ولایت فقیه

ولایت فقیه

اسلاید 1: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهمقدمهامام خامنه ای:هر کسی که دغدغه مردم را دارد، باید در این بخش بیاندیشد و کاری کند که مردم، به ایمان و تبعیت و اطاعت از ته قلب، کشانده شوند. این کار برای مردمی مثل مردم ما –مؤمن و دین باور و معتقد به مبانی- که برای فداکاری در این راه حاضرند کار مشکلی نیست. اگر کسی واقعا می خواهد که نقش مردم، نقش عینی، عملی و حسّاس، و مسئله ولایت فقیه یک مساله حقیقتا مردمی باشد و حکومت الهی با جنبه مردمی توأم شود باید در این قسمت کار کند... و زیبایی های این مساله را از نظر عقلی و منطق بشری برای مردم تبیین کند...، بسیار بجاست که در این زمینه واقعا عن تحقیق با مطالعه کامل، افراد صاحب صلاحیت بنویسند، بگویند، تحقیق بکنند، تا واقعا این قضیه... برای مردم روشن شود.

اسلاید 2: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهمقدمهمقدمات شناخت ولایت فقیه:سیاست (مفاهیم لغوی و اصلاحی)جهان بینی های سیاسی؛ جهان بینی الحادی (ماتریالیسم دیالکتیک، ماتریالیسم لیبرال)- جهان بینی سکولاریزم دینی معتقد به خدای غیرفعال- جهان بینی مبتنی بر اعتقاد به خدای فعال (توحید ذاتی وصفاتی- توحید افعالی- حصر حاکمیت و مُلک و سلطنت در ذات باری تعالی)ادله عقل نظری بر حصر حاکمیت در ذات باری تعالی (5 برهان)ادله عقل عملی بر حصر حاکمیت در ذات اقدس الهی (8 برهان)ادله نقلی حصر حاکمیت بالذات در خدای متعال (قرآنی (واژه های حکم- ملک- تدبیر امر- ولایت- امر- اطاعت- اختیار- هیمنه- عبادت- اتّباع؛ ادله روایی (سه دسته)حکومت (چیستی، چرایی (ضرورت و دلایل) و چگونگی؛ اقسام و انواع آنماهیت ولایت فقیه (مفهوم شناسی و . ..)- حاکیمت و دولت- نظام سیاسیکلامی یا فقهی بودن مساله ولایت فقیهپیشینه تاریخی ولایت فقیهادله اثبات ولایت فقیهویژگی ها و شرایط ولی فقیهمناصب ولی فقیهمنشأ مشروعیت حکومت ولی فقیه

اسلاید 3: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهمقدمهمقدمه و اصول 107 تا 112 قانون اساسی به مساله ولایت فقیه و مباحث مرتبط با آن پرداخته اند.سوالی که امروزه در میان جوانان و همچنین جامعه نخبگانی مطرح است چرایی حکومت ولی فقیه و دخالت علمای اسلامی در امور سیاسی و حکومت داری است؟شبهات زیادی در رابطه با این مساله در جامعه مطرح می شود مانند:شبهه نهضت آزادی: تعهد باید با تخصص همراه باشد ولی فقیه تعهد دارد ولی تخصص سیاست و حکومت داری ندارد!شبهه معروف اصلاحات در دوران دولت اصلاحات: ولی فقیه مانع آزادی انتخاب توسط مردم است، مردم راهی (برهنگی و فساد، استعمارپذیری و ...) را اتتخاب می کنند ولی رهبری مانع می شود و این خلاف آزادی است!ولایت فقیه چگونه با مردم سالاری سازگاری می یابد در حالی که ولی فقیه یکبار و برای سالهای متمادی انتخاب می شود و نسلهایی هم که او را انتخاب نکرده اند باید او را بپذیرند!!و ...

اسلاید 4: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستBrandon -----------افسر ارشد اطلاعاتی سیامهدوی کیا ----------- بازیکن فوتبال (دیپلم)پرویز پرستویی -------- بازیگر سینما و تلویزیون (لیسانس هنری)آرنولد -------------- بازیگر هالیووددونالد ترامپ ----------تاجر و دلال بزرگ بین المللیپهلوی ها--------- یکی پالان دوز قزاق ها و دیگری دانش آموخته نظامیمسی --------------- بازیکن فوتبال (5 سال ابتدایی)چرا وقتی از سیاست حرف می زنند کسی اشکال وارد نمی کند؟اما وقتی یک طلبه و یک فرهیخته حوزوی از سیاست می گوید صدای اعتراض ها بلند می شود؟سیاست چیست؟ برخی حق دارند سیاسی باشند و عده ای خیر؟این مساله از کجا ناشی می شود؟مبانی تصوری و تصدیقی بحث سیاست چیست؟

اسلاید 5: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستمعانی لغوی سیاست:فرهنگ عمید: اصلاح امور خلق و اداره کردن کارهای مملکت، مراقبت امور داخلی و خارجی کشور، رعیت داری، مردم داریفرهنگ معین:حکم راندن بر رعیت و اداره کردن امور مملکت، حکومت کردن، ریاست کردن.القاموس المحیط:امر و نهی رعیت، تربیت کردن رعیت.صحاح:در اختیار گرفتن اختیار رعیت، فرمانروایی کردن.المصباح المنیر:تدبیر امور و قیام به امر.لسان العرب:ریاست.مجمع البحرین:دستور دادن، پرداختن به چیزی که موجب اصلاح امور شود.

اسلاید 6: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستمعانی لغوی و اصطلاحی سیاست: آکسفورد:فعالیت های مربوط به به دست آوردن یا به کار گرفتن قدرت در زندگی اجتماعی و برخورداری از قدرت تصمیم گیری نافذ و مؤثر درباره کشور یا جامعه.فرهنگ لیتره:علم فرمان راندن بر کشورها.فرهنگ روبر:فن و عمل فرمانروایی بر جوامع بشری.دوروژه:فرمانروایی و فرمان راندن بر کشورها و جوامع. (همان معنای لغوی معاحم عربی و فارسی)هارولد لاسوِل:علم سیاست به صورت یک نظام تجربی، عبارت است از مطالعه چگونگی شکل گرفتن قدرت و سهیم شدن در آن و عمل سیاسی، عملی است که براساس قدرت انجام می گیرد.

اسلاید 7: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستمعانی لغوی سیاست: رابرت أ. وال:ارسطو و وبر و لاسول و تقریبا تمام دیگر اندیشمندان علم سیاست توافق دارند که روابط سیاسی یعنی سلسله روابی که شامل قدرت، حکومت یا اقتدار می باشد. برتری قانونی (به نوعی تشریعی) یا اقتدار سیاسی در تعاریف فوق: جایگاه امر و نهی و تدبیر و تنظیم امور جامعه است نه زورمندی و قدرت فیزیکیهارولد ج.لاسکی:در هر کشور اراده ای وجود دارد که بنا به قانون از همه اراده ها پی دیگر برتر است، تصمیم های نهایی را این اراده می گیرداین اراده به اصطلاح اهل فن، یک اراده دارای حاکمیت است این اراده نه از هیچ اراده دیگری دستور می گیرد و نه می تواند مرجعیت خود را به طور قطع واگذار کند.

اسلاید 8: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستبراساس تعاریف لغوی و اصطلاحی:سیاست، عبارت است از امر و نهی و سایر اعتبارات و قراردادها و اقدامات صادر از نهاد حاکمیت جامعه در جهت تنظیم روابط و تدبیر امور مردم در راستای تأمین مصالح آنان.پرسش: سیاست را تعریف نمایید؟

اسلاید 9: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهسیاستموضوع علم سیاستدر غرب: قدرت و زمام داری و حکومت کردندر اسلام: استصلاح و هدایتفایده علم سیاست:تشریح و تبیین منظم و پیش بینی پدیده های سیاسیکمک برای شناخت بهتر دنیای پیرامون و انتخاب بهترین هافلسفه علم سیاست:بحث از اصول و مسائل کلان حاکم بر سیاست تلاش برای روشن شدن اصول و مبانی کلی تئوری ها و نظریات سیاسی مشخص و تجزیه و تحلیل آنهاسخن از ضرورت حکومت، چرایی و مشروعیت حکومت و حاکم

اسلاید 10: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتمفهوم حکومت:لغوی: حکم دادن، فرمان دادن، فرمانروایی کردن بر یک شهر یا کشور و اداره کردن شئون اجتماعی و سیاسی مردم، منع برای اصلاح، قضاوت به عدل کردن، بازدارنده از ظلم و پایان بخش تردید و اختلاف.اصطلاحی:یعنی قوه اجرایی نهاد دولت و نهاد دولت یعنی قدرت سیاسی برخوردار از اراده برتر و برقرار کننده نظم اجتماعی و حامی مصالح و منافع عمومی کشور و ملت. (آشوری، دانشنامه سیاسی: 162؛ عطیةالله، القاموس السیاسی: 474؛ عبدالمعز نصر، فی النظریات و النظم السیاسیة: 13؛ اراکی، فقه نظام سیاسی اسلام: 57- 63)نهاد دولت: چهار رکن: حکومت، حاکمیت، ملت و سرزمین. (همان)برخلاف تصور رایج:دولت نهاد قدرت سیاسی است که برخوردار از حاکمیت است و قدرت عالی و بالاترین قدرت تصمیم گیری و اجرایی یک ملت و کشور است و حکومت بازوی اجرایی دولت و نهادی است درون دولت که اجرای تصمیمات و قوانین دولت را برعهده دارد. (همان)تعریف کتاب:ارگانی رسمی که بر رفتارهای اجتماعی افراد جامعه نظارت داشته و سعی می کند به آن ها جهت دهد. نقد:این تعریف جامع و مانع نیست (نظارت حکومت فقط بر رفتارهای اجتماعی نیست (مگر اینکه بگوییم تسامح در تعبیر اتفاق افتاده است)، کار حکومت فقط نظارت نیست، از طرفی صرف نظارت بر مردم نیست و اشکالات دیگری که البته نویسنده براساس تعاریف موجود خواسته جمع بندی کند که ...

اسلاید 11: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتماهیت حکومت:امری اعتباری است.از نگاه دینی: خاستگاه آن فطرت بشر است که برای تأمین نیازهای خود آن را پذیرفته است.از نقطه نظر غیردینی: خاستگاه آن غریزه است که تا زمانی که نیاز انسان را برآورده نماید مورد پذیرش است و در غیراین صورت برای گریز از امربَری حکومت به هر ابزاری تمسک خواهد جست.در هر صورت پذیرش حکم حکومت و تن دادن به قوانین حکومت امری اجتناب ناپذیر است.در نگاه دینی در نهایت حکومت متناسب با شأن خداوند تعیّن می یابد و امربَری از حکومت مبتنی بر شریعت خواهد بود که عین عبادت حضرت حق است.

اسلاید 12: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتغایت حکومت:سعادت (سقراط و ارسطو)امنیت مالکیت و آزادی شخصی (هگل)آزادی، توزیع اقتدار، تأکید بر شخصیت حقیقی گروه های اجتماعی برترین غایت آزادی است.امنیت؛ به تبع آن تأمین زندگی رضایت بخش (هابز)تأمین خیر عمومی و نفع جامعهدر نظام جهان بینی توحیدی: تعالی و صیرورت هستی به سوی مبدأ موجب می شود اسلام برای رسیدن انسان به لقای پروردگار غایت زیر را برای حکومت در نظر بگیرد:استقرار نظام عادلانه و نجات جامعه از ظلم و تجاوز و تبعیض.امام خمینی (ره):انبیا این کمه دنبال بودند که یک حکومت عدلی در دنیا محقق کنند برای این است که حکومت عدل اگر باشد حکومتی باشد با انگیزه الهی با انگیزه اخلاق و ارزش های معنوی انسانی. یک همچو حکومتی –اگر تحقق پیدا بکند- جامعه را مهار می کند و تا حد زیادی اصلاح می کند.

اسلاید 13: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتتحقق غایت ذکر شده در چه صورتی حاصل می شود؟اجرای احکام الهیمقدمه قانون اساسی: هدف از حکومت، رشد دادن انسان در حرکت به سوی نظام الهی است «و الی الله المصیر» تا زمینه بروز و شکوفایی استعدادها به منظور تجلی ابعاد خدا گونگی انسان فراهم آید.برای نیل به این هدف در اصل سوم، حکومت را موظف کرده است تا همه امکانات را به کار گیرد.

اسلاید 14: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتضرورت تشکیل حکومت:این مطلب از جمله مباحثی است که کسی در آن تردید ندارد. ولی در هر صورت به دو دلیل از دلایل عقلی آن اشاره می گردد.دلیل اول: ایجاد نظم و امنیت جامعه دلیل دوم: لزوم تصدی کارهای بدون متصدییکی از دلایل ضرورت تشکیل حکومت را تقریب فرمایید؟

اسلاید 15: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتضرورت تشکیل حکومت:دلیل اول: ایجاد نظم و امنیت جامعهمقدمات:انسان اجتماعی است (خواه بالطبع خواه بالذات) زندگی اجتماعی از طریق همکاری متقابل ممکن استهمکاری متقابل نیازمند مقررات است (نظام حقوقی) (تا اختلافی پیش نیاید یا اگر پیش آمد حل و فصل شود)احکام و مقررات نیازمند ضامن اجرایی است. (نظام حکومتی برای ضمانت اجرای نظام حقوقی)نتیجه:جامعه نیازمند حکومت است.

اسلاید 16: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتضرورت تشکیل حکومت: دلیل دوم: لزوم تصدی کارهای بدون متصدیمقدمات:هدف از زندگی اجتماعی تأمین نیازهای مادی و معنوی است.تأمین نیازهای مادی و معنوی نیازمند امور و شئون فراوان است.شئون بسیاری در جامعه در صورت عدم وجود حکومت بدون متصدی خواهند بود. (مانند امور مربوط به اطفال بی سرپرست و بد سرپرست، مجانین و محجورین؛ خدمت رسانی (در حوزه برق، آب و گاز و تلفن و...)، راه سازی، تنظیف معابر عمومی، ساخت درمانگاه و بیمارستان، مدارس و...؛ حفاظت از مراتع و جنگل ها و منابع فراوان زمینی و زیرزمینی، دفاع از مرزها و ...، تعلیم و تربیت نیروهای مورد نیاز جامعه، ایجاد تعادل بین فعالیت های اقتصادی، لزوم رفع و حل اختلاف ها، وضع احکام و قوانین جزئی)نتیجه: تصدی بسیاری از شئون نیازمند تشکیل حکومت است.

اسلاید 17: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتساختار و شکل حکومت:ساختار، بیانگر نظم و نسق مجموعه ای از اشیا، افراد، اجزا و نیروهایی است که به نحوی کنار هم تلفیق یافته و مجموعه ای خاص را سامان می دهد.ساختار، قالب و صورت تحققِ غایتِ حکومت است. باید با مبانی اندیشه ای حاکم بر فلسفه خاص آن تناسب داشته باشد. همان نظام سیاسی یا رزیم سیاسی است.نظام سیاسی: شکل و ساختار قدرت دولتی و همه نهادهای عمومی اعم از سیاسی، اداری، اقتصادی، اداریف اقتصادی، قضائی، نظامی، مذهبی و چگونگی کارکرد این نهادها و قوانین و مقررات حاکم بر آنهاست.

اسلاید 18: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتدولت، معادل وازه انگلیسی state:مفهوم خاص الخاص: دستگاه اجرایی و مرادف قوه مجریهمفهوم خاص: کشور و سرزمینمفهوم عام: جمعیت متشکل سیاسی و مستقل در برگیرنده همه نهادهای سیاسی و حکومتی و مردمی در یک کشور و سرزمین. (مردم، سرزمین و دستگاه حاکم)حاکمیت: دارا بودن انحصار قدرت سیاسی در داخل و استقلال در عرصه بین الملل.یعنی در داخل اقتدار در قانون گذاری، داوری، اجرا، سیاست گذاری و صدور امر و نهی و در خارج از کشور، مستقل از بیگانه و شناخته شدن به عنوان یک دولت مستقل از سوی سایر دولت ها.

اسلاید 19: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتاقسام حکومت:تقسیم بندی قدمای علوم سیاسیتقسیم بندی افلاطون:1- پادشاهی (شکل فاسد آن استبدادی است)2- آریستوکراسی (اشرافی؛ شکل فاسد آن اُلیگارشی (سیادت سیاسی و اقتصادی گروه معدودی از ثروتمندان و صاحبان نفوذ که با ثروت خود قدرت و اعتبار می یابند) است)؛ به معنای حکومت نخبگان بود که به مرور تغییر شکل داد و اکنون طرفداری ندارد ولی در عمل حکومت های غربی از این نظام پیروی می کنند، چراکه حاکمیت سیاسی و اقتصادی بیشتر این کشورها در انحصار احزاب و صاحبان قدرت و ثروت است.3- دموکراسی (مردم سالاری) (شکل فاسدش موبوکراسی (حکومت عوام الناس) است)تقسیم بندی مونتسکیو:1- دموکراسی2- آریستوکراسی 3- مونارشی یا فرد سالاری4- استبداد

اسلاید 20: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتاقسام حکومت: تقسیم بندی متأخران علوم سیاسیمعیارهای تقسیم بندی: 1- شکل و ساختار سیاسی؛ حکومت فردی (موروثی، انتخابی (لهستان، مجارستان و افغانستان در گذشته)، استبدادی یا مطلقه (قاجار پیش از پهلوی)، مشروطه یا محدود (که البته انتقال قدرت از طریق وراثت است؛ انگلستان و ژاپن) حکومت گروهی (طبقاتی)(مانند آریستوکراسی)حکومت جمهوری (ریاستی (جدایی کامل میان قوه مجریه و مقننه و تفکیک قوا به صورت کامل و عدم پاسخگویی رئیس قوه مجریه در مقابل پارلمان مانند بسیاری از کشورهای قاره امریکا به استثنای کاناداف نیکارگوئه و کوبا) پارلمانی (ارتباط تنگاتنگ میان قوه مجریه و مقننه و پاسخگویی قوه مجریه در مقابل پارلمان؛ یعنی پارلمان نظارت استصوابی بر قوه مجریه دارد مانند فرانسه، کانادا، استرالیا و هند) نیمه پارلمانی و نیمه ریاستی (مانند ایران)

اسلاید 21: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتاقسام حکومت: تقسیم بندی متأخران علوم سیاسیمعیارهای تقسیم بندی: 2- تمرکز قدرت یا پراکندگی؛ متمرکز (تمرکز قدرت در پایتخت و دولت مرکزی) فدرال (تقسیم قدرت میان دولت مرکزی و ایالت ها که امور اساسی مانند امور بین الملل، جنگ و صلح در اختیار دولت مرکزی و سایر امور در حیطه اختیارات دولت های محلی است)3- مشارکت شهروندانحکومت توتالیتر (تام گرا، مطلق گرا، دیکتاتوری) ویژگی ها: یک حزب سراسری، استفاده از ترور و ارعاب برای نیل به اهداف، کنترل متمرکز وسایل ارتباطات جمعی و تبلیغات، انحصار قدرت در دولت، کنترل اقتصادی متمرکز، ضدیت با فرهنگ و معنویتحکومت دموکراسی (حکومت مردم) (مستقیم (اولین حکومت دموکراسی در یونان باستان) و غیر مستقیم (نماینده سالار) نیمه مستقیم (مانند ایران در اصل 59 قانون اساسی))4- جهان بینی

اسلاید 22: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتاقسام حکومت: تقسیم بندی متأخران علوم سیاسینقد دموکراسی:1-چرا گروهی از مردم بر گروهی دیگر حکومت کنند؟ هذا اول الکلام که شما چگونه و براساس کدام معیار حق حاکمیت را به گروه اکثریت واگذار می کنید؟2- همبن گزاره حق حاکمیت با اکثریت است گزاره ای کلی و ثابت است حال آنکه بنیاد دموکراسی بر نسبی گرایی است.3- بی ثباتی در حکومت نتیجه رای اکثریت است.4- چگونه می شود مردم هم فرمانروا و هم فرمانبر باشند؟5- حکومت بنای احقاق حق مردم را دارد حال آنکه در دموکراسی حق اقلیت ضایع می شود.6- اکثریت هر چه خواست انجام می دهد اگرچه اشتباه باشد.7- معیاری برای حق و باطل وجود ندارد مگر اکثریت هرچند خلاف مصالح جامعه انسانی باشد مانند حمله اتمی به ژاپن.8- چون حاکمیت براساس رای اکثریت انتخاب شده است دیگر مجالی برای دفاع در مقابل سوء استفاده هیات حاکمه باقی نمی ماند مانند لشکر کشی امریکا به افغانستان و عراق.9- اخلاق و ارزشهای انسانی در جایگاه چندم قرار می گیرند مانند آزادی سقط جنین در هر مرحله ای و یا ازدواج هم جنس بازان.10- حرف اول را ثروت و قدرت می زند نمونه عینی آن رای آوردن شخصی مانند ترامپ است.

اسلاید 23: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهحکومتاقسام حکومت: تقسیم بندی متأخران علوم سیاسیمعیارهای تقسیم بندی: 4- جهان بینی؛ الهی (تئوکراسی)طاغوتی (غیر الهی)؛ نظام های سیاسی مبتنی بر اومانیسم (سکولاریزم، مارکسیسم، لیبرالیسم و...)

اسلاید 24: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهحکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:اصل: حکومت دینی تمام ارکانش دینی (منبع قانون: خدا، قانون: احکام اولیه، ثانویه و احکام حکومتی، حاکم: تابع شریعت، برنامه ها: براساس شرع مقدس، اطاعت از زمامدار: براساس قوانین الهی)حکومت دینی حکومت + دیندین: لغوی: جزا، عادت، طاعت، شریعت، ملک، استیلا، ملت، سیاست، حکومت و ...اصطلاحی: مجموعه احکام و دستورهایی است که پروردگار جهان برای رستگاری جامعه بشری بر پیامبران نازل کرده و اطاعت از این دستورها بر همگان لازم است و برای آن پاداش اخروی منظور شده است. این دستورها بر نوعی شناخت و اعتقاد به مبدأ هستی، انسان و معاد اتکا دارد.اقسام دین: دین در عرف قرآن عبارت است از سنت های اجتماعی جاری در جامعه که یا دین فطری و حق است یا دین تحریف شده و غیرفطری. (علامه طباطبایی)

اسلاید 25: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:دلیل عقلی: مقدمات:انسان اجتماعی است (خواه بالطبع خواه بالذات) زندگی اجتماعی از طریق همکاری متقابل ممکن استهمکاری متقابل نیازمند مقررات است (نظام حقوقی) (تا اختلافی پیش نیاید یا اگر پیش آمد حل و فصل شود)احکام و مقررات نیازمند ضامن اجرایی است. (نظام حکومتی برای ضمانت اجرای نظام حقوقی)نتیجه:جامعه نیازمند حکومت است.تتمه مقدمات: جامعه اسلامی باید محل اجرای قوانین اسلامی باشد در نتیجه حکومتی لازم دارد که مجری آن قوانین باشد که جز در سایه حکومت دینی میسور نیست.

اسلاید 26: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:دلیل نقلی: الذین إن مکنّاهم فی الارض أقاموا الصلاة و آتَوُا الزکاة و أمروا بالمعروف و نَهَوا عن المنکر (حج: 41)تقریب برهان مستفاد از آیه: فراز «الذین إن مکنّاهم فی الارض»: قدرت و حکومت یافتنفراز دوم «أقاموا الصلاة (عبادی) و آتَوُا الزکاة (اقتصاد) و أمروا بالمعروف و نَهَوا عن المنکر (تمام مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی)»: اجرای فرامین و قوانین عبادی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در سطح کلان و خرد جامعهآمدن این دو فراز در کنار هم گویای این حقیقت است که برای اجرای شریعت نیاز به تشکیل حکومت دینی است.مؤید این مطلب: آیات مربوط به جهاد، انفال، برپایی قسط و عدل در جامعه، اجرای حدود و مجازات، و قوانین دیگری است که نیاز به تشکیل حکومت دینی را دوچندان می کنند.

اسلاید 27: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:دلیل نقلی: در روایتی از امیرمومنان آمده که زمانی که خوارج جمله «لاحکم الا لله» را مطرح کردند فرمود:گفتار حقّى است كه به آن باطلى اراده شده. آرى حكمى نيست مگر براى خدا، ولى اينان مى‏گويند: زمامدارى مخصوص خداست. در حالى كه براى مردم حاكمى لازم است چه نيكوكار و چه بدكار، كه مؤمن در عرصه حكومت او به راه حقّش ادامه دهد، و كافر بهره‏مند از زندگى گردد، و خدا هم روزگار مؤمن و كافر را در آن حكومت به سر آرد، و نيز به وسيله آن حاكم غنائم جمع گردد، و به توسط او جنگ با دشمن سامان گيرد و راهها به سبب او امن گردد، و در امارت وى حق ناتوان از قوى گرفته شود، تا مؤمن نيكوكار راحت شود، و مردم از شرّ بدكار در امان گردند.این روایت به ضرورت تشکیل حکومت دینی بمعنی الاعم اشاره دارد و مطلق است که با سایر روایات تقیید می خورد و حکومت دینی بمعنی الاخص را اثبات می کند از جمله:

اسلاید 28: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:دلیل نقلی: از امام رضا علیه السلام نقل شده است:هيچ ملّتى را سراغ نداريم كه بدون قيّم و رئيسى زندگى كنند زيرا در امور دين و دنيا چاره‏اى نيست از وجود يك رئيس و سرپرست، بنا بر اين حكمت حكيم مقتضى است خلائق را بدون ولى و سرپرست نگذار تا به واسطه‏اش با اعداء خود نبرد نموده و به دستور و راهنمايى وى غنائم را تقسيم كرده و به امامتش جمعه و جماعاتشان را اقامه نموده و تحت سرپرستى او ظالم از مظلوم استنكاف كرده و ظلم به وى ننمايد. (علل الشرائع، ج1: 95)یا روایت دیگر: اگر حقّ تعالى براى مردم امام و سرپرستى امين و حافظ قرار ندهد ملّت و امّت به زوال و اندراس مى‏روند، دين از بين رفته، سنن و احكام تغيير و تبدّل‏يافته، مبدعين در آن زياد كرده و ملحدين از آن نقص و كسر مى‏كنند و بسا اين زياده و نقيصه بر مسلمين مشتبه مى‏گردد در نتيجه اگر بين مسلمين قيّمى كه آنها را سرپرستى كند و امينى كه آنچه را رسول اوّل از جانب خدا آورده حفظ نمايد نباشد... فساد و تباهى در دين پديد آمده و شرايع تغيير يافته و سنن و احكام و ايمان او به زوال و نابودى رفته و بدين ترتيب فساد بين تمام خلائق پيدا مى‏شود.

اسلاید 29: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:روایت دیگر: از امام رضا علیه السلام نقل شده است:امامت، زمام دین، مایه نظام مسلمین، صلاح دنیا و عزت مومنان است. امامت هم اساس بالنده اسلام است و هم شاخه برافراشته آن. نماز، زکات، روزه، حج و جهاد در پرتو امامت محتوای کامل خود را پیدا می کند... اجرای حدود و احکام و نگه داری مرزها و اطراف کشور اسلامی در سایه امامت عملی می شود و .... (کافی، ج1: 200)خطبه 3، نهج البلاغه: اگر نبود عهدى كه خداوند از دانشمندان گرفته كه در برابر شكمبارگى هيچ ستمگر و گرسنگى هيچ مظلومى سكوت ننمايند.یعنی در صورت فراهم بودن شرایط اقامه عدل و داد بر علما لازم است حکومت به پا کرده و فرامین الهی را برپاکنند.جواب از یک شبهه:چرا امیرالمومنین به صورت عام فرمود که جامعه امام می خواهد خواه نیکوکار خواه فاجر، آیا این به معنای پذیرش حکومت سکولاریزم و یا سایز مدلهای حکومتی نیست؟

اسلاید 30: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهدلایل ضرورت حکومت دینی یا نظام ولایت فقیه:پاسخ شبهه:اولاً روایت مطلق باید در کنار مقید دیده شود و سپس حکم استخراج گردد.ثانیا حتی اگر روایت خاص یا مقید هم نبود از آنجا که این روایت به حکم عقل ارشاد می کند باید بحث اهم و مهم یا دفع افسد به فاسد در نظر گرفته شود به این بیان که اگر در جامعه حکومت فرد متقی و فقیه (جانشین معصوم) ممکن بود مطلوب حاصل است؛ اما اگر نبود برای جبوگیری از هرج و مرج و اختلال نظام جامعه بشری ناچار از پذیرش حاکم فاجریم.روایتی از مولا علی بن ابی طالب علیهماالسلام مؤید این مطلب است:شیر درنده بهتر از حاکم ستمگر و ظالم و حاکم ستمگر بهتر از فتنه و هرج و مرج است که پیوسته در جامعه وجود داشته باشد. سه دلیل عمده در ضرورت تشکیل حکومت دینی از نظر امام خمینی (ره):1- سنت رسول اکرم2- ضرورت اجرای احکام اسلام در همه زمانها (همه جایی و همه زمانی بودن)3- ماهیت و کیفیت قوانین اسلام (حکومتی بودن)

اسلاید 31: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهنظر دانشمندان مسلمان درباره حکومت دینی: فارابی (السیاسة المدنیة)، کلینی (فروع کافی: باب لاتقام الفرائض الا بالسیف)، شیخ صدوق (الینابیع الفقهیه و من لایحضره الفقیه)، شیخ مفید (المقنعه)، ابوصلاح حلبی (الکافی فی الفقه)، شیخ طوسی (النهایه و التهذیب)، سیدمرتضی المحکم و المتشابه)، فاضل مقداد اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه)، محقق کرکی (جواهر الکلام)، آیت الله بروجردی (البدر الزاهر)، امام خمینی (ره) (صحیفه نور)، علامه طباطبایی (شیعه در اسلام و تفسیر المیزان)، امام خامنه ای (حفظه الله)عصاره فرمایشات ایشان:ضرورت حکومت اسلامی و حاکمیت معصوم و جانشین وی مجتهد جامع الشرایط متقی برای اجرای احکام اسلامی.محقق کرکی:اتفق اصحابنا علی ان الفقیه العادل الامین الجامع الشرائط الفتوی المعبر عنه بالمجتهد فی الاحکام الشرعیه نائب من ائمه الهدی فی حال الغیبه فی جمیع ما للنیابه فیه مدخل.

اسلاید 32: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهنظر دانشمندان غیر اسلامی درباره حکومت دینی:ژان ژاک روسو (قراراداد اجتماعی)براین ویلسون (فرهنگ و دین)روبرت جاکسون (حقوق در اسلام؛ خدوری و هربرت لیبسنی با مقدمه جاکسون)کوپل (پدیده اسلام گرایی)بوازار (اسلام و حقوق بشر)کرونبام و کلود کاهن (وحدت و تنوع در تمدن اسلامی)چکیده نظرات ایشان:دین اسلام اجتماعی بوده و به یقین معتقد به لزوم سازمان سیاسی است. شبهه:برای حفظ قداست دین نباید در امور سیاسی دخالت شود یعنی دین از سیاست جداست؟پاسخ:

اسلاید 33: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهپاسخ:یک وقت بازی نخورید! یک وقت این شیاطین نیایند بگویند که به شما چه دخالت در اسلام، دخالت در سیاست؛ شما بروید سراغ مساله گفتنتان! خیلی هم معزز هستید و چنانچه مساله می‌گفتید، دیگر [شهادتی‌] واقع نمی‌شد؛ برای دخالت در سیاست بود که چندین هزار معلول و [شهید] دارید. این اشکال اولش به نبی اکرم وارد است. اگر ایشان هم به سرمایه‌دارهای مکه و حجاز کاری نداشت و تو مسجد می‌نشست و مساله می‌گفت، جنگ پیش نمی‌آمد، کشتار نمی‌شد، عموی معظمش کشته نمی‌شد. و به سید الشهدا وارد است. اگر سید الشهدا می‌رفت پیش یزید و بیعت می‌کرد و مساله گو، مساله می‌گفت، با او می‌ساخت و مساله می‌گفت، یزید خیلی هم احترام می‌کرد، دستش [را] هم می‌بوسید. ولی تکلیف این بود؟ ما وحشت داریم از اینکه چند هزار آدم از ماکشته شده است؟ اگر ما وحشت داریم، باید ما اصلًا طریقه انبیا را کنار بگذاریم. باید آن چیزی که انبیا آوردند، آن چیزی را که خدا امر کرده به آنها که بروید این سردمدارها را دعوت کنید، [رها کنیم.] دعوت همین نبود که بروند بگویند: آقا، مسلمان شو؛ چنانچه نشد، دیگر بروند سراغ کارشان. نخیر، دعوت می‌کردند، با شمشیر توی سرشان می‌زدند تا آدم بشوند، کشته می‌دادند و می‌کشتند. مگر شهادت یک امری است که انسان برای آن عقب‌نشینی بکند؟! هی گفته بشود به اینکه خوب اگر این طور مسائل نبود، اگر ما با شاه کنار می‌آمدیم، دیگر این قدر کشتار واقع نمی‌شد. پیغمبر هم اگر با ابو سفیان کنار می‌آمد، نمی‌شد. سید الشهدا هم اگر با یزید، حضرت امیر هم اگر با مخالفینش، که مخالف اسلام بودند، کنار می‌آمد، دیگر کشتاری نمی‌شد، دیگر جنگ صفینی در کار نمی‌آمد، جنگ جَمَلی در کار نمی‌آمد. چشمها را هم می‌گذارند و خودشان را یا به نفهمی می‌زنند یا نفهم‌اند و نمی‌بینند که انبیا چه کردند و چه زحمتهایی و چه جانفشانی‌هایی برای مقاصد خودشان کردند، و اسلام- از صدر اسلام تا آخر- اولیای خدا چه کردند و چه جانفشانی‌هایی کردند و چه فداکاریهایی کردند. (صحیفه نور، ج15: 200)

اسلاید 34: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهپاسخ:سالهای متمادی سعی کردند که مقوله‌ی دین را از مقوله‌ی سیاست جدا کنند. با اینکه انقلاب اسلامی پیروز شده و سیاست دینی در کشور، محور همه‌ی فعالیتهاست و مسئله الهام‌گیری و سرچشمه پیدا کردن سیاست از دین - نه دین از سیاست، بلکه سیاست از دین - جزو عرفهای رایج ملتهای مسلمان شده، هنوز دارند تلاش میکنند، بلکه بتوانند این عُرف را بشکنند. اگر با لایه‌های عمیق‌ترِ تبلیغات سیاسی جهانی - غیر از این لفاظیهای سیاسی که رادیوهای بیگانه میکنند - آشنا باشید، میبینید همین حالا دارند تلاش میکنند که دین را از سیاست جدا کنند. آنها دنبال این هستند که سیاستمدارها بدون ارتباط با دین و بدون اعتنای به دین، کار خودشان را بکنند و آخوند و مبلّغ دین هم فقط احکام فردی و شخصی و طهارت، نجاست و دماء ثلاثه و حداکثر مسئله‌ی ازدواج و طلاق را برای مردم بیان کند. اولین حادثه‌ای که در اسلام، در دورانی که پیغمبر از فشار مخالفان در مکه خلاص شد، اتفاق افتاد، چه بود؟ تشکیل حکومت. پیغمبر به مدینه آمد و حکومت تشکیل داد. پیغمبر نیامد مدینه که بگوید من عقاید شما را اصلاح میکنم، احکام دینی را برایتان بیان میکنم، شما هم یک نفر را به عنوان حاکم برای خودتان انتخاب کنید؛ چنین چیزی نبود، بلکه پیغمبر آمد و ازمّه‌ی سیاست را به دست گرفت. ایشان از اول که وارد شد، خط مشی نظامی، سیاسی، اقتصادی و تعامل اجتماعی را طراحی کرد. چطور این دین به خط مشیهای سیاسی و نظامی و اقتصادی و اجتماعی کاری نداشته باشد و در عین حال، دینِ همان پیغمبر هم باشد!؟ در مطلب به این روشنی، خدشه میکنند! این در باب ارتباط با سیاست، که پایه‌ایترین مسئله است. (بیانات در تاریخ 1385/8/17)

اسلاید 35: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهمفهوم شناسی ولایت فقیهلغوی:ولایت (به فتح یا به کسر): صاحب اختیار، سرپرست، سلطان، نصرت، محبت، دوستی و ...در مانحن فیه ولایت به معنای امارت و سلطنت است، اگرچه معنای قرب نیز در معنای اکمل و اظهرش همان سلطنت و امارت است منتها این قرب موجود در امارت، قرب خاصی است که موجب اولویت به تصرف و سلطنت می گردد. (علامه طباطبایی، المیزان، ج6: 12)در علم فقه: سلطه بر دیگری یا دیگران از لحاظ مالی یا جانی یا هر دو، به حکم عقل یا شرع، به عنوان اولی یا ثانوی مانند تصرف در اموال و انفس (مکاسب شیخ انصاری)، جواز تصرف (عوائد الایام)، تصرف در امر و نهی (کشف الغطاء)، تصرف و حاکمیت بر شخص یا کار دیگری (انوار الفقاهه (کتاب البیع))، تصرف و قیام به شئون غیر (مکاسب محرمه امام خمینی (ره))امام خمینی (ره): ولایت در زبان اهل فقه، ناظر به یک امر اعتباری و از مقوله ریاست و مدیریت است. و ولیّ در اصطلاح اهل فقه، عهده دار تدبیر جامعه و سامان دادن معیشت اجتماعی مردم است.در علم کلام: رهبری و حکومت و امامت و پیشوایی یعنی ولایت زعامت به معنای حق رهبری اجتماعی و سیاسی.ولایت در ولایت فقیه: حکومت و رهبری اجتماعی و سیاسی و اداره جامعه و پاسخگویی به مسائل دینی.

اسلاید 36: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهاقسام ولایت:تکوینی: شخص دارای چنین ولایتی می تواند در جهان هستی تصرف نماید.تشریعی: مقام اعطایی از سوی خداوند متعال برای رسیدگی به امور اجتماعی که با لحاظ شایستگی های ذاتی و اکتسابی به فرد داده می شود. این ولایت مربوط به امور اعتباری و جعل احکام است.ولایت تشریعی اهل بیت براساس آیه شریفه 59 سوره مبارکه نساء و روایات مربوط به آن اثبات می شود.اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکمیابن عباس! ولایتهم ولایتی و ولایتی ولایه الله و مانند آنفقیه کیست؟فقه: لغوی: فهمیدن، درک کردن، دانستن و فهم عمیق، بصیرت در دین (خواه در صاول باشد خواه در فروع)، فهم دین، معرفت دینی، شناخت دین، دانش اسلام.اصطلاحی: علم و آگاهی به احکام شرعیه فرعیه از روی ادله تفصیلی.نظر امام خامنه ای: فقه در معنای خاص: علم به احکام رایج فقهی، آگاهی از فروع دینی، استنباط وظایف فردی و اجتماعی انسان از مجموعه متون دینی.و فقیه در بحث ولایت فقیه:ولایت فقیه متشکّل از دو کلمه است، ولایت به مفهوم سرپرستی و اداره، و فقیه به مفهوم دین شناس. پس ولایت فقیه، اداره کردن و سرپرستی دین شناسان در جامعه است.

اسلاید 37: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهمطلقه بودن ولایت فقیه- این تعبیر برای اولین بار توسط امام خمینی (ره) مطرح شد، اما تعابیر فقهای متقدم و متاخر عبارت اخری از همین عبارت بوده است.- اصطلاح ولایت مطلقه فقیه از سال 1366 وارد فضای سیاسی کشور شد و در سال 1368 هنگام بازنگری قانون اساسی در اصل 57 مندرج گردید.قوای حاکم در ج.ا.ا عبارتند از: قوه مقننه، قوه مجریه، قوه قضائیه که زیر نظر ولایت مطلقه امر و امامت امت بر طبق اصول آینده این قانون اعمال می گردند، این قوا مستقل از یکدیگرند.معانی مطلقه:1) بی قید و بند و آزاد و رها (در مورد حکومت های استبدادی در علوم سیاسی استفاده می شود)2) شمول و عموم (اصطلاح فقهی که شامل تمام ولایت هایی که برعهده پیامبران و امام معصوم علیهم السلام بوده می شود)

اسلاید 38: مقدمهسیاستحکومتولایت فقیهشبهاتنتیجه گیریدرسنامه ولایت فقیهولایت فقیهمطلقه بودن ولایت فقیهامام خامنه ای (حفظه الله):بعضیها خیال می‌کنند که این «ولایت مطلقه‌ی فقیه» که در قانون اساسی آمده، معنایش این است که رهبری مطلق‌العنان است و هر کار که دلش بخواهد، می‌تواند بکند! معنای ولایت مطلقه این نیست. رهبری بایستی موبه‌مو قوانین را اجرا کند و به آنها احترام بگذارد. منتها در مواردی اگر مسؤولان و دست‌اندرکاران امور بخواهند قانونی را که معتبر است موبه‌مو عمل کنند، دچار مشکل می‌شوند. قانون بشری همین‌طور است. قانون اساسی راه چاره‌ای را باز کرده و گفته آن‌جایی که مسؤولان امور در اجرای فلان قانون مالیاتی یا سیاست خارجی، بازرگانی، صنعتی و دانشگاهی دچار مضیقه می‌شوند و هیچ‌کار نمی‌توانند بکنند - مجلس هم این‌طور نیست که امروز شما چیزی را ببرید و فردا تصویب کنند و به شما جواب دهند - رهبری مرجع است. زمان امام هم همین‌طور بود. بنده خودم آن‌وقت رئیس جمهور بودم و جایی که مضیقه‌هایی داشتیم، به امام نامه می‌نوشتیم و ایشان اجازه می‌دادند. بعد از امام، دولت قبلی و دولت فعلی گاهی راجع به مسائل گوناگون نامه می‌نویسند که در این‌جا مضیقه وجود دارد، شما اجازه بدهید که این بخش از قانون نقض شود. رهبری بررسی و دقّت می‌کند و اگر احساس کرد که بناگزیر باید این‌کار را بکند، آن را انجام می‌دهد. جاهایی هم که به‌صورت معضل مهمّ کشوری است، به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع می‌شود. این معنای ولایت مطلقه است، والّا رهبر، رئیس جمهور، وزرا و نمایندگان، همه در مقابل قانون تسلیمند و باید تسلیم باشند.(۱۳۸۲/۰۹/۲۶)