پاورپوینت فارماکوویژیلانس

صفحه 1:
فارماکوویژیلانس و گزارش دهی عوارض ناخواسته داروها دکترابررهیم ابراهیمی -دار وساز ۳ 

صفحه 2:
Pharmacovigilanc — = 

صفحه 3:
ل 0ك دانش و فعاليتهاى مرتبط با bs ‏از‎ 

صفحه 4:
اهداف فارماکوویژ بلانس 5 تشخیص سریع عوارض و تداخلات دارويي ناشناخته ۲ تشخیص افزایش در فراواني وقوع عوارض داروبی ” شناسابي ريسك فاكتورهاي بروز عوارض دارویی 7 تعیین میزان خطر عوارض داروبی 7 حفاظت از بیماران در برابر عوارض دارویی ‎v‏ 

صفحه 5:
[۱ ere از فرآورده‌هسای دارویی» ارزیسابی و تعصیین ارتباط ميان زیان و فواید مصرف داروهای موجود در بازار و Benefit—Risk Assessment 

صفحه 6:
‎ise ead‏ ار ییا یر عط ‏العم ‎ 

صفحه 7:
lasting improvement Course completely cures DURATION transient) 

صفحه 8:
اهمیت ۸11 <کاهش اعتماد بیماران به کارکنان حرف پزشکي <افزایش آسیب به بیمار “افزايش مرك و مير <بيامدهاي اقتصادي 

صفحه 9:
اهمیت ۸11 پس از بیماری‌های قلبی» در ابالات متحده است. پس از بروز ۸121۴ بیماران به طور متوسط 8 تا 12 روز بیشتر در بیمارستان می‌مانند و ابن آنها در بیمارستان و ADO oo ‏را افزايش‎ 

صفحه 10:
اهميت عوارض ناخواسته داروبي در بيمارستان بهويزهدر سريع 41015 و بیمارستان ها دارای اهمیت زیادی است. زبرا تشخیص و 

صفحه 11:
۶۷۵ ۵۲, 0۳2۳۵11 ‏و0۳1 ۷۷/۵ 0۳و لاک‎ 521107 /s in developing countries (IRAN) * They often have older, cheaper drugs which may be ‏.ع أكلامغ عزمممر‎ Health professional have less opportunity for post- = graduate education on clinical pharmacology. Useful,easily available, balanced information on adverse effects and their management is absent or * not enough. Cama ce Tuy 

صفحه 12:
mest 0 ‏له‎ "Geriatric patients Gece 0 mese tt ۳ ‏ا‎ laa ity ‏مان‎ ee 0 ‏م‎ multiple drugs "Theophylline ae Stans agents and 9 

صفحه 13:
Alphabetic classification of types of adverse drug effects Examples Hypoglycemia due to insulin injection Bradycardia due to B adrenoceptor antagonists Hemorthage due to anticoagulants Anaphylaxis due to penicillin ‘Acute hepatic necrosis due to halothane Bone marrowr suppression by chloramphenicol latrogenic Cushing's syndrome with prednisolone (Orofacial dyskinesia due to phenothiazine tranquilizers, Colonic dysfunction due to laxatives Second cancers in thase treated with alkylating agents for Hodgkin's disease Craniofacial malformations in infants whose mothers have taken isotretinoin Clear-<ell carcinoma of the vagina in the daughters of women who took diathyistilbestral during pregnancy Unstable angina after § adrenoceptor antagonists are suddenly stopped ‘Adrenocortical insufficiency after glucocorticosteroids such as prednisolone are stopped Withdrawal selzures when anticonvulsants such as phenobarbital or phenytoin are stopped Definition Adverse effects that are known to occur from the pharmacology of the drug, and are dose: related, They are seldom fatal and relatively, Adverse effects that occur unpredictably and often have a high rate of morbidity and ‘mortality. They are uncommon ‘Adverse effects that only occur during prolonged treatment and nat with single doses ‘Adverse effects that occur remote from ‘treatment, either in the children of treated patients or in patients themselves years after treatment Adverse effects that occur when a drug is stopped, especially when itis stopped suddenly so-called withdrawal effects) Type Type of effect ‘Augmented pharmacologic effects Bizarre effects Chronic effects Delayed effects End-of-treatment ‘effects ۸ Fig.6.4 An alphabetic classification of adverse drug effects. 

