صفحه 1:
طرح جامع پیشگیری از جرانم و آسیب سای اجتماعما
آسيب شناسى اجتماعى در خانواده
صفحه 2:
صفحه 3:
se 7
مر
AGA A)
3 a 5
Pe Tojo
صفحه 4:
صفحه 5:
و ae 2 ve اي wit
در برخورد با ره آورد دنیای تکنولوژی » آثار و
٠ عواقب شومی رابه دنبال داشته است که یکی از مهمترین و شکننده ترین
عوامل بروز آسیبهای اجتماعی » معضلات » مشکلات رفتاری ۰ روحی و
روانی انسانها را میتوان در آشفتگی و فروپاشید کی خانوادهها دراثر
نابسامانی خانوادکبی و ترک رسالت تربیتی فرزندان توسط والدین
توجو کرد.
صفحه 6:
اهميت وضرورت نت > نوحه بهخانواده
قوام و نظام سلامت اجتماعى وكاهش آسيبهاى
اجتماعى و رضايتمندى از زندكى را بايد در خانواده
جست وجو نمود.
دین مبین اسلام نیز از نهاد خانواده قوىترين
حمایتها را نموده و برای حفظ و بهبود کار کردهای
آن اهمیت زیادی قائل است و با ارائه قوانین و
روشهای خردمندانه قوام و نظام تن را تضمین
" نموده است. جمهوری اسلامی ایران نیز به دلیل
" اهمیت و قداست خانواده و نقش تعیین کننده و مهم
1 ' كن در فرهنگ اسلامی در اصل دهم قانون اساسی؛
خانواده را به عنوان كانون اصلى هدايت و رشد
انسانها و عامل بيشرفت و تعللى فرهنك جامعه تلقى
مى نمايد.
صفحه 7:
از آنجایی که رفتار بشر و اساس شخصیت فرد بستگی به موقعیتها و شرایط
خاص محیطی, تربیتی و آموزشی دارد و لحظه لحظمی برنامههای زند گی
در دوران کود کی, نوجولنی وجولنی او ترسیم کنندهی مسیر آیندهی
زندگی فردی و اجتماعی او میباشند,تمامی نهادها جه یه خانوادهها و
متولیان امور فرهنگی و اجتماعی, بلید کار کرد ماسب جود رج كينها
که تضمین کنندهی سلامت جسمی
و روانى آنها بوده و مهارت زندكى كردن
مطلوب را داشته باشند. برنامهریزی نمایند. fe
&
صفحه 8:
آسیب-هایتنبیه کودکان
* بدرفتاری عاطفی
* داد کشیدن و فریاد زدن بر س رکو دکان
* تهدیدهای مختلف
* تنبیه فیزیکی وجسمی فرزندان
کود کت آسیب دیده درون . مسئول بخش مهمی از خشهنت و ظلم در
جهان است. ( برگرفته از کتاب با کشت به خانه)
صفحه 9:
] مهرورزیبه کودکت وبرقراریارتباط بااو
نیازهای کود ک. نیازهای وابستگی است یعنی نیازهایی که بر آورده شدن
آنها وابسته به دیکری است. تا زمانی که کودک را درنيابيم و از او
محافظت نکنیم »اوبه ایفای نقش خود واقف نگردیده. در بز ركسالى رفتار
وی به صورت آسیب اجتماعی بروز و نمود خواهد یافت.
صفحه 10:
آسیب شناس درخانواده
توقع بیش از توان از فرزندان
۲ بدرفتاری بسیاری از خانوادهها
۲عدم توجه و عدم وقوف و آگاهی به شیوههای ار تباطی سالم و صحیح
اعضا خانواده
نا آشنایی با خواسته ها و نیازهای کودکان » نوجوانان
"ناتوانی در فراهم نمودن کانونی گرمی وبا نشاط درخانواده
""نانوانی در شکوفایی استعداد و توانمندی فرزندان
ضروری است اولین هسته اجتماعی جامعه ( خانواده ) فضای
مناسبی را برای تمریسن زند گسی و ایجاد پختکی در فرزندان و
ایجاد مهارتهایی برای اداره اموراجتماعی توسط فرزندان فراهم
آورد .
صفحه 11:
نقشخانودهدآسیب های وان واجتماعم فرزندان
تحقیقات نشان میدهد ریشه | کثر بزهکاریها و رفتار ضد اجتماعیی
کود کان و نوجوانان از روابط نامساعد, اختلافات و نابسامانی ها و
ناسا زکاریهای زناشویی یا آسیبهایی همچون اعتیاد , طلاق و
مفاسد اخلاقی نشأت می کیرد و خانواده نقش اساسی را در بروز
انحرافات اجتماعی ایفا می کند.
صفحه 12:
پنجعامل برایداشتنیک خانواده موفق
برای داشتن خانواده ای بدون تنش و در گیری می توان مجموعه فعالیت هایی
را انجام داد که برخی از آنها عبارتند از:
زمان خاص اختصاص دهید.
ب) در هفته زمان هایی را صرف باز:
ج) به فرزندان کمک کنید |هدافی برأ تحقق بخشند.
د) در فرزندان خود این باور زا ایجاد کنید که اگر به انجام کاری متعهد باشند و فعالیت های لازم
5 برای ST عمل دا انجام دهند) هآ
.اف دست می يابند.
| در ژمیته"های مختلف (موسیقی , علوم . هنر .مد یریت» ورزش ۰
سفر و ...) تجربه کسب کنند. در این راه شما نیز ذهنی از و پذیرا داشته باشید و سعی نکنید که
خود را به فرزندانتان دیکته کنید.
صفحه 13:
:پیج عامل برلیداشتن یک خانوادمموفق
۲ سع كنيد زندك خانولاكي تا نآهنك مشخصيداشنهباشد.
الف) به گونه ای عمل کنید که روند زندگبی"شما قلبل پیش بینی باشد. زمان غذا
خوردن » خواب . تماشای تلویزیون . صحبت با هم. دید و بازدید و ... می طلبد
که قابل پیش بینی با شد. ,این امرلنکان برنامه ریزی وا به اعضاء خانواده می دهد
ادگی اختصاص دهید.
ج) به همراه خانواده
د) ارزش هاي خانواد:
مورد آن تقویت کنید.
ه) براى رفتارگژضا زوا ی قانلن شوید.
و) مسئولیت تصمیمات خوق,را بر عهده بگیرید.
صفحه 14:
هابه صورت خانوادكى به مكان هاى دينى و ما زاده)بروید.
صفحه 15:
بتجعامل برىداشتن يك خانوادهموفق
۴-درروابط خودنقش فعالیداشته باشید.
للف) در خلنه در مورد مسائل کم اهمیت و جزئی هم صحبت, کنید. و تشویق فرزندان به صحبت
کردن در مورد خود.
ب) موقعیت یا زمینه ارتباط را تغییر دهید. در محيطي امن و راحت و بدون سلسله مراتب قدرت
صحبت کنید .
ج) خودتان را با خواسته ها و نیاز چافززندقان هماهتگی 7چنید؛ اگر فرزندتان کاری انجام می
دهد عه در وهله اول برایتان قلبل در کت نیلست نبلید او زا سرّرنش کنید یا مورد انتقاد قرار دهید؛
بلکه خود رابا او ساز کار کنید . سعی کید بنهمید دید کیلآو در دل آنها چه می گذرد و سپس
بدان واکنش متناسب نشان داهید. لازمه اين عمل احترام گذاشتن متقابل به علائق
د) درباره موضوعات مهم مثل مذّمپ » سیاست و یا سائل
جامعه یا حتی خانواده صحبت کنید: العمل مى تواند
اعتماد به نفس فرزندان را تقویت و مهارت های ار تباطی
صفحه 16:
»
للف) پیش از آنکه بحران پیش آید, آماده باشید ؛ لازمه این امر آگاهی از علائم هشدار دهنده
بحران است. برخی از لین علائم هشدار دهنده عبار تند از ؛گرلیش به بزهکاری و خشونت » سوء
مصرف مواد , فشار روانی شدید . اسردکی , به خطر انداختن خو۵پا دیگران .
ب) در هر حالت سعيل كنيد آرامش خوداوا حف كنيد
ج) احتمال خطر را از Raye oe اس با پلیس و قطع رابطه فرزند با ديكرى
ممکن می شود.
د) در جهت حل مشكل عمل (مثلاً با فرزند در مورد عمل
خلافش دعوا نکنید)
ه) فاصله ها را کنار بگذارّید : از انتقاد يا متهم كردن دیگران و بی تفاوت
نسبت به مشکلات Pa ,آورید که زندگی خانواده با عضوی
خانواده در خطر است ۰ 7
قربانی بحران ارتباط برقرار کنید. | ۳
a 7۳3 5
صفحه 17:
دختر » ۱۲ ساله , دانش آموز دوره راهنملیی ؛ تک فرزند مادر او سالها پیش طلاق گرفته و دختر به
همراه پدر و نامادریش زندگی میکرده اما پس از مستی متوجه میشود امادری مشکل اخلاقی دارد
و سعی می کند او را نيزبه راه نادرست بکشلند ۰ پدر نیز بعلت اعتیاد و بیکاری وبه تبع مشکلات عدیده
اقتصادی بدون داشتن عواطف پدرلنه با نامادری همراهی می کند و در جهت رشد فساد در جامعه
تلاش مینماید. رفت وآمد افراد مشکوک به خانه پدری و اخاذی از آنها توسط والدین» چیزی بود
که دخترک را آزار میداد و در نهلیت باعث بر ملا شدن همه چیز گردید. او آنچه را در دل داشت
براى مدير
مدرسه بازكو كرد و با كمث مدير مدرسه و آموزش و برورش و نيروى
انتظامى موضوع تحت بررسى قرار كرفت و عدم صلاحيت خانواده
تأیید شد . ضمن برخهرد قانونی با خانواده , دخترک از آنها گرفته
شد و به مركز تمهدارى كود كان بى سريرست سازمان بهزيستى استان
اتعويل ارد يد
صفحه 18:
خانوادهدرسااهت ياعدم سلاهت روانم فرزندان جهنقش دارد؟
خانواده در طى نخستين سالهاى زندكى كودك بر لثر تماس نزدیک و دایمیبا او |
قابل ملاحظه ايى در شكل كيرى شخصيته و رفتار وى دارد. محيط كرم و دوستانه
خانواده که در آن پدر و مادر و اعضاي دیگر خانواده. داراي رولبط خوب و صمیمانه
هستند معمولا کود کلنی سالم. جا شخصیتی مثبت. و فعال بار می آیند که بازتاب عشق و
علاقه خانوادگی را به صورت کار و کمکت به دیگران نشان می دهند.
بر عکس, خانواده از هم پاشیده » زندگی در محیط های آلوده و منحرف کننده » PAE
acl خانوادگی و کانون سرد و بی روح و عاطفه خانواده اساس
کجروی ها را در کودکی پایه گذاری می نماید واثرات نامطلوب
بر کجروی فرزندان دارد.
صفحه 19:
کود کان محصول خانواده بی تفاوت چه ویژگی های شخصیتی دارند؟
فرزندان این گونه خانواده ها به علت عدم مواجهه با مولنع در زندگی زملنی که وارد
اه ات و
شخصیت شکننده ای خواهند داشت.
و کود کان محصول خانواده گسته چه وی ژگی های شخصیتی دارند؟
لافرادی افسرده
الامضطرب
الااحساس سرد ركمى در زندكى
61,20 اختلالات شناختی و هیجانی
0 59 رفتارهای ضد اجتماعی
صفحه 20:
ويزك هایخانوادههایکهباف زندان خودارتباط موثردارندکدامند؟
*حساس آرامش, شادی و رضایت داشته و برای خود و دیگران ارزش قایل هستند.
*دارای ذهن خلاق هستند.
*با مشاهده موفقیت ها احساس عزت نفس کرده و بر
تلاش خود می افزایند.
*نه هیجانی و نه نا امیدند.
خودشان انتظار واقعی دارند.
*به خودشان دروغ نمی کویند.
*باور دارند که مورد قبول و احترام دیگران هستند.
ت به خود صریح و رو راست هستند.
*در یکت کلام از اعتماد به نفس و عزت نفس بالایی برخوردارند.
صفحه 21:
وجودخاعاطغ درخانوادهچهآثرآته برفرزنداندارد؟
کود ک نا کام.هنگامی که می کوشد تا خود را از عدم تعادل عاطفی رهایی بخشد به طور
اخود آگاه دو راه بیشتر در پیش ندارد؛ ۱- بزهکاری ۲- روان نژندی .
eal ی فرلا و لا ل ا ريا
فائق آيد. اكر تمايلات سركوب شوند روان نؤندى» بروز مى كند
و اگر کود کت امکان مقاومت در برابر فشار محیط را از دست
بدهد و نتواند خود را ارضاء کند لاجرم دست به جنایت
می زند.
صفحه 22:
۷شفیع آبادی (۱۳۲۰) سخت گیری بیش از اندازه همراه با رفتار خصمانه را موجب
رفتارهای بزهکارانه میداند.
“احدى (VTA) متعقد است نظارت تولّم با تببین و توضیح موجب کاهش رفتار
بزهکارانه می کردد .
"بارکت (IAAT) میزان رفتار مذهبی والدین در خانواده را بر کاهش رفتار
بزهکارانه و عدم انتخاب دوستان بزهکار موثر میداند.
۲" کاردک و شیلرز (۰)۱۹۹۷ آشفتگی خانوادگی, میزان همبستگی در خانواده تكرش
والدین ونحوه اعمال نظارت والدین بر نوجوانان را با بزهکاری مرتبط دانستند.
۷ترنیز (۱۹۸۸) اظهار می دارد یکی از عوامل مرتبط با رفتار بزهکارانه میزان
احساس تعلق و وابستگی نوجوانان با والدین است.
"استاتين و همكاران ( ۰۲۰۰۰ دریافتند میزان آگاهی و اطلاع والدین از رفت
و آمدهای نوجوانان یک عامل پیشبینی کننده کار آمد و موثر در بزهکاری است.
7سیکفوس راتر و همکاران (۲۰۰4) بیان کرهند که آشفتگی و تعارض خانوادگی و
رها rl rnd] thn نوجوانان موجب رشد خشم و وشد عشم موجب رفاو
بزهكارانه نوجوانان مى كردد .
صفحه 23:
* چرایی شوه عآسیب شناس ی اجتماعهازخانواده
تنگناها نواقص و محدودیتهای محیط زند گی
عوارض واختلالات فردی و خانواد گی
ریشه تمام هنجارها و ناهنجارهای اجتماعی در نحوه عملکرد خانواده
خلاصه می شود.
لذا هر کدام از اعضای خانواده. به نقش صحیح و درست
که درزندگی لازم است داشته باشند. می بایست واقة
و آگاه شوند.
صفحه 24:
۱- آموزش درست اندیشیدن و درست فهمیدن به فرزندان.
۲- آموزش توانابی اجتماعی شدن و آشنایی با ارزشها و قوانین و مقررات
اجتماعی به فرزندان و کمک جهت تکمیل رشد اجتماعی آنها.
۳- تقویت مهارت فرزندپروری والدین و یاد گیری نظم قاطعلنه و اجرای آن
برای فرزندان.
۶- مورد توجه و احترام قرار دادن فرزندان و واداشتن فرزندان به پذیرش
خود با همه کمبودهایشان.
صفحه 25:
۵- دور داشتن فرزندان از عوامل وحشت . اضطراب . پریشلنی . دل نگرانی و
دادن اعتماد به نفس.
- آموزش مهارتهای زند گی به فرزندان کنار آمدن با هیجانات و فشارهای
روانی و استفاده از ظرفیت و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی ذر محیط
خانواده وجامعه .
۷- تقویت توانلیی درك و تجزیه وتحلیل صحیح در فرزند و ایجاد تعادل بين
آزادی و مراقبت فرزندان.
صفحه 26:
© نه و
مار ب | لیم
هرچه بیشتر وقتمان را با فرزندان خود بگذرانیم
شاهد تقویت ارتباط موثر و پایدار درزندگی
بوده و از آسیب پذیری و آسیب دیدگی
فرزندان جلوگیری خواهیم کرد و در نتیجه
خانواده ای سالم و جامعه ای امن خواهیم
داشت .
صفحه 27:
سرفصلهایآموزشی
-1ساختارخانوادهوآسيبپذيريكودكان
-2کارکردبهنجارونابهنجارخانواده.
-3ويژگيهايوالدينآسيبديدهوخانوادهنابسامان
-4عواملمؤثربربزهكارينوجوانان.
-5روشهايكاهشآسيبهاياجتماعي
:بیانموضوع
توسعهی دنیای صنعتی و غرق شدن انسانها
در معضالت و مشکالت ناشی از شرایط
موجود ،افزایش آسیبهای اجتماعی
و سردرگمی و گاهی احساس ناتوانی
در برخورد با ره آورد دنیای تکنولوژی ،آثار و
عواق7ب شوم7ی را ب7ه دنبال داشت7ه اس7ت ک7ه یک7ی از مهمتری7ن و شکننده ترین
عوام7ل بروز آس7یبهای اجتماع7ی ،معضالت ،مشکالت رفتاری ،روحی و
روان7ی انس7انها را میتوان در آشفتگ7ی و فروپاشیدگ7ی خانوادهه7ا دراثر
نابس7اماني خانوادگ7ی و ترک رس7الت تربیت7ی فرزندان توس7ط والدین
جستوجو کرد.
اهمیتوضرورتتوجهبهخانواده
قوام و نظام س7المت اجتماع7ی وکاه7ش آسیبهای
اجتماع7ی و رضایتمندی از زندگی را باید در خانواده
جستوجو نمود.
دی7ن مبی7ن اس7الم نی7ز از نهاد خانواده قویترین
حمایته7ا را نموده و برای حفظ و بهبود کارکردهای
آ7ن اهمی7ت زیادی قائ7ل اس7ت و ب7ا ارائ7ه قوانین و
روشهای خردمندان7ه قوام و نظام آ7ن را تضمین
نموده اس7ت .جمهوری اس7المی ایران نی7ز ب7ه دلیل
اهمی7ت و قداس7ت خانواده و نق7ش تعیی7ن کننده و مهم
آ7ن در فرهن7گ اس7المی در اص7ل ده7م قانون اساسی،
خانواده را ب7ه عنوان کانون اص7لی هدای7ت و رشد
انس7انها و عام7ل پیشرف7ت و تعال7ی فرهن7گ جامع7ه تلقی
مینماید.
خانوادهبنیادیترینکانونتربیت
از آنجایی که رفتار بشر و اساس شخصیت فرد بستگی به موقعیتها و شرایط
خاص محیط7ی ،تربیت7ی و آموزش7ی دارد و لحظ7ه لحظهی برنامههای زندگی
در دوران کودک7ی ،نوجوان7ی وجوان7ی او ترس7یم کنندهی مس7یر آیندهی
زندگ7ی فردی و اجتماع7ی او میباشن7د،تمام7ی نهاده7ا ب7ه ویژ7ه خانوادهها و
متولیان امور فرهنگ7ی و اجتماع7ی ،بای7د کارکرد مناس7ب خود را به گونهای
که تضمین کنندهی سالمت جسمی
و روانی آنها بوده و مهارت زندگی کردن
مطلوب را داشته باشند ،برنامهریزی نمایند.
آسیبهایتنبیهکودکان
بدرفتاری عاطفی
دادکشیدن و فریاد زدن بر سرکودکان
تهدیدهای مختلف
تنبیه فیزیکی وجسمی فرزندان
کودک آس7یب دیده درون ،مس7ئول بخ7ش مهم7ی از خشون7ت و ظلم در
جهان است.
( برگرفته از کتاب بازگشت به خانه)
مهرورزیبهکودکوبرقراریارتباطبااو
نیازهای کودک ،نیازهای وابستگی است یعنی نیازهایی که برآورده شدن
آنه7ا وابس7ته ب7ه دیگری اس7ت .ت7ا زمان7ی ک7ه کودک را درنیابیم و از او
محافظ7ت نکنی7م ،او ب7ه ایفای نق7ش خود واق7ف نگردیده ،در بزرگسالی رفتار
وی به صورت آسیب اجتماعی بروز و نمود خواهد یافت.
آسیبشناسیدرخانواده
توقع بیش از توان از فرزندان
بدرفتاری بسیاری از خانوادهها
عدم توج7ه و عدم وقوف و آگاه7ی ب7ه شیوههای ارتباط7ی س7الم و ص7حیح
اعضا خانواده
نا آشنایی با خواسته ها و نیازهای کودکان ،نوجوانان
ناتوانی در فراهم نمودن کانونی گرمی وبا نشاط درخانواده
ناتوانی در شکوفایی استعداد و توانمندی فرزندان
ضروری اس7ت اولی7ن هس7ته اجتماع7ی جامع7ه ( خانواده ) فضای
مناس77بی را برای تمری77ن زندگ77ی و ایجاد پختگ77ی در فرزندان و
ایجاد مهارتهای7ی برای اداره اموراجتماع7ی توس7ط فرزندان فراه7م
آورد .
نقشخانوادهدرآسیبهایروانیواجتماعیفرزندان
تحقیقات نشان میده7د ریش7ه اکث7ر بزهکاریه7ا و رفتار ض7د اجتماع7ی
کودکان و نوجوانان از رواب7ط نامس7اعد ،اختالفات و نابس7امانی ه7ا و
ناس7ازگاریهای زناشوی7ی ی7ا آس7یبهایی همچون اعتیاد ،طالق و
مفاس7د اخالق7ی نشأ7ت میگیرد و خانواده نق7ش اس7اسی را در بروز
انحرافات اجتماعی ایفا میکند.
:پنجعاملبرایداشتنیکخانوادهموفق
برای داشتن خانواده ای بدون تنش و درگیری می توان مجموعه فعالیت هایی
را انجام داد که برخی از آنها عبارتند از:
-1محبتوپذیرشرادرخانوادهخودایجادکنید.
ا لف) علی رغم همه مسائل و مشکالت ،به اعضاء خانواده ،وقت و زمان خاص اختصاص دهید.
ب) در هفته زمان هایی را صرف بازی و سرگرمی با فرزندان کنید.
ج) به فرزندان کمک کنید اهدافی برای خود مشخص و به آنها تحقق بخشند.
د) در فرزندان خود این باور را ایجاد کنید که اگر به انجام کاری متع7هد باشند و فعالیت های الزم
برای آن عمل را انجام دهند ،به آن اهداف دست می یابند.
هـ) به فرزندان خود امکان دهید تا در زمینه های مختلف (موسیقی ،علوم ،هنر ،مدیریت ،ورزش ،
سفر و )...تجربه کسب کنند .در این راه شما نیز ذهنی باز و پذیرا داشته باشید و سعی نکنید که
عالئق خود را به فرزندانتان دیکته کنید.
:پنجعاملبرایداشتنیکخانوادهموفق
-2سعیکنیدزندگیخانوادگیتانآهنگمشخصیداشتهباشد.
ال7ف) ب7ه گون7ه ای عم7ل کنی7د ک7ه رون7د زندگ7ی شم7ا قاب7ل پی7ش بین7ی باشد ،زمان غذا
خوردن ،خواب ،تماشای تلویزیون ،ص7حبت ب7ا ه7م ،دی7د و بازدی7د و ...م7ی طلبد
که قابل پیش بینی با شد .این امر ،امکان برنامه ریزی را به اعضاء خانواده می دهد
ب) فرصتی را برای فعالیت های تفریحی خانوادگی اختصاص دهید.
ج) به همراه خانواده خود کارهای داوطلبانه انجام دهید.
د) ارزش های خانوادگ7ی خود را ب7ه روش های مختل7ف از جمل7ه صحبت کردن در
مورد آن تقویت کنید.
هـ) برای رفتار معیار هایی قائل شوید.
و) مسئولیت تصمیمات خود را بر عهده بگیرید.
:پنجعاملبرایداشتنیکخانوادهموفق
-3رسوموسنتهاییرادرخانوادهخودبرقرارکنید.
الف) برای برگزاری جشن های مختلف تدارک ببینید.
ب) داستانهای خانوادگی تعریف کنید.
ج) رسوم خاصی را برای شام خوردن برقرار کنید.
د) برای فعالیتهای مذهبی برنامه ریزی داشته و باهم عبادت کنید.
هـ) به صورت خانوادگی به مکان های دینی و مذهبی (مسجد یا امام زاده) بروید.
:پنجعاملبرایداشتنیکخانوادهموفق
-4درروابطخودنقشفعالیداشتهباشید.
ال7ف) در خان7ه در مورد مس7ائل ک7م اهمی7ت و جزئ7ی ه7م ص7حبت کنی7د ،و تشوی7ق فرزندان ب7ه صحبت
کردن در مورد خود.
ب) موقع7ی7ت ی7ا زمین7ه ارتباط را تغیی7ر دهی7د ،در محیط7ی ام7ن 7و راح7ت و بدون س7لسله مراتب قدرت
صحبت کنید .
ج) خودتان را ب7ا خواس7ته ه7ا و نیاز های فرزندتان هماهن7گ کنی7د؛ اگ7ر فرزندتان کاری انجام می
ده7د ک7ه در وهل7ه اول برایتان قاب7ل درک نیس7ت ،نبای7د او را س7رزنش کنی7د ی7ا مورد انتقاد قرار دهید؛
بلکه خود را ب7ا او سازگار کنید ،سعی کنید بفهمید در زندگی و در دل آنها چه می گذرد و سپس
بدان واکنش متناسب نشان دهید .الزمه این عمل احترام گذاشتن متقابل به عالئق یکدیگر است.
د) درباره موضوعات مهم مثل مذهب ،سیاست و یا مسائل
جامعه یا حتی خانواده صحبت کنید .این عمل می تواند
اعتماد به نفس فرزندان را تقویت و مهارت های ارتباطی
آنان را بهبود بخشد.
:پنجعاملبرایداشتنیکخانوادهموفق
-5چگونگیمقابلهبابحرانهارایادبگیرید.
ال7ف) پی7ش از آنک7ه بحران پی7ش آی7د ،آماده باشی7د ؛ الزم7ه ای7ن ام7ر آگاه7ی از عالئم هشدار دهنده
بحران اس7ت .برخ7ی از ای7ن عالئ7م هشدار دهنده عبارتن7د از :گرای7ش ب7ه بزهکاری و خشون7ت ،سوء
مصرف مواد ،فشار روانی شدید ،افسردگی ،به خطر انداختن خود یا دیگران .
ب) در هر حالت سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید .
ج) احتمال خط7ر را از بی7ن ببری7د ،گاه7ی ای7ن ام7ر ب7ا تماس ب7ا پلی7س و قط7ع رابط7ه فرزن7د با دیگری
ممکن می شود.
د) در جه7ت ح7ل مشک7ل عم7ل کنی7د و ب7ه اشخاص کاری نداشت7ه باشید( .مث ً
ال ب7ا فرزن7د در مورد عمل
خالفش دعوا نکنید)
هـ) فاصله ها را کنار بگذارید ،از انتقاد یا متهم کردن دیگران و بی تفاوتی
نسبت به مشکالت بپرهیزید .به یاد آورید که زندگی خانواده یا عضوی از
خانواده در خطر است .
و) با قربانی بحران ارتباط برقرار کنید.
مصادیقواقعی
دخت7ر 12 ،س7اله ،دانشآموز دوره راهنمای7ی ،ت7ک فرزن7د ،مادر او س7الها پی7ش طالق گرفت7ه و دخت7ر به
همراه پدر و نامادریش زندگ7ی میکرده ام7ا پس از مدت7ی متوج7ه میشود نامادری مشک7ل اخالقی دارد
و س7عی میکن7د او را نی7ز ب7ه راه نادرس7ت بکشان7د ،پدر نی7ز بعلت اعتیاد و بیکاری و ب7ه تبع مشکالت عدیده
اقتص7ادی بدون داشت7ن عواط7ف پدران7ه ب7ا نامادری همراه7ی میکن7د و در جه7ت رش7د فس7اد در جامعه
تالش مینماید .رف7توآم7د افراد مشکوک به خانه پدری و اخاذی از آنه7ا توسط والدین ،چیزی بود
ک7ه دخترک را آزار میداد و در نهای7ت باع7ث بر مال شدن هم7ه چی7ز گردید .او آنچ7ه را در دل داشت
برای مدیر
مدرسه بازگو کرد و با کمک مدیر مدرسه و آموزش و پرورش و نیروی
انتظامی موضوع تحت بررسی قرار گرفت و عدم 7صالحیت خانواده
تأیید شد .ضمن برخو7رد قانونی با خانواده ،دخترک از آنها گرفته
شد و به مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست سازمان بهزیستی استان
تحویل گردید .
خانوادهدرسالمتياعدمسالمتروانيفرزندانچهنقشيدارد؟
خانواده در ط7ي نخس7تين س7الهاي زندگ7ي كودك بر اث7ر تماس 7نزديك و دايم7ي ب7ا او ،نقش
قاب7ل مالحظ7ه ايي در شكل گيري شخص7يت 7و رفتار وي دارد .محيط گرم و دوستانه
خانواده ک7ه در آ7ن پدر و مادر و اعضای 7دیگ7ر خانواده ،دارای 7رواب7ط خوب و صميمانه
هس7تند معموال كودكان7ي س7الم ،ب7ا شخص7يتي مثب7ت 7و فعال بار م7ي آين7د كه بازتاب عشق و
عالقه خانوادگي را به صورت كار و كمك به ديگران نشان مي دهند.
بر عكس ،خانواده از ه7م پاشيده ،زندگ7ي در محيط هاي آلوده و منحرف كننده ،عدم
مراقب7ت دقيق والدين ،ب7ي توجه7ي ب7ه ام7ر تعليم و تربيت 7فرزندانشان ،تعارض ها و اختالل
هاي خانوادگي و كانون سرد و بي روح و عاطفه خانواده اساس
كجروي ها را در كودكي پايه گذاري مي نمايد واثرات نامطلوبي
بركجروي فرزندان دارد.
كودكان محصول خانواده بي تفاوت چه ويژگي هاي شخصيتي دارند؟
فرزندان اين گون7ه خانواده ه7ا ب7ه عل7ت عدم مواجه7ه ب7ا موان7ع در زندگ7ي ،زمان7ي كه وارد
جامع7ه م7ي شون7د ب7ه خاط7ر نداشت7ن تجرب7ه كاف7ي ،ب7ه راحت7ي تس7ليم شرايط محيطي شده و
شخصيت شكننده ای خواهند داشت.
كودكان محصول خانواده گسسته چه ويژگي هاي شخصيتي دارند؟
افرادی افسرده
مضطرب
احساس سردرگمی در زندگی
دارای اختالالت شناختي و هيجاني
بروز رفتارهاي ضد اجتماعي
ويژگيهايخانوادههاييكهبافرزندانخودارتباطموثردارندكدامند؟
•احساس آرامش ،شادي و رضايت داشته و براي خود و ديگران ارزش قايل هستند.
•داراي ذهن خالق هستند.
•با مشاهده موفقيت ها احساس عزت نفس كرده و بر
تالش خود مي افزايند.
•نه هيجاني و نه نا اميدند.
•از خودشان انتظار واقعي دارند.
•به خودشان دروغ نميگويند.
•باور دارند كه مورد قبول و احترام ديگران هستند.
•نسبت به خود صريح و رو راست هستند.
•در يك كالم از اعتماد به نفس و عزت نفس بااليي برخوردارند.
وجودخالءعاطفیدرخانوادهچهاثراتیبرفرزنداندارد؟
ناکام7ی ه7ا ی7ا محرومی7ت 7های 7کودکان در ارضای نیازهای اص7لی از علل بزهکاری7
آنهاست.
کودک ناکام،هنگامی که می کوشد تا خود را از عدم تعادل عاطفی رهایی بخشد به طور
ناخود آگاه دو راه بیشتر در پیش ندارد -1 ،بزهکاری -2 7روان نژندی .
انتخاب ای7ن دو ،بس7تگی دارد ب7ه ای7ن ک7ه فشاره7ا و نيروهاي س7ركوبي كداميك بر ديگري
فائق آيد .اگر تمايالت سركو7ب شوند روان نژندي بروز مي كند
و اگر كودك امكان مقاومت 7در برابر فشار محيط را از دست
بدهد و نتواند خود را ارضاء كند الجرم دست به جنايت
مي زند.
نتایجپژوهشهایعلمیدرخصوصتأثیرخانوادهبربزهکاریفرزندان
شفیع آبادی ( ،) 1360سخت گیری بیش از اندازه همراه با رفتار خصمانه را موجب
رفتارهای بزهکارانه میداند.
احدی ( ،)1369متعق7د اس7ت نظارت توأ7م ب7ا تببی7ن و توضی7ح موج7ب کاهش رفتار
بزهکارانه میگردد .
بارک7ت ( ،)1993میزان رفتار مذهب7ی والدی7ن در خانواده را بر کاهش رفتار
بزهکارانه و عدم انتخاب دوستان بزهکار مؤثر میداند.
کاردک و شیلرز ( ،) 1997آشفتگی خانوادگی ،میزان همبستگی در خانواده ،نگرش
والدین ونحوه اعمال نظارت والدین بر نوجوانان را با بزهکاری مرتبط دانستند.
ترنی7ز ( ،)1988اظهار م7ی دارد یک7ی از عوام7ل مرتب7ط ب7ا رفتار بزهکارانه میزان
احساس تعلق و وابستگی نوجوانان با والدین است.
اس7تاتین و همکاران ( ،)2000دریافتن7د میزان آگاه7ی و اطالع والدی7ن از رفت
وآمدهای نوجوانان یک عامل پیشبینی کننده کارآمد و مؤثر در بزهکاری است.
س7یکفوس رات7ر و همکاران ( ،)2004بیان کردن7د ک7ه آشفتگ7ی و تعارض خانوادگی و
رفتار خص7مانه والدی7ن ب7ا نوجوانان موج7ب رش7د خش7م و رش7د خش7م ،موجب رفتار
بزهکارانه نوجوانان میگردد .
چراییشروعآسیبشناسیاجتماعیازخانواده
تنگناها نواقص و محدودیتهای محیط زندگی
=
عوارض واختالالت فردی و خانوادگی
ریش7ه تمام هنجاره7ا و ناهنجارهای اجتماعی در نحوه عملکرد خانواده
خالصه می شود.
لذا هر کدام از اعضای خانواده ،به نقش صحیح و درستی
که درزندگی الزم است داشته باشند ،می بایست واقف
و آگاه شوند.
راهکارهایکاهشآسیبهایاجتماعیدرخانواده
-1آموزش درست اندیشیدن و درست فهمیدن به فرزندان.
-2آموزش توانای7ی اجتماع7ی شدن و آشنای7ی ب7ا ارزشه7ا و قوانین و مقررات
اجتماعی به فرزندان و کمک جهت تکمیل رشد اجتماعی آنها.
-3تقوی7ت مهارت فرزندپروری والدی7ن و یادگیری نظ7م قاطعان7ه و اجرای آن
برای فرزندان.
-4مورد توج7ه و احترام قرار دادن فرزندان و واداشت7ن فرزندان به پذیرش
خود با همه کمبودهایشان.
راهکارهایکاهشآسیبهایاجتماعیدرخانواده
-5دور داشت7ن فرزندان از عوام7ل وحش7ت ،اضطراب ،پریشان7ی ،دل نگرانی و
دادن اعتماد به نفس.
-6آموزش مهارتهای زندگ7ی ب7ه فرزندان ،کنار آمدن با هیجانات و فشارهای
روان7ی و اس7تفاده از ظرفی7ت و پیشگیری از آس7یبهای اجتماع7ی در محیط
خانواده وجامعه .
-7تقوی7ت توانای7ی درک و تجزی7ه وتحلی7ل ص7حیح در فرزن7د و ایجاد تعادل بین
آزادی و مراقبت فرزندان.
هرچه بيشتر وقتمان را با فرزندان خود بگذرانيم
شاه7د تقويت ارتباط موث7ر و پايدار درزندگي
بوده و از آس7یب پذیری و آس7یب دیدگی
فرزندان جلوگیری خواهی7م کرد و در نتیجه
خانواده ای س7الم و جامع7ه ای ام7ن خواهیم
داشت .