صفحه 1:
صفحه 2:
مونوریل
درس: برنامه ریزی حمل و نقل
استادمربوطه:دکتر عابدی
موسسه آموزش عالی فرزانگان
گردآوری:علی فرهانی
پاییز ۹۸
صفحه 3:
۱ مونوریل
Monorail
صفحه 4:
رشد شتابان شهرنشینی در دهه های گذشته و پدید آمدن کلان شهرها با حجم
ترافیک بسیار زياد در نقاط شهری.طولانی تر شدن فواصل مبدا و مقصد.افزایش
تقاضای سفر و... مدیران شهری را به تفکر در خصوص سیستم های مختلف
.حمل و نقل به ویژه حمل و نقل عمومی وادار نموده است
سیستم هایی چون متروء مونوریل با استفاده از انرژی الکتریکی برای محیط
زیست ایجاد آلودگی نمیکنند میتوانند موجب کاهش تصادفات شده و نهایتا به
نفع اقتصاد شهر عمل نمایند. در اين پروژه به بحث پیرامون سیستم حمل و نقل
مونوریل به عنوان سیستمی کارا و موثر در جابه جایی مسافرین در کریدورهایی
.با حجم متفاوت مسافر با تاکید بر اثرات موثر بر اقتصاد شهری پرداخته میشود
صفحه 5:
مونوریل چیست؟
موتوریل قطاری است که واگن های آن در طول یک ریل پیوسته هوایی و به
صورت آویزان يا سوار بر آن حرکت میکنند.
در بیشتر موارد ریل دارای ارتفاع از سطح زمین میباشد اما میتواند روی زمین
و یا در تونل زیرزمینی هم قرار بگیرد
واژه مونوریل که از سال ۱۸۹۵ به بعد به کار رفت از ترکیب دو واژه 2/000
به معنی تک و |8۵ به معنی خط تشکیل شده است.
سازه مسیر حرکت مونوریل میتواند از بتن یا فولاد ساخته شود و چرخ های آن
هم فلزى و يا لاستیکی باشد.
مونوريل بدون توليد سر و صدا و و حركتى نرم ميباشد. يهناى مسير هم معمولا
در محدوده ۰.۶ تا ۰.٩ متر و پهنای مونوریل معمولا از ۲۰۵ تا ۳ متر ميباشد.
صفحه 6:
تارخچه مونوریل
اولین و ابتدایی ترین مونوریل در ژوئن سال ۱۸۲۵ میلادی در فرانسه بر اساس طرح
شخصی به نام "هانری رابینسون پالمر" مورد بهره برداری قرار گرفت.
. در سال ۱۸۷۶ میلادی مونوریل در فیلادلفیلای آمریکا مورد استفاده قرار گرفت‌برای
حرکت این مونوریل از انرژی بخار استفاده ميشد.
. سال ۱۸۸۷ در ایالت نیوجرسی, اولین مونوریل الکتریکی به بهره برداری رسید.این
مونوریل همانند مونوریل های کنونی در ارتفاع قرار داشت و ریل های آن برخلاف نمونه
های قبلی که چوبی بودند. از استیل ساخته شده بود.
سیستم حمل و نقل مونوریل در سال ۱۹۴۶ در کشور ژاپن و شهر توکیو دوباره متولد
شد وپس از آن در شهرهای کیتاکیوشو, اوزاکاه تاما و واکیناوا مورد بهره برداری قرار
گرفت. امروزه علاوه بر شهرهای بزرگ. تقاضا برای استفاده از این سیستم در شهرهای
وک رت
ثر شده است
صفحه 7:
اجزای تشکیل دهنده‌ی مونوریل
قسمت سازه :
شامل تير يا همان ریلهای هدلیت کننده و قسمت بايدها يا ستونها مىباشد كه اصولاً از
بتن مسلح ساخته شدماند.
قطار:
این قسمت از سه جهت به وسیل‌ی چرخ‌های لاستیکی بر ريل سوار مىباشد.
دیواره
صفحه 8:
۳۳۱۵ ۰۳ ۰ از نظر حرکت و کنترل: سامانه‌ی مونوریل معموا رو ٩
میشود که مانند واگن‌های برقی اغلب به صورت خودکار (بدون راننده) بر
روی خط خود هدایت و کنترل میشوند.
© سرعت قطارها حدود ۴۵ تا ۵۵ مایل بر ساعت بوده و ظرفیت سامانه را
حدود ۸ تا ۴۰ هزار مسافر در هر جهت است که تابع شرایط مختلف از جمله
سرعت سرکت و فاصله‌ی ایستگاه‌ها ميباشد.
صفحه 9:
انواع مونوریل
مونوریل ها از نظر ساختار ریل و طرز قرارگیری قطار نسبت به ريل
به سه دسته اصلی تقسیم میشوند؛
۱-مونوریل های سوار بر تير
۲-مونوریل های آویزان
۲مونوریل های کنسولی
صفحه 10:
آزادی عمل در انتخاب
شیوة معماری
تصویر مقابل تفریحگاه بزرگ فلوریدا در دنیای
وت ی است. به ذهن چه کسی خطور
اتتدكه بتوان یک ایستگاه مونوریل,رادر
ورودی بهترین هتل منطقه احداث کرد؟
ساختمان دست چپ ایستگاه مونوریل است.
شيوة معماری این ایستگاه مربوط است به دوران
ملکه ویکتوریا که کاملاً ا نمای هتل هماهنگی
.دارد
صفحه 11:
پوشش فضای سبز در طول
مسیر
فضای مورد نیاز برای ترازکردن سطح
حطوط مووربل اندک است» اما برای ایجاد
فضای سبز کفایت می‌کند. در تصویر روبه‌رو
بای بوشیده ازدرختد دیده عىشوه كه
emer هک وشو زاین را
باطراوت و سرسبز کرده است.نمی‌توان این
حجم از فضای سبز را در مسیرهای خطوط
ریلی سبک (تراموا) ایجاد کرد. چون این امر
مستلزم اشغال فضای بیشتری از مسیرهای
عیور و مرور خودروهاست.
صفحه 12:
*جابه‌جایی مسافر
shire
eee
*جابه‌جایی مسافر
#ریلها در تازی بالات از تراز زصين طبيعى و به صورت هوایی قرار درد رفاع ریلهای آن از
زمین ۶ متر میباشد. مونوریل علاوه بر توانلیی حرکت بر روی ریلهای هدایت کننده که بالاتر
از سطح زمین قرار دارند. میتواند از راه‌ها و تونل‌هلی زیرزمینی نیز حرکت کند. در این سامانه.
هریک از واگن‌ها یا به صورت آویزان از مسیر و یا به صورت ایستاده بر روی مسیر حرکت
میکنند. واگن‌های مونوریل به وضوح پهن‌تر از مسیر ریلی‌هایی هستند که آنها را هداب
ف يكنلد
صفحه 13:
باری
بیشتر در مزارع استفاده میشود. این مونوریلها کوچک بوده و ارتفاع پایه‌های آنها بین
۳ تا ۴ متر است. این ارتفاع قابل تغییر است و در ایستگاه‌ها (محل‌های بارگیری) ارتفاع
آن به کم‌ترین میزان می‌رسد.
مونوریل‌های باری به صورت معلق و در زیر ریلهای هدایت کننده قرار دارند. عرض
مونوریل‌های باری از ریلهای هدایت کننده پهن‌تر است.
صفحه 14:
* مشخصات فنی منوریل
۰
* حداکثر سرعت مونوریل درون شهری, ۸۰ کیلومتر در ساعت
* حداکثر سرعت مونوریل سریع السیر بین شهری. ۴۶۰ کیلومتر در
ساعت
* حداکثر شیب طولی؛ ۴ درصد
۴ شیب طولي مناسب. ۱-۱/۲ درصد
ty cee ۷/۵2۳ متر
pata eae
* حداكثر طولء ۱۲۰ متر
* برق مصرفىء ۷۵۰ تا ۱۵۰۰ وات
صفحه 15:
ایمنی مونوریل
* ایمنی سیستم های حمل و نقل از موارد بسیار مهم در دوران پس از راه اندازی
آن است.. البته حمل و نقل ریلی و بویژه سیستم های ریلی از نوع مونوریل و یا
قطار سبک شهری یکی از ایمنی ترین سیستم های حمل و نقل محسوب می
شوند . آزمون های انجام شده برای سیستم های حمل و نقل نشان می دهد که
سیستم قطار سبک شهری بطور نسبی ایمن است به خصوص زمانی که با
سیستم های دیگر حمل و نقل مقایسه می گردد
* ماهیت مونوریلها طوری‌ست که هرگز از خط خارج نمی‌شوند. هنگامی که
"و ول هر ارتفاه باشد: تصادف با ترافیک سطحی ناممکن است ۱ ۱ ۲۳
ال تصلاف در موتیریل صفر است و تصاذفات صقر به BS ae
دشواری کم‌تر در مسوولیت و مهم‌تر از همه. نداشتن آسیب دیده و قربانی
میباشد.
صفحه 16:
* مصرف سوختهای فسیلی در ناوگان حمل و نقل شهری بیشترین نقش را در
این آلودگی ابقا می کند:
۴ به همین سبب لزوم استفاده از یک سیستم حمل و نقل ریلی که با ترافیک
شهری تداخلی نداشته باشد. دوستدار محیط زیست .سبک.ایمن و ارزان باشد
ضروری است
* با توجه به بررسی های صورت گرفته و در نظر گرفتن زیرساخت های موجود
شهرها .مونوریل به عنوان یک سیستم مطابق با محیط
احداث کوتاه‌انتقال مسافر در زمان کوتاه‌جذابیت بالا پیشنهاد شده است,زیرا در
این سیستم انرژی الکتریکی جایگزین سوختهای فسیلی شده است و به خاطر
استفاده از چرخ های لاستیکی»آلودگی صوتی بسیار کمی دارد و چون در ارتفاع
قرار می گیرد سبب کاهش چشمگیر ترافیک شهرها می شود.
یست.ایمنی بالاء‌زمان
صفحه 17:
مزایا و معایب مونوریلها :
* الف - مزایای مونوریلها:
یمن بودن بالای آن (قطارهای مونوریل هیچ‌گاه از خط خارج نمی‌شوند.
مگر اينکه برای ریلها مشکلی پیش بیاید )
* -عبور مونوریل از داخل ساختمان
* -کاهش ترافیک وجلوگیری از تصادفات
* -كسترش گردشگری و استفاده از مونو ریل برای جذاب کردن مراکز تفریحی
* -استفاده از مونو ريل براى عبور از مکانهای صعب العبور
لل مور ل الى عبور ار رودخانة ها و روفها
* -استفاده از مونو ريل بعنوان وسيله بارى در بنادر شكل
-ظاهرى مناسب و زيبا و هزينه ساخت كه بطور نسبى ياي
* -سازكار با محيط زيست و استفاده ازآن درمكانهاى كوناكون به علت آلودكى
ال
صفحه 18:
امد لفیکوجاگیرواز 7 صاهفات
لستفادم از مونو ریل_رلیء ور از رودخانه
ها و رودها
صفحه 19:
*ب- معایب مونوریلها
* -انجام عمليات تعويض خط در هیا
* -نياز به تجهيزلت براى بالاو ياثين آوردن مسافران
* ارتباط فادن اين سيستم با ساير سيستمهاى مساقربرى
-محدوديت احداث به علت تملك زمين مردم وهزينه بالاى آن
-خطر سقوط اشيا و اجزاى مونوريل وجود دارد
* - يخزدكى و برف زمستان- كرماى شديد تابستان
-هرجه سرعت مونوريل بيشتر شود. براى جلوكيرى از خارج شدن از مسير بايد شعاع انحناى
مسیر رابیشتر کنند که این موضوع باعث طولانی تر شدن مسیر میشود
* به دلیل قرار كرفتن در ارتفاع سازه آن باید تحصل وزن مونوریل و مسافران را داشته باشسد
و در
* برابرطوفان و زلزله مقاوم باشد که در نتیجه طرلحی سازه ی آن نیز به دقت و هزینه
بالایی دارد
صفحه 20:
مونوریل درتهران...
* طرح مونوریل تهران درسال ۸۵ ابتداباموافقت روبه
روشدامادستخوش بازی های سیاسی قرارگرفت وتاکنون
موفق به ساخت نشده است
e
۳۳ به طوری شهرداری که درنظرداشت ابتداشش کیلو»
قطارهوایی راسمت صادقیه احداث نماید وهمین
طورمسیری راازمیدان صنعت تابرج میلادرابامونوریل وصل
کندکه باتوجه به موافقت هاواختصاص گرفتن بودجه هم
اك
صفحه 21:
معایب مونوریل
برای احداث هر کیلومتر مونوربل رقمی بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون دلار
صرف میشود.
* هر خط مونوريل به لحاظ توان ناوبری امکان جابه‌جایی کمتری
نسبت به مترو دارد.
* در واقع هر خط مونوریل سبک در هر روز توان جابه‌جایی ۵ تا ۸
هزار مسافر را داراست. مونوریل‌های متوسط هم روزانه در حدود ۶
تا ۱۱ هزار نفر را جاه‌جا میکنند و هر خط مونوریل سنگین که
طول واگن آن در حدود ۱۵ متر است میتواند بین ۸ تا ۱۵ هزار
نفر را جابه‌جا کند.
صفحه 22:
* از سویی نگهداری سامانه و واگن‌های خطوط مونوریل بسیار هزینه‌بر است.
* علاوه بر این احداث مونوریل در سطح شهر و با ایجاد پل‌های عظیم و
ستون‌های بزرگ در سطح خیابان‌ها سیمای ظاهری شهرها را از بین می‌برد.
صفحه 23:
ویژگی ها وقابلیت های مونوریل
* مونوریل وسیله نقلیه ای ایمن. پاک و مناسب است كه به
کار گرفتن آن می تواند کمک زیادی به کاهش آلودگی
محیط زیست. حجم ترافیک و هزینه های جانبی ناشی از
آنها بنماید
po. © نگاه اول شاید مونوریل وسیله ای گران» تجملی و نا
کار آمد به نظر برسد ؛ اما با نگاه دقیق تر هزینه هایی که
ال عله اس طه ب استناده۱ ۰ ۳۲۰۰
فسیلی به محیط زیست وارد می کنند و يا هزینه های
ناشی از تصادفات رانندگی و ترافیک به مراتب بیشتر از
هزینه ساخت واحداث خطوط مونوریل می باشد
صفحه 24:
هزینه ها
© عوامل بسیاری در تجمیع هزینه های احداث منوریل دخیل هستند.
عمده آنها را می توان در مولفه های:
۱۳۰ کول سير شرایط پستي و بلندی منطلته و۰۱۱۰ ٩
(fore & محل(هزینه حمل مصالح
© وجود زیرساخت هالاز قبیل وجود شبکه های آب. برق تلفن. جاده
و در تزدیکی محل (laa!
* زمين(هزينه تملك زمين محل مورد احداث)»
* سرعت حركت(كه نوع تجهيزان ايمنى نظير سوزن ها و تجهيزات
eee
۴ هزینه های احداث یک منوریل را تعیین می کنند. به طور کلی می
تواند ترکیب هزینه های تاسیس يك منوریل را به شرح زیر در نذ
گرفت:
صفحه 25:
۲۵ ۲۰درصد
۱۲۹ درصد
۱۰۵ درصد
۱۰۵ درصد
صفحه 26:
جدول هزینه احدات منوریل در ۸شهر جهان(اتفاقی) و مبانگین احدات هر کیلومتر متوریل در
۶ مرکز خریدنقریجی ۳۳
we فرودگاه var
۷ داخل شهر ۳
Ys ot mr
WA داخل شهر vn
فرودگاه وله ۴
any فرودگاه ۴
ova تفریج w
۳ 1 oven
wa : ۹/۳
صفحه 27:
مزایای احداث مونوریل در مقایسه با مترو
© مونوریل و مترو نسبت به یکدیگر مزایا و معایبی دارند که براساس آنها
می‌توان اولویت توسعه هریک نسبت به دیگری را تعیین کرد. در مورد مزایای
استفاده از مونوریل نسبت به مترو به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
* ١-نياز به فضای محدود در سطح معابر و خیابان‌ها دارد. چرا که فقط ستونها
در معابر قرار مى كيرند
© الامكان استفاده مسافران از مناظر و جاذبه‌های دیدنی شهر فراهم ی
که برای جذب گردشگر, بسيار مؤثر است
۳ با توجه به سرعت پایین و تک ریل بودن مسیر مونوریل» ضریب ایمنی
بالایی دارد زیرا احتمال خروج از ریل آن بسیار کم |
۴-گر طراحی مناسب صورت كيرد و هزینه‌های زیباسازی آن تقبل شود. در
زیباسازی شهر و جذب گردشگر بسیار موْثر است.
صفحه 28:
۶ ۵-به‌علت استفاده از چرخ‌های لاستیکی, دارای آلودگی صوتی
بسیار پاییتی است (هرچند در میروهای رف ۳
استفاده از چرخ‌های لاستیکی فرآهم آمده است.
۶-سازه مونوریل در برابر زلزله بسیار مقاوم است
۷-به‌علت در معرض دید بودن مسیر مونوریل, فضاهای مناسبی
حيتت
خواهد داشت.
ات به‌وجود خواهد آمد که درآمذزایی بسا ۱
۸-مونوریلها قابلیت عبور از فرازها و نشیب‌هایی با شیب بالا را
دارند. به عنوان نمونه. مونوریل‌های ساخت شرکت ۳۱۱۲۸۵۵۱۲۷۱
تا شیب ۶درصد را به راحتی جوابگو هستند.
صفحه 29:
معایب مونوریل در مقایسه با مترو
- به‌علت استفاده از ریل اختصاصی در مونوریل, استفاده از ریلهای مرسوم در
صنعت نقلیه ریلی امکان پذیر نیست. در نتیجه از اين قطارها در سایر خطوط ریلی
نمی‌توان استفاده کرد. همچنین هیچ کدام از اجزای مونوریل به سایر اجزای
قطارهای مرسوم شباهت ندارند. در نتيجه نمی‌توان از قطعات یدکی آنها استفاده
کرد
۲-تعویض خط قطارمونوریل در ارتفاع: نیز به یک طراحی دقیق و صرق BI em
دارد تا مانع از سقوط یا خروج آن از خط شود. به‌طور کلی. به‌علت این پیچیدگی‌ها و
هزینه‌های زیاده اجاد یکت سیستم فراگیر ee خطه کقریبا ناممکن شده ۱ ۲ ۱
مسیر جابه‌جایی برای مونوریل در حدود ۱۵برابر طراحی این امکان برای متروء هزینه
کر حواهن داشت. توجه داشته باشيد که در سطح زمین نمی تون اب ۳ ۱۳۳
بات یی و ایند #صورت هوایی انحام شود
۳-مونوریلها برای سرعت‌های بالا طراحی نشده‌اند. نوع ريل و نوع جرخهاى
مونوريل؛ مانع اصلى افزايش سرعت آنها هستند.
؟-در حالت خطر و مواقع اضطرارىء تخليه مونوريل از مسافر در بین ۲ ایستگای
صفحه 30:
صفحه 31:
پراکندگی مونوریل در کشورهای پیشرفته
صفحه 32:
ِ
oot
نتيجه ثيرى
* هر وسيله حمل ونقل زمانى بهترين كارايى را خواهدداشت كه در
مكان مناسب خود به كار برده شود
* در نتيجه اطلاع از ويزكى هاى آن وسيله و مكانى كه قرار است در
آنجا خدمات رسانى انجام دهد لازم و به واقع ضرورى مى باشد؛
صر عر لف ا ل ل ۳
شود مطمئنا اين ويزكى را به دليل شكل ظاهرى أن خواهد داشت
مانند مونوریل های كشور استراليا و مالزى
صفحه 33:
۶ اما اگر آن را به عنوان یک وسیله انبوه بر دانست که می تواند موجب
کاهش چشم گیر ترافیک در یک کلان شهر به مانندبرخی از وسایل
حمل و نقل همگانی مانند مترو شود بااستناد بر آمار های جهانی
این قابلیت را نخواهد داشت مگر اینکه در ابعاد خیلی بزرگ ساخته
شود .
۴ مونوریل در شهرهای پرجمعیت مانند تهران و یا دارای آب و هوای
خاص مانند اهواز می تواند وسیله ای مناسب برای جابه جا کردن
مسافران به پایانه های مترو و قطار برون شهری و یا در مناطقی که
حجم کم و مشخصی از افراد جابه جا می شوند مانند پارک ها ۰
فروشگاه ها وفرودگاه ها باشد.
صفحه 34: