صفحه 1:
: ۳ ۰
Tossa.
صفحه 2:
صفحه 3:
از درون اتم
يفضيو
صفحه 4:
0
5
در این درس ما با ساختار اتم آشنا ميشويم!!!
تا حدود ۱۵۰ سال پیش دانشمندان معتقد بودند اتم کوچک
ترین ذره تشکیل دهنده ی ماده است . اما با پیشرفت علم و
فناوری. دانش و پژوهش گسترش یافت و اطلاعات بیشتری
به دست rol كه این اطلاعات نشان داد اتم‌ها از ذره های
کوچک تری به نام های: الکترون» پروتون و نوترون تشکیل
شده‌اند.
صفحه 5:
لأ اين ذره ها مانند ساير مواد جرم دارند : به
طورى كه جرم يروتون با نوترون تقريبا برابر
است. درحالى كه جرم الكترون در مقايسه با
پروتون و نوترون بسیار کم است . برخى از
ذره هاى تشكيل دهنده اتم علاوه بر جرم بار
هم دارند.
صفحه 6:
لا ساختار فرضى عنصر های هیدروژن, کرین و اورانیم[[1[0]
صفحه 7:
! تعداد پروتون های اتم هر عنصر را عدد اتمی
آن —— اراد پروتون های آتم قر
پروتون هاء نوع اتم هم تغییر می AS ۱
میگیریم که هر اتم کربن 6 پروتون و هر اتم
هیدروژن 1 پروتون دارد.
صفحه 8:
لا عنصر ها و نشانه های شیمیایی آنها
از بين pail ١١8 شناخته شده, حدود ٩۰ عنصر به طور
طبیعی وجود دارد و بقیه به صورت مصنوعی ار عناصر دیگر
در آزمایشگاه ها ساخته شده اند. برای مثال اورانیوم
عنصری طبیعی است. پلوتونیوم عنصری مصنوعی است که
از اورانیوم ساخته می‌شود. هر عنصر با نماد شیمیایی یا
نشانه مشخصی نشان میدهند. در واقع نماد ها یک یا دو
حرف از نام لاتين آن عنصر هستند که به جای نام کامل آن
نوشته می شوند. . اگر نماد عنصر یک حرفی باشد , با حرف
بزرگ لاتين نوشته می شود و درصورتی که دو حرفی باشد ,
حرف اول آن بزرگ و حرف دوم آن کوچک نوشته می شود.
صفحه 9:
1
نمونه
DOD vais Jl sl
لا
صفحه 10:
] نام و نشانه برخی عنصر هال0][0
صفحه 11:
1 ای ساختار اتم
اتم ها بسیار ریز هستند به طوری که با چشم
نمی‌توان آن ها را مشاهده کرد .دانشمندان برای این
كه بدانند ساختار اتم چگونه است و ذره های ریز در
ن اتم چگونه در کنار هم قرار گرفته اند , آزمایش
های مختلفی انجام دادند و با روش های غیر مستقیم
اطلاعاتی از درون اتم به دست آوردند. نتایج
ازمایش ها دانشمندان نشان می‌دهد که هر اتمی
دارای یک هسته است هسته در مرکز اتم قرار دارد و
پروتون و نوترون ها داخل این هسته جای دارند و
الکترون ها در اطراف هسته هستند .
صفحه 12:
| پروتون و نوترون © درون هسته
؟ له الکترون 4 در اطراف هسته
صفحه 13:
۲ نکته!!!
*می‌دانیم که پروتون ها دارای بار مثبت هستند ,در حالی که
نوترون‌ها خنثی می‌باشند بنابراین هسته هر اتم دارای بار
*از ان wie که هسته دارای ذرات سنگین پروتون و نوترون
است بیشتر جرم اتم در هسته آن متمرکز ست .*حجم هسته
pil بسیار کوچک است به طوری که اگر اندازه اتم زا به اندازه
استادیوم فوتبال تشبیه کنیم هسته اتم مانند یک توپ در مرکز
این زمین است
*حجم هسته اتم بسیار کوچک است به طوری که اگر اندازه
pil زا به اندازه استادیوم فوتبال تشبیه کنیم هسته اتم مانند یک
توب در مركز اين زمين است
صفحه 14:
صفحه 15:
1 جالبه بدونید نیلز هنریک داوید بور فیزیک‌دان دانمارکی بود که این
مدل را اختراع کرد نیلز در سال ۱۸۸۵ میلادی در کپنهاک دانمارک
متولد شد . بور برای فهم ساختار اتم تلاش های زیادی کرده و در
نهایت مدل اتمی خود را ارائه داد وی در سال ۱۹۲۲ موفق به
دریافت جایزه نوبل گردید . بور انسانی شریف و ساده زیست بود و
در محیط کارش روحیه ای شاد و سرشار از محبت می آفرید
صفحه 16:
0 مدل بور به مدل منظومه شمسی معروف است زیرا
ختار اتم در اين مدل بسيار شبيه منظومه شمسى
است همان طور كه در منظومه شمسى سيارات به دور
خورشيد مىجرخند در مدل بور الكترون ها در مسير هاى
دایره ای به نام مدار ,به دور هسته میچرخند
صفحه 17:
اچند نمونه از مدل ها :
3
صفحه 18:
| مدل تامسون ( کیک کشمشی )
صفحه 19:
7 2 \
9 2
1 ۱
۳ @ !
\ 1
\ 2 08 7
XN د
~“ a
) مدل رادرفورد ( مدل هسته ای I
صفحه 20:
2
\@)
1 در اطراف هسته هر اتم چندین مدار وجود دارد این مدار ها از
هسته به سمت بیرون شماره گذاری شده می‌کنند یعنی نزدیک ترین
مدار به هسته مدار اول می‌گوید هر مدار ظریفت مشخصی دارد
یعنی هر مدار تعداد الکترون مشخصی را در خود جای می‌دهد مدار
Ik Osiemel . سار دوت 4 تا الكترون و مدار سوم ١8
الكترون ظرفيت دارد
صفحه 21:
1 مدل اتمی بور برای اتم های هیدروژن و هلیم و لیتیم و بریلیم و
بور
صفحه 22:
٠ 5 هدم
وم و مه
n= ©
۰
۳- اضلفه کزدن ۲- رسم نوترون‌های ۰ ۰ ۱- رسم پروتون‌های
الکترون‌ها در مدارها درون هسته درون هسته
۲ روش رسم ساختار اتم ها طبق مدل اتمی بور
*برای رسم ساختار اتم ها طبق wail Joe بور مراحل زیر را انجام می‌دهیم:
1 پروتون های درون هسته را رسم کنید : تعداد پروتون ها برابر با عدد اتمی است
2نوترون های درون هسته را رسم کنید : عدد جرمی را از عدد اتمی کم کنید تا تعداد
رون ها دشت بايد
3.الکترون ها را در مدارهای اطراف هسته نشان دهید اتم های خنثی هستند بنابرین تعداد
esl و اهر است زر اين مرحله به یاد داشته باشید که در
مدار اول حداکثر ۲ الکترون و در مدار دوم حداکثر ۸ الکترون قرار می‌گیرد
صفحه 23:
1 در برخی از موارد چگونگی قرار گرفتن الکترون ها در
مدار ها را به صورت زیر نشان میدهند:
5 2 1
۸ 0 عي يا ) ) على
f ۳ ۲5 (مدار اول)
۸6 (مدار دوم)
صفحه 24:
7 ایزوتوب ها :
ایزوتوپ به عنصر شیمیایی می‌گویند که ۰ دتته اتم خود,
تعداد پروتون یکسان و تعداد نوترون متفاوت دا باشد. به
عبارت دیگر, ایزوتوپ‌ها به عناصری می‌گویند که تنها در تعداد
نوترون با یکدیگر متفاوت باشند. به طور مثال, کربن ۱۲ و ۱۳
و ۱۴ فمكئ ايزوتوبهاى كربن به شمار می‌آنند. کربن-۱۴ در
مجموع ۸ نوترون و کربن-۱۳ در مجموع ۷ نوترون دارند. برای
کربن-۱۲ نیز تعداد ۶ نونرون در هسته اتم آن ذکر شده است.
صفحه 25:
0
0
0
ايزوتوبها را به طور كلى بوسيله دو روش نشان مىدهند:
روش اول: نوشتن به صورت «نام عنصر-عدد جرمى ايزوتوب». به
lio igh ايزوتوب اورانيوم به صورت اورانیوم-۲۳۵ و اورانیوم-۲۳۹
نوشته مىشود. البته اين نوع نوشتار بیشتر در زبان انگلیسی کاربرد
دارد و در زبان فارسی, نوشتن خط تیره مرسوم نیست اما بهتر
است شکل استاندارد در نوشتن رعایت شود.
روش دوم: 2 or
Fe 8
ve z
ساد عابي سي ۱
2 عدد اتصی. نشانگر تعداد پروتون‌های
() یک اتم است.
cA عدد جرمی. نشاتگر مجموع تعداد
پروتون و توترون‌های (۳+۳) یک ماده
اسمت.
صفحه 26:
7 تعیین تعداد نوترون در یک ایزوتوپ تعداد کل
نوترون‌های یک ایزوتوپ را می‌توان با کم كردن
عدد اتمی عنصر از عدد جرمی آن مشخص
کرد به طور منال. عدد جرمی کربن-۱۲ برابر
بنابراین, تعداد کل نوترون‌ها در کربن-۱۲ برابر
با ۶ خواهد بود.
صفحه 27:
! ایزوتوپ های پایدار و رادیواکتیو:
برخی از ایزوتوپ‌هاء هسته اتمی ناپایدار دارند که دچار «واپاشی
پرتوزا» (۱662۷ 6۵010861[۷6) می‌شوند. چنین ایزوتوپ‌هایی
teen نارس و ساراس به آنها راديو ايزوتوب نيز م ىكويند. از
نمونه‌های ایزوتوپ‌های رادیواکتیو می‌توان به کربن-۱۴, تريتيوم
(هیدروژن-۳), کلر-۳۶» اورانیوم-۲۳۵ و اورانیوم-۲۳۸ اشاره کرد.
برخی از ایزوتوپ‌ها نیمه‌عمر بالایی (از مرتبه صدها میلیون سال)
دارند. این نوع از ایزوتوپ‌ها را ایزونوپ پایدار يا نوکلید پایدار می‌نامند.
ایزوتوپ‌هایی همچون کرین-۱۲, کربن-۱۳, اکسیژن-۱۶, اکسیژن-۱۷ و
اکسیزن-۱۸ از جمله ایزوتوپ‌های پایدار به شمار می‌آیند.
صفحه 28:
160 180
دو نمونه از ایزوتوپ‌های اکسیژن
صفحه 29:
0 در حال و بان يكى از کشور های دارنده
ی علم و فناوری مورد نیاز برای تولید دارو
هایی است که با استفاده از ایزوتوپ ها
می روند در تولید بعضی از اين دارو ها ایران
به درجه ای رسیده است که میتواند بخشی از
آتها را به کشور های دیگر صادر کند
صفحه 30:
sane oe ll
تعداد الکترون های آن با تعداد پروتون ie به ذره
كا اد سان بباشده یون می گویند ؛ پس دو حالت به
وجود می آید..
1-یون منفی: si الکترون های ان از تعداد پروتون
هاى ان بيشتر باشد: م > ع
2-یون مثبت: تعداد الکترون های آن از تعداد پروتون
های آن کمتر باشد: 0۵ < ©
/
صفحه 31:
» يون جيست؟
نمک خوراکی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد در زندگی و صنعت است. نمك خوراكى»
است که از دو عنصر سدیم (8ل,) و كلر (1©,,) تشكيل شده است. در واقع فلز سدیم و كاز كلر د
شیمیایی شرکت می‌کنند و به مادة جامد و سفيد رنكى به نام سديم كلريد تبديل مى شوند. شکل ۶ ساختار
ذره‌های سازننة این نمک را مطابق مدل بور نشان می‌دهد.
شکل ۶ ساختا هی رنه
see 3
(a
صفحه 32:
(a
] ساختار ذره های سازنده نمک خوراکی1۳]
صفحه 33:
9
با مراجعه به شکل ۶ به پرسش‌های مطرح شده پاسخ دهید:
الف) جدول زير را کامل کنید.
ل یی وی | یو و | مه |
دهد
ب |
ب) با توجه به اينكه ذرّههاى سازندة نمك خوراكى (سديم كلريد) يون هاى مثبت و منفى اند
يون را تعريف كنيد.
ب) نشانة شيميابى يون سديم و يون كلريد را بنويسيد.
صفحه 34:
الف) هکل روبهرو, ساختر اتمی یک
ابر اساس مدل بور نشان مى دهد. اين ساختار به يك اتم
خنثى» يون مثيت يا منفى تعلق دارد جرا؟
ب) نشانه شيميايى اين ذره رابه همراه عدد أتمى و عدد جرمى
آن بنويسيد (نشانة اتم اين ذره را ى در نظر بكيريد).
كت
صفحه 35:
۱ 0 5 کش
ل سپاس فراوان Sl همراهى شما 10
! خدانگهدار][]