صفحه 1:
تشبيه, تركيب اضافة تشبیهی و تشخیص
صفحه 2:
تعریف تشبیه: مانند كردن کسی يا چیزی به کسی یا چیزی دیگر را تشبیه گویند.
مثلاً: على مانند جت سریع است.
صفحه 3:
۱. مشبه: چیز یا کسی که تشبیه میشود. کر علی
۲ مشبهً به: چیزی یا کسی که مشّه به آن تشبیه شده است. ae جت
۳ ادات تشبیه: کلماتی مانند: مانند. مثلء « gr همچو چونان» چنان. چون. همچون و.
۴ وجه شبه: ویژگی مشترک بین مشْبّه و مشبه به. سريع بودن
صفحه 4:
USS مهم:
شبه 9 os به. دو ركن اصلى 00 بيه هستند
كه هيج كاه از تشبیه حذف نمیشوند؛ lol Lol
تشبیه و وجه شبه میتوانند حذف شوند.
صفحه 5:
تمرین:
1 یکی نیزة تيز برداشت كيو جو دندان غول و جو جنكال ديو
نیزه: مشبه / دندان غول و چنگال دیو: مشبهٌ به/ چو: ادات تشبیه / تیز بودن ویژگی مشترک نیزه و چنگال و دندان است که به آن وجه
شبه می گوییم.
۲ این درختانند همچون خاکیان دست ها بر کردهاند ازخاکدان
درختان: مشبه/ خاکیان (آدمها): مشبهٌ به / همچون: ادات تشبیه/ ویژگی مشترک آدم و درخت در این است که آدمها برای دعا
دستشان را بالا میبرند و درختان هم شاخههایشان را به سمت آسمان بردهاند.
۳. قلب دشمن مثل سنگ است.
قلب دشمن: مشبه / سنگ: مشبةً به/ مثل: ادات تشبیه / سفت و سخت بودن ویژگی مشترک سنگ و قلب دشمن است که به آن وجه
شبه می گوییم.
۴ شهدا مانند خورشید. نورانیاند.
شهدا: مشبه / خورشيد: مشبة به / مانند: وجه شبه / نورانی بودن وییگی مشترک شهدا و خورشید است که به آن وجه شبه می گوییم.
صفحه 6:
ترکیب اضافی
صفحه 7:
ترکیب اضافی و وصفی
تعریف تر کیب اضافی: هر كاه دو كلمه به وسيلة کسره به یکدیگر اضافه شوند. تر کیب اضافی داریم. در اين تر کیب هیچ کدام از طرفین
ویژگیهای طرف دیگر را توصیف نمیکنند. در اين نوع تركيب. كلمة اول مضاف و كلمة دوم مضافٌّ اليه ناميده مى شود. مانند:
کتاب علی: كتاب مال على است.
در خانه: در برای خانه است.
دوست جواد: دوست برای جواد است.
بهار زندكى: زندگی مانند بهار است. پیوند تشبیهی دارند.
4 کسره به یکدیگر اضافه شوند و یکی از کلمات, دیگری را وصف کند. تر کیب وصفی داری
تعریف تر کیب وصفی: هر گاه دو کلمه به و
چیزی که توصیف میشود. موصوف (مورد وصف قرار گرفته) و به ویژگی آن چیز صفت میگویند.
ما
قرمز: رنگ ماشین قرمز است. (اين ترکیب وصفی است)
پسر_ کوتاه: قد پسر کوتاه است. (ترکیب وصفی)
شب تاریک: رنگ شب تاریک است. (اين تر کیب وصفی است)
صفحه 8:
راه تشخیص تر کیب اضافی و تر کیب وصفی
هر گاه بخواهیم ترکیب وصفی را تشخیص دهیم. « تر یا ترین» به صفت اضافه میکنیم. اگر معنی داد. ترکیب وصفی است و در
غیر این صورت. تر کیب اضافی داریم.
مثال ا: پسر خوب: پسر خوبتر # چون معنا میدهد. پس تر کیب وصفی است.
مثال ۲: کتاب علی: کتاب على تر * چون معنا نمیدهد. پس ترکیب اضافی است.
مثال ۳: دست خدا: دست خداتر * چون معنی نمیدهد. پس ترکیب اضافی است.
مثال ۴: بهار زندگی: بهار زندگیتر چون معنی نمیدهد. پس تر کیپ اضافی است.
مثال ۵: خانهی آبی: خانهی آبیتر * چون معنی میدهد. پس تر کیب وصفی است.
مثال ۶: کلبهی قدیمی: کلبهی قدیمیتر چون معنی میدهد. پس تر کیب وصفی است.
صفحه 9:
هر گاه در ترکیب اضافی, بين مضاف و مضافّ اليه رابطة تشبیهی وجود داشته باشد. آن تررکیب اضافی را
ترکیب اضافةً تشبیهی مینامند.
مثال ۱: من در بهار زندگیام هستم. زندگی در دورةً جوانی مانند بهار شاداب است.
مثال ۲: درخته دوستی بنشان كه كام دل به بار آرد. دوستی مانند درخت سایه و میوه دارد و کام دل به بار
میآورد.
مثال۳: بزرگان علم و ادب. چراغ هدایت را افروختند. هدایت بزرگان مانند چراغ, راه را برای ما روشن
میکند.
صفحه 10:
تشخیص یا جان بخشی:
هرگاه به موجودی یا چیزی جان ببخشیم یا ویژ گیهای انسانی دهیم. آرايةً تشخیص یا جان
بخشی به کار برده ایم.
مثال: جوجه گنجشک گفت؛ صندلی پرید؛ کتاب راه رفت؛ دست آسمان گلوی ما را گرفت؛
شب. چنگالهایش را در گلویمان فرو برد و... .
نکته: اکثر انیمیشنهایی که حیوانات و اشیا در آن نقش اصلی را دارند. از آرايةً تشخیص بهره
بردهاند.
صفحه 11:
32-8
صفحه 12:
~
آرایةٌ تشخیص در بیتی از حافظ:
ارغوان جام به سمن خواهد داد چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد
ارغوان, سمن, نر گس و شقایق همگی گل هستند. ارغوان جام سرخ رنگ را به سمن (یاسمن) میدهد و چشم
نر گس, نگران شقایق میشود.
سوال: ارغوان دست دارد که به کسی جام را بدهد؟
سوال: سمن دست دارد که جام را بگیرد؟
سوال: نرگس چسم دارد و نگران میشود؟
سوال: شقایق پا داشته که جایی برود تا نگران آمدنش باشند؟
صفحه 13:
فا هوجو 3 3 203 oe ی
نکته ویژه اختیاری: طرز ساخت تشخیص يا جان بخشی
در تشخیص یا جان بخشی. تشبیه وجود دارد. مثلا وقتی میگوییم: «جوجه گنجشک كفت» در ابتدا چنین
تشبیهی داشتیم که: «جوجه گنجشک مانند انسان گفت (حرف زد).» در این تشبیه, جوجه گنجشک. مشبه و
انسان. مشبهٌ به و حرف زدن یا گفتن وجه شبه است. حالا ما مشبه به (انسان) را از این تشبیه حذف کرده و
تنها مشبه و وجه شبه را باقى كذاشتهايم.
مثال: طرز ساخت تشخیص با جان بخشی را در موارد زیر مشخص نمایید.
۱. صندلی پرید. صندلی (مانند پرنده) پرید. چنانچه مشاهده میشود. مشبهٌ به حذف شده است.
۲ سنگ گریه کرد. سنگ (مانند انسان) گریه کرد. چنانچه مشاهده میشود. مشبةً به حذف شده است.