شیمی دوازدهم - جلسه دوم

صفحه 1:


صفحه 2:
© با توجه به ساختار مولکول روبه رو : همه مطالب زیر درست اند , به جز : © © 0 . .2 1 ‎HE‏ جزء مولکول های سازنده چریی است. ‎CH, OC (CH,),CH,‏ 0 | ‎i‏ ‏۳ هر کدام از اسیدهای چرب سازنده آن دارای ۱۸ اتم کربن هستند. ‎CH OC (CH,),CH,‏ cH, 0 - eee Pr »0,۷0( | > ‏گروه عاملی آن در ترکیب آلي‌یویآثاناس هم رون زیتون‎ ‏جربى كوهان شتر كه | ,مراك‎ | فرمول مولکولی آن ,0 | ‎cul CH,‏ 

صفحه 3:
میریسیلیک اسید ‎Myristicacid‏ ساختار میریسیلیک اسيد را مشاهده می تمایید : ۱- بخش قطبی و تاقطبی را را روی آن تشات دهید . ۲- قرمول مولکولی اين اسيد را بنويسيد | ‎CH, —(CH,),, —COOH‏ 

صفحه 4:
CH=CH. CH, CH: CH; cH, Sen ea eS CH, ‏اولتیک اسید . ۵نههعنعا0‎ . ‏بخش قطبی و ناقطبی را روی آن مشخط نمایید‎ -۱ ‏اولئیک اسید را اسید چرب سیر نشده می دانند . به نظر شما‎ -۲ : ‏چرا آنزا سیر نشده هی دانند‎ ۳- هر مولکول این اسید با یک مولکول هیدروژن واکتش می دهد .فرمول اسید حاصل را بتویسید ‎CH, (CH: = CH2— CH, — CH2— CHa:‏ سا سس )سس وا سس یال ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 5:
یادآوری: ناخالصض 1۳۳۳ ‎ee‏ بلط ‎RENE ee‏ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 6:
خواص متفاوتی دارند. برای نمونه محلول مس (11) سولفات در آب. مخلوطی همگن است که تور را عبور می‌دهد. در حالی که شربت معده یک سوسپانسیون است. مخلوطی ناهمگن که ته‌نشین می‌شود و باید پیش از مصرف آن را تکان داد. مخلوط آب و روغن نیز ناپایدار است زیرا به محض اينکه هم زدن را متوقف کنید. آب و روغن از هم جدا شده و دولایه مجزا تشکیل می‌دهند. اما اگر مقداری صابون به این مخلوط اضاقه ] کنید و آن را به هم بزنید یک مخلوط پایدار ایجاد می‌شود که به ظاهر همگن است. شکل ۰۱ رفتار این مخلوط را نشان می‌دهد که همگن نبوده و حاوی توده‌های مولکولی با اندازه‌های متفاوت است. اين نوع مخلوط‌ها. کلوئید! نامیده می‌شوند. نور در محلول و کلوئید رفتار " متفاوتی دارد (شکل ۲). شیر ژله. سس مایونز و رنگ نمونه‌هایی از کلوئیدها هستند. 

صفحه 7:
شکل ۲-مقایسه رفتار نور در یک محلول و کلوئید. ذره‌های موجود در کلوئید درشت‌تر از محلول‌اند و به همین دلیل نور را پخش می‌کنند. 

صفحه 8:
مقایسه بین محلول ها و کلویید ها سوسپانسیون محلول, ها = مخلوط هاى همكن تك فازى) است که اجزای تشکیل دهتده 7---- .محلول ها لشفاق]می باشند و (مسير عبور نور در آن ها قابل دیدن نيست] محلول ها يايدارت6 و با كذشت زمان ته نشين نمى شونه و(توسط كاعد صاكى نمي وان ؛ اتدازه محلول [إز است. كلويبيد ها: مخلوط ناهمگن است که حداقل دو قازی می باشتد و دو قازی می باشند و اجزای آن شامل قاز پخش کتننده و قاز پخش شونده است.گلویید ها ظاهری کدر و مات دارتد ومسیر عبور نور در آن قایل دیدن است.اندازه های کلویید ها از ۱ تا ه ه ۱ تاتومتر است.مثل کف صایون.مه . شیر . رنگ و مایونز ‎aces,‏ 8 

صفحه 9:
سوسپآنسیورن: مخلوط ناهمگن جامد در مایع که حداقل دو فاز است.اندازه ی ذره های آن بزرگتر از ۱۰۰ نانومتر است.مانند شربت معده خاکشیر ‘ آب ‎Js‏ آلود. اندازه : ته نشينى: محلول ها < کلویید ها < سوسیانسیون محلول ها : ته نشین نمی شوند. محلول > پایدار ۰* عدم ته نشینی کلویید ها : ته نشین نمی شوند. مقایسه پایداری ۳ کلوئید > پایدار ** عدم ته نشینی رسوسپانسیون ‏ ناپایدار ۰* ته نشین می شود. سوسیانسیون: ته نشین می شود. 

صفحه 10:
همگن پا ناهمگن: محلول ها : همگن شکل ظاهری: محلول ها : شفاف کلویید ها :کدر و مات کلویید ها :نا همگن سوسپانسیون: کدر و مات سوسپانسیون: نا همگن عبور از صافی پخش نور مسیر عبور نور را نشان نمی دهد لول فا از كن سافن عرون فو قتف محلول ها : پخش نور ندآرند کلویید ها :از کاغذ صافی عبور می کنند. كلوييد ها :يخش نور دارد. مسیرعبورنوررانشان می دهند سوسپانسبون: از کاغذ صافی عبور نمي کنند. سوسيانسيون: يخش نور دارد. 

صفحه 11:
رفتار در برابرنور نوررا پخش می‌کنند همگن بودن ناهمگن پایداری ‎eet Sled yal‏ پایدار استاته‌نشین نمی‌شود ‏ هبدار .تاه نیز نمي شود ذره‌های سازنده ذره‌های ریز ماده وده هاي رمو لجولى بر يوني ‎Basser sow.‏ 

صفحه 12:
۲ درباره جمله زیر گفت وگو کنید. «رفتار کلوئیدها را می‌توان رفتاری بین سوسپانسیون و محلول‌ها در نظر گرفت.» ا لو دماین ولیک اس ور پم دای که اند لپا وش ند در تقویر بالا دونره کلوتیدی مشاهده می نمائیدآبا می توانید توضیح دهید چرا ذرات کلوئیدی بایدارند و ت» نشین نمی شوند؟ 

صفحه 13:
ژل.کف. سول و امولوسیون ۰ | بررسی بیشتر کلوئید * مخلوط های نشان داده شده نمونه هایی هستند که « * موادی که باهم تشکیل بیش ازیک فاز می دهند * مفهوم فاز : بخشی از یک ماده که حالت فیزیکی و 2 These jelly ke mintures of solid b Emulsion paintis.an ‏ن است‎ ۰ در حالیکه محلول تک فازی می باشد. ‎es‏ و * به این نوع مخلوط ها کلوئید می گویند. * يى سيستم كلوئيدى مانند محلول ,از يراكنده شدن حي به دست مى آيد . + کلوئید گرچه ممکن است همگن به نظر آيد اما برخلا »* در محلول اندازه ذرات در ابعاد مولكولى است در ص 5 شده شامل هزاران یا گاهی صد ها هزار مولکول به . "9ك ‎Rs‏ و ‎ids or mining immiscible liquids‏ «These foams have been f trapping bubbles of gas in li sobds, انواع کلوئی ينه 

صفحه 14:
0 ۵- عبارت های درست و نادرست را مشخص کنید : ‎-١‏ كلوييد ار سوسبانسيون نايايدارتر است. ثادرست ۲- مسیر نور در کلویید مشخص اما در مخلول نامشخص است . درسث - معلول اوسوسيانسيون بايدارثر اسث ‎٠‏ دربيت 7101 ار اندارهذر شاهده مى شود هوایی که در مجیط تصور بالا مشاهده می نمایید محلول در کدام ليوان یک محلول و در کدام است با کلونید؟ برای پاسخ خود دلیل بیاورید لیوات یک مخلوط کلوتیدی قرار دارد 

صفحه 15:
دریافتید که مولکول‌های صابون دو بخش قطبی و ناقطبی دارند. بخش قطبی صابون. آب‌دوست است درحالی که بخش ناقطبی آن چربی دوست بوده و آب گریز است. با این توصیف هنكام شست وشوى يك لكه جربى با آب و صابون: مولکول‌های صابون. لکه چربی را زدوده و پاک می کند. در واقع مولکول‌های صابون: پاک کننده مناسبی برای چربی‌ها به شمار می‌رود. اکنون باید دید که صابون چگونه سبب پراکنده شدن چربی در آب می‌شود؟ شکل ۰۳ مراحل پاک شدن یک لکه چربی از روی پارچه را نشان می‌دهد. مولکول صابون a a La شکل ۳- مراحل پاک شدن یک لکه چربی یا روغن با صابون - برای پاک کردن لکه‌های چربی از چه مواد با روش‌های دیگری می‌توان استفاده کرد؟ 15 

صفحه 16:
اير روبرو چه موضوعی را توصیف می کند 

صفحه 17:
هنگامی که صابون وارد آب می‌شود: به کمک سر آب دوست خود در آن حل مى شود. ازسوى ‎١‏ .. ‏دیگره ذره‌های صابون با بخش چربی دوست خود با مولکول‌های چربی جاذبه برقرار می‌کنند.‎ ٠ . ‏گویی مولکول‌های صابون مانند پلی بین مولکول‌های آب و چربی قرار می گیرند. به این ترتیب‎ ٠ ‏ذره‌های چربی کم‌کم از سطح پارچه جدا و در آب پخش می‌شوند. با ادامه این فراینده همه‎ " لکه‌های چربی از روی لباس پاک می‌شود. باید توجه داشت که قدرت پاک کنندگی صابون به : عوامل گوناگونی بستگی دارد. هر اندازه‌صابون بتواند مقدار بیشتری از آلاینده و چربی را بزداید» | ‏قدرت پاک کنندگی بیشتری دارد. در واقع صابون همه لکه‌ها را به یک اندازه از بين نمی‌برد زیرا‎ és نوع پارچه. دماء نوع آب و نيز نوع و مقدار صابون نيز بر روى قدرت ياك كنندكى آن تأثير دارد. 

صفحه 18:
ری ‎ar‏ ‏دریاره «پاک کتتد گی صایون در آب‌های گوتااگون» کاوش کتید. وسایل و مواد مورد قیاژ: متيزیم کلرید. کلسیم کلرید» آب مقطر. بش قاخقک. ‎١‏ سه يشر قدع» ‎١ ٠‏ يرداريد و آنها را از ‎١‏ تا لا شماره گتاری کتید. ۲- درون هر یشر ]۵۰5 آب مقطر و یک قاشق چای‌خوری صایون رنده شده بریزید یه محتویات بشر شماره ۰۷۲ تصق قاشق چای‌خوری متيزيم كلريد و يه محتويات يشر شماره ۰۳ تصف قاشق چای خوری کلسیم کلرید بیقزایید- ۴ محتویات هر بشر را یه مدت ”7 ثاتيه و یا سرعتی برایر یه هم یزتید. ارتقاع کق ‎sles!‏ شده را اتداژه گیری و در جدول زير یادداشت کتید. سیی یه پرسش‌ها پاسخ دهید. 0 از این داده‌ها چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟ 18 

صفحه 19:
ب) با توجه به معادله‌های شیمیایی زیی توضیح دهید چرا ارتفاع کف در ظرف شماره ۲ و ۳ کمتر از ظرف شماره ۱ است؟ ‎YRCOONAa(aq) + MgCl,(aq) ——> (RCOOR)Mg(s) + YNaCl(aq)‏ )\ ‎Y) YRCOONa(aq) + CaCl,(aq) ——» (RCOO),Ca(s) + YNaCl(aq)‏ PO eee een ren re rapt rey Cm De ere a aor ar en ‏یم و کلشیم است رسوب داده ۰ از مقدار‎ Cryer ee rererre ror eres صابون محلول ذر آب كاسته آب دریا و آب‌های متاطق کویری که شور هستندء مقادير جشمعيرى ز 728598 طم و متیزیم دارفى ‏ چنیی آب‌هایی به لت معروق‌اند. صایون در این آب‌ها به خویی کف می کتد و قدرت پاک کنتد گی آن کاهش می‌یاید. زیر ا صایون با یون های موجوت حور آب سخت. سوب تشکیل ‎ce‏ دهد . لکدهای سقیدی که پسی از شستن لیاسی با صایون روی آنها بر جای نى صائفء مه ‎See‏ 19 

صفحه 20:
آبی که دارای یون های +602 ۲۵2۲2۲ باشد درآب سخت: صابون کف نمی کند چون صابون با اين يون ها رسوب توليد مى كند 

صفحه 21:
) يا اقزايش دماء قدرت ياك كنندكى صابون اقزايش مى يايد ‎Ty‏ سم قدرت پاک کنندگیا ‎(Shy sae dale‏ مقدار سابون 1 -» قدرت پاک کنناگیا ‎Ol ls‏ آنیم رردن‌سابین سح _قدرت پاک کنلدشی سفتى آب 1 «» قدرت پاک کنلاگی با ‎ ‎fal case gles, ‎ ‏زمایش هایی که برای تشخیص اثر نوع ‎AR gal "17‏ بر و مر - الوه ‏۴ هرچه قدرت پاک کنندگی صابون بیشتر شود ارتفاع کف افزایش می‌یابد. ات ‏پارچه است: 

صفحه 22:


صفحه 23:
صنعت ‎sil agile‏ ‎ay Pens pees tote 5‏ کاربرد آن از پاکیزگی و تأمین بهداشت فردی ومحیط خانه به مراکز صنعتی, * اين روند سبب رشد جشمكير صابون سازى شد تا جايى كه امروزه به يك صنعت بزرك در جهان تبديل شده است. * صنعتى كه نقش جشمكيرى در كاهش بيمارى هاى كوناكون داشته و سطح بهداشت را درجهان افزايش داده است. * از سوى ديكر با افزايش جمعيت جهان. مصرف صابون نيز افزايش يافت. * بديهى است كه براى توليد صابون در مقياس انبوه به مقدار بسيار زيادى جربى نياز بود و اين خود چالشی بزرگ بود! * از این رو تأمین صابون مورد تیاز جهان به زوش های سنتی تقریباً نا ممکن شند. * همچنین صابون در همه شرایط به خوبی عمل نمی کرد زیرا استفاده از آن درمحیط های گوناگون مانند سفرهای دریایی و صنایع وایسته به آب شور پا ای فیاز انشان نبود. *نگزانی هایی از این دست,:شنهی دان ها را برای شناسایی, و تولید دیگزنهای کننده ها تزغیب کررد: 

صفحه 24:
در جست وجوی پا ک کننده های جدید * افزایش تقاضای جهانی برای صابون و کاربردهای آن از یک سو و کاهش عرضه این فرآورده از سوی دیگر سبب شد تا شیمی دآن ها وارد عمل شوند: آنها در جست وجوی موادی بودند که قدرت پاک کنندگی زیادی داشته باشند و بتوان ‎ie le es tana: beta‏ * با توجه به رابطه پین ساختار و رفتار یک ماده. شيمى دان ها به دنبال تولید موادی بودند که ساختار آنها شبیه صابون باشد. * آنها توان تند از بنزن و دیگر مواد اولنه د, ‎wlio‏ بتر وشیمی, مه‌اد باک کننده ای با فرمول گانی زیر تولید كنند. 1083 م 50 ‎R so; na’ RC pH,‏ * موادی که به پا ک کننده های غیرصابونی مشهورند. 

صفحه 25:
‎wi‏ مشاهده می نماند ‏اع ل ب نو رونو ‎Nat‏ وه كه ري ين لامي ات رات رات رات ات کت رات ات ات بات ‎Sodium lauryl sulfate‏ ‎CH, CH, CH, CH; __ ‎| | | | CH,CHCH,CHCH;CHCH;CH-( ‏سح‎ Nat ‎a sodium branched alkylbenzenesulfonate (ABS)}—a nonbiodegradable detergent 

صفحه 26:
ee ‏ا بیس‎ el | | ۱ a ne SE eR te ‏مس 4 دهسسی ال‎ لوو وو ومو ووو ووو ووو و ۱۳ ؛ شكل زير فرمول ساختارى و مدل بفذ می‌دهد. با توجه به آن به پرسش‌ها پا ۱ | ۲ 2 | 2 

صفحه 27:
خود را بیازمایید ص:00 شکل زیر فرمول ساختاری و مدل فضا پرکن را برای نوعی پاک کننده غیرصابونی نشان می‌دهد. با توجه به آن به پرسش‌ها پاسخ دهید. (۱ ب) شیاهت: همانن صابوندارای یک بخش قطبی و يك بخش اقطبی است. فاوت ها: در بخش ناقطبی افزون بر زنجير هيدروكربنى داراى خلقه بنزنى است. در بخش قطبی به جای "60008 داراى ” :800 ‎eal Na‏ 27 

صفحه 28:
خود را بیازمایید شکل زیر فرمول ساختاری و مدل فضا پرکن را برای نوعی پاک کننده غیرصایونی نشان آمی‌دهد. با توجه به آن به پرسش‌ها پاسخ دهید. ولتم به SO, Na* ‏پ) همانند صابون دارای مولکول‌های دوبخشی است. از سر قطبی در آب و از سر ناقطبی با مولکول‌های چربی در ارنباط است. به این ترتیب‎ می‌توند همانند پلی میان مولکول هاي آب و چربی عمل کند. روندی که به تدريج لکه های چربی را می زداید. توضیح دهید که چگونه این ماده لخه‌های چریی را هتخام شست وشویا آب از مین هی برد 28 

صفحه 29:
صابون و پاک کننده غیرصابونی (دترجنت) > صایون نمک اسید هاى جرب که دارای زنجیر هیدرو کربنی متصل به گروه کربوکسیلات - 00000 . مانند 600/6 یا 001و ..... دارند: پاک کننده هاک غیر صابونی؛ دقت كنيد: |- به جاك كربوكسيلان 007, سولفونات 07 ‎eile‏ ‏دارند ۱ ‎ais‏ ‏۲- به جاک چربی طبیعی منبغ پنروشیمیاپی ‎Jyh‏ سم ۳- مشکلات زیست محبطی ایجلا می کنند هر جه سولفونات تعداد شاخه جانبی زتجیر بیشتر باشد کمتر باگترک مى ‎ol ai‏ ,| تجزیه کنا < باك کننده های غیر صابونی به جای گروه کربوکسیلات دارای گروه سولفات ,050:7 -- يا كروه سولفونات 5007 هستند 29 

صفحه 30:
صابون و پاک کننده غیرصابونی (دترجنت) * دانستیم که پاک کننده های غیر صابونی مانند صابون قدرت پاک کنندگی دارند با این تفاوت که از مواد پتروشیمیایی طی واکنش های پیچیده در صنعت تولید می شود. * این مواد قدرت پاک کنندگی بیشتری نسبت به صابون دارند. در آب های سخت نیز خاصیت پاک کنندگی خود را حفظ می کنند زیرا با یون های موجود در این آب ها رسوب نمی دهند. 

صفحه 31:
‎ug‏ می‌دانید دانه برخی درختچه‌ها و درختان ‏کوچک جنگلی به دانه‌های صابونی معریف‌اند. این دانهها را می‌چرنند ‏و بعد از درآوردن هسته» در برابر آفتاب خشک می کنند. این میوه‌های خشک. مابون طبیعی به ام ‏ساپونین دارند که براثر مخاوط شدن باآب کف ایجادمی‌کنند وپاک کننده ‏چربی‌ها و آلودگی‌ها هستند. ‏در جنوب ایران نیز گیاهی به نام آشنان (اشلونگ) می‌روید که در گذشته نه چندان دور مغز ريشه آن را خشک کرده و يمعنوان شوینده استفاده‌می کردند. ‎ 

صفحه 32:
صورت و همچنین قارچ‌های پوستی استفاده می‌شود. همچنین به‌منظور افزایش خاصیت شدغقونی کنتنگی وافیگروب کهنی صآنون‌ها بة آنها فاده شیمیایی کلرذاز اضافةمی‌کنتد:. از سوی دیگر برای افزایش قدرت پاک کنندگی مواد شوینده به آنها نمک‌های فسفات می‌افزایند» زیرا این نمک‌ها با یون‌های کلسیم و منیزیم موجود در آب‌های سخت واکنش | می‌دهند و از تشکیل رسوب و ایجاد لکه جلوگیری می‌کنند. باید توجه داشت که هر چه شوینده‌ای مواد شیمیایی بیشتری داشته باشد. احتمال ایجاد عوارض جانبی آن بیشتر خواهد بود. به همین دلیل مصرف زیاد شوینده‌ها و تنفس بخار آنها؛ عوارض پوستی و بیماری‌های تنفسی ایجاد می کند. بنابراین برای حفظ سلامت بدن و محیط زیست استفاده از شوینده‌های ملایم طبيعي و مناسب توصیه می‌شود. 

صفحه 33:
واکنش ‎woe‏ یا روغن با بازها * اگر به جای پتاسیم هیدروکسید (پتاس ) .از سد هیدرو کسید (سود أو0) استفا ده ‎ee ۳ cha‏ ی * صابون يتامس كرما 3939© : 0 © یک مولکول گلیسرول سه مولکول صابوت یک مولکول چربی 

صفحه 34:
دو حلقه بنزنی -6 بيوند ‎ailS go‏ - 13 زوج غيرييوندى -يى كروه اتری یک گروه هیدروکسیل دارد 34, 9 آیا می‌دانید ترکیب‌های آروماتیک کلردار مانند تریکلوسان خاصیت گندزدایی و میکروبکشی دارند. لام به یدآوری است که این ماده شیمیایی به‌تازگی به دلیل عوارض جانبی برای انسان از شوینده‌ها حذف شده است. 0 On و آیا می‌دانید ورود نمک‌های فسفات ناشی از مصرف شوینده‌ها سبب شدتافاجعه مرگبار دریاچه اری ‎Ernie lake)‏ در دهه * ۱۹۶ میلادی رخ دهد وتعداد زیادی از آبزيان اين درياجه از بين بروند. ار 

صفحه 35:
با توجه به جدول به پرسش ها پاسخ دهید. نهایی 5 5 دما( درصد لکه باقی مانده آ) قدرت پاک کنندگی صابون با افزودن آنزیم چه 7 1 = تغييرى مى كند؟ 0 0 ب) دما چه اثری بر قدرت پاک کنندگی صابون دارد؟ .۳ ‎a‏ ‏پ)میزان پاک کنندگی لکه های چربی از سطح کدام | صابون بدون آنزیم | _ نخی = 5 پارچه سخت تر است؟ چرا؟ تصاویر زیر الگوهای ساختاری صابون. اسید چرب و استر سنگین را نمایش می‌دهند. با توجه به آن ها به پرسش‌ها پاسخ دهید: ‏ نهایی ممم, ۳ | ممم ۳ 2 ” آ) چربی‌ها مخلوطی از کدام دو ترکیب هستند؟ ب) کدام ساختار مربوط به اسید چرب است؟ ب) نيروى بين مولكولى غالب در تركيب () از چه نوعی است؟ چرا؟ ت) كدام تركيب در آب حل مىشود؟ 

صفحه 36:
در شکل روبهروء هر ظرف. کدام مخلوط زیر را نشان می‌دهد؟ محلول - سوسپانسیون - کلویید کلوئید محلول در جدول زیره چند مورد اشتباه وجود دارد؟ | نوع مخلوط ذره‌های ریز ماده همگن؟ ‏ پایدار یاناپایدار! . مسیر عبور تور؟ مثال توده‌های مولکولی -مولکول و یون محلول مولکول و یا بون همگن پایدار نامشخص چربی در آب صابون | کلویید توده های مولکولی همگن ناپایدار مشخص ژله - شیر- رنگ سس مایونز | | سوسپانسیون ذره‌های ریز ماده ناهمكن ناپایدار مشخ خاکشیر در آب | ‎rr re ۲ ۱0‏ سسسب زا می‌توان همانند پلی ؛ ب درنظر گرفشد ۱)کلویید-محلول-سوسپانسیون ۲)سوسپانسیون -کلویید-محلول ۳)کلویید-امولسیون-سوسپانسیون ۴)محلول-امولسیون-سوسپانسیون 36 

صفحه 37: