صفحه 1:
فلسفه تکنولوژی
تههیه و تنظیم علی اصغری شندی
e
صفحه 2:
فهر ست
مطالب
٩ ۱- فلسفه چیست؟
٩ ۲-حوزه های فلسفه
٩ ۳- خاستگاه تکنولوژی
٩ ۴- روند تکنولوژی
۵- بستر علم فناوری صنعت
٩ ۶- بیان تکنولوژی دیدگاه های مختلف
صفحه 3:
چست ؟
7
© به طور كلى فلسفه رشته اى علمى است كه هدف از آن تاملى نظام مند درباره همه
ابغاد واقنيت اسحهبدر فلسفه ما سبعئ :دازي ا درباره ماهيت واقعن اين أبعاد بيشي به:
دست آوریم. جنين كارى را مى توانيم با يرسش زير انجام دهيم :«منظور شما جيست
هنكامى كه مى كويبد...؟» لين كاركرد تحليلى فلسفه است. جه بسا هدفى عملى از
طرح جنين يرسشى مد نظر باشد. مثلا سوال بيرامون اينكه ليا مى توان تكنولوزى را
علم كاربردى نام برد را فلسفه جواب مى دهد.
صفحه 4:
حوزههای
فلسفه
۱-. فلسفه یز نظیر سار علم دای حوزه هایی است که هر یک کانن مرکز وژه خود ر درد و هر یک کانون توجهویژه خو را
sy ais
۴- فستى شناسى: اين حوزه tae a آنچه که هست و آنچه وجود داد میپرداد ما چه جيز باعث تقاوت تكنولوزى با an
تكنولوزى واقعا ماهيتى نظام يافته دارند. يا واقعا آنها جيزى است كه خود ما جعل كرده يم ا
شنده أسته ويا مى توان برسيد آيا توليدا
دنا سنا دهم
oT معرفت شناسى: كانون توجه اين حوزه ماهيث معرفت است. مل:وقنی مى كوييم تكنولوزى نرم منظور ما جيست و با وقنى مى,
كوبيم «مى دانيم» وسيله بيش روى ما سى دى يلير است منظور ما جيست؟.
۴ روش شناسی: معناى تحت الفظى روش شناسى يا ل57©17-0000-109 مطالعه راهى ست كه از طريق أن امری رخ می
دهد هنكامى كه روش ها فكر مى كنيم جنين جيزى به طور نسبى براى ما فراهم مى شود
8 متافيزيك: متافيزيك با بندارهاى ما از واقعيت و روتشى سر و كار دارد كه ما سعى داريم با أن براى واقعيت ربط و معنانى بيابيم.
موضوع مهم در اينجا هدف ما از اعمال و كنش هايمان استدبراى مثال؛ جه جيزى انسان ها را به سوى توسعه و استفاده از تكنولوزى ها
سوق داده و می دهد؟
ع اخلاق و زيباشناسى: به عنوان ديكر حوزه هلى فلسفه مطرح هستند در اينجا اين دو حوزه با يكديكر لحاظ كرده ليم زيرا هر دو به.
مسئله ارزش ها مى بردازند اخلاق بيان مى كند جه كارى خوب Sal و جه كارى لبايد انجام كيرد. اما زيبايى شناسى با ارزش و اعتبار
زيبابى مى برفازد.
روش ديكر تقسيم بندى کل فلسفه به زيريخش هلى أن. تفسيم كردن اين حوزه به دو دسته فلسفه تحليلى و اريايى/ قاره أى أ
١-١ فلسفه تحليلى يا فلسفه زيان: هدف كلى مفهوم سازی ual
١ فلسفه ارويايى/ قاره أى يا فلسفه قرهنكه هدف ساختن احكام ارزشى درباره واقعييت.
مثلا یه تحولات فرهنگی و نقش تکنولوژی در آن می پردازد
صفحه 5:
تکنولوژی
جیست ؟
خاستگاه
از ابتدای خلقت تاکنون جوامع انسانی برای رفع فیاز و رسیدن به
اقتدار (فرهنكى: سياسى؛ امنيتى و اقتصادى) دست به اقدامات و
فعاليتهايى زده است و در اين مسير با مجموعهاى از جيستيها.
جراييها و جكونكيها و ارائه باسخ درست به اين يرسش دركير
بوده است كه به اين مجموعه علم كوثيم.
علم بشر در طى فرآيند زندكى در حال كسترش و
تقسیم به شاخه های متعدد. تخصصی و تکامل است و
هر چه می گذرد ناشناخته های بیشتری ظهور می یابد.
صفحه 6:
تکنولوژی
چست؟ نیاز انسان و تلاش او برای رسیدن به اقتدار به کمک علم
جایگاه سب ابداع و تولید ابزارهلیی برای رسیدن به خواسته های
او و سهولت در تامین نیازهایش شده است که به اين
مجموعه اقدامات نوآورلنه که به تولید محصولات مورد
caw goad eee gla gle گذار او ازا عرضه عم بد
صنعت می شود فناوری (تکنولوژی) گوئیم.
صفحه 7:
پیشرفت و توسعه پایدار در موضوع صنعت فعالیتهای صنعتی بلید براساس نیازهای مستقیم
جامعه و یا دید محصولگرا در سه عرصه علم, فناوری و صنعت به صورت یک بستة واحد. یکپارچه و جدلیی ناپذیر
در نظر گرفته شود.
© فعاليت و جريلنى كه در سطح كلان كشورى: با یک برنامه جامع واحد هر سه عرصه علم. فناوری صنعت را در بر
نداشته باشد ناکامل و در نتیجه ناپایدار خواهد بود و منجر به جدلیی علم از صنعت یا به عبارت دیگر علم از عمل
خواهد شد. یعنی همان وضعیتی که در حال حاضر گریبانگیر دانشگاه و صنایع ما شده است. بدین خاطر عرصههای
علم. فناوری و صنعت رانه سه عرصه مجزا بلکه یک عرصة واحد به صورت "علم. فناوری. صنعت " بلید در نظر
گرفت.
٩ براساس تعالیم اسلامی ما پلید مسیر کامل "علم تا عمل " یا به عبارت دیگر "ایده تا محصول " را بيمئيم و اگر
این مسیر کامل طی نشود دچار خسران شده ایم همانطور که از امام علی(علیهالسلام) می فرمایند:
0 بر دانشمند است که به آنچه میداند عمل کند سپس به فراگیری آنچه نمی داند روی آورد.
٩ بسته "علم. فناوری» صنعت " مصداق بارزی از مسیر علم تا عمل است. رابطه سه عرصه مذکور یگونه ای است که
فناوری, زیرساخت صنعت و علم زیر ساخت فناوری است. بنابرلین صنعتی که زیرساخت فناورانه و فناوریی که
زيرساخت علمى نداشته باشد ايستا و نابايدار خواهد بود. ازاينروء فناوریها و صنایع واردلقی و مونتاژ که زیرساختهای
ناکارآمد خواهند بود.
لازم را نداشته باشند فاقد پویایی و توانایی رقابت و در
صفحه 8:
منظور از. علم. فناوری. صنعت
ple © مجموعهای از چیستیها, جراييها و جكونكيها و ارلئه باسخ درست به لين يرسشيها
برای آشکارسازی و بیان حقایق است.
٩ فنآوری. مجموعهای از فرآیندهای نوآورلنه شامل مواد. تجهیزات. دلنش تولید و مهار
های فنی و مدیریتی به منظور گذار از عرصه علم به تولید کالا و خدمات است. به
عبارتی دیگر فناوری, عرصه واسط بین عرصیهای علم و صنعت است.
0 صنعت. مجموعهای هماهنگ از فرآیندهای تولیدی, اقتصادی شامل: مواد. تجهیزات»
دلنش, مدیریت تولید. نیروی انسانی و سرمایه مللی, به منظور گذار از عرصه فنآوری به
تولید نبوه و .پا گسترده کالا بو خنمات مورد فیاز Baal dale
صفحه 9:
ملسف
تکنولوژی
به تعبیری بسیار ساده و اجمالی» عبارت است از تامل و تفکر فلسفی در باب چیستی و حقیقت
تکنولوژی. به بیان دیگر» فلسفه تکنولوژی خواهان اندیشیدن و پاسخگویی به این پرسش است
که تکنولوژی چیست و چه سرشتی دارد. در نگاه نخست و بسیار ساده اندیشانه به نظر می رسد
تکنولوژی امری صرفا علمی, فنی و تکنیکی است. امری که مستقیما تنها به حوزه فعالیت
مهندسان و صنعتگران و نیز به نحو غیرمستقیم به سرمایه داران و قدرت های سیاسیء به منزله
سرمایه گذاران مدیران و هدایت کنندگان فعالیت های صنعتی و تکنولوژیک مربوط می شود اما
آن دسته از متفکرانی که از فلسفه تکنولوژی سخن می گویند در واقع به درستی خواهان بیان
این حقیقت هستند که تکنولوژی موضوع تامل و تفکر فلسفی نیز هست و تکنولوژی دارای ابعاد
و اوصافی است که به هیچ وجه نمی تواند محل امعان نظر عالمان علوم تجربی» مهندسان»
متگران؛ سرمايه داران» سياستمداران: مديران إدولتى وصنعتى :و اصحاب قدرت سياسى قرار
كيرد
به هر تقدير» در قصه ظهور و كسترش تكنولوزى مدرن جند نكته اساسى وجود دارد كه سبب
a | ۱۹۱
صفحه 10:
par
نکات قابل توجه 1
تکنولوژی
غالباً این تلقی غلط وجود داشته و دارد که «انقلاب صنعتیک «انقلاب در صنعت4 بود و ظهور تکنولوژی
جدید به منزله اختراع و کاربرد پاره یی از ایزارها و وسایل جدید در امر تولید. بهره برداری از طبیعت» حمل
و تقل ارتباطات و... بوده است اما برخى از متفکران غربی. همزمان با ظهورانقلاب صنعتي دريافتند اين
أنقلاب صرف انقلاب در صنعت نبود و جنين نبود که با ساخته شدن دیگ های بخار صرفاً ابزر یا
ابزارهایی جدید به ابزارهای گذشته افزوده شود بلکه انقلاب صنعتی انقلاب در همه چیز بود و ظهور
تکنولوژی جدید سبب تحولات بنیادین در همه حوزه های اجتماعی» سیاسی؛ دینی؛ فلسفی, فرهنگی و...
شد؛ تا آنجا که صورت بندی اجتماعی و تاریخی را ابتدا در جوامع غربی و سپس در کل جهان تغیبر داد و
هيج حوزه بى از حوزه هاى حيات فردى و اجتماعى: از جمله روابط خانوادكى: جنسى يا اخلاقی .. نبود که
اتحت تاثير و سيطره تکنولوژی قرار نگرفته باشد. به بیان دیگر, با انقلاب صنعتی و تکنولوژی مدرن
«عالمیت عالم» OS pas کره زمین برای نخستین بار رنگد و بوی دیگری به خود كرفت و يك دوره
تاریخی جدیدی در حیات بشر آغاز شد. تامل و تفکر در باب اين دوره جديد تاریخی و این تحول در
«عالمیت عالم»» امری فنی و تکنیکی و در حوزه فعالیت مهندسان. صنعتگران» سرمایه داران, مدیران
دولتی یا اصحاب قدرت سیاسی نبوده بلکه محل امعان نظر بسیاری از فیلسوفان و متفکران و در حوزه
خاصی به نام فلسفه تکنولوژی بوده و هست. اين متفکران و فیلسوفان هستند که می توانند با تاملاتی
نظری و فلسفی به ما بگویند با ظهور تکنولوژی جدید چه تحولاتی در نحوه نگرش ما به جهان» معنای
جهان و معنای خود انسان و زندگی و نسبت آدمی با هستی صورت پذیرفته است و فرهنگ و تعدن از
تکنولوژی مدرن چه تاثرات زرف وجودشناختی و انسان شناختی پذیرفته است. تثراتی که در هیچ یک از
تمدن های پیشین مشاهده نمی شود.۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۲۳۲۲۲
صفحه 11:
ar
یم وم و
تکنولوژی
نکته دیگر اینکه علم و تکنولوژی جدید. در کنار و پایه پای ظور جهان بینی عصر روشنگری_شکل گرفته است. در
دوران ما علم و تکنولوژی جدید همواره از بدو تولد. مهم ترین ایزارهای تحقق آرمان های عصر روشنگری تلقی شده و
می شود. آزادی انسان از هر گونه اسارت و سعادت این جهانی وی روی کره خاک از بزرگ ترین و مهم ترین آرمان
های عصر روشنگری یوده است. به تعییر ساده ترهقرار بود علم و تکنولوژی مدرن بشر را به سعادت و آزادی پرساند اما
حال این پرسش به نحو بسیار جدی وجود دارد که آیا علم و تکنولوژی جدید به راستی توانست آزادی و سعادت راستین.
را برای آدمی محقق سازد یا خود به ازاری برای ظهور اشکال جدیدی از اسارت و سلطه بر آدمی و ظهور دردها و رنج
های تازه.بی بزای وی منتهی sl oi
تاملات در یاب سرشت علم و تکنولوژی جدید و بررسی علل, عوامل و دلايلى كه منجر به شکست انسان دوره جدید
در نیل به آزادی و سعادت شد و مطالعه و بررسی عوارض: تبعات و پیامدهای مخرب و ویرانگر علم و تکنولوژی جدید.
همچون ماشینیسم, الیناسیون یا از خودبیگانگی, کشتارهای دسته جمعی, نسل کشی های متعدد. جنگ های جهانی,
ساخته شدن سلاح های هسته بی و شکل گیری انبارهای عظلیم تسلیحات هسته یی و لذارویارویی بشر با خطر نهدام
کامل کره زمین. ساخته شدن انوع بمب های مختلف شیمییی و میکروبی, فجایع عظیم هیروشیما و ناکزاکی» رشد بی
سابقه وغيرقابل مهار صنعت و تكنولوزى» خطر نابودى لايه ازنء تخريب و از بين رفتن جدكل هاء مراتع و مخيط
زيست طبيعى» برهم خوردن رابطه آدمى با طبيعت و تلاش بشر صرفاً به منظور بهره بردارى اقتصادى از طبيعت وعدم
© طبیعت به منزله مادر و نگاهیان حیات آدمی؛ آلودگی های هوا و صوتی» ظهور بیماری های لاعلاج جدید و Alsi
نكات قابل توجه 5
لى هلى مهلك we عضبى و روائى و همه و همه از جمله مسائلی است که سیب ظهور پاره بی از تاملات
کار اب در
33333
صفحه 12:
par
نکات قابل توجه 7
تکنولوژی
نکته بسیار مهم و اساسی دیگر اینکه در ابتدا به نظر می رسد تکنولوئی حاصل
فعالیت آزادانه آدمی است اما امروزه تکنولوژی آنچنان بر زندگی ما سیطره يافته است
که تا حدود زیادی رهایی از چارچوب هایی که تکنولوئٌی برای ما هر روز بیشتر و
شتر تبین می کند دیگر امکان پذیر نیست و این نهتکنولوی است که تحت
ل اراده و آگاهی ماست بلکه کاملا برعکس, این آگاهی و اراده آدمی است که
تحت کنترل و سیطرهروزافزون تکنولوژی قرار گرفته است. فهم این قدرتی که تا
حدود بسیار زیادی سیطره ناپذیر شده و اندیشیدن در باب آن و تلاش به منزله رهایی
و آزادی راستین انسان از سیطره تکنولوژی و چارچوب های تعیین بخش آن؛ از جمله
مواردی است که موضوع تاملات در حوزه یی است که از آن می توان به فلسفه
تکنولوژی تعبیر کرد.
3333333
صفحه 13:
3333333
نکته آخر در ارتباط با ظهور حوزه يى از تاملات تحت عنوان فلسفه تكنولوثيى لين است كه لين ما مارتين هايدكر
متفكر بزرك آلملنى در قرن بيستم است كه براى نخستين بار يرسش. از چیستی و سرشت تکنولوژی جدید مطرخ
مى شود و بدین ترتیب» تکنولوژی به نحو صریح و آشکاری به منزله موضوع و متعلق تفكر فلسفى قرار مى كيرد
و أشكارا سخن از «فلسفه تکنولوی» به میان می آید.قبل از هایدگر هیج کس صراحً از فلسفه تکنولوی و
پرسش از سرشت و ماهيت تكتولوى سخن به ميان نياورده بود اما ضمن به رسميت شتاختن مقام هایدگر و
نقش بيشتاز آن در قوام يافتن شاخه يى مطالعاتى با عنوان فلسفه تكنولوى همجنين بايد به لين نكته توجه
داشت كه از همان آغاز ظهور عقلانيت مدرن توسط متفكرلنى جون كاليله» دكارت و نيمتن» يعنى ظهور عقلانيتى
كه طبيعت راجه امور محسوس و ماده و حركت محدود كرده. وجه كمى و محاسبه يذير اشيا و بديدارها به متزله
مهم ترين وصف آنان تلقى شد و از همان أغاز ظهور علم و تكتولوثى مدرن كه بر اساس عقلانيت جديد شكل
كرفت: همه متفكران بزرك غربى؛ سلبا يا يجاب علم, تکنولویی و تفکر علمی و تکنولوژیک را مورد تامل قرار
داده اند. آنان جارجوب تفكر علمى و تكنولوزيك را يا به منزله اصيل ثرين صورت تفكر يذيرفته لند و الكوهاى
علمی و تکنولوژیک رابهمنلیه صحیح ترين الكوى معرفت و دلنش تلقى کرده لد یا آنکه کوشیده اند به نقد علم
و تفکر تکنلوژیک جدیدپرداخته. محدودیت ها و نقصان های آن را نشان دهند. بنابرلين در همه متقکران بزرگ
غربی در دوره جدیده صى توان از نوعی فلسفه علم و فلسفه تکنولوئی ضمنی سخن گفت. هر چند که آنان
صراحتاً و آشکارا از فلسفه علم یا فلسفه تکنولوئی_سخن نگفته باشند. برای نمونه در مقاومت رمانتیست هایی
چون گوته؛نوالیس, ریلکه یا هولدرلین در برابر تكنولوئى جديد: در انتقادات ماركس از سرمایهداری؛ در نقدهای
کی یر كه كور از تفكر علمی و ابژکتیه در نقدهای نیچه, هوسرل یا ویتکشتاین از فرهنگ و تمدن مدرن و
می توان خطوطی از نوعی فلسفه تکنولویی را رديلبى كرد اما لين در تفكر هايدكر و در آثر برخی از متفکران بعد
از اوبه خصوص در مکتب فرانکفورت و در اندیشه های متفکرانی چون والتربنيامین, تئودور آدورنوء هوركهايمرء.
مارکوزه هابرماس و... كه جملكى نيز تحت تاثير هايدكر بوذه لند است که فلسفه تکنولویی و اندیشیدن در باب
تکنولوژی جدید صراحت پیشتری یافته,بخشی از آثار آان را به خود اختصاص می دهد
صفحه 14:
sah
تکنولوژی ماهیت تکنولوژی چیست؟
هایدگر
٩ در پژوهشهای فلسفی- انسان شناختی, نقطه آغاز پاسخ گویی به اين پرسش عبارت
است از انسان و جایگاه او در طبیعت و ارتباطش با آن. انسان حیوانی ناقص در نظ
گرفته می شود که برای بقا وابسته به تکنولویٍی است؛ تکنولوٌی جانشینی می شود
برای عیوب و نواقص زیستی و از این روی به میزان زیادی به وسیله سرشت این
اب و نواقص تعین می یابد. به نظر هایدگر (۱۹۷۷) چنین توصیفی از ما
تکنولوٍی کافی نیست؛ پاسخی در سطح متافیزیکی نیز لازم است. برای وی ماهیت
تكنولوى لين نيست كه تکنولویٍی ابزاری برای نیل به غایتی باشد: تکنولوژی چیزی
را که پنهان بوده و فی نفسه عیان نیست. آشکار می سازد. طبق رویکرد متافیزیکی
دساور (۱۹۳۷) ابداع. ماهیت تکنولوئی است و شرایط هستی شناختی که ابداع را
ممکن می سازند. کشف می شوند.
ابداع و کشف عالم » پرتوهای موجود در عالم و کاربرد پرتوها در زندگی لیزر مایکروفر و پرتودهی
بزی و رعد وبرق
انرژی خورشید و گداخت هسته ای 0
صفحه 15:
فلسفه
تکنولوژی
کارل میجام
در آغازپیدایش فلسفه تکنولوئی اکثر نویسندگان دربرهتاثیرات اجتماعی تکنولوی و بافت
اجتماعى أن مى نكاشتند. لین نحوه تامل را که بر رابطه میان تکنولوژی و بافت اجتماعی آن
متمرکز است. می توان فلسفه دربره تکنولوژی نامید. کارل میچام در مطالعه و بررسی خود درباره
شکل گیری حوزه فلسفه تکنولویژی, با عنوان تفکر از طریق تکنولوژی. چهار رویکرد عمده را
تشخیص داده است. از نظر وی تامل در باب تکنولوئی در چهار نحوه مفهومی سازی درباره
تکنولوژی تمرکز یافته است:
جست و جو پیرامون ذات مصنوعات تکنولوژیک
از منظر مطلعات معرفت شناسانه
ورد سبو روح سح سه
ملاحظات غایت شناسانه. اخلاقی و زیبایی شناسی
صفحه 16:
تکنولوژی
تا یخچه
ارنست کاپس کسی که برای اولین بار اصطلاح فلسفه تکنولویی را در آثار خود به کار
برد (۱۸۷۷) یک زبانشناس و تاریخدان بود. بیشتر نویسندگانی که طی قرن بیستم
نسبت به تکنولوژی و نقش اجتماعی فرهنگی آن نگرشی نقادانه داشتنده فیلسوفانی
بودند که دارای نگرشی کلی [و نه تخصصی] بودند (مثل هایدگر, جوناس. گلن آندرس
و فینبرگ) و دارای پیشزمینهای در دیگر pple انسانی و اجتماعی مشل حقوق (الول)»
علوم سیاسی (وینر) یا مطالعات ادبی (برگمن) بودند. کارل میچام onl (VARY) نوع فلسفه
تکنولوژُی را فلسفه انسانمدار تکنولوژٌی نامید. لین فلسفه را میتوان تلاشی در راستای
رشتهای که مطالعات علم و تکنولوژی (5 ] 6) نامیده میشود» تلقی کرد. در مطالعات
علم و تکنولوئی بررسی میشود که چگونه ارزشهای اجتماعی» سیاسی و اخلاقی بر
تحقیقات علمی و ابداعات تکنولوژیکی تاثیر میگذارند و چطور تحقیقات علمی و ابداعات
تکنولوژیکی به نوبه خود بر جامعه, سیاست و فرهنگ تاثیر میگذارند.
صفحه 17:
فلسفه
تعنولوزى
تاریخچه
فلسفه تکنولوئی آنچنان که امروزه آن را به عنوان یک شاخه مجزا می شناسیم؛ پدیده
أى مربوط به قرن بيستم است. اين حوزه بين دو جنك جهانى شكل كرفت. جنك
جهانى اول اولين جنكى بود كه در أن از تكنولويى در مقياس صنعتى استفاده مى شدء
اسلحه های خودکار» تلنک و هواپیما اولین بار در لين جنگ به طور گسترده به کار گرفته
شدند.تاثیر تکنولویٌی در جنگ جهانی دوم به مراتب بیشتر دیده شد. این امر باعث شد
که تکنولوژی بهتر مورد توجه قرار بگیرد. فیلسوفانی مانند نیکلای بردباسف
اورتگای گاست. هایدگر و یاسپرس نقش مهمی در شکل گیری رویکرد فلسفی
به تکنولوژی داشتند.
صفحه 18:
فلسفه تکنولوژی» بطور کلی حوزه ای است میان رشته ای که از
آمیزش فلسفه و تکنولوژی به وجود آمده است. فلسفه تکنولوژی به
بحث در ماهیت تکنولوی و ارتباط أن با وضعیت اجتماعی» اخلاقی و
فرهنگی انسان می پردازد. با تأکید بر هر یک از این موضوعات.
فلسفه تکنولویی زیرشاخه های متعدد مییابد. از اینرو امروزه می توان
فلسفه تکنولویی را از ابعاد اخلاقی» جنسیتی» انسان شناختی» اجتماعی
و... مورد بررسی قرار داد.
صفحه 19:
فلسفه اجتماعی
تکنولوژی
فلسفه اجتماعی تکنولوئٌی بر روابط میان (اشکال خاص) تکنولوژی و ساختارهای اجتماعی»
اقتصادی و سیاسی متمرکز شده و توسعه تکنولوژیک را به عنوان فرایندی اجتماعی تحلیل
میکند و به مسئله چگونگی کنترل این توسعه می پردازد. یکی از مسائل کلیدی این حوزه آن
است که یا موقعیت تکنولوژی عمدتا توسعه تکنولوژیک را تعیین می کند(شکل دهی اجتماعی
تکنولوژی) یا تکنولوژی موقعیت اجتماعی را که دستگاه هنجارها و ارزشهایش را شامل می
شود تعین می بخشد(موضعی که اغلب به مارکس نسبت داده می شود) در لین مورد اخير, ايده
یک جامعه تکنوکراتییک شکل می گیرد که در آن, عقلانیت تکنولوژیکی خود را بر تمامی
قلمروهای حیات اجتماعی تحمیل می کند.(تکنولوژی همچون یک ایدئولوی
(Habermas \3
صفحه 20:
فلسفه پرسش تکنولوزی هایدگر
Sala © 9 تکنووزی خطرى مى ديد خطر اين اسست که أنجه در ار زا و وسله فى دراختيار انسن بود از كتتول أدمى خارج شود و زندكى كسائى را كه
ارياب أن بوده لد تحت سلطه و لقي خود درأورد و به أن شكلى خاص دهد به تير مك كوارى نظر هابدكر درباره تكنولوزى خالى أزايهام يست. هايدكر از
بيك سوه ناخوستدى خود را لز تكتولوزى مدرن نشان مى كهد جه به ديد هايدكر تكتولوزى مدرن نشاته جذب و غوطه ور شين درموجودات (6©1095) و
غفلت از al (BEING) apy ما هيدر آْ سوى ديكر به اين «واقيت» اشاره مى كند كه انسائها اكنون ديكر در رار تكتولوزى را تسليم دربيش كرفت
أند وبه اصطلاح در فضلى تكتولوزى به صرمى برند و راه ياركشتى برايشان نيست. لز اين رو به جار ايد يا أن ساخت و يادكرقت كه ب أن زندكى كرد ديكر
cal ht برسش كه آي يايد در يك جامعه تكنولوزيك زندكى كنيع يا له خيلى ديرشده است. جون ما بيشاييش درآن زتدكى مى تیم
هايدكر مى كويد كه ذات تكتولوزى أن جيزى ست كه لوز أن به [6©5921 (كشل) تعير مى كتد. كشتل به معنى جمع أورى. أخيره سازى و منيع به
حساب أوردن همه جيز درراه توليد ست كه بر طبق آن. دنا مجموعه لى ر كالاها و ا ذخيره لى ز اسباب و متع برلى توليد و مصرف به حساب مى أيد.
لتكيزه جارى در يس ابن فعاليت كسترده لى كه توقفكاه و مقصد نهانى ندارد خولست قدرت لستء دراين ميان حتى خود السان هم يه صورت يك منيع ذخيرة
در مى أيد خطر يزركى كه هنز هم بش را هدید میکند
انكته ديكرى كه هايدكر در اينجا مطرح مى كند أن لست كه رقع خطرات تكنولوزى لزخود تكنولوتى برنمى آيد. وقنى در يخشى ازنك سيستم يراذى
وجوددانته ياد اين توهم يش مى أيد كه با يك تكتولوزى «اصلاج شدهه مى توآن همه ابادها را برطرف كرد ممكن نست در جارجوب هاى محدودى بتوان
أز جتين امرى سخن كفت. ما به طور كلى جنين جيزى امكانيذير نيست. به ديد هايدكر تكنولوزى جنبه ازارى داردواكر اهدافى داه باشد أبن اهداف تمیق
اكرستى ندند يا AS موقت دارند بايديه روشتكرى دريار اهداف برداغت اما ينها جيزى نيست كه از تكتولوزى برآيد مك كوارى ممتقداست كه هايدكر يا
وجود اين ملاحظاتء خود هركز وجهى اخلاقى براى فلسفه اش شرح و بسع ند yp مى توان كفت هايدكر از نخستين دوره تفكرش به بعد ييوسته ار
يرداختن به يرسش هلى اخلاقى أى كه ازجمله در بحث از تكنولوزى. مطرج ساختن شان ضرورى به نظرمى رسد خوداری کدهاست.
هايدكر هر يخش آخر رساله #برسشش در باب تكتولوزى» به نظر مى رسد أميدهاى مى ورزد اما حتى در أنجا يز مسأله افلاق محل بحث واقع نمى شود أو مى
نويسد #خطرى كه نسان را تهديد مى كند در هرجه لول از ماشين هاو تجهيزات بالقوه مهلك و خطرناك تكنولوزى نيست. تهديد افعل از ييشرء اماس وجود.
آمی را دستخوش خطرساخته لست. تقشى كشتل |ذخيره سازى و به صورت منبع توليد و مصرف درأوددن همه جيز| اين است كه مى توائد مائع از أن شود كه
انسان ورد أشكاركى (781/©|1590) اصيل ترى كردد ويه إن وسيله بتوائد حقيقت والاترى را يه تجربهدريايد. زان روء وقتى أخيره سازى و جمع أورى.
به قصد توليد ومصرف صرقه ag aS خطر cl gb ae uM
اما اد قرلموش نمى كتد كه اين شعر هولدرلين را رابجا تقل كته
هلما هرجا ار هسته ثيرو نجات بخش نيز همان جا رشدمي كتد».
در اینجاست که هید از
صفحه 21:
ادامه نظر هایدگر
برقراری توازن در استفاده از تکنولوژی و اصلاح رویکرد انسان معاصر به ابزار فنی و
© تکنولوژیکی است و معتقد اس ت : ما وابسته به اسباب صنعتی هستیم اما از طرف
دیگر » ناگها ن و نادانسته آنچنان خود را به سختی پا ی بند اين ابزار فنی کرد ه ايم
که به اسارت آن درآمد ه ایم (هیدگر ۰ .( ۰۱۳۸۲ ص ۱۲۸
٩ هیدگر دامنه واکنشهای ممکن به تکنولوژی را مشخص می کند. این دامنه با اطاعت
کورکورانه شر و ع می شود و با عصیان به همان اندازه کورکورانه خاتمه می یبد اما
او همچنین واکنش ممکن دیگر را هم جایز می شمارد و آن ۰ برقراری نسبت
صحیح و آزاد با تکنولوژی است . وی با فراخوانی بشر امروز به تامل
© و تفکر در صدد اصلاح این مواجهه است.
60
صفحه 22:
ابل يا دستكارى طبيعت(محبط هاى فيزيكى و زيستى موجوذ) برلى برأوردن
نيازها و اهداف انسان از اين رو تصور مى شود كه تكتولوزى شكلى خاص از عمل هدف مندو ايت مند است كه نتيجه أشن می
توائد يك "مصتوع تكنولوزيك باشد: شىء يا وضعيتى بشرساخته كه كاركردى انتفاعى يا عملى را محقق مى سازد إيجاد تير و
دگرگوتن gay alga cad تاد بهوسطه مستوعات متحقی شود که دآین نوزت این نضیومات را زار [6001)
می نامیم.
اين مفهوم از تکنولوژی پرسش های بسیاری را پیش می کشد.
© از یک سور سیر محدوداست. زیر با قلمروهاى معينى كه به نظر مى رسد متعلق به تكتولوى نوين باشتد سرو كار دار
هماهتك نيسته از قبيل مهندسى نرم اقزر كه با تبديل جيزى غيرمادى (اطلاعات).
أز سوى ذيكرء بسيار وسيع استه زر از هر شىء يا وضعيتى كه تيازى عملى را رأورد و نتيجه مداخله عمدى انسان در طييمت
اباشد يك مصنوع تكنولوزيك مى سازدإبرلى نمونه. درختى جتكلى كه أكاهانه در مكانى خاص برلى سايه كسترى كاشته شده يا
يك اركاتيسم با ساختار زنتيك اندكى اصلاج شده)
مسئلهمزندی- چه نوع عملى. عمل تكنولوزيك را به وجود مى أورد و جه نوع اشيا يا اوضاعى مصنوعات تكنولوزيك هستند؟
موضوعى باز باقى مى ماند. نه تنه تفاوت امر تكنولوزيك با امر مصنوعى بلكه تفاوت امر مصنوعى با امر طبيعى نیز مهم است.
این ات خی موضوعات فلسفى اساسى را در باب ارتباط بشر و طبيعت مطرح مى سازد. معتادارى تقاوت مزيور تنه در صورت
SIP ASC باب تن جحلل جلا حل ود که بت از باد يدر يون يجاني لازم طيحت ( و به وان
نتيجه تكامل طبيسى|نمى تواند در طبيمت اختلالى إيجاد كند. تفاوت امر طبيعى و امر مصنوعى عموما با تفوت امر خود به خودى و
ام عمدی یکسان لحان مى شود؛ اما خود اين مفاهيم نيز تمامى انواع مسائل فلسفى را پیش می کشند
صفحه 23:
* پرسش تکنولوژی
هایدگر در اثر دیگرش با نام پرسش تکنولوزی (یا فناوری)» این موضوع را مطرح میکند
که تکنولوژی همان شیوه خاص از ارتباط با چیزهاست. پس تکنولوژی یک وسیله نیست
بلکه شیوهای خاص از آشکار کردن چیزها است و ب
تکنولوژی مدرن با میل به سروری بر چیزها رخصت عیان شدن آنها -آن گونه که
هستند- را از آنها سلب میکند. لذا استیلای تکنولوژی بر چیزها باعث خروجشان از
آنچه هستند و نه خروج آنها از خفا شدهاست.
صفحه 24:
یم ومد
تکنولوژی و
اخلاق
بخش وسیعی از مسائل فلسفه تکنولوُی مربوط به اخلاق است. امروزه تکنولوٍی آن قدر گسترش و تنوع پیدا کرده
و بر امکانات ما افزوده است که در نتیجه ما بلید قدرت تصمیم گیری فوق العاده ای را از خود بروز دهیم تا مشخص
شود كه در هر مورد جه تصميمى بايد بكيريم و کدام تصمیم سنجیده یا نسنجیده است. برای مثال در SINGS
های مرگ (9 161۵۱0۱ eai ly (Birth Technology) 15 sls sj 5 (Death
گیری باید ملاک های اخلاقی را مدنظر قرار داد. همچنین مسائل مختلفی که در بیوتکنولوژی مطرح است بازخورد
های اجتماعی بسیاری دارد؛ مثلاً کلونینگ یا مهندسی ژنتیک می توانند کل تولیدات اجتماعی» اقتصادی, غذلیی و..
را تحت تاثیر قرار دهند.موضوع دیگر محیط زیست Ub oF col (Enviromental) به طور جدی این پرسش
در مورد آن مطرح شود که یا وجود بلایی که در لثر غفلت ما بر سر ن آمده است چه طور می توان محيط زیست را
دوباره احیا کرد؟در حوزه آکادمیک هم نقد فرهنگی (0۳16[6 (Cultural | داریم به اين صورت كه از كنار
این فرهنگ ساز ی هایی که می شود و اين فرهنگی که شکل می گیرد و صاحب نفوذ می شود نباید بی تفاوت
گذشت و باید برای درک آنها کوشش کرد و به این مسئله اندیشید که چگونه می توان آنها را با توجه به تجارب
تلخی که در گذشته وجود داشته مهار کردمسائلی که در لین جا مطرح کردم ممکن است دور از ذهن باشند اما وق
در عرصه اجتماع وارد می شوند با سیاست و نظام سیاسی و چیزهای دیگر گره می خورند. به طورى كه اصلاً فكرش
را هم نمی توان کرد عالمی که در آزمایشگاه مشغول آزمایش است لزومی داشته باشد که به اين مسائل اعتنا کند. اما
.م که باید آگاهی حداقلی ای نسبت به اين امور داشت و دایم در حال نقد آنها بود تا بدین وسیله تصور
من
ا اى از جنين موقعيت هاى پرمخاطوه ای برای ما حاصل شود.
سلاح هسته ای
صفحه 25:
تکنولوژی 9
صفحه 26:
آیا تکنولوژی بی طرف است
گفته می شود تکنولوژی خودش از خودش خاصیتی ندارد و همه جيز به ابن يستكى دارد که ما چگونه آن را به كار
میبريم. لین که:هر وق دربارج تکنولوژی خاصی صعبت مین کنيم دربزه یک بجمده واحد و معتاین ثایت خرف
می زنيم با نه. جای بحث دارد.برای نمونه در مذاگراتی که ایران با جهان درباره اترژی هسته ای داشت. مشخص
شد که به هيح وجه تصورى واحد از تكنولوزى نزد طرفين وجود ندارد و أن جه ما مى كوييم از نظر آنها بى اعتبر
است و آن چه آتها مي گویند نیز از نظر ما اعتباری ندارد.
يكى از خصوصيات مسائل تكنولوزي. دقيقاً همين است. يعنى درست برخلاف نظريه بى طرفى يا خنثى بودن
تکنولوژی, ما می بنیم که تکنولوژی آمری جانبدارانه است و توعى ابهام و جندمعنایی را هميشه در بردارد. در
حقیقت ما در چنین موقعیتی با معانی محتلفی از تکنولوژی هسته اي سروکار داشته ای که از دیده پوشیده مانده
است و از یک ظرف سوءئیت تلقي نشدم است و از طرق نیگر زور گفتق. Lal آنچه آشکار است ابهامی است کد
در تكنولوزى وجود دارد. يكى از مسائل كليدي در اين باره اين است که ما جگونه می توانیم از تکنولوژی ای که با
آن سروكار داريم ابهام زدابى كنيم و كاركرد أن را أن طور كه بابد و شايد تعريف كنيم. وقتى در جنين مواردى
نزاعى در مى كيرد ely ol درياره نحوه كاركرد أن تكنولوزى است.
توليد يخجال تلويزيونو....نا اين حد ابهام دارد
* پس اگر کارخانه هایی که به تولید تلویزیون, بخچال, رادیو و... می پردازند تا اين حد ابهام داشته باشند و بتواتند به
چندین و چند صورت مورد استفاده قرار بگیرند به طریق آولی فعالیت و فرایندی که استوار بر علم است می
ally اربردهای بسیار متتوعی داشته باشد و به اشكال كوناكون مورد استفاده قرار كيرد. بنابراين جنين بحراتى
همان قدر مهم است كه بحراتى در سطح فکری, اعتقادى يا معرفتى اهميت دارد. در نتيجه در برابر نظريه خنئى
بودن تکنولوژی با تخليل موقعيت مى توان كفت كه هر فرايند تكنولوزيكى بر از ابهام است. بس برخلاف اين
تصور كه تكنولوزى ابهام زدا است, بابد آدعان كرد كه تكنولوزى مى تواند انواع و اقسام ابهام هارأ دامن يزند و
اين ديكر يه تبوع ما يستكى دارذ كه جكونه جهات مخظف اين أبهام را تشخيض ذهيم و براى صورت بندى درست
بك مسئله به كار كبريم. غفلت از ابن ابهام سبب مى شود که ما خود را به yall خننای تکنولوژی بسپاریم و به
طور ضمنی تسلیم سلطه ای بشویم كه دز دل آن يتهان است.
صفحه 27:
تکنولوژی, انسان و جهان
کاس گنوی ول نس یه یحو و یم مایت وان و ترس pb so ی برد
بد al ow aos و جوان وه اشت را ول عر و ل م نودن ب چم نکاس ههور مین
مت میت تن شا ]0 2 داش سم سین خی aga OU oun dat
glans es Hl مین سان د بوك ف ريه هه هي فان مركو لم ل ان کیره ها را درم
متعاریبه ی وتو تیم کرد gle Ss Saab تدای را در نظر گرم و آن را در موفیش أنساني مدر كليم د
جرهات من توائيم بكويم 2ه الهميت داشته باقد؟ ان تکنولوزی در نی موفعیت شت خاملی تقیتکنده(/۵/460105) را بازی معا
aes ا gaol Het Ll ans oe asl legs که ویو SSE Se Sl pts ALU
Coppin oh ا ار نا كا لصحيف د ل قح لت سن لس لد كر فى Suis cube مرا اس
سالت با قلعا ب po dh ages gos ako بد ود گوشی وبا مقدرق شبات صتلن شه ی ني
شري ١ لس که شار يس ع ار نس کت لل د خرس د لوك م ل ل لصفي يقد
اما با بر فاه جا حي pe ee SNR Se Sarees ea ie
لوال را حدق سس که و ماش تفیل گر بر ال گرا > 4/505۵ سای دنل در مود مد کر نام و سامح های نا
ساقط می شوند و فقط جنس شتول با خسى كه مربوط به كلام الست برجسته مى شود ولى ار طرف تبكر لمكان ارتباط در فواصل
رز رای ما فراهممی کند. در حالت وق ین با جزه چسم شعا می شود نوع weal cla, (einbodiment) nant
Sigs Cape seb eal ells يعن ماو جهان SoH anf sa لت I ey ens capi
گرا لد مود که رن زر جز» نک وووه شم می شود و در جسم دم دغام ی شود و موردیاست هه نارآ مداد
ly كفت كه سني تجتيمن وأقع شدي ب زار فا کرده امک ان در مود عالبتکووزی ها اد ات
ما وت فا کیلک دبک موفیت گر ار تست ash le lag میدیم مود کرت ea SS na lp eto
أن رج ga at wale ام را مس وا رجاب جد نا شود حدر ارح BY ea سانجا مه"
spine clad ers So ماد ده حرارت که خامین خی ار بیان رشان مب نم اما اقا کم رجا سا ان اه
که مان کمک لن قزر فرانت شده اس روت ob oe belts daly pleco ce لین کنات هرد کات ات
که مرو اریز تلو “Sinn vty as Sana Si Sa Singh yl A yp a eb Lele
که با متن گره می خورد وب زان ما ارتاط مستفیم برفرار می کند
ان تکنووزی هی هرمنوشکی با طهور کامپوتر و مکی که هم زنط تصویری و هم از نظر كلام ثامين شده امت روزيه روز در حال
رش أند وهر روز امكانات جديدي را برا بهره راز از تن زین ما منم کند 5
سي تیه لسوت فراسوی در تیک از نک مهاب موم رد باب هی سید ره ات هه با نی زو
زان oy db Sil no یم وب طر من رسد که زنب مد روز به رو مشتر آز نون هی تنووزک نله دز ما
مناه مولي عرلا برا عي مدال في تالاح فيز Ae Soca apes eat ont od
صفحه 28:
٩ حکمت و فلسفه تکنولوژی
٩ گفتگو با محمد مددپور: نباید تکنولوژی جدید را مجموعه
ابزارهايي با کارکرد هاي خاص و محدود مانند بیل و کلنگ
و... بدانيم, بلكه بايد آن را به عنوان یک رابطه با معنايي
خاص بیان کنیم. تکنولوژی یک ارتباط است ابزار تکنولوژی با
تکنولوژی تفاوت دارد, تکنولوژی یک باطنی است در قالب
جسمي که این باطن تعیین کننده آن است.
© شرح مختصر: محمد مددپور, در سال 1334 در شهرستان
بندرانزلی متولد شد. وی دارای دکترای فلسفه هنر و از
شاگردان سید احمد فردید بود. مددپور درسهای فردید را در
کتابی با عنوان "دیدار فرهی و فتوحات آخرالزمان" به رشته
تحریر درآورد.
صفحه 29:
فلسفه تکنولوژی چیست و از کجا آغاز شده است؟
مجموعه تکنولوژی سیر تاریخی دارد و اين روند از زمانى كه انسان از چوب و استخوان به عنوان دست افزار
استفاده می کرد. آغاز شده و تاكنون با إيجاد نيروكاههاى هستهاى ٠ فضای الکترونیکی و هوش مجازی سیر
تحولات خود را طی کرده است. از اوایل قرن ۱۷ میلادی, نگاه نوبی در جهان شكل كرفت كه منجر به بيدايش
عالمی شد که به آن «عالم تکنیک یا صنعت» می گوییم که سرآغاز دوران جدید و مبدً نقلاب تکنولوژیک
مدرن شد که متفاوت از عالم دست افزارهای صنعتی کهن است.این جهان نو به دست بشری ساخته شد که یک
نسبت خاصی با هستی و جهان و خودش پیداکردهبو. در وقع فرزندی است که در عالم سومی از ارتباط انسان
با خداوند بديد آمده است. در حقيقت تکنولوژی حاصل گفتگوی میان انسان و خداوند است منتهی گفتگویی که
انسان در پایان اين گفتگو می خواست با تکنولوژی فانوستوس وار کاری خداگونه انجام دهد يعنى اينكه
بتواند بر جهان سيطره داشته باشد؛ يا به عبارتى خداى زمين و زمان شود. البته كريستوفر مارلو و كوت شاعر می
گویند طرف ثانوی گفتگو شیطان بوده است..
اگر انسان در گذشته می خواست به صورت اساطیری و اسطوره ای خدا بشود این بار تصمیم داشت تا بطور مادی
فارغ از الوهیت الهکان یوننی به مقام خدایی برسد و این امر سیب شد که به جای اسطوره؛ تکنولوژی را خلق
کند.
تاریخ نشان می دهد که پیش از عصر مدرن بشر هنر و شعری در دنیای اسطوره ای ابداع می کرد تا به شکلی
خداكونه كردد يا به نحوى قدرت خدايى بيدا بكندء اما اكنون اين اتفاق به صورت ديكرى افتاد نه در عالم شعر و
هنر. اكنون انسان به عالمى وارد مى شد كه در كل تاريخ بى نظير بود و آن زايش تكنولوزى توسط انسان بود.
صفحه 30:
برخی از فیلسوفان علم بر اين باورند که شناخت فلسفه
تکنولوژی روش هایی برای تضمین پیشرفت و ترقی علمی
است؟
۰
اين گفته دارای اساس و اعتبار نیست و اين گفته تازه واردان فلسفه است. آنانی که تازه با
به عرصه فلسفه گذاشته اند. قلسفه پرسش از هستی و وجود است, وقتی زایشی می
شود فرزندانی از انسان به وجود می آیند که در اغاز هرگز فکر نمی کرد که حتی خلاف
فکر خودشان كنشي و واكنشي متفاوت در جهان داشته باشند. اما به هرحال اين زايش به
وجود می آید. حال فلسفه و تقدیر شکل گرفته در تکنولوژی- نه جبر بلکه با اختیار- از
حقايقي پرده بر مي دارد که بي سابقه است.
انسان در پیدایی تكنولوژي حضور دارد اما ul حضور به معنی اختیار مطلق در هر آن چه به
ظهوز مي آید نیست, بلکه اختیار ما نسبی است. شبیه به كاري که فرانگشتاین بنا بر
حوالت اختياري و انساني خویش بدان موفق مي شود. اما وقتي انسان تركيبي او جان مي
گیرد دیگر تحت اختبار او نیست.
يعنى در اين جا « من نوعی» چیزی را خلق می کند و مي سازد, چيزي که یونانیان خصلت
ذاتي تکنيك و صنعت 801۱06نامي دانستند. اما از اين غافل است که در عصر مدرن با
پيدايي محصول تخنه معنایی در آن به وجود می آید که دیگر تحت کنترل من نیست.
پس قلسقه تکنولوژی در ذات تکنولوژی است, فلسقه نظري فقط ماهیت مقهومي
تکنولوژی را کتبی و نظري و تتوريك می کند. ارتباط من با هستی, فلسفه با حقوق نظري
نیست, از جنس زندگی است, جنس جهان آزمایش زنده که تئوری نیست, فلسفه تکنولوژی
تصویری ذهني از تكنولوژي است که چه بسا بسیار دور یا نزديك به واقعیت باشد.
صفحه 31:
ایا فلسفه تکنولوژی, ماهیت تکنولوژی تمام کشورها را تحت پوشش قرار می
دهد؟ یا فقط نظری مربوط به کشورهای تولید کننده تکنولوژی است و
,کشورهای در حال توسعه و یا مصرف کننده را نیز تحت پوشش قرار می د
حقیقت آن است که با تكنولوژي مدرن مرزهای جفرافياي جهانی برداشته شده و نیازی نیست که
فنآوری را از صفر شروع کنیم می توانیم با وارد کردن ابزار و تثوری ها در کشور و با ممارست و
پشت کار متخصص فني و صاحب نظر علمي شویم نهایتا به جان تفکر نكنيكي را بيازمابيم ويا
مانند چيني ها و آسيايي ها نسبت بدان شرطي شویم و طبق قوانين تكنيكي عمل کنیم. تحقیق و
توسعه لازمه پیشرفت است که متاسفانه در کشور ایران وجود ندارد و یا در مراحل ابتدايي آن در
دولت و جامعه شبه مدرن ما وجود دارد. ما شبیه انسان هایی هستیم که سیل ما را می برد و تا
اين سيل تمام نشده سیلی دیگر می آید و به طور مدام اين ماجرا نکرار می شود که مصداق
درک و ورود انقلاب هاي پي در پي اما بي نتیجه یا کم نتیجه در کشور ماست.
فناوری اطلاعات نیز از قاعده مستثنا نیست. ما هنوز بر تکنولوژی ارتیاطات و اطلاعات مسلط
نشده ایم زیرا توسعه ما مبتتی بر تحقیق نیست. انتقال تكنولوژي مبتتی بر اضطرار و فشار
تاریخی است. ذهن آماده کمتر وجود دارد. هنگامی که ذهن آماده پژوهش جدي وجود تداشته
باشد. ابزارهايي هم برای مقاومت وجود دارد. البته طرفداران سياسي و غیر سياسي تکنولوژي
كم تيستند, اما بیشتر در قلمرو واردات رسمي و قاچاق محصولات نه تفکر تکنولوژيك, یعنی به
دنبال اين فکر که در فلان کشور پیشرفته نكنيكي چنین امکانات و تکنولوژی اي در کار است.
بنابراین ما هم باید داشته باشیم هرگز خود با تحقیق و پژوهش تکنولوژی را وارد نکرده ایم.
قلسفه تکنولوژی هنگامی می تواند در کشورهایی مانند کشور ما به مرحله نظریه سازي غیر
ترجمه اي و غير تكراري تقليدي برسد و آن را تحت پوشش قرار دهد که ورود تکنولوژی و توسعه
آنء مبتنی بر تحقیق باشد.
1
صفحه 32:
جایگاه انسان در عصر تکنولوژی و عصر
اطلاعات چیست؟
بر این امر فرضیه هایی وچود دارد. فرضیه اول مرتبط به یوتوییست ها و طرفداران
3 ها يعني كساني كه نا كجا آبادي فكر مى كنند. به كفته آن ها پس از مدتی ماشین
ها خود بنياد و خودمدار و اتوماتيى مطلق خواهند شد. با بروز جنين اتفاقاتى انسان نابود
مى شود يعنى قيامت انسان فرا مى رسد و كونه اى ديكر از زندكى در جهان شكل مى
كيرد و أن ماشين ها هستند كه آدامه دهنده راه هستند. جيزي كه سايه اي از آن را در
فيلم ماتريكس ها يا ترميناتور ها مي بينيم. البته علي رغم جنين سيطره اوليه اي برخى
معتقدند چنین چیزی اتفاق نمی افتد, به طوری که بشر پیش از آن که نابود شود نابود
کننده خود را از ین خواهد برد. چون ماشین ها به شدت وابسته به انسان هستند و فیلم
هایی مانند ماتریکس وارعااي ی مزا نمایانگر چنین تصوری
هستند و انسان می تواند بر ماشین مستوا
اما فرص و تفکر اصیل بر این است که تسام گفته هو بظرناتافوق بوهم و حبالن ین
نیست. ماجراي تكنولوژي ماجراي جنگ و صلح صرف نیست. در واقع پيدايي ماهیت
تکنولوژی که هیدگر از آن به گشتل - يعني صورتي از انکشاف وجود - تعبیر مي کند, بدون
پشر و نسبت او با هستي موضوعیت پیدا نمي کند. وجود تكنولوژي بدون انسان اساسا
منتفي مي شود, مانند مثلثي بدون سه ضلع. مگر می شود یکی | زا sore alte aly
داشته باشد. بين اينها نسبت علي و معلولي؛ قابلي و فاعلي وجود دارد. خداوند فاعل
است, انسان قابل و تکنولوژی قابل تر و یا حاصل نسبت قابل و فاعل, حال Ul
است تکنولوژی فراتر از انسان رود که تصور چنین چیزی به دور از واقعیت است.
صفحه 33:
٩ بسیاری از توشته های فلسفی در مورد تکنولوژی تمایل به نظریه های ابزاری دارند نظر
شما چیست؟
با توجه به اين نظریه عده ای معتقدند که اين تکنولوژی است که انسان ر | بدبخت کرده
است و یا اين که بشر خود خواسته است و هر کاری کرده با اراده خودش بوده است و به
اين خاطر است که تكنولوزى نقد مى كنيم.
با توجه به منتقدان تكنولوژي براورد می شود که انسان به دست خویش می خواهد خود را
تابود کند. اما به اعتقاد من چنین چیزی بي وجه است و سطحي. امروزه از طریق
خدآگونگي فائوستي به واسطه تکنولوژی, بشر در دنياي مدرن کارهای بی نظیری را انجام
مي دهد. یعنی اگر ساحت قاعده مند الهي مدرنیته و تکنولوژی را مورد توجه قرار دهیم
جنين جيزى يعني نابودي بشر اتفاق نمی افتد, بلکه باعث پیشرفت نیز می شود. آن چیزی
که با تفکر و تدبر فراهم شده و هزینه بسیار صرف آن شده, مشکلی درست نمی کند. در
واقع اين حماقت بشر است که با کفران نعمت خویش را بدبخت کرده است.
بازهم می گویم: تگپولوژی ابزار نیستتفگز است" فزهنگ است که داعیه,زستاندن اسان
یه قدرت فوق تصور خدايي دارد. تفکری که به خدا گونه شدن بشر کمک کرده است. به
عبارتی انسان در تکنولوژي خدا می شود و خدا در تكتولوژي انسان. منتها در قدیم انسان
خداگونه شدن را در چهره هرکول و رستم می دیده است. حال اين خداكونه شدن را در
چهره انسان هایی مانند بیل گیتس و امثال او در قالب قدرت بي رقیب تکنولوژی نظاره می
کند و اگر از غفلت, به تفکر و پارسايي پازگردد. نقمت به نعمت تبدیل مي شود و تکنولوژي
وسیله رهايي انسان از زندان طبیعت و گرسنگي و شهوت بطني و شهوت جنسي مي گردد
که اين در حال وقوع است و به زودي در جهان گرسنه اي وجود نخواهد داشت.
صفحه 34:
معنویت و خشونت تکنولوژی
٩ معنویت در عصر مجازی چگونه است؟ به طوری که گفته می شود جزء لاینفک عصر مجازی
است؟
انسان هميشه خشن بوده است. خشونت جزء لوازم ذات انسان است. انسان دو رو دارد یکی
خشونت و دیگری عطوفت. بشر هم مهربان است و هم خشن و هم کین توز. حال گاهی يكي بر
دیگری غلبه می کند. یعتی غضب انسان بر عطوفت و رحمت او غلبه می کند که يخشى از اين
غلیه پیدا کردن در برخی شرایط لازم است.
تغییر شکل خشونت در دنیای مجازی به چه صورت است؟
در عصر تکنولوژی با توجه به پیشرفت, خشونت ها هم شکل دیگری می گيرند. در گذشته یا یک
لشگر ماه ها می جنگیدند تنها چند هزار نفر کشته می شدند و توان بیشتر وجود نداشت. ولی
اکنون تنها با یک بمب هسته ای هزاران هزاز نفر کشته می شوند. انسانی که قدرتش وسیع شده
و به خداگونه شده ابزار خشونتش نیز متفاوت می شود. خشم خداگونگي بشر نیز در عصر
مجازی به صورت مجاز بسط خواهد یافت, اما پشری که خشونت مجازی را ایجاد کرده می تواند
بر آن نیز کنترل داشته باشد. در کل بشری که با خدا نسبت بیدا کرده و تکنولوژی با این نسبت
زایش یافت. مي داد که چگونه فرزند خود را مهار و تبیت کند و تحت کنترل دراد اما همه
جهان أينده اي كه در وجود رياني حضرت بقيه الله عروج بيدا مي كند به فلاح و رستكاري مي
رسد و نجات مي یاید و انسان به دین و معنویت و عرفان باز مي گردد. اين ها به علم خداوند و
ارتباط انسان با خداوند باز مي گردد زیرا هیچ چیز در جهان خالی از خداوند نیست چه شی
باشد و چه رحمانی, چه کافرانه باشد چه ایمانی. این يعني انقلابي دیگر در جهان زیسته به جان
آزموده انسان و ارتباط لطیف تر او با خداوند.
هست رب الناس را با جان ناس
اتصالي بي تكيف بي قياس
صفحه 35:
فلسنه تکنولوژی
تاریخچه ای از تحقیق و توسعه و دستیابی به فناوری توسط دانشمندان مسلمان
٩ علی رغم اينکه تصور می شود تحقیق و توسعه مفهوم کاملا جدیدی است اما آنچه مسلم است
دانشمندان, مسلمان در گذشته تحقیق و پیشرفت (توسعه) بسیاری داشته اند و در راستای اهداف
مورد نظر به محصول نیز رسیده اند که مى توان گفت تحقیق و توسعه در حقیقت توسط دانشمندان
مسلمان پایه گناری شد که در ادامه به تعدادی از این موارد اشاره می
محمد زکریای رازی(۳۱۳-۲۵۱ هق) پزشک. فیلسوف و شیمیدان ایرانی از طریق تحقیق و پژوهش
ue پزشکی و شیمی را توسعه داد و به فناوری کاربردی مورد نیاز در علم ae و پزشکی دست
ان به عنوان کاشف الکل و جوهر گوکرد(سید سولفوریک) مشهور است یعنی با تحقیق و
پژوهش به فناوری ساخت ای مواد دست یافت و آن را به بشریت هدیه کرد . البته آثار ماندگاری
نیز در زمینه پزشکیشیمی,فلسعه به جای گذارد.
٩ جابرین حیانی(۱۹۴-۱۰۰ هق) دانشمند. کيمياگر و فیلسوف شیم ايرانى بود كه او را يدر علم شيمى
نامیده اند زیرا با تحقیق علم شیمی را توسعه داد و بسیاری از روش های آزمایشگاهی( مانند تقطیر)
و انواع ابزارهای اساسی شیمی مانند قرع و انبیق(تجهیزات آزمایشگاه) را او اختراع کرده است.
٩ حاصل تحقیق او در زمینه توسعه علم شیمی کشف مواد شیمیایی متعددی همچون هیدروکلریک
اسید, نیتریک اسید, سیتریک اسید و.. می باشدِ
°
صفحه 36:
٩ _ شروع فلسقه ی تکنولوژی؟
أولين فيلسوفاتى كه فلسفه تكنولوزى را مطرح دنو باه تحوی زمنه ساز ین تفکر شدند فيلسوفان مدرن هستند كه زمينه هايش توسط.
Sa re *كالله" ويكر مفكران دور رانس ليجل شده بود ادر ولع برداختن به فلسفه تكتولوزى توسما فبلسوفان كلاسي
ود ات
gs Me به قرن خاصی متههی شود این الاب زمیه سا نلاب هایمدرن در قرن هاى حاضر شد که از أن جمله می
توان به انقلاب فناورى اطلاعات به عنوان علم و تكنولوزى روز دنا ره کرد که در آیندهمی تون نلاب های بزرگی مان نلاب نیک
تكنولوزى بلاسما اتقلاب الكترونيكي هوش هاى مصنوعى و عصر مجازى راء كه همكى ذايده انديشه لى أست كه موتورهاى أتثين (اتقلاب
صتعتى نخستين) رابه بيدابى أورد نظاره كر شد اين انقلاب ها بى ترديد به زودى جهان را زير و رو خواهد كرد حتى مى توان كفت كه نوع
رویط اسان نيز جتان كه كوين كلى و مانوئ كاستلز و ديكر فن شناسان معاصر دكركون خواهد شد در اين زمان امكان شكل كيرى خانوادم
على بل ار زا ابقر Le aie op dy ero a Kose
be
يس نبايد تكنولوزى جديد را مجموعهابزارهابيا كاركرد هاى خاص و محدود مانند بيل و كلذك و- بدانيي بلكه بايد أن را به عنوان يك رابطه با
معنابى خاص بيان كنيم. تكنولوزى يك ارتباط ست ايزار تكنولوزى با تكنولوزى تفاوت دارد. تكنولوزى يك باطنى اسست در قالب جسمى كه ین
:باط تعيين كثئده أن أسستد.
صفحه 37:
نم کم د
تکنولوژی و
دمو کر اسی
وقتى به معلنى و مفاهيم كليدى جند قرن اخير نكاه مى كنيم مى بينيم كه امروز لين معلنى و
مفاهيم مولفه هاى اصلى فرهنك را تعريف مى كنند و به آن شکل می بخشند در حللى كه
بسيارى از نزاع های گذشته در حقيقت با تعارض آنها آغاز شد. در حقيقت مهم ترين نزاعى كه
در عصر جديدبه وقوع بيوست نقد تكنولوقى و دموكراسى از هيد فرهنك بود. جريان
فكرى رمانتيك ها در واقع نوعى نكاه منفى تمام عيار نسبت به ديد تكنولوزيك و دید
دموكراتيك بودء ليكن سير تحول ليبراليسم توانست نكاهى مثبت بر تكنولوثى و دموكراسى
تحميل بكندء به طوری که ایدتولوژی لیبرال دموکراسی همچنان نزد بخش اعظم جهانیان
محبوب ترین دیدگاه سیاسی به شمار می آید. اینکه سرنوشت این دید مثبت چه خواهد شد
اکنون مورد بحث نیست. لیکن مورد بحث انگیزی که شامل بسیاری از جریان های جدید
است مواردی است که در آنها به میانجی «فرهنگ» تلاش می شود تا ضمن اعطای بار مثبت
به تکنولوژٍی» دموکراسی به فراموشی سپرده شود. لذا اگر بخواهیم لین دیدگاه ها رابه نحوی
شماتیک و تصویری نشان دهیم این جریانات را می توانیم به صورت زیر تعریف ب