صفحه 1:
صفحه 2:
بسم الله الرحمن الرحیم
صفحه 3:
کتاب الگوهای یادگیری (ابزارهایی برای
تدریس)
* بروس جویس
امیلی کالهون
دیوید هاپکین
ترجمه:
دکتر محمود مهرمحمدی
دکتر لطفعلی عابدی
صفحه 4:
* فصل سوم:
٠ یادگیری تفکر استقرایی
٠ تفكر استقرایی امری فطری و قانونمند
استقرایی را به شکل غیر قانونمند آموزش
فطری بشوند(هیلدا تابار1966).
صفحه 5:
الگوی استقرایی نخستین نمونه از خانواده ی
الگوهای پردازش اطلاعات است که به شرح
آن می پردازیم.
در سناریوهایی که براى اين فصل در نظر
گرفته شده اند.پنج معلم,که به حوزه های
محتوایی گوناگون تعلق داشته و با دانش
آموزان سطوح ابتدایی و متوسطه سر و کار
دارند.از فرایند تقریبا مشابهی بهره می
گیرند.در هر یک از موارد ,اهداف فرایندی با
اهداف محتوایی درس ترکیب شده اند.
صفحه 6:
8 سناریوی 1
* در یک مدرسه در هندوستان,دو گروه دانش
آموز 15 ally سرگرم مطالعه در درس ol
شناسی اند و به بررسی ساختار یک گیاه می
پردازند.یکی از دو گروه کتاب درسی را
مطالعه کرده و از راهنماییهای معلم نیز
استفاده می کند.
صفحه 7:
* معلم با استفاده از گیاهانی که در حياط
مدرسه وجود وارنجسانتتار حیات گیاه را به
دانش آموزان نشان می دهد .اين گروه را گروه
"آرائه/تمایش * من peal
گروه دوم که آنها را گروه استقرایی نام مى
دهیم بوسیله یکی از مدرسان دانشگاه دهلی
اداره مى شود .در et گام تعداد قابل
توجهی از گیاهانی که روی آنها برچسب خورده
است در أختيار این گروه قرار می گیرد.
صفحه 8:
* سپس گروههای دو نفره دانش آموزان با توجه
به ویژگیهای ساختاری ریشه.,ساقه و برگهای
این کامارم ده پم gil فى
پردازند.هرچند ماه یکبار ,گروههای دونفره
دانشر آموزان در جریان دسته بندیهای یکدیگر
قرار گرفته و تلاش می کنند تا برای هر دسته
عنوانی بيابند.
صفحه 9:
* مدرس این گروه خانم باوژا ,بعضا با استفاده
از الگوی فراگیری مفهوم به معرفی مفهومی
می پردازد که به بسط چهارچوب نظری
انجاميده و امكان دستيابى ايشان به دسته
بنديهاى ييجيده تر را فراهم سازد.
صفحه 10:
مدرس نهایتا از دانش آموزان می خواهد گونه
های گیاهی دیگری را گرداوری کنند و آنها را در
طبقه بندیهای خود جای دهند تا بدین ترتیب
میزان جامعیت طبقه بندی آنها از گیاهان
مشخص شود ۰
دانش آموزان در می یابند که اکثر گونه های
گیاهی جدید را می توانند در طبقه بندی گیاهی
خود جای دهند.هرچند که برای دربرگرفتن
برخی دیگر yb طبقات جدیدی به طبقه بندی
صفحه 11:
پس از دو هفته,هر دو گروه در آزمونی شرکت
کروند که ميزان تسل آنها را نسبت به
محتوای درس می سنجید. .این آزمون علاوه بر
سنجش دانش و معلومات “از دانش آموزان
می خواست گونه های بیشتری از گیاهان را
تجزیه و تحلیل کنند و برای ویژگیهای ساختاری
آنها تام ن[عتوانی: ) بركزيتتد.
صفحه 12:
٠ عملکرد گروه استقرایی در بخش مربوط به
دانش و معلومات,به اندازه دو برابر گروه دیگر
و در بخش شناسایی ساختار نمونه های گیاهی
نیز هشت برابر گروه ارائه/نماییش بود.
صفحه 13:
۰ سناریوی 2
۰ آقای جک ویلسون آموزگار al دوم ابتدایی در
کمبریج است.او چنین نتیجه گیری کرده است
که دانش آموزان بر مفاهیم و اصول ناظر بر
تجزیه و تحلیل آواشناختی و ساختاری تسلط
کافی ندارند.بنابراین تصمیم گرفته است
فعالیتهایی را ترتیب دهد تا در دستیابی به
مفاهیم ناظر بر ساختار واژه و بکارگیری اين
دانش در رویارویی با واژگان جدید ,به دانش
آموزان یاری رساند.
صفحه 14:
* معلم یک دسته کارت تهیه کرده که بر روی هر
کدام,یک واژه نوشته شده است.او مخصو
واژه هایی را انتخاب می کند که دارای ريشه
ی مشابه و پیشوند و پسوندهای متفاوت اند
علت استفاده از ييشوند و يسوند اين است که
به عنوان یک بخش شاخص ساختاری ,واژه ها
به راحتی قابل شناسایی باشند.
صفحه 15:
پس از اشنایی دانش آموزان با طیف متنوعی
آز واژه ها,آمو زگار از آنها می خواهد ay
گروهبندی واژه ها بپردازند.
پس از آنکو فعالیت گروهبندی واژه ها به اتمام
رسید.آموزگا ر از آنها می خواهد به گفتگو
درباره گروهها و وجوه تشابه واژه هایی که در
یک گروه قرار گرفته اند بپردازند.
صفحه 16:
٠ در مرحله ی بعدی دانش آموزان با جملاتی
روبرو میشوند که در آنها واژه های پسوند و
پیشونددار جدید بکار رفته است.از دانش
اموزان خواسته می شود با بکارگیری مفاهیمی
که تا اين مرحله آموخته اند ,سعی کنند به
معناى وازه هاى جدید برسند.
صفحه 17:
* با استفاده از مجموعه ای از واژه های
منتخب ,آموزگار به دانش آموزان کمک می کند
تا دسته بنديهاى مختلف حروف باصداء حروف
بى صدا و نيز ساختارها را كه تمام انها در
رویارویی با واژه ها ی جدید مورد نیاز آنهاست-
كردن فرصتي براى تمرين تفکر استقرایی از
سوى دانش اموزان است.
صفحه 18:
8 سناریوی 3
* طبقه بندى ميوه ها و سبزيها بر اساس تعامل
الها ها قلزات و توليد جريان برق توسط کودک
صفحه 19:
9 سناریوی 4
. طراحى و سازماندهى برنامه درسى علوم
طبیعی بر اساس فرایندهای پایه مانند ساخت
طبقات ,پیشگویی و آزمون اعتبار پیشگوییها
توسط آموزگار
صفحه 20:
۰ سناریوی 5
5 در كلاس درس مطالعات اجتماعی از دانش
آموزان خواسته شده است درباره همبستگی
میان متغیرهای مختلف ,مانند درامد سرانه ی
کشور با امید به زندگی يا سطح تعلیم و تربیت
با میزان رشد جمعیت تحقیق کنند.سپس به
مبادله ی نتایج بررسیهای خود با یکدیگر و بحث
درباره آنها بپردازند
صفحه 21:
۰بدین وسیله دانش آموزان می توانند قاره های
مختلف را با یکدیگر مقایسه و مشخص کنند که
آيا همبستكيهاى به دست آمده بطور یکسان
درباره كشورهاى متعلق به قاره هاى مختلف
صادق است يا خير.
صفحه 22:
9 سناریوی 6
۰ سبكهاى مختلف نقاشى جهره به عنوان بخ بخشى
از محتوای درس هنر به دانش اموزان ab دهم
معرفی شده است.در ابتدای امر معلم كلاس
یک برگه 24 را که حاوی تصاویر شماره گذاری
شده از انواع چهره هاست به هر یک از دانش
آموزان می دهد .تصاویر نشان دهنده ی
سبکهای گوناگون بوده و به قرون مختلف
مربوط اند
صفحه 23:
معلم دانش آموزان را وادار می کند که به
مدت 5 دقیقه به تنهایی به تصاویر نگاه
كنند.آنكّاه افراد كلاس را به گروههای دونفره
تقسيم مى كند و به هر زوج آموزش مى دهد
تا ضمن استفاده از اعداد برای گروهبندی
تصاوير ,با قرار دادن تصاويرى خاص در كنار
يكديكرءآنها را دسته بندى كنند.كروههاى
دونفره كه براى اين كار تشكيل شده اند
وير را در دسته هايى قرار داده و به هر
دسته نامى را نسبت مى دهند.
صفحه 24:
* پس از اینکه چند گروه دونفره طبقه بندیهای
خويش را به کلاس ارائه کردند معلم به هر
گروه چند تضوتر چهزه:دیگر من :دهد .آنگاه از
olin! خواسته می شود که با توجه به داده
های جدید طبقات جدید خویش را مجددا کنترل
به دانش آموزان فرصت داده می شود که داده
های جدید را در طبقات کنونی جای دهند یا
اينكه كل مجموعه ی داده ها را از نو طبقه
بندی کنند.
صفحه 25:
* بعد از اتمام این کار معلم مجددا از زوجهای
منتخب می خواهد که طبقه بندیهای خویش و
نامهایی را که برای آنها برگزیده اند,با افراد
كلاس در ميان بكذارند.معلم يس از اين
کار ,طبقات گوناگون را فهرست می کند و از
دانش اموزان می خواهد که هر طبقه ی
دیگری را که در فهرست نیامده است به آن
صفحه 26:
* در انتهای درس .معلم کلاس از دانش آموزان
می خواهد که یک طبقه را انتخاب کنند و در
درس بعدی در آن سبک به ترسیم چهره ای
بپردازند.
صفحه 27:
* تفکر استقرایی یک الگوی تدریس و یادگیری
٠ 5 سناریویی که در ابتدای اين فصل شرح داده
شد در عمل معرف الگوی استقرایی است.
الگوی تفکر استقرایی همچون سایر الگوهای
تدریس قوی و سودمند.از پییشنه ی قابل
توجهی برخوردار است.
صفحه 28:
° از زمان یونان باستان نوشته wh درباره تفکر
استقرایی موجود است و در طول سی سال
گذشته نیز اين الگو موضوع پژوهشهای متعدد
بوده است.از میان اثاری که در این زمینه
وجود دارد ,كار هیلدا تابا(1966 و 1967)برای
استفاده در كلاسهاى درس كنونى بسيار قابل
استفاده است.
صفحه 29:
۰ چرا که وی برای نخستین بار اصطلاح "راهبرد
تدریس" را وضع کرده و به الگوی تفکر
استقرایی سامان داده است بگونه ای که می
توان به سهولت در طراحی برنامه های درسی
از ان استفاده کرد.
صفحه 30:
* استفاده از الگوی تفکر استقرایی موجب م
شود دانش آموزان به گرداوری اطلاعات
يرداخته و انها را به دقت بررسی کنند.سپس
اين اطلاعات به مفاهیم تبدیل شده و دانش
آموزان کار کردن با مفاهیم را می آموزند.
صفحه 31:
* اگر گروهی از دانش آموزان بطور مداوم
درگیر فعالیتهای استقرایی باشند,چگونگی
استفاده از منایع متعدد اطلاعات را فراخواهند
گرفت؛ و نیز یاد می گیرند که چگونه از زوایای
مختلف به اطلاعات نگاه کنند و ابعاد مختلف
اشیاء و وقابع را بطور دقیق وارسی نمایند.
صفحه 32:
* مراحل الگو
* روند فرایند استقرایی از چند نوع پژوهش که
هم پوشی قابل ملاحظه ای با یکدیگر دارند
صفحه 33:
شناسایوی ک‌حوزم مطاللاتی1
گردآورجو پا للش‌اطلاعا تمرتبط با آن‌جوزو.2
لیجاد ایدم و طبقاتیاز لیده ها-3
تدوین‌فرضیه-4
أيمودنفرضيان/تبديل منشبه مهار تهاية
6-تمرین و به کارگیری عملی مفاهيم و مهارتها و
دستیابی به مهار اجرایی بر آنها بگونه ای که
برای استفاده در اختیار باشند.
صفحه 34:
مرحله 1: شناسایی حوزه
.کانونو حدود کاوش‌ولیه را مشخص‌می‌کنيم-
احطاقی انه تعسو هاییرا یه وسوم:ن باروج
.كنيم ۱
مرحله 2: گردآوری,ارائه و شمارش داده ها
معلم مجموعه داده هاعاولیه را گردآوری‌ک رده و-
.شاگردانبه کاوش‌درباره نها میپردازند
.لقلام داده ها را شمارشو نامگذارعمیک نند-
صفحه 35:
مرحله 3: بررسی داده ها
اقلام درون‌مجموعه داده ها به دقتبرسیو-
خصوصیان نها شناساییو برچسبزده میشوند
صفحه 36:
مرحله4: تشکیل مفاهیم از طریق طبقه بندی
طبقه بندعلقلام درون‌مجموعه داده ها بر اساس
ویژگی‌های‌مشترک
به اشتراکگناشتنن تایج -
مرحله 5: تولید و آزمون فرضیه ها
بر اساسدلالتهای‌ضمنیت فاوتهای‌موجود Or
.مقوله ها ببررسی‌می‌شود
.دوباره مقوله ها طبقه بندی‌می‌شوند-
از مقولاتمیت وانب رآ زمونف رضیا توتبدیلآنها-
.به مهارت‌هایسودمند بهره گرفت
صفحه 37:
مرحله 6: تحکیم و انتقال
.جستجوعداده های‌جدید در مواد و منابه مرجع -
.لیجاد ترکیباتب دیع با استفاده از مقوله ها-
.تبدیلم قوله ها ببه مهارنها-
ارزیابیو در هم آمیختن‌مهارتها از طریقت_مرینو-
.به كاركيرى
صفحه 38:
چگونه دانش آموزان را در فعالیت
استقرایی درگیر 0
تابا حركات تدريس را در قالب تكاليفى كه به
.دانش آموزان محول می شود, ابداع كرده است
برای مثال:از دانش آموزان خواسته می شود داده
wh را در مورد درآمد سرانه و رشد جمعیت 12
کشور از هر یک از مناطق اصلی جهان ملاحظه
کرده و شباهت کشورها و همبستگی آنها را نشان
.دهند
معلم با طرح سولاتی دانش اموزان را از یک
.مرحله به مرحله بعدی هدایت می کند
صفحه 39:
پژوهش
ال نمر(1979)استفاده از روش اکتشاف برای آموزش
زیت اقتاسی,دو سطح دبيرستاق:و كالم :ها
بردرمن(1983)استفاده از روش اكتشاف در حوزه علوم
طبيعى در دوره ابتدايى
هیلاکس(1987) استفاده از روش اكتشاف در حوزه
نگارش
پژوهش‌ها نشان‌می‌دهند: برنامه هایدرسیمتکیبه -
رویکرد اکتشافی زمینه تحریکو رشد تفکر در موضوعات
دیگر را ف راهم میاورد. مثا لپ ژوهشاسمینتشان‌داد
آموزش‌تفکر در برنامه درسی‌هنر موجبهستاوردهای
.مثبتیدر آموزش‌مهارت‌هاعبایه شده است
صفحه 40:
آثار مستقيم و غير مستقيم الكوى تفكر استقراي
صفحه 41:
صفحه 42:
صفحه 43: