صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحیم
عربی ۲
درس ۲ و۲
صفحه 2:
درس دو
یادآوری(2)
در اين درس نیز به شرح و یادآوری بعضی از نکات وقواعدی که قبلاً مطالعه کرده اید درسال های گذشته
می پردازيم.
- اعراب فعل مضارع, : می دانید که فعل مضارع در حالت عادی مرفوع است ام با آمدن حروف ناصبه
و جازمه تغييراتى در اعراب آن شود. حروف ناصبه عبارتند از «آن - لَنْ - كى - حتّى - ل» که
فعل مضارع به دنبال اين حروف منصوب 3
ما - اينما »و فعل مضارع به دنبال اين حروف مجزوم مى شوند .
فعل معلوم و فعل مجهول: فعل مجهول فعلى است كه فاعل آن مشخص نيست يا براى كوينده اهميت
ندارد. در زبان فارسى براى ساختن فعل مجهول از فعل كمكى شدن استفاده مى كنيم.اما در زيان عربى
چگونه فعل مجهول می ساز: ؟ شما قبلاً با ساخت فعل مجهول آشنا شده اید .
1-فاعل را حذف می کنیم 2 - مفعول را بجای فاعل قرار می دهیم(نائب فاعل) 3 - حرکات وصیغه فعل
رامتناسب با نائب فاعل تغيير می دهیم مانند: کب التلمیذ الدرس (فعل معلوم است چون فاعل معلوم
است
اما درجمله کب الدرس (فعل مجهول است چون فاعل مشخص ومعلوم نیست)
به فعل های زیر توجه کنید.
صفحه 3:
2 نواسخ مبتدا و خبر : برخی افعال و حروف معنای جدیدی به جمله اسمیه می دهند.
این ادوات علاوه بر معنای جدید, می توانند بر اعراب مبتدا و خبر تأثیر بگذارند. به
جدول زیر توجه کنید.
النواسخ:چهاردسته اند که دراعراب اسم واعراب خبرتغییراتی ایجاد می کنند
1 الافعال الناقصه : صار - لیس - مادام - کان - اصبح - مازال
1)اسم مرفوع 2)خبرقتضوت
2- الحروف المشبهة بالفعل : ليت - آ - لعل - كان
1)اسم منصوب 2)خبرمرفوع
3- افعال المقاربة : كاد - عسى أخذ جَعل
1)اسم مرفوع 2)خبرمنصوب
4 النافية للجنس : لا
1) اسم محلا منصوب
(مبنى بر فتح ) 2)خبرمرفوع
خبر حروف مشبهة بالفعل مى تواند «مقرد, جمله یا شبه جمله » باشد.
صفحه 4:
3- صفت و مضاف الیه : صفت کلمه ای است که موصوف خود را توصیف می کند.
صفت از لحاظ اعراب, جنس, جمع پا مفرد بودن ,تابع موصوف خود است. مانند : نوز
مبين (صفت) يا يا المؤمنونَ الصالحون (صفت) مضاف الیه کلمه ای است که به مضاف
اضافه مى شود تا آن را واضح تر كند. مضاف اليه از لحاظ اعراب مجرور است و اعراب
آن به مضاف بستكى ندارد مانند : كتابُ المعلّم (مضاف الیه) یا یا مطلع pull (مضاف
اليه)
4 - مفعول فیه , اسم مصغْر و اسم منصوب : منظور از مفعولٌ فيه همان ظرف مكان يا
ظرف زمان است. مفعول فيه از نظر اعراب منصوب است. مانند «اليوم مَ أكملث لَكُم
دينكم» در اين جمله pal dal ظرف زمان (مفعول فيه) و منصوب مى باشد .اسم
مصعر اسمى است كه در ان معناى كوجك بودن وجود دارد مانند ُجِيّم يعنى ستاره
کوچک.
اسم منسوب برای نسبت دادن چیزی به چیز دیگر یا کس دیگری به کار می رود مانند
طالب ايرانيّة يعنى شركت كنندهى ايرانى
صفحه 5:
5- احکام عدد و معدود
1-اعداد و2 درحکم صفت بوده تابع اسم ماقبل خود می باشند
اعداد 10173 بامعدود خود ازنظر کاربرد رابطه عکس دارند برای اسم مذکر عدد مونث وبرای اسم مونث عددمذكر بكار
می رود ومعدود آن ها جمع ومجرور است
3-اعداد 10 به بالا تا99 اسم بعداز آن به صورت مفرد ومنصوب بکار میروند که اسم بعد ازدارای نقش تمبیز ومنصوب
است واعداد بالاتنیزدارای احکام خاص بوده که فعلا نیازی به توضیح نیست.
رع التزامی). از بدی ها روی می گرداند(مضارع اخباری).
و اذا قری القرآن فاستمعوا ه : و هر گاه قرآن خوانده شود, به آن گوش بسپارید.
Agios be : هر که تلاش کند(مضارع التزامی), موفق می شود(مضارع اخباری)
آن ها و اعرابشان را مشخص کنید.
اقح من الکذب. : هیچ اخلاقی زشت تر از دروغ گویی نیست.
صفحه 6:
3 - صفت مناسب را انتخاب کنید.
y (الصَالحات - الصَالحون)
Gab - Sb). au
* صفت باید از لحاظ جنس , عدد , معرفه يا نکره بودن و اعراب با موضوف
مطابقت کند.
4 - در جمله زیر اسم منسوب و اسم مصفر را مشخص کنید.
آنا قطيرة مائية صغيرة منتشرة فی الهواء .
من یک قطره کوچک آبی منتشر در هوا هستم.
قطيرة :اسم مصغر
مائية :اسم منسوب
صفحه 7:
درس سوم فعل معتل مثال
فعل باتوجه به ريشه وصیغه اول ماضی اگردر3حرف اصلی وريشه یکی ازحروف عله(وای)باشد
فعل معتل نام دارد مانند وعد قال هدى و....
وچناچه هیچکدام از3حرف اصلی حر عله نباشد فعل صحیح نام دارد مانند جلس ذهب کتب و...
فعل های معتل باتوجه به اينكه حرف عله حرف چندم باشدثام واسم خاصی پیدا می کنند.
1-اگر اولین حرف از حروف اصلی فعل حرف عله باشد فعل معتل مثال نام دارد مانند وَجَدَ و...
2-اگر دومین حرف از حروف اصلی فعل حرف عله باشد فعل معتل اجوف نام دارد مانند قال
3-اگر سومین حرف از حروف اصلى فعل حرف عله باشد فعل معتل ناقص نام دارد مانند هَدَىَ و..
به توضيحات بيشتر در أى زمينه توجه كنيد
1- فعل ثلاثى از سه حرف اصلى تشكيل شده است كه حروف اصلى هر فعل, در صيغه هاى مختلف آن
و يكسان است. اما در ميان حرف الفباى عربى. سه حرف «الف» و «واو» و «ياء» (واى)در صيغه
هاى مختلف حالت ثابتى ندارند. فعلى را كه يكى از سه حرف اصلی اش یکی از اين حروف باشد «فعل
معتل »مى نامند.
2-اكر اولين حرف اصلى فعل حرف علّه باشد , آن را «فعل مثال»مى نامند. Cag Ale يَسِرٌ , اكر دومين
حرف اصلی فعل حرف علّه باشد, آن را فعل اجوف می نامند. مانند قال , عاد
3-اگر سومین حرف اصلی فعل حرف ale باشد, آن را فعل ناقص می نامند. مانند دعا , هدی
صفحه 8:
دانستیم که فعل معتل در صیغه های مختلف با
های مخصوص است. حرف عله را می توان به یک عضو بیمار تشبیه کرد که وقتی در فعلی قرار گرفت
باید به نحوی معالجه شود !
برای ایجاد سهولت در صرف فعل معتل از یکی از روش های زیر استفاده می شود:
«ساکن نمودن حرف عله » اعلال به اسکان
«تبدیل حرف عله به حرفی مناسب» اعلال به قلب
«حذف حرف عله»اعلال به حذف
4 -اکنون به صرف «فعل مثال» وج
با حروف اصلی (و ج د ) توجه کنید.
5 4وجدت
2-وجدا 5- وجدتا
3- وجدوا 6- وجدنَ
0- وجدت
1- وجدتما
ووجدتم 12- Stes
2 صیغه مت 3- وجدث 4-وجدنا
نتیجه 1 :فعل معتل مثال در زمان ماضی مانند فعل صحیح صرف می شود
صفحه 9:
6 صيعه غايب
- آيجدٌ 4- تجد
2- يجدان 5- تجدان
3- يجدون 6- يجدن
6 صيغه مخاطب
7- تجدٌ 0-تجدين
8-تجدان 1- تجدان
2- تجدن
4-نجد
9-تجدون
2 صيغه متكلم 3- اجد
نتيجه 2 : فعل معتل در زمان مضارع در تمام صيغه ها حرف عله اش حذف مى شود.
3 فعل معتل در حالت امرى مخاطب حرف عله اش در تمام صيغه ها حذف مى
به فعل a» » در باب افعال توجه كنيد :
ُفعل - افعال
269 - يُوجَدُ - اوجاد ( ایجاد)
بايد دانست که در مصدر باب افعال از فعل مثال « واو» به «یاء» تبدیل می شود.
صفحه 10:
تمرین :
متكلع: رت
مْ العداوةٌ و البَغضاءً . ( مضارع از «وقع» در باب افعال)
8
یگ مثال واوی است و در ساخت ثلاثى مزيد آن از باب افعال حرف علّه حذف نمى شود.
مضارع آن يوقَعُ است كه جون حرف ناصبه أَنْ بر سر آن آمده است به مضارع منسوب تبديل شده است
و به صورت «آن يوقع» درآمده است.
صفحه 11:
اکرم شبان
دییر ستان حضرت معصومه
بایان
