صفحه 1:
موضوع:
ویژگی های مدیر اسلامی
Ne
eo
i نام و نام خانوادگی:
999
“0 رید
صفحه 2:
مقدمه
محور قرار دادن و رعایت ویژگی های مورد نظر اسلام جهت عزل و نصب مد
توسط دست الدرکاران و
مسوولان مافوق. امری اجتناب ناپذیر است؛ چرا که داشتن چنین ویژگی های مثبت. سبب می شود که:
Yel > همواره مدیر در انجام کارهای درست و اجرای حق و عدالت اهتمام نماید.
2 ثاله در دراز مدت سیب رشد فزاینده درست کاری و اجرای حق و عدالت برای دیگر دست اند رکاران و
متصیان خواهد شد.
گر مدیران حداقل ویژگی لازم را که در اسلام پیش بینی شده در عزل و تصب. رعیت نکنند. کم کم
جامعه دچار انحراف شده و در دراز مدت تهدید جذی خواهد بود.
صفحه 3:
|ملولیلینکگ ممکن است بعضی از مدیران. «عالم» به اين ویژگی ها باشند اما «عامل» به آن نباشند. چه
بسا مدیرلنی که فقط بر اساس حافظه خود آیات. روایات و احادیث فراولنی را نقل می کنند. ولی نمی
توانند «عمل» و «رفتار» خود را با «گفتارشان» منطبق نمایند.
شوم لینک ممکن است علی رغم وجود دستورالعمل مشخص برای ویژگی های مدیران اسلامی,
سازوکار و یا فرهنگ صحیح برای تطبیق لین ویژگی هابه هنگام انتخاب مدیران و هم چنین نحوه عمل
پس از انتصاب آنان, وجود نداشته باشد و این مورد یکی از معضلات و مشکلات است که می تواند در عزل
و نصب مدیران مطرح باشد.
صفحه 4:
.> مشخصات يا ویژگی های مدیران اسلامی:
<< ویژگی های شخصیتی و فردی
ویژگی های رفتاری
ایمان
دانایی و توانایی
سعه ی صدر
حسن شهرت و سابقه
لها علاقه و تعهد به كار
لا كلام رسا و درست
El قاطعیّت و شجاعت
ویژگی های شخصیتی و فردی:
ویژگی های رفتاری:
عدالت و احسان
* روابط صمیمانه ی انسانی
** ارزش ها و عبودیت
** تدبير. دورانديشى و حقيقت نگری
** قانون مداری به جای رابطه مداری
** آموزش و پرورش کارکتان
** شور و مشورت
+
مدیریت زمان
صفحه 5:
لیملن
در جامعه اسلامی مهم ترین و اساسی ترین شرط برای یک مدیر و یک انسان خوب. «یمان» به خدا پیمبر و روز
قيامت است. مدیر جامعه اسلامی به عنوان یک «الكو» بايد فردى «باليمان» و وصل به درياى بيكران الهى باشد.
از جمله ثمرات و نشانه هاى ايمان است كه مديران بايستى در عمل داشته باشند:
* توگل بر خدا
* درست کاری و عمل صالح
ut
** تهذیب نفس
** تقوا و پرهیزکاری
** وفای به هد
* صداقت
صفحه 6:
3 توكل بر خدا: توکل در لفت به معنای جمع کردن عزم بر فعل, با اطمینان قلیی به خدای تعالی و غرق
در عبودیت و تعلق به ربوبيت است.
درست کاری و عمل صالح: اگر رهیر یا مدیر. late اهل عمل صالح و د,
مسلمانان او را دوست دارند.
آخلاص: اخلاص از مرلتب ایمان است. اخلاص به معنای پاک کردن درون؛ افکار و اعمال از هر گونه ریاء
شرک. کیره خودبینی و نظایر آن است. اخلاص یعنی این که ظاهر و باطن انسان یکی باشد و همه
Hla را فقط برای رضای خدا و تقزب به او انجام دهد.
تپهلییب نفس: پیامیر اکرم (ص) برترین جهاد را جهاد با نفس دانسته است. همچنین امام خمینی (ره)
در صحيفه نور. تهذیب نفس را عامل جلوگیری از طفیان و کارهای شیطانی می دان.
صفحه 7:
A تقوا و پرهیزکاری: خدایند در قرلن کریم می فرماید: «هملنا گرامی ترین شما نزد خدا. پرهیزکارترین
شما است.» همچنین حضرت علی (ع) در خصوص برتری پرهیز از گناه از نیکوکاری می فرملید: «پرهیز از
گناه در راه سعادت بهتر از نیکوکاری است.»
وفای به عبهد: عهد انسان با خداء عهد انسان با خلق خدا و عهد انسان با خود. از جمله عهدهایی است که
مدیر بایستی یه آن عمل کند.
پيامبر اکرم (ص) در خصوص رابطه بین عهد شکنی و ایمان می فرماید: «کسی که به عهد خود پای بند نیست از
دين و ايمان بهره اى ندارد.»
صداقت و راستكويى: مدير باايمان دروغ نمى كويد. اهل كلك و حقه بازى نيست. حقه بازى. فريب و
خدعه را نشانه زرنگی خود نمی داند.
حضرت علی (ع) در خصوص دروغ می فرماید: «هیج بنده ای مزه ایمان را نمی چشد, مگر ن که «دروغ؛ را
شوخی یا جتی ترک کند.»
صفحه 8:
دانایی و توانایی دو ویژگی عمومی است که همه مکلتب مدیریت آن رابه عنوان زیربنا پذیرفتهاند. علم و
دلنش یا به اصطلاح «تخصص» راه را روشن می سازد و مشکلات را برطرف می کند. مقصود از توانایی.
رت جسمی و روحی است.
7 «هوش» به معنی درک عقل, خرد و فهم. یکی از صفات موئو در رهبری است.
امیر اکرم (ص) در خصوص اهمیت دانش و توانایی جهت اداره امور می فرماید:
«کسی که متوی امور ده نفر می شود. بلید اندیشه چهل نفر را داشته باشد و کسی که مسوولیت اداره
جهل نفر را به عهده بكيرد. بايد عقل و انديشه جهارصد نفر را دارا باشد»
صفحه 9:
1 eI oe Reece en ae a ee Oe Ce
علمى و فتّى در سطحى بالاتر از خودشان هستند. حرف شنوى و اطاعت بيشترى دارند.
۱ 7
و فرمانبرداری او خودداری می کنند.
] Re ed Ona St Pit Me tt ree Tae ane na
می فرماید:
۱ Pre ire Pe rete eae reeset rear nC eee ord
مربوط به رهبری و مدیریت است».
صفحه 10:
سعه ی. صلر
در لفت «سعه» به معنای طاقت و قدرت و «صدر» یه معنای سینه می باشد. در مدیریت مقصود از
«سعه ی صدر» یا «شرح صدر» توان بیشتر در درک مطلب و تحمّل سختی ها و مشکلات می باشد.
نشانه ها و نمودهای سعه ی صدرد
لا صبر و بردباری
لس متانت در هنگام تمگن و توفیق
لا مقاومت و تحمل در برابر مشكلات
الا تحمّل افكار مخالف
a
معتدل بودن
صفحه 11:
صبر و بردباری: چون مدیر یا رهبر می خواهد در سّت خود به وسیله ی انسان ها کاری را
انجام دهد. باید بتولند در برایر رفتارهای گوناگون آنان واکنشی مناسب داشته باشد و با حلم و
بردباری. رفتارها و گفتارهای نامطلوب آنان را در حت متعارف تحقل کند.
متلنت در هنگام تمکن و توفیق: خودنگهداری و متللت مدیر در هنگام پیروزی و پیشرفت
سیب می شود تا بهتر بتولند با چللش ها و مشکلات اجتماعی برخورد کرده و مسائل را حل نماید.
مغرور شدن به پیشرفت و موفقیت و سرمست شدن نشانه کم ظرفیتی و فقدان سعه صدر می باشد.
مقاومت و تحمّل در هنگام مشکلات: کسانی که دارای لین صفت باشند. در برابر سختی ها
مردانه می ایستند و مشکلات را با سرپنجه تدبیر حل مى كتند.
صفحه 12:
تحمّل افکار مخالف: در دنیای مدیریت. باید بين مخالفان که صرفاً بنای مخالفت دارند و کسانی که
افکار مخللف دارند. تفاوت قلثل بود. مدیر باید خویش را نیازمند انتقادات صحیح بدلند ويه لين مطلب
معتقد باشد.
معتدل بودن: حضرت علی (ع) در خصوص نفی افراط و تفریط می فرماید: «نادان هميشه یا تندر
کندرو است».
غك همجنين در قرآن كريم در خصوص رعایت اعتدال در تمامی ابعاد اخلاقی. سیاسی و اجتماعی زندگی در
سوره لقمان مى فرمايد: «در رفتارت ميانه روى کن».
صفحه 13:
حسرب شهيت و سلبقه
مقصود از حسن سابقه. فقط مسئله صداقت و املنت او نيست. بلكه علاوه بر لين دو وصف. ذر AS GIS
تا کنو به او محوّل شده است. خوشنام و موقق باشد. بررسى حسن شهرت و سابقه در اخلاق. رفتار و
كردار مدير قبل از
انتصاب, از ضروريات در مديريت
حضرت علی (ع) به بخشى از لين حسن سابقه كه همان املنت دارى. صداقت. درستى و پاکی است
خطاب به مالك اشتر مى فرماید:
*. بدترين وزيران تو كسانى هستند كه بيش از قو وزير تبهكاران بوده اند. يعنى آنان كه شريك كناه
ان بوده اند. از اين جهت شايسته نیست چنین افرادی, رازدار تو باشند. در حالی که تو می توانی
برای خود جانشین خهبی بیلبی,... و مبادا نیکوکار و بدکار در پیش تو برایر باشند. چرا که این امر سیب
انجام درستکاری کم و خلاف کار به خلاف کاری تریب شود».
صفحه 14:
علاقه و تعهد به کلر
علاقه و تعهد و اشتیاق به کار لثر مثبتی در کار مدیریت
و رهبری دارد. وقتی کارکنان مشاهده کنند
که مدیر با علاقه مندی و اشتیاق تلاش مى كند و ایثار و فداکاری دارد اين امر موجب انگیزش
کارکنان در کار می شود و در واقع اشتیاق و تعهد به کار به دیگران هم سرایت می کند.
عشق و علاقه به کار روح ابتکار و نوآوری را در انسان زنده می سازد.
قرآن مجید در خصوص رابطه بین تلاش و هدایت می فرماید:
«و آنان که همه تلاش و توان خود را در راه ما به کار بردند. به یقین ما آنها را هدایت می کنیم».
صفحه 15:
کلام رسد و دیست
بان و سخن گفتن یکی از عامل مهم ارتباطات در مديريت محسوب می شود. توان سخن گفتن و
تبيين مسائل براى يبروان» یکی از امور مهم در رهبری و مدیریت AS که
سخن بكويند. قادرند به راحتى در تبيين برنامه ها و مشكلات و راه حل ها موفق كردند. فيروها را به
کار دلگرم کنند. کدورت ها را مرفع گردنند و جو دوستی و همچنین انگیزه تحزک را در فاد یجاد
تمایند.
به خوبى
سخن گفتن. نوعی وسیله انتقال پيام و رسیدن به هدف. میزان انسان و نشلنه عقل و وسيله ايجاد
وحدت یا تفرقه می باشد و کم گوبی. مفيدكوبى. آرام كوبى و متلنت در سخن, از جمله ویژگی و
الاب سحن گفتن خوب می باشدد
صفحه 16:
88 اهمیت ارزشمندی سخن در رسیدن به هدف: حضرت علی (ع) در اين خصوص می فرماید:
«ضحیح ترین تیراندازی. گفتار دردنت است».
8 نشانه و میزان عقل بودن سخن: آن حضرت در مورد نشانه و میزان عقل بودن سخن می فرماید:
انه های عقل است».
88 وسیله اتحاد.یا تفرقه بودن سخن: قرلن کریم در خصوص وسیله تفرقه و یا وحدت آمیز بودن سخن
می فرماید:
«ای پیامیر, به بندگانم بگو همیشه سخن نیکو بگویند چرا که شیطان با استفاده از سختان نادرست بین افراد
دشمنی و فساد برمی انگیزاند. زیرا دشمنی او با انسان واضح و آشکار است».
صفحه 17:
ویژگی های سخن گفتن خوب:
44 کم گویی: پرگویی و سخن بیش از حد معمولا دلالت بر کم فکری و ضعف عقلی گوینده دارد.
4 مفیدگویی: بیهوده گویی با پرگویی یکی نیست. زیرا ممکن است فردی بسیار کم بگوید. ولی همان
مقداری هم که می گوید بی فایده باشد.
3# آرام گویی: تندگویی یکی از رفتارهای خطا و اشتباه می باشد. برخی افراد بدون دقت جواب می گویند و
بدون Lab درباره مساله ای اظهار نظر می کنند وبی حساب قول همکاری یا تخصیص امکانات به افراد و
حل مشکلات آنها را می دهند؛ در نتیجه خرابی هایی به وجود می آورند.
4# متلنت در سخن: به هنكام سخن كفتن با زيردستان بايد متلنت و وقار لازم را رعايت و از دركيرى و
پرخاش و جدل جلوگیری کرد.
صفحه 18:
قاطعیت و شجلاعت
یکی از خصوصیات فردی و شخصیتی مدیر: داشتن «قاطعیت» و «شجاعت» در کار مدیریت است. مدیر
پس از بررسی همه جوانب بایستی با قدرت و بدون ترس و دلهره مشکلات موجود را پرطرف نماید.
برداشت غلط بعضی از کوته نظران و ساده اندیشان باعث گردیده است تا شلوغ کاری هاء بی گدار به آب
زدن, دقّت نکردن و تصمیم گیری های عجولانه را «فاطعیت» بدانند و بسیاری دیگر هم؛ استبداده خشونت
و از موضع دیکتاتوری برخورد کردن را «شجاعت» به حساب آورند که این گونه تفسیر از قاطعیت و
شجاعت. دور از عقل و منطق و انصاف است.
صفحه 19:
قاطعیت و شجاعت مدیران عللی, نسبت به مدیران رده پایین
تر خیلی مهم است. به این
تیب که اگر مدیران مرتکب خلاف شدند. مدیران مافوق بایستی با قاطعیت در جهت اصلاح و
یا عزل آنان متناسب با خلافشان اقدام نمایند و جز از خدا از هیچ اموری واهمه نداشته باشند.
لبه عنوان نمونه. وقتی یکی از عاملان و مسوولان از بیت المال برداشت شخصی نموده. امام
خطاب به ایشان می فرماید:
«چون مجال بیشتر در خیانت به امّت به دستت افتاد. شتابان حمله نمودی و تند برجستی .. پناه بر خداء
آیابه رستاخیز ایمان نداری و از حساب و پرسش بیم نداری؟ .. از خدا بیم دار مال هاى اين مردم را باز
پس بده و اگر چنین تکنی ....به شمشیر خودم تو را خواهم زد .. به خدا اگر حسن و حسین مانند تو
خلاف مي کردند با آنهابرخورد مى كردن نا آن اموال را به بيت المال بازگردانم».
صفحه 20:
عدالت و احسان
عدللت و دادگری و احسان از جمله اهداف برپلیی حکومت الهی است. بعضی فکر می کنند منظور از عدالت. برقراری
مساوات است و حال آنکه عدالت معنایی فراتر از آن دارد. به اين معنا كه حق هر كسى به او داده شود.
روابط صمیمانه ی انسانی
مدیریت. مبتنی بر انجام کار با دیگران است. انجام کار با دیگران مستلزم ایجاد رولبط انسانی مطلوب است. برای
برقراری ارتباط درست با دیگران نیاز به «اخلاق درست»» «ارج گذاری و احترام به افراد». «مدارا و گذشت» می باشد.
صفحه 21:
اخلاق درست: خوش اخلاقی به معنای بردباری در مقلبل تمایلات است. قدرت. فقط ناشی از اسلحه و
پول نیست. بلکه ناشی از اخلاق حسنه نیز هست. یکی از نشانه های اخلاق درست. رقت قلب و مهربانی با
افراد است.
حسن اخلاق نشانه رشد اندیشه و کمال عقل است.
لس همان طور که ظاهر مدیر اید آراسته و منظم باشد. چهره و درونش نیز باید آراسته و بشاش باشد. در
آثر اخلاق. نیروهای خوب جذب و نیروهای نامطلوب اصلاح و یا دفع می شوند. بيشتر كج روى ها
ناشی از ضعف اخلاق بوده است.
جيم
صفحه 22:
لرج گذاری و احترام به افراد: نقص و کمال در انسان نسبی است. بها ندادن به انسان. واکنش های
منفی او را تحریک می کند. هر جا به انسان اعتبار و شخصیت داده شد. آنان توانایی ها و استعدادهای
بهتری از خود بروز دادند. اگر کارکنان بدانند که مدیر. آنان را دوست دارد و برای آنها احترام قاثل
است. آنها هم متقابلاًرابطه صمیمانه تری با مدیر و حتی ارباب رجوع خواهند داشت.
مدارا و گذشته. مر آنازه که موقعیت انسان. در جامسه بالاضر باشده
ع و انتظار,مردم نیز از او بیشتر است. چشم پوشی از خلاف کاری ها و گذشت از لغزش ها حدود و
بای به حدود و شیوه برخورد با آنها کاملا آشنایی داشتا
صفحه 23:
ارزش ها و عبودبت
ارزش هاء هسته مرکزی هر سازمان یا جامعه را تشکیل می دهند. مدیربایستی بر اساس ارزش های
حاکم بر آن جامعه حرکت کند.
ارزش ها بایستی در سیاست گزاری ها و برنامه ریزی های مدیریت جایگاه ویژه ای داشته باشند. چرا
که احیاء ترویج و حفظ ارزش های الهی. منجریه فراهم شدن زمینه های لازم برای اجرای اهداف و
مقاصد نظام خواهد شد.
برنامه ریزی برای کاهش مشکلات و خلاف کاری ها و ضدارزش ها و جایگزین شدن ارزش هاء از
جمله اموری است که مدیران بایستی عملاًبه آن پای بند یاشند.
در خصوص امر به معروف و نهی از منکر ید شرایطی فراهم شود تا کارکنانبتونند با صداقت و
صمیمیت تلاش کتند و اگر خلافی را مشاهده كردند. حتی اگر لین خلاف مربوط به مدیر باشد به
مسوول مربوطه اطلاع دهند و اطمینان داشته باشند که از این جهت به آنان هیچ آسيبي نمی رسد.
صفحه 24:
. دوراندیشی و حقیقت نگری
مدیری که هتر اداره کردن و تدبیر و ژرف نگری در انجام امور را درا بوده وبه حقلیق و وضعیت و شرلیط آگاهی
کامل داشته و با بلتدنظری و دورنگری نسبت به مسائل اندیشه کند. قطعاً در انجام کار موق خواهد بود.
امام على (ع) در خصوص اثرات آینده نگری جهت جلوگیری از پشیمانی می فرماید:
«عاقبت اندیشی پیش از شروع کار. تو را از پشیمانی در امان می سازد».
صفحه 25:
قانون مداری به جای رابطه مداری
# یکی از ویژگی های لازم مدیریت. داشتن روحیه تسلیم در برابر قانون است. زیرا مدیری که در
مقایل قانون و ضوابط روحیه سرکشی دارد. هرگز نمی
اند برای تشکیلات مفید باشد.
ن نامه ها و دستورالعمل های ساختار
تشکیلاتی, تنظیم روابط و شیوه های اجراء همه باید هماهنگ با قانون خدا باشد.
# قانون در جامعه اسلامی؛ از وی سرچشمه می گیره و
# مدیری که خود مجری و حافظ قانون است اگر قانون شکنی کند. از دیگران نبلید انتظار داشته
باشد که قانون را رعایت کنند.
صفحه 26:
امیر مومنان (ع) در فرمان های خود به نمایندگلنش بارها تذکر داده است که حرکت های خویش را
در مسند مدیریت بر محور قانون شکل ببخشند وبه آنان لین توصيه را داشت كه در جامعه اسلامی,
هركز نبليد ضابطه ها برابر رابطه ها رنك ببازقد و اكر جنين شد. «صاحبان نام و
قانون را
اسیر خواسته های نفسانی خود خواهند کرد و «ضعفا و محرومین» حقوقشان پایمال می شود.
صفحه 27:
آموزش و پرورش کارکنان
علم آموزی و تعلیم و تربیت ریشه در مفاهیم قرآنی. سنت و روش ائمه اطهار و تأکیدات فراوان آنها درد
از نظر قرلن کریم. انسان موجودی با ارزش و ولا مقام است. بهدلیل بلابودن ارزش و مقام وی. تعلیم و
تربیت او نیز و:
در اسلام. آموزش و پرورش مقطمی نیست و یک امر دائمی است. امروز فرد مسلمان نباید با دیروزش یکی
باشد. در نردیان رشد. هر روز باید پله ای را طی کرد و این مسیر از کودکی تا زمان مرگ ادامه دا
صفحه 28:
رشد است و از اين رو کار او شباهت فراولنی یه کار پیامبران و رهبران واقعی دارد. مدیر باید
همواره «یاد گیرنده» باشد و سازمان را هم به یک «سازمان یاد گیرنده» تبدیل کند. که در آن
سازمان, همه کارکنان بتوانند یاد بگیرند و راه رشد و کمال را طی کتند.
صفحه 29:
شور و مشورت
لا مشورت از شور گرفته شده است و شور به معنای استخراج و استنباط می باشد.
[] شور و مشورت هم در امور مادی و هم در اموری معنوی مصداق دا
0 تشاوره مشاورت و مشورت به معنای استخراج رأی صحیح است.
0] مشورت. مفاوضه و مبادله (رایزنی) در کلام
تا در سایه آن کلام. اندیشه حق
آشکار گردد و به دست آی
صفحه 30:
فواید مشورت:
8 بهرهگیری از افكار ديكران
Tel تشخيص درستى ها
اقا تشخیص افکار دیگران
ا كاهش اشتباه و خطاء دلكرمى و ايجاد انكيزه در طرف مشورت و نظلیر آن از جملهفولید دیگر مشورت
می باشد.
صفحه 31:
زمان از پول ارزشمندتر است. شلید بتوان منلبع ole
را دوباره یه دست آورد pas Lil و لحظه
لحظه ی زندگی از دست رفته. دیگر به دست نخواهد آمد.
capes
ان و استفاده و بهره گیری درست از زمان یکی از موارد مهم در مدیریت است. بی توجهی و
ارزان تلقی کردن زمان, امروز و فردا کردن.اولویت بندی نکردن, بی برنامگی, تمرکز در امور و دخالت در
تمام ریزه کاری ها از جمله alge اتلاف زمان می باشند.
صفحه 32:
همان گونه که مخاطرات و سختی ها در کمین ما هستند» فرصت ها نیز
در انتظار ما قرار دارند.
حضرت علی (ع) می فرماید:
«بی گمان, فرصت ها همانند ابرهای زودگذر می گذرند. پس هر گاه فرصتی در انجام کارهای
خير به دست آورید. آن را غنیمت شمرید و از آن خوب بهره برداری کنید».
امام كاظم (ع). در خصوص تقسیم وقت و استفاده درست و بجا از زمان می فرماید:
«بکوشید در لین که وقت شمابه چهار بخش تقسیم کردد؛ وقتی را برای مناجات با
خداوند متعال. وقتی هم برای کار و تأمین معاش. وقتی هم برای معاشرت با براردان و
افراد مورد اعتمادی که عیب هایتان رابه شما مى شناسانتد و در دل. شما را دوست
دارند. و ساعتى هم براى درك لذت هاى حلال».