صفحه 1:
نظریه سیستمهای مکانیکی و ارگانیکی
Theory of Mechanistic and
Organic
صفحه 2:
صفحه 3:
« تام برنز و جی.ام. استاکر » با توجه به مطالعاتی که روی بیست شرکت انگلیسی و اسکانلندی
انجام داده اند جایگاه سازمان‌ها را از نظر نوع ساختار مدیریت به دو سازمان مکانیکی وارگانیکی
تشبیه کرده‌اند. هر دو شکل از سیستم با آين هدف به وجود آمده اند که با شیوه ای بسیار کارا از
منائع انسانى نهايث استفاده را ببرند. هر يك از اين سيستمها ويزكيهاى خاص فود را دارئة. سس
مكاتيكى: يى سيستم مكانكن براساس قانوتمتدى تحميل شده توسط ساختان درهنی و فوا
ذلتى اش عمل می کند, مثل یک ساعت یا یک اتومبیل. از آنجایی که در سیستم های مکانیکی انتخابى
وجود ندارد, خود با اجزایشان نمی توانند مقاصدی مختص به خود داشته باشند. اما یک سیستم
انیکی می تواند وظیفه ای داشته باشد که مقاصد موجودی, خارج از آن را برآورده می کند و به
همين ترتيب اجزاى سيستم نير وظايق قرعی مخصوضى به خود دارئد نیتم های مکانیگی مر
sale از پاش وبا ana اکر رفارسان به وسیه هزع رییااد با شرایط یراتس متائر تلود عله
هستند و درغیر اين صورت باز خواهندبود. جهان از دیدگاه نیوتن به منزله یک سیستم مکانیکی بسته
(خودشمول) بدون هیچگونه محیطی, دیده می شد. در مقابل, سیاره زمین به منزله سیستمی که
حرکتش به وسیله سایر سیاره ها, ستاره ها و نیروهای دیگر متاثر می شود انگاشته می شد, از این رو
یک سیستم باز فرض می شد. Ul اجزليى كه بدون أنها بىق سیستم توانایی اجرای وظایفش را ندارد
اجزای ضروری و باقی اجزا غیرضروری به حساب می آبند. به عنوان مثال, مونور در انومبيل یک جزء
ضروری است درحالی که فندک ن این چنین ورزكيقاى تیاه فان نک سيستم
ا ل و ات با ویژگیهایی
نظير بيجيدكى و رسميت زياد و تمركز كرايى شناخته مى شوند, جنين ساختارهايى با وظايف يكنواخت
مناسيت داشته و بر رقتارهاى برنامه ريزق شذه متكى بوذه و در واكنش به روينادهاق بيش بيني
نشده تسبتاً کند عمل می کنند. 1. كارهايى كه تياز يه تخصص ويه دارند از ساير كارها متمايز مى
گردند. کسانی که کارهای تخصصی و ویژّه را انجام می دخند علاقه شدید دارند كه شيوه هاى انجام
دادن کارها را بهبود بخشند و وسایل و ابزار جدیدی به کار گیرند. 2. روابط بین اعضا به طورت
عمودی است. یعنی رابطه باید به صورت رئیس و مرئوسی بآشد. 3. کارها. نوع رفتار و وظایف طبق
بخشنامه ها, دستورالعملها و تصمیماتی که گرفته شده به وسیله سریرستان و مقامات ارشد به اجرا
درمی آید. 4. برای دانش, تجربه و مهارتهایی که در درون سازمان وجود داشته باشد اهمیت بیشتری
قائل مى گردند. 5. اشخاصی که به تصدی شغلی گمارده می شوند باید آموزشهای شغلی و تخصص
صفحه 4:
culled 6 رسمی سازمان پیشترین اهمیت را دارد و مدیریت از مقررات و خط مشی هاء رویه ها و
آئین نامه های حاکم بر سازمان تبعیت می کند. 7. همچنین برای اطمینان یافتن از انجام منظم و
مداوم وطایف و مسوولنها مقررات و ن نامه هایی تدوین می شود. سیستم های ارگانیکی: سیستم
های ارگانیکی, سیستم هایی هستند که حداقل یک هدف (60۸) با مقصود Glige oI ( PURPOSE)
دارند. مثل حفظ بقاء که رشد برای آن اعلب عاملی ضروری تلقی می شود. درحالی که اجزایشان
هيج هدف و مقصودی را پی نمی گیرند اما وظایفی درخدمت هدف و مقصود سیستم کلی دارند.
سس ی را را سر با ار وال مر اک ان نا
زمانی قابل فهم هستندکه در پیوند با محیطشان بررسی گردند. محیط هر سیستم شامل مجموعه ای
از متغیرهاست که می توانند رفتار سیستم را متاثر کنند. اجزای یک سیستم ارگانیکی, هم می تواند
ضروری باشد و هم نباشد. به عنوان مثال قلب یک جزء ضروری برای سیستم انسان است درحالی که
ناخن چنین نیست. ویژگیهای سیستمهای ارگانیکی: اگر شرایط در حال تغییر باشد و پیوسته مسئله
های تازه ای به وجود آید و نیز شرایط پا موقغیتهای آیتده را نتوان پیش بینی کرد سیستم مدیریت
ارگانیک مناسب خواهد بود. ساختارهای ارگانیکی نسبتاً منعطف و انطباق پذیر بوده. داشتن تعهد به
سازمان, بدون توجه به میزان تخصص. تأکید بر ارتباطات موازی بجای عمودی دارند, ارتباطات بين
مقامهاى مختلف بيشتر جنبه مشاوره دارد نه فرماتدهى, نفوذ در أنها بجاى ايتكه بر مبناى اختياراس
ناشى از يست سازمانى باشد براساس مهارت و دانش صورت مى كيرد. عدولا جلك اكه رقا
براساس شرح شغل باشد. بصورت انعطاف پذیر, تعريف شده و تأكيد يجاى اينكه بر صدور دستورات
باشد برروى مبادله اطلاعات است. ویژگیهای اساسی ساختار ارگانیک عبارتند از: اختیارات غیرمتمرکز,
قوانین و a , غیررسمی بودن تعاریف مشاغل, تطبیق با محیط, شبکه ارتباطات شخصی و
غیررسمی nee يه خود كنترلى بجاى اعمال كنترل از طريق سلسله مراتب معرفى
0 سیستمهای ارگانیک, همانند سیستمهای مکانیکی, دارای سلسله مراتب اختیارات
سازمانی ٠ ولف در أنها توعى طيقه بندى قابل مشاهده است. يستهاق سارماتي را بر اساس
آرشدیت ( بعنی تخصص بالاتر ) تفکیک می نمایند.
صفحه 5:
در تصمیم گیرپهای گروهی, اغلب, مقامات ارشد و باسابقه حرف آخر را می زنند. در سیستم ارگانیک,
کنسی صاحت قدرت و اختبار هی گردد که تسبت به بقیه. از توانانی و آگاهیهای بیشتری برخوردار
باشد, یعنی « اختیارات در دست بهترین ها » است. میزان اختیارات نیز از طریق اجماع ( توافق
نظر ) تعیین می گردد. - در سیستمهای ارگانیک نسبت به سیستمهای مکانیکی, میزان تعهد به
ازمان, بسيار كسترده تر است و فرد متخصص نسبت به كار تخضصى خود تعهد ذارد. دز فیستمهای
نيك به ندرت مى توان بين سازمان « رسمى » و « غبررسمى » فرق قائل شد. - اعضاى سازمان
درباره ارزشها و هدفهاى سازمان باورهاى مشتركى دارند و اين يديده مى تواند جاى خالى سيستم
فرماندهى مبتنى بر سلسله مراتب اختيارات سازمانى را ( كه در سيستم مكانيكى ديده مى شود ) ير
نماید. برنز و استاکر در جواب اين سؤال كه تحت جه شرايطى به كاركيرى ساختار اركانيك بر ساختار
مكانيكى ارجحيت دارد معتقدند كه: ارجحيت يك ساختار بر ساختار ديكر بستكى به موقعيت دارد
همچون: 1- هر قدر که افراد در سازمان از توانایی‌های فکزی و ذهنی opti برخوردار باشند به
همان اندازه ساختار ارگانیک مناسب‌تر خواهد بود. 2- هر قدر محیطی که سازمان درتن واقع شده
است دچار تغیبرات بیشتر و سریع‌تر باشد به همان اندازه به اهمیت انعطاف‌پذیری در ساختار ارگانیک
افزوده می‌شود.
صفحه 6:
Sociotechnical organization یعامتجا سازمان های فنی و >
Organizational Configurations Mintzberg Gilejlu sau sSu >
مشخص کردن ساختار و نوع سازمان اصلی ترین مزیت این نظریه می
مشخص نمودن ساختار, چایگاه سازمانی و نوع آن با استفاده از اين
سیستم قابل بررسی است.
صفحه 7:
منابع مورد
لش
چا
نیروی کار
Sotctetese
100 حك
صفحه 8:
Pere Verena ts een ge is
Pes pees peers pen mers
ae
۱۸6۵۵5: