مبانی فلسفی تئوری ها

مبانی فلسفی تئوری ها

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2مقدمه

اسلاید 3: 3 مقدمهتبیین مبانی فلسفی تئوریها نیازمند آن است که : 1- تئوریها را خوب بفهمیم یعنی بدانیم چه می گویند ، چگونه ، چرا و برای چه کسانی گفته شده اند ؛ 2- آنها را خوب نقد کنیم ، یعنی قوتها و ضعفهای آنها را بشناسیم .مبانی فلسفی تئوریها

اسلاید 4: 4موانع فهم و نقد تئوريهاویژگيهای شخصيتی افراد شامل : - تفکر انتقادی نداشتن ؛ - پرسشگر نبودن ؛ - از نيازهای بيولوژيکی فراتر نرفتن ( گرفتار معيشت بودن ) - ايدئولوژيک اندیشيدن و تصور آنکه برای تمامی پرسشها پاسخ داریم ؛عدم پيوند فلسفه و بحثهای نظری با زندگی اجتماعی ما ؛رواج داشتن تصوير غلط از فلسفه و مباحث نظری ؛

اسلاید 5: 5مقدمهبه سبب فقدان مبانی نظری مشترک در عرصه های مذکور در بخشهای مختلف جامعه مانند نظام اداری، صنعت، تجارت ، ورزش و... نيز فاقد يک برنامه کلان هستيم .مبنای برنامه های ما در عرصه ها و بخشهای مختلف تئوريها و مدلهايی است که بايستی توليد يا از ديگران اخذ شده و متناسب با بوم و سرزمين ما به کار گرفته شود .مهمترين چالشی که جامعه ايرانی – اسلامی امروز ما با آن مواجه است فقدان مبانی نظری مشترک در عرصه های اصلی و اساسی جامعه ( فرهنگی, اجتماعی اقتصادی سياسی ) است.

اسلاید 6: 6مقدمهبرای بررسی و نقد تئوريهای موجود و تئوری سازی نيازمند برخورداری از يک هندسه معرفتی و فراتئوری هستيم که می توان با طراحی و تبيين يک مدل مفهومی به آن دست يافت و با تکيه بر آن به تبيين زيرساختها و مبانی فلسفی تئوريها و مدلها ( مفروضات اساسی ) پرداخت .نياز به يك هندسه معرفتي

اسلاید 7: 7مقدمه از آنجا که در علم به چيستی و ماهيت تئوريها نمی پردازند و پرداختن به اين موضوع که يک فراتئوری است در حوزه فلسفه علم قرار می گيرد ، طراحی مدل مفهومی تبيين زيرساختها و مبانی فلسفی ( مفروضات اساسی ) تئوريهای مديريت در حوزه فلسفه علم مديريت قرار می گيرد که حوزه ای نوپاست .

اسلاید 8: 8مقدمهمفروضات اساسي (لايه هاي زيرين و نامحسوس) مهمترین مدخل ورود ارزشها و فرهنگ بومی به تئوريها و مدلها ست .مفروضات اساسی ( زير ساختهای بنيادين و مبانی فلسفی ) مهمترين عامل تشابه يا تمايز تئوريها با يكديگراست .مفروضات اساسي عميق ترين و پنهان ترين لايه فرهنگ و به عنوان زيرساخت تمامي دستاوردهاي مادي و معنوي انسان به شمار مي آيد . لايه های بيرونی و محسوس تئوريها و مدلها بخش علمی و کاربردی آنها و لايه های زيرين و نامحسوس آنها (مفروضات اساسی ) بخش نظری و فلسفی آنها را نشان می دهد؛ تغيير در مفروضات اساسی تغييرات اساسی در کليت علم را در پی خواهد داشت .چرا مفروضات اساسي

اسلاید 9: 9چگونه می توان مفروضات اساسی ، زيرساختهای بنيادين يا مبانی فلسفی تئوریهای مديريت را شناخت و تصويری سامان يافته از آنها به دست آورد؟؟

اسلاید 10: 10مقدمهتغيير و تحولات محيطی ما را به تصحيح مستمر ديدگاهها و بهنگام کردن دانشهايمان فرا می خواند .کثرت گرا بودن علم و کثرت عملکرد آن مستلزم نظمهای نو بخشیدن به آن و نوعی سازماندهی است که پويايی و انعطاف پذيری از ويژگيهای آن به شمار می آيد .ضرورت برخورداری از يک مبنای عقلانی و منطقی برای بررسی و نقد تئوريها و مدلها و دستيابی به تقسيم بنديهای جديد براساس مفروضات اساسی آنها .

اسلاید 11: 11مقدمهسابقه اين موضوع به کارهای کسانی مانند ” گولدنر ” ، ”بارل“ و“ مورگان ” ، ” مورگان ” ، ” کونتز ”،“ ريچارد اسکات ”و ... برمی گردد .تلاش صاحبنظران مذکور اين بوده است که چارچوبی منطقی و استوار برای دسته بنديها و طبقه بندی تئوريها يا گونه شناسی آنها ارايه دهند .اين تلاشها پايان نيافته است و تغيير و تحولات در عرصه علوم امروز نيز بويژه در رابطه با مفروضات اساسی و لايه های پنهان تئوريها و مدلها تلاشهای بيشتری می طلبد !ولي:

اسلاید 12: 12مدل مفهومیمفروضات اساسیزيرساختهای بنيادينبيان ساده ای از واقعيت متشکل از عناصر معينی است که در يک رابطه نوعی نسبت به يکديگر قرار گرفته اند .مبانی فلسفیگزاره های بنیادین پذيرفته شده از سوی تئوری پردازان است که زير ساخت و مبنای فلسفی تئوری آنها را آشکار می سازد .گزاره ها و اصول موضوعه ای هستند که زيرين ترين لايه علم و تئوريهای آن را شکل داده و بر پايه خود استوار می کنند .زيرساختهای نظری و ديدگاههايی است که تئوری را پديد آورده است . برخی از واژه های کليدی

اسلاید 13: 13سطح تجزيه و تحليلچيستی سازمان و چگونگی کارکرد و ادامه حيات و بقای آن است.ماهيت سازمانتصور از انسان و بافت شخصيتی او در تعامل با سازمان و محيطی است که در آن فعاليت می کند .قلمروهاي موضوعی است که نسبت به يکديگر ترتب منطقی دارند و عبارتند ازرفتار ، ساختار و محيط .تعاريف واژه های کليدیماهيت انسانپارادايم حاکم بر تئوریماهيت جامعهچارچوب و الگوی ذهنی مشترکی است که مبتنی بر چهار شاخص هستی شناسی، شناخت شناسی، روش شناسی و ارزش شناسی شکل می گيرد .کيفيت شناختی است که تئوری پرداز از بستر فعاليت خود و سازمان دارد .

اسلاید 14: 14تئوري و تئوري پردازي

اسلاید 15: 15ساختار علمهر علمي متشكل از سه دسته از گزاره ها يا تصديقات شامل متعارفه ، موضوعه و تئوريهاقابل تبيين در يك دستگاه قياسي با ويژگيهاي سازگاري ، تماميت و استقلال گزاره نوع سوم يعني مدلها و تئوريهاي هر علم متمايز كننده علوم از يكديگرند.

اسلاید 16: 16مدلچرا مدل؟ ویژگی اکتشافی مدلبراي شناخت ساختار تئوریها و تعیین اعتبار و عدم اعتبار آنها می توان از مدلها استفاده کرد . پیوند نزدیک مدل با تئوریبا توصيف و تبيين دقيق تر مدلها می توان آنها را به تئوري تبدیل کرد .

اسلاید 17: 17مدل

اسلاید 18: 18مدلمتفكردنيای خارجنمايش دنيای خارج( يک مدل )تجلی دنيای خارج در ذهن از طريق ادراك حسی نماياندن دنيای خارج كه درك شده است به عنوان محصول فعاليتهای ذهنی مدل سازي

اسلاید 19: 19 تشريح بخشی از واقعيت يعنی سيستم تحت مطالعه ؛ درك بافت و وظايف سيستم ؛ پيش بينی رفتار سيستم به عنوان يك كل يا اجزاء آن تحت شرايط مختلف ؛ تدوين يا كنترل رفتار سيستم برای حصول موثر به هدفهای آن ؛ اهداف مدل و مدل سازیمدل

اسلاید 20: 20مدلارزيابي مدلساماندهی اطلاعات مورد نظر و پيش بينی بر اساس آنها ويژگی اكتشافی و اينكه چه مقدار مي توان بر پايه آنها مطالعه كرد

اسلاید 21: 21تئوری و تئوری پردازیسير نزاع عقل گرايي و حس گرايي در يونان قديم كه سردمداران آن از يك سو سقراط ، افلاطون و ارسطو و از سوي ديگر سوفسطائيان يعني كساني مانند گورگياس و پروتاگراس و شكاكان به رهبري فيلون بودند ، پس از رنسانس به رنه دكارت و فرانسيس بيكن رسيد و اين سير تا زمان پيدايش فلسفه علم استمرار داشتپس از پيدايش فلسفه علم و با پرداختن به چيستي علم و مشخص كردن ابعاد آن (مهمترين دستاورد فلسفه علم )نزاع عقل گرايی و حس گرايی خاتمه يافت و تئوري و تئوری پردازی در كانون توجه قرار گرفت و همگان را به خود مشغول ساخت . تئوريها به صورت مستقيم (در مكتب پوپر ) به طور غير مستقيم (در مكتب كهن و لاكاتوش ) مهمترين واحد تجزيه و تحليل در علم به شمار مي آيند.

اسلاید 22: 22تئوريچيستي تئوري؟تئوري يك گزاره كلي است كه بر پايه يك فعاليت ذهني چرايي و چگونگي رخداد پديده ها و حوادث مرتبط با خود را تبيين مي كند.

اسلاید 23: 23تئوريچرايی تئوري؟ تئوريها تجربيات را سازماندهي مي كنند .چرايي و چگونگي پديده ها و روابط بين آنها را تبيين مي كنند .دانش را گسترش داده و بسط مي دهند .ما را به تحقيقات بيشتر سوق داده و تحريك مي كنند

اسلاید 24: 24تئوريمساله يابيچگونگی تئوري پردازيراه حل يابيارزيابي راه حلبروز مسائل جديد و به چالش طلبيدن تئوري

اسلاید 25: 25 چرخه يادگيري و شكل گيري الگوهاي ذهني انسان الگوهاي ذهني شامل : 1- مفروضات اساسي 2- نگرشها و ديدگاهها 3- تئوريها و مدل ها دانش چرائي دانش چگونگي درك تجربه مفهوم سازي آزمون مفاهيم استقرايي قياسي چگونگی تئوري پردازيتئوري

اسلاید 26: 26تئوريانواع تئورياستقراييقياسيتخيل و جهش خلاق روش مدل ساخت تئوري

اسلاید 27: 27تئوريارزيابي و نقد تئوريمعيارهاي كليسازگاري با بديهيات يا حقايق مورد پذيرشآنچه گفته استآنچه نگفته است آنچه بايد گفته شودمعيارهاي تفصيليتحليل موقعيت منطقي بودنابطال پذيريدرجه آزمون پذيري

اسلاید 28: 28تئوريرويكردهاي نقد و بررسي تئوري تاكيد بر بيان مباني روش و اعتبار و روايي تئوري در بررسيهاي تجربي رويكرد روشيتاكيد بر بيان مجموعه اي از ايده ها كه سازنده تئوريها هستند (پيش فرضهاي فلسفي ، تئوريها و بنيانهاي هستي شناسي ، انسان شناسي و شناخت شناسي آنها )رويكرد محتواييتاكيد بر تغيير و تحول تئوريها و چگونگي آنرويكرد پارادايميتاكيد بر هويت تاريخي تئوريها و ملاحظات تاريخي و تحولات اجتماعي مقارن پديد آمدن آنها رويكرد تاريخي تاكيد بر محدوديت رويكردهاي فوق و استفاده از همگي آنها با توجه به شناسايي مساله محوري تئوري پرداز ، سطح تجزيه و تحليل و تعلقات تئوري پردازرويكرد تلفيقي

اسلاید 29: 29مطالب ذكر شده در اين بخش مدخل و پيش درآمدي بر بررسي و تجزيه و تحليل تئوريهاي مديريت است كه در چارچوب مدل ارایه شده با رويكرد محتواییبه بررسي آنها خواهيم پرداخت.كوتاه سخن آنكه

اسلاید 30: 30بخش دوم:طبقه بندي و گونه شناسيتئوريهاي مديريت

اسلاید 31: 31شكل گيري علم مديريت در عصر تجزيه و تحليلتيلور و تجزيه و تحليل كارماكس وبر و تجزيه و تحليل ساختارهاي قدرت پديد آمدن جنگل تئوريها و ضرورت سامان بخشيدن به تئوريهاهنري فايول و تجزيه و تحليل فعاليتهاي مديريت طبقه بندي يا گونه شناسي

اسلاید 32: 32طبقه بنديچيستيطبقه بندي (classification)يا “Taxonomy” به نظامهاي تقسيم بندي اشاره دارد كه پديده ها را در داخل مجموعه هايي كامل و جامع و منحصر به فرد به طور متقابل با يك سري از قواعد تصميم گيري مجزا دسته بندي مي كند

اسلاید 33: 33طبقه بنديانواع طبقه بندي در تئوريهاي مديريتطبقه بندي ويليام اسكاتطبقه بندي مارتين گانونطبقه بندي فيفراسکات با در نظر گرفتن عقلانيت به عنوان پارادايم حاکم بر تئوريهای مديريت آنها را از نظر تاريخی در ذيل سه مکتب کلاسيک، نئو کلاسيک و سيستمی طبقه بندی کرده استبا توجه به مفاهيم عمده مورد نظر مكاتب را به مكتب وظيفه اي، مديريت علمي، مديريت كمي، روابط انساني، منابع انساني، تئوري سيستم ها، تئوري اقتضايي تقسيم كرده استبر اساس نوع عمل سازمان و سطح تجزيه و تحليل تئوريها را به دو دسته تئوريهاي خرد و كلان تقسيم كرده است .با توجه به مفاهيم عمده مورد نظر مكاتب را به مكتب وظيفه اي، مديريت علمي، مديريت كمي، روابط انساني، منابع انساني، تئوري سيستم ها، تئوري اقتضايي تقسيم كرده استطبقه بندي شرمرهورن با توجه به رويكردهاي مورد استفاده به رويكرد سنتي ، منابع انساني ،مديريت علمي (كمي)،سيستمي و اقتضايي تقسيم كرده است .

اسلاید 34: 34گونه شناسيچيستيگونه شناسي (Typology) از مجموعه اي به هم پيوسته از نوع ايده آلها به دست مي آيد كه يك تركيب يگانه از ويژگيهاي موضوع مورد نظر را ارائه مي دهد و نتايج مرتبط با خود را پديد مي آورد.

اسلاید 35: 35گونه شناسيويژگي‌ها سنخيت داشتن آن با تئوري قابليت شناسايي مفاهيم سازه ها و متغيرها در آن مشخص شدن ارتباط بين مفاهيم، سازه‌ها و متغيرها در آن ابطال پذيري آن

اسلاید 36: 36گونه شناسيسامان بخشي بر اساس گونه شناسيهابا استفاده از گونه شناسی می توان به سامان بخشيدن به تئوريها روی آورد و با تکيه بر آنها به يک فراتئوری دست يافت که بتواند با نظم بخشيدن به تئوريها هر يک را در جايگاه خود قرار داده و نتايج مورد انتظار از آنها را محقق سازد.

اسلاید 37: 37گونه شناسيمزايا حركت كردن به سوي ماوراء تئوريهاي خطي سنتي ؛ فراهم آوردن ساز و كاري براي در بر گرفتن اصول كلي تحقيق در بررسي سازماني ؛ شناسايي نوع ايده ال هاي چند گانه سازمان يا تئوري هاي چند سطحي كه تئوريهاي سنتي از آن عاجز هستند اجازه دادن به پژوهشگران كه به ماوراء محدوديتهاي دنياي تجربي و فيزيكي موجود حركت كنند و تئوريهاي تجويزي بيشتري را پديد بياورند تئوريها به سبب غنايي كه مي يابند پيچيده تر خواهند شد و به همان مقدار نيز اثر بخش تر

اسلاید 38: 38گونه‌شناسيانواع گونه‌شناسي در تئوريهاي مديريتگونه‌شناسي كونتزگونه‌شناسي اسكاتگونه‌شناسي بارل و مورگانتکيه بر رويکرد فرايندی و سامان بخشيدن به تئوريها (شش مكتب و سپس دوازده مكتب)تکيه بر سطوح متفاوت تجزيه و تحليل ( رفتاری, ساختاری و محيطی ) و ديدگاه تئوری پرداز ( عقلايی , طبيعی و باز) تکيه بر مفروضات مربوط به فلسفه علوم اجتماعی و ماهيت جامعه و مطرح ساختن پارادايمها ( پارادايم کارکردگرايی )

اسلاید 39: 39گونه‌شناسيانواع گونه‌شناسي در تئوريهاي مديريتگونه‌شناسي مورگانگونه‌شناسي كوئينگونه‌شناسي سيلورمندست کشيدن از نگرش تک پارادايمی و روی آوردن به تنوع پارادايمها با استفاده از استعاره هااز وجوه مختلف با توجه به دو بعد افقي (درون و بيرون سازمان) و عمودي (تمركز و عدم تمركز )با توجه به متغيرهايي مانند تكنولوژي، ساختار اقتدار و وظايف خاص هر سازمان به توصيف و پيش بيني رفتار سازمانها مي پردازد و بر اساس گونه شناسي خاص خود به سه نوع گونه شناسي سازماني اشاره مي كند: گونه شناسي هاي مبتني بر وروديها(فشارهاي خارجي)، خروجيها(نفوذ سازمان در محيط) و عوامل بين سازماني.

اسلاید 40: 40گونه شناسيمقايسه گونه شناسيهااگر گونه‌شناسي‌ها را بر اساس چهار معيار زير مقايسه كنيم: ساماندهی اطلاعات مورد نظر و پيش بينی بر ‌اساس آنها سازگاری منطقی ويژگی اکتشافی کمک به ساخت تئوری و شناخت اعتبار يا عدم اعتبار تئوري ها

اسلاید 41: 41گونه شناسيمقايسه گونه شناسيها

اسلاید 42: 42گونه شناسياكنون:با توجه به نقدهايی که بر هر يک از اين گونه‌شناسي‌ها وجود دارد می‌توان به جستجوی گونه‌شناسی يا مدلی جامع‌تر مبادرت ورزيد که برخوردار از مزيتها و فاقد محدوديتها و نقايص آنها باشد.

اسلاید 43: 43بيان مسالهمهمترين مساله اي كه ذهن پژوهشگر را به خود مشغول ساخته بود اين بود كه:چرا تئوريهاي مديريت كه بر پايه عقلانيت ابزاري شكل گرفته و راهگشاي كشورهاي توسعه يافته امروز است در جامعه ما از كاركردهاي لازم برخوردار نيست؟

اسلاید 44: 44بيان مسالهپاسخ اوليه مساله اين بود كه :مهمترين مانع تعميم تئوريها و مدلهاي مديريتي به جوامع مختلف و زمانها و مكانهاي ديگر زير ساختهاي بنيادين و مباني فلسفي يا مفروضات آنهاست .

اسلاید 45: 45مدل مفهومیمدل مفهومي كه براي تبيين زيرساختهاي بنيادين و مباني فلسفي (مفروضات اساسي ) تئوريهاي مديريت و سازمان ارائه شده است داراي سه بعد است که عبارتند از:پارادايم حاكم بر تئوريديدگاه تئوري پرداز در رابطه با جامعه، سازمان و انسانسطح تجزيه و تحليل تئوريهر يك از اين ابعاد سه گانه داراي مولفه ها و شاخصهايي هستند كه در مطالعات پيشين مورد تاييد قرار گرفته است و در اين مدل نيز به روش دلفي با مراجعه به خبرگان تاييد شده اند

اسلاید 46: 46

اسلاید 47: 47ديدگاه تئوري پرداز جامعهنظمحفظ وضعيت موجود، نظم اجتماعي، انسجام و همبستگي اجتماعي، همكاري و اشتراك مساعي، واقعيت عيني، توافق جمعي و ارضاي نياز ديدگاه تئوري پرداز جامعهتغييرتغيير وضعيت، تضاد ساختاري، مخالفت و مقابله، رهايي‌بخشي و آزادي، توانايي و استعداد، حالتهاي سلطه و محروميت ديدگاه تئوري پرداز سازمانعقلاييتعيين هدف و رسميت ديدگاه تئوري پرداز سازمانطبيعيحفظ بقا ديدگاه تئوري پرداز انسان تصور از انسانانسان اقتصادي ـ عقلايي، انسان اجتماعي، انسان خودشكوفا و انسان پيچيده ديدگاه تئوري پرداز انسان جبر و اختيار قالب پذيري و اطاعت، قالب‌شكني و نافرمانيسطح يا قلمرو تجزيه و تحليلخردواقع‌شناسي اجتماعيبررسي رفتار انسان در سازمان و عملكرد او در محيط كار سطح يا قلمرو تجزيه و تحليلمياني سازمانيبررسي ساختار سازمان و عملكرد آن با توجه به ابعاد و اجزايش سطح يا قلمرو تجزيه و تحليلكلانمحيطيبررسي سازمان در تعامل با محيط آن

اسلاید 48: 48فصل سوم :طراحي و تبيين مدل

اسلاید 49: 49بخش اول:طراحی مدل

اسلاید 50: 50پيش فرض اصلی مدل مفهومیهمه تئوريهاي مديريت بر پايه مفروضات اساسي شكل گرفته اند كه همگي در حوزه اي فراتر از تئوري قرار دارند و مي توانند در حكم يك فرا تئوري يا تئوري مبتني بر گونه شناسي به ما كمك كنند تا زير ساختهاي بنيادين و مباني فلسفي تئوريها را بررسي كرده و به انتخاب كارآمد و اثر بخش ترين آنها اقدام ورزيده و يا در جهت بسط آنها بكوشيم

اسلاید 51: 51پيش فرض اصلی مدل مفهومیمفروضات اساسي تئوري همان زيرساختهاي بنيادين ٌّّمباني و مفروضات فلسفي است كه تئوري پرداز به صورت آشكار يا پنهان و خواسته يا ناخواسته تئوري خود را بر مبناي آن استوار ساخته است

اسلاید 52: 52شناخت مفروضات اساسیبراي شناخت مفروضات اساسي تئوريها بايد “ ويژگيهاي منحصر به فرد و تكرار شونده “ آنها كه ممكن است از ناخودآگاه تئوري پرداز سرچشمه گرفته باشد و خود او نيز از آن آگاه نباشد را كشف كرده و در صورت امكان به دنبال توضيح و تعبير و تفسير فلسفي ، روانشناسانه يا جامعه شناسانه آنها بر آييم و بدين گونه از منظر فلسفه علم به تحليل و تبيين آنها بپردازيم .

اسلاید 53: 53شناخت مفروضات اساسیتفاوت و تشابه تئوريها برخاسته از تفاوت و تشابه پارادايمها ، ديدگاهها و سطح تجزيه و تحليل در فرآيند تئوري پردازي است كه همانا مفروضات اساسي تئوري را شكل مي دهد تفاوت و تشابه تئوري ها

اسلاید 54: 54مفروضات اساسیپارادايم چارچوب ذهنی و ارزش مشترک و پذيرفته شده در ميان جمعی از دانشمندان است که با توجه به جنبه های چهارگانه هستی شناسی ، شناخت شناسی ، روش شناسی و ارزش شناسی شکل می گيرد و بر پايه آن به تئوری پردازی يا مدل سازی روِ می آورندپارادايم حاکم بر تئوری هاهستی شناسی

اسلاید 55: 55مفروضات اساسیمنظور از هستي شناسي ، شناخت واقعيت يا ماهيت موجودات و جهان هستي است و به دنبال پاسخ دادن به اين پرسش است كه : - آيا ساخت و تركيب جهان خارجي واقعي است يا نمادين و از طريق فرآيندهاي ذهني ساختار يافته است ؟ هستی شناسیشاخصهاي بررسي اين مولفه عبارتند از: واقعيت خارجي داشتن جهان، تعين خارجي داشتن جامعه و سازمان، عينيت پديده هاي اجتماعي و سازماني

اسلاید 56: 56مفروضات اساسیشناخت انسان در دو حوزه شكل مي گيرد : 1 – تعريف دانش و اينكه چه چيزي را دانش مي دانيم؛(حوزه شناخت شناسي) 2 – فرايند كسب دانش و اينكه چگونه مي دانيم .(حوزه روش شناسي)شناخت شناسیشناخت شناسی درك و شناخت ريشه، ماهيت و اعتبار دانش و فراهم آوردن دانش در رابطه با خود دانش است ؛ از اين رو آن را تئوري دانش ناميده اند. موضوعاتي مانند نقش استدلال در ايجاد دانش، نقش ادراكات حسي در پديد آمدن دانش ، انواع دانش و درست يا غلط بودن دانش موضوعات شناخت شناسانه به شمار مي آيند.

اسلاید 57: 57مفروضات اساسیدر مدل ارايه شده، شناخت شناسي به دنبال شناخت ماهيت دانش مديريت و سازمان است و اينكه انواع دانش رسمي كه در اين علم توليد شده است چيست؟شناخت شناسیتئوريهاي تركيبيتئوريهاي تحليلي تحليل وتركيبتجزيه و انسجامدانش زمينه اي استعاره ريشه اي : حادثه تاريخيدانش صورياستعاره ريشه اي : مشابهتتئوريهاي مجزادانش ارگانيكياستعاره ريشه اي : كل منسجمدانش مكانيكياستعاره ريشه اي : ماشينتئوريهاي منسجم

اسلاید 58: 58مفروضات اساسیدانش صوريشناخت شناسیدانشي است كه به شناسايي مشابهتها و تفاوتها مي پردازد و در قالب يك واقعيت عيني قابل ارايه و نمايش است؛استعاره مشابهت براي نشان دادن اين دانش به كار برده شده است ؛دانش ارايه شده از سوي “ گرت مورگان “ در كتاب “ استعاره هاي سازماني “ از نمونه هاي اين دانش به شمار مي آيد

اسلاید 59: 59مفروضات اساسیدانش مکانيکیشناخت شناسیدانشي است كه واقعيتهاي ملموس و عيني را در يك قالب منظم شناسايي كرده و با استفاده از آنها پيش بيني، كنترل و تسلط بر پديده ها و واقعيتهاي خارجي را امكان پذير مي سازد .استعاره ماشين براي نشان دادن اين نوع دانش به كار رفته است ؛دانش مديريت كلاسيك از نمونه هاي اين دانش به شمار مي آيد

اسلاید 60: 60مفروضات اساسیدانش زمينه ایشناخت شناسیدانشي است كه به جاي مجموعه اي از واقعيتهاي ملموس يك الگوي كل گرا را موضوع مطالعه خود قرار مي دهد . استعاره حادثه تاريخی براي نشان دادن اين دانش به كار برده شده است ؛برخي از آثار وبر كه در توصيف كيفيت شكل گيري دنياي مدرن و نظام سرمايه داري و حاكميت عقلانيت ابزاري ارائه شده است از نمونه هاي اين دانش به شمار مي آيد

اسلاید 61: 61مفروضات اساسیدانش ارگانيکیشناخت شناسیدانشي است كه فرآيندهاي تاريخي را به عنوان فرآيندهاي ذاتا ارگانيك مي داند و به دنبال نشان دادن منطق ذاتي حاكم بر موضوع مورد مطالعه است . استعاره کل منسجم براي نشان دادن اين نوع دانش به كار رفته است ؛آثار کارل مارکس از نمونه هاي اين دانش به شمار مي آيد

اسلاید 62: 62مفروضات اساسیمنظور از روش شناسي، چگونگي دانستن و دستيابي به دانش استروش شناسیتمامي تاريخ جديد غرب در علوم انساني و اجتماعي تقابل دو ديدگاه روش شناسي در علوم است كه به طور كلي مي توان از آنها به عنوان روشهاي تبييني كه با ديدگاه اثبات گرايي تناسب دارد و روش تفهمي كه غير اثبات گراست نام برد.

اسلاید 63: 63مفروضات اساسیشاخصهای دو ديدگاه تبيينی(اثبات گرا) و تفهمی(غير اثبات گرا)روش شناسی

اسلاید 64: 64مفروضات اساسیمنظور از ارزش شناسي، در نظر گرفتن دو قلمرو بنيادين خوبيها (ارزشهاي اخلاقي ) و زيبائيها (ارزشهاي زيبائي شناختي ) است ارزش شناسیجهت گيري ها يا رويکردها ارزشی عبارتند از:- رويكرد اثبات گرايي منطقي(Logical Positivism) )- رويكرد زيستي- محيطي (Biosocialism)- رويكرد ذهنيت گرايي ( Subjectivism- رويكرد بين الاذهاني(Intersubjectivisty)

اسلاید 65: 65مفروضات اساسیرويكرد ذهنيت گراييارزش شناسیرويكردي است كه ارزشها را ذهني مي داند و وجود گزاره هاي عمومي يا جهان شمول را مورد انكار قرار مي دهدرويكرد زيستی - محيطیرويكردي است كه ارزشها را واكنش هايي زيستي اجتماعي به پديده هاي عيني مي داند كه مستلزم مشاركت انسان نيست و انسان به طور ناچيزي در آن اثر مي گذارد. رويكرد اثبات گرايیرويكردي است كه ارزشها را به عنوان واقعيات اجتماعي مي پندارد كه مي توانند در قالبهاي عيني تبيين شوند . اين رويكرد با تجربه گرايي پيوندي ناگسستني دارد و ارزشها را صرف نظر از ادراك آدمي به عنوان واقعيتهاي اجتماعي به شمار مي آورد رويكرد ميان ذهنیرويكردي است كه ارزشها را به عنوان نتيجه فرآيند تعامل اجتماعي به شمار مي آورد كه در آن فرد تنها نسبت به عوامل محيطي واكنش نشان نمي دهد بلكه به طور فعال در خلق ارزشها مشاركت مي كند

اسلاید 66: 66مفروضات اساسیپارادايم حاكم بر تئوري هاي مديريت عقلانيت (rationality) مهمترين پارادايم حاكم بر تئوري هاي مديريت و سازمان است و تمامي تئوري هاي مديريت بر پايه آن شكل گرفته است؛ زيرا سازمان در راستاي دستيابي به هدف شكل گرفته است و دستيابي به هدف در گرو عقلاني عمل كردن است. عقلانيت دو گونه است: ابزاري(instrumental)جوهري يا ارزشي(substantive or value)

اسلاید 67: 67مفروضات اساسیعقلانيت ابزاريعقلانيت ابزاري: يعني دستيابي به هدف در كوتاه ترين زمان و با كمترين هزينه؛ و داراي ويژگي هاي زير است: سودمنديمحاسبه پذيريكاراييقابليت پيش بينياستفاده از فنآوري غير دستي٭كنترل شرايط و كاهش عدم اطمينانپيامدهاي غير عقلاني براي افراد، سازمان و جامعه٭استفاده از فنآوري به سبب ماهيت غير شخصي و از بين بردن سليقه ها و حاكم كردن قواعد عام محاسبه پذيري، كارايي و كنترل شرايط و كاهش عدم اطمينان را افزايش مي دهد.

اسلاید 68: 68مفروضات اساسیعقلانيت جوهريعقلانيت جوهري: يعني دستيابي به هدف در چارچوب يك نظام ارزشي است كه بدون توجه به نتايج و موفقيت يا شكست عملي راهنماي انسان در روابط و رفتارهاي اوست. و داراي ويژگي هاي زير است: مبتني بر عقل و فطرت آدمي است. مبتني بر پيوند ارزشها با واقعيتهاست مبتني بر كثرت روش است. به جنبه هاي اخلاقي انسان توجه دارد. تابع مقتضيات زماني و مكاني نيست به جاي تطبيق دادن انسان با شرايط به دنبال معناي واقعي زندگي است به دنبال فهم واقعيتهاي انساني و اجتماعي است.

اسلاید 69: 69مفروضات اساسیپارادايم حاكم بر تئوري هاي مديريت(عقلانيت ابزاري يا عقلانيت جوهري)اگر ابعاد چهارگانه عينيت داشتن واقعيت، دانش مكانيكي، روش اثبات گرايي و ارزشهاي عيني را در يك سو و وجود ذهني قايل شدن براي واقعيت، روشهاي غير اثباتگرايي و ارزشهاي ذهني و ميان ذهني را در سوي ديگر آن در نظر بگيريم در يك سو عقلانيت ابزاري و در سوي ديگر عقلانيت جوهري يا ارزشي شكل خواهد گرفت.

اسلاید 70: 70مفروضات اساسیديدگاه تئوری پرداز در مورد جامعه، سازمان و انسان يکی ديگر از ابعاد مفروضات اساسی و مدل مفهومی طراحی شده است. ديدگاه تئوری پرداز جامعه

اسلاید 71: 71مفروضات اساسیمنظور از جامعه، بستري است كه سازمانها و انسانها را در برگرفته و تئوري پرداز و تئوريهاي ارائه شده را در دوره هاي خاص و در چارچوبهايي منحصر به فرد پرورش مي دهد جامعهدر مدل ارائه شده دو ديدگاه از سوي تئوري پردازان، نسبت به جامعه ارائه شده است:ديدگاه مبتني بر نظم كه به وحدت و همبستگي و حفظ وضعيت موجود نظر دارد. ديدگاه مبتني بر تغيير كه بر تعارضات ساختاري و حالتهاي سلطه و ضرورت تغيير تاكيد دارد.

اسلاید 72: 72مفروضات اساسیجامعه

اسلاید 73: 73مفروضات اساسیسازمان: مهمترين پردازشگر وروديها و تبديل آنها به خروجيهاي مورد نياز در قالب كالا يا خدمات همراه با ايجاد ارزش افزوده كه از آن به عنوان بهره وري ياد مي شود سازمانسازمان در نگاه تئوري پردازان به طور كلي : 1- يك ابزار عقلاني براي رسيدن به هدف است كه مهمترين ويژگي آن تعين هدف و رسميت است .2 - يك پديده طبيعي اجتماعي است كه نظر به ضرورت حفظ حيات و بقاء انسانها شكل گرفته و كاركرد آن رفع نيازهاي انسانهاست كه مهمترين آن حفظ بقا و سپس دستيابي به اهداف مورد نظر است .

اسلاید 74: 74مفروضات اساسیطبيعیعقلايی ماهيت سازمانماهيت جامعهنظم و طبيعت گرايی(طبيعی بسته)نظم و عقلانيت گرايی(عقلاني بسته)نظمتغيير وطبيعت گرايی(طبيعی باز)تغيير وعقلانيت گرايی(عقلاني باز)تغيير و تحولسازمانماتريس ديدگاهها نسبت به سازمان

اسلاید 75: 75مفروضات اساسیمنظور از انسان شناسی، شناخت ماهيت انسان و بافت شخصيتي او در تعاملات اجتماعي با انسانها ، سازمان و جامعه يا محيطي است كه در آن زندگي مي كند و اينكه موجودي مختار و انتخاب گر است يا مجبور .انساندر مدل ارائه شده ديدگاه تئوري پردازان نسبت به انسان با دو شاخص مورد شناسايي قرار گرفته است: تصور از انسان: منظور از تصور انسان ، تصور از او به عنوان موجودي اقتصادي- عقلايي، اجتماعي، خودشكوفا يا پيچيده است كه نمي توان تنها از يك منظر به او نگريست و رفتار او را بر پايه آن تجزيه و تحليل كرد. جبر و اختيار: منظور از جبر، اطاعت، قالب پذيري و تبعيت انسان از قوانين و مقررات و دستورالعملهاي سازماني و پذيرش نقشهايي است كه به او محول مي شود و در مقابل اختيار به نافرماني، قالب شكني و عدم تبعيت اشاره دارد.

اسلاید 76: 76مفروضات اساسیقلمرو تئوری ها يا سطح تجزيه و تحليل آنها در سه سطح خرد، ميانی و کلان يکی ديگر از ابعاد مفروضات اساسی و مدل مفهومی است. قلمرو تئوريها يا سطح تجزيه و تحليلسطح خرد(رفتاري)

اسلاید 77: 77مفروضات اساسیمنظور از سطح خرد سطح رويدادهاي عيني يا (Facts ) و در رابطه با رفتار انسان با توجه به ويژگيهاي فردي و اجتماعي او در سازمان استسطح خرد(رفتاري)

اسلاید 78: 78مفروضات اساسیمنظور از سطح ميانی ، سطح َساختاري (Actual) است كه رويدادهاي عيني در آن چارچوب تحقق مي يابد .سطح ميانی(ساختاري)

اسلاید 79: 79مفروضات اساسیمنظور از سطح کلان ، تجزيه و تحليل تئوري در رابطه با اكولوژي و محيطي -بستري است كه موجوديت اجتماعي افراد و سازمانها در آن شكل گرفته و بر فعاليتهاي آن دو احاطه دارد (Real)- است كه انسانها و سازمانها را در بر گرفته و بر آنها احاطه دارد سطح کلان(محيطي)

اسلاید 80: 80سطح خرد (رفتاري)سطح مياني(ساختاري)سطح كلان(محيطي)مفروضات اساسي تئوريديدگاهجامعهاثبات گرايي منطقي و زيستي- اجتماعيذهنيت گرايي و بين الاذهانيسازمانانساننظم تغييرعقلايي بسته يا باز طبيعي بسته يا بازتصور از انسان جبر يا اختيارمؤلفه‌هادانش صوري و دانش مكانيكيدانش زمينه اي و دانش ارگانيكياثباتگراييغير اثبات گراييعينيت گراييذهنيت گراييمؤلفه‌هاپارادايم حاكمهستي شناسيشناخت شناسيروش شناسيارزش شناسيسطح تجزيه و تحليلمدل مفهومي

اسلاید 81: 81بخش دوم:تبيين مدل

اسلاید 82: 82مديريت علمی تيلور تيلور در دو اثر اصلي خود به نام “ مديريت كارگاه “ و “اصول مديريت علمي“ با پديدآوردن يك “انقلاب ذهني” آغازگر مباحثي شد كه علم مديريت را پديد آورد و او را به عنوان “پدر علم مديريت” مورد توجه همگان قرار داد. مهمترين موضوعي كه ذهن “تيلور“ را به خود مشغول كرده بود كاهش كارايي به سبب آن چيزي بود كه امريكائيان آن را كم كاري و انگليسيها آن را وقت تلف كردن مي ناميدند كه تيلور آن را كم كاري منظم و ارادي ناميد.تيلور راه درمان اين دردهاي كهنه را در اين يافت كه :نخست: به تغيير مدلهاي ذهني افراد و پديد آوردن يك انقلاب ذهني مبادرت ورزد تا آنان را وادارد كه در شيوه نگريستن به ابزار كار ، روش انجام كار و روابط كار تجديد نظر كنند . دوم : مديريت علمي و نتايج آن را تبيين كند و آنها را وادارد تا با تجربه كردن اين نوع از مديريت و اصول و نتايج آن وضعيت خود را در گذشته و آينده بررسي و مقايسه كنند مقدمه

اسلاید 83: 83اين تئوري در سطح روان شناسي اجتماعي و رفتار افراد در رابطه با كارشان مطرح شد؛ ولي نتايج آن به سطح ساختار انجاميد .كه تغييرات ساختاري را در پي داشت .مفروضات اساسي مديريت علمیديدگاهجامعهنتايج سود آور و بهره ور اقتصادي (كارايي ) سازمانانسانجامعه يك نظام مبتني بر نظم و قاعده‌مندي استسازمان يك ابزار عقلاني براي رسيدن به هدف است همانند يك ماشينانسان موجودي اقتصادي ـ عقلايي و اطاعت‌پذير مؤلفه‌هاارايه دانش مكانيكي و نگاه ابزار گرايانه به آن اثبات گرا و متمايل به تك روشينگرش مكانيكي نسبت به هستي و جهان فيزيكي محسوس و ملموس مؤلفه‌هاپارادايم حاكمهستي شناسيشناخت شناسيروش شناسيارزش شناسيسطح تجزيه و تحليلمديريت علمی تيلور

اسلاید 84: 84مديريت علمی تيلورجهاني كه تيلور را به خود مشغول ساخته بود جهاني عيني، مستقل از ذهن آدمي با اجزايي محسوس و ملموس و قابل شناخت و دستكاري و سرانجام كنترل بود .پارادايم حاکمهستی شناسیتجزيه و تحليل دانشي كه تيلور ارايه كرده است نشان مي دهد كه اين دانش يك دانش تحليلي و منسجم يا يكپارچه ( دانش مكانيكي )است كه به اعتقاد او راهگشاي مهمترين مشكل سازمان يعني كم كاري و ناكارامدي منظم و ارادي استشناخت شناسی

اسلاید 85: 85مديريت علمی تيلورروش تيلور در دستيابي به دانش مكانيكي اش روشي مبتني بر اثبات گرايي با رويكرد تجربي است كه با فرض وجود يك “بهترين روش انجام كار“ به دنبال حذف عناصر غير عقلاني و يافتن معيار و استاندارد بود و سرانجام اصولي را فرا روي افراد نهاد كه آن را “ اصول مديريت علمي “ ناميدپارادايم حاکمروش شناسیتيلور با رويكرد اثبات گرايي منطقي مهمترين ارزش را افزايش موفقيت و كاميابي(كارايي) مي داند كه در بعد كلان سودآوري سازمان و در بعد خرد افزايش دستمزد و بهبود وضعيت زندگي افراد است ارزش شناسی

اسلاید 86: 86مديريت علمی تيلورديدگاه تئوری پردازهمانند جهان فيزيكي و داراي همان قانونمنديهاست ؛ از اين رو مبتني بر نظم است .جامعههمانند جهان فيزيكي و داراي همان قانونمنديهاست؛ از اين رو يك سيستم عقلايي بسته است .سازمانانسان موجودي اقتصادي- عقلايي و اطاعت پذير است .انسان

اسلاید 87: 87مديريت علمي تيلورسطح تجزيه و تحليلتيلور تجزيه و تحليل خود را از سطح خرد و كار كارگاهي آغاز كرد كه نتيجه آن به طور اجتناب ناپذير به سطح مياني و ساختار سازماني و تبيين روابط بين مديريت و كاركنان كشيده شد.

اسلاید 88: 88علم اداره هنری فايول فايول با ساماندهي تجربيات خود به عنوان مهندس معدن، مدير ارشد، مدير معدن زغال سنگ، مدير عامل اميدوار بود كه بتواند به يك تئوري دست يابد و معيارهايی را برای به كارگيري كنترل در رابطه با نيروي كار تبيين نمايد. تلاش براي عقلاني كردن فعاليتهاي سازمان بويژه فعاليتهاي مديريتيمقدمه

اسلاید 89: 89علم اداره هنری فايولتئوري فايول بر پايه چند چيز استوار است:1- تقسيم فعاليتهاي سازمان به شش دسته فعاليت فني، تجاري، مالي، ايمني، حسابداري و مديريتي ؛ 2- برخورداري از شش دسته توانمندي و شايستگي جسماني، ذهني، اخلاقي، دانش و تعليم عمومي، دانش تخصصي و تواناييهاي تجربي ؛3- شناخت مهمترين فعاليت مديريت و توانمندي و شايستگيهاي مرتبط با آن ؛4- اصول چهارده گانه براي انجام مهمترين فعاليت ؛مقدمه

اسلاید 90: 90علم اداره هنری فايولدر سطح ساختاري به عقلاني كردن سازمان و امور آن مبادرت ورزيدن و تجزيه و تحليل چگونگي فعاليت مديريت سازمانمفروضات اساسي علم ادارهديدگاهجامعهنتايج سود آور و بهره ور اقتصادي (كارايي ) سازمانانسانجامعه يك نظام مبتني بر نظم و قاعده‌مندي استسازمان يك ابزار عقلاني براي رسيدن به هدف است همانند يك ماشينانسان موجودي اقتصادي ـ عقلايي و اطاعت‌پذير مؤلفه‌هاارايه دانش مكانيكي و نگاه ابزار گرايانه به آن اثبات گرا و متمايل به تك روشينگرش مكانيكي نسبت به هستي و جهان فيزيكي محسوس و ملموس مؤلفه‌هاپارادايم حاكمهستي شناسيشناخت شناسيروش شناسيارزش شناسيسطح تجزيه و تحليل

اسلاید 91: 91علم اداره هنری فايولشكل گيري در دوران حاكميت فيزيك نيوتني مبتني بر واقعيتهاي عيني، ملموس و مستقل از ذهن آدمي كه نگرش مكانيكي را نسبت به هستي و جامعه و سازماني كه در آن فعاليت مي كرد در پي داشتپارادايم حاکمهستی شناسی

اسلاید 92: 92علم اداره هنری فايولپارادايم حاکمشناخت شناسي فايول نيز همانند تيلور مبتني بر تحليل و انسجام است يعني دانش مكانيكي را در پي داشت كه مهمترين ويژگي آن منسجم و يكپارچه بودن آن است ؛ در واقع او تجربيات خود را با اجزاء و عناصر ديگري تركيب كرده و به ارايه يك تئوري عمومي براي اداره ماشيني سازمان مبادرت ورزيده است .ديدگاه ابزارگرايانه فايول نسبت به تئوري نيز برخاسته از همان نگرش و دانش مكانيكي است.شناخت شناسی

اسلاید 93: 93علم اداره هنری فايول از نظر روش شناسي فايول، دلبسته اثبات گرايي است كه يك قرن پيش از او هموطن او«آگوست كنت» آن را مطرح كرد و «اميل دوركيم» ديگر هموطن هم عصر او آن را در علوم اجتماعي اصل و اساس قرار دارد . فايول از آنجا كه بين پديده هاي طبيعي و اجتماعي تفاوتي قايل نبود به دنبال آن بود تا با استفاده از روشهاي علمي به يك تئوري شامل مجموعه اي از اصول، قواعد، روشها و رويه ها دست بيابد كه به وسيله تجربه همگاني قابل تكرار و ارزيابي باشد .پارادايم حاکمروش شناسی

اسلاید 94: 94علم اداره هنری فايولپارادايم حاکمارزشهايي كه فايول از آنها سخن مي گويد مبتني بر رويكرد اثبات گرايي منطقي ، ارزشهاي عيني و تجلي يافته در منافع اقتصادي براي افراد و سازمان است كه هدف اصلي مديريت نيز به شمار مي آيدارزش شناسی

اسلاید 95: 95علم اداره هنری فايولديدگاه تئوری پردازفايول به سبب نگرش مكانيكي نسبت به هستي با جامعه نيز با همين ديدگاه مواجه شده است و بر پايه جامعه شناسي نظم بر موارد زير تاكيد دارد:حاكم كردن نظم در سايه يك تئوري عمومي (اصول چهارده گانه و اصل نظم)اجتناب از تعارض و تضاد ساختاري (اصل نظم و ثبات مديريت) انسجام و همبستگي(اصل تقسيم كار، وحدت فرماندهي و وحدت مسير) همكاري و تشريك مساعي(اصل روحيه همكاري) واقعيتهاي عيني بالفعل(اصل اختيار، قوانين و مقررات و سلسله مراتب) توافق(اصل تبعيت منافع فردي از منافع جمعي) ارضاي نيازهاي جامعه(اصل جبران خدمات)جامعه

اسلاید 96: 96علم اداره هنری فايولديدگاه تئوری پرداز فايول از منظر جامعه شناسي نظم با تاثيرپذيري از آراء كنت و دوركيم و از ديدگاه ساختاري-كاركردي به پديده سازمان و مهمترين فعاليت آن يعني مديريت پرداخت ديدگاه فايول نسبت به سازمان ديدگاهي عقلايي بدون در نظر گرفتن محيط و بستري است كه در آن فعاليت مي كند، از اين رو تمامي تاكيدات او بر سازمان و ساختار سازماني است.سازمان

اسلاید 97: 97علم اداره هنری فايولديدگاه تئوری پردازفايول واكنشهاي آدمي را عقلايي و براي دستيابي به موفقيت و اهداف فردي با منافع هر چه بيشتر مي داند كه به همين سبب يكي از اصول عمومي مديريت را واداشتن افراد به پذيرفتن اصل تبعيت منافع فردي از منافع جمعي به شمار مي آورد (انسان اقتصادي-عقلايي) و از سوي ديگر پيشنهاد واداشتن افراد به اطاعت از ضرورت تخصص گرايي و هماهنگي كه جوهره چهارده اصل او را تشكيل مي دهد او را جستجوگر نظمي عقلاني در سازمان براي قرار دادن آدمي(اطاعت كردن او) در جهت تحقق يافتن اهداف آن مي شناساند.انسان

اسلاید 98: 98علم اداره هنری فايولسطح تجزيه و تحليل«فايول» بر خلاف «تيلور» كه عقلاني كردن سازمان و عملي كردن امور آن را از پايين به بالا و از سطح كارگاهي و تغييرات در وظايف افراد آغاز كرده بود، فعاليت خود را براي عقلاني كردن سازمان و عملي كردن امور آن از بالا به پايين و از سطح ساختاري سازمان آغاز كرد كه اين نيز به سخن «ارويك» در مقدمه اش بر كتاب «فايول» انعكاسي از مسير شغلي متفاوت اين دو بود.

اسلاید 99: 99بوروکراسی ماکس وبر بوروكراسي نخست در حوزه جامعه شناسي سياسي مطرح شد و تنها به اداره امور عمومي ختم نمي شد بلكه در معنايي جامع تر به كار مي رفت كه به اعتقاد وبر در تمامي عرصه ها و نهادهاي اجتماعي رخنه خواهد كرد. وبر در طرح بوروكراسي خود از آثار «نيچه»، «ماركس» و «گوشتاو اشمولر»تاثير پذيرفته و خواسته و ناخواسته به ديالوگ با آنان پرداخته است او با “رابرت ميشل” نيز از نزديك آشنا بوده است.مقدمه

اسلاید 100: 100بوروکراسی ماکس وبرپايه های نظری تئوری وبرمبتني برسه چيز است :قدرت يا سلطه و انواع آنكنشهاي متقابل افرادروشهاي اعمال قدرت در ميان رهبران و پيروانمقدمه

اسلاید 101: 101بوروکراسی ماکس وبربوروكراسي يك دستگاه خاص اعمال قدرت و اداره سازمان است مبتنی بر:تقسيم كار ثابت در ميان اعضاي سازمانسلسله مراتبمقررات غير شخصيجدايي مالكيت از مديريتانتخاب افراد بر مبناي شايستگي استخدام طولاني مدتمقدمه

اسلاید 102: 102بوروکراسی ماکس وبرسطح تجزيه و تحليلبوروكراسي در سطح كلان يا تجزيه و تحليل محيطي (ساختارهاي قدرت در جامعه) پديد آمد ولي در عرصة علم مديريت و سازمان در سطح ساختاري مورد توجه و تجزيه و تحليل قرار گرفت.مفروضات اساسيبوروكراسيديدگاهمؤلفه‌هاجامعههستی شناسیروش شناسیشناخت شناسیمؤلفه‌هاپارادايم حاكمهستی واقعيتي عيني و مستقل از ذهن داردولي جامعه و امور آن در عين واقعيت عيني داشتندر پيوند با ذهن شناخته مي‌شود. نوع دانش زمينه‌اي روش غيراثبات‌گرايي، كثرت‌گرا، نسبيت‌گرا و مبتني‌بر كفايت معنايي و كفايت علي است. مهمترين ارزش كارايي است و در عين حال ارزش آزادي انساننيز بايستي مورد توجه باشد. ارزش‌شناسيسازمانانسانجامعه يك نظام مبتني بر نظم و قاعده‌مندي استسازمان يك ابزار عقلاني براي رسيدن به هدف است همانند يك ماشينانسان موجودي اقتصادي ـ عقلايي و اطاعت‌پذير

اسلاید 103: 103بوروکراسی ماکس وبروبر متاثر از كانت در عين اعتقاد به وجود خارجي و مستقل از ذهن دانستن جهان، جامعه و پديده هاي اجتماعي به دنبال آن بود كه علوم اجتماعي را در حوزه «است»ها يا واقعيتهاي عيني استوار نمايد تا علم بودن آن مورد خدشه قرار نگيرد و چنين تلقي نشود كه در علوم اجتماعي «عليت» جايگاهي نداردوبر ريشه هاي علوم اجتماعي را ذهني مي دانست ولي آنها را به من واقعي تجربي ارجاع مي داد نه آنچنان كه كانت مي پنداشت و آن را به من استعلايي و ماورايي نسبت مي داد.پارادايم حاکمهستی شناسی

اسلاید 104: 104بوروکراسی ماکس وبر جهان اجتماعي و فرهنگي در نگاه وبر وحدت خود را از دست داده است و ارزشها فردي هستند، از آنجا كه آدميان مي توانند همه چيز را محاسبه كرده و تمامي ابعاد زندگي را مورد بررسي قرار دهند و بر همه چيز مسلط شوند جهان بيني واحد و مبناي ارزشي يكساني بر جهان حاكم نيست و به همين سبب است كه عاميت و كليت از ميان رفته است هستي شناسي وبر در رابطه با جهان مبتني بر جهان اول است كه پوپر از آن ياد مي كند، جهان عيني و مستقل از ذهن اما در رابطه با جامعه و امور آن مبتني بر جهان دوم يا ذهن است كه در عين واقعيت داشتن مبتي بر ذهنيت و برخاسته هاي ذهني افراد استپارادايم حاکمهستی شناسی

اسلاید 105: 105بوروکراسی ماکس وبرشناخت شناسي وبر مبتني بر تجزيه و تركيب دانش زمينه اي را پديد آورده است كه بر پايه رويدادهاي خاص تاريخي قابل بررسي و تجزيه و تحليل است.وبر با فرض عينيت داشتن واقعيت پديده هاي اجتماعي با ساختن يك «نوع خالص» كه تركيبي از رفتارها يا ويژگي هاست درك پديده اجتماعي را تسهيل كرده و امكان پذير مي سازد.پارادايم حاکمشناخت شناسی

اسلاید 106: 106بوروکراسی ماکس وبروبر اعتبار گردآوري رويدادهاي اجتماعي و تاريخي زير چتر يك قانون كلي را رد كرده و به جاي آن «بررسي انفرادي پديده ها» كه يك رويداد ويژه را به علل خاص مربوط مي سازد معتبر مي داند و اين موضوع دانش زمينه اي او را از دانش مكانيكي كه مبتني بر رويكرد اثبات گرايي شكل گرفته بود متمايز ساختپارادايم حاکمشناخت شناسی

اسلاید 107: 107بوروکراسی ماکس وبرويژگی های روش شناسی وبر: غير اثبات گرا فهم دروني پديده هاي اجتماعي به جاي فهم بيروني بررسي انفرادي پديده ها كثرت گرايي در روش از طريق «درون فهمي» و استفاده از «نوع خالص» در عين باور داشتن به فهم دروني و نوع خالص آزمون پذيري را نيز براي سنجش اين تفهم معتبر و ضروري دانستنپارادايم حاکمروش شناسیوبر از پيشگامان روش شناسي علوم اجتماعي در «دوره نبرد روشها» است .

اسلاید 108: 108بوروکراسی ماکس وبر به جاي يافتن قانون مندي هاي عام بر قانونمندي هاي خاص و نسبيت گرايي روشي تاكيد كردنتبيين فرضي علي به روش خاص خود درعلوم اجتماعي استفاده كردن از داده هاي غيرحسي به جاي داده هاي حسياستفاده كردن از روشهاي كيفي به جاي روشهاي كميتلاش براي دستيابي به تئوري هاي كلان به جاي تئوري هاي خردعدم اعتقاد به جدايي ارزشها از واقعيتها و آغاز هر پژوهش علمي را از نظرگاه خاص در قلمرو ارزشها دانستنآشتي دادن جريانهاي متضاد مانند عينيت گرايي وذهنيت گرايي، تبيين و تفهم، اقتصاد و دين و ...پارادايم حاکمروش شناسی

اسلاید 109: 109بوروکراسی ماکس وبروبر ارزشها را ذهني مي داند و وجود گزاره هاي عمومي جهان شمول را پذيرا نيست و به نقل از “شارل بودلر“ در كتاب “ گلهاي شر“ مي گويد :”چيزي مي تواند حقيقي و درست باشد برغم آنكه زيبا يا مقدس نباشد.”پارادايم حاکمارزش شناسی

اسلاید 110: 110بوروکراسی ماکس وبرديدگاه وبر بر خلاف ماركس كه نمونه برجسته ديدگاه جامعه شناسي تغيير است مبتني بر جامعه شناسي نظم است.وبر مهمترين عامل نظم بخشيدن به ساختار اجتماعي و فراهم آورنده انسجام و همبستگي اجتماعي را قدرت و اقتدار مي داند.وبر نظم عقلاني و حاكميت بوروكراسي در جوامع را اجتناب ناپذير مي داند و در عين حال كه بوروكراتيزه شدن جوامع را يك واقعيت به شمار مي آورد آن را مورد نقد قرار مي دهدديدگاه تئوری پردازجامعه

اسلاید 111: 111بوروکراسی ماکس وبروبر پديد آمدن سازمان را يك امر اجتناب ناپذير، برخاسته از حاكميت نظم عقلاني و بوروكراتيزه شدن جوامع غربي به شمار مي آورد.به اعتقاد وبر سازمان با ويژگي عقلاني خاص خود افراد را وا مي دارد تا كارها را از همان آغاز بر اساس قواعد محاسبه شده انجام دهند.سازمان در نگاه وبر ابزاري عقلاني است كه در چارچوبهاي مشخص(رسميت) براي رسيدن به اهداف از پيش تعيين شده فعاليت مي كند. ديدگاه تئوری پردازسازمان

اسلاید 112: 112بوروکراسی ماکس وبرانسان در نگاه وبر موجودي است كه در بستري قرار گرفته (جامعه و سازمان) كه او را به نظم عقلاني و اطاعت كردن از آن فرا مي خواند.نظم عقلاني (بوروكراسي) به وسيله انسان پديد آمده است ولي او را گرفتار كرده و روحش را اسير ساخته است(قفس آهنين)انسان بر پايه معناي ذهني خود به كنشهاي متقابل با ديگران روي آورده و از خود كنش و واكنش بروز مي دهد.انسان به سبب قرار گرفتن در اين بستر خاص بر پايه عقلانيت ابزاري عمل كرده و به دنبال كسب درآمد و سود بيشتر است يعني مبتني بر انگيزه هاي اقتصادي عمل مي كند.ديدگاه تئوری پردازانسان

اسلاید 113: 113بوروکراسی ماکس وبر وبر در بررسي ويژگي هاي دنياي مدرن با روي آوردن به تجزيه و تحليل ساختارهاي قدرت يا نظام سلطه در جامعه يعني در كلان ترين سطح تجزيه و تحليل به تبيين سه نوع دستگاه اداري كه هر يك با توجه به يك منبع خاص قدرت پديد آمده بودند پرداخت. به اعتقاد وبر نوع سوم اين دستگاههاي اداري مبتني بر قوانين و مقررات(بوروكراسي) با ويژگي هاي غيرشخصي كه دارد اندك اندك فراگير شده و عرصه را بر دو نوع ديگر تنگتر مي سازد و كليت جامعه را در بر مي گيرد.سطح تجزيه و تحليل

اسلاید 114: 114بوروکراسی ماکس وبر بوروكراسي محصول تجزيه و تحليل در سطح كلان بود ولي به سبب اهميت ويژه اي كه پيدا كرد در عرصه مديريت توجه صاحبنظران سازمان و مديريت را در سطح ساختار به خود معطوف داشت، زيرا اين نوع ساختار كارآمدترين ساختار نسبت به ساختارهاي ديگر(سنتي و كاريزما) و پايدارترين آنها به شمار مي آمد نقدهايي كه در آغاز بر بوروكراسي وارد شد نقدهاي دروني و معطوف بر مشكلات رفتاري آن بود ولي بعدها با شدت يافتن تغيير و تحول محيطي و ضرورت انعطاف پذيري ساختارها از بيرون نيز مورد نقد ناقدان قرار گرفتسطح تجزيه و تحليل

اسلاید 115: 115سطح تجزيه و تحليلرفتاري : مديريت علمي با تاثير گذاري بر ساختار روابط كار (علمي كردن ابزار كار ، روش انجام كار و روابط كار ) ساختاري : علم اداره و بوروكراسي باتوصيف اصول مديريت و ساختار بوروكراتيك كه متضمن كارايي است . مديريت علمي علم اداره بوروكراسيسازمان انسان ابزار عقلاني ديدگاه تئوري پرداز پارادايم حاكمجامعهبا ثبات و مبتني بر نظم ابزار عقلاني با ثبات و مبتني بر نظم ابزار عقلاني با ثبات و مبتني بر نظم واقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي هستي شناسيشناخت شناسيدانش مكانيكيروش شناسي ارزش شناسياثبات گرا و قايل شدن به تك روشيكاراييبا رويكرد اثبات گراييواقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي دانش مكانيكياثبات گرا و قايل شدن به تك گراييكاراييبا رويكرد اثبات گراييواقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي دانش زمينه اي غير اثبات گراو قايل شدن به چند روشيكاراييبا رويكرد ذهنيت گراييموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرمقايسه تطبيقی تئوری ها

اسلاید 116: 116مقايسه تطبيقی تئوری هاهر سه تئوري هستي را داراي واقعيت عيني محسوس و ملموس مي دانند و با نگرش مكانيكي به آن مي نگرند يا به سخن پوپر در جهان فيزيكي عمل كرده و به تجزيه و تحليل مسايل مي پردازند. با اين تفاوت كه وبر جامعه را بر پايه ذهنيت آحاد آن تبيين مي كند.پارادايم حاکمهستی شناسیتيلور و فايول به سبب اثبات گرا بودن به ارائه دانش مكانيكي روي آورده اند ولي وبر به سبب غيراثبات گرا بودن به جاي اصالت دادن به فعل، به معناي فعل اصالت داده و دانشي كه ارائه كرده است دانش زمينه اي استشناخت شناسی

اسلاید 117: 117مقايسه تطبيقی تئوری هاتيلور و فايول به سبب اثبات گرايي و قائل بودن به انحصار در روش به دنبال تك روشي و يافتن بهترين روش بودند ولي وبر به نسبيت روشي و كثرت آن در علوم اجتماعي قائل است ؛ اگر چه بوروكراسي را كارآمدترين ساختار به شمار آورده است .پارادايم حاکمروش شناسیتيلور و فايول قائل به عينيت داشتن ارزشها هستند و كارايي اقتصادي را به عنوان مهمترين ارزش به شمار آورده اند ولي وبر در عين حال كه كارايي اقتصادي را به عنوان مهمترين ارزش حاكم در عصر مدرن مي داند قائل به ذهني بودن ارزشهاست .ارزش شناسی

اسلاید 118: 118مقايسه تطبيقی تئوری هاپارادايم حاكم بر تئوري هاي كلاسيك عقلانيت معطوف به هدف يا عقلانيت ابزاري است كه مبتني است بر جهان عيني و طبيعت مادي(از منظر هستي شناسي) با دانش مكانيكي (از منظر شناخت شناسي) به دنبال يافتن بهترين روش يعني در كوتاهترين زمان و با كمترين هزينه( از منظر روش شناسي) دستيابي به هدف كه چيزي جز سودآوري نيست(از منظر ارزش شناسي).پارادايم حاكم بر تئوري هاي كلاسيك(عقلانيت ابزاري)

اسلاید 119: 119مقايسه تطبيقی تئوری ها وجه اشتراک تئوری های کلاسيک نگاه يكسان آنها به جامعه، سازمان و انسان است ؛ يعني جامعه شناسي نظم ، ديدگاه عقلايي بسته و تصور اقتصادي – عقلايي از انسان و مجبور دانستن او؛ با اين تفاوت كه وبر به توصيف اين ديدگاه حاكم بر جوامع صنعتي پرداخته و خود پذيراي آن نيست.ديدگاه تئوری پرداز

اسلاید 120: 120مقايسه تطبيقی تئوری هاتيلور در آغاز به گونه اي متمايز از فايول و وبر كار خود را از سطح خرد(سطح رفتاري) آغازكرد و نتايج كار او به تغييرات ساختاري انجاميد، فايول در سطح ساختار به تجزيه و تحليل فعاليتهاي سازمان و مهمترين فعاليت آن يعني مديريت پرداخت و وبر برخلاف آن دو از كلان ترين سطح شروع كرد و به ساختار رسيد.سطح تجزيه و تحليل

اسلاید 121: 121سطح تجزيه و تحليلرفتاري : مديريت علمي با تاثير گذاري بر ساختار روابط كار (علمي كردن ابزار كار ، روش انجام كار و روابط كار ) ساختاري : علم اداره و بوروكراسي باتوصيف اصول مديريت و ساختار بوروكراتيك كه متضمن كارايي است . مديريت علمي علم اداره بوروكراسيسازمان انسان ابزار عقلاني ديدگاه تئوري پرداز پارادايم حاكمجامعهبا ثبات و مبتني بر نظم ابزار عقلاني با ثبات و مبتني بر نظم ابزار عقلاني با ثبات و مبتني بر نظم واقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي هستي شناسيشناخت شناسيدانش مكانيكيروش شناسي ارزش شناسياثبات گرا و قايل شدن به تك روشيكاراييبا رويكرد اثبات گراييواقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي دانش مكانيكياثبات گرا و قايل شدن به تك گراييكاراييبا رويكرد اثبات گراييواقعيت عيني فيزيكي و مكانيكي دانش زمينه اي غير اثبات گراو قايل شدن به چند روشيكاراييبا رويكرد ذهنيت گراييموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرموجودي اقتصادي - عقلايي و اطاعت پذيرمقايسه تطبيقی تئوری ها

اسلاید 122: 122نتيجه گيري

اسلاید 123: 123نتيجه گيري بيشتر تحقيقات و پژوهشهايي كه در عرصه علم مديريت به ويژه در كشور ايران صورت گرفته است كاربردي و مبتني بر حل مسائل بر پايه تئوريها و مدلهاي موجود است و اين تئوريها و مدلها نيز براي پاسخگويي به مسائل و مشكلات جوامعي با ويژگيهاي خاص خود ارايه و پديد آمده است . حل مسائل بر پايه راه حلهاي ديگران (تئوريها و مدلهاي ارائه شده موجود ) و يافتن رابطه تاييد شده بين متغيرهاي خاص تعريف شده كه تنها در جوامع آماري مختلف بررسي مي شود گرهي از كار فرو بسته جامعه نگشوده و نخواهد گشود، زيرا اين راه حلها و چنين پژوهشهايي در چارچوبها و در بستري صورت مي گيرد كه نيازمند بازنگري و نقادي است .

اسلاید 124: 124نتيجه گيري علت ناكارآمدي حل مسائل بر پايه راه حلهاي ديگران و به كار گيري تئوريها و مدلهاي آنان بومي نشدن آنها و متناسب با بوم و فرهنگ ما به كار گرفته نشدن آنهاست . براي كارآمدي استفاده از تجربيات ديگران و به كارگيري تئوريها و مدلها (راه حلهاي ) آنان براي حل مسائل خودمان بايستي با استفاده از يك چارچوب و مدل جامع به نقد خردمندانه تجربيات ديگران پرداخت و قابليت تئوري پردازي و مدل سازي را نيز افزايش داد . ديگران نيز با چنين مشكلاتي مواجه بوده اند و براي به كارگيري تئوريها و مدلهاي موجود و استفاده بهينه از آنها و همچنين افزايش قابليت تئوري پردازي و مدلسازي تلاشهايي انجام داده اند . (گونه شناسيهاي كونتر ، بارل ، مورگان ، اسكات ، ....) كه به سبب ويژگيها و محدوديتهاي خاص خود از جامعيت لازم برخوردار نيستند

اسلاید 125: 125مدل مفهومي تبيين زيرساختهاي بنيادين و مباني فلسفي تئوريهاي مديريت به عنوان يك گونه شناسي مطلوب مي تواند :نتيجه گيريبه عنوان ابزاري مناسب براي بررسي و نقد تئوريها و مدلهاي موجود عمل كرده و سازگاري منطقي يا ناسازگاري آنها را نشان دهد . چارچوب مطالعه تطبيقي تئوريها و مدلها و مقايسه آنها با يكديگر تلقي گردد . وجوه تفاوت و تشابه تئوريها و مدلها را با يكديگر نشان داده و معيار ديگري براي تقسيم بندي آنها به شمار بيايد . به عنوان مدل ساخت تئوري توان و قابليت تئوري پردازي را افزايش داده و با روشي قياسي زمينه سازي پيدايش تئوريهاي جديد گردد .

اسلاید 126: 126نتيجه گيريبه سبب پرداختن به باورهاي اساسي به عنوان عميق ترين لايه فرهنگ و نگرشها و ارزشهاي برخاسته از آنها در بومي سازي تئوريها و مدلها كمك كرده و معيار نقد آنها بر پايه فرهنگ و مدخلها ورود ارزشها به آنها را نشان دهد . با ايجاد ماتريس چندگانه فصل جديدي را در مطالعه تئوريهاي سازمان مديريت بگشايد .تغييرات بنيادين درعرصه تئوريها ايجاد كرده و نظمي نو در ميان آنها پديد بياورد .

اسلاید 127: 127اين همه گفتيم ليك اندر بسيجبي عنايات خدا هيچم هيچبي عنايات حق و خاصان حقگر ملك باشي سياهستت ورقخداوند توفيق دهاد