صفحه 1:
صفحه 2:
ملامظات برنامه ریزی و طرامی شهری
صفحه 3:
اهميت جنبه هاى نظامى در شهرسازى
انسان ها از دوران باستان تا قرون اخير. در بناى شهرها توجه جدى به عامل
ABNOR NCH Lae EL WATT Pe) rr Yn Ci ROC Foe
پدافندی و جنبه نظامی را در شکل, سافت و بافت و شبکه آن بیشتر و به گمنه اک
چشمگیرتر شاهد هستیم. بارزترین مظاهر توجه به مسائل دفاعی و نظامی در
شهرها مفاهيمى مانند قلعه. حصان برج؛ خندق. شهربند. دن دخمه. ارك. ]
و ... در بعد بناهاى كلان؛ ساباطء شريانهاى اركانيك, 0۳۳۹ ديوارهاى بلند.
راههاى زيرزمينى خانه ها و ... در بعد ساخته هاى خرد. نمونه هاى مورد بررسى
كذشته يدافند غيرعامل است.
صفحه 4:
شیوه سافت شهر نام دورد
قلعه شهر دوران باستان
شکل گیری خندق. ae و برج های نگهیانی دوران هفاملشی
اغلب به شکل پادگان نظامی, مدور و دو طبقه. دارای دو حصار داخلی و خارجی و خندق دوران سلوكى و اشکانی
بين دو حصار
به شكل اردوكاه و قلعه. داراى طرح و نقشه از قبل تعيين شده. مستطيل شكل.
وجود مصارهاى سترك. برچ و خندق
متشکل ازسه بخش کهندژ. شارستان و ریض, گاهی دارای محلههايى با برج و بارو و
درواژه های مخصوص
ورود سلامهای کرم, حذف استمکامات دفاعی. رشد افقی شهرها دوران قامار
هذف استحكامات دفاعى ييرامون شهرها. طرامی برفی مجتمع های زیستی همچون ala olne
شهرک اکباتان. طرامی پادگانها و بفش های مسکونی مراکز نظامی 2
استفاده از سلامهای گرم و دوربرد در جنگ ایران و عراق, حملات موشکی و هوایی به
شهرها و روستاها. بی دفاعی شهرهای کشور از جمله پایتفت در حملات نظامی
دوران ساسانی
دوران اسلامی
دورات يس اذ اتقلاب
صفحه 5:
تأثیر املیت و دفا شبکه _معابر:
ا ا ل ل Dy eve Rane ۳5
نمايند و از جنك شهرى در موقع تصرف سرزمينشان غافل شوند. از اين رو در طراحهى
شبكه معابر نيز مقوله امنيت و دفاع را مد نظر قرار ميدادند. در بررسى شريانهاى
و 0 150 0000
***ايجاد سابامها و كذرهاى مسقف با ارتفاع کوتاه برای جلوگیری از تافت و تاز
سواران كه البته جنبه اقليمى هم داشته است.
**ايجاد معابر با اختلاف سطع
NEN معابر غيرمستقيم و بيج در بيج او
REN by دربندها و كوجههاى ذردار
0 دسترسىهاى مخفى از زيرزمين خانه ها به NEN
صفحه 6:
صفحه 7:
پدافند غیرعامل شهری:
پدافند غیرعامل شهری شامل تعیین راهبردهاء ارائه راهکارها و
eK RoR eN yale] ۱ زر ۱339
تهديدات انسانساخت از سوّى مراجع مربوطه. در مقياس شهر و
منطقهای که شهر در آن واقع است. اعمال میگردد که در سه بخش
اصلى مورد مطالعه قرار مىكيرد:
.١ بخش برنامه ريزى شهرى؛
م. بخقش طراحى شهرى؛ كه
S NCCE ا ا
صفحه 8:
ی ۱ zal
در برنامه ریزی و طراهی شهر به منظور افزايش ايمنى در برابر تهديدات
متصور. اعمال ملاحظات زير ضرورى مى باشد:
** برنامةزيزى جهت توتتتقه يايدار و ايمن شهر
Tg ا 2
WTO RDU is ا ا ل ا ا ا ل
0 ا SNC OV Na LC Pee N EN Sm ORS TIEN W STU O ha
**تامين فضاهاى امن مورد نياز شهروندان و مديرّيَت بحران و خدمات
ضرورى
1 W AUNT UUW ORUSE
صفحه 9:
(ellos) V- OCW) eae CC ا CeO
علمی به منظور تعیین ابعاد. اندازه 11
فراوانى و مكوتكى خطريذيرى Ets)
تاسیسات و ابنیه ae 3
7 7 قدامات Aue یت
lente 1 ا 0 ۳ حال
ل ری اميتي ساي این
سيب يذيرى در برابر بحران ونيز
اقدامات مهندسى در راستاى مقاوم
سازى و بهسازى تاسيسات و ابنيه
صفحه 10:
۱
انکیزه تهاجم به نقاط شهری عبارتند از:
SS) INN) rans) Waxy us aU a} ا ا
ب ) قرار گرفتن بخش قابل توجهی از سرمایه های مادی و فرهنگی کشورها در
Rey aN)
ع ) تسلط بر شهرها شاخصى براى اقتدار عملياتى و جايكاه نظامى به شمار مى روه
د ) شهرها حلقه ارتباطى و كانون انسجام منطقهاى و يسكرانه هاى روستايى خود
ا ا 01 مشخص مى كرد
wd ۳ د) وجود. صنايع. نيروكادهاء. پالایشگاههاء
۱۳ ل ا ا
SOV Pe RSM LNs U Ns] YA SOUT ya- AT oe
RES eM Mey Renn aU SES SD) Nes) eed RSMo Tay
آسیبپذیری آنها را کاهش دهد.
صفحه 11:
تهديدات شهرى به نوبه خود در بركيرنده طيف وسيعى از مخاطراتى است
مىتواند به صورت بالفعل خسارات مادى و معنوى زيادى به شهروندان و مديريت
ار 1 ا 6 7 300 5127
صفحه 12:
PON Os ol Ret Rte Ree
تهديدات كوناكونى متوجه معابر شهرى مىباشد كه مهوترين آنها عبارتند ازه
31 معابر به واسطه تخريب يلهاء ساختمانهاى بلند بيرامونى. دكلها و...
تخريب معابر به دليل انهدام تاسيسات انتقال كان آبء برق و... .
تس كار افتادن جراغهاى راهنمايى ذر تقاطعها و ايجاد تصادفات.و هرچ و مرچ عبور
9 مرور به دليل حملات الكترومغناطيسى يا سايبرى
اا 0
صفحه 13:
Bet SIN ev IU 1 اهی کاربری های شهری:ٍ
لحاظ نمودن يكسرى از اصول و ملاحظات در طراحى كاربرى هاى شهرى در كاهش
آسيبيذيرى آنها اهميت بهسزايى دارد. اين اصول عبارتند اذه
2200 ا ts
و يايدارى آنها در شرايط مختلف. از عواملى هستند كه در طرامى و مكانيابى
۱۹ ا ل cya Nes nets)
*“تاسيسات بایستی در مد امکان کوهک و در Nees) 200000 0
0007 2 2 2 Gorrie LN Wan ke)
...يكىء خسارت.به كل مجموعه. وارد نكرده. و باعث.همافزايى خسارات نكردد.
صفحه 14:
8
0
8
By
8
5-37
8
By
تاسيسات و كارخانههايى كه ادامه حيات و كاركرد آنها در زمان بحران ضرورت
@glis gaibs Silas phy ys cumyhe0 «ls 1 01
۳ CN ا ا ا NCC MBN Ila Cee NT
نيروى انسانى يك مجموعه دارد.
طراحی چند منظوره فضاهای عمومی شهری با امکان بهرهبرداری در شرایط
ره تن
يراكندهسازى. مقاوموسازى و ايمنسازى مراكز حياتى. كساس و مهم و
کاسیسات زیربنائی شهر
صفحه 15:
طرم خودکفاتی نسبی در محلات شهر برای شرایط بمران با تامین و فراهم بودن
حداقل نيازهاى ضرورى.مرده(ايجاد محلات خود اتكا و منطقهبندى شهر در قالب
Ya Lt) ا
ا رس ترا WARN
CWC PONT ا ا
ES UTES) ee ا ا ا
شهر به خارج آن
صفحه 16:
نقش تراکم 15 ols
تراكم جمعيتى و كالبدى نقش بسيار مهمى در افزايش آسيبيذيرى اوليه و
ثانويه شهر دارند. علت. اين امرعلاوه بر از بين رفتن تعداد بيشترى از ساكنين در اثر
فرو ريختن ساختمانهاء عبارتست اه
* انسداد معابر و به تبع آتن کاهش امکان امداد رسانی و گریز از موقعیتهای
خطرناک و دسترسی به مناطق امن و همچنین آثار ثانویه مانند آتشسوزی, نشت
گازهای نمی و ...
صفحه 17:
الگوهای سازماندهی شهری
صفحه 18:
=| Bool ede New heeded
كروهى از شهرها به سبب حضور موانع طبيعى (نظير كود رودفانه و دريا
و...) و یا مصنوع (راه هاء هوزههای شهرى ديكر و...) بسورت خطى رشد و
20000
تمليل الكوى خطى با ملاحظات يدافند غيرعامل
اين الكو در حملات هوایی از | سیبپذیری زیادی برخوردار است. از این نظر
در صورتى كه اين الكو بوشكل منحنى شكل يابند مطلوبيت بيشترى دارد.
همهنين انهدام و انسداد مسيرهاى اصلى اين شهرها سبب قطع ارتباط كليه
نقاطشهرى با كانونهاى زيستى ييرامونى و درون شهرى و دسترسى به
كاربرىهايى نظير مراكز درمانى و مراكز امداد و نجات_ميكردد و اجراى عمليات
مديريت بحران. اطفاء حريق؛ انتقال مصدومين و غيره را نيز با مشكل مواجه
میسازد.
صفحه 19:
* در این الکو تعداد محدود راهها در مواقع بحران سیب ایجاد ترافیک فشرده و
مسدود شدن معابر بهدلیل هجوم مردم شده که این امر مانع از انجام عملیات
امذاذ ۱ ۱
سرایت و کسترش آتشسوزیهاء انفجارها و مددمات ثانویه ( پیامدهای همله ).
به سبب نحوه جيدمان قطعات ساختمانى در اين الكو بسيار بيش از ساير
الگوها است به وییّه اگر معابر اصلی (طولی) این. شهرها در امتداد مسیر باد
غالب نیز باشند.
oy SUE TN PsN) pen CmU IC oN TEC ic 0ت
شاخداى است و در صورت انهدام قسمتى از خطوط لوله. كل شبكه كب مصرفى
شهر دهار اختلال و حتى قطعى مىكردد كه اين امر موجب بروز مشكلات بسيارى
سس هیگردد..
صفحه 20:
3
صفحه 21:
شهر شطرنجى:
010 VNC rT CT PIN
شهر با الكوى شطرنجى از شبكه كستردداى از رادها تشكيل يافته كه مزيت آن
داشتن كزينههاى فراوان براى دستيابى از نقطهاى به نقطه ديكر شهر در مواقع
بحرانی. جهت عملیات امداد و نجات است. ولیکن از طرف دیگر در صورت نیاز به
تخليه اضطرارى و فورى شهر وجود تقاطعهاى زياد عاملى براى كند شدن و ايجاد
ترافيك سنگین است. این الگوی شهر میتواند در پراکندگی کاربریهای هیاتی و
و(
سيستم شطرنجى به دليل قابليت انطباق بر عوارض زمين جزو معدود
سيستمهاى شبكه شهرى به شمار مى آيد كه در آنن امكان بهردكيرى از شيب و
ele Le) ا رت ۱۳۳
ازجمله معايب اين الكو مىئتوان به سهولت اشغال يذيرى به سبب امكان
شناسايى. توزيع نيرو و حمله سريع نيروهاى دشمن اشاره نمود.
صفحه 22:
تاسيسات زير بنايى در الكوهاى شطرنجهى به سبب شبكماى بودن آنها و وجود
لوي(حلقه)هاى بسته فراوان. از أسيبيذيرى كمتر و قابل كنترل سريعترى برخوردار
بوده و در صورت انهدام قسمتى از خطوط تاسيساتى. اين مشكل به كل شهر تسرى
نمییابد.
Berna) ات
شطرنمی
صفحه 23:
ساخت خودموش شهرها (ارکانیک):
در ساخت شهرهاى با بافت اركانيك برنامهريزى قبلى صورت نكرفته است. بدين.
w) ا ا اا ا ا ۱
شهر ا معلوم مئنمايد. ودر حقيقت. طبيعت و انسانها درفرم كيرى شهر دفالت
مستقیم داشتهاند.
در بحث دفاع غيرعامل از جمله مهمترين امتيازها و معايب شهرها با الكوى
خودجوش(ارگانیک) میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
* ازنكات مثبت اين الكو نداشتن هندسه منظم و درك دشوار كن براى دشمن.
امكان بهردكيرى از شيب و تويوكرافى زمين. مهت مقاصدخاص دفاعى. عدم
Cyan ney lity cucu) ۵ دشواری در نفوذپذیری واشغال-توسط دشمن چراکه
امر شناسايى. حمله. تصرف و... در جنين بافتهايى با سختى زيادى مواجه است.
* ازنكات منفى الكوهاى اركانيك نيز مىتوان به آسيبيذيرى بالاى كن به دليل
مشکلات دسترسی جهت امداد و نمات اشاره نمود.
صفحه 24:
فا سس
۱
بعنوان هسته مركزى عمل نموده و توسعه شهر ۱ ۱6۱ ۱۳ ۱5
هسته يا قطب ممكن-است يك مركز زيارتى» حكومتى. فرهنكى يا اقتصادى
باشد. الكوى شعاعى شهر. سابقه تاريفى داشته و در ايران طرح آن به دوره
ساسانیان و پارتیان باز میگردد .
۱
این الگو. بهدلیل شاخص شدن مرکزیت آنن به عنوان هسته اصلی شهر در
معرض تهديدات بيشترى قرار دارد. ازديكر معايب اين فرم-تراكم جمعيتى و
کالبدی پیرامون هسته مرکزی میباشد در این الکو توزیتع متاسب کاربریهای
ويه و حياتى. خدمات شهرى و مراكز تامين مايحتاج مردم به صورت يراكنده
خارج از محدوده مركزى. از آسيبيذيرى شهر در شرايط بحران خواهد كاست.
صفحه 25:
** دراين الكو وجود بزركرادهاى كمربندى و شعاعى مناسب. فرصتى براى تخليه
IEC EB EI ا ا ا ال ل ا ل OU CEN
كزينههاى دسترسى به نوامى مفتلف در شهر شعاعى در قياس با الكوى
ا ل ال ا ا ا
ال لل ل ل ا لت ل تن
( لوب) در اين شهرها امكان از كار افتادكى تمام سيستم شهر را كاهش خواهد
aly
صفحه 26:
ولتت ی
صفحه 27:
در این الگو. مرکز اصلی و شکل کلی شهر شعاعی است. ولیکن توسعه شهر به جای
اینکه سیب توسعه مداوم شهر در طول خطوط شعاعی گردد به صورت شهرکهایی
و ل ۱۰۱
صفحه 28:
۱
در اين الكو با كنترل محدوده فیزیکی و کالبدی شهر . تفلیه و امداد رسانی شهر
مركزى هنكام بروز بحرات با مشكلات كمتر به انجام خواهد رسيد.
لم ا ا رز ESI TENE BC
و باعث مىكردد كه كاربرىهاى حياتى و حساس در اين شهرها استقرار يافته و
شهرهاى اقمارى براى حيات خود به حوزه مركزى مادرشهر وابسته باشند. ازاين رو
جهت کامش آسیب پذیری هر شهرک اقماری باید فدمات مستقل و خاص خود را
داشته باشد تا در صورت نياز بهعنوان شهرهاى معين به كمك ماذر شهر خود
صفحه 29:
صفحه 30:
Oe era reer peat)
بافت شهری به معنی شکل, اندازه و چگونگی ترکیب اجزای تشکیل دهنده ۳
شهرها مىباشد. نوع بافت شهرى در ميزان مقاومت شهر در برابر حوادث طبيعى و
انسانسافت مثر ال میتوان براساس شاخصهای مختلفی
ا ا ESV NON
الف) بافت منظم و نامنظم
میتوان گفت بافت منظم و نامنظم, بسته به نوع تهدید از 1
a Pa Rr Tee CONE OPT NY USSR TORNT OTE
امدادرسانى راحتترى برخوردار است. اما بافت نامنظم در تهاجم نظامى با مقاومت
شهرى بهترى عمل ميكند و به دليل نامنظمى Cee see برنامهریزی وحملات
صفحه 31:
شوراى عالى معمارى و شهرسازى ايران. مساحت كمتر از هه مترمريع را بعنوان
ملاك تشخيص اين قطعات معرفى ميكند. بطور كلى هر هه اندازه قطعات بزركتر
bh 0 تلفات انسانى كاهش مييابد و ثانياً عملیات امدادرسانی و اسکان موقت
Byala MCN) Payer asl LysU)
تهامم نظامی میزان آسیبپذیری در اندازه قطعات
(ممله هوایی) جنگ شهری (مترمریع)
مسامت کمتراز ۲۰۰ مترمريع ab) زیاد
6<600 > ٠٠ متوسط زياد
6 <6. كم كم
SU Mes] CC NSIC WSL SC) ل
صفحه 32:
ج: بافت متراكم و يراكنده
Ret te LENS WoC U SN Is))OUy ا ا ان
WA LORE) رز آسيبيذيرى
بافت كاهش مييابد.
۱۱۹
در بافت شهرى شبكه راه ها نقش مهمى در كارايى بافت. هنكام وقوع بحران
دارند. در رادها ء مشخصات فیزیکی شامل طول و عرض و مشخصات کالبدی و بدنه
۱ . تعداد خيابانهاى متحد
المبذا هر هه CUTE) 0 0 0025 710 نظامی فراهم 1۳
[uns o-cel WATON CHAN ا ا CUT 0000
00
صفحه 33:
۵) کاربری اراضی شهری: ۲ 5
از مهم ترين عناصر شهرى كه تاثير زيادى در آسيبيذيرى شهر دارد. نوع
کاربری اراضی شهری میباشد. رعایت همجواریهاء عدم وجود کاربریهای خطرساز
در مناطق مختلف شهرى باعث كاهش اثرات تهديدات مذكور مىشود. لذا عمدتا
در بسیاری از شهرها در مکانیابی این کاربریها دقت فراوانی صورت مىكيرد تا از
IAC ING) ۳
052000000 7
بخش مهمی از اجزای بافت شهر, ناشی از نموه همجواری اجزای بافت
هستند. ترکیب منظم قطعات هم شکل و هم اندازه به یک بافت منظم
میانجامد که امکان دسترسی و امدادرسانی را رامتتر کرده و امتمال کاهش
آسیب را به دنبال دارد.
صفحه 34:
اصول مربوط به همجوارى كاربرىهاى شهرى
Ce eso) od
ات
EN) ۱
Ne CeNeD NENT EWAN RCE CCRT WM NEN GROEN NGIHa)iv)
اوقات میتوان به افزايش دامنه فطریذیری بانجامد. از طرف ديكر مجاورت
كاربرىهاى حساس و حياتى در داخل بافت عادى ميزان خطرو آثار ناشى از كن را در
صورت انهدام افزايش مىدهد.
صفحه 35:
ار
الف- مطلوبيت در مكانيابى ( بهط--©) : 75
مكانيابى مطلوب و مناسب هر كاربرى بر اساس درجه اهميت و خصوصيات لن
مطلوبیت در مکانیابی-میباشد. از جمله این خصوصیات میتوان به طور نمونه به
موارد زیر اشاره نمود؛
0
Cerra ا
ادسترسی
BS ا OL Ya exe ney Yeon ea
0000
2 ا
عمق سرزمينى
صفحه 36:
الط
۳
۳
oo
oooo
جهت باد غالب
00
وابستكى و نياز به كاربرىهاى و خدمات و شرايط محيطى مكمل( براى مثال
ASt NST) ل ا ل ل 2
ارتفاع از سطح دریا
دور بودن از مراكز توليد محصولات خطرزا ( مواد شيميايى. انبارهاء زاغه هاى
مهمات و...) -—
امکان حفاظت فیزیکی باتوجه به شرایط ( سیاسی. انیتی 5-..)
قابليت يدافند هوايى.
عدم استقرار ذر ذالان هاى هوايى
ا کارری)
لد كاه اليه
صفحه 37:
و مگ
هر فعالیت و کاربری شهری مقیاسی دارد به عبارت بهتر باید از قرارگیری
RE Tayi} ا ا Wan ان
ترتيب علاوه بر كاهش آسیبها و صدمات وارد 500 به سبب مكانزيابى نادرست
در حوزه هاى شهرى. از امكانات و يتانسيلهاى خاصى در مقياس هاى بزركتر
(منطقه اى ويا در مقياس كشورى) براى استقرار و جينش برخى از كاربرىها بهره
50 ۳
براى مثال سطع متناسب براى استقرار و مكانيابى يك كاربرى حساس يا
حياتى. سطع فضايى منطقه و كشور مىباشد.
صفحه 38:
1۱ سر ea)
توسعه زیرساختهای شهری. یکی از ضروریات توسعه پایدار و از ارکان شهر پایدار
محسوب میشود.
۱ e)) دیدن تأسیسات Gust
52001 2 2
شبکهها مانند برق یا گاز خود باعث تشدید تهدید میشود. علاوه بر آنها شبکههای
ارتباطى و شريانهاى حياتى شهرى نيز تأثير مشابهى در ميرآن آسيبيذيرى ويا
مقاومت شهر در برابر حملات نظامى دارند.
صفحه 39:
پارکینگها و مفزن سوفت :
اتومبیلها و مخازن سوفت از عوامل خطرآفرين هستند كه در صورت انفجار به
دليل داشتن. ماده قابل.انفجار مىتوانند صدمات زيادى به اطراف خود وارد آورند 7
لذا لازم است فاصله ایمن پارکینک تا محوطه حفظ شده تا در صورت اشتعال آتش
به ساختمانها سرایت نکند و همچنین جهت مفازن. مکان مناسبی با تمهیدات
حفاظتی تیالامکان پایینتر از سطع زمين و يا به صورت مدفون پیش بینی شود.
صفحه 40: