ولایت فقیه

صفحه 1:


صفحه 2:
ضرورت تشکیل حکومت در عصر غیبت ری سای ری رش ,تکام ال ای ان رد در گرو زندگی اجتماعی اوست. انسان را به خاطر دارا بودن عقل كرامى داشته اند جرا كه با بكاركيرى آن ميتواند معرفت هاى نظرى و عملى بى شمارى دست يابد.وجود حكومت نيز در زندكى اجتماعى انسان » يك نياز و ضرورت فکری و طبیعی و عقلی به شمار می آید.در اهميت أن همين بس که هیچ جامعه پیشرفته و منظمی را نمیتوان یافت که دارای حکومت نباشد. حکومت از ارکان یک جامعه است و حتی قبایل بدوی تحت هدایت بزرگ قبیله سرپرستی ميشدند و آنها نیز به نوعی دارای حکومت بودند.طبعا دین اسلام که دین خاتم است و برای تمام نیاز های آساسی انسان دیور و امه دار ‎ese ses el‏ بر رای .برنامه است 

صفحه 3:
معنای ولایت فقیه ‎ee,‏ وین فارسیی به معتای جکومت كردن رف کر وحست باقن اس ‎ede oe ea ۳‏ آن دو باشد. ‏این واژه با شکل های مختلف به معانی دوستی.باری؛پیروی.سرپرستی,تصرف در امور و رهبری به کار رفته که وجه مشترک همه آنها قرب و پیوند معنوی است. ‏اما ولايت در اصطلاح و در بحث ولایت فقیه به معنای سرپرستی و حاکمیت است. این واژه در قرآن و روایات به معنای سرپرستی آمده است. ‏امام علی(ع) میفرماید: ‏به خدااکه مرا نه به خلافت رغبتی بود و نه به حکومت حاجتی! ۱ ‎Ca)‏ به معنای عالم و متعصص ور کفه است و باه تم هد گر کسی که اک به احکام حلال و حرام دین اسلام استالنته صرف آگاهی نیست بلکه عالمی است که میتواند احکام شرعیه راز مناع دیی ده دست آورد ‏فقيه در بحث ولایت فقیه به معنای مجتهد جامع الشرایطی است که آگاه به قوانین ‎eens Le ger bie [ge Ue ste Ul‏ داتس ات ‏ولایت اک و زمامداری محتید جایع الشرایطی است که در و .عمل به قوانین اسلامی ‎aly oases ala‏ امامان معصوءمباشد ‎ ‎ ‎ 

صفحه 4:
پیشینه تاریخی ولابت فقیه ولایت ۵ ت مسئله نوظهوری نیست که اخیراً مطرح کرده باشند بلکه از بیث پیامبر(ص)و امامان معصوم(ع) ريشه دارد بدین بیان که در این احادیث از فقها و مجتهدین به عنوان نواب عام امام معصوم یاد شده است از سوی دیگر پس از غیبت حضرت ولی عصر نیز فقیهان و مجتهدان بزرگی چون شیخ طوسی.ابن ادریس, علامه حلی و صاحب جواهر به اين موضوع تصریح کرده اند. امام خمینی در روزگار ما عملا نظریه ولایت فقیه را جامه عمل پوشاند و حکومتی بر قيه بنيان نهاد. ایشان می فرمایند : موضوع ولایت فقبه چیز تاره ای نیست که ما آیرده باشیم بلکه این مسئله از اول مورد بحث بوده است در هر حال اين مسئله تازگی ندارد و ما فقط موضوع بیشتر مورد بررسی قرار دادیم و شعب حکومت را ذکر کرده و در دسترس آقایان گذاشتیم تا مسئله روشن تر گردد والا مطلب همان است که بسیاری از فقیهان فهمیده اند. همچنین ایشان معتقد است ولایت فقیه » ولایت کسی است که عادل و عالم به قواین اسام است » همان اختارانی را دارد که پیامیر و امامان معصوم در اداره حکومت داشتتد جني مكادى كد كربت شكيل ‎gob‏ خواست سدوه اسلامی را اجرا کند و مثلا خمس و زکات بگیرد کیفیت و کمیت آن با آنچه معصومین می‌کردند .تفاوتی ندارد ناس رات 

صفحه 5:
البته نبایدپنداشت که مقام فقها و پيامبر (ص)وامامان معصوم(ع) یکی است بلکه حکومت وظیفه ای است یکسان بر دوش آنها همچنین ولایت در صورت عدم آمکان از عهده فقیه ساقط نمی شود و هر آنچه که می تواندبید این مسئولیت را نجام دهد البته حکومت فقیه در محدوده قانون اسلام است و نباید از آن سرپیچی کرد زیرا حکومت اسلام حکومت قنون الهی است. 

صفحه 6:
فا و یف ‎eth i phe‏ درل دسل سيمل ع نك رف سمس ةمات »ست ادلو يدع عد فل ما ی رت با نورد مت اا 0 ی ار دک بش لت ترا کل ی کی ریم ها ودب رف بت اسف یت و ید هلت ی ان ده هل مت هی تاودا هی اس مات ان یو لس رم اه رب ی هب که سرت لا مد افيف ساق رأث لمعه محقق سه أيه لح أيه هلق سامون د ميسن لست و مان برچ کی درا ار ‎aah gh ann te gles‏ ید دا ون مسلات را حك فم مل 

صفحه 7:
ca ‏ف ضایلاخاقی‌جامعه را لعتلا بخشند.يكوشيكر‎ sages ch ‏لخاقی‌گردد و از سویبیگر لیرف ضایل | در جامعه ترویج نماید‎ ۵ _ارتقایسطح زندگی‌مادیو عمرلزوآبادی‌جامعه لساهي لمیرا امومنینعلیه | ساام در عهدنامه ما لکلشتر در ب ابلبالنی‌چنین ییاد باید در لیجاه عمرلرو آبادیپینراز لخذ ما نک وشفرنتمایی ۶_ روش‌تعلیمو تربیتو فرهنگلساهیدر جامعه | فرماید لیروظیفه لمام لستکه حنود لسائ و لیمنا بسه مردم تسعلیم دهد 

صفحه 8:
‎ree‏ دز ی ید ‏جر ی ردام ‎SOR esc cee‏ مت اسان اسف کی مش مد وی مس میس وی رت رش بت مرت ی رضم ی سا و ‎ts‏ ره نوميد مدير ربو يعت ‎eee‏ ‎ ‎ ‎ ‎tale sca ‎Lo Ratt rea ‎ ‎ 

صفحه 9:
بنابراین در هر جامعه ای علاوه بر قانون به مجری نیز لازم است در عصر پیامبر(ص) و امامان معصوم (ع)مجری قوانین الهی خود آنان بودند ولی جرومان عست وظفه اجرایاحکام له ره ونیم ات 

صفحه 10:
si sadn ‎et‏ تسف در سای رای رد کي نوش اس لد کی ‏تک مس زک ری سر وه ‏دنه 8 ‎te‏ ‏هس ‎ae ‏+ ست ب ضاي علق ولي بي بخ على بهن 

صفحه 11:
آگاهی از قانون اسلام از ات که حجومت اسلامی وس فانون الیی اس طیعا اك اسلا که اجرا کننده این قانون است باید به آن ن آگاهی داشته باشد . آگاهی از قانون برای همه متصدیان و مجریان حکومت اسلامی لازم است ولی این آگاهی مراتبی داردبی گمان کسی که در راس جکومت است باید از قوانین الهی آگاهی بیشتری داشته باشد. لازم نیست فقیه یا حاکم اسلامی خود شخصا تمام امور اجرایی را برعهده گیرد بلکه می تواند این مسئولیت را به شخص دیگری مانند رئيس و ود ‎ae‏ | 9 ‎Pees me eee ig‏ لامک وس 

صفحه 12:
ایمان به تعالیم اسلام ‎Sul ol‏ بانب ماك ار عل له اسان داسته اشد. کسی كه به تعالیم قرآن ایمان قلبی ندارد هرگز نمی توند آن را با تمام وجود به کار ببندد. از نظر عقلی مسلم است هر ملتی كه بخواهد بر اساس آیین خاصی زندگی کند حاکم آنان باید به آن عقیده باور داشته باشد . قرآن بر اين مطلب اينكونه گواهی می‌دهد : ۱ و خداوند هرگز بر زیان مومنان,برای کافران راه تسلطی قرار نداده است . حال اگر کافران برمومنان ولایت حاکمیت بيابند در واقع راهی برای تسلط بر مومنان انست که خذااز آن نهی کرده است 

صفحه 13:
کاردانی خاک اسللایی باید وناب یر اهامای را اس ‎PIG‏ ‏مشکلات داخلی و خارجی فائق آید. قرو ار ی و و وا پیامبر(ص)چنین اشاره می نماید : فردی لیاقت و شایستگی امامت را دارد که دارای سه خصلت باشد : ‎١‏ رای اوه ار سا ‎chef alos ae ease Sn Yum far‏ آنان همانند پدر مهربان باشد ‏بینش سیاسی حاکم اسلامی از عنصر کاردانی و شایستگی اوست‌بدین بیان که او باید از جریان های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی روزگار خود .آگاه باشد تا بتواند توطته ها را خنثی کند ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 14:
عدالت عدالت یعنی هر چیز را در جایگاه و موضع خود قرار دادن و حقوق همه افراد را مراعات کردن. عدالت آن چنان اهمیت دارد که پیامبر هدف رسالت خود را اجرای آن می‌داند. اگر هدف حکومت اسلامی اجرای عدالت است فردی که به خود و جامعه ظلم می‌کند از عدالت بهره ای ندارد چگونه میتواند عدالت را در جامعه محقق سازد؟؟ پس حاکمی که عدالتگر نیست شایستگی رهبری امت اسلامی را ندارد 

صفحه 15:
آراستگی به فضایل اخلاقی و آلوده نبودن به خصلت های ناپسند آکر اك ا ادس ار فماات و فضایل احلافي بر حوردار باس آنها را در جامعه نیز ترویج می‌نماید . همانگونه که پيامبر می فرماید : همانا من برانگیخته شدم تا مکارم اخلاق را در جامعه به کمال رسانم. حاکم اسلامی باید از صفات ناپسند نيز مبرا باشد. على در روايتى مى فرماید : هر که خود را امام و پیشوای مردم سازد . باید بیش از دیگران به تعلیم خود بپردازد که پیش از آنکه به گفتارتادیب نماید » به رفتار و کردار ادب نماید . هی ای اه دی ار ان ‎BES:‏ ‏تقواپی بازدارنده از گناه . برخوردار باشد . 

صفحه 16:
ادله ولایت ولی فقیه | دلایل اثبات ولایت فقیه به دو دسته عقلی و نقلی تقسیم می شود . برای اثبات حکم شرعی می‌توان به چهار منبع کتاب » سنت معصومان » اجماع و عقل استناد کرد . بنابراین با استناد عقل ‏ هاتت دیگر مایم ‎Welly oly i‏ شرت دی بافت وان راشات مود Bd. the wide ‏ع‎ 

صفحه 17:
دلیل عقلی ثروتمندان هنگامی که بخواهند مسئولیت مهمی را به کسی واگذار کنند » جند ویژگی را در | نظر میگیرند: ۱ - آگاهی فرد به آن مسئولیت و چگونگی انجام آن ۲- توانایی او بر انجام نی مستولتی ۲ اما دار و در اجام إن سول به کون ای که در کارس حانت تکند حال امه اسلامی را در پگ که دی واه لان تس عدالت ‎tes‏ ‏اخلاقی و تعلیم و تربیت اسلامی را در آن جامعه حکمفرما سازد و در پی آن است که با تعی تائمی »آن مور رامستی سای ‎Se fae Lex‏ كد كد د حاكن باید آگاه به مسائل دیتی . کاردان در امر مد یرت ال حوردا از مات احادقی باس ی گمان مصداق چنین شخصی فقبهان و مجتهدان جامع الشرایط هستند . امام خمينى در اين باره می فرماید : ولایت فقیه از موضوعاتی است که تصور آنها موجب تصدیق می شود و . , ان به برهان احتیاج ندارد» به این معنی که هر کس عقاید و احکام اسلام را حتی اجمالاً فته باشد . چون به ولایت فقیه برسد و آن را به تصویر درآورد بی‌درنگ تصدیق خواهد 29° کرد و آن را ضروری و بدیهی خواهد شناخت . 

صفحه 18:
دلایل نقلی برخی از دلایل نقلی اثبات ولایت فقیه از این قرار است : ۱- یکی از روایاتی که ولایت فقیه و نیابت او در امر حکومت را اثبات میکند توقیع شریف حضرت ولی عصر در پاسخ به نامه محمد بن عثمان است. ایشان مي نویسد : ( اما الحوادث الواقعه فارجعوا فیها الی رواه حدیثنا فانهم حجتی علیکم و انا حجه الله عیهیم ) در رویدادها و حوادثی که پیش می‌آید . به راویان حدیث ما مراجعه کنید زیرا آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنان اين روايت : كسان را که راوی احادت ماما و آکه ب* احتلم ختاهستت ‏ انان امام معرفی کرده و حکم داوری آنان وا نیز حکم امام زمان دانسته است. اما منظور از حجت در این روایت آن است که همانگونه که آمام زمان برای تمام کارهای مردم است را بیان بعنی فقبهان نیز طرف ایشان حجت بر مردم است تا در زمان غیبت به هنگام حوادث و پیشامدهای روز یله واه اما سس انا اه کت بان دک ای مر تاه ‎aera cuss‏ ای وان در مرها رح تب فرد کر مرا ا رايا را مواخذه خواهد کرد که چرا با وجود آنان به سوی حکام جور و ظالم شتافتید. 8 5 3 

صفحه 19:
۲- امیرالمومنین در روایتی از پیامبر اسلام نقل می کند : رسول خدا فرمود : خدایا جانشینان مرا رسيت كند و اين سكن ريش يار تكرار فرموة ‏ بر ند ی امس دا مانتینات جه‌اعلای | نقل مى كند و آن را يس از من به مردم مى آموزد . ييامبر در اين روايت از خداوند می‌خواهد رحمتش را شامل حال جانشینان او کید حال ‎las esi nibs ly a al‏ 2 سان او ندر أنها را بر عهده کیرند تا ال رحمت خدا كردند نوبت ؟ مهم ترين وظايف ييامبر سه جيز بود : تبليغ و بيان احكام الهی .قضاوت و حل و فصل اختلافات اختلافات مردم برهبری و تصدی حکومت . از آنجا که تعبیر ‎Eales‏ و جانشینی در معایآن به کر رفته اس قبولتمام لین وظایفبه جانینن او سپرده شده ویس ی ان بر مان تون کف رح کف ر از خلفا و جانشینان به قول اسان رم ها در ان ‎Be oe‏ آمده ل هستنه ؟ فرمود : کسانی که بعد از من می‌آیند ,حدیث و سنت ما را میصوم یت ‎oI Ll sit‏ مار فان اند تست ام ارو ی ند اه روایات و سنت پیامبر متفقه هستند .چرا که ممکن است روایاتی به ناروا به پیامبر نسبت داده شود و . از همین روی .روایت کننده باید بتواند بر اساس معیارهای علمی .حدیث صحیح را از ناصحیح باز شناسد . از سوی دیگر .آن روایات نباید با قرآن نیز در تعارض باشد از این رو آشنایی با قرآ لازمه آن تشخیص است نیز ا سود ار راوى رای کیت ‎le ss‏ و ‎oI (hg‏ و تواناست . 

صفحه 20:
۳ امام حسین در روایتی می فرماید : مجاری الامور و الاحکام علی ایدی العلما بالّه الامنا علی حلاله و حزامه . جریان کارها و احکام الهی به دست علمای دین است که امین حلال و حرام خداوند می باشند . دراین حدیث .امام حسین عهده داری امور امت و نظام اسلامی را وظیفه عالمانی می داند که آگاه به احکام خدا .متعهد و امین اند. البته در این باره آیات و روایات دیگری نیز هست که به آنها نمی پردازیم . به هر روی .از مجموعه روایات -كه تاييد کننده همان دا عقلی است - برمی‌آید که در عصر غیبت .وظیفه رهبری و تدبیر جامعه اسلامی به فردی آگاه و عادل و باتقوا سپرده شده و وظیفه مردم است که زمینه حاکمیت آنان را فراهم آورند . 

صفحه 21:
منابع : ۱ انديشه اسلامی۲ نوشته ی آیت اللّه جعفر سبحانی ۲ ولایت فقیه و حکومت اسلامی نوشته ی امام خمينى ( ره ) ۴۳ ولایت فقیه نوشته ی آیت اللّه جوادی آملی ۴ _تحقیقی پیرامون ولایت فقیه نوشته ی حبیب ال طاهری