کارگاه بودجه ریزی عملیاتی

صفحه 1:
EAS Nol ob 1 “tes ‏ری تال‎ a ۱ ورام و ور 

صفحه 2:
و٠‏ ۰ 9 رل ‎S717 99 979d‏ ‎o 4 ۰ ‌ ۰‏ بودجه: آینه تمام‌نمای همه برنامه‌ها و فعالیت‌های سازمان که نقش بسیار مهم و حیاتی در توسعه آن‌ها دارد. بودجه‌ریزی: فرآیند تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود است. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 3:
و واريزى: حبش منایع جدود ل ‎set (OEE‏ ‎abe‏ هر سازمان را می‌توان به گونه‌های مختلف طبقه‌بندی نمود. یکی از آنها روشی است که منابع را در ۴ طبقه قرار مى دهد: ‏*منابع انسانی» که به آن سرمایه گویند» نه منبع؛ *منابع مالی؛ ‏*منابع فیزیکی؛ ‏*منابع اطلاعاتی. ‎ ‏كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 4:
و ‎eho Liu‏ كرود ل از 1 7 ا جدود 3 ذات تمام نظام‌های بودجه‌ریزی بدلیل وجود منابع محدود و نیازهای نامحدود. میبایست میان نیازها «اولویت‌بندی» صورت گیرد. پس سندی تحت عنوان "بودجه" که در آنن هیچ اولویتبندی میان نیازها صورت نگرفته و فقط شیوه تخصیص منابع به نیازها آورده شده است. در واقع سند بودجه نیست. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 5:
Noe در بودجه‌ریزی به نحوه و شیومی تحصیل درآمدها پرداخته نمی‌شود. ممکن لست منابع ما از گنجهای زیرزمینی بدست آمده باشند و یا حاصل فروش سال قبل و یا سود سرمایه‌گذاری ما و یا هدیه و یا مانند آن باشند؛ چنین مسئلهای در بودجه‌ریزی مطرح كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 6:
سس ۴ ۰ 7 wd Cle Skyy ‏لى‎ (2 ۰ ۰ دس 4 در بودجه‌ریزی لازم است به منظور اعمال مدیریت موّثر بر متابع ۴ كانه مذكور تمامی آنها را تبدیل به مقیاسهای کمی نمود. در واقع چنین قاعدهای تفسیر این عبارت معروف مدیریتی است: «هر پدیدهای را که نتوانانداهگیری کرد نمی‌تون مدیریست ‎hy MOS‏ مثال ارزش مالی منابع انسانی سازمان را به صورت «نفر-ساعت» نشان می‌دهند. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 7:
Soe A ۰ پرداختن به اهداف و راهبردهای سازمانی. **نششان دادن مفهوم مالی برنامه‌ها و شناسایی منایع مورد نیز برای اجرای ‎easly‏ **بدست آوردن معیارهای سنجش, نظارت و کنترل نتایج در مقایسه با برنامه‌ها. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 8:
۵ a 4 ‎‘et We. wy‏ و ‎of‏ سرت! ۰ ۰ وو ‏برخورد سلیقه‌ای با نظام‌های مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح نیست. به- عنوان مثال نمیتوان صرفا به دلیل سلایق مدیر, نظام بودجهریزی را ۶ تغيير داد. 4 نكته مورد غفلت ماجرا آن است كه ابتدا بليد نيازى در مجموعه ايجا شود آنگاه متناسب با آن نياز يك رويكرد مديريتى جديد به كار ' كرفته شود. ‏بنابراین مبنای تهیه و تکمیل ابزارهای مدیریتی, نيازهاى ‏مدیران است. ‏کارکاه برع ری ای ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 9:
ودح ردي کرام اب اما ای را كن سل ‎i‏ وه نظريدى اوك: كنترل و نظارت بر اموال عمومى ومالياتها. نظريدى دوم: مديريت بهينه مالى و كاهش هزيندها. نظریه‌ی سوم: ایجاد ضمانت اجرایی برای برنامه‌های توسعه. نظريدى جبارم: ارتقاء کارایی و اثربخشی مدیریت. نظریه‌ی پنچم: مدیریت عملکرد فعاليتها. WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 10:
‎ais ut ew JE ty‏ ری ‏نسل اول: نظام‌هایی هستند که وظیفه اصلی بودجه در آنهاء کنترل‌کنندگی است. به عبارت دیگر بودجه یعنی کنترل و نظارت بر اموال عمومی و ماليات‌ها, ‏نسل دوم: نظام‌های بودجه‌ریزی هستند که در آنها اهمیت ۶ بودجه به عنوان «وسیله‌ای برای بهبود مدیریت» است. ‏نسل سوم: نظام‌هایی هستند که وظیفه بودجه در آنهاء برنامه‌ریزی اقتصادی و «مدیریت عملکرد» آن برنامههاست. ‎WY yer ‏کارکاه‎ ‎ 

صفحه 11:
و ‎af‏ ‎as‏ 7 : 46 در هر نسل -نسبت به نسل قبلى- به وظايف قبلى بودجه افزوده شده است. بدون اینکه از اهمیت نقش‌های بودجه در نظام‌های پیشین کاسته شود. به عبارت بهتر و به طور کلی در هممی نسل‌های بودجه‌ریزی» -. هممی نقش‌های بودجه وجود ‎a,b‏ اما تأکید و اولویت‌بندی در هر نسل متفاوت است و دا به همین دلیل نظام‌های بودجه‌ریزی با - یکدیگر متفاوت می‌شوند. WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 12:
۳ همم سل اول: لوج وسل الى براق ‎P‏ ۰ 4 3 9 4. 4 ub ‏و‎ در سند بودجهی نظام‌های بودجه‌ریزی نسل ‎«Jal‏ مشخص میشود که اعتبارات میبایست در چه محل‌هایی و به چه میزان هزینه شود. دو سؤال اساسى در نظامهاى بودجهريزى نسل اول مطرح است: »بودجه «كجا» هزينه شود؟ که منظور از کجاء اقلام هزینه‌ای است؛ *بودجه «چقدر» هزینه شود؟ که منظور از چقدر میزان اعتبار است. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 13:
7 اقلام هزينه‌اي ‏ | |اعتبار (میلیون ریال) ۱ ‎sspazssory oasis‏ ||| 1000 ‎om‏ | توا تتزقی ۱ 200 ‎ios‏ ‏8 اجاره 100 حم ا استهلاگ ۱ 250 | ۱ آب. برق. كازء تلفن | | 150 جمع اعتبارات بودجه | 1700 WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 14:
اقلام هزينه‌اي را در قالب فصول, ردیفها و زیرردیفها دسته‌بندي مي کنند. اقلام هزينه‌اي | اعتبار (میلیون ریال) فصل 1 ‎I‏ 560 ديف 1 | 450 مین دی ‎I‏ 100 زير ردیف 2 150 ‎I SS al‏ 200 دیف 2 ‎I‏ 110 ديف 1 ‎I‏ 50 سيف2 1 60 فصل 2 | 1400 یف 1 ‎I‏ 400 ديف 1 | 130 مور ودرگ 2 270 جمع اعتبارات بودجه__ أ 1960 كركاه وود رذ ى را 

صفحه 15:
‎e‏ هه کل اول: و وحر وب | را هر | ول: ود مدای بای ‏ل و طارت حال یک سؤال مهم اين است كه يس از تصويب سند بودجه. نظارت بر عملكرد بودجه چگونه انجام می‌شود و چه ۰ ۲ ‏روش‌هایی برای این کار وجود دارد؟ ‏كركاه ودح ريرى ‎uy‏ ‎ 

صفحه 16:
کل اول: بووح وسيل اى براى لسر ‎١‏ و طارثكث **كنترل اين مسئله كه سقف هزينهى اعتبارات از آنجه كه در سند بودجه مشخص شده تجاوز نکند. **كنترل لين مسئله كه هزينه یک اعتبار به اعتبار دیگری منتفل ‏ "* نشود و یا اگر منتقل می‌شود. به صورت قاعدهمند منتقل شود. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 17:
در اين نظام بودجهريزى بودجهء برخی به دنبال کاهش بودجه و مجموعدهاى ديكر به دنبال افزليش أن هستند كه نبهايتاً انتظارات این دو گروه در نقطهای با هم تلاقی نموده و تفاهم حاصل . 3 می‌شود. به این نقطه اصطلاحاً نقطه «چانه» اطلاق میگردد. 1 ۸ كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 18:
وی ی تفام ورورزی کل | و محافظه کاری مدیران: در چنین رویکردی مدیران» بودجه را تنها در دو صورت مصرف می‌کنند: *** سند در راستای قوانین و مقررات باشد؛ میزان هزینه کرد هر ردیف» از سقف آن تجاوز نکند. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 19:
دی لظام و وی ‎of‏ ريخت و 0 آخر سال: از آنجا كه عملكرد مديران در يك سالء مبناى تعيين بودجدى سال آينده قرار مىكيرد. در يايان هر سالء بودجه را به ” دليل در محل دیگری ۰ ۶ هزينه مىشود: 5 * بدليل عملكرد يايين» بودجهى سال آيندهاش تحت الشعاع قرار نكرفته و احياناً كم نشود؛ **اين كه موقعيت حرفهاىاش زير سؤال نرود جراكه عدم صرف تمام بودجه. به منزله عدم توانمندى آن مدير تلقى خواهد شد. كاركاه لودج ريرى عمال 

صفحه 20:
/ ٠9 hid As 7 ‏ول ی طام ود ردى‎ ‏و‎ | ‏ویزگیهای خاص کارشناسان بودجه:‎ در نظام‌های بودجه‌ریزی نسل اول, کارشناسان بودجه و حسابداری حداقل در دو کار خبره می‌شوند: **اول» تونایی بالای جمع‌زدن اعداد و ارقام. ‎«pyr‏ شناسایی دقیق و تسلط کامل بر ردیف‌ها و اقلام هزینه‌ای. ‏كركاه ودح ريرى ‎uy‏ ‎ 

صفحه 21:
‎i. v4‏ ۰ این / ا الب ی اک طام 200 ل او رابطه میان بودجه‌ی مصوب و عملکرد یکی از ۳ حالت زیر است. **کسری بودجه: اگر عملکرد بیش از بودجه مصوب باشد. کسری ۶ بودجه بوجود آید که میبایست از طریق تأمین بودجه جبران شود. 1 ‎ ‎ ‏* مازاد بودجه: اگر بودجه مصوب بیش از عملکرد باشده به معنی * ناتوانی در هزینه کرد مطلوب است. ‎te ‏تراز بودجه: اگر بودجه مصوب با عملکرد برابر باشد که در حالت بودجه تراز است. ‏كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 22:
کل ووم: بو وحر ‎Slr (sles‏ صو و ‎w/a‏ ‏يس از مدتى اين نتيجه حاصل شد كه به منظور اثربخش کردن 6 هزينهكرد بودجهء بررسی دو محور «کجا» و «چقدر» کافی نیست. ۶ چرا که این دو محور حاوی «چگونگی» هزینه کرد بودجه نیستند. به اين ترتيب سند بودجهء علاوه بر ردیف (کجا و مقدار (چقدر) به . نحوه هزینه کرد بودجه (چگونه) نیز پرداخت. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 23:
Uke Glas ‏ووم: و وه‎ oer | ” ‏و‎ yt ۰ aa ۰ M ‏ماده 1 | ماده 2 | ماده 3 ماده‎ || " 3 ‏اد 5 اد 5 اد‎ ‏جمع‎ 3 3 3 3 7 | برنامه 1 برنامه 2 برنامه 3 سا سسرلج برنامه 0 | = أ WY yer ‏کارکاه‎ ale, 

صفحه 24:
7 1 ‏وت‎ fe ‏و ای طام وده ری کل‎ pe افزایش کارایی: با خرد شدن ردیف‌های بودجه‌ای» مدیریت با تأکید بر کارآیی بهبود می‌یافت چرا که میتوانست به ترکیب منلبع پرداخته و میزان استفاده از آن‌ها را نیز محاسبه نماید. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 25:
9 pe ae a nwt eb ‏ول ای‎ pe ‏چانه‌زنی:‎ ‎4 ‏مشکل چانه‌زنی در این نظام بودجه‌ریزی همچنان به قوت خود‎ ۰ نازیم ‏باقی است. چرا که هنوز اقلام هزینه‌ای تعیین کنندهی‎ بودجه هستند. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 26:
وک ای ‎shew re‏ سل و درگیری با فرایندها به جای نتایج: در حالی که مدیران در نظام نسل دوم به شدت درگیر فرآیندها هستند, مشتریان به دنبال نتایج و پیامدهای اقدامات میباشند, چرا . " که آنها «خروجی» می‌خواهند و نه «فعالیت». كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 27:
۰ 4 ‏وم‎ ‏بوم‎ yest eb ۰ ۰ 4 نظام بودجهریزی نسل دوم بر فرایندها یا همان «چگونگی» انجام کار بیش از حد تأکید مینمود و در وأقع به دنبال تحقق دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده از این طریق بود. اما مشخص شد که این کاز: راه حل متانسبی .یرای ذرمان مشبکل اثریختبی نیست: كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 28:
طام و وچ ری ‎aa‏ يوم مدیران دریافتند که باید به جای «چگونگی». بیشتر به «چرایی» بها میدادند. WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 29:
فرايند ورودى ‎١ 0 > ee‏ 5 نسل اول: ریفهای بودجه کارکه دیزی ‎WU‏ 

صفحه 30:
oo جمع هزینه‌های موجود در این نظام بودجه ریزی, با مجموع پیش‌بینی اعتباری که در اسناد مربوط به نظام‌های بودجه‌ای نسل اول و دوم بدست می‌آمد. برابر است. چرا که «میزان اعتبارات در نظام‌های بودجه‌ریزی تفاوت نکرده و فقط نوع نگاه‌ها و نگرش به بودجه متفاوت شده است.» WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 31:
7 ZB ۰ hk ‏و‎ a ‏اوح دم‎ eb bys Pal el ere ‏ارتباط میان اهداف و فعالیت‌ها:‎ ‏در لين نظام از طرفى ميان فعاليتها و خروجى اقدامات سازمان» و از‎ ‏سوى ديكر ميان مأموريتهاء اهداف و وظايف كلان آنها ارتباط‎ مشخص برقرار است به طورى كه ميزان همسويى هر يك از فعالیت‌های سازمان در راستای وظايف و يا اهداف سازمانى به دقت مشخص خواهد. WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 32:
ويل نظام بع أل 4 توجه به ييامدها: يكى ديكر از تغييرات قابل توجه نظامهاى نسل سوم نسبت به نظام بودجهريزى نسل اول و دوم را ميتوان توجه به ييامدها كه نتيجدى خروجىهاست برشمرد. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 33:
ويل نظام ووح یی کل موم ایجاد شفافيت: از نتایج برقراری ارتباط منطقی میان اهداف سازمانی» فعالیت‌ها و ردیف‌های بودجه. ایجاد «شفافیت» در سازمان است. بدین معنا كه كليه فعاليتهاى سازمان از حللت مبهم و كلى خارج شده و قلبل 7 5 اندازه‌گیری و بررسی می‌شوند. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 2 

صفحه 34:
کم م ۰ ‎j‏ ‏ول طام وج ریژی کل موم انقلاب قانون زدایی: در نظامهای بودجهریزی نسل سومء متصدیان بودجه دیگر کاری به فرایندها نداشتند و به همین دلیل انقلاب قانون و مقررات‌زدایی ایجاد شد. در واقع پرداختن به «چگونگی»ها به خود مدیران تفویض و در مقلبل پاسخگویی در مورد «چرلیی»‌ها از آنها مطالبه كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 35:
‎bE:‏ وج ری کل موم ‏پاسخ گویی به همراه پاداش و مجازات: ‏در چنین شرایطی میتوان برای مدیری که خلاقیت و نوآوری به ‎ ‏خرج میدهد. فرآیندها را درست تدوین مینماید و همچنین ترکیب منابع را به درستی انتخاب و در آلن فعالیت صرفه‌جویی مالی ۰ 5 میکند» یک نظام انگیزشی طراحی کرد. 1 ‎۱ ‎WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 36:
ويل نظام بس كل ‎pa‏ تغيير در نظارت: در نظام بودجهريزى نسل سوم اندازه گیری پیامدها و خروجی‌ها , محوریت پیدا کرده و دستگاههای نظارتی بر تحقق خروجیها و پیامدهای از پیش تعیین شده برای هر قسمت تأکید میورزند. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 37:
ثم رين ‎JF‏ ای طاات ‎woe‏ بزی ی بودجه‌ریزی بودجه ریزی هزیته ای بودجه ریزی برنامه ای بودجه ریزی عملیاتی میتنی بر کترل ينو ديرت برنامه ريزى اقتصادی تمرکز بر | سوّال اصلی ورودی‌ها | جقدر؟ كجا؟ فرایندها جكونه؟ . شاخصهاى عملكرد هزینه ای Se sha ‏اقلام‎ عملیاتی اقتصادی WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 38:
7 بو وى ل ‎FIs‏ ‏او مهمترین دلایل: ***افزايش بیست درصدی سالیانه بودجه دانشگاه. **تأكيد بر محل و ميزان هزينه كردها (كجا؟ جقدر؟). پدیده چانهزنی. 9 jes افزایش هزینه کردها در پایان هر سال. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 39:
5 5 oe of? ‎eb‏ ظام لودج ری از ‎uf”‏ او ‏م دی ‎“J‏ ‏کل دوم برنامه محور کردن بودجه ریزی در تمامی قسمتهای دانشگاه: این به معنای اضافه شدن محور سوم یعنی چگونگی ۰ * هزینه کرد در معاونت ها و ادارات تابعه دانشگاه است. : بنابپلین با اضافه شدن محور سوم» قللب بودجه ریزی در دانشگاه به قالب ماتریسی, تغییر شکل خواهد داد. ‎WY yer ‏کارکاه‎ ‎ 

صفحه 40:
۰ oe ۰ ‏وحم‎ I Gu ‏طام و وج‎ BI ale ۵ مرحله اول: استخراج ردیفهای برنامه ای تمامی قسمتها. ** مطالعه و بررسی ردیفهای برنامه ای بودجه سالینه دولت. ** مطالعه و بررسی ردیفهای برنامه ای در سایر دانشگاهه. *مطالعه و بررسی مأموریت و اهداف كلان هر كدام از قسمتها. *#*مطالعه و بررسی شرح وظایف هر کدام از قسمتها. **استخرج ردیفهای برنامه ای هر کدام از قسمتها. WY yer ‏کارکاه‎ 

صفحه 41:
5 ۰ ot ‏و‎ 2 ais ‏طام‎ eG) al 0 مرحله دوم: تعامل اوليه با مديران برنامه ريزى معاونتهاى دانشگاه. ۴ ارائه توضیحات اجمالی درباره ضرورت ردیفهای برنامه ای. **جلب نظرات و ايده های لازم جهت تکمیل ردیفهای برنامه ای .. استخراج شده. + *اصلاح و تکمیل ردیفهای برنامه لی هر کدام از معاونتها. كركاه ودح ريرى ‎uy‏ 

صفحه 42:
گس 0 ۳ ‎Cl wl?‏ طام و دح بری دا و مرحله سوم: تعامل مستقيم با دفاتر و ادارات زيرمجموعه معاونتها و ساير © ادارات کل دانشگاه پیرامون تغییر در نظام بودجه ریزی دانشگاه. = برگزاری جلسات با مدیران دفاتر برنامه ریزی دانشگاه. **حضور مستقیم کارشناسان دفتر برنامه و بودجه در هر کدام از معاونتها و ادارات كل دانشگاه. ***انجام تغييرات و اصلاحات لازم با توجه به نظرات و پیشنهادهای مطرح.-* شده از سوى مديران؛ کارکنان و کارشناسان در فرآیند ارتقاء نظام بودجه ریزی دانشگاه. ‎se‏ ‏کارکاه ووع ری ‎BV‏ 

صفحه 43:
‎Cul op‏ ام وا رری وا ‎ ‏مرحله چهارم: بودجه ریزی سال ۱۳۸۹ با توجه به نظام بودجه ریزی نسل: دوم 2 ‏**ارائه فهرست هزينه های هر قسمت به تفکیک ردیفهای برنامه ای. **تکمیل کاربرگهای طراحی شده در معاونت طرح و برنمه با توجه به ویژگیهای نظام بودجه ریزی نسل دوم ‏**تعامل مستمر میان هر کدام از قسمتها با معاونت طرح و برنامه و دفتر برنامه و بودجه پیرامون مراحل مختلف بودجه ریزی ‏ادامه تعاملات هر کدام از قسمتها با دفتر برنامه و بودجه طی سال ‎۸٩‏ ‏کارکاه برع ری ‎WU‏ 

صفحه 44: