فضاهای بی دفاع شهری

فضاهای بی دفاع شهری

اسلاید 1: فضاهاي بي دفاع شهريمباني برنامه ريزي شهرياستاد راهنما : آقای دکتر رفيعيانسیما فردوسیانپائيز86

اسلاید 2: ساختار کارطرح موضوع و مساله ايده ها ونظريات پايه فکريفضاي بي دفاع ارائه نمونه ها ومصاديقاصول راهبردی مداخلهجمعبندی و نتیجه گیریمنابع

اسلاید 3: طرح موضوع و مسالهيکي از معيارهاي سنجش کيفيت فضاي شهري، ميزان امنيت و پايداري فضا مي باشد.بسياري از فضاهاي شهري درشهرهاي قديم ايران داراي کيفيات برجسته اي درزمينه ايجاد حس امنيت و پايداري فضا مي باشند، اما در حال حاضر بسياري از فضاهاي شهري ما فاقد چنين کارکردي هستند. خصوصا گروه هاي آسيب پذيري نظير کودکان، سالمندان، زنان و معلولان داراي جايگاه مناسبي در آنها نيستند. در واقع فضاهاي بي دفاع قادر به نيل به اهداف مترتب بر ماهيت خود نيستند و ممکن است ترکيبي از آسيب پذيري هاي کالبدي، اقتصادي و اجتماعي و ... را به طور همزمان در خود داشته باشند. عمده راهکارهايي که در چنين فضاهايي به کار گرفته مي شود، شامل توانمندسازي و مقاوم سازي آنها مي باشند.

اسلاید 4: تعاريف مختلف از فضافضا در بيان‌ نخست‌، مفهوم‌ ادراك‌ آگاهانه‌ محيط‌ توسط‌ انسان‌ را در بطن‌ خود دارد كه‌ تاثير فعاليت‌هاي‌ انساني‌، آنرا از حالت‌ توده‌ (Mass)به‌فضا (Space) تبديل‌ كرده‌ است‌. فضا مجموعه ای است از روابط میان اشیا که حتما نمی بایست محصور باشد. ” برونر“دكتر مجتبي‌ رفيعيان‌، فضاهاي‌ شهري‌ و باز توليد فرهنگي‌ جامعه‌: با تاكيد خاص‌ بر فضاهاي‌ شهري‌تهران‌

اسلاید 5: مفهوم فضاي شهري :بستر و ظرفي براي نيازها، فعاليت ها و رفتارهاي ساکنين، بنا بر نيازهاي فردي يا گروهي، الگوهاي رفتاري و ... مي باشند.جامعه شکوفا، توانمند و سالم نياز به فضاهايي دارد که نه فقط در جهت آسايش و رفاه افراد و گروه ها عمل نمايد بلکه رفتارهاي مطلوب را تشويق و رفتارهاي ناشايست را از خود دور کند.(پاکزاد، اصول و ضوابط طراحي فضاي شهري، 1380)جزئي است لاينفک از ساخت (اصلي) شهر و از دو عنصر اساسي ميدان و خيابان تشکيل مي گردد. (توسلي،1379)

اسلاید 6: فضاي شهري بخشي از فضاهاي باز و عمومي شهرها هستند که به نوعي تبلور ماهيت زندگي جمعي مي باشند، يعني جايي که شهروندان در آن حضور دارند. فضاي شهري صحنه اي است که داستان زندگي جمعي در آن گشوده مي شود.شرط اساسي براي اينکه يک فضاي عمومي، فضاي شهري تلقي شود اين است که در آن تعامل و تقابل اجتماعي صورت گيرد.پاکزاد، اصول و ضوابط طراحي فضاي شهري، 1380کاربرد عمومي فضاهاي شهري ايجاد آرامش، سرگرمي و محلي براي گردش، فراهم آوردن ارتباط و زمينه معاشرت، و امکان تردد مي باشد. فضاي شهري به عنوان گره اي از جوامع انساني و تجمعي از مردم و اشيا مادي از عناصر و اجزا مختلفي تشکيل شده است.

اسلاید 7: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning

اسلاید 8: انواع فضاهاي شهري :وروديميدانمعبرساحل و کنارهپله

اسلاید 9: اجزا کالبدي تشکيل دهنده فضاي شهري :کفبدنهسقفاجزا مستقر در فضا

اسلاید 10: مولفه هاي فضاي شهري :فرم يا صورتفرم، ظاهر، ساختار، چگونگي و نحوه رشد محتوا و تجسد و بيان آن است.تظاهر حسي و واضح يک پديده که خود را در معرض قضاوت قرار مي دهد.عملکردتوانايي يک سيستم ديناميک در ايجاد حالت هاي رفتاري معينمعني خاصيتي از محيط که مي تواند فرد را به ديگر جنبه هاي زندگي مرتبط سازد.پاکزاد، اصول و ضوابط طراحي فضاي شهري، 1380

اسلاید 11: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning

اسلاید 12: فضاهاي عمومي شهريبستر مشترکي که مردم فعاليت هاي کارکردي و مراسمي را که پيوند دهنده اعضاي جامعه است، در آن انجام مي دهند.فضايي براي سياست، مذهب، دادوستد و ورزش، فضايي براي همزيستي مسالمت آميز و برخوردهاي غير شخصي.دکتر مجتبي رفيعيان، مهسا سيفايي، فضاهاي عمومي شهري؛ بازنگري و ارزيابي کيفي، هنرهاي زيبا، شماره 23، پاييز 84.این فضاها دارای ویژگی های زیر می باشند :مخاطبين متنوع و گستردهقابل رويترفتارها تحت تاثير هنجارها و قوانين جامعهمالکيت عموميمشارکت و ارتباط افراد با يکديگر

اسلاید 13: خصيصه ها ي واجد ارزشفضاهاي‌ شهري‌ شكل‌ دهنده‌ و بستر ساز ابعاداجتماعي‌ و فرهنگي‌ جامعه‌ از طريق‌ تضعيف‌ يا تقويت‌ روابط‌ بين‌ افراد بشمار مي‌روند. عوامل زير در ارزيابي کيفيت فضاهاي عمومي تاثير گذارند.دکتر مجتبي رفيعيان، مهسا سيفايي، فضاهاي عمومي شهري؛ بازنگري و ارزيابي کيفي، هنرهاي زيبا، شماره 23، پاييز 84.نظافت و پاکيزگيدسترسيجذابيتراحتيجامعيتسرزندگي و پوياييعملکردتمايزايمني و امنيتنيرومندي و سلامتي

اسلاید 14: کيفيت فضاي شهري :

اسلاید 15: بنابراین فضاهای عمومی به لحاظ دارا بودن یا نبودن خصیصه امنیت به دو دسته بی دفاع و مقاوم پذیر تقسیم می شوند.defensible space’ is defined as: “…a surrogate term for the range of mechanisms; real and symbolic barriers, strongly-defined areas of influence, and improved opportunities for surveillance that combine to bring an environment under the control of its residents”. A range of theoretical criticisms of Defensible Space have been expressed.Perhaps one of the most important was the alleged lack of consideration for socio-economics within the study’s methodology.

اسلاید 16: فضاي بي دفاعميزان آسيب پذيري انسان، فعاليت هاي انساني، کارکردهاي فضا و اهداف مترتب بر ماهيت هاي شکلي و محتوايي فضا در اين فضاها افزايش مي يابد. فضاهاي بي دفاع ترکيبي هستند : در اين فضاها اغلب ابعاد آسيب پذيري کالبدي، فرسودگي، آسيب پذيري اقتصادي واجتماعي ، فقدان يا کمبود نظارت، عدم گردش سرمايه ودور باطل مستمر ومداوم افول ارزشها و ... همزمان به چشم مي خورند و هريک باعث ايجاد و گسترش ساير موارد مي شود. به اين ترتيب کيفيت محيط که از مهم ترين خصيصه هاي فضاي مطلوب محسوب مي شود، رو به نزول مي گذارد.

اسلاید 17: زمينه هاي تاريخي شکل گيري مفهوم فضاي بي دفاعايده فضاهاي بي دفاع در حدود 50 سال پيش با ساختمان هاي طراحي شده توسط لوکوربوزيه شکل گرفت. اين ساختمان ها تراکم بالايي داشتند ( در حدود 50 واحد در هر آکر). ساختمان ها 11 طبقه بودند و طبقه همکف آنها براي فعاليت هاي اجتماعي طراحي شده بودند. هر ساختمان داراي کريدورها، رختشويخانه، سالن اجتماعات و ... بود.

اسلاید 18: تمامي اين فضاها به مرور زمان ناامن شدند و خانواده ها مجبور شدند براي انجام تمامي کارهاي خود به صورت جمعي عمل نمايند.آسانسورها، رختشويخانه، سالن اجتماعات و .. مورد حمله وندال ها قرار گرفتند. به طوريکه 10 سال پس از ساخت، ساختمان ها قابليت سکونت خود را از دست دادند.

اسلاید 19: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning

اسلاید 20: ارائه راهکارهايي به منظورجلوگيري از ايجاد فضاي بي دفاعحمايت از خانواده ها، کودکان و نوجوانانتقويت اجتماعات و باز زنده سازي همسايگي هاطبقه بندي جرايم داراي اولويتطراحي محيط با نگرش پيشگيري از جرايم و استفاده از تکنولوژيCozens, Conference paper, 21-22 November 2005 به منظور جلوگيري از ايجاد فضاي بي دفاع لازم است اجتماعات تقويت شوند بنابراين ‌بايد «در مقابل‌ فرد گرايي‌ جامعه‌ و خلوت‌ گزنيني‌ نامطلوب‌ اجتماعي‌ مقاومت‌ كرد و ازاين‌ طريق‌ هنجارهاي‌ اجتماعي‌ و فرهنگي‌ عمومي‌ را در افراد جامعه‌ زنده‌ نگه‌ داشت‌.»دكتر مجتبي‌ رفيعيان‌، فضاهاي‌ شهري‌ و باز توليد فرهنگي‌ جامعه‌: با تاكيد خاص‌ بر فضاهاي‌ شهري‌تهران‌

اسلاید 21: بسياري‌ از محققين‌ اجتماعي‌ نيز در كيفيت‌بروز آسيب‌هاي‌ اجتماعي‌ شهري‌ با كيفيت‌ فضاهاي‌ عمومي‌ شهري‌ رابطه‌ مستقيم‌ پيداكرده‌اند و معتقدند كه‌ جرم‌ خيزي‌ و رشد ناهنجاري‌هاي‌ اجتماعي‌ در شهرهايي‌ كه‌ فاقدفضاهاي‌ عمومي‌ مناسب‌ جهت‌ انجام‌ مبادلات‌ اجتماعي‌ هستند آمار بالاتري‌ را به‌ خوداختصاص‌ داده‌ است.فضاهاي بي دفاع بيش از مداخله دولت، نيازمند مشارکت خود مردم هستند. و در عين حال حمايت دولت هم لازم است.

اسلاید 22: Case study : The Clason Point Experiment, South Bronx, New York City کلاژن پوينت شامل 400 واحد مسکن عمومي است که در برونکس جنوبي در يک ناحيه با جرم خيزي نسبتا بالا در شهر نيويورک واقع شده است. داراي 46 ساختمان با خانه هاي رديفي است.تراکم آن 25 واحد در هر آکر است که نسبتا بالاست.اين پروژه به عنوان مسکن کارگران در جنگ جهاني دوم ساخته شده که در آن زمان تعداد کمي از آنها داراي اتومبيل بودند.با بلوک هاي بتني اکسپوز ساخته شده 30 درصد خانه ها خالي از سکنه بودند.داراي مالکيت عمومي

اسلاید 23: اختلاط قومي مردم در طول روز و اوايل شب نيز از اينکه قرباني مجرمان شوند وحشت داشتند. الگوهاي رفتاري آنها در نتيجه حضور دسته هاي خلافکاري و فروشندگان مواد مخدر به شدت دستخوش تغيير شده بود.نوجوانان خيابان هاي اطراف از زمين هاي موجود براي تشکيل جلسات خود استفاده مي کردند و به اين ترتيب ترس و خشم ساکنان اين محله را برانگيخته بودند.به منظور مشخص کردن فضاهاي ناامن از نظر مردم، از آنها خواسته شد که اين فضاها را روي نقشه مشخص کنند که اغلب به نقاط واحدي اشاره مي کردند. تنها فضاي امن از نظر آنها فضايي بود که دقيقا در جلوي خانه هاي آنها قرار داشت. و ناامن ترين آنها فضاي باز عمومي در ميان سايت معرفي شد.

اسلاید 24: اصلاحات فيزيکي برنامه ريزي شده براي اين پروژه عبارت بودند از :باز تعريف محوطه ها : استفاده از نرده ها و حصارهاي واقعي و ذهني، تعريف محوطه ها با نيمکت و نورپردازي هاي مناسب، شناسايي وندال ها، طراحي زمين هاي بازي کوچک.نماسازي ساختمان ها : استفاده از اندود سيمان و گچ براي پوشاندن نماي ساختمان ها، با ايجاد طرح آجر و يا سنگ بر روي آنها. هر يک از ساکنين مي توانست از ميان رنگ هاي موجود به دلخواه رنگ مورد نظر خود را انتخاب کند.

اسلاید 25: طرح توسعه فضاي مرکزي: ايجاد قابليت استفاده براي همه گروه هاي سني (در سه فضاي مجزا و مرتبط)، تجهيز نمودن فضا با وسايل بازي، نيمکت ها، نورپردازي مناسب و ...، ايجاد کنترل ساکنين بر فضا، اختصاص فضاها به گونه اي که تحت کنترل ساکنين چند ساختمان باشد و مورد استفاده آنها قرار گيرد.

اسلاید 26: تاثيرات اصلاحات انجام شده : يک سال پس از اين تغييرات، ساکنين در زمين هاي موجود در مجموعه چمن کاشتند و به نگهداري از آنها پرداختند.سپس با نرده هاي کوتاهي محدوده حياط هاي شخصي خود راتعيين کردند.در سال سوم پياده روي جلوي خانه هاي خود راتميز مي کردند.ميزان جرايم درسال اول 54% کاهش يافت.قبل از اين اقدامات 30% از مجموعه خالي از سکنه بود، در حالي که اکنون بسياري خواهان سکونت در اين مجموعه هستند. Newman, Center for Urban Policy Research Rutgers University, April 1996

اسلاید 27:

اسلاید 28: اصول راهبردی مداخلهرويكردهاي جديد طراحي محيطي بر اين است كه بتوان از طريق ساختار كالبدي شهري و طراحي محيط هاي مصنوع از ارتكاب جرائم جلوگيري كرد.) كاهش پتانسيل طبيعي (براي كاهش و جلوگيري از جرائم شهري از طريق طراحي محيطي مي توان به استراتژي هاي ويژه اي اشاره كرد(NICP) كه بوسيله انستيتوي ملي جلوگيري از جرائم به انها پرداخته شده است. اين استراتژي ها را مي توان چنين بيان نمود:الف_باز طراحي فضاهاي شهري بگونه اي كه بتوان از موانع طبيعي فضاهاي شهر براي جلوگيري از فعاليتهاي ناسازگار اجتماعي استفاده كرد.ب_بهسازي نماياني فضاي شهر تا كاربست مناسب و استفاده موثر از فضاهاي شهري ممكن شود.پ_تعريف فضاهاي كنترل شده در ساختار شهريت_افزايش نظارت طبيعي در مناطق گذار شهريث_ايجاد و پراكنش فضاهاي عمومي، نيمه عمومي و خصوصيج_ايجاد مكان_رفتار هاي ايمن در مناطق نا ايمن شهريچ_جلوگيري از مكان_رفتار هاي نا ايمن در مناطق ايمن شهري

اسلاید 29: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning

اسلاید 30: راهکارهای مداخله در معماری و شهرسازی قدیم ايجاد اندروني و بيروني در پلان منازل مسكوني و نحوه قرار گيري اتاقها در امكان دهي به ديد بيشترايجاد حريم هاي خصوصي در مناطق مسكوني و حتي در پلان مساكن در ميهمان خانه يا حريم خانهايجاد ديد از داخل به بيرون با پنجره هاي مشبك و كاهش ديد از بيرون به درون براي حفظ ايمنيايجاد خانه ها با حياط مركزي و كنترل و نظارت بر نحوه دسترسي به اتاقهاي مسكونيايجاد تراكم مسكوني بالا و افزايش ارتباطات محلي با همسايگان و مشاركتهاي محله ايخانه:پاسخگويي به نيازهاي سكونتي و حريم خانوادگيهشتي:پاسخگويي يه نيازهاي ارتباطي افراد به عنوان اعضاي خانواده خويشاوند يا همسايهبن بست و سابات:پاسخگويي به نيازهاي ارتباطي افراد بين واحدهاي مسكوني و فضاهاي عموميكوچه:پاسخگويي به نيازهاي ارتباطي افراد در بين بن بستها و گذرهاگذر:پاسخگويي به نيازهاي ارتباطي افراد در تلاقي چند كوچه و پاتوق ساكنين كوچهراسته محله :پاسخگويي به نيازهاي ارتباطي افراد در بين كوچه ها و مسيرهاي ارتباطي بزرگترميدان :پاسخگويي به نيازهاي تعاملات جمعي مراسم و آيين هاي مذهبي و ملي

اسلاید 31:

اسلاید 32:

اسلاید 33: بیشترین میزان فضای عمومیکمترین میزان فضای عمومیمقایسه فضاهای عمومی در سه نوع مسکن

اسلاید 34: فضای سمت چپ نیازمند کنترلفضای سمت راست تحت کنترل ساکنین

اسلاید 35:

اسلاید 36: جزئیات موثر در کنترل محیط

اسلاید 37:

اسلاید 38:

اسلاید 39: ديد از فضاهاي خصوصي به عموميطراحي پنجره ها و كاربري هاي جاذب

اسلاید 40: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning

اسلاید 41: جمعبندی و نتیجه گیریفضای شهری بستر و ظرفي براي نيازها، فعاليت ها و رفتارهاي ساکنين، بنا بر نيازهاي فردي يا گروهي، الگوهاي رفتاري است که در جهت آسايش و رفاه افراد و گروه ها عمل نمايد.به لحاظ دارا بودن یا نبودن خصیصه امنیت به دو دسته بی دفاع و مقاوم پذیر تقسیم می شود.رويكردهاي جديد طراحي محيطي بر اين است كه بتوان از طريق ساختار كالبدي شهري و طراحي محيط هاي مصنوع از ارتكاب جرائم جلوگيري كرد.) كاهش پتانسيل طبيعي (

اسلاید 42: منابع :Paul Cozens, DESIGNING OUT CRIME FROM EVIDENCE TO ACTION, Conference paper, Sydney, 21-22 November 2005Oscar Newman, Creating Defensible Space, Center for Urban Policy Research Rutgers University, April 1996 دكتر مجتبي‌ رفيعيان‌، فضاهاي‌ شهري‌ و باز توليد فرهنگي‌ جامعه‌: با تاكيد خاص‌ بر فضاهاي‌ شهري‌تهران‌دکتر مجتبي رفيعيان، مهسا سيفايي، فضاهاي عمومي شهري؛ بازنگري و ارزيابي کيفي، هنرهاي زيبا، شماره 23، پاييز 84.هيلدر براند فري، طراحي شهري به سوي يک شکل پايدارتر شهردکتر جهانشاه پاکزاد، اصول و ضوابط طراحی فضای شهری، وزارت مسکن و شهرسازی، مرداد80.

اسلاید 43: کانال مطالعات شهریبرای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شویدwww.Telegram.me/RegionalPlanning