صفحه 1:
صفحه 2:
ier
مفاهیم اجتماعی و_
صفحه 3:
صفحه 4:
fppt.com
خداوند حکیم و خالق هستی, آفریدگار دانا و توانا؛ هنگام خلقت انسان, اشرف ]
محلوقات؛ برای هدایت و تکامل او ابزار و لوازم دستیایی به سعادتش را نیز فراهم
نموده است. قرآن کریم آخرین کتاب آسمانی و مهمترین منبع برای هدایت جامعه
بشری است. اين معجزه جاويد ييامبر خاتم صلى الله عليه و أله با جملات زیبا و
حکیمانه‌ای توصیف شده است؛ مانند: «کتاب هدایت و معرفت و حکمتی جاودا
اندیشه‌ها و داتش بشری» تور, رحمت, بصاثر, سرچشمة داتش, مایه روشتی دلها
تجلی‌گاه پروردگار, » -
قرآن کریم کتایی بی‌همتا و وزین است که نیازمند شناخت دقیق و عمیق برای
دستيابى به مقاهیم والای ارزشی آن است.
این کتاب ارزشمند در همة زمینه‌ها رهنمودهای مقید و سازنده‌ای برای تکامل انسان ۳
و جامعة بشری ارائه کرده است. از جمله در مورد مفاهیم اجتماعی و سیاسی آیات /
زیادی را به اين امر اختصاص داده است, که نبازمند پژوهشی عمیق و گسترده برای ۰ 7 /
دستیابی به این آموزه‌هاست؛
روشن است که تربیت و پرورش صحیح و اصولی فرد در بستر متاسب اجتماعی و 77
سیاسی امکان‌پذیر است. همچنین برای ایجاد «جامعه قرآنی» و «حکومت اسلامی»؛ ۱ ۲۳
نبازمند شناحت عمیق و دقبق آیات فرآن حکیم درباره چگونگی ترببت انسان و
همجنین چگونگی ایجاد بسترهای مناسب در خانواده و جامعه در جهت به تکامل *
رساندن و شکوقایی استعدادهای فردی و جمعی هستیم. |{
در اين دهش يرآن مسيم كد با واکاوی آبات فرآن و سین سفاهيم اجساعی سور oe ۱
ورای
مباركة قصص گامی در جهت آگاهی جوامع مسلمان از آموزه‌های کاربردی قرآنی, در
جهت گسترش آرمان‌های قرآنی در سطوح خانوادگی و اجتماعی برداريم. و همچنین
با بررسی آیات این سوره در زميتة مفاهیم سیاسی راهگشای رجال سیاسی در حوزخ ۳ _
مسائل حكومتى و جكونكى امر كشوردارى از ديدكاه قرآن كريم باشيم. 93
صفحه 5:
۹ Nal
* دستيابى به مفاهيم سياسى و اجتماعى سوره قصص. 1
* آشنایی با نگاه قرآن در مورد مفاهیم اجتماعی و سیاسی
* معرفی مهمترین مسائل سیاسی و اجتماعی چامعه برای رشدٍ
و تعالی
* تشویق پژوهشگران به تحقیق بیشتر پیرامون مفاهیم اجتماعی
و سیاسی سوره‌ها tie
هيم اجتماعی و سیاسی سوره
چیست؟
*چه مفاهیم اجتماعی مهمی در سوره ۳
قصص مطرح كرديده است؟ و 1
*. جه مفاهیم سیاسی مهمی در سوره -2 ١
قصص مطرح شده است؟ ف
fppt.com
صفحه 6:
۰ .به نظر می‌رسد در سوره قصص آیات زیادی |
پیرامون مفاهیم اجتماعی و سیاسی آمده است.
1
گمان می‌رود در سوره قصص به مفاهیم \
اجتماعی گوناگونی تأكيد فراوانی شده است. ۶
* احتمالاً در سوره قصص مفاهيم سياسى 1 ۳ ۱
حر
ری
صفحه 7:
i
2
صفحه 8:
0
+ کتاب «ترییت سیاسی و اجتاعی وحیان» به قلم جتسلام مدحسین الهی‌زاده: ایشان در این کتاب به
۰
تاکنون پژوهش مستقلی با عنون «مفاهم اجتاعی و سیاسی در سوره تصص» انجام نشده؛ ول پیامون آیات /
سیامی قرآن و همچنین مباحث اجتاعی مطرح شده در قرآن به طو رکلی پژوهش هاییاجام شده است. از
جله:
عرییت سیامی و اجتاعی وحیان مىيردازد و با بررسى آسيبهاى موجود در جامعه قرانى؟ لشم
del عمل به قرآن مىدائد و از بررسى رويكرد سيامى اجتاعى معصومين tod Delile مىكيرد كه
الكوى نظام حكومتى اسلام در برتو اصل ولايت فقيه ٠ يشرفتهترين الكوى مديريتى است كه مىتواند با تشكيل
امت اسلامى» الكوى ای اسلامی راب جمان معرفی که وا این ره زمینهساز عکومت جمانى ولى J x
تجل اه تعی فرجه الشریف باشد.
پایاننامهآقای سید مد فلاحیان کارشناسی ارشد قرآن و حدیث در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری ۳
موضوع «مفاهیم اجتاعی سیامی سور افال» در تابستان ۹۵ دفاع شده است. در پایننامه مذکور چنین بر
مىآيدكه قرآنكرم توجه زيادى به مسائل اجتاعى و سياسى ببالأخص مسئلة ولابت و رهبرى دارد که ازا
ان ايان قلمداد شده ست و مباحث سيامى ممجون احكام جماد و وظايف مسيائان هر بار علات يكم 19
دشمن و لزوم آمادکی دانمی برای جماد با
شده است»
صفحه 9:
یایان‌نامه حانم مرضیه تقی‌زاده پاسدی با ۱
شیب و یت اش رکه که فد |
تایستان 95 دقاح نموده است JI این بایان مه بر می|
حکومت‌های دینی با خططرات آسیب عایی از تایه زمام‌دارا
دشعتان مواجه هستند و با استفاده ان كلام امير مالعا ی
براك شناسایی و مقابله با آن آسیب‌ها می‌تواند را
* كتاب «آبات سياسى فوآن » سيد احمد علمالهدي. دم wis oil
رد بحث قرأ که در خصو. ,3 سیاست مظالب
i ie ee el aie Se ee ردم
خانگاه مردم ده Se ss 8 تاه جرایی
و مبانی مشروعیت تظام: از جمله سرفصل جر
wus + «اهداف سورءم jolts سوره‌هاء از دکتر محمود
شحاته. 7372 بیان می‌دا حدتِ غرض
ره eas است که بآید ببام ره‌قا زا
ترش لاد ت آن سوره تلقي کرد از از این 94,0 لانم است چرض
ره به عنوان محور که پیرامون
ن رض JOU شدوائد. انر ی
فت كه أ oles )19 وحدت غرض سوره يعني كشف وحدت
مع و حاکم بر هر سوره که مفشر در پرتو آن می‌تواند به
اصد و محئوای سوره دست بابد.
fppt.com
صفحه 10:
+ کتاب «تقسیر جامع آیات‌الاحکام» از زین‌العابدین قربانی لاهیجی در سال
(1380 ش). وی در آين کتاب چنین بیان می‌دارد: قرآن؛ مشتمل بر انواع مسائل
اسلامی از قببل: اعتقادات» اصول اخلاق» Gayl انبياء و اقوام بیشین,
جهان‌بینی, قواتین و دستورالعمل‌های زندگی و. ۰ . است. و از سوی دیگر, در
میان 0666 آیه آن حدود 500 كنك أت مربوط به قوانین زندگی است که از آنها
به «آیات الاحکام» تعبیر می‌شود. و چون آگاهی از مفاد «آیات الاحکام» به
خاطر ارتباط مستقیم آن, با زندگی روزمره مسلمانان که میباید تکلیف آن, از
ناحية قرآنء مشخص شود از دیگر ابعاد آن» ضروری‌تر می‌نمود. از اين رو
همواره بیشتر مورد توجه عامه و خاصه بوده کتاب‌های ارزشمندتر و اقزون‌تری م
در اين رابطه به رشته تحریر در آورده‌اند.
* کتاب «فرهنگ قرآن» کلید راهیابی به موضوعات و مفاهیم قرآن کریم از اک
هاشمی رفسنجاتی و محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن. در بخشی از بیش [
گفتار اين کتاب آمده است به حتم هیچ کتابی تاکنون, اين اندازه موضوع و محور 7 /]
تحقیق و گزارش نبوده است. .بسیاری از مفشران سفت کوش و زرف آندیش
ols هر يى از مؤافق كرايش و ذائقه خود به قرآن نكريستهاند اين طبقه از
داتشمندان اسلامی, هر چند در تبیین ابعاد و ژوابای فرهنگ قرآن, تلاش و
مجاهدت ارزشمند بسیار کردهاند. اما هرگز نتوانسته‌اند گسترة معارف قرآن را
به شکل چامع و فراگیر در پیش‌روی مسلمانان نهند. در قرآن مجید تعالیم و *
آموزه‌هایی است که هم‌چتان بکر باقی مانده و دست تحقیق و تألیف, آنها را |
نکرده است. در این اثر پریرگ کوشیده‌ايم؛ آموزه‌های زلال قرآن را از
متن آیات برآوریم و پیش دیدگان علاقه‌مندان به قرآن کریم نهیم.
fppt.com
صفحه 11:
بررسی مفاهیم سیاسی و اجتماعی در
صفحه 12:
اع» به معانی جماعت, انبوهي, اشتراكي
وفاق عموعي و زيستي گروهي از جانوران یا گیاهان
يك منطقه جغرافیایجپ‌شرایط مساوي به‌کار رفته است. لد |
منظور از «اجتماعه» با آنچه ویژه جامعه می‌باشد, آنکه
فطرتاً علاقمند به زندگی اجتماعی باشد, نیکوسیرت؛ کسی که
با آداب و رسوم همگانی آشنا و دمساز است, می‌باشد. كا از 2
منظر جامعه‌شناسي, نیز واژه «اجتماع» به گروهي از افراد |
۱
گاهي اوقات مکان جغرافيايي مشتركي دارند. همچنین اعضاي
آن هوئّت‌یابی قوی با گروه و مشارکت منظمی در فعالیت‌های [ | =‘
اجتماعی دارندات.
اجتماعی شدن فرایندی است که به وسیلة آن؛ از طریق 7
تماس با انسان‌های دیگر, کودک ناتوان به تدریج به انسانی
sol SI دانا و ماهر در شیوه‌های رفتار ویژه فرهنگ و محیط
معیّنی تبدیل می‌شود. توسعه ارتباطاتِ جمعی دامن عوامل
اجتماعی شدن را وسعت بخشیده است. اجتماعی شدن در
سراسر دور زندگی ادامه می‌یاید. در هر مرحله مشخص زند
مراحلی انتقالی وجود دارند که میبایست طی شوند یا بحراة
هایی که میبایست بر آنها غلبه کرد. از اینگونه است رویارویی
با مرگ به عنوان پایان هستی فره
مجموعه‌ای از افراد انساني که با نظامات و سنن و آداب و
00 ا 2 Ra
صفحه 13:
oe
* ستی امور, حکم راندن بر رعیت,
<
اداره كردن امور؛ ر؛ دن» عدالت» داوری» سزاء جزا و تنبیه ٩
آمده استلنا. =
به علم حکومت بر کشور, فن حکومت بر جوامع انسانی, |
علم, قدرت تصمیمگیری دربارة مسائل ناهمگون جامعه, مطالعه
و اعمال قدرت و نفوذ سیاست گفته میشودتتا.
غزالی هم سیاست را چنین تعریف کرده است:
«السیاسه استصلاح الخلق بارشادهم الی الطریق المنجی
فی العاجل و الاجلل».
سیاست عبارت است از اصلاح خلق با ارشاد و هدایت آنان به
oS wal در دنیا و آخرت سبب نجاتشان میگردد. تعاریف متعدّدی
از سیاست ارائه شده در ذیل به تعدادی از آنها اشاره می‌شود:
سیاست, فن حکومت بر جوامع انسانی است . سیاست اخذ
تصیمیم دربارة مسائل ناهمگون استت. سیاست مجموعة
تدابیری است که حکومت به منظور اداره امور کشور اتخاذ معکند
. هر امری که مربوط به دولت, مدیریت, تعیین شکل, مقاصد و
چگونگی فعالیت دولت باشد از مقوله امور سیاسی است».
سیاست مسألهای همهجانبه و حکومت مساله اصلی سیاست
است*. سیاست «کاربرد قدرت» و یا «پیکار بر سر قدرت»
است. یعنی رقابت و هم چشمی سیاستمداران در مبازره برای
به دست آوردن قدرت یا حفظ خویش در موضع قدر.
ری
صفحه 14:
ری
ره “به قصّص ,برداختن به داستان *
سرایی یا ققص مرجوطبع بعضی از انبیاء است. از جمله ٠ “.
داستان م به تفصیل بیان شده است
(ازآیه ۳ تا ۴۶) 9 aul yo ۲۵ نیز این داستان را قصص می‌نامد. 4
نام دیگرش سوره «موسی و فرعون» است. چهاردهمین
سوره‌ای است که حروف مقطعه «طسم» آغاز می‌شود. به
ترئیب مصحف بیست و هشتمین و به ترئیب نزول چهل و
ee 7
قاریان ۸۷ آیه دارد که عدد اول مشهور و معمول است.
موف ! pad bec Abeta yl .از حجم یکی از 1
ia و ا
0 مراعنه قريش ايشان را ضعيف و ناجيز
رکش و و اقليتى كه در مكه در بين اين طاغيان در
سختترین شرایط به سرمببردند و فتنهها و شداید سختی را
پشت سر مگذاشتند, خدای تعالی در اين سوره به ايشان
وعده میدهد که به زودی بر آنان منت نهاده و پیشوایان
مردم قرارشان مىدهد, و آنان را وارث همین قراعنه معکند».
و در زمین مکنتشان مبدهد, و به طاغیان قومشان آنچه را ~
که از آن بیم داشتند نشان مدهد.
به همین منظور برای این مومنین این قسمت از
7 ا 1 ا ااا 0 30
صفحه 15:
fppt.com
مفاهیم اجتماعی در سورةٌ قصص عبارت است از
fl 4 I سب
ry © * —
ge Pr a ie =
صفحه 16:
9
قرآن از عدالت در جهات زیر سخن به میان آورده است:
1.خداوند- به عنوان یگانه وجود و برپاکنندة این ,عالم ۱
عادل است؛ 2M alll Sfp م مثقال درو إن تك حستة |
يُضَاعِفُهَا وَيوْتٍ مِنْ لَدْنهُ أخِرًا عَظِيمًا
2 خداوند هر گونه ظلمی را مذموم دانسته و ظالمین" ۷
را بم عاقبتى دردناك انذار مىدهد: «إلا الّذِينَ eel
4 یکی از مهمترین اهداف ارسال رسل و وظایف ۳1
پیامبران برقراری عدالت میان انسان‌هاست. در سورخ" .
شوری از زبان پیا
«فَلِدَلِكَ فَإِذْعٌ وات
SH lay dal رل اللة من کتاب
wmcom كنا شيم Lede GS =
صفحه 17:
قصص آبة 84 نیز سخن از حکم و کلام خداوند بر مبنای عدل است. «مَنْ جاء
555d Me ath tle 5 5 leis $25 als ۵ الذين عَمِلُوا السَيّئَاتِ إلاّما كاثوا يَعْمَلُونَ
هر كس نیکی آورد, برای او (پاداشی) بهتر از آن خواهد بود. و هر کس بدی آورد؛ پس
کسانی که کارهای ناروا انجام دهند. جز (به اندازه) آنچه کردهاند. مجازات نميشوند. اين al
بیان اين مطلب است که خداوند هنگام باداش از روى تفصّل باداش میدهد ولی هنگام
کیفر دادن از روی عدل فقط به اندازه بدی جزا میدهد. بتابراین در آیه مورد نظر به زیبایی
به عدالت خداوند اشاره شده است.
«در تظام سراسر لطف الهی, پاداش تیکنها بيشتر از خود تیکبهاست هر چند به مرحله عمل
نرسد و در حالت آنديشه و طرح باقی بماندء ولى كيفر كار بد به اندازه گار بد و به شرطی
است که از درجة فکر و اندیشه بگذرد و لباس عمل بپوشد. چقدر زیباست ما هم برای
نزدیک شدن به صفات خداوند کار تيك دیگران را فراموش تکنیم؛ i> اگر يك عمل ساده
باشد, ولی بدکاران را وقتی جزا دهیم که بر کار بد خود اصرار داشته باشند.دیگر اینکه
خداوند پاداش نیکنها را با فضل خود مندهدء ولي در کیفر بدکاران با عدل خویش رفتار
خَيْر مِنْها. . . قلا يُخْرَى. . . إلا ما كاثوا يَعْمَلُونَ»
متكند. «قلة 5 tals
خداوند در اين آيه به بيان یک قانون کلی- که آمیزهای است از «عدالت» و «تفضل» در
رد پاداش و کیفر- پرداخته, میگوید: «کسی که کار نیکی انجام دهد برای او پاداشی بهتر
از آن است» (من جاء لته قلة Nigh sis
این همان مرحله «تفضل» الهی دربارة نیکوکاران است بعنی خداوند هم‌چون مردم تنگ ۴
چشم نیست که به هنگام رعایت عدالت» سعی میکتند مزد و پاداش, درست به اندازة عمل |
باشد أو گاهی چندین برابر از لطف بیکراتش باداش عمل را مندهد و حداقل آن ده برایر
اسيس به ذكر مجازات بدكاران برداخته, متكويد: «و به کسانی که کارهای بد انجام دهند,
مجازات بدکاران جز (به مقدار) اعمالشان تخواهد بود» (و مَنْ جاء بالسَْة قلا 5550 Guill
عَمِلُوا السَيْناتِ إِلَّا ما كاثوا يَعْمَلُونَ).
و اين مرحله «عدل» بروردكار استء جرا كه ذرهاى بيش از آنجه اتجام دادهاند كيقر
تمیشوند».
بتایراین «خداوند اداش تیکنها را با فضل ار ولی در کیفر بدکاران با عدل خویش .. و
رفتار میکند. له خن منها. ۰ . قلا يُخْرَى. . . إلا ما كانوا يَعْمَلُونَ
* با درک مقاهيم والاى اين آيه انسان هم به فضل خداوندامیدوار می‌شود وهم مطمئنٍ ۱
می‌شود در روز جزا و هنگام حسابرسی اعمالش دره‌ای به او ظلم تخواهد شد و فقط به /
ره بدی عملش کیقر داده خواهد شد. و اين همان عدل خداوندی است
صفحه 18:
*
>< ۱
Sika +
در قرآن دو نمونه از صاحبان ثروت و
مکنت مطرح شده؛ یکی حضرت سليمان عليه
السلام و دیگری قارون که یکی سرمایه و
ثروت را از آنِ خدا معدانست و آن را وسیله
وصول به رضوان خدا قرار داد و دیگری
سرمایه را از آنِ خود مىدانست و آن را وسیله
عیاشی و زرق و برق دنیا قرار داد.
بینش حضرت سلیمان علیه السلام در
مورد سرمایه و مکنت این است:
ِ «قدا من قصل رَبّی لبون أأشكز آَم
آکُفْرن؛ «اين از فضل پروردگار من است., تا
مرا أزمايش كند که آیا شکر او را به جا
cs ورام بانکفران زمتکیم»
حضرت سلیمان هر چه دارد آن را به خدا
= جو 1
_ Jppt.com
صفحه 19:
ری
wy a
* در سورة مبارکه<قصص آیات 76 تا 83 به زیبایی به |
مقاسد اقتصادی ناشی از ثروت‌اندوزی پرداخته
شده است. «در اين بخش از آیات این سوره سخن
از درگیزی بتی‌آسرائیل با مردی ثزوتمند و سرکنن
از خودشان به نام قارون به میان مىآورد, قارونی
ظهر ثروت آمیخته با کبر و غرور و aso
٠ اصولاً موسی در طول زندگی خود با سه قدرت
طاغوتی تجاوزگر مبارزی کرد: «فرعون» که مظهر
قدرت مت بود, و «قارون» که مظهر ثروت
بوذ و «سامری» که مظهر صنعت و فریب و
اغفال.
۰ معروف است که قارون از بستگان نزديك موسی
(ع) (پسر عمو یا عمو یا پسر خاله او) بود. و از نظر
اطلاعات و آگاهی از تورات معلومات قابل
ملاحظهاى داشت, نخست در صف ف مؤمنان بود, ولی
غرور ثروت او را به آغوش كفر كشيد و به قعر
زمين فرسيتادء أو | به مبارزه با پیامیر خدا وادار ~
نمود و مرگ عترتانگیزش قابل تامل است. » + ۷ ۱
1
صفحه 20:
تم
در این آیات نمونه‌های زیبایی از رعایت اصل عفاف در رفتار دختران شعیب (ع) و در
رفتار حضرت موسی(ع) که در آن زمان جوانی بود که به پیامبری برگزیده نشده بود؛
مشاهده می‌شود:
۰ الف) رعایت عقاف توسط دختران شعیب(ع)
۰ در این داستان عفاف دختران شعیب(ع) از چند منظر قابل بررسی است:
* 1 عفت در تحوه ایستادن a
۰ نحوة ایستادن دختران شیعب (ع) نشان عفت آنها بوده است. قرآن می‌فرماید:
بو لا رد osha fle وحد عنهأم من الَاس تشفون ود من ذونهم افتاش تنودان که موسی
آنها را در حالی مشاهده کرد که در کناری ایستاده‌اند: و در کتار آنان دو زن را دید
که مراقب گوسفندان خویشند (و به چاه نزديك نمی‌شوند). >
* آن هنگام که موسی (ع) علت این نحوه ایستادن آن ها را می پرسد؛ در asl, )
می‌گویند: قال ما خطنگما فالتا لا تشفي حَني بُشير الرّعاء و أبُونا سَيْحٌ كبير ما آنها
راآب نمىدهيم نا جوبانها همكى خارج شوند و بدر ما بير مرد كهنسالى است و
قادر بر اين كارها نيست
* نشان مىدهد كه آن قدر با عقاف بودند كه در كوشداى ايستاده بودند نا مردان
جوبان به كنار روند, ضمن اينكه اكر يدرشان مرد بيرى نبود و مردى همراه داشتند
اين كار را به او واكذار مىكردتد.
۶ 2. عفت در نحوه راه رفتن
عفاف حتی در راه رفتن این دختران آشکارا است. زیرا قرآن عبارت زیبایی دارد که
می فرمایده شجاءلة إشداهما تخشي على اشيكياء» صاحب تفسیر شریف‌المیزان در
این باره می‌فرماید:« اگر کلمه" استحیاء" را نکره و بدون الف و لام آورد؛ برای
رساندن عظمت آن حالت است, و مراد از ابنکه راه رفتتش بر" استحیاء" بوده؛ اين
com ریم است که عفت و نجابت از طرز راه رفتتش پیدا بود».
صفحه 21:
fppt.com
3 عفت در نحوه کلام و سخن
بعد از اينکه موسی(ع) به آنها کمک کرد و برایشان آب بیرون کشیده با , |
پیانی سخن می‌گویند که کاملاً حکایت از حاکمیت ملک عفاف در وجود
آنان دارد:
2
یکی از آن دو دختر پیدا بود از كفتن با يك جوان بيكانه شرم دارد >
به سراخ او آمد, و تنها اين جمله را گفت: پدرم از تو دعوت مبکند تا
پاداش و مزد آبی را که از چاه برای گوسفندان ما کشیدی به تو بدهد. ۶
ب) رعایت عفت توسط حضرت موسی(ع) ۱
رعایت عفت منحصر در رفتار زن نیست یک مرد هم باید با عفت برخورد /
کند. اگر در اين آیات بخواهیم عقاف و رفتار خاص موسی را با نامحرمان
بررسی کنیم از چند منظر قابل بررسی است: ~~
1 عفت در گفتگو با زنان *
المیزان در اين باره میگوید:« از اینکه دختر شعیب موسی (ع) را قوی و ۱
امین معرفی 1255 فهمیده می‌شود که آن دختر از نحوه عمل موسی (ع) ۱۳1
در آب دادن گوسفندان طرز کاری دیده که فهمیده او مردی نیرومند ۲
است, و همچتین از عفتی که آن جناب در گفتگوی با آن دو دختر از خود
نشان دادء و از اينكه غيرتش تحريك شدء و كوسفندان آنان را آب داد؛ و 2
نيز از طرز به راه افتادن او تا خانه بدرش شعيب جيزهايى ديده كه به ف
عفت و امانت او پی برده است.»
صفحه 22:
۰ به طور کلی از این آیات اینگونه برداشت می‌شود:
+ وله ین وجد علثه أمَة من yullll تشفون و وجد من ذونهم امرأتئن تذودان فال & Lkths
الرَعاء و آتونا سح کییژ/ عشفی همان Hl bgt الطل ققال زر ب إنّي لما
٠ این بخش از سورهُ قصص برای ما روشن میکند اگر خانواده نیاز اقتصادی داشته باشد و مردی طم
ای امرار معاش نباشد بانوان باحفظ شرایط می‌توانند به فعالیت افتصادی بیردازند. چتانکه دراابن
آیه مشاهده می‌کنيم, دختران پيامیر خدا چویانی میکنند. ولی هرگز تن به دلت و كدايى نمندهند. با
توجه به مفهوم آیات می‌توان بعضی از شرایط و چگونگی حضور زن را برای فعالیت‌های اقتصادی را
از لابلای مفاهیم آیات استتباط کرد
رعايت حريم ميان زن و مرد
٠ «تذودان» از ماده «ذود» به معناى منع كردن و جلوكيرى کردن است. ۳
* در اين آبهء كلمه «وخذ» دو مرتبه تكرار شده كه نشانة دو نكاه جداكانه است, در حالىكه اكر مردان 3
زنان در کتار هم بودند يا يك تكاه ديده متشدند. كه نشان مىدهد حریم میان زن و مرد يك ارزش"
»۰ بنابراینکار زن در حارج
منزل اشکالی ندارد, به شرط آنکه:
+ الف: زن در محیط کار تنها نباشد. «امرَألن
۰ ب: یا مردان اختلاطی نداشته باشد. «من دُونهم. . . لا تشقي able $I jaded GSS
* ۶ موی کت توان کاز ذاشته باشد: در خانواده ناشن «أبی با شنخ گییژ»
۰ د؛: رفت و آمد زن در بیرون خانه باید بر اساس حیا و عقت باشد. «تفشي غلی اشتخیاء» (حباء از
برجستهترین کمالات زن در فرآن مباشد).
* ه؛ دیگر اینکه گفتگوی مرد با زن در صورت لزوم مانعی ندارد. «ما حَطْیُْما» |
سعی کنیم در حرف زدن با تامجرم؛ خلاصه سجن بگویيم. «ما حَطکما»
© موضوع قابل تامل دیگری را که می‌توان از اين آیات برداشت نمود؛ مسئولیت دیگر اعضای خانوا NEL
هنگام تاتوانی مرد خانواده می‌باشد: .
وقتی پدر و نانآور خانواده از کار مىافتد, همذ فرزندان حثّی دختران نیز مسئول هستند. چنانکه
شعیب نبی نه خود قادر بودگوسفندان را آب دهد و نه پسری داشت که آين مشکل را متحمل گر255
برای اینکه خانواده سربار مردم نباشند چارهای جز اين نبود که این کار را دختران شعیب انجام دهند.
( واثونا شَيْحٌ كبير) 3
۰ در جامعة امروز نیز زنان زیادی به علت‌های گوناگون مسولیت تأمین معاش خانواذه را بر دوش
می‌کشند. و پنا بر این آیات کارشان نه تتها منع شرعی ندارد, بلکه با حفظ شرایط امری بسندیذا
است
نع i
صفحه 23:
| ۰ =
اسلام به اندازه‌ای برای کار اهقیت فائل شده که در حدیت آمده است: خداوند بندة پرخواب و
انسان پیکار Ly دشمن دارد. آمام بافر علیه السلام تیز فرموده است: کسی که در کار دنبای
تنبل باشدء در كار آخرتش تنبلتر است. خر
كار به معناي تلاش و كوشش براي توليذ در قر جوزهاي: عملي ارزشمند و ارزنده است.
ودارای اشکال مختلقی است. مانند: کار فکرق. کار هتري, کار معنوي و کار چسمي و بدني. دز جر
شووت میا رکذ املسم داهن ان كريد مقو خاضآنده اشت) ریا مراد ار کار ی باکر ی ae
1
2
۱
مفهوم خاص آن» این است که در آن شخصي نيروي جسمي و حتي فكري خود را به ديگري وا
میگذارد و در ازاي آن مالي با خدمتی دریافت میکند. اسلام برای کار بدنی احترام ویژهای
فائل شده است و برای کارگر و پرداخت مزد او حقوق خاصی را وضع کرده است.
۰ در این فسمت آبات 25 تا 28سورة مبارکة قصص که در آن به موضوع کار و کارگری پراخته
ful پررسی خواهد شد ۱ >
sis» ۰ ِحْداهُما ت على اشيخياء هالث إن وْعُوكَ لتخرتك ]53 Le سَقئت لنا لا جاعغ |
به القصمن قال لا تخفك بجو أب جزئدة اتخرية ole ie Ul ate Uae
ده ان محالت كما نا و عقت للق د تر و اعد و که شمان درم ا رقم
دعوت منکنه لا برد آننگدبرای سا آن دادق بات بررخازی بسی همین که موسی يك ولك أن مل يفل
(حضرت شعیت) Sa و سرگذشت خود را برای او بازگو کرد. او گفت: نترس, تو از (دست) گروه
ستمگران نجات بافتی.
* نکتذ قابل ذکر در این آیه این است که حضرت شعیب برای خدمات حضرت موسی ارزش فائل
شند. «لریکه قصد فریت, با قدردانی دیگران متافاتی ندارد. pale ما شفتت» (حضرت موی ما
کار را برای رضای خدا انجام داد, ولی حضرت شعیب با پرداخت مزد از زحمات او تقدیر کرد).
دیگر اینکه باید مزد کارگر را سریع و بلافاصله پرداحت »
ماك 2 ۱/۳
صفحه 24:
os
* در قرآن کریم آبات زیادی درباره اين امر مفدس آمده است.چنانکه در جهت توصیه به
امر ازدواج onal است. در سورة مبارکه فصص حضرت شعیب در همان ابندای ورود حضرت
موسی علیه السلام شرایطی رو فراهم نمود که هر چه زودتر دخترش را به همسری آن
از 1 , 1
۰ «فال اتب assi هاتئن غلی آن تمایت جحچ قان آئعفت عشراً قین
ما إن لون ا toss aa al 1 هه
موتأخْربي سى) كفت: من فصد دأرم نا يكى از اين دو دخترم رأ به همسرى تو درأورم بر
اين (شرط) كه هشت سال براى من كار كنى و اكر (اين مدّت را) به ده سال تمام کردی؛
ry [بستم بم فواست و مصکت) لز ناجیه توست و من تمتخواهم که بر نو سخت گیرم يم
زودی به خواست خداوند. مرا از صالحان خواهی یافت.
* با دفت در اين آیه اینگونه استنباط می‌شود كه ما بايد غريزة جنسى را جدّى بكبريم. حتى
در خانه نبت, برای سلامت محیط خانه و کار: ابندا به امر ازدواج افدام و سبس به جر
استخدام نوحه منشود. «أريذ أن الكحك. . . على أنْ تُأخرني و اين درسى براى همه خانوداه |
هاست كه اين غريزه خدادادى اید بوسیله تشکیل خانواده و از راه حلال ارضاء شود و
تاخیر انداختن آن جایژ نیست. حضرت شعیب نبی با اینکه اطمینان کامل به تقوا و چشم
پاکی حضرت موسی علیه السلام داشت,در اولین افدام به تزویج ایشان با دخترش مبادرت.
نمود.
۰ ازدواج؛ با مهریه همراه است. «علی آن ت ober tee
فروت باشت حضرت شنیب به فوسی گفت: وفترم را يه ازذواج نو توص اورم جد فرظ
که هشت سال برای من کار کنی. «علی GSE SI مان جچ»
در این جا مهریه دختر حضرت شعیب« کار کردن حضرت موسی غلیه السلام برای وی»
است (البثّه در شریعت اسلام منبایست به فتاوای مراجع تقلید مراجعه کنیم. )
fppt.com
صفحه 25:
> ۰
aS 1
* خداوند در آیات ابندابی سورخ قصص علکه استضعاف کشیده شدن قوم اسرائیل توسط طاغوت
زمان‌شان فرعون را داشین انجاد انسته است: 098 ote Deva loa
إِنَهُ كَانَ مِنَ الْمْفْسِدِينَ»همانا فرعون در سرزمين سس سرکشی کرده و مردم آنجا را فرقه فرقه
نموده است, گروهی از آنان را به زيوني و أنوانى کشانده, پسرانشان را سر مبرد و زنانشان را
(برای کنیزی) زنده نگه مبدارد. به راستی که او از تبهکاران است. ۳
* فرعون برای تقویت کردن پایههای استکبار خود به چند جنایت بزرگ دست زد. مهمترین عملی که
Sas ae a oes .
5 همان سیاستی که در طول ناریخ بای اصلی حکومت مستکبران را تشکیل مدا است. چرا که وم"
بل eet alt پر بل ریت رق جز با ريات تقرف داز و حکومت WET aa eight ta
همیفنه از< توعد عقمده ی Eek توعد وعفت قاشته و دفرنده phn Easy sl tap عردم 2
هت زیت و یه همین لکوت طبقات للها راء سقط انان amd كارت 2 ترون .74
L% street mpg ors
yisgiee gun yje pias ees ee yh oak ys Legge a ۵ آن
esos renee رماهد و کلف و تیوه بسانت درم
سیعفیان یمنی مهاجران بنی‌اسرانیل که به صورت بردگلن و غلامان و کلیزان در چنگال قن‌ها گر درا
بودد. قفر و محروميت: سراسر وجودشان را قرا كرفته بود و سحتترين کارها بر دوش Wal بو *
۱
ببانکه پهرهای داشته باشند (و تعبیر به اهل دربارخ هر دو گروه به خاطر آن است که بنی‌اسراثیل
مدت‌ها ساکن آن سرزمین بودند و به راستی اهل آن شده بودند). هنگامی که ميشنويم بعضی ار
فراعنه مصر برای ساختن يك قبر برای خود (هرم معروف" خوفو" که در نزدیکی بایتخت مصر فاهر. 1
قرار دارد) یکصد هزار برده را در طول بیست سال به کار مىگیرد و هزاران نفر از آنها را در این ۱
ماجرا به ضرب شلاق با از فشار کار به قنل میرسانند باید حدیت مفصل را از اين مجمل بخوانیم .4 ۱
+ بنابراین «نفرقه اندازی بارزترین اهرم سلطه مستکبرین بر مردم است.« جمل اهلها شیعا » و نا تس
وقتی مردح اتخاد و همینستگی داشته باشته. ملاعونها ig aft Sirah تنعوانند کازی از پیش lbp
لقرقه؛ مقامة ذلك بديرى است. ابتدا مردم كروه كروه و متفرق م شويد سين به استسمای کشنده ۱
میشوند" :». خداونده مسأله نفرفهافكنى را قبل از قثل و كشتار ذكر فرموده است.
تشاید به خاطفر آ‌که تفرقه زمينة کشتن و با مهم‌تر ازکشتن است: شیاه
2 نشان sal aie
که داشتن انحاد و همدلی چه نقش بزرگ و شگفت انگیزی در جامعه ایقا میکند.
gs ری
صفحه 26:
2220 سم .۰ |
صفحه 27:
—
۰ انواع استکبار
* استکبار عبادی (استکبار در برابر عبادت خداوند)
* این استکبار, همان استکبار در برابر حق است که به دو صورت نمود می‌یابد:
* الف: استکبار از عبادت و پرستش و خودداری از اظهار ذّت و خشوع در برابر خدا؛ به تعبیٌ
دیگر کسانی که حاضر نبستند در برابرٍ خدا پيشاني بندگی به خاک بسایند و اظهار دلّت و
پندگی کنند, عاقبت اینگونه افراد, لت و خواری و دورح است. و پروردگارتان فرمود: "
وَقَال رَبُكُمُ ادْعُونِي أشتجب لک ان الذين تستكبزون عَنْ عِبَادنِي سَبَدْخُلُون oes ates
مرا بخوانید تا شماً را اجابت کنم. در حقیقت, کسانی كه ار يرستش من كبر مىورزند: بها
زودی خوار و دلیل به دورخ وارد میشوند»
۰ ب: استکبار از اطلاعت خدا؛ کسانی هم هستند که به ربوبیّت و الوهیّت خداوند معتقدند و
Jal عبادت و اطلاعت‌اند. ولی این اطاعت تا زمانی است که با شأن آنان سازگار باشه اما
هرگاه امر خدا را خلاف شأن و مرتبه ساختگی و دروغین خود دیدند, از اطلاعت سر با( 7
می‌زنند و اظهار بزرگی میکنند.
+ استکبار شبطان از اين توع بود. او سالیانی دراز عبادت کرده ولی امرٍ خدا میتی بر سجده |
CBI pod ps ين اير سكين ايد و كود را دون شأن» مقام و مرتبه خود دانست و لذا استکبار
ورزید. همین استکبار او را از مقام قرب بایین کشید و به بست‌ترین درجه ذلّت و خواری 1
سوق داد. قرآن کریم در سوره ص آبات 71-78 داستان استکبار او را چنین شرح میدهد:
۰ آن‌گاه که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشری را از گل خواهم آفرید. بس جون او رلا
کامل درست کردم و از روج خویش در آن دمیدم. سجده‌کنان بری او به خاک بیفتید» پس =
همه فرشنگان یکسره سجده کردند, مگر ابلیس که تکبر کرد و از کافران شد. خداوند فرمود , .
ای ابلیس, چه چیز مانع شد که تو برای چیزی که به دستان قدرت خویش خلق کردم سجده
آوری؟ گفت من از او برترم, چرا که مرا | آتش آفریدی و او را از گل! فرمود: پس, از ee
مقام بیرون شوء که تو رانده‌ای و تا روز جزا لعنت من بر تو باد.
۷
iv
fppt.com
صفحه 28:
ری
استکبار سیاسی (حکمرانی به ناحق بر مردم)
ند
"همانا فرعون ( پادشاه مصر) در آن سرزمین برتری و |
تسلط یافت و مردم آن را گروه هایی مختلف و پراکنده
قرار داد ( هر گروهی را در بخشی از کارهای دولت خود ۷
و هر گروهی را دشمن دیگری می‌نمود, و ) گروهی از *
آنها زا ( که بتی: اسبرائیل بودند ) به ناتواتی.( ورد
می‌کشانید (و به قصد نابودی این نسل) پسرانشان زا ۱
دسته جمعی سر می‌برید و زن‌هایشان را زنده نگاه ۱
می‌داشت. حقّا که او از افسادگران بود.
مستکبران سیاسی, کسانی‌اند که حاکمیّت و ادارة
جامعه را به دست می‌گیرند و بندگان خدا را کوچک,
پست. نادان و صغیر و خود را قتّم آنان می‌شمرند و بر
گردن آتان سنواز نی‌شوند و آنان را بة بزدگی می‌گيرند
و به ناحق و بر خلاف اصول فطری» عقلی و دینی بر
مردم حکم می‌رانند. استکبار فرعون» نمرود و همه 2
حاکمان ستمگر در طول تاریخ از اين نوع بوده است. ظ
صفحه 29:
۶ استکبار اقتصاد ی (برتری جویی اقتصادی در
و بالفشته آولی اوه 3 مان له
eh
ع اللَهُ الدّار الآخِرَة وَلَا تنس نصِيبَكَ مِنَ الدّثيًا وَأَخْسِمْ كما ae نومه لا
pent: Rene 2 د Lill a Vs avast
قارون از قوم موسي زد هرد واگ tal asics pasta trl راو
A sls iti Gala كه قوم وى بنع gulls SGA معن كداخدا شاد كتدكان را دیست نمی وارد وان
آنجه خدايت داده سراى آخرت را يجوى و سهم خود را از دنيا قراموش مكن و همجنانكه خدا به تو تيكى كردة
نيكى كن و در زمين فساد مجوى كه خدا فسادكران را دوست تمىدارد.
آنن‌که با گردآوری ثروت. lil a می‌رسند و قطب اقتصادی می‌گردند و بر توده مزدم تفاخر میکند وبه بل
و فساد. روی می‌آوردند. مستکیران اقتصادی‌اند. قارون تمونة اعلای اين گروه است. قرآن کریم در آیات فو
خود برتربینی و تحقیر تودة مردم توّط قارون را بیان میکند و در ادامه همان IFS gah ne Site UT
در پرایر تذگرات قوم. چنین پنداشت که اين اموال, در ساية علم و دانش خودش گرد آمده است؛ در صور ك8
كه خداوند مى قرمايد مأ بسيارى از كساتى را كه پیش از او و قوتر از بدند ابید گدیم. اما فارون نز [pe
نشد و خود و اموالش به زمین قرو رفت و هیچ‌کس تتوانست به کمک او برسد.
۰ & ۳
استکبار علمی (خودبرتر در ساية داشتن علم).
Glass WU aut sali be agile Jy ۰ مِئها فََتْبَعَهُ الشَبْطانْ قکان من الغاوین
و بر آنها بخوان سرگذشت آن کس Ly كه آيات خود را به او داديم: ولى (سراتجام) خود را از آن تهی سا
شیطان در پی او افتد. و از كمراهان شداً
کساتی که به مراتب و درجات علمی می‌رسند و آن مرتة علمی در آنان غرور ایجاد میکند و آنان را به
استکبار می‌کشاند. دارای اینگونه از استکبارند. نمونه‌هایی از اين استکبار نیز در قرآن نام برده شده‌اند؟
جمله آن‌هابلعم و باعور است که آية مورد بحث به او اشاره میکند.نمونة دیگر مستکیر علمی. ولید بن
fppt.com
صفحه 30:
و0
با توجه به انواع استکبار که ذکر آن گذشت در منطق
قرآنء بدترین قسم استکبار» نداشتن تمکین و تواضع
در برابر فرمان خداوند و انبیای الهی است و در آیاتی
به اين نوع استكبار إشاره میکند؛ از جمله:
exile ole, wile SS alal 15,85 Gall ii o>
قاستکترتم و کنثم قوما مُجْرمینَ»: «امّا کسانی که
کافر شدند [به آنها گفته می‌شود مگر WLI من بر
شما خوانده نمی‌شد و شما استکبار کردید و قوم
مجرمی بودید؟!» که این آیه, بیان کننده نپذیرفتن
آیات و دستورات الهی از سوی کافران است.
همچنین در آیه دیگری می‌فرماید: «ولقد ءاتینا موی
الکتبِ وقفینا من بَعَدِهِ بِالرُّسُلٍ وءاتینا عیسی Oil
شرك الكت 5 wal بروح القُدّس أَفَكُلَما esi
رسول بما لاتهوى أَنْفُسْكُمٌ استكبرئم ققريقا كَدَّبثُم
وقريقا تقثُلون»:؛ «ما به موسى كتاب (تورات) داديم
و بعد از اوء پیامبرانی پشت سر هم فرستادیم و به
عیسی بن مریم دلایل روشن دادیم و او را به وسیله
روح القدس تأیید کردیم. آیا چنین نیست که هر زمان,
پیامبری» چیزی بر خلاف هوای نفس شما آورد» در
برابر او تکبر کردید (و از ایمان آوردن به او خودداری
نمودید) پس عده‌ای | تکذیب کرده: و جمعی را به
صفحه 31:
<2
=>
Ss
اصولاً انتخاب رهبر در جامعه در قدرت و ارادة خداوند است زیرا او
طبق بیان قرآن, شرایطی دارد که فقط خدای متعال ol را معین
میکند. ۳
در برداشت كلي بعضی از آيات سورة قصص نیز انتخاب حضرت
برای رهبری خداوند دیده می‌شود:
كَ فِي جَيْبكَ تخَرخ بَضاء مِنْ غَيْرٍ سُوءٍ 5 ALDI |
جَناحَكَ مِنَ الرَهُبِ قَذانا َك ules? مِنْ رَبّك»: براى رهايى أز (تعجب
و) ترس, بازوی خود را جمع کن» پس این (دو معجزه, دو دلیل 5
روشن و) دو برهان از طرف پروردگارت به سوی فرعون و اشراف ۱"
اطراف اوست, به درستی که آنان گروهی فاسق بودهاند.
۰ عبارت: «قدايك بُزهانانٍ مِنْ رَبّكَ إلى فِرْعَوْنَ و مَلائِهِ »>كوياى انتخاب اع
آن حضرت براى رهبرى توسط خداوند مىباشد. زيرا آفريدكار و :
خالق حكيم و دانا از همه بهتر می‌داند چه کسی شايسته رهبرى بر
مردم است. اوست که چگونگی مسیر هدایت انسان راروشن میکند
و هر کس ولایت خداوند وفرد برگزیده خداوند را گردن نهد, يس به =
درستی به سعادت دنیوی و اخروی نائل خواهد شد. ۵
fppt.com
صفحه 32:
از نظر قرآن همه انواع و اقسام قدرت 1
قدرت بدنی
*_ مادی و معنوی حالتی ارزشمند است و تلاش برای کسب آن یا کوشش برای افزايش آن امری 2 \
1 3 شایسته است.
ثوثوا 22 ak; le gatttul
۰ با اين همه, خداوند در آیانی از حمله 78 سوره فصص فخَرَع علي قَوْمِهِ في زيتيِهِ فال الّذين
يُريدُونَ العياة الذليا ا لشت لنا ملل ما ون فاژون لد feat عظیم قدرت به ویژه دنیوی و
مادی آن را ملاک ارزش گذاری نمی‌شمارد و از کسانی که قدرت و روت را هم چون فرعون,
تنها ملاک آرزش انسان می‌دانند انتقاد میکند و به عالمان بنی‌اسرائیل هشدار میدهد که به . خر
جای قدرت و روت دنیوی به پاداش‌های اخروی الهی توجه یابند.قرائتی در تفسیر این آیه چنین ۰ |
مى نويسد: «قدرت و ثروت در دست انسانهاى غافل, سیب فخرفروشی, خودنمایی
وتجقل‌گرایی است». «قَحَرَجَ عَلى قَوْمِهِ في زيته
* بنايراين, در قرآن سخن eed خوب و قدرت بد است. از جمله در آيه ١1 سورة قصص «قالَ
GL Sle edall ley Sz أكون ظهيرأ لِلْمُجْرِمِيَ» موسى عرض كرد که پروردگارا در مقابل
آنچه مرا انعام و احسان نمودی, هرگز پشتیبانی و باری از مجرمین نخواهم کرد. «اين معنی
یکی از دستورهای مهم است که انسان از مجرمین طرفداری نکند, خواه آن مجرم از قوم و
خویشان باشد. و یا از آشنایان و يا از دولت مردان. و یا سایر مردان محترم. و باید توجه داشت
که طرفداری از مجرم به صراحت, مخالف و عداوت با خداوند متعال است. و به هر مقداری که
از مجرم طرفدارى شود: قهراً ناحية او تقويت بيدا كرده و طرف حق ضعيف گردد» 50
greg ی sae rb ۴۱ سور اد
اهم فى الأ رض أقاموا الضّلاة و نوا الؤكاة و أقزوا نژوا بِالْمَعْرُوفٍ و تهؤا عن الفذكر و ولد یه
ب إِلأمُوربه vou آن را برای اقامه نماز و امر به معروف و احقاق حق نيازمندان و برداخت
صفحه 33:
fppt.com
— ۰
اگر کسی یصیرت نداشته باشد, ولو glad جوشانی هم داشته باشد, فریب می‌خورد؛ و وقنی
قريب خوردء اين ايمان در خدمت أن هدف به كار نخواهد افتاد. لذا امبرالهؤمنين ور جلك صفین
فرموديد: « و هذ قبع ثاث الخزب ينك و بئن آهل العثله و لا تخمل هداالعلم Jal Sf التضر و
als Har“ میصره و کلمت اضر" از خروی مشترکی ترس اند ما وم
أن واه داكن فلن در مك برجم هدايند که اسرالمومنس (۵) رز
ANS] cl se ake Snags الشتر و فختر این برچم را بر نش مارد وس دون تمس هه چر
مگر کسی که این دو خصوعلت را داشته باشد: ولا صیرت داشته باشد. نان
استفامت داشته \
باشد. بصيرت دینی و استقامت ایمانی.
بصيرت وا در دو سطع مىتوان تعريف كنيم. بك سطع, سطح اصولی و لا زین تصبرت اس"
أنسان در انتخاب جهان بینی و فهم اساسی مفاهیم توحیدی, با نگاه توحیدی به جهان طبیعت, ی
بصیرتی بیدا میکند. فرق بین نگاه توجیدی و نگاه مادی در اين است: با نگاه توحیدی؛ این جهان
یک مجموعة نظام‌مند است, یک مجموعة قانون مدار است. طبیعت هدفدار است؛ ما هم که
جزئی از اين طبیعت هستیم. وجودمان؛ بیدایشمان و زندگی‌مان هدفدار است؛ بی‌هدف به دنیا
نيامدیم. این لارمة نگاه توجیدی است. معنای اعنقاد به وجود خدواند عالم و فادر این است. وقنی
فهميديم هدفدار هسنيم: آن‌گام در جست‌وجوی آن هدف برآییم. خود این جست و جوء یک نلاس
امیدوارانه است. نلاش می‌کنيم آن هدف را پیدا کنیم. بعد كه هدف را بافنیم. تلاش شروع شود [
برای رسیدن به آن هدف»"
* Fy soe Sil Ges See NU eas Ss So eee pos Sasa,
i Cr ale Syl atts Seah glad ab genres ee
بصیرت پیدا کند؟ چه جوری می‌شود این بصیرت را پیدا کرد؟ این بصیرتی که در حوادث لازم است 7
و در روایاث و در کلمات امیرالمومنین هم روی آن تکیه و تأکید شده: به معنای این است که 1
انسان در حوادئی که پیرامون او می‌گذرد و در خوادنی که پیش روی اوست و به و ارتباط پیدا
میکند, تدیر کند؟ سعی کند از جوادث به شکل عامبانه و سطلحی عبور نکند؛ به تعبیر
امیرالمومنین, اعنبار کند « «رَجِمَ الله اما نققز فاغنتز و انز =
قابْضَ » فکر کند و بر اساس این فکر؛ اعنبار کند.بعنی با تدیر مسائل را بسنجد, واعتبر فاصیر با
این سنجش, بصیرت پیدا کند حوادت را در درست نگاه کردن؛ درست سنجیدن, در آنها “pal
كردت در انسان پصیرت ایجاد میکند؛ بعنی پینایی ایجاد میکند و انسان چشمش به حقیفت باز *
می‌شوده
صفحه 34:
5,
LAIN GIG SS ULL, Se Sh, ی امین مصم رت بن فى ىوان فيس يت
gal دده ميكيات به عنوان تاکن و اهتمام بخفی So es IE gh Nas
آموزی آشاره کرد كد قر قن بد قفر بسيرت يلد سه يد با اكلم از این کناز و کارکردهای
بصیرت می‌توان ارزش و اهمیت آن را نیز بهثر درک کرد. از اين رو خداوند در آیانی به آثار و do
انیت $e segs cashes ly alte
از تعاریعی که
il cas
a شنء و هو
ان جع الها oll Las ae توم I
من ال غثز الله يَأَنِبكمْ يبل تشكنون هيه 1 فلا نتسزوننتء بصبرت را عامل دستبابئ
انسان و راهیایی وق به توحید و قدرت الهی می‌شمارد؛ زیرا انسان زمانی که به بصیرت دست
یافت, درک درستی از همه آفریده‌های الهی می‌یاید و از دام تکنرات به وحدت وجود می‌رسد:
با نگاهی به کارکرد دانش‌های مادی چون شیمی و فیزیک می‌توان نقش دانش و شناخت:
دقیق بصیرت زا را در حوزة عفیدة توحیدی و قدرت الهی بهتر فهمید. هنگامی که از دانش 7
فیزیگ و شیمی به درستی بهره گرفته شود به آسانی می‌توان دریافت که همذ اين تفع در
موجودات مادی جهان و رنگاریگی آن هاء به اصول واحدی باز میگردد. هر چند که عناصر را تا
بیش از صد و ده عتصر نیز شمرده‌اند, ولی همین عناصر صدگانه در برابر اين همه تنوع جهان
موجودات به خوبی نشان میدهد که تکثرات همانند نور واحدی است که بر شبکه‌های رنگارنگ 7 7
افتاده است. ترکیب و چینش کرینی» تفاوت‌هائی را ایجاد میکند که گاه آدمی را به حبرت.
می‌افکند. این در حالی است که اين همه نفش و نگار که بر عالم است همه از یک چیز تجلی و
ظهور یافته است. در حقیفت. تفکر در آیات الهی و دفت بصیرت زا موجب می‌شود تا آدمی بهٌ
اين نتيجه برسد که اين همه کثرات, جلوه‌هایی از یک حفیفت بی‌کرانی به نام خداوند اس صقر
fppt.com
صفحه 35:
صفحه 36:
"سور قصص نام دیخرش سوره «موسی و فرعون» است.
چهاردهمین سوره‌ای است که حروف مقطعه «طسم» آغاز
می‌شود. به ترتیب مصحف بیست و هشتمین و به ترتیب
نزول چهل و نهمین سوره قرآن» و مکی است. ۸۸ آیه دارد *
و از نظر حجم یکی از سوره‌های متوسط قر 5 ۰
*غرض این سوره وعدة جمیل به مومنین است» مومنینی که |
در مکه قبل از هجرت به مدينه عدة اندکی بودند که
مشركين و فراعنه قريش ايشان را ضعيف و ناجيز
میشمردند, و اقلیتی QLEUS yal yu 52 ae 49 aS 92 . ۷
سختترین شرایط به سرمببردند و فتنهها و شداید سختی را |
۱
پشت سر مىگذاشتند, خدای تعالی در اين سوره به ایشان
وعده میدهد که به زودی بر آنان منت نهاده و پیشوایان
مردم قرارشان Bare و آنان را وارث همین فراعنه مکند,
و در زمین مکنتشان مبدهد و به طاغیان قومشان آنچه را
که از آن بیم داشتند نشان مدهد. 7
*از موضوعاتی که همیشه در اسلام مورد توجه بوده مسألة
اجتماع و مسائل مربوط به آن بوده که آیات فراوان در
قرآن از جمله سور قصص ناظر به زندگی اجتماعی انسان
است.
*مقاهیم اجتماعی در این سوره شامل عدالت» ثروت» زن,
lS ازدواج» اتحاد می‌شود. 2
* مهمترين مفاهيم سياسى در سورة قصص شامل :
استكبارء ولایت» بصيرت و قدرت است.
*زندگی همراه با عدالت از بزرگ‌ترین و مهمترین آرزوهای *
,,,,,.,, بشر بوده است. زیرا عدالت از مهمترین مفاهیم اجتماعی
صفحه 37:
۰ در قرآن دو نموت از صناحبان فزوت و مکنت مطرح شده؛ یکی حضزت سلیمان علبه التتلام و
دیگری قارون که یکی سرمایه و ثروت را از آن خدا میدانست و آن را وسیله وصول به رضوان خدا
فرلر داد و دنگزی سید را از ان قوه ستاشت و آن رواد عناشن وزرق و برق منیا هرا
داد. در سورخ فصص سرگذشت قارون به طور مفصل همراه با انرات و مفاسد ثروت‌اندزی در تمد
فردی و اجتماعی بیان می‌شود. ثروت در يُعد فردى طغيان و سركشى, جنون نمايش ثروت, تكب
وسومستی و نادنده آنگاشتن رازق حقیقی و در مد اجتماعی نارضایتی طبقات محروم و
متوسط را از زندگی خود در بردارد. همچنین عاقبت نروت آندوزان مطرح می‌شود. منتها اسلام
ثروتی را مبپسندد که به وسیله آن «ابتغاء دار آخرت» و طلب سرای دیگر شود.
* فرآن کریم جانگاه ویژهای را برای زنان لحاط کرده است. بخشی از آبات سورخ مبا رکذ فص
راجع به نقش آفرینی زنان در عرصه‌های اجتماعی است. در کنار این جایگاه در سورة قصص م
عقاف زنان مطرح ننده است؛ عفّت در تحوذ ایستادن, عفت در نحوة راه رفتن: cade در تخود
کلام و سخن. رعایت عفت منحصر در رفتار زن نیست یک مرد هم باید با عفت برخورد کند.
* كاره سازندة انسان و بیکارگی و تتبلی فاسد کنندة اوست, کار و تلاش برای کسب روزی در همه
جعامع بشری عملی ارزشمند تلفی شده است. در تمام ادبان آلهی نیز تأمین رزف و روزت.
انوا عملی ارزشننه به لاب آمدم است. دز سوره مبارکط فص زه مومعع کار و کارگری. [
براخته شده است و شرايط استخدام كاركرء عقد فرارداد و مباحث مربوط به کار را مفصل بیان 7 /]
می‌کنده
۰ ازدواج یک پیوند مقدس: عقلانی و عالفی بين ذو نفر است. در عین حال عاملی برای رس
شکوفایی: تکامل ظرفین و رفع نبازهای اساسی انسان است. در فران کریم نیز آبات A, ey
آین امر مقدس آمده است چنانکه در جهت توضید به امر ازدواج آمده است. از نفکر در[
قصص نیز استنباط می‌شود که ما باید غريزة جنسی را جدّی بگیریم و برای سلامت BBS *
|
سور
خانه و کار آبتدا به امر ازدواج اقدام بايد كرد.
اسلا بر هیچ کشن رونشیده نبوده است. انسان موتودی اجتماعی است که ۱ زندکی در میان مر
و GLa JL Ged Gate Lak lon عسي برس حيو این ونزگی ,مر SALE wand
نودت بلك بر سقس مساق اجتماعن و رشد و صفادت همگانی کل گرفنه است. در در نشور
قحس این مهم مطرح cal wash که تفرقه انتلزید بارزترین آهرم شلطه مستگیرین بر مرگ 8
اسب < حعل آهلها شیما ه وتا وفتی مردم العاد و هنبانتگی دلشته باشندم لاغونها فدریی <
تدارند و لممئوائنة كارف از پیش پبرنئد ف
انجاد یکی از موضوعات محوری و بسیار مهمى است كه ضرورت أن در هيج برهماى از تاريخ 7
١ fea
gist fppt.com
صفحه 38:
fppt.com
یکی از عوامل مهم سلطه قدرتمندان بر دیگران, خوی تکبر و خود برتربینی
اینگونه افراد است. در صورتی که ثروت و قدرت با بی‌ایمانی همراه گردد,
زمینهساز استکبار است. در سورة قصص فرآن کریم به استکبار فرعون و
فرعونیان و عدم تسلیم آنها در برایر" مبدا" و" معاد" که ريشة جنابات آنها
نیز از انکار همین دو اصل سرچشمه مىگرفت اشاره کرده و چنین منگوید:*
فرعون و لشکریانش به ناحق در زمین استکبار کردند و خدا را که آفرینندة
بزرگ زمین و آسمان است انکار نمودند و گمان کردند که فیامتی در کار
نیست, و به سوی ما باز نمیگردند
ولایت؛ یکی از محورهای مهم بحث‌های قرآن است در سوره قصص به اين
مهم پرداخته شده است و صفات ولی و موارد دیگر را ذکر کرده است.
بصیرت دانایی همراه با باور و ایمان بصیرت است؛ از اين رو بصیرت موجب
هدایت و حرکت است.
از نظر قرآن همه انواع و افسام قدرت, قدرت بدنی؛ قدرت علمی؛ قدرت
مادی و معنوی ارزشمند است و تلاش برای کسب آن امری شایسته است.
قدرت به ویژه دنیوی و مادی آن را ملاک ارزش گذاری نمی‌شمارد و از کسانی
که قدرت و ثروت را هم چون فرعون» تنها ملاک ارزش انسان می‌دانند انتقاد
میکند و به عالمان بنی‌اسرائیل هشدار میدهد که به جای قدرت و ثروت
دنیوی به پاداش‌های اخروی الهی توجه یابند. قدرت و ثروت در دست
انسان‌های غافل, سیب فخرفروشی, خودنمایی و تجقل‌گرایی است.
۱
{
صفحه 39:
به طور کلی در سورة قصص مفاهیم اجتماعی مانند: عدالت» ثروت, *
عفاف, کارء ازدواج و اتحاد انعکاس بارزی دارد. و از تحلیل اين مفاهيم ®
چنین استنباط می‌شود که در اسلام عدالت‌خواهی امر پسندیده‌ای است }
که هر انسانی به گونة فطری به آن علاقه‌مند است. و نیز اسلام ثروتی (
را مبپسندد که به وسیلة آن «ابتغاء دار آخرت» و طلب سرای دیگر شود.
همچنین لازمة حضور زن در عرصه‌های اجتماعی را رعابت حريم‌ها بین
نامحرمان و حفظ عفاف می‌داند. کار از اهمیت ویژه و ارزشمندای در
اسلام برخوردار است. دیگر اینکه باید غریزة جنسی را جدّی گرفت و /۱
برای سلامت محیط خانه و کار ابتدا باید به امر ازدواج اقدام کرد. اتحاد ۱
نیز باعث همبستگی وفوام جامعه است. شناخث مفاهیم اجتماعی در
سورخ فصص, مبیّن این نکته است که در جایگاه خود بیشترین و
شاخص‌ترین دستورها و احکام اجتماعی را در خود جای‌داده است که
موجب هدایت و ارشاد بشریت به حبات طتّبه می‌شود.
* و مفاهیم سیاسی انعکاس یافته در سورة قصص عبارت است از:
استکبار؛ ولایت, بصیرت و قدرت و اين مفاهیم نشان میدهد که در
فرآن کریم استکبار عامل سلطه‌گری و ولایت پذیری باعث امنیت
اجتماعی و رشد تعالی انسان‌ها دانسته شده است. بصیرت عامل
روشن‌بینی و تشخیص حق از باطل است. همچنین قدرت برای دفاع از
مطلوم پسندیده است و آگر عامل طلم و ستم و شاد خواری باشد مورد
تکوهش و سرزنش از نظر فرآن است. با شناخت این مقاهیم؛ بشر به
اهداف والاي خود در جهان خاكي و همچنین شاخصه‌هاي وجودي
زندگی‌اش تشکیل اجتماعي هدفمند باسیاست و تدبیر که ارزوي دیرینة
اوست دست می‌بابد.
fppt.com
صفحه 40:
ری
٠ 2 لد 3331
1- ييشنهاد مى شود دانشجويان عزيز سوره
مباركه قصص را از نظر اخلاقى و تربيتى مورد
بررسى قرار دهند.
2- بررسى مسائل سياسى و اجتماعى ساير :9
سور جهت شناخت بیشتر مسائل سیاسی و Ny
اجتماعی مطرح‌شده در قران.
3- امروزه با به کارگیری مسایل تربیتی در این ۶
سوره می‌توان از حجم بالای طلاق در کشور
کاست.
4- انتظار می‌رود دانشجویان با الگوپذیری از این
سوره در صدد ساختن جامعة بهتر(جامعه‌ای که
عدالت سرلوحة کارش باشد) برآیند.
صفحه 41:
:با تشکر فراوان از
:استاد راهنما
جناب آقای دکتر احمد میریان کندری
:استاد مشاور
جناب آقای دکتر ابراهیم فلاح
:داور محترم
جناب آقاى دكتر
نماینده محترم تحصیلات تکمیلی: جناب
آقای
و کلیه عزیزان و دوستان
گرامی که در این محفل ادبی گرد آمده
اند
0
صفحه 42:
با سپاس از