مجازات اشخاص حقوقی

مجازات اشخاص حقوقی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمنحوه مجازات اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی

اسلاید 2: گاهی شرکت‌ها به عنوان اشخاص حقوقی مرتکب جرم می‌شوند. اما مجازات اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی چگونه است؟ در این مطلب شما را با قانون جرائم رایانه ای، مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی و نحوه مجازات اشخاص حقوقی در قانون مجازات اسلامی آشنا خواهیم کرد.یکی از مهم‌ترین ابتکارات و اختراعات بشر، شرکت یا شخص حقوقی بوده است. با ایجاد شرکت‌ها، توانایی‌ها و مهارت‌های فردی، جمع و مسئولیت‌ها تقسیم شد. این امر به بهره‌وری بیشتر در تمام زمینه‌ها انجامید. اما با تأسیس هر نهاد جدید، علاوه‌بر مزایا، معایب آن نیز پدیدار شد. بسیاری از شرکت‌ها و اشخاص حقوقی برای انجام عملیات متقلبانه یا مجرمانه یا فرار مالیاتی ایجاد شدند و این مسئله باعث شد تا نظام‌های حقوقی در سراسر جهان به فکر جلوگیری از فعالیت این شرکت‌ها بیفتند. باید در ذهن داشته باشیم که شرکت‌ها از افرادی تشکیل می‌شوند که آنها را اداره می‌کنند، شرکت‌ها به‌خودی‌خود موجودی ذهنی هستند و اراده‌ای مستقل از مدیران‌شان ندارند. بنابراین مجازات آنها باید به‌صورت استثنایی و در موارد محدود باشد.

اسلاید 3: قانون جرائم رایانه ای قانون جرائم رایانه ای در ایران اولین قانونی که ارتکاب جرم و مجازات اشخاص حقوقی را به رسمیت شناخت، قانون جرایم رایانه ای، مصوب ۱۳۸۸ بود. در ماده‌ی ۱۹ این قانون می‌خوانیم:«در موارد زیر، چنانچه جرایم رایانه‌ای به نام شخص حقوقی و در راستای منافع آن ارتکاب یابد، شخص حقوقی دارای مسئولیت کیفری خواهد بود:هرگاه مدیر شخص حقوقی مرتکب جرم رایانه‌ای شود.هرگاه مدیر شخص حقوقی دستور ارتکاب جرم رایانه ای را صادر کند و جرم به وقوع بپیوندد.هرگاه یکی از کارمندان شخص حقوقی با اطلاع مدیر یا در اثر عدم نظارت وی مرتکب جرم رایانه‌ای شود.هرگاه تمام یا قسمتی از فعالیت شخص حقوقی به ارتکاب جرم رایانه‌ای اختصاص یافته باشد.»

اسلاید 4: باید توجه داشته باشیم که برای مجازات شخص حقوقی وجود دو شرط لازم است. جرم باید به نام شخص حقوقی ارتکاب یافته باشد و در راستای منافع آن شخص حقوقی باشد. برای مثال اگر جرم کلاهبرداری رایانه‌ای موردبررسی باشد، باید در عملیات مجرمانه نام شخص حقوقی وجود داشته باشد و منافع حاصل از جرم نیز به آن برسد؛ برای مثال وجوه دریافتی به حساب‌های شرکت واریز شود. موارد «الف» تا «د» در این ماده نشان می‌دهند که نقش مدیریت شرکت در وقوع جرم همیشه مهم است؛ چرا که شرکت اراده‌ی مستقلی ندارد و مغز متفکر آن، مدیرانش هستند. در شدیدترین حالت، شخص مدیر به نام و در راستای منافع شخص حقوقی مرتکب جرم شده است و در خفیف‌ترین حالت، کارمند شخص حقوقی با لحاظ این دو شرط مرتکب جرم شده است و این ارتکاب جرم یا با اطلاع مدیر شرکت یا به‌دلیل عدم نظارت وی اتفاق افتاده است.

اسلاید 5: مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی بعد از این قانون، قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، امکان ارتکاب جرم و مجازات اشخاص حقوقی را به رسمیت شناخته است.شرایط مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی در ماده‌ی ۱۴۳ این قانون ذکر شده است. در این ماده می‌خوانیم:«در مسئولیت کیفری، اصل بر مسئولیت شخص حقیقی است و شخص حقوقی درصورتی دارای مسئولیت کیفری است که نماینده‌ی قانونی شخص حقوقی به نام یا در راستای منافع آن مرتکب جرمی شود. مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی مانع مسئولیت اشخاص حقیقی مرتکب جرم نیست.»