
مثال از ساختمان بند:
يروينخوشحال است.. -١
مس 67 "
۲- اسال محصول زیتون. بیار خوب است._
د oor) م ۱
صفحه 114:
pa ۰
yew 8 hj COW
ا اك
ار ل ۱
و3۳0۱
غریبهها اورا _جناب سروان نامیدند
710
Lp
صفحه 115:
ساخت زبان فارسى
|e رد
Or IP PTY ICA eRe
ب. لتوممبیلب. es a
مس ۳ ۱
صفحه 116:
ba 0
ل له
فعل تركيبى و اجزاء آن:
مثال: باز كردنء احتياج داشتنء: سوار شدن»
۳
اجزاء:
ات ل ل
۲ قسمت فعلی با اسناد
صفحه 117:
ساخت زبان فارسی
نكته: باستثناى يكت دسته از افعال es)
Nee Ee ag ا ا
مثال:
تو اورا eens دادی
0
صفحه 118:
4
CP ak”) Sl ethan
انواع بند از نظر ساخت:
<r eee | ا ا 00
اشغال مى شود.
"- بند كهين: جاكاه اسناد ابن بند اشغال
ao ا ل وا
صفحه 119:
ساخت زبان ثار
فرمول ساختمانى بند مهين:
(مس) (م) (ذ)ا
مثال :١ برد
۱
على كتاب را يرد آنحا
اج اج
صفحه 120:
۰ 4
ل له
دستكاههاى بند:
۱- دستگاه پرسشی: شبکهای که امکانات
مختلف برسش را در بر مى كيرد.
ا per Tice Freee a) I Cr) Cae
متمم را در بر میی گیرد.
صفحه 121:
۰ 4
yew 8 hj COW
eee eo ا feat) Le I Cry ew
مختلف رابطه بين مسنداليه و اسناك را
در بر مى كيرد.
صفحه 122:
۰ 2
مه 4 A ۳
ساخت زبان فارسى
بندهاى فارسى در بالاترين سطح تحليل (قشر
ا ل ل rel Sea
میشوند.
- ريز طبقه برسشى: داراى كلمات برسشىء يا
Pee Wels Sl)
- ريز طبقه خبرى: فاقد كلمات يرسشى و
0
صفحه 123:
x ٠ مضا ١ ng
ساخت زبان ثارسی
کلمات پرسشی:
0 EG Te]
خيزان براى آنها اجبارى استء مثال:
مگر» هيج» 1۳
PESTS OE Ser Cpe OI sy one
NCS) ed ACE RS) <I MOLE a
صفحه 124:
فا سی
زبان قار
col زبان
i چه» جكونه.
كجاء كى: +
صفحه 125:
x «٠ مب Ad
yew 8 hj COW
a) x 9 التزامى yep) | وجوه
برسشى:
وجه اخبارى
Ne: =)
\$69,.60 bT-¥
eS eT as
صفحه 126:
ساخت زبان فارسى
وجه التزامی
۱-بروم؟ ۱
1- آيا بروم؟ ١
“- جي را جرا بدهم؟ /
صفحه 127:
ف ۰ 4
yew 8 hj COW
وجه غیر شخصی
۱- میشود رفت؟۱
۱
"'- كى را كجا مى شود برد؟ 7
صفحه 128:
ساخت زبان فارسى
صفحه 129:
۰ 4
١ مضا ٠ ۰
تقسیم بندی بندهای فارسی از نظر متمم:
در قشر اول مى توان بندهاى فارسى را به دو ريز
rad لل
Eee] ا و ل ل 27
هستند.
ب- ریز طبقهای که افراد آن فاقد متمم هستند.
صفحه 130:
5
سا
Hee meme) See
-١ بندهاى ذاراى علامت
eer] ل (Ope pee
ب- ناشناخته )١: ساده » )١ ت ركيبى
؟- بندهاى بدون علامت
صفحه 131:
Oe. 4 4 ۸
2
متممهاى علامتذار ناشناخته ساده:
-١ متممهايى كه در خود بند داراى مرجعى
ee se) pmrecer ۱
le) ا Reve
ا ا OR ee
صفحه 132:
a 9٠ مه ng
yew 8 hj COW
متمم بدون مرجع :١ مثال
من ازاو خبرى ندارم
۱ 39 مس د
مثال ؟: متمم داراى مرجع
او دانشمند بزرگی است
: =
مت ۳
(مرجع)
صفحه 133:
5
ساخت زبان فارسى
د wey
PS aoe mt or sre)
ROC SOCEM rene ا cork)
2 ere on as
ب - ریز طبقه ضمایر متصل مفعولی
صفحه 134:
5 ىه 4
COW ل yew
Pe Oe) roe
اين بندها داراى جهار حالت هستند:
۱- دو متمم. هردو بدون مرجع. مثال:
شما اورا كتك مذ 50
كو مم 65 أ
صفحه 135:
۳ ۳
ل له عدم حاف ae all
Cy aes Nel ee
۱۳۳
صفحه 136:
ساخت زبان فارسی
-١ دو متممء اولى مرجع دومى؛ مثال:
ae ee عصلت رت
۳ 7 ا
صفحه 137:
ساخت زبان ثارسی
eS TOS ee ats
تو خرابش_كادى _
eter ۳ ۱
صفحه 138:
۰ 4
2
ل
- مطابقه يعنى ارتباط مسنداليه و اسناك از نظر
شخص و عدد
- دستكاه مطابقه شبكدايست كه امكانات
مختلف اين رابطه را در بر مى كيرد.
صفحه 139:
پا
هسته گروه اسمی: اسم
صفحه 140:
5
ew 8 Gb) COL,
مثال از مطابقه براى اسامى بى جان و اسامى
غير انسان
۱
ب- بركها مى ريزد.
"- الف- كربهها دعوا مى كنند.
ب كربه ناراحت است.
صفحه 141:
yew 8 hj COW
ز طبقه جاندار انسان:
< ريز طبقه
اول شخص: «من رفتم.»؛ «ما ادا 7
SE Relea ا eal
«تو كفتى.»؛ «شما كفتيد.»
۳ سوم شخص:
Kare cee yy (earn)
en Beene Es
صفحه 142:
ف 4
خت زبان فارسى
0
-١ ساده: شامل يكك كروه اسمى
"'- تركيبى: شامل دو كروه اسمى يا بيشتر.
اين كروهها يا با عوامل بيونده («و» «يا»)
بهم زر lors 1 بصورت عطف Ole 3°
كنار هم قرار كر فتهاند.
صفحه 143:
پا
مثال از مسندالیه ساده:
پرونده امر به دادسرا احاله شده است.
uo 5 ۳ ۱
Lt
صفحه 144:
ساخت زبان فارسی
مثال از مسندالیه تر کییی» زنجیری:
نخستوزیر وزیر مسکن و وزیر بهداشت آمدند
۳ ۳ ۱
مس ۱
صفحه 145:
(۳ Ce pi
.شما دانش آموزلن امروز معلمان و بود
مس م ۱
صفحه 146:
ساخت زبان فارسى
بند كهين:
بندى است كه در آن جابكاه اسناد اشغال
نشده باشد .
ory ee OE | 7
مس 5 5
صفحه 147:
4
yew 8 hj COW
انواع بند کهین: =e
-١ بندهاى ذاراى عنصر
الف - انشعابى
ب - محاورهای
صفحه 148:
4 ٠ ميا ng
ساخت زبان ثارسی
انواع بند کهین (ادامه):
۱
بند مهين. اين بندها الزاما با بند مهين
0 pee
الف- بندهایی که در آنها نقش مس, م و د از
yee ea ws eee)
صفحه 149:
ساخت زبان ثارسی
ب- بندهایی که در آنها نقش مس م و د از
يكديكر شناخته نمى شود.
صفحه 150:
oO Ae 4 2
سا
مثال از بند کهین انشعایی:
«جمعیت ایران سالانه به نست دو درصد اضافه
ROBIN Os | Wee el Wey wey
مثال از بند كهين محاورداى:
كوينده الف كوينده ب
دیشب کجا رفتی؟ سینما.
صفحه 151:
۸ ۰ oO Camp
ساخت زبان فارسى
مثال از بندهايى كه نقش مسء م و١ در آنها
مشخص مى شود:
___ _ لطف شما زياد -١ جشمم روشن -١
ثم د ES
IPE ل ا Sel
OS a
دوست عزیزم؛ ای رو زگار شیاه
صفحه 152:
پا
ساختمان كروه فعلى
صفحه 153:
2
طبقه كروه فعلى جايكاه اسناد را در بند
اشغال می کند.
2
jlo (cite pais © (0)
(ق) > فعل ناقص
el) دك
صفحه 154:
yew 8 hj COW
(ف) > فعل واژگانی
Seer oniily pare & (J)
(ح) > عنصر سازنده حالت
مثال: نه بايد برداشته شود
صفحه 155:
ساخت زبان فارسى
عنصر «ف» يك فعل واذكانى است كه داراى
شكل مى باشد:
الف- ١5 شكل شامل صورتهايى كه صرف
ore ا 0
ب- 4 شكل شامل صورتهايى كه صرف
ل On
صفحه 156:
eB RES ora
ساختمان کلمه فعل از نظر واژ کهای سازنده:
پیشوند (پ) ۲- ستاکت حال (ت) -۱
عامل سببى (س)4- علامت ستاكك كذشته -'"
لك كم
صفحه 157:
yew 8 hj COW
مثال از ساختمان كلمه فعل:
2< بى كك سل ات ب
ولاه الام a:n id am
5 0 ۰ @
9. ی ما 1
صفحه 158:
ساخت زبان فارسی
صفحه 159:
yew 8 hj COW
بى بند:
عامل سازنده مصدر (-311)؛ (رفتن) -١
0 FOS On
ضماير متصل فاعلى (داراى " عضو) (رفتى) -'"
صفحه 160:
ساخت زبان فارسى
صفحه 161:
ساخت زبان فارسى
طبقات واذكى كه جايكاههاى ستاك حال (ت) و
علامت ستاکت گذشته(کت) را اشغال می کنند:
۱- مصدر منهای علامت مصدر - ستاک گذشته
-١ ستاك كذشته منهاى علامت ستاك كذشته
ل OS eee
حال
صفحه 162:
ساخت زبان قارسى
صيغههاى فعلى كه از ستاك كذشته ساخته
Sot oem
-١ ماضى مطلق (1/11/1) : (خوردم)
-١ ماضى استمرارى(1/115) :(مى خوردم)
"'- اسم مفعول (11/1) : (خورده)
4- اسم مفعول استمرارى (EE) : (مى خورده)
صفحه 163:
2
صيغههاى فعلى كه از ستاكك حال ساخته
مى شوند:
rer | مضارع ey) (MZ) )۱
ب- التزامى ۴۱۷): (بخورم)
ج- امر (1لا81): (بخور)
صفحه 164:
۰ 4
yew 8 hj COW
عامل سببی (س): این طبقه فقط دارای یت
عضو است: 11:3-
مثال: دواندن؛ خوراندن و براندن/ يرانيدن
صفحه 165:
yew 8 hj COW
عناصر ساختمانی کروه فعلی:
(ن) (ق) (غ) ف (ل) (ح)
ينج عنصر اختيارى و يكك عنصر اجباری. -
صفحه 166:
۰ ۸
ام o ۰
eats 2
عنصر سازنده منفی (ن) در ساختمان گروه
فعلى:
emer ا ا ل
دو گونه است: 5 Ne/
مثال: نرو (نهى)؛ نرفت (نفى)؛ نمى رود (نفى)
صفحه 167:
۸ ٠ مضا ١ ng
yew 8 hj COW
د
19 عنصر ساختمانى «ق»: افعال ناقص داراى تمام
صورت صرفى نيستند.
ريز طبقات افعال ناقص:
RR we eee eee a) Le
195 50 fb (1.8)
Beye epee We Ce ne) Lee
صفحه 168:
۰ مر
ساخت زبان ثارسی
ریز طبقه افعال ناقصی که برای شخص و عدد
صرف مى شوند:
FO oe ean cower ane
Ye) ا eH
۲- افعالی که فقط دارای صیغههای حال هستند؛
(ق") : خواستن
صفحه 169:
ساخت زبان فارسى
صفحه 170:
34 مب ٠ ۸
COW ل yew
فعل داشتن: بعنوان فعل معین همراه با فعل
وا ژگان بکار میرود و یک نوع استمراری
میسازد:
دارم مىروم؛ داشتند مى رفتند
صفحه 171:
a 99: ng
yew 8 hj COW
فعل خواستن: بعنوان فعل معین همراه با فعل
واكانى بكار مىرود و صورت 5 ينده را
مى سازد:
خواهم رفت؛ خواهند رفت؛ كشته خواهد
ie
صفحه 172:
ساخت زبان ثارسی
عنصر غیرفعلی (غ) در ساختمان گروه فعلی:
- این عنصر از جنس فعل نیست.
ol ahaa la و
دستورى سته تعلق دارند.
مثال: باز مدن؛ بيبش بردن
صفحه 173:
فا تا
0
بل ۱9۳۳
سازند:
عنصر
مثال:
صفحه 174:
ساخت زبان ثارسی
نكته: شدن به عنوان فعل واذكانى:
لاكل
5
بيمار مىشود
صفحه 175:
۰ 2
yew 8 hj COW
د
عنصر ساختمانى حالت (ح): بودن
- وقتى بودن در جايكاه حالت قرار كيرد, با
یک فعل وا ژگانی همراه میشود و دارای
0
مثال: رفتهام . رفته بودم, رفته باشم
صفحه 176:
ساخت زبان فارسى
دستگاههای كروه فعلى:
در گروه فعلی زبان فارسی سه دستگاه
همزمان وجود دارد.
صفحه 177:
۸ 4 مه kd
ساخت زبان فارسى
دستكاه شماره يكك كروه فعلى:
1 م ا ل
در جایگاه اسناد بند آزاد قرار گیرند.
طبقه ناخود ایستا: -۲
ريز طبقه مصدر -١
3 ل
صفحه 178:
پا
مثال از ريزطبقه مصدر:
بجه را تنبيه كردن ثمر بخش نيست
rs ed)
صفحه 179:
۸ مه ف 34
yew ل COW
مثال از ريزطبقه اسم مفعول:
ل Igy Sr Soa]
PADI awn pe eee ey Be eee Cas
صفحه 180:
ساخت زبان فارسى
طبقه افعال خود ايستا:
Se Oe re ea |
ا Revove rj [ever MOC C Me
ee ee ne nt) See
(nme) Free
صفحه 181:
ساخت زبان ثارسی
ب- اخباری: ۱) حال (باید دید)
voce Ua لم
صفحه 182:
4 99: ng
yew 8 hj COW
طبقه افعال خود ايستا : (ادامه)
طبقه شخصى: كروههايى كه در اين طبقه -"
قرار مى كيرند از سه دستكاه شخص, عدد و
وجه بطور همزمان انتخاب مى كنند.
صفحه 183:
ساخت زبان ثارسی
انشعابات وجه التزامى:
الف- وجه التزامى مطلق:
)١ بدون فعل كمكى «بايد»
od oO ل ا
ب- وجه التزامی ت رکیبی: ۱) بدون فعل
كمكى «بايد»؛ با فعل كمكى «بايد»
صفحه 184:
ساخت زبان ثارسی
مثال از وجه التزامى مطلق:
)١ بروم
۲ باید بروم
مثال از وجه التزامى تركيبى:
CSN ا ل
صفحه 185:
۰ 4
ساخت زبان فارسى
نشعابات وجه اخباری:
۱. آینده
۲ گذشته: ۱) غیراستمراری؛ ۲) استمراری
". حال: )١ غير استمرارى؛ )١ استمرارى
صفحه 186:
ساخت زبان ثارسی
HOS peel pe erro
ل 00
ا ل a
(فرمول ب: ف (اللاع) +ح (MM)
صفحه 187:
ساخت زبان فارسى
صفحه 188:
ساخت زبان فارسی
گذشته استمراری:
PO ere لت 0 0
الل ا ل
(فرمول ب: ۲ (۲8۳0) + ف (006))
صفحه 189:
سا
انشعابات حال يا مضارع:
.١ ريزطبقه استمرارى
". ريزطبقه غيراستمرارى
صفحه 190:
ساخت زبان ثارسی
ریزطبقه استمراری:
ار
ب- ت رکیبی 0: میرفته است.
(فرمول ب: ف (6۴) + (002))
صفحه 191:
سا
ريزطبقه غير استمرارى:
ل یا
ب- ت ركيبى: خوردهام؛ ديدهام
(فرمول ب: ف (الاعا) +ح (3/02))
صفحه 192:
6 ub. Ge
رسی gb; col
ا 0 تن
داراى امكان مثبت و امكان منفى
0 (مثال: «كشته نشد.»)
un دستكاه شماره سه كروه فعلى:
مجهول است. مثال:
ees ذاراى دو امكان معلوم و
معلوم: كشت مجهو
صفحه 193:
پا
فصل هفتم
ساختمان گروه اسمیی
صفحه 194:
4 99: ng
yew 8 hj COW
گروه اسمی از یت
یا پیشتر ساخته مییشود.