صفحه 14:
راه هاي شناسايي عوارض ناخواسته داروبي <مطالعات حيواني < کار آزمايي هاي باليني <مطالعات اپيدميولوژيك * گزارشات داوطلبانه * مطالعه کوهرت ۳ * مطالعه شاهد موردی 

صفحه 15:
Olisical developwedt oP wediciues ‘Chase TH ‏مس سر 60۵ وت سح‎ ادق باصي سناد ۱ ee) eres ۳ S یط سس اد میسن Qevelopwest + Peet Reuters —> 

صفحه 16:
Rule of 3 There is 95% chance of observing one occurrence of an event in a population 3 times the size of event's frequency If a frequency of an adverse ‏إن‎ 110006 aa @ 1) ‏ااا‎ 

صفحه 17:
ا 120003-00 ی eRe olg 36000*4=144000 

صفحه 18:
Some drugs cause ‏ا‎ ‎ADRs at very low frequencies ۱2/5 7 ed ,n_20,000 patients 1 removed from the market in 1998, less than 1 year after it was .(introduced 

صفحه 19:
U.S. FOOD & DRUG ل ‎TossccaProauts‏ ومسي وس يم وس م وس وص ‎ ‎FDA warns about increased risk of ruptures or tears in the aorta blood vessel with fluoroquinolone antibiotics in certain patients ‎ ‎ ‎“This information isan update tothe FDA announcement issued on May 10, 2017 ‎Safety Announcement ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎[12-20-2018] AUS. Food and Drug Acmnistation (| ‎ ‎ota. These teas, caled sath. They can oceur wit fuoroquinotones f ‎oF up ‎ ‎ 

صفحه 20:
U.S. FOOD & DRUG Perinat Topacco Proaues| teas Doacas | RaaistionminingPrecucs | vaccine, stooa 4 ssioies Drugs FDA reinforces safety information about serious Drug Mand statements low blood sugar levels and mental health side ence. effects with fluoroquinolone antibiotics; requires label changes = fours ¥ reer In uma @ Bow Bro Drug shots Postmarkel ‏وروت‎ Satety Announcement . [07-10-2018 ]/ne Food and Orug Acministraion arias inthe ing that fuoroquimolone antibiotics may mn blood sugar ana tain mental nal side effects. The low blood sugar levels including oma, particulary in older peoate and patents wit diab health side sugar Wve a sugar side effects and reports of at brug are Podcasts 

صفحه 21:
cael ea cy 0 Medica Docs | Ragaton-Eriting Proous | Yecnes,Biooa aioli | animal avetednary | Cosmetics | Tovacoo Posies FDA warns about severe worsening of multiple sclerosis after stopping the medicine Gilenya (fingolimod) ‎eas‏ & | سه و ۰ مسا | ديد م | معني و ‎ ‏تاد موه ‎ ‎sands ‎ ‎ ‎Safety Announcement ‎ ‎ ‎frPabenisand ‎by Orva Class‏ موه ‎ ‎jo weata tor er ‎ug Satey Podcasts ۳۵ ۱۵۵ ‎ ‏اه ‎ 

صفحه 22:
س دهى ل طلبانه <حجم نمونه بزرگ <امکان بررسي همه داروها <امکان بررسي روي بیماران سرپايي و بستري <عدم محدودیت در زمان بررسي <عدم انجام مداخله براي انجام مطالعه <ارزان بودن 

صفحه 23:
a 7 <سال 1964: معرفی فرم زرد جهت گسزارش‌دهی عسوارض ناخواسته داروبی ‎JU‏ 21370 آغاز فعالیت ها در جهت شسکل کیری مرک ز ۴ در کشور “سال 1376: ارسال نخستین گزارش‌های عارضه دارویی در قالب فرم زرد به مرکز نوپای ۸016 <سال 1377 بسذیرش بین‌المللی پسایش عسوارض داروبی توسط ۲۷۲۲0 

صفحه 24:


صفحه 25:
11101110100 

صفحه 26:
ار 1 کلیه عوارض مشاهده شده اعم از خثیف يا شدید گذرا یا پایدار <داروها (اعم از خود درمانی یا درمنهای تحت نسخه پزفك) <فرآورده های خوني <واكسن ها <«مواد حاجب در تصویربرداری های مختلف <«مواد مورد استفاده در دندانپزشکی با جراحي <ف رآورده های گیاهی محلولهای لنز يك عارضه از وجود ارتباط قطعي میسان مصرف فرآورده و بروز عارضه .بلکه 4 است. 2)خطاهای دارویی 

صفحه 27:
ROWER FUL Py WD) <tr Mee < کلیه شاغلین حرف پزشکي بخش دولتي و غيردولتي کلیه گزارش های ارائه شده به مرکز ۸121 از نظر هسویت ) ) فرد 9 مبتلا تلقی می گردد. 

صفحه 28:
ADR ‏گزارش‎ چه زمانی باید ۸118 را گزارش نمود؟ حتی الامکان بلافاصله پس از اطلاع از وقوع یک عارضه یا اشتباه دارویی حتی اگر زمان زیادی از آن گذشته باشد. كليه مشكوك به مصرف دارو بايد از وقوع به مركز كشورى ‎ADR‏ 3 معاونت غذا و داروى دانشكاه يس از تاييد مسئول فنی بیمارستان با اطلاع داده شسود و ۱ مربوطه ارسال گردد (ارسال کبی دو طرف کارت زرد به معاونت غذا و دارو). 

صفحه 29:
عوارض دارويى جدى شامل: <کلیه ی موارد منجر به مرگ <کلیه ی موارد منجر به ناتوانی و بسا نقص عضو مشخص و دائمی <کلیه ی موارد منجر به بستری شدن در بیمارستان ويا افزايش طول مدت بسترى <کلیه ی موارد منجر به نا هنجاری های مادرزادی <کلیه ی موارد تهدید کننده ‎LS‏ 

صفحه 30:
‎a>‏ زمانی شک ما به بروز +۸101 افزایش می‌یابد؟ زمانی که علائم: ‏بعد از مصرف داروی جدید شروع شوند. بس از افزايش دوز داروء ظاهر شوند. باقطع مصرف داروء برطرف شوند. ‏با مصرف مجدد داروء دوباره ظاهر شوند. ‎ 

صفحه 31:
1 چه افرادی بیشتر در معرض خطر بروز ۸(1 هستند؟ کودکان» افراد مسن و زنان باردار افرادی که جندین دارو را مصرف می‌کنند. افرادی که مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای از جمله دیابت» بیماری‌های قلبی و عروقی و نارسایی کبدی و یا کلیوی افرادی که دارای سابقه آلرژی سا واکنش ناخواسسته دارویی هستند. 

صفحه 32:
و ۱- تغیبرات در شرایط و اندازه‌گیری‌های بالینی و تست‌های آزمایشگاهی مانند: کاهش فشار خون برای مثال با اوپیوئیدها افزایش وزن برای مثال با کاربامازپین به دلیل افزایش اشتها افزايش كلوكز خون برای مثال با کورتیکواستروئیدها عوارض پوستی و تنگی نفس برای مثال با سفتریاکسون تغیبر تست‌های کبدی برای مثال با استاتین‌ها بیوپسی برای تأٌیید اختلال کبدی ناشی از داروها 

صفحه 33:
2- مشاهده برخی دستورات هشدار دهنده در پرون‌ده بیمار که می‌توانند به دلیل رخ ‎emily ADR gold‏ از حمله: 

صفحه 34:
انواع دستورات هشدار دهنده دستور 51۸7 برای تجویز برخی داروها دستور ۳1۴۱۷ برای تجویز برخی داروها به منظور درمان کوتاه مدت کاهش ناگهانی دوز به دنبال دریافت نتیجه سطح سرمی دارو دستور انجام تست آزمایشگاهی شال تجویز اپی‌نفرین. کورتیکواستروئیدهاء دکستروز ‎Ld»‏ تجویز آنتی‌هیستامین‌ها. کور تیکواستروئیدهای موضعی یا خوراکی کاهش دوز آمین AST (SGOT) ALT (SGPT) .PTT PT و 

صفحه 35:
۲ در این قسمت علالم عارضه به صورت كامل كر شود. يهتر است تشخيض دافه شده به تنهاني ذكر تكردد و به كليه علائمى كه بيمار نشان مىدهفه لشاره كرد براق مثال نوشته نشود شوك. بلكه كليه علائم فلشى از عارضه ذكر كردة. أقدام درمائى صورت كرفته يرل يرطف كردن عارضه كر كرد برأى مثال قطع مصرف دارو يا كاهش سرعت انفوزيون و تجويز داروى خاص و. ذکر شود بای مشال che et 

صفحه 36:


صفحه 37:
نحوه تکمیل فرم زرد گزارش دهي عوارض ناخواسته دارويي 

صفحه 38:


صفحه 39:


صفحه 40:
۹ 

صفحه 41:
۹ 2200 و سم ‎“a‏ png! cE 7 ‏م8‎ 

صفحه 42:
شام و ‎a on‏ نکسم در زا زا ‎SHIVER as‏ ۱ ‎winches itn,‏ ها کون رش از Ok ok os on ‏ده‎ ‎3 

صفحه 43:


صفحه 44:
دسته‌های دارویی با بیشترین فراوانی تجویز نوع Sig TP <داروهای قلبی و عروقی «خطاهای داروبی 

صفحه 45:
در خصوص تجویز بالا اشروع اثر سرع‌تر داروهای تزریقی جذب ضعیف داروهای خوراکی فقدان اثربخشی داروهای خوراکی اتوانی در دریافت دارو از طریق دهان تمايل بيماران به داروهاى تزريقي © . شرایط مزمن همچون بیماری وخیم سو تغذيه و سؤ مصرف 1 

صفحه 46:
پیشنهاد می‌شود حتی الامکان تجسویز فرآورده‌های تزريقى به موارد زیر محدود کردد: شرایط‌های جدی و تهدید کننده حیات *اتوانی در بلع «استفراغ شدید “عدم اثربخشى تجويز قبلی ف رآورده خوراکی وجود اختلالات جذب در بیمار 

صفحه 47:
۱ rey Cee] one /http://muk.ac.ir دانشكاد علوم بزشكى و خدمات يهداشتى درمانی کردستان ۱ 1 معاون غذا ودارة Vice Chancellor tor Food & Drug — Oe 

صفحه 48:
دریاره معاونت - نظارت بر دارو و داروهای مخدر . اداره نظارت پرمواد غذایی . آزمایشگاه کنترل . اطلاع رسانی . مکاتبات 7 الاك 1 رینیت آلرژیک ابه تجريك و التهاب mee | 2 توصیه های دارونی در ی | مسافرت نوروزی تغذیه در ماه مبارک رمضان. انواع اندیکاتورهای دما ‎so Daas‏ 128 زمان در بسته بندی مواد. غذایی Le ee TT ‏تا ان‎ 

صفحه 49:
عرق ‎de‏ زان جوقی هداشت: 808 عرش تخاسه درو عبارت است از نع کش زان ور قاس كه به نبال مصرف دازو وهای حول هت بیشگیری, تشم رادار قیمع ره وک برخم cow als tp ca loud GAD hay ‏لاش يراك به خدافل‎ SIS ae at eal ‏تایه مرت مت در‎ ان حرف بزشكي براى كاعش عوارض تاخواسته داروس ‎Eg‏ ‏اطبا م تاقث قلي يسوي هر يل ب ی سک داهن توالت وان نا درس ‎a «‏ مار و شبات ری شاه ده در ‌هب مر لت بررسي ناوات ار * مدا رسای تعت پوت * کت درم زد تاه ‎ADR‏ + رتم زا ماه ای ای زار ده که ADR ‏دارره‎ toe ool ‏كزارش‎ * ما 108 رسای هساو ارو ان مرک ثيث و برسي عوارض افواسته داروها ‎ADR‏ ‏ای مرک يت و بررسى موارض ‎ADR) ab cals‏ شاه دواد رتشا دزی داعم يوشكي كرفضان: 9/۴۷ « کت مزا یت حلاف رارش مادا + 0 ue pe ‏مت‎ ole ADRS ‏منت يس‎ * 

صفحه 50:


صفحه 51:


فارماکوويژيالنس و گزارش دهی عوارض ناخواسته داروها دکترابرهیم ابراهیمی-داروساز Pharmacovigilanc e التین Pharmacoفارسی+ متونVigilance مراقبت دارویی تعریف فارماکوویژیالنس دانش و فعالیت‌های مرتب ط ب ا ردی ابی ،ارزی ابی ،گ زارش‌دهی و پیشگیری از عوارض دارویی و یا سایر مشکالت مرتبط با دارو است. اهداف فارماکوویژیالنس تشخيص سريع عوارض و تداخالت دارويي ناشناخته تشخيص افزايش در فراواني وقوع عوارض دارويی شناسايي ريسك فاكتورهاي بروز عوارض دارويی تعيين ميزان خطر عوارض دارويی حفاظت از بيماران در برابر عوارض دارويی مصرف ايمن و منطقي داروها هدف نهایی فارماکوویژیالنس استفاده سالم از فرآورده‌ه ای دارویی ،ارزی ابی و تع یین ارتباط میان زیان و فواید مصرف داروهای موجود در بازار و انتخاب آگاهانه موثرترین و کم‌خطرترین روش درمانی ‏Benefit-Risk Assessment اهمیت ADR كاهش اعتماد بيماران به كاركنان حرف پزشكي افزايش آسيب به بيمار افزايش مرگ و مير پيامدهاي اقتصادي اهمیت ADR ADR پس از بیماری‌های قلبی ،چهارمین تا ششمین علت مرگ در ایاالت متحده است .پس از بروز ،ADRبیماران به طور متوسط 8تا 12روز بیشتر در بیمارستان می‌مانند و این هزینه اقامت آنها در بیمارستان و درگیری کادر درمان را افزایش می‌دهد. اهميت عوارض ناخواسته دارويي در بيمارستان تشخيص زود هنگام عوارض ناخواسته دارويي ب ه وي ژه در بيمارستان ها داراي اهميت زي ادي اس ت ،زي را تش خيص سریع ADRو خطاهاي دارو پزشكي س بب نج ات ج ان انسان ها و صرفه جويي در هزينه ها مي گردد Even more, dramatic situation with drug safety is in developing countries (IRAN) • They often have older, cheaper drugs which may be more toxic. • Health professional have less opportunity for postgraduate education on clinical pharmacology. • Useful,easily available, balanced information on adverse effects and their management is absent or not enough. • Ref:World Health Organization High risk drugs Aminoglycosides Amphotericin Antineoplastics Corticosteroids Digoxin Heparin Lidocaine Theophylline Phenytoin Thrombolytic agents and Warfarin High risk patients Pediatric patients Geriatric patients Patients with organ failure Patients receiving multiple drugs راه هاي شناسايي عوارض ناخواسته دارويي مطالعات حيواني كارآزمايي هاي باليني مطالعات اپيدميولوژيك گزارشات داوطلبانه مطالعه كوهرت مطالعه شاهد موردي Cl i n i ca l d e ve l o p me n t o f me d i ci n e s Ph a s e I 20– 50h e a l t h y vo l u n t e e rs t o g a t h e r p re l i mi n a ry d a t a An i ma l e xp e ri me n t s fo r a cu t e t o xi ci t y, o rg a n d a ma g e , d o se d e p e n d e n ce , me t a b o l i sm, ki n e t i cs, ca rci n o g e n i ci t y, mu t a g e n i ci t y/t e ra t o g e n i ci t y Pre cl i n i ca l An i ma l Exp e ri me n t s Ph a s e I De v e l o p m e n t Ph a s e III 250– 4000mo re va ri e d p a t i e n t g ro u p s – t o d e t e rmi n e sh o rt -t e rm sa fe t y a n d e ffi ca cy Ph a s e II 150– 350su b j e ct s wi t h d i se a se - t o d e t e rmi n e sa fe t y a n d d o sa g e re co mme n d a t i o n s Ph a s e II Ph a s e III Ph a s e IV Po st -a p p ro va l st u d i e s t o d e t e rmi n e sp e ci fi c sa fe t y i ssu e s Ph a s e IV Sp o n t a n e o u s Po st -a p p ro va l Re p o rt i n g Po s t Re g i s t ra t i o n Rule of 3 There is 95% chance of observing one occurrence of an event in a population 3 times the size of event’s frequency 1/10000 If a frequency of an adverse effect is 10000 10000 30000 10000 Influenza Vaccine Narcolepsy 1/12000 12000*3=36000 Only younger than 19 years old 36000*4=144000 Some drugs cause serious ADRs at very low frequencies bromfenac hepatotoxicity  ,in 20,000 patients 1 removed from the market in 1998, less than 1 year after it was .)introduced مزاياي گزارش دهي داوطلبانه حجم نمونه بزرگ امكان بررسي همه داروها امكان بررسي روي بيماران سرپايي و بستري عدم محدوديت در زمان بررسي عدم انجام مداخله براي انجام مطالعه ارزان بودن گزارش داوطلبانه فراگیر در سطح کشور ،در حال حاضر منبع اصلی اطالعات فارماکوویژیالنس می‌باشد. تاریخچه سال :1964معرفی فرم زرد جهت گ زارش‌دهی ع وارض ناخواسته دارویی سال :1370آغاز فعالیت ها در جهت ش کل‌گیری مرک ز ADRدر کشور سال :1376ارسال نخستین گزارش‌های عارضه دارویی در قالب فرم زرد به مرکز نوپای ADR سال :1377پ ذیرش بین‌المللی پ ایش ع وارض دارویی توسط WHO فرم زرد چه چیزهایی را باید گزارش نمود مواردی که باید گزارش شوند )1كليه عوارض مشاهده شده اعم از خفيف يا شديد ،گذرا يا پايدار ‏داروها ( اعم از خود درمانی يا درمانهای تحت نسخه پزشك ) ‏فرآورده های خوني ‏واكسن ها ‏مواد حاجب در تصویربرداری های مختلف ‏مواد مورد استفاده در دندانپزشكی يا جراحي ‏فرآورده های گياهی ‏محلولهای لنز جهت گزارش يك عارضه اطمينان از وجود ارتباط قطعي مي ان مص رف ف رآورده و بروز عارضه ضروري نيست ،بلكه ترديد به ايجاد عارضه نيز قابل گزارش است. )2خطاهای دارویی چه کسانی می توانند ADRرا گزارش دهند كليه شاغلين حرف پزشكي بخش دولتي و غيردولتي کلیه گزارش های ارائه شده به مرکز ADRاز نظ ر ه ویت (نام و نام خ انوادگی) ف رد گ زارش دهن ده و بیم ار مبتال محرمانه تلقی می گردد. زمان گزارش ADR چه زمانی باید ADRرا گزارش نمود؟ حتی االمکان بالفاصله پس از اطالع از وقوع یک عارضه یا اشتباه دارویی حتی اگر زمان زیادی از آن گذشته باشد. چکیده کلیه عوارض جدی مشکوک به مص رف دارو بای د طی 24ساعت از وقوع یا اطالع از عارضه به مرکز کشوری ADRو معاونت غ ذا و داروی دانش گاه پس از تایی د مسئول فنی بیمارستان با تلفن یا نمابر اطالع داده ش ود و طی 48ساعت فرم زرد مربوطه ارسال گردد (ارسال کپی دو طرف کارت زرد به معاونت غذا و دارو). عوارض دارویی جدی شامل: ‏کلیه ی موارد منجر به مرگ ‏کلیه ی موارد منجر به ناتوانی و ی ا نقص عض و مشخص و دائمی کلیه ی موارد منجر به بستری شدن در بیمارستان و یا افزایش طول مدت بستری ‏کلیه ی موارد منجر به نا هنجاری های مادرزادی ‏کلیه ی موارد تهدید کننده حیات شک به ADR چه زمانی شک ما به بروز ADRافزایش می‌یابد؟ زمانی که عالئم: بعد از مصرف داروی جدید شروع شوند. پس از افزایش دوز دارو ،ظاهر شوند. با قطع مصرف دارو ،برطرف شوند. با مصرف مجدد دارو ،دوباره ظاهر شوند. چه زمانی باید ADRرا گزارش نمود؟ چه افرادی بیشتر در معرض خطر بروز ADRهستند؟ کودکان ،افراد مسن و زنان باردار افرادی که چندین دارو را مصرف می‌کنند. افرادی که مبتال به بیماری‌های زمینه‌ای از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و نارسایی کبدی و یا کلیوی هستند. افرادی که دارای سابقه آلرژی ی ا واکنش ناخواس ته دارویی هستند. اگر ADRرخ داده باشد ،چه چیزی مشاهده می‌کنیم؟ -1تغییرات در شرایط و اندازه‌گیری‌های بالینی و تست‌های آزمایشگاهی مانند: ‏ کاهش فشار خون برای مثال با اوپیوئیدها ‏ افزایش گلوکز خون برای مثال با کورتیکواستروئیدها ‏ تغییر تست‌های کبدی برای مثال با استاتین‌ها ‏ افزایش وزن برای مثال با کاربامازپین به دلیل افزایش اشتها ‏ عوارض پوستی و تنگی نفس برای مثال با سفتریاکسون ‏ بیوپسی برای تأیید اختالل کبدی ناشی از داروها اگر ADRرخ داده باشد ،چه چیزی مشاهده می‌کنیم؟ -2مشاهده برخی دستورات هش دار‌دهنده در پرون ده بیمار که می‌توانند به دلیل رخ دادن ADRباش ند ،از جمله: اگر ADRرخ داده باشد ،چه چیزی مشاهده می‌کنیم؟ نحوه تكميل فرم زرد گزارش دهي عوارض ناخواسته دارويي نحوه تكميل فرم زرد گزارش دهي عوارض ناخواسته دارويي نحوه تكميل فرم زرد گزارش دهي عوارض ناخواسته دارويي نحوه تكميل فرم زرد گزارش دهي عوارض ناخواسته دارويي بررسی اطالعیه‌های ADR بررسی اطالعیه‌های ADR ‏FDA.GOV.IR طبق آمار دسته‌های دارویی با بیشترین فراوانی تجویز نوع تزریقی آنتی‌بیوتیک‌ها داروهای قلبی و عروقی خطاهای دارویی دالیل ارائه شده برخی پزشکان در خصوص تجویز باال دالیل فارماکولوژیک: شروع اثر سریع‌تر داروهای تزریقی جذب ضعیف داروهای خوراکی فقدان اثربخشی داروهای خوراکی دالیل مربوط به بیمار: ناتوانی در دریافت دارو از طریق دهان تمایل بیماران به داروهای تزریقی شرایط مزمن همچون بیماری وخیم ،سؤ تغذیه و سؤ مصرف الکل راهکار پیشنهاد می‌شود حتی االمکان تج ویز فرآورده‌ه ای تزریقی به موارد زیر محدود گردد: شرایط‌های جدی و تهدیدکننده حیات ناتوانی در بلع استفراغ شدید عدم اثربخشی تجویز قبلی فرآورده خوراکی وجود اختالالت جذب در بیمار به سایت معاونت غذا و دارو دانشگاه مراجعه فرمایید /http://muk.ac.ir به سایت معاونت غذا و دارو دانشگاه مراجعه فرمایید به سایت معاونت غذا و دارو دانشگاه مراجعه فرمایید با تشکر از توجه شما