صفحه 1:
تا
oe Bl al م
فصل جهارم
درس سيزدهم
مخاطب فعال با منفعل!
صفحه 2:
صفحه 3:
صفحه 4:
صفحه 5:
اين فيلم از روى يك مجموعه
رمان مصور به همین نام ساخته
۰..شده است
۱ ade
و
۱
0
ل 0
صفحات در فيلم يكسان است؟
قفاوت این در عس چیسخ؟
صفحه 6:
يك يبام در بستر مجموعداى از متن» زيرمتن و فرامنن» ال فهم و نفسیر است. خاطرنان
هست كه در فصل اول دربارة «بيام همبركرى» صحبت كرديم؟ در ابن درس يك بار ديكر از ديد
مخاطیشناسی آن مفهوم را مرورمکنم. حالا صفحات ٩۵ تا
۷ کتاب را با هم
پزوهشگران رسانه در ابتدا اعتقاد داشتند که رسانهها مئل تفنگی که «لولة جادوبی» شلیک پخوانیم.-.
مىكند. بر مخاطب تأثير قوى. فورى و مستقيم دارد و مخاطب كاملاًمنفعل است و بدون هيج مفاومتی
در برابر اين كلوله به مردن محكوم است! الان سالها از اين فرضيه غلط كذشته و اثبات شده كه
تشخيص اثر بيام. بسيار بيجيدهتر از اينها است ولی هنوز هستندآنهابی که تعامی متنهای رساای
را با چوب گلولة جادویی میرنن؛بید فت کرد که هر چند «متن) تولید رسانهای برای همة مخاطبان
يكسان است. مخاطبان ممكن اسست بر اساس دانشقبلی جریات, ارزشها و عفاه خود؛بداشت
و تفسير متفاوتى از بيام براى خود ايجاد كنند كه الزاماً همة اين تفسيرهاء درست نيست.
صفحه 7:
يك سوال بسيار ميهم!
'| دراين جند دقيقه هم
ye ‘ فيلم ديديد و هم كتاب |
خواند بد...
در حين ارتكاب
ابن دو فعل جه
تفاوتى داريد؟
صفحه 8:
آيا شما معمولا این گونه
را تماشا می کنید؟!
صفحه 9:
فیلم و کتاب چه تفاوتی با هم دارند که حالات متفاوتی در شما ایجاد می کنند؟
۳ ٩
صفحه 10:
و ی دز ۱ eo
تخیل شما در مواجهه با کتاب فعالتر است و در م نقش بیشتری
3 5 دارید.
در مقابل, در مواجهه با فیلم تموکز کمتری برای درک پیام اثر لازم دارید.
4
2-5
صفحه 11:
Ss we و
Eve Re ۱
Fenner Ci
صفحه 12:
mee Oe
2 2
و
ee PCs) 1
Pe 1
we
ERIS eee see ee
ل
صفحه 13:
و سواد رسانه اي بایه دهم
نام برده در نام درس را تعریف کنید:
صفحه 14:
در واقع ما در مسیر آموزش سواد رسانه ای چهار سطح زیر را طی می کنیم.
صفحه 15:
در اين سطوح به تدریج فعالتر و فعالتر می شویم تا از مرحله مخاطب منفعل به
alo po تولیدکننده خلاق برسیم.
تولید کننده
خلاق
مخاطب فعال
مخاطب ۳
4
yan ira
صفحه 16:
0 شير
براى اينكه ببينيد || 7
جزء کدام دسته از ۰ ea rea maa | | |
مخاطبان رسانه ها
هستید. جدول
صفحه ٩۲ کتاب را
برای خودتان پر
كنيد
با انتخا ك و بن كاده براى برآوردن لازها (دستيلى به اطلاعات, يروز
هيجانات و احساسات, تعامل با ديكوان و...) از رسالمها استفاده مک
see lS
eat eG
از ای مره نم رسد را مد ابر
ears]
همزمان با استقاده ازرسائةبه بردازش الللاعات ر تجاوب دریافت ده
عرازم
نیپ تایبدا
صفحه 17:
اکنون امتیازهای خود را محاسبه و بر اساس آن جایگاه تقريبي خود را روی بردار
زیر مشخهن کنید.
ای
شما جزء کدام دسته هستید؟
صفحه 18:
صفحه 19:
ریزی قبلی و با گزينشگري
لحظه ای از رسانه ها استفاده
کند. 5 ۷
صفحه 20:
صفحه 21:
8
يت که آگاهانه و با انگیزه
1 { مشخص محتواى مطلوب
- 5-7 خود را از ميان رسانه ها
‘ .انتخاب می کند
صفحه 22:
صفحه 23:
مخاطب :فعال به سادگی ار
رسانه ها تاثير نمى يذيرد و در
مقلبل هر پیامی آغوش خود را باز
صفحه 24:
Sareea ee aS io
حوللى دهه ,.197٠١ صاحبان رسانه ها فكر مى كردند همه
ل ا ا ا 77
همه مخاطبان تاثير حداكثرى مى كذارند.
صفحه 25:
نظریه گلوله جادویی
بر اساس لین نظریه قدیمی, رسانه مثل تفنگی که
شلیک میکند. بر مخاطب تأثیر قوی فوری و مستقیم
دارد و مخاطب کاملاً منفعل است و بدون هیچ
مقاومتی در برابر اين گلوله محکوم به مردن است!
صفحه 26:
صفحه 27:
۱
صفحه 28:
یژگی های رسانه های ؟, 7 و سرد در یک نگاه
صفحه 29:
7
صفحه 30:
صفحه 31:
یا مخاطب فعال؟
صفحه 32:
ooo 0k 120
(si) تا
در رسانه های نوین!
در رسانه های جدید مثل ON
مخاطب؟
چه بلایی بر سر مفهوم
مخاطب در این رسانه ها
آمده است؟
تاه
صفحه 33:
به نظر می رسد در عصر جدید. دیگر رابطه گیرنده و فرستنده پیام
خطی نیست...
oN
...بلکه یک رابطه تعاملی و دایره ای است
صفحه 34:
صفحه 35:
پایان درس سیزدهم
g
TNO عقاوم
هوالعلیم
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم
فصل چهارم
درس سیزدهم
مخاطب فعال یا منفعل!
یا دسته دوم؟
ا جزء
انه ه
با رس
اجهه
اید؟
ما در مو دسته
ش
کدام
دسته اول؟
...این سوال را نگه دارید! بر می گردیم
نید هید
ا ببی ح د
نج ر ضی
ستر تو
آن
کتر ا ای
م د اش
تم
از فیلس از
ی
خش را پ
ب ان
ست
وح
ϘÊÑ ÇÓÊÑäÌ.mp4
این فیلم از روی یک مجموعه
رمان مصور به همین نام ساخته
...شده است
به نظر شما برای توصیف این
سکانس پخش شده چند صفحه
کتاب باید نوشته شود؟
آیا حس شما پس از خواندن
صفحات کتاب و تماشای همین
صفحات در فیلم یکسان است؟
تفاوت این دو حس چیست؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
حاال صفحات 95تا
97کتاب را با هم
بخوانیم...
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
یک سوال بسیار مهم!
در این چند دقیقه هم
فیلم دیدید و هم کتاب
خواندید...
تماشای فیلم
در حین ارتکاب
این دو فعل چه
تفاوتی دارید؟
خواندن کتاب
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
آیا شما معموال این گونه فیلم
را تماشا می کنید؟!
یا اینگونه؟!
کتاب را چطور
مطالعه می کنید؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
فیلم و کتاب چه تفاوتی با هم دارند که حاالت متفاوتی در شما ایجاد می کنند؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
تخیل شما در مواجهه با کتاب فعالتر است و در شکل گیری پیام نقش بیشتری
دارید.
در مقابل ،در مواجهه با فیلم تمرکز کمتری برای درک پیامِ اثر الزم دارید.
ضمیر ناخودآگاه
ضمیر خودآگاه
• محل انجام فعالیتهایی که به صورت
غیراختیاری انجام میشود.
• مثل نفس کشیدن ،خرید ناخودآگاه یک
محصول بعد از بارها دیدن تبلیغ آن و...
• انجام در نیمه پایینی مغز
• مح ل انجــام فعالیـــتهایی ک ه به
صـورت اختیاری انجام میشود.
• مث ل غذاخوردن ،آب نوشیدن ،ورزش
کردن و. ...
• انجام در نیمه باالیی مغز
مغز ما به دو قسمت تقسیم میشود
در واقع مغز ما مثل یک کوه یخی است که بخش اندکی از آن روی آب است
(خودآگاه) و بخش اعظمی از آن زیر آب (ناخودآگاه).
در مواجهه با فیلم بخش روی آب مغزتان بیشتر فعال است یا زیر آب؟ کتاب چطور؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
مخاطب نام برده در نامِ درس را تعریف کنید:
ِ
حاال خودتان دو نوع
مخاطب فعال
مخاطب منفعل
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
در واقع ما در مسیر آموزش سواد رسانه ای چهار سطح زیر را طی می کنیم.
4.
ت[[ول[
ی[[د
ت[[فکر ن[[قادا[ن[ه 3.
ت[[حلیلپ[[ی[ام[هایر[سان[ه ا[ی2.
د[س[ت[رس[یب[[ه ر[سان[ه ها 1.
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
در این سطوح به تدریج فعالتر و فعالتر می شویم تا از مرحله مخاطب منفعل به
مرحله تولیدکننده خالق برسیم.
تولیدکننده
خالق
مخاطب
هوشمند
مخاطب فعال
مخاطب
منفعل
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
برای اینک[ه ببینید
جزء کدام دسته از
مخاطبان رس[انه ها
هستید ،جدول
صفحه 92کتاب را
برای خودتان پر
کنید
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
اکنون امتیازهای خود را محاسبه و بر اساس آن جایگاه تقریبیِ خود را روی بردار
زیر مشخص کنید.
45
30
15
0
شما جزء کدام دسته هستید؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
گزینشگری
نفع گرایی
قصدمندی
و
انتخابگری
مقاومت در
برابر تاثیر
ویژگی های
مخاطب
فعال
درگیری
-1
گ زی
نش گ
ری
مخاط[ب فعال م[ی توان[د ب[ا برنامه
گزینشگری
ِ
ریزی قبل[ی و ب[ا
لحظ[ه ای از رس[انه ه[ا استفاده
کند.
2
نفع
گر
ایی
مخاطب فعال
برای رف[ع نیازها و
رس[یدن ب[ه منافع
مشخصش از
رس[[انه استفاده
میکند.
-3انت
خاب گری
مخاط[ب فعال کس[ی است
ک[ه آگاهان[ه و با انگیزه
مشخص محتوای مطلوب
خود را از میان رس[انه ها
.انتخاب می کند
4
-در
گی
ری
مخاط[[ب فعال کسی
اس[ت ک[ه م[ی تواند میزان
درگیری خود ب[ا رس[انه ها
را مدیریت کند.
Oدر
قاومت
-5م
بر تاثیر
بر ا
مخاط[ب فعال ب[ه سادگی از
رس[انه ه[ا تاثی[ر نمی پذیرد و در
مقاب[ل ه[ر پیامی آغوش خود را باز
نمی کند.
بگذارید قدری برگردیم به عقبتر.[..
حوالی دهه ،1930صاحبان رسانه ها فکر می کردند همه
مخاطبان« ،منفعل» هستند و رسانه ها به طور کامل بر
همه مخاطبان تاثیر حداکثری می گذارند.
نظریه گلوله جادویی
بر اس[اس ای[ن نظری[ه قدیم[ی ،رس[انه مث[ل تفنگ[ی که
شلی[ک میکن[د ،بر مخاط[ب تأثی[ر قوی ،فوری و مستقیم
دارد و مخاط[ب کام ً
ال منفع[ل اس[ت و بدون هیچ
مقاومتی در برابر این گلوله محکوم به مردن است!
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
به نظر شما نظریه گلوله جادویی درست است؟
آیا همه رسانه ها
به همین راحتی بر
همه مخاطبان
تاثیر میگذارند؟
سالها بعد اندیشمندی به نام مارشال مک لوهان نظریه ای ارائه کرد به نامِ
گـــــرم
رسانه های
ســـــرد
ویژگی های رسانه های گرم و سرد در یک نگاه
رسانههای گرم
رسانههای سرد
• تمرکز کم مخاطب
• مشارکت کمتر مخاطب
• گیرنده به راحتی به مفهوم
دست پیدا میکند.
• نیاز به تمرکز بیشتر
• نیاز به مشارکت بیشتر مخاطب
• درگیر شدن حواس پنجگانه
مخاطب برای درک پیام.
پس برعکس آنچه نظریه گلوله جادویی می گفت...
رسانه های متفاوت تاثیرات متفاوتی بر مخاطبان می گذارند.
• حال به نظر شما فیلم ،رسانه ی گرمتری است یا کتاب؟
• بازی رایانه ای گرمتر است یا شبکه های اجتماعی؟
• در حالت عادی و شرایط برابر شما در مواجهه با «رسانه های
گرم» مخاطب فعالتری هستید یا «رسانه های سرد»؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
افزایش تمرکز و تحلیل
مخاطب برای درک پیام
ش[بکه های اجتماعی
اینترنت
سینما
تلویزیون
رادیو
عکس
روزنامه
مجله
رسانه ها
انواع
کتاب
افزایش اثرگذاری بر مخاطب
و انتقال پیام در زمان کمتر
کدام رسانه گرمتر
و کدام رسانه
سردتر است؟
بازیهای
رایانه
ای
معموال در مواجهه
با کدام رسانه
فعالتر هستید؟
یا مخاطب فعال؟
اول...
م به سوال انه ها
با رس
رگردی
ه
ب
مواجه
ستید؟
ما در
سته ه
ش
دام د
جزءک
مخاطب منفعل؟
مخاطب نوین
در رسانه های نوین!
در رسانه های[ جدید مثل
شبکه های اجتماعی شما
تولیدکننده پیام هستید یا
مخاطب؟
چه بالیی بر سر مفهوم
مخاطب در این رسانه ها
آمده است؟
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
به نظر می رسد در عصر جدید ،دیگر رابطه گیرنده و فرستنده پیام
خطی نیست...
گیرنده
فرستنده
...بلکه یک رابطه تعاملی و دایره ای است
کتاب تفکر و سواد رسانه ای پایه دهم – درس سیزدهم
حال با این نگاه جدید ،یک بار دیگر به مفهوم مخاطب فعال و
مخاطب منفعل بنگرید...
گیرنده
فرستنده
پایان درس سیزدهم