7۳ Poe ome
1 های پیشرو هسته واستههاء ۱
Po Ce oe
فرمول گروه اسمی: (ش) س (ر)
صفحه 195:
۰ 2
ساخت زبان فارسى
ملاك تشخيص عناصر ساختمانى كروه اسمى:
اضافه (©لإ/ع). مثال:
ابن بكت نشربه_دوستداران سازمان ملا
ش سس )5
هسته: اولين كلمه اى كه يس از آن اضافه
قرار مى كيرد .
صفحه 196:
۰ 4
eS re Bi sad
واستههای پیشرو (ش): تعداد این واستهها
حداکثر ۶ میباشد, مثال:
اين _يكك_نفر_ بير زن - بيجاره
عِ را لا
> 3
صفحه 197:
۸ ٠ مضا ١ ng
ew 8 gb) CSL,
قرار مى كيرد ١ طبقهاى كه در جايكاه ش -
شامل عناصر اسم و صفت است.
- طبقهاى كه در جايكاه ش" قرار مى كيرد
شامل جهار ريز طبقه است:
-١ ريزطبقه معدود١- ريزطبقه صفات عالى
۳- ریزطبقه اعداد وصفی
صفحه 198:
پا
۶- یک ریزطبقه ۱۶ عضوی
صفحه 199:
۰ 4
yew 8 hj COW
- طبقاتی که در جایگاههای ش ۳ و ش ء قرار
مى كيرند به ترتيب شامل عدد و افرادى از
e) ا ا و ۱
ره
ابندو_ تا__دختر بجه
اک اه لك
re) 3
صفحه 200:
4 ف
A ٠ مه
col و بان فار سی
BEM Lr) ۱
Sg Lh /
بوف كور معروف هدايت را كه به جند زبان
ترجمه شده است (تجدید چاپ کردهاند)
بوف (س) - كور (ر١) - 20 89 (ر؟)
هدایت (ر۳) - را (رغ)
صفحه 201:
پا
که به چند زبان ترجمه شده است (ره)
صفحه 202:
a مهد | 34
yew ل COW
[۱۷ TT CBD es eee
است.
- عنصر ساختمانى (ر"): معمولاً از نوع صفت
است و با عنصر (ر") ار تباط محكمى ندارد.
- انتخاب از عناصر (ر )١ مى تواند مكرر باشد,
صفحه 203:
مثال:
عتاب بزرکت قشتکت قربز عریم
سس دا را درا ۲
۳ ۲ ١
صفحه 204:
ساخت زبان فارسى
صفحه 205:
ف 4
ساخت زبان ثارسی
عنصر ساختمانى ر": طبقهاى كه در اين جايكاه
ae wed ۱
CTS de Se ere Sal
۲- ریزطبقه اسم
"'- يكك ريزطبقه بك عضوى؛ - اى /١/
صفحه 206:
ساخت زبان ثارسی
عنصر ساختمانی رء: «را»
مثال:
ض 2 لا
صفحه 207:
4 99: ng
عنصر ساختمانی ره: طبقهای که در این جایگاه
۱ we wie
قيدى وازكون مرتبه استء مثال:
لباسهای نو او را که از مغازه سر بل خریده است...
س ر۲ر۲ره ره
صفحه 208:
4 ٠ مضا ١ ng
ساخت زبان ثارسی
د
-در جايكاه ره مى توان هم از كروههاى قيدى و
هم از بندهاى وازكون انتخاب كرد:
انتقاد منطقى او از كار دسكاه كه در نوع خود
Breen) revere IRS Sry CO 11 A)
انتقاد (س) - منطقی (ر ۲) - او (ر۳)
از كار دستكاه (ره-١) كه در نوع خود بى سابقه
بود (ر۲-۵)
صفحه 209:
4 ٠ 7 ng
yew 8 hj COW
د
تتابع اضافات را مى توان با بكار كيرى يكك
كروه قيدى شكست:
مثال : استاك روانشناسى دانشكده ادبيات
دانشكاه تهران سم
استاك روانشناسى در دانشكده ادبيات دانشكاه تهران
يك
صفحه 210:
تخر سای : سس لد فارسى
ا و و ال
\ - بز رگترین برادر او
— sort
Cod رفتن تو صلاح -۳
os مر
صفحه 211:
yew 8 hj COW
دستگاههای گروه اسمی:
عدد (مفرد و جمع) -١
شخص (اول شخصء دوم شخصء سوم شخص) -"
شناختكى -*
صفحه 212:
4
yew 8 hj COW
: 00
ستگاه شناختگی دارای سه امکان است و د
ا ۳
(CURES) eee ere
۲- ناشناخته (نکره)
۳- جنس
صفحه 213:
4 5 i
yew 8 hj COW
تكرار هميايه در كروه اسمى:
واستهها و هستهها می توانند با کمک عامل
ا نك od
.يست و تلكراف و تلفن _كشور
ر۳
س. سس س
y ١ ۷
صفحه 214:
ساخت زبان فارسی
ieea 52100000
فصل نهم
۳
صفحه 215:
پا
تعريف ساختمانى كروه قيدى: اين كروه از
یک کلمه یا بیشتر ساخته میشود و جایگاه
0
مرد مجروح در اثر خونریزی درگذشت
1 ل (Son)
صفحه 216:
yew 8 hj COW
طبقهبندی گروههای قبدی:
كروههاى بدون علامت صورى -١
گروههای با علامت صوری -۲
صفحه 217:
۰ 2
ساخت زبان فارسى
كروههاى قيدى بدون علامت صورى:
-١ ريزطبقه باز وازكانى (مانند هميشه, هنوز,
بارهاء جطورء خير)
WS of ا ا ل لاي
hy 000
صفحه 218:
34 مب a ٠
COW ل yew
كروههاى قيدى با علامت صورى:
stylo-1 ل 0 00
؟- داراى حرف اضافه:
صفحه 219:
eB RES ora
فاضا Ey Fore eos
دنباله (گروه اسمی) Now
حرف اضافه+ (رابطه)
(ش) س (ر) 3
(رابطه) + حرف اضافه
صفحه 220:
ساخت زبان فارسی
مثال از گروه قبدی با حرف اضافه:
عطف به نامه شماره ۱۲۰
fe ke vee و
er) دنباله
صفحه 221:
۸ oa مه ng
ساخت زبان ثارسی
مثالهاى ديكر از كروه قيدى با حرف اضافه:
درا سال كذشته؛به/ ضرر دولت؛
براى / كمك رسانى؛ در نتيجه/ كارهاى نيك؛
به دنبال / كزارشهاى رسيده؛
دور از | چشم او.
صفحه 222:
۳
سف 2
و
ور OC CCC ۱۳
«از باء بر در»
۲- حروفی که «اضافه» می پذ بر ند؛ مانند
۱
صفحه 223:
ساخت زبان فارسى
كروههاى قيدى داراى حرف اضافه:
اک 2 مثال:
من به كسى كه اين كار را كردهاست مديون هستم
“TPO et
صفحه 224:
پا
Bg | err ee Sony وک
Se ee ee ei ren
ل
صفحه 225:
pa 2
مه ٠ ۰
col و بان فار سى
- بسيارى از كروههاى اسمى نيز مى توانند
جاكاه ادات را اشغال كنند:
۱- برخی از اعضای ریزطبقه صفت
"- كروههاى اسمى كه از نظر معنا بر زمان
دلالت مى كنند
'- كر وههاى اسمى كه از نظر معنا بر مكان
HT oo SYS
صفحه 226:
۰ 4
م۳
تعريف ساختمانى كلمه: كلمه واحدى است كه از
Recs yeic) ا 0
1
اس رت
5505
صفحه 227:
پا
فرمول ساختمانى كلمه:
| 206
ane = و
با پس
(pe
برخاش+ گر + اي (پرخاشکر
(+ مثال ؟: + سر
صفحه 228:
ساخت زبان ثارسی
مثال ۳:
برده + شر +اى (يرده درى)
پا! باايس
جامعه + شناس + ای (جامعه شناسی)
صفحه 229:
ساخت زبان ثارسی
د
بى + قرار + اى (بيقرارى)
ب يا يس
(Esme) ey eee
صفحه 230:
x «٠ هو Ad
yew 8 hj COW
0 يك
مى + دو+ ان + ابد + اى (مىدوانيدى)
ب با يسا پس۲ پس۳
صفحه 231:
ba 0
ساخت زبان ثارسی
مثال 5: كلماتى كه اجزاء آنها با دو» با هم
تر کیب میشوند:
شس + ت+ و شو
با يس
كن