صفحه 1:
صفحه 2:
بسا للع لرر]00]
P+
صفحه 3:
صفحه 4:
چایگاه درس
درس بعداز درس اصول حسابداري 0 ودر نیمسال دوم
4 حسابداري بايد گذرانده شود
صفحه 5:
صفحه 6:
مه
1 حسابداری دستی بر اين اساس Ce
صفحه 7:
صفحه 8:
ی رویدادهای مالی تکرباری میتوان ازیک
اختصاصی استفاده ١ لود 9