صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحيم
عنوان تحقیق : لیزوزوم
مربوظ به درس :
Eee. ae
تهیه کننده :
nO | COU | CO ee) ل ل
صفحه 2:
لیزوزوم چیست ؟
لیزیوزوم یک اندامک درسلول های یوکاریوتی است و جزءی از
دستگاه غشایی درونی است. تثنیگه آنقوبلاسمی زبر و جسم
گلژی لیزوزوم ها را تولید می کنند. سلول های گیاهی , جانوری و
تک سلولی لیزوزوم دارند ولی باکتری ها لیزوزوم ندارند.
لیزوزوم کیسه ای است غشایی ( غشادار) که دارای sb al
تجذیه کننده است. میدانیم که تقسیم کردن فضای درون سلول
به قسمت های مختلف, کار اصلی دستگاه غشای درونی است.
slut لیزوزوم در واقع پیرامون قسمتی را فراگرفته است که
آنزیم های گوارشی در آنجا ذخیره می شوند. بدین ترتیب دی
east lice’ از گزاند آنتیم های گوازتتی ون اما مج
صفحه 3:
Lysosomes
ia
و
> و ث2
02
Sy
صفحه 4:
ساختار لیزوزوم چیست و اندازه آن ها چقدر است ؟
لیزوزومها به طور کلی اتدامکهای بسیار کوچکی
هستند. اندازه آنها بین ۰/۱ تا ۰/۵ میکرومتر
اندازهگیری شده است. اگرچه گاهی میتوانند به اندازه
۳ میکرومتر نیز برسند. لیزوزومها از ساختارهای
سادهای تشکیل شدهاند. در واقع این کرهها از غشای
دو لایه لیپید ساخته شدهاند که محلولی درون خود
محصور کردهاند و حاوی انواع آنزیمهای هیدرولازی
صفحه 5:
غشای لیزوز
پروتئینها و
آنزیمها
صفحه 6:
توضیحات بیشنر در مورد لیزوزوم
ليزوزوم ها اتدامک هایی کروی و متصل به عشاء بوده
که در سیتویلاسم سلول های حیوانی وجود دارند. سلول
ای گیاهی به ندرت حاوی لیزوزوم ها تتد. کلمه ی
لیزوزوم از دو کلمه ی بونانی لیز (تخریب) و زوما (یدن)
ساخته شده است . این اتدامک های کروی توسط لایه
های مضاعف فسفوليييدى يا قطر حدود 2/0 تا 2
میکرومتر محصور شده اند. این اندامک های متصل یه
عنتاء دارای ۳۷ برایر با 8/4 بوده و حاوی مجموعه ای از
آنزیم های لیتیک یه تام هیدرولاز هستند که در مجموع
می تواتند تقریباً هر نوع صولكول بزرگی را حضم کنند.
پروتئین هاء لبييدهاء يلى ساکاریدها. ۳۳۸ ۲۳۵۰ و
غیره می خوانتد توسط این آتزيم های اسیدی دروت
لیزوزوم ها هیدرولیز شوتد.
صفحه 7:
لیزوزوم در سلول چه کاری انجام میدهد ؟
لیزوزوم چند کار گوارشی متفاوت انجام می دهد. بسیاری از از سلول ها مواد غذایی را
می بلعند. یعنی آن را از کیسه های سیتویلاسمی ریزی به نام واکوئل های غذایی به
سیتوپلاسم وارد می کنند. لیزوزومها با پیوستن به واکوئل های غذایی, آنزیم های
گوارهن زا به درون واكوئل تخلية:و مختواى درون واكوئل را تجزية من كتبد مولكول
هاى حاصل از اين كوارش: مثل آميتواسيد ها. واكوئل را ترك مىكند و به مصرف سلول
می رسند.
© یکی دیگر از کارهای لیزوزوم. eb و گوارش اندام های آسیب دیده یا پیر سلول
است. که به اين عمل اتوفاژی ( /(۸۱/۵0/۵9) گفته می شود. از اجزای حاصل از
تجزیه اندام های آسیب دیده یا پیر, اندامک های جدیدی بازسازی می شود.
6 لیزوزوم ها در نمو جنینی نیز نقشی حیاتی دارند. مثلا آنزیمهای لیزوزومی بافتهایی
را که در زمان جنیتی بین انگشتان دست و پا قرار دارد, نابود و انگشتان را از
یکدیگر جدا می كنند.
صفحه 8:
صفحه 9:
نزیمهای لیزوزومی
آنزیمهای لیزوزومی عمل هیدرولازی دارند و ساختمان گلیکوپروتئینی دارند. این آنزیم
ها در ۵ اسیدی فعال اند و ۵۸۱ مناسب عمل آن ها ۴.۵-۵ است. در لیزوزوم انواع
مختلفی از آنزیم های هیدرولای وجود دارند که تعدادی از آنها عبارتند از :
۵ آنزیم های هیدرولیز کنتده پروتئین ها شامل پروتناز و پیتیداز ها. مثال های این
دسته از آنزیم ها عبارتند از کاتپسین, کربوکسی پپتیداز ) ,8 , ۸ و گلوتامات
کربوکسیلاز
6 آنزیم های هیدرولیز کننده لیپیدها مانند استرازها , فسفولییاز ها.
© گلوسیدازها که بر روی مواد قندی اثر میگذارند مثل آنزیم آلفا1 و 4- گلوکوزیداز
, بتا گلوکورونیداز , آریل سولفاتاز 8 ۵۰ بتا گالاکتورونیداز , آلفا مانوزیداز.
آتزیم های هیدرولیز کننده اسبد های نوکلئیک مانند 8۱۱۵56, 0۱156
فسفاتاز ها مثل اسید فسفاتاز , فسفودی استراز , فسفاتیدیک اسید فسفاتاز.
صفحه 10:
سنتز آنزیمهای لیزوزومی
سنتز آنزیمهای لیزوزومی با دخالت ریبوزومهای متصل به شبکه آندوپلاسمی و
فرضیه پیتید نشانه است. گلیکوزیلاسیون این آنزیمها ضمن سنتز آنها در
فضاهای شبکه آندوپلاسمی دانهدار انجام میشود و پردازش آنها نهایتا یس از
انتقال به دستگاه گلژی صورت میگیرد. آنزیمهای لیزوزومی دارای مانوز 6 -
فسفات است كه به عنوان نوعى نشانه براى انتقال آنها از شبكه آندويلاسمى به
ديكتيوزومها و سيس به ليزوزومهاى اوليه است. مانوز 6-فسفات نشائكر يا
علامت يروتئينهاى ليزوزومى است.
صفحه 11:
ساختار غشای لیزوزوم
مطالعات نشان میدهد که گلیوکوپروتنین به مقدار زیاد در اين غشاها وجود
دارد. اين پروتنینها به شدت گلیکوزیله شدهاند و بطور قایل توجهی در مقابل
توسط هیدرولازهای اسیدی ماتریکسی لیزوزوم مقاومند و لیزوزوها را به
صورت یک مجموعه بسته نگه میدارد. غضای لیزوزوم قابلیت تا
غشاها را دارد و از مقدار زیادی لیستین تشکیل شده است. غشای لیزوزوم
بوسیله آنزیمهای درون آن تا حدی گوارش مییابد. اما بطور دائم ترمیم میشود.
با سایر
این عمل نیاز به انرژی زیاد دارد و از آنجایی سلول مرده نمیتواند انرژی را
تامین کند در نتيجه آنزیمهای هیدرولازی درون لیزوزوم آزاد شده و سبب از بین
اندامکها و خود سلول میشوند.
صفحه 12:
در غشای لیزوزوم clases پروتئینی وابسته به ۵۸۲ وجود دارند که با مصرف
انرژی پروتون ۲۱" را وارد لیزوزوم میکند تا محیط اسیدی با ۳۱ حدود 4.5 تا
5 ایجاد کرده و شرایط اسیدی برای آنزیمهای هیدرولازی لیزوزوم فراهم و
شیب ۳۲۱ را در غشای لیزوزوم برقرار نماید که نتیجه آن ۳۲۱ پایینتر از 5 در
ماتریکس لیزوزوم است. از طرف دیگر تراکم یونهای ا۲* در مجاورت سطح
درونی غشای لیزوزوم زیاد است و ۳۲۱ بسیار کاهش یافته و حتی تا حدود 2
میرسد و این ۳۳۱ پایینتر از ۳۲۷ مناسب برای فعالیت آنزیمهای هیدرولازی
لیزوزومی یعنی (5 - 4) ۴۸۷ است. در نتیجه آنزیمهای هیدرولازی لیزوزوم بر
روی غشا خود تاثیر ندارند. یونها هم در این عمل محافظتی نقش دارند. سطح
درونی لیزوزوم پوشش گلیکویروتئیتی دارد که از غشا محافظت میکنند.
صفحه 13:
عوامل مخرب غشای لیزوزوم
عوامل مختلقی سلامت و تمامیت غشای لیزوزوم دا از بین میبرد که عبارتند از :
» عوامل مکانیکی: معل ضربه , لغزشها , ارتعاشات و صوتهای موسیقی
* عوامل فیزیکی: مانند گرما و سرمای بیش از حد , اتجماد و گرم کردن مجدد
© عوامل صوتی: صدای_رعدو_برق . امواچ تاهی از هکست دیوار صولتی
© عوامل شیمیایی و هورمونی: افزایش 202 , اکسیژن.یمنی , سبلیس « قلو و روی .
سموم
هورمونهای جنسی یا استروئیدها , ویتامینهای قابل حل در چربی ( ۰۴ ,۸ و
> ) , عدهای از آنتی _بیوتیکها و برخی آنزیمهای تجزیه کننده از عوامل شیمیایی
مخرب غشای لیزوزوم هستند. کورتیزول نقش پایدارکننده غشای لیزوزوم را
دارد
صفحه 14:
انواع لیزوزوم
چهار نوع لیزوزوم در نظر گرفته میشود که اولی لیزوزوم اولیه و سه تای بعدی
لیزوزوم ثانویه خوانده میشوند.
لیزوزوم اولیه
اندامکهای تک غشایی با ماده زمینهای متراکم دارای آنزیمهای هپدرولازی هستند
که از بخش دور یا ترانس دستگاه گلژی مشتق شده ولی هنوز فعالیت آنزیمی
خود را آغاز نکردهاند. لیزوزوم اولیه را پروتولیزوزوم نیز میگویند.
صفحه 15:
االیزوزوم تانویه
هتروفاگوزوم: که به نامهای هترولیزوزوم , فاگولیزوزوم »
واکوئلهای هیدروفاژی یا واکوئلهای دگرخواری نیز نامیده
میشوند. این لیزوزومها از تلفیق لیزوزومهای اولیه با
وزیکولهای حاوی مواد برون سلولی مانند حفرههای
فاگوسیتوزی یا پینوسیتوزی یا اندوزوم انویه تشکیل
میشوند. سپس مواد برون سلولی یا بیگانه بوسیله آنزیمهای هیدرولیزی لیزوزوم اولیه
حذف میشود. برخی باکتریها از جمله باکتری _جذام از عمل دگرخواری مصون میماند
و به خوبی در لیزوزومها زنده میماند.
صفحه 16:
۰ اتوفاگوزوم: که به نامهای لبزوزومهای ائوفاژیک , ائولیزوزوم , واکوئل خودخوار و
سیتولیزوزوم نیز خوانده میشود. اين نوع از لیزوزومها از تلفیق لیزوزومهای اولیه با
واکوئلهای حاوی مواد سلولی مانند مبیهکندری , میکروباديها و اتدامکهای پیر و
فرسوده ایجاد میشوند. گاهی قطعائی از شبکه آندوپلاسهی , بخشی از سبتوبلاسم
سول را احاطه کرده , با لیزوزوم اولیه ادغام میشود و به لبزوزوم ثانویه که همان
اتوفاگوزوم است تبدیل میشود و آنزیمهای آن مواد را تجزیه و هضم میکنند. تشکیل
اين لیزوزومها برای مبارزه با فقر غذایی , انجام تمایزهای ویژه مانند حذف برخی
اندامکها , حذف محتویات سلول برای تشکیل آوندهای_چوبی و یا حذف بخشهای
اضافی مانند حذف مجرای مولر در پرندگان , تحلیل رفتن دم در دوزيسقان در هنكام
دگردییی صورت میگیرد.
صفحه 17:
* اجسام باقیمانده یا لیزوزوم کرینوفاژی: چنانچه عمل گوارش در لیزوزومهای انویه
کامل نباشد, اجسام باقیمانده تشکیل میشود. لیزوزومهای حاوی این اجسام باقیمانده
را جسم باقیمانده یا لبزوزوم کرینوفاژی نیز مینامند که دارای شکل نامنظم است.
کرینوفاژی پدیدهای که حذف ترشحی را امکان پذیر میسازد.
* اجسام متراکم یا تلولیزوزوم: برخی از مواد آندوسیتوزی و اگزوسیتوزی در برخی
وزیکولهای گوارشی باقى میمانند و اجسام متراکم یا تلولیزوزوم را تشکیل میدهند و
اغلب فعالیت هیدرولاری ندارند.
صفحه 18:
نقش های لیزوزوم
* گوارش درون سلولی: مواد گوناگون به روشهای فاگوسیتوزی و اتوفاژی به لیزوزومها
میرسند. گوارش آنها توسط آنزیمهای لبزوزومی درون لیزوزومها صورت میگیرد و
مواد حاصل از گوارش با عبور از غشای لیزوزوم به سیتوزول میرسند و مسیر سوخت
وما زخوورا من کذزآننید
* گوارش برون سلولی: برای متال سلولهای استخوان خوار (استئوکلاستها) که در مفز
زرد استخوان قرار دارند با آزاد کردن هیدرولازهای لیزوزومی موجب تخریب سلولهای
استخوانی میشوند.
صفحه 19:
۰ دخالت در تمايز سلولى و از بين بردن اندامکها
* دخالت در پدیده اتولیز و مبارزه با فقر غذایی
* دخالت در ایمنی سلولها: لیزوزومها باکتریها و ویروسهای وارد شده به سلول را توسط
آنزیمهای خود تخریب میکند و از بین میبرد.
* تجمع مواد سمی از جمله چیوه در لیزوزومها
* لیزوزومهای گیاهی با داشتن آنزیم های مختلف از جمله آلفا آمیلاز , نوکلثازها در
گوارش درون سلولی و برون سلولی و فرآیندهای رشد و نمو دخالت دارند.
صفحه 20:
نقش لیزوزوم ها در عمل سنتز پروتئین
تحقیقفات اخیر حاکی از آن است که لیزوزومها
میتوانند در عمل پروتتین نقش د باشتد.
يروتكينها همان چیزی هستتند که سلولها را قادر
میسازند. عملکردهای متتوعی را اتجام دهند و از
طریق تعامل بین رییوزومها و ۴۷۸۵ ایجاد میشوند.
لیزوزومها ممکن است ارتیاطی یا متایولیسم سلولی
داشته یاشتد. حداقل در مورد کید و کلیه پرتدگان این
مورد یه اقیات رسیده است. آنژیمهای لییژوزومی در
لقاح نیز تقش دارند. زیرا اسیرم آنزیمهای لیزوژومی را
حين عمل لفاح آزاد صىكند اكه به آن در نفوذ تخمکها
کمک میکند.
صفحه 21:
تصور میشود که لیزوزومها علاوه بر کمک به
سلولهای استخوانی» در تشکیل این سلولها نیز
نقش دارند. آنزیمهای لیزوزومی توسط
استئوکلاستها آزاد میشوند که میتوانند با تخریب
ماتریس آلی» سلولهای استخوان را از بین بیرند.
صفحه 22:
نقش لیزوزوم در اندوسیتوز و فاگوسیتوز
اند وسیتور فرایتدی برای جذب سلولی مواد خارجی GP
باشد. فاگوسیتوز شکل خاصی از اندوسیتوز بوده جایی
که اجسام بزرگ مانند سلول های مرده. بقایای سلولیء
باکتری هاء ویروس ها و غیره در آن جا غوطه ور هستند.
جذب از طریق وزیکول های خاصی که با لیزوزوم ها به
دنبال تخریب مواد خارجی توسط هیدرولیز ادغام شده
اند. صورت می گیرد. به صورت مستقیم يا غیر مستقیم.
هر دوی این فرایندها نقش حیاتی را در تخریب یا
ایقاء می کنند.
صفحه 23:
نقش لیزوزوم در آپوپتوز
آیویتوز يا مرگ برنامه ریزی شده ی سلول یک مکانیزم
کنترل شده ی بسیار پیچیده از خودکشی سلولی می
باشد. چنین مکانیزمی در طول توسعه ی جنین و برای
تخریب سلول های قدیمی. سلول های آلوده و سلول
هایی با ۲۱۱۸ آسیب دیده ضروری می باشد. آیوستوز از
طریق مسیرهای متنوعی در سلول آغاز می شود که یکی
از آن ها مسیر آیوسنوز با واسطه ی لیزوزوم می باشد.
صفحه 24:
پروتتازهای خاص موجود در لیزوزوم ها به عنوان یکی از
آغازگرها برای چتین مرگ سلولی شناسایی شده اند. این
پروتئازها منجر به مجموعه ای از پیام ها و وقایع
مشخص در سلول های شده که باعث اختلال در اجزاء
سلولی می گردند. این اجزاء در وزیکول هایی که اجسام
آیویتوز تامیده می شود و توسط سلول های مجاور فرا
گرفته شده. بسته بندی شده اند. لیزوزوم های سلول
clo مجاور هضم بقایای این اجزاء را انجام می دهند.
صفحه 25:
نقش لیزوزوم ها در باروری
لیزوزوم ها قادر یه انتشار آنزیم های گوارشی خود درون
سلول یه متظور ایجاد هضم خارج سلولی نیز می یاشتد.
در طول لقاح. محتوای لیزوژوم اسیرم ها به متظور حضم
عشاء محدود کتتده ی اطراف تخمک در خارج سلول
اتتشار می بیاید. این کار باعت تسهیل در ادغام اسیرم و
تخمک می شود. علاوه بر این. یکی از دو سلول ادغام.
میتوکندری یدری از طریق تجهیزات لیزوزومی تخم
تخریب صی شود. میتوکندری مشتق شده از اسیرم به
واسطه ی فعالیت متایولیکی یالای اسیرم تمایل به تجمع
ها به چتین حاصله می باشد.
صفحه 26:
نقش لیزوزوم در تعمیر غشاء سلولی
هرایظ تنض مکانیکی و اقدامات بیماریژایی می تواند
منجر به اختلال در بخش های خاص یا تشکیل متافذی
در غنشاء سلولی گردد. لیزوزوم های ترشحی در یک مکان
نزدیک به بخش های آسیب دیده با غشاء سلولی ادغام
می شوند. اين كار متجر یه ۱ ر آنزیم هیدرولاز یه
خارج از سلول می گردد. از اين هیدرولازها. یک
هید رولاز خاص یه تام اسید سفنگو میلین (۸۵5۱) باعت
دروتی سازی بخش آسیب دیده توسط سلول می گردد.
علاوه بر این. ادغام لیزوزوم با غشاء. لیییدهای اضافی را
قراهم کرده و از انقباض مرزهای سلولی جلوگیری می
اکن
صفحه 27:
نقض لیزوزومی چه عواقبی را در پی خواهد داشت ؟
نقض لیزوزومی منجر به حدود ۵۰ نوع مختلف اختلالات متابولیکی
ارثی نادر میگردد. در اینجا برخی از این اختلالات را ذکر می کنیم.
آنزیم های گوارشی معیوب یا از دست رفته منجر به تجمع موادی
جوونساول من كوود. بنائراين باعنة اقتلال ورسوكي و يهان
مىشود. جنين كمبود يا اختلالى در آنزيمها هاى ليزوزومى منجر به
اختلالات ارثی متابولیکی متعددی شده که در مجموع به عنوان
بیماریهای ذخیره ای لیزوزومی نامیده می شوند.
بر ادامه-چند:ویژگی غمده از این اختلالات:زا,ذکر می کنيم:
صفحه 28:
بیماری sl ops SL لیزوزومی
بیماری های ذخیره ای لیزوزومی توسط حضور لیزوزوم
های بزرگ شده ی غیر طبیعی حاوی اجزاء سلولی هضم
نشده ی تجمع یافته تشخیص داده می شوند. اجزاء یا
ماکرومولکول هایی که تجمع يافته اند به آنزیم های
خاصی که ناکارامد می باشند. بستگی دارند. بیماری
پومبه. بیماری تای ساکس. موکوپلیساکاریدوزها و
بیماری گوشه چند نمونه از این بیماری ها هستند.
صفحه 29:
برخی موارد. علائمی مانند کوتاهی قد. تخریب استخوان
هاوههشکلات قلبی و تنقسی». سر کبد و طحال بزرگ و
غیره در زمان تولد مشاهده می شود. با این حال» در
برخی موارد. وقوع بیماری در سنین بالاتر اتفاق افتاده و
اندام (clo مختلف بسته به نوع بیماری تحت تاثیر قرار
مى كبيرند. اميد به زندكى بسیار متغیر بوده و افرادی با
اشکال شدید بیماری ممکن است تا 5 - 10 سالگی زنده
یمانند. این بیماری در حال حاضر غیر قایل درمان بوده و
اکثر درمان های موجود تنها منجر به کاهش علاتم
بیماری می گردد.
صفحه 30:
لیزوزومها و ویروس کرونا
ویروس کرونا لیزوزوم ها را به بیرون سلول می برد ( می رباید )
B-coronavirus
Normal
biosynthetic
pathway
Exit via
lysosomal!
trafficking
Lysosome.
(deacicitied)
Lysosome
(acidified)
L- Disrupted C
fysosomal functions