فصل پنجم طرح های تجربی

فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت مطالعات همبستگی و علّی در یک مطالعه هم بستگی : تعيين عوامل مهمي كه واريانس را در متغير وابسته تبيين مي‌كند. • در محيط طبيعي در یک مطالعه علی : جدا سازی متغيري كه متغير وابسته را تحت تأثير قرار مي‌دهد. • دخالت در جريان طبيعي رويدادها فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت مطالعات همبستگی و علّی در یک مطالعه هم بستگی : در یک مطالعه علی : تنها مشخص مي‌كنيم كه X، Rو Tبااگر Xنباشد Yهم اتفاق نمي‌افتد. متغير Yهمپراش‌اند. يعني :وقتي اين متغيرها كم يا زياد مي‌شود ،متغير Yهم كم يا زياد مي‌شود. متغير Xموجب متغير Yمي‌شود و امكان رابطه برعكس وجود ندارد. فصل پنجم طرح های تجربی براي اينكه بتوانيم بگوييم Xموجب Yشده است، بايد سه شرط محقق شود: )1هر دو متغير همپراش باشند. )2متغير Xبر متغير Yتقدم زماني داشته باشد. )3هيچ متغير ديگري نبايد موجب تغيير در متغير وابسته Yشود. روش های تحقیق در مدیریّت فصل پنجم طرح های تجربی طرحهاي تجربي يا آزمايشي بر دو گونه‌اند: .1تجارب آزمايشگاهي: ‏در محيط هاي ساختگي ‏كنترل و يا دستكاري روابط متغيرها براي مشاهده رابطه علت-معلولي روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرحهاي تجربي فصل پنجم طرح های تجربی طرحهاي تجربي يا آزمايشي بر دو گونه‌اند: .2تجارب میدانی : در طرح های میدانی آزمودنی ها را در محيط واقعي كار مورد مطالعه قرار میدهیم . روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرحهاي تجربي فصل پنجم طرح های تجربی كنترل چیست ؟ حصول اطمینان از عدم وجود عامل ناشناخته ای غیر از Xکه بر Yاثر داشته باشد . در يك تجربه آزمايشگاهي اين اثر بايد توسط پژوهشگر كنترل شود. روش های تحقیق در مدیریّت فصل پنجم طرح های تجربی دستکاری متغیر مستقل چیست؟ ايجاد سطوح مختلف متغير مستقل براي ارزيابي تأثير آن بر متغير وابسته. مثال :بررسی اثر تغیرات سطح روشنایی محیط کار بر میزان تولیدات کارگران خط تولید متغيaر مسaتقل :ميزان نور (نوع المپ‌هاي استفاده شده) كاربندي متغيaر مسaتقل :پنaج دسته المپ‌هاي ،40 150 ،100 ،60و 200وات از نوع رشته‌اي روش های تحقیق در مدیریّت دستكاري متغير مستقل فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت مهار متغیر های مزاحم فصل پنجم طرح های تجربی .1همسان کردن (جور کردن) گروه ها : مهار متغيرهاي مزاحم از طريق توزيع عمدي ويژگيهاي ناخواسته (ويژگيهايي كه در مطالعه مورد توجه نيستند) در ميان گروهها روش های تحقیق در مدیریّت مهار متغیر های مزاحم فصل پنجم طرح های تجربی .1همسان کردن (جور کردن) گروه ها – مثال: گروه 2 گروه 1 7 7 زن 2 2 مرد 9 9 جمع روش های تحقیق در مدیریّت مهار متغیر های مزاحم گروه 3 7 2 9 گروه 4 7 2 9 توزیع زنان در گروه های مطالعه در میان مردان به نحوی که تعداد آنها برابر باشد و یا در صورت عدم تساوی حجم نمونه نسبت زنان به مردان یکسان باشد. فصل پنجم طرح های تجربی .2توزیع تصادفی (تصادفی سازی) : • شانس مساوي همه اعضا براي عضويت در هر يك از گروهها • انتخاب كام ً ال تصادفي افراد و نيز گروهها • توزيع متغيرaهاي مزاحم با احتمال مساوي ميان گروهها روش های تحقیق در مدیریّت مهار متغیر های مزاحم فصل پنجم طرح های تجربی .2توزیع تصادفی (تصادفی سازی) : مزاياي توزيع تصادفي .1 عدم نیاز به شناسائي کليه عوامل ناخواسته .2 رهایی از محدوديت تعداد آزمودني در جوركردن گروهها روش های تحقیق در مدیریّت مهار متغیر های مزاحم فصل پنجم طرح های تجربی • تحت فشار قراردادن افراد براي شركت در تجربه آزمايشي • در نظر نگرفتن شأن افراد • فريب‌دادن آزمودني‌ها در مورد هدف واقعي پژوهش • قراردادن آزمودني‌ها در معرض فشار جسمي يا رواني روش های تحقیق در مدیریّت مسائل اخالقي در پژوهش‌هاي آزمايشي فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت مسائل اخالقي در پژوهش‌هاي آزمايشي • جلوگيري از انصراف آزمودني ها از ادامه همكاري • استفاده از نتايج پژوهش به ضرر آزمودني‌ها • قراردادن آزمودني‌ها در معرض فشار جسمي يا رواني • منتفع نكردن گروه كنترل (شاهد) از مزاياي آزمايش فصل پنجم طرح های تجربی استدالل : )1شرکت نکردن افراد بسياري از سازمان در پژوهش )2بهره مندي کمتربرخي گروه هاي آزمايش بر اساس ميزان دستکاري )3بهره بردن نهائي همه سازمان از نتايج پژوهش روش های تحقیق در مدیریّت مسائل اخالقي در پژوهش‌هاي آزمايشي فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع روایی : • روایی درونی : در صورتی که یک پژوهش روایی درونی داشته باشد میتوان از نتایج آن مطمئن بود. • روایی بیرونی : در صورتی که یک پژوهش روایی بیرونی داشته باشد میتوان نتایج آن را به دیگر موقعیت ها تعمیم داد. فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت بررسی رابطه انواع طرح تجربی با انواع روایی تجربه میدانی تجربه آزمایشی روایی درونی پایین باال روایی بیرونی باال پایین فصل پنجم طرح های تجربی برای رفع این مشکل چه باید کار کنیم ؟ همانطور که مشاهده میشود روایی درونaی و بیرونaی بaا یکدیگaر رابطه عکس دارند. در ابتدا برای بدسaت آوردن روایی درونaی آزمایش تجربی انجام داده سaپس برای کسaب روایی بیرونی آن را به صورت میدانی نیز تکرار میکنیم. روش های تحقیق در مدیریّت فصل پنجم طرح های تجربی 7عامل که حتی بهترین طرح های آزمایشگاهی نیز از آنها در امان نیستند ! • اثر تاریخچه • اثر تعصب گزینش • اثر بلوغ • اثر رگرسیون آماری • اثر آزمون • اثر افت • اثر ابزار روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی • اثر تاریخچه بaه تأثیر رویدادهaا یaا عواملی اطالق میشود که در حیEن انجام آزمایش به ناگاه پدیaد آمده ،رابطaه علaت و معلولaی متغیرها را دستخوش تغییر قرار میدهد. روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت • اثر تاریخچه انواع تهدیدهای روایی درونی مثال :تبلیغ اسaتفاده از فaرآورده های لبنaی از سaوی صaنف تولید کنندگان لبنیات در هنگام آزمایaش اثaر یکی از برنامaه های جدیaد تبلیغاتaی یaک تولید کننده پیرامون یکی از محصوالت خود فعاليت ترويجي خارج از برنامه فروش ‏T3 فعاليتهاي ترويجي ‏T2 ‏T1 فصل پنجم طرح های تجربی • اثر بلوغ پیامدهaا فرآیندهای زیسaت شناختی و روان شناختaaی که در گذر زمان میتوانaد پاسaخ هaا آزمون شونده را تحت اثر قرار دهد. روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت • اثر بلوغ انواع تهدیدهای روایی درونی مثال :کسب تجربه در حین آزمایش کردن اثر یک فaناوری جدید بر کارایی پرسنل. كسب تجربه استفاده از ITتوسط كارمندان جوان افزايش كارايي ‏T2 ‏T3 ‏T1 فصل پنجم طرح های تجربی • اثر آزمون در روش پيش‌آزمون-پس‌آزمون در اغلب تجربه‌هاي آزمايشي ،انجام پیش آزمون باعث حساس شدن آزمودنی نسبت به رابطه علت-معلول می شود. روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی • اثر ابزار ایaن گونaه اثaر بaه واسaطه تغییر در ابزار سaنجش در پیش آزمون و پس آزمون رخ میدهد. مثال :انجام پیش آزمون توسaط محقق، و انجام پaس آزمون توسط عده ای از مدیران. روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی • اثر تعصب گزینش گزینش نامناسب آزمودنی برای گروه های کنترل مثال :انتخاب افرادي از طبقات محروم براي گروه آزمايش بaا اين نيaت كaه اين افراد در طول آزمايش اعتراض نكنند. روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی • اثر رگرسیون آماری(بازگشت آماری) : ناشی از انتخاب اعضایی برای آزمایش است که مقدار متغیر وابسته برای ایشان در حداکثر و حداقل میباشد .فلذا داده ی حداقل و حداکثر به میانگین نزدیک میشود( گرايش به سمت حد مياني). روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی • اثر افت : کاهaش تعداد آزمودنی های گروههای کنترل در جریان پژوهaش که منجaر بaه تغییر ترکیب گروه ها در طول زمان میشود. مثال :کاهش عده ی آزمودنی ها به علت بیماری،مرگ،مسائل خانوادگی،مشکالت رفت و آمد و غیره ... با خروج افراد از آزمايش نمي‌توانيم مشخص كنيم چه ميزان از معلول ناشي از كاربندي ما و چه ميزان .ناشي از افراد خارج شده از آزمايش است روش های تحقیق در مدیریّت انواع تهدیدهای روایی درونی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت عوامل موثر بر روایی بیرونی • عدم امکان اجرaاي طرح در محيط طبيعي سازمان • تهديد گزينش آزمودني ها :در تجربه واقعي گزينش آزمودني ها بسيار مشکل است. فصل پنجم طرح های تجربی با وجود تمام موارد مطرح شده ایaن سaوال برجaا میمانaد که اساسا ضرورت طرح تجربaی چیست و چEه هنگام بایaد از طرح تجربی استفاده کرد؟ روش های تحقیق در مدیریّت فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت آيا پيگيري اثرات علي ضروري است؟ طرح تجربی .انجام ندهید نه هم روايي دروني و هم روايي بيروني اهميت دارد روايي دروني مهمتر از روايي بيروني تعميم پذيري مهمتراز روايي دروني ابتدا تجربه آزمايشگاهي سپس تجربه ميداني نه آري ،و اگر تجربه آزمايشگاهي تجربه ميداني آیا محدودیت هزینه وجود دارد؟ انجام طرح تجربي پيشرفته آري انجام طرح تجربي ساده فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی 1. ‏o ‏x •ضعيف ترين طرح است. •مقايسه در آن نيست. •متغير وابسته پيش از كاربندي اندازه گيري نمي شود. گروه تجربی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت طaرح پaaaيشآزaمونو پaaaسآزaمون2. ‏aل بaaaا گaaaروaه aتaaaجربaي(طaرح پaaaان ) ‏o2 ‏x ‏E o2  o1 ‏o1 انواع طرح های تجربی گروه تجربی تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت طaرح پaaaسآزaمونبaaaا گaaaروaه aهایتaaaجربaيو 3. كaaaنترaل ‏o1 ‏x ‏o2 ‏E o1  o2 انواع طرح های تجربی گروه تجربی گروه کنترل تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح شaaaبه پaaaانaل3. ‏x ‏o1 ‏o2 گروه تجربی گروه کنترل ‏E o2  o1 تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت طaرح پaaaيشآزaمونو پaaaسآزaمون4. بaaaا گaaaروaه aهايتaaaجربaيو كaaaنترل ‏aیک )طaرح کالس ( ‏o2 ‏o4 ‏x انواع طرح های تجربی ‏o1 گروه تجربی ‏o3 گروه کنترل ]) E [(o2  o1)  (o4  o3 تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی طaرح پaaaيشآزaمونو پaaaسآزaمون4. بaaaا گaaaروaه aهايتaaaجربaيو كaaaنترل ‏aیک )طaرح کالس ( روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی اجرای این طرح در عمل دشوار است: •عدم امکان سنجش مجدد همان گروه بررسی شده •دشواری تشکیل گروه کنترل •غیر ممکن بودن اعمال مداخله به خاطر مالحظات اخالقی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح چaهار گaaaروaهیسaaاaaلومون5. ‏o2 ‏x ‏o4 ‏o5 ‏x ‏o6 ‏o1 ‏o3 گaaaروaه1 a تaaaجربaیگروه کنترل2 - گaaaروaه- 3 a تaaaجربaی گروه کنترل 4 - فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح چaهار گaaaروaهیسaaاaaلومون5. اگر Eها مشابه باشند،رابطه علت و معلولی از باال ترين روايی برaخوردار است. )E (o2  o1 ) E (o2  o4 ) E (o5  o6 ) E (o5  o3 ]) E [(o2  o1)  (o4  o3 فصل پنجم طرح های تجربی وaیژaگaیهایطaرح چaهار گaaaروaهیسaaاaaلومون5. •زیاد بودن تعداد آزمودني ها •دقت زياد در طراحي پژوهش •مدت زیاد برای اجراي آزمايش •هزينه زياد اجرا روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح پaaaانaلوا پaaaسنaaگر6. زمان حال ‏o2 ‏x )وaقایع گaaaذشaته( ‏E o2   o1 زمان گذشته ‏ o1 گروه تجربی تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح آزaمایشوا پaaaسنaaگر7. زمان حال ‏o2 ‏o4 )وaقایع گaaaذشaته( ‏x زمان گذشته ‏ o1 ‏ o3 ])]E [(o2  [o1])  (o4  [o3 گروه تجربی گروه کنترل تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی طaرح مaقطعی8. زمان حال ‏o2 وقایع گذشته زمان گذشته گروه تجربی ‏o4 گروه کنترل ‏E o2  o4 تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت 9. طaرح مaطاaaلعه مaورد یaaکضaaرب زمان حال ‏o2 وقایع گذشته انواع طرح های تجربی زمان گذشته گروه تجربی ? E o2  تaaaاثaیر: کارaبaندی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت انواع طرح های تجربی و تهدیدات روایی درونی پيش آزمون و پس آزمون با گروه تجربي پس آزمون با گروه هاي تجربي و کنترل پيش آزمون و پس آزمون با گروه هاي کنترل طرح چهار گروهي سالومون طرح شبه پانل طرح پانل وا پس نگر طرح آزمایش وا پس نگر دشواری استنباط رابطه علی -آزمون -ابزار- تاريخچه -بلوغ -افت بلوغ -افت -سو گیری گزینش افت افت دشواری استنباط رابطه علی -دشواری همتا سازی دو گروه دشواری استنتاج رابطه علی -یاد آوری گزینشی یاد آوری گزینشی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت شبیه سازی نوعaی آزمایaش یaا تجربaه اسaت که در محیطی بسیار همسان با محیط واقعی صورت میگرد . شبیه سaaازی جایگاهaaی بینابین تجربه آزمایشگاهaی و تجربaه میدانaی دارد .در شبیه سaازی محیط سaاختگی ای پدیaد مaی آوریم که از واقعیت چندان دور نیست. فصل پنجم طرح های تجربی در شبیه سaازی آزمودنaی ها را در طول یaک مدت معین در معرض دنیای واقعی قرار داده و آنهaا را بaه طور تصادفی در گروه های کار بندی قرار میدهند. الزم بaه ذکر اسaت روابaط علی را میتوان در شبیه سaازی آزمون کرد چرا که هم دستکاری و هم کنترل میسر است. روش های تحقیق در مدیریّت شبیه سازی فصل پنجم طرح های تجربی شبیه سازی بر دو نوع است : شبیه سازی تجربی : ماهيaت و زمانبندي رويدادهاي شaبيه سازي شده کام ً ال توسط پژوهشگر تعيين مي شوند. روش های تحقیق در مدیریّت شبیه سازی فصل پنجم طرح های تجربی شبیه سازی بر دو نوع است : شبیه سازی آزاد : جريان وقايع و رويدادها تا حدي متاثر از بازتاب آزمودنaي هaا نسaبت به محرک هاست. روش های تحقیق در مدیریّت شبیه سازی فصل پنجم طرح های تجربی روش های تحقیق در مدیریّت خسته نباشید !