صفحه 1:
3
23
2
35
5
31
/
/
1
۱
صفحه 2:
جح oS جح
وو و ی
صفحه 3:
ورنی بافی » جلوهای از هنر عشایر
ورنی (با فتح واو و سکون ر) نوعی دست
بافت زیبا و پشمین یا ابریشمی است که
به عنوان زیر انداز و در پارهای از مناطق
به عنوان رو انداز يا تزيين آلاجيق بكار
مىرود. ورنى به كليم فرش نماء شبه قالى
.و گلیم عشایری معروف است
صفحه 4:
ورنی. دست بافته ای است که از لحاظ تکنیک بافت بین گلیم و قالی قرار میگیرد بدین صورت که مانند
با وی هار ری هه اف یت دی ب ده و اه ون
رشتههای صنایع دستی آذربایجان میباشد که در منطقه پارس آباد و ارسباران به صورت وسیعی توسط
زنان عشایر بافته ميشود.
این دستبافته در عین سادگی و سبکی گلیم مثل قالی نیز ظرافت خاص هنری دارد و به دلیل استفاده از
.گره پرزدار در بافت آن جزو گلیم و از لحاظ طرح . نقشه و شکل ظاهری مشابه قالی به نظر میآید
صفحه 5:
هنر ورنی بافی. بومی آذربایجان بوده. هنوز دارای رونق و خواستار فراوان است. ورنی عمدتاً در قشلاق
نار كي ركه ححا كار را و زد رال ۰ شود oe و و
«رنگ آمیزی ورنی ها کاملا متاثر از فرهنگ. باور و روحیات عشایری است
صفحه 6:
نقوش ورنی عمدنا متشکل از موتینهای
روستایی. ثابت و شناخته شده است که در
قالب نقشه های شکسته و هندسی متصور می
شود. در ورنی های شهری به ندرت از نقوش
گردان که شامل اسلیمی و ختایی است. نیز
استفاده می شود. به سبب شیوه بافت ورنی»
ایجاد نقوش گردان بسیار دشوار است و این
«نقوش در ورنی ها بسیار نادر بافته می شود
صفحه 7:
جنس ورنی گاه تلفیقی از ابریشم یا پشم است و بر روی دار بصورت عمودی بدون
نقشه و بصورت ذهنی توسط زنان و دختران عشایر و مناطق روستایی بافته می شود.
تولید ورنی بیشتر در فصل قشلاق ایل انجام میشود که عشایر فرصت کافی برای
+استراحت و سکونت در یک منطقه را دارند
در گذشته عشایر "دشت مغان " "گرمادوز" و "ارسباران" پشم حاصل از دام هایشان
را با دوکهای معمولی میریسیدند و به روش ابتدایی رنگ ریزی می کردند و آن را
.برای یافت ورنی آماده میساختند
صفحه 8:
نو و شکاه ورن ممکن ات در ابلات و عشایر کوفاکون متفاوت باشد زیرا این صنعت اند توسط عشایر
.تولید شده است
ورنی بافی بسیار سخت است و هم چنین جزء رشتههای منسوخ شده به حساب میآید. عمدهترین مشکل
ورنی » جمع شدن کنارهای (شیرازه) آن است. بافت این قسمت از ورنی » از سختترین قسمت های بافت
محسوب میشود که باید در تهیه آن بسیار دقت شود.
اين هنر همراه با كليم بافى در دست احيا است .
قدمت اين هنر به طور كامل مشخص نيست اما صاحب نظران قدمت آن را به جند صد سال بيش تخمين
زنند. ۱ 7 :4
تک 7 ۶
صفحه 9:
ظرافت و لطافت بافت طرح و نقشهای متنوع و زیبایی ورنی هر هنر دوستی را مجذوب
خود میکند. نوغ بافت ورنی با بریشم » از ظرافت و زیبایی خاصی برخوردار است و از نظر
وزن سبک تر و کم حجم تر از نوع پشمی آن است و توجه گردشگران داخلی و خارجی را
به خود جلب کرده است.
ورنی از لحاظ صادرات در درجه نخست تولیدات صنایع دستی اردبیل قرار گرفته است به طوری
که اين بافته به کشورهای حاشیه خلیج فارس .کشورهای اروپایی و آسیایی صادر میشود.
ورنیهای ابریشمی و پشمی ساخته شده در استان اردبیل علاوه بر بازار داخلی به کشورهای
easly’ Litas, و آلمان صادر میشوند
از نظر رنك و زمينه بهترين نوع ورنىء زمینه مسی و فیروزهای است که ارزش تجارتی زیاد دارد
صفحه 10:
ورتیها اصولا به رنک لاکی» سرمه ای, سفید پیازی و آبی
روشن هستند. در همه اندازه برای پشتی, پادری, قالیچه. کناره
.و قالی تولید میشود
SY های محافظتی ورنی پوشش فام با کیفیت ممتاز سطحی
زیباتر و مقاوم بر روی قطعات به وجود می آورد و در انواع
مختلف بی رنگ و رنگی قابل تولید می باشند. رنگ پودری
ورنی معمولا به عنوان یک لایه بی رنگ برای محافظت و يا
افزایش براقیت قطعات رنگ آمیزی شده بکار می روند.
ae ا
صفحه 11:
به طور کلی از لحاظ بافت گلیم های ایرانی به دو شیوه بافته می شود :
۱- شیوه پود گذاری : در این شیوه تنها از نخ تار (چله) و نخ پود برای بافت گلیم استفاده می شود
پودهای رنگارنگ را از زیر و روی رشته های تار عبور می دهند. با تغییر رنگهای پود است که نقشها
پدیدار می شود و هر دو روی گلیم صاف. هموار و همرنگ می شود.
۳- شیوه پود پیچی : در این شیوه علاوه بر نخ تار و نخ پود از پودی نازک نیز در بافت استفاده می
شود و در واقع پود به حالت پیچش از میان نخهای تار عبور نموده. سپس با عبور پود نازک و کوبیدن
آن با شانه عمل در کیری نج های نار و بود قطعی می شود این شوه بافت که بسباری ار صاحب
نظران آن را حدواسطی میان كليم بافی و قالیبافی دانسته اند. در واقع آخرین منزلگاه تکامل گلیم
بافی به قالیبافی می باشد. بافت گلیم معروف به ورنی در آذربایجان بدین شیوه است.
اين نوع كليم هارا كه به شيوه يود ييجى بافته می شوند سوماک نام نهاده اند. گاهی روی گلیم ها را
سوزن دوزی می کنند. اين گلیم ها به گلیم سوزنی شهرت دارند.
صفحه 12:
ورنی از قسمت کناره به سمت داخل به سه بخش اصلی زیر قابل تشخیص است:
1- خاشیه: از اجراء اصلی نقشه ورنی بوده است و همانتد جهارجوب با قابی دور متن اصلی را احاطف رده
oul حاشیه خود از چهار قسمت به نامهای لور 12۷3۲- یره- حاشیه کوچک- حاشیه بزرگ تشکیل
شده است. لور بیرونیترین قسمت حاشیه بوده و بعد از آن زنجیره و سپس حاشیه کوچک در دو طرف
حاشیه بزرگ قرار دارد معمولا چهار قسمت مورد اشاره حاشیه حدود ۲۰ درصد عرض ورنی را به خود
صفحه 13:
قسمتهای مختلف حاشیه ورنی گفته میشود. متن
حجم و فضای ورنی را به خود اختصاص میدهد و متناسب با
نگارهها و نقوش پیاده شده در آن نقش یا طرحهای مختلف
به خود مى كيرد.
صفحه 14:
۴- ترنج : طرح یا بخش میانی ورنی را تشکیل میدهد
و معمولا با اشکال هندسی مختلف مانند دایره. لوزی»
بیضی و انواع دیگر نقش زده میشود. یک ورنی متناسب
با بعد و اندازه و یا نوع طرح یا نقشه ممکن است دارای
یک یا چند ترنج باشد در اصطلاح محلی به ترنج وسط
ورنى؛ كول (GUI) گفته میشود که معادل واژه حوض
است.
بیشتر نقوش از اشکال حیوانات و وحوش منطقه تاثیر
پذیرفته و نقش عمده حیوانات عبارتست از : كوزن» مرغ
و خروس,گربه. مان پرندگان محلیء آهو. گوسفند. ببن
شتر» شیر روباه. شغال, طاووسء گرگ سگ گله.
عقاب. بوقلمون و غیره است.
صفحه 15:
دار ورنی چهارچوبی مربع شکل است که تنها اختصاص به ورنی نداشته برای قالی بافی هم استفاده می
شود و شامل اجزاء مختلف می باشد.(سردار» زيردار. جب روء راست رو ستونهای وسط چوب هاف. کوجو
یکت و)
دار ورنی به دو صورت افقی و عمودی است که دار افقی معمولاً در
عشاير كوج رو )4 دلیل ارتفاع کم چادرهای عشایری) و دار
.عمودى معمولا در ورنى هاى شهرى استفاده مى شود
صفحه 16:
صفحه 17:
صفحه 18:
در حین oT چوبی نازک را به صورت افقی مابین تارها
میگذارد. این چوب مانع از مخلوط شدن تارها در حین کار
.مى شود
سپس به اندازه ۲ سائتیمتر با نخ ار همانندبافت گلیم یک
به یک نخ پود را از لای تارها رد میکند و چند بار هم با
دفه بر روى آن مى كوبد تا در هم خوب تنیده شود. بعد از
آن با استفاده از نخهای پشمی در الوان مختلف نقوش مورد
نظر را بر روی کار میبافد. بافت ورنی همانند بافت گلیم
زا
یک به یک) اضافه نخ پشمی به پشت کار منتقل میشود.
.در این روش طرز بافت مانند گلیم بافی و گره نمیخورد
است و بعد ا
صفحه 19:
انواع ورنی از نظر مواد اولیه :
۱- ورنی تمام ابریشم که چله و خامه هر دو از
ابریشم است.
۲- ورنی نیم ابریشم که چله پنبه ای و خامه
ابریشم است. امروزه که ورنی بیشتر کاربرد زینتی
پیدا کرده اکثر ورنی ها از همین جنس بافته می
5
۳- ورنی کف ابریشم که تار پنبه اى» متن ابريشم
ونقوش پشمی است .
۴- ورنی تمام پشم که هم تار و هم خامه آن
ابریشمی است .
۵- ورنی نیم پشم که تار پنبه ای و خامه پشمی
است .
صفحه 20:
ابزار کار ورنی بافی:
۱. دفتین یا دفه ( بروزن دال . شانه مخصوص برای بافتن فرش)
سح
۳ کارد یا قیچی
۴.متر
۵ آچار برای شل و سفت کردن پیج های متصل به دار
۶ دار چوبی یا فلزی
۷ تخته بند پا نیمکت
صفحه 21:
شیوه کار ورنی بافی :
چله کشی:
چله کشیباچله دولنیدر وینیمشابه قا لٍلستبه لینصورتکه چله کشیرهودار و بوسیله ۲ نف
لنجام میگبرد. قبلاز چله کشیسالم بوسندار بسوسیله متر لمتحانمیشود. دو نخ که به آنهانخ
میگوتیم با ف اصله ۴۰ سانتمیتر از یکدیگر روعدار به صورتلفقیبه رلسنوو و چپوو بسسته می
شود تاهنگام چله کشیتار از زیر اولیو روعدیمیو یا با لکسعیور کند پسراز پایانهملچله کشی
و را سا و
طولى-رابر عرضهار دارد. به جاینخ زم ب للإىجوبهافرا رد مىكنيم كه فقط كموئض خيم تراز جوب
للست بعد از بانازلينه لحل جله ها + ويك وجو ىدي كه لسولنة لىب وبي يه قطر جدود ٠١
سانتيمتر لستو وظيفه جابه جا كرهزجله هاوزير و رو در هنگام گسلیم بسلفیو پود زنییا دارد و از
پرلکندگین_اهماهنگچله ها جلو گیریمیک ند و مانع م تفلوتب ومنع رضورنیدر دو لنتهای ال باييرآنء
.شود
صفحه 22:
صفحه 23:
شروع ورنی بافی :
ابتدا چند ردیف گلیم بافی می شود و بعد ورنی بافی را آغاز می کنیم.
= و eB Tepes eee ies
انده کمی می کشیم تا سفت شود. (گاها نخ خامه به جای دوتار به دور یک تا
ورنى بالا رفته. زمان بافت و مقدار مواد اولیه مورد نیا
2 ه می شود که
در این صورت ز بیشتر می شود) بعد مطابق
نقشه ذهنی یا موجود» همین عمل را با ادامه خامه تکرار می کنیم و یا اضافی خامه را رها کرده»گزة
بعدی را با خامه دیگری می زنیم. همین عمل را تا پایان یک رج کامل ادامه می دهیم و سپس پودکلفت
را از لابه لای چله های زیر و رو رد کرده» دفه می زنیم. (در اثر جابه جا شدن کوجو هنگام زدن پود
کلفت. جای چله های زیر و رو هم عوض می شود و پود کلفت بین چله ها به صورت مواج آرایش می
یابد) در ورنی برخلاف قالیء پود نازک زده نمی شود.
صفحه 24:
از آنجا که طول دار تقریباً نصف طول ورنی است. پس از بافت نصف نقشه به سردار می رسیم.
دراین زمان. به وسيله آجارء پیج وسط دار و راست رو و چپ رو را شل می کنیم که در نتیجه آن چله ها شل
می شود و ورنی روی دار آزاد شده به آسانی گردانده می شود. ورنی را به سمت پایین می کشیم تا قسمت
بافته شده به پشت دار منتقل شود و ادامه بافت مقدور گردد. سپس دوباره دار را بحالت اول بر می گردانیم و
عمل بافت را تا پایان نقشه ادامه می دهیم. پس از بافت دوباره دقیقاً به اندازه ابتدای کار گلیم می بافیم
و بعد از آن جله ها را با فاصله 18 سانتيمتر از كليم بافى سروته كارء قيجى مى كنيم و ورنى را بابي مى
كشيم. معمولا ريشه هاى ورنى را به شيوه هاى مختلف أرايش ميدهند.
صفحه 25:
تفاوت شیرکی پیچ با قالی:
در قالى بعد از بافتن هر رج» يك رج يود ضخيم و يك رج يود نازك كشيده مى شود
ولى در شيركى بيج با استفاده از نخ چله. پود کشیده می شود.
3 بركى بيج با ورنى:
در ورنى با همان نخى كه بافته مى شود (مرينوس يا خامه) يودش نيز از همان جنس
است. ولى در شيركى بيج جنس نخ پود از نخ چله است. ولى بافتشان مثل يلم أست.
صفحه 26:
:تجربیات شخصی
در حال حاضر چند سال است که مشغول به گلیم بافی هستید؟ ۴ سال
< آیا گلیم بافی شفل اصلی شماست یا به عنوان حرفه ی جانبی در آن فعالیت
؟ اصلی
2 از این حرفه به عنوان منبع اصلی درآمد خود یاد می کنید یا به عنوان کمک
خرج؟ کمک خرج
این حرفه را نزد چه کسی فراگرفته اید؟ به صورت تجربی
LT > کسی نزد شما قالی بافی را آموزش دیده است؟ ۱ نفر
» مدت زمان شروع بافندكى در كليم تا به پایان رسانیدن آن چقدر است؟ روزی
۲( ۳۰۴۰
دا
< آیا برای تامین هزینه های مورد نیاز تحت حمایت ارگان خاصی هستید یا به
صورت شخصی هزینه ها را تقبل می کنید؟ مسئولین و خریداران
آیا مسئولان ذی ربط از حرفه شما حمایت می کنند؟ ...
صفحه 27:
اثرات اجتماعی اقتصادی و فرهنگی
از مزایای این شغل این است که امین مواد اولیه و اساسی آن تماما از داخل تهیه مى شود و مصداق
حمایت از تولید داخلی است.
ضمن مورد بالا بار فرهنگی محصول از اهمیت خاصی برخوردار است. چرا که فروش محصول به ممالک
دیگر سبب اشاعه فرهنگ ملیتی و قومیتی ایران شده و به جهت فروش در بازار جهانی ارز آوری قابل
توجهی دارد که متعاقبا موجب رونق اقتصادی و گرایش افراد بیشتری به این حرفه می شود.
با توجه به دست ساز بودن يا به عبارتى دست باف بودن آثارء هیچ کدام از آن ها شبیه به یکدیگر نشده
و همین عدم تشابه باعث منحصر به فرد بودن هریک از آن ها می شود.
با تمامی این اوصاف بزرگترین نقطه ی قوت این حرفه راه اندازی آسان, سریع و کم خرج آن است که
امکان مشغول شدن را به هر شخصی با هر سطحی از درآمد می دهد.