صفحه 1:
بنام تک ستاره آسمان هستی 4
سیستم ارت و ارت سنجی
کاری از:
فرشته حسینی ۰ حاجی زاده » قمری زاده
دانشجویان بهداشت حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی قزوین
www.jalali-hse.blogfa.com
صفحه 2:
بينديش جه چیز بهترین است ...؟ من آن را برایت آرزو
صفحه 3:
www.jalali-hse.blogfa.com
* هدف از گرد آوري اين مجموعه درک عمیق تر مفاهیم مربوط
به سيستم هاي زمين و آشنائي با روش اندازه گیری مقاومت
الكتريكى زمين است. كر جه در كذشته با بي توجه با آن
برخورد مي شده ولي در حجم عظيم يروزه هاي صنعتي و
بيشرفت فن آوريء جايكاه خودرا ييدا كرده.
صفحه 4:
www jalali-hse.blogfa.com
د ۳
" بين سالهاي (0©©)0 تا 1065 خطوط انتقال و توزیع برق
بدون اینکه نقطه نول زمین شده داشته باشند احداث مي شدند و
تجهیزات ارت نمي شدند و اساساً مفهومي به نام ارت وجود
نداشت.
. به خاطر حفظ پايداري شبکه برق و مسائل دیگرء در سال
2 به بعد اتصال نول به زمین اجباري شد.
صفحه 5:
www jalali-hse.blogfa.com
وضعیت ارت به صورت زير قابل بیان است :
اتصال فاز به زمین میتواند فیوز را سوزانده و مدار و تجهیزات را محا
اتصال نول به زمین خطري براي شبکه و تجهیزات ندارد.
اتصال بدن انسان به یک فاز( تنها) بسیار خطرناک است.
لازم است قوانین مربوط به چاه ارت براي تمامي منازل» مغازهها؛
واحدهاي صنعتي و بطور كلي هرگونه متقاضي (بدون درنظر گرفتن
متراژ و تعداد طبقات) انجام شود.
صفحه 6:
www.jalali-hse.blogfa.com
تعریف سیستم زمین +
" زمين كردن الكتريكي
زمين كردن يك نقطه از مدار الكتريكي به معني اتصال آن به هادي
حفاظتي است.
سيستم زمين يا كراندينقك Bag} GROUNDING
۸۳۲۳۷۱۲ عبارت است از اتصال الكتريكي ( با سيم ) تجهيزاتي
که
* - با برق کار مي کنند و بدنه فلزي دارند
* - با برق كار نمي كنند ولي بدنه فلزي و هادي دارند
* - حتي در بعضي موارد و در كاربردهاي خاص با برق کار نمي کنند و
بدنه فلزي هم ندارند و عایق هستند .
صفحه 7:
www.jalali-hse.blogfa.com
الکترود زمین
8 عبارت است از يك قطعه جسم هادي که در زمین قرار داده
مي شود .
دلایل استفاده از ارت
تامين حفاظت جاني انسانها
عملکرد مناسب دستگاهها
کنترل نویز
صفحه 8:
www.jalali-hse.blogfa.com
* در صورت عدم نصب ارت مناسب
خطرات انساني؛ بسیار زیاد
آسیب به تجهیزات و شبکه برق: زیاد
دز سورت نضت سيستم ازرت مناسب
خطرات انساذ
آسيب به تجهيزات و شبكه برق: كمتر
Aun Sly oS cosa Sao) gases AS eth ere مبدين.
جهت عبور جریان خطا و برگشت به منبع دارد و سهم کمي از
جریان خطا ممکن است از بدن شخصي که با دست دستگاه را
لمس میکند عبور کند خصوصا اگر مقأومت زمین دستگاه نیز
خيلي کم باشد .
صفحه 9:
www.jalali-hse.blogfa.com
انواع زمين كردن 4
" ززيمين كردن به طور كلي به دو بخش تقسيم مي شود:
-١ زمين كردن الكتريكي يا زمين كردن نوترال یا نول کردن یا گراندینگ
سيستم Ground System
* الف : كاهش تنش الكتريكي ناشي از اثرات کليدزني و صاعقه
ب: كنترل جريان اتصالي در حد قابل قبول
ج: كاهش عدم تعادل ولتاز
د: محدود کردن ولتاژ نقطه نول
صفحه 10:
www.jalali-hse.blogfa.com
ادامه
2- زمین حفاظتي با ايمني 6۳0۷۳0۵ 52۲617 4
* از اين نوع سیستم حفاظتي در ایجاد ايمني براي افرادي که بنا
به وظیفه شغلي در تماس با تجهیزات سیستم هاي الكتريکي و
نیز براي افراد جامعه که مصرف کننده نهايي انرژي برق
میباشند استفاده میشود.
* هدف دیگر از اين نوع سیستم زمین ۰ محدود کردن خطر آتش
سوزي از راه قطع سریع مدار معیوب به کمک وصل بدنه هاي
فلزي به هادي خنثي يا زمين است.
صفحه 11:
www.jalali-hse.blogfa.com
گراند تجهیزات
عبارت است از اتصال تمام قسمتهاي فلزي یک دستگاه که به زمین
در حالت عادي جرياني از آنها عبور نمي کند .
۴ مثل اتصال بدنه لوازم برقي »موتورها و غيره به زمين اين نوع
سیستم از معمول ترین و اصلي ترین نوع گراند است.
* به این ترتیب در حالت عادي سیم گراند نقشي ندارد و جرياني
از آن عبور نمي کند.
* ولي در حالتي که بنا به دلايلي مثلا خراب شدن پوشش و
عايقء سيم فاز به بدنه فلزي دستگاه بخورد (اتصالي کند) اين امر
باعث قطع سریع فيوزي که این دستگاه از آن تغذیه
خواهد شد و لذا بيش از وقوع هر خطري دستگاه معیوب بدون
برق ميشود و از كار مي افتد.
صفحه 12:
www.jalali-hse.blogfa.com
گراند صاعقه گیر(برق گیر)
* ایجاد یک مسیر ایمن و غیر مخرب براي عبور جریان ناشي از
صاعقه که مستقیماً روي ساختمان یا تجهیزات فلزي در محوطه
تخلیه میشود را از بام تأ زمین گراند صاعقه گیر گویند.
در صورتي که صاعقه به طور مستقیم به ساختمان یا تجهیزات فلزي
روي بام یا کنار ساختمان برخورد کند و ساختمان سیستم گراند برق
كير نداشته باشد و یا درست طراحي و اجرا نشده باشد جریان
صاعقه به جاي عبور از مسیر امن گراند از طریق دیگر تجهیزات
فلزي مثل مخزن آب .آنتن .دود کش ناودان» راه پله فلزی و غیره
به زمين ميرسد و اين تخليه جريان كه در بعضي اوقات در حد
کیلوآمپر است میتواند خطرات زيادي را براي افراد و تجهیزات
داشته باشد.
صفحه 13:
www.jalali-hse.blogfa.com
گراند بارهاي ساکن 4
الکتریسیته ساکن در صنایع معمولاً درموارد ذیل تولید می گردند:
-عبور مواد پودر شده از روی نقاله های بادي
چرخش تسمه ها و کمربندهای انتقال قدرت غير هادى
©-جارى شدن هواء كاز يا بخار مواد از مجراها و دریچه ها.
“©6-بدن انسان» در محيط هاى خشك و كم رطوبت بر اثر تماس
كفش با كف ساختمانهاء بار ساكن تا جند هزار ولت توليد
می کند.
صفحه 14:
www.jalali-hse.blogfa.com
روشهای کنترل بارهای ساکن به شرح ذیل می باشند ۳۹
۴ .هم بندی و زمین کردن
۶ 9.کنترل رطوبت
8 .یونیزاسیون
* <4.اجرای کف های هادی
* 0.تمهیدات مخصوص نصب و نگهداری,
" از تركيب روشهای بالا نیز در مواردی جهت کنترل موثرتر می
توان استفاده نمود
صفحه 15:
www.jalali-hse.blogfa.com
جرا نبايد از فونداسيون ها به جاي 0
به علت اينكه فوندانسيون ها از جنس ماسه هستند و ماسه در
واقع يك نوع سراميك است. بنابراين نيمه هادي
بوده و مانند تمام نیمه هادي ها داراي الکترون هاي
آزاد محدود است. بنابراین فوندانسیون ها فقط تا حدي
مي تواند داراي مقاومت پایین باشد و از ولتاژ WEA PO
شدیدا مقاومتشان بالا رفته و دیگر جرياني را به زمین عبور
نمي دهند
صفحه 16:
www.jalali-hse.blogfa.com
مقاومت ویژه زمین 4
مقاومت بین الکترود و زمین بستگي به مقاومت ویژه
زمین دارد که خود بسته به جنس زمین و میزان
رطوبت آن دارد. خاك هاي سطحي به علت داشتن رطوبت
کمتر داراي مقاومت ویژه بالاتر هستند. براي کاهش مقاومت
الکترود در اين موارد از الكترودهاي بلندتر استفاده مي کنیم یا
با اضافه كردن املاح هادي (تركيب نمك و زغال) در اطراف
الكترود مقاومت ويزه زمين را كاهش مي دهيم.
صفحه 17:
www.jalali-hse.blogfa.com
۶ با توجه به اينکه بنتونیت سبب حفظ بیشتر
رطوبت طبيعي زمین مي شود» درحال حاضر استفاده از
آن در چاه هاي ارت درزمین هاي خشك بسیار متداول
شده است.
صفحه 18:
www.jalali-hse.blogfa.com
لازم است سیستم زمین مطابق آخرین پیشرفت هاي روز در زمینه
احداث چاه ارت ( استفاده از بنتونیت و سایر مواد کاهش دهنده
مقاومت ) با مقاومت حداکثر 0 اهم اجرا شود.
مي توان با همبندي شمش هاي نول وارت در محل تابلوي کنتور
مشتركين هم براي ارت كردن سيستم داخلي و هم براي زمين كردن
بد نه تابلو از سيستم واحدي استفاده نمود.
- لازم است مقدار مقاومت سيستم زمين توسط مهندسين ناظر اندازه
كيري شود و در جك ليست مربوطه ثبت كردد و از يذيرفتن ارت هاي
با مقاومت بالاتر از 0 اهم جداً خودداري گردد.
صفحه 19:
www.jalali-hse.blogfa.com
+.
لازم است اندازه گيري مستمر مقاومت سیستم زمین در
ساختمان ها حداقل سالي یکبار انجام گردیده و در صورت بالاتر
بودن از استاندارد نسبت به اصلاح ارت اقدام گردد. مسؤوليت
انجام اين كار با مالك يا مالکین است و وي مي تواند بدین
منظور از دفاتر مورد تأیید سازمان نظام مهندسي ساختمان
استفاده نماید.
صفحه 20:
www.jalali-hse.blogfa.com
د
* در عمل انتخاب بهترین محل برای احداث اتصال زمین یا
محدوده آن مشکل است زیرا عواملی خارج ازکنترل
متخصصان و کارشناسان برق محل احداث الکترود را مشخص
میکند همچنین باید توجه داشت که مشخصات و املاح موجود
در خاک یک منطقه رانیز نمیتوان کلا تغییر داد.
صفحه 21:
www.jalali-hse.blogfa.com
چگونگی کاهش مقاومت خاک توسط موا د کاهشدهنده 4
](- مواد کاهشدهنده مقاومت زمین» دارای مقاومت ویژه بسیار
کمی هستند همچنین این موارد دور الکترود پیچیده شده» باعث
افزایش سطح آن شده و به علت مقاومت ویژه کم باعث کاهش
مقاومت الکترود میشود.
2- مواد کاهشدهنده مقاومت زمین با داشتن ذرات ریز در
میان خلل و فرج خاک پر شده و به دلیل دارا بودن قابلیت جذب
رطوبت و انبساط بالاء سطح تماس الکترود و زمین را افزایش
میدهند.
صفحه 22:
www.jalali-hse.blogfa.com
ادامه 0
0 هنگامی که در اطراف الکترود از مواد کاهشدهنده
مقاومت زمین استفاده میشود در اطراف الکترود مایع
الکتریسیته دار شروع به حرکت میکند که اين حرکت باعث
ایجاد لایهای در اطراف الکترود میشود که به آن لایه» لايه
۳۵۳۳۱۵۵0 میگویند و یکی از مهمترین عوامل کاهش
مقاومت خاک همین لایه ۳6۲۳۲6۵0 است.
صفحه 23:
www.jalali-hse.blogfa.com
جنس صفحه و میله:
* بنا به توصیه ۷9-0140 SSS SS ees
زیر است:
- فولاد گالوانیزه
© -آهن روكش شده با سرب
© - مس خالص
- میله فولادي کاپر ولد شده
6 -میله فولادی با روکش مس (اکسترودشده
لذا لازم است از میله فولادي که داراي روکش گالوانیزه گرم به ضخامت
حداقل 660 میکرون باشد بعنوان الکترود ميلهاي و از صفحه مسي با
درجه خلوص 060.6 1۵ بعنوان الکترود صفحهاي استفاده شود.
صفحه 24:
www.jalali-hse.blogfa.com
نحوه اتصال سیم زمین به الکترود ارت +
م
با توجه به اينكه جكونكي اين اتصال نقش بسيار محسوسي در
مقاومت نهايي و دوام الكترود دارد ترجيحاً از جوش انفجاري
(0اع/ا/ا230) استفاده شود.
براي مقطع سیم اتصال دهند ه ميتوان از سیم نمره 00 که
داراي حاشیه اطمینان لازم است. استفاده نمود.
صفحه 25:
www.jalali-hse.blogfa.com
يك روش براي ارت سنجي ۳
" كوبيندن ميخها
" كوبيندن ميخهاى اندازه كيرى در فواصل مناسب طبق قانون
89 : اولين ميخ(ميخ جريان) را در فاصله (00) مترى از
الكترود جاه ارت به عمق حداكثر (0)© سانتيمتر و دومين
ميخ[ميخ ولتاز) را در فاصله 00/0 مترى از الكترود جاه ارت
ان عمق مى كوبيم .
a لازم به ذكر است كه ميحها باد با الكترود زمين در يك راستا
قرار گیردند و میخها باید در سطح یکسان در زمین کوییده
شوند.
صفحه 26:
www.jalali-hse.blogfa.com
اتصالات : 1
یک سر سیم سپز رنگ به الکترود زمین وسر دیگر آن به
ترمینال اندازه گیری دستگاه متصل می گردد
یک سر سیم قرمز به میخ جریان وسر دیگر آن به ترمینال
اندازه گیری ) متصل می گردد.
پک سر سیم زرد به مپخ ولتاژ وسر دیگر آن به ترمینال اندازه
گیری ۴ متصل می
صفحه 27: