صفحه 1:
به نام خدا
: نام سازنده
موضوع : فصل آخر انديشه اسلامی ۲
: نام استاد مربوطه
دانشکده پیرا پزشکی رشته : علوم آزمایشگاه
صفحه 2:
8 مقدمه
ادله ولایت ولی فقبه 6
8 معنای ولایت فقیه
مبنای مشروعیت ولایت فتب6
پیشینه تاریخی ولایت فقیه
انتصاب با Be
©©اهداف و وظايف حكومت ولى فقيه
ولايت يا
فقيه
#ویزگی های ولی فقیه نقد و بر 8
صفحه 3:
ضرورت تشکیل حکومت در
صفحه 4:
زندگی اجتماعی لازمه رشد و تکامل حیات عقلی انسان است و رشد و تکامل عقلی
انسان نیز در گرو زندگی اجتماعی اوست. انسان را به خاطر دارا بودن عقل گرامی
داشته اند چرا که با به کارگیری آّن می تواند به معرفتهای نظری و عملی بی شماری
دست یابد. وجود حکومت نیز در زندگی اجتماعی انسان. یک نیاز و ضرورت فطری و
طبیعی و عقلی بشمار می آید. در اهمیت آن همین بس که هیچ جامعه پیشرفته و
منظمی را نمی توان یافت که دارای حکومت نباشد. حکومت از ارکان یک جامعه است و
حتی قبایل بدوی تحت هدایت بزرگ قبیله سرپرستی می شدند و آنها نیز به نوعی
دارای حکومت بودند.
طبعا دین اسلام که دین خاتم است و برای تمام نیازهای اساسی انسان دستور و برنامه
دارد. برای تشکیل حکومت نیز دارای برنامه است . اسلام دلایلی برای لزوم و ضرورت
مت دا د. که به اختصار به آنها می پردازیم .
صفحه 5:
پیامبر اسلام - که الگوی همه مسلمانان است - با ورود به مدینه
بی درنگ حکومت اسلامی تشکیل داد و برای حفظ کشور اسلامی
سپاهی رابنیان نهاد. فرمان جنگ و صلح صادر کرد. با برخی از
گروه ها معاهده پست . برنامه های اجتماعی و اقتصادی تنظیم و
قوانین قضایی اسلام را اجرا نمود و برای مناطق دیگر حاکمانی
تعیین کرد.
تشکیل حکومت در متن دستورات و تعالیم اسلامی است که در
ادامه به برخی از اين تعالیم اشاره میکنیم .
صفحه 6:
9
حکومت امکان پذیر نیست
۱ و RC Berd
تشکیل حکومت است
صفحه 7:
صفحه 8:
ات مرن میت سس
Cay فقیه در عصر غیبت مسئله نوظهوری نیست که اخیرا فقها
مطرح کرده باشند. بلکه از یک سو در احادیث پیامبر و امامان
معصوم لب ريشه دارد؛ بدین بیان که در این احادیث , از فقها و
مجتهدان به عنوان نواب عام امام معصوم یاد شده است. از سوی
دیگر. يس از غیبت حضرت ولی عصر بلااشتعال نیز فقیهان و
مجتهدان بزرگی چون شیخ طوسی. ابن ادريسء علامه حلی. محقق
کرکی . ملا احمد نراقی . شیخ مر تضی انصاری و صاحب جواهر به این
موضوع تصریح کرده اند. در ادامه به اختصار به پاره ای از این تعاییر
اشاره میکنیم .
صفحه 9:
در روزگار ما عملا نظریه ولایت فقیه را جامه عمل پوشاند و حکومتی براساس ولایت فقیه بنیان
نهاد. ایشان در تعبیری می فرماید: ِ
موضوع ولایت فقیه. چیز تازه ای نیست که ما آورده باشیم. بلکه این مسئله از اول مورد بحث
بوده است ... در هر حالء این مسئله تازگی ندارد و ما فقط موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار
دادیم و شعب حکومت را ذکر کرده و در دسترس آقایان گذاشتیم تا مسئله روشن تر گردد. ...
والا مطلب همان است که بسیاری از فقیهان فهمیده اند.
همچنین Olde! در باب ویژگیهای ولی فقیه و اختیارات او معتقد است ولایت فقیه, ولایت کسی
است که عادل و علم به قوانین اسلام است و همان اختیاراتی را دارد که پیامبر و امامان معصوم
در اداره حکومت داشتند؛ یعنی فقیه هنگامیکه حکومتی تشکیل داد و خواست حدود اسلامی را
اجرا کند و مثلا خمس و زکات بگیرد. کیفیت و کمیت آن با آنچه معصومین میکردند. تفاوتی
ندارد. البته نباید پنداشت که مقام فقها و پیامبر و امامان معصوم یکی است. بلکه حکومت وظیفه
ای است یکسان بر دوش آنه.. A
صفحه 10:
اما مسئله اجرای حدود. مربوط به سلطان و حاکم اسلامی است که از سوی_خدا
نصب مي شود و آنان» همان امامان هدایت از آل محمد اله هستند و کسانی که
امامان, آتها رابه عنوان امیر يا حاکم نصب می کنند و امامان» اجرا و اقامه حدود
رابه فرض امکان, به فقهای شیعه پیرو خود واگذار کرده اند. اگر برای ولایت
در آنچه ذکر کردم سلطان عادل وجود نداشت. sub فقهای ole اهل حقء
صاحب نظر, خردمند و بافضیلت. ولایت آنچه را که به عهده سلطان عادل است.
برعهده بگیرند.
از کلام شیخ مفید به خوبی برمی آید که اجرای حدود به ترتیب. حق امامان
معصوم علی و سپس کسانی است که از طرف آنان منصوب خاص اند و پس از
آن در صورت - امکان تشکیل حکومت. Go فقهای شيعه است. ۳
صفحه 11:
از عمل و فتوای اصحاب در ابواب فقه. عمومیت ولایت فقیه استفاده می
شود. بلکه شاید از نظر آنان این مطلب از مسلمات يا ضروریات و
بدیهیات باشد.۲ نظر من این است که خداوند اطاعت از فقیه را به عنوان
اولی الامر بر ما واجب کرده است و دلیل آن اطلاق ادله حکومت فقیه به
حدود و اجرای آن در روز گار غیبت واجب است؛ زیرا نیابت از امام
معصوم طلا در بسیاری از موارد برای فقیه جامع الشرایط ثابت می باشد.
فقيه در امور اجتماعی. همان جایگاهی را دارد که امام معصوم دارد. از اين
جهت. فرقی بین امام علی و فقیه نیست ... اگر فقیهان از امام معصوم سال
dole Cols نداشته باشند. تمام امور مربوط به شیعه تعطیل می ماند. از اين
رو کسی که سخنان وسوسه انگیز درباره ولایت عامه فقیه می گوید. ee
طعم فقه را نچشیده و معنی و رمز سخنان معصومان را نفهمیده است
صفحه 12:
در اسلام هدف حکومت. عمل به دستورهای الهی است که برای سعادت
مادی و معنوی انسانها وضع شده است. حاکمان اسلامی. حکومت را نه
برای برخورداری از مواهب مادی, بلکه وسیله ای می دانند برای احقاق
حق و ابطال باطل و بپیشک. حکومت وظیفه و امانت خطیری است که
خداوند برعهده آنان نهاده است. بنابراین حکومت فی نفسه نزد آنان
ارزشی ندارد .
صفحه 13:
البته برپایی حق, ابعاد مختلفی دارد که عمل به تعالیم اسلامی و اجرای عدالت و
مساوات و برادری در جامعه, از مصادیق آن است. از این رو, اهداف حکومت ولی فقیه
که ادامه دهنده رسالت پیامبر و امامان معصوم ع است. نیز همان اهداف و وظایف
حکومت آنان بشمار می رود. برخی از اهداف حکومت ولی فقیه عبارتند از:
با عمل به تعالیم اسلام و ساختن جامعه ای نمونه. زمینه تشکیل حکومت جهانی
حضرت ولی عصر وانیل را فراهم آورد؛ چرا که اسلام دین جهانی است
عدالت را در تمام ارکان حکومت و جامعه بربا سازد؛ زیرا اسلام به قدری به عدالت
ارج نهاده که مأموریت پیامبر را اجرای آن می داند.
برادری و برابری را در جامعه محقق سازد؛ در آموزه های ماء مومن برادرمومن
است و مسلمان باید رنج و شادی دیگران را رنج و شادی خود بداند. همچنین ولی
فقیه می باید در برابر قانون. مساوات را حکم فرما سازد.
سطح معنویات و فضایل اخلاقی جامعه را اعتلا بخشد .
صفحه 14:
اداره و تدبیر جوامع انسانی به دو عامل مهم نیاز دارد که از هم جدایی ناپذیرند: یکی
قوانین و مقررات و دیگری حکومت برای اجرای آنهاء پیامبر اسلام را در احادیث
معتبر و متواتر, قرن و عترت خود را لازم و ملزوم هم دانسته است؛ آن سان که
جدایی آنها موجب هلاکت و گمراهی مسلمانان میشود. یک وجه این گفته تن است
که قرآن. مبنای قوانین و احکام الهی برای هدایت جامعه است و عترت نیز تبیینگر و
عامل اجرایی این مجموعه احکام و مقررات. اصولا قوانین و نظامات اجتماعی.
نیازمند محری _است. بنابراین در هر جامعه ای علاوه بر قانون مجری نیز لازم
است. در عصر پیامبر و امامان معصوم مجری قوانین الهی خود آنان بودند. ولی در
زمان غیبت. وظیفه اجرای احکام الهی برعهده ولی فقبه است.
صفحه 15:
7 7 1
شك كسى كه مسئوليتى را مى يذيردء بايد از وي كى هاى متناسب با آن مسئوليت نيز
Pa 0
آكاهى از
قانون اسلام
صفحه 16:
صفحه 17:
صفحه 18:
حاکم اسلامی باید توانایی مدیریت جامعه اسلامی را دارا باشد تا بر مشکلات داخلی و
خارجی فائق آید. افزون بر آیات قرآن و روایات. عقل نیز بر این امر گواهی
میدهد . پیامبر اسلام او بر اهمیت این ویژگی چنین اشاره می نماید:
فردی لیاقت و شایستگی امامت را دارد که دارای سه خصلت باشد: ۱. تقوایی که او
را از نافرمانی خدا باز دارد؛ ۲. بردباری و حلمی که غضبش را کنترل کند؛ ۳ نیک
حکومت کردن بر زیردستان, به گونه ای که برای آنان - همانند پدری مهربان باشد.
حسن ولایت و یا نیک حکومت کردن. عنوانی است از کاردانی و شایستگی در امر
حکومت و حلم و بردباری برای کنترل غضب نیز یکی دیگر از عناصر کاردانی در
امر حکومت است. زیرا اگر حاکم اسلامی خشمگین و تندخو باشد. پیوندش با مردم
گسسته می شود و پیشک چنین شخصی صلاحیت لازم برای تدییر جامعه را نخواهد
=
صفحه 19:
عدالت یعنی هر چیزی را در جایگاه و موضع خود قرار دادن و
حقوق همه افراد را مراعات کردن . صفت عدالت آن چنان
می داند. قر آن و روایات و عقل گواهی میدهند که نباید امر
رهبری جامعه را به افراد ظالم سپرد؛ چنان که در آیه ای آمده
است:
و به کسانی که ستم کرده اند متمایل مشوید که آتش دوزخ به
شما مى رسد.
=
صفحه 20:
اگر حاکم اسلامی از کمالات و فضایل اخلاقی
برخوردار باشد. آنها را در جامعه نیز ترویج مینماید؛
همان گونه که پیامبر می فرماید: همانا من برانگیخته
شدم تا مکارم اخلاق را در جامعه به کمال رسانم.
حاکم اسلامی باید از صفات ناپسند نیز مبرا باشد.
صفحه 21:
دلايل اثبات ولايت فقيه به دو دسته عقلى و نقلى تقسيم مى شود. براى اثبات
حكم شرعى مى توان به جهار منبع كتاب. سنت معصومان عاليةٌ ؛ اجماع و عقل
Pe Senay Fas) Feo PRES pe OSC eo ا ا 0
|
۳۹
۳ م
صفحه 22:
خردمندان هنگامی که بخواهند مسئولیت مهمی را به کسی واگذار کنند. چند ویژگی
را در نظر میگیرند ز 1
۱. آگاهی فرد به آن مسئولیت و چگونگی انجام آن؛ ۲. توانایی او بر انجام چنین
مسئولیتی؛ ۳. امانت داری وی در انجام آن مسئولیت به گونه ای که در كارش
حال جامعه اسلامی را در نظر بگیرید که میخواهد قوانین اسلامی. عدالت. فضایل اخلاقی
و تعلیم و تربیت اسلامی را در آن جامعه حکم فرما سازد و در پی آن است که با تعیین
حاکمی. این امور را محقق سازد. طبعا عقل حکم میکند که چنین حاکمی بايد آكاه به
مسائل دینی. کاردان در امر مدیریت. عادل و برخوردار از کمالات اخلاقی باشد. بی
گمان مصداق چنین شخصی فقیهان و مجتهدان جامع الشرایط هستند
=
صفحه 23:
حال باید پرسید پیامبر تا چه
وظايفى داشت كه بايد جانشينان
او نيز آنها را برعهده كيرند تا
صفحه 24:
منشا مشروعیت یکی از سل اساسی در باب ولایت Ab مبنای
مشروعیت آن است. مشروعیت به معنای حقانیت و برحق بودن و
یا دلیل مقبول و معتبر داشتن برای چیزی است. هرقدرتی از
جمله ولایت فقیه برای اثبات حاکمیت خود به دلیل پذیرفتنی نیاز
دارد که به آن مشروعیت می گویند. به بیان دیگر. هنگامی که مى
گوییم مشروعیت یک حکومت چیست. یعنی فرد پاخود حاکمیت
دینی و ولایت فقیه را پپذیرد و یا از آن سر باز زند؛ چنان که
پذیرش اصل دین نیز از سر اختیار و آ گاهی است.
صفحه 25:
حال بايد به اين يرسش بنیادین پاسخ داد که حاکمیت ولی فقیه انتصابی است با انتخابی؟
به بیان دیگر. آیا ولی فقیه از طرف خدا و معصومین عال به اين مقام منصوب شده با اینکه
مردم او را بر گزیده اند؟
پاسخ اينکه در حاکمیت انتصابی. نصب به دو معنا به کار می رود: نصب خاص ونصب عام.
نصب خاص آن است که خداوند فردی را با اسم و مشخصات معین به رهبری جامعه
اسلامی بگمارد؛ چنان که درمورد پیامبر و امامان معصوم لالی صورت گرفت. اما نصب عام
آن است که خدا و معصومین علی فرد خاصی را با اسم و مشخصات به رهبری جامعه
اسلامی معین نکرده اند. بلکه صفات و ویژگی هایی را بیان نموده اند که در هر فردی
يافت شود. او صلاحیت رهبری را دارد. بدین ترتیب در عصر غیبت. ولی فقیه با نصب عام.
حق حاکمیت می یابد؛ زیرا ویژگی های مطرح شده در آیات و روایات برای رهبری در او
CSL می شود.
صفحه 26:
از اين رو حکومت او مورد قبول و رضای خدا و معصومین ع است. مردم نیز وظیفه دارند
این حق حاکمیت را که واقعا در خارج وجود دارد. کشف و شناسایی کنند و چنین حاکمیتی
را بپذیرند.
بنابراین حاکمیت ولی فقیه از یک سو انتصابی است؛ یعنی صفاتی را که قرآن و معصومین
عالی برای رهبری جامعه اسلامی برشمرده اند در ولی فقیه وجود دارد و رضایت خدا در
چنین حاکمیتی است. از این رو چنین رهبری. منصوب عام از جانب خداست.
اما از سویی دیگر. حاکمیت ولی فقیه انتخابی است؛ به این معنا كه مردم باید با انتخاب و
رای خود چنین حاکمیتی را بپذیرند تا تحقق و استقرار یابد. ولی فقیه در اصل تشکیل
حکومت به زور متوسل نمی شود؛ همان گونه که روش پیامبر و امامان معصوم او نیز چذ
بود. درنتیجه حاکمیت ولی فقیه , هم انتصابی است (در اصل ثبوت) و هم انتخابی در تحقق
و استقرار آن).
صفحه 27:
یکی از پرسش های مهم در باب حاکمیت ولی فقیه آن است که آیا این حاکمیت از باب
ولایت است با وکالت؟
حاكميت وكللتى آن است كه حاكم مقام و سمت خود را از مردم دريافت كند. طبعا در اين
حاكميت. حاكم (يا وكيل) نايب و جانشين آنها در تأمين خواسته هایشان است .
هرجند برخلاف شريعت باشد. به تعبيرى معيار تصميم حاکم. تشخیص مردم يا موکلان)
است. در اين نوع حاکمیت. حاکم پیش از انتخاب مردم. برای حکومت مشروعیتی ندارد.
زاین رو مردم می توانند هر فردی را به عنوان وکیل خود انتخاب کنند. درواقع اين نوع
حاکمیت تنها بر پایه نظر و تصمیم مردم استوار است.
اما حاکمیتی ولایتی است که حاکم اسلامی, مقام و سمت خود را دست کم در مقام ثبوت از
خدا و معصومین با دریافت نماید. در این حاکمیت. معبار تصمیم گیری حاکم. قوانین دینی
و تشخیص خود حاکم است که آن هم ضوابط دینی است .
صفحه 28:
حاکمیت وکالتی, بر دید گاهی انسان مدارانه استوار است؛ بدین بیان که حکومت و
ولایت حق مردم است و طبعا تمام حقانیت آن به مردم باز می گردد. این نوع
حاکمیت برخلاف آموزه های دینی است؛ زیرا حق حاکمیت و اطاعت. تنها از آن
خدا و کسانی است که از جانب خدا اجازه حاکمیت دارند. همچنین با توجه به
دلايل عقلى و نقلى ولايت فقيه. چنین ولایتی ازیک سو منصبی الهی است که از
سوی خدا و معصومین عالی به ولی فقیه داده شده و از سوی دیگر استقرار چنین
حاکمیتی بر پذیرش مردمی مبتنی است. از این رو. چنین حاکمیتی نمی تواند تمام
اعتبار و تحقق خود را از مردم بگیرد؛ در حالیکه در حاکمیت وکالتی. حاکم که
وکیل مردم است. تمام حقانیت خود را از مردم می گیرد. بنابراین براساس آموزه
های دینی نمی توانیم ولایت فقیه را از باب وکالت بدانیم.
3
صفحه 29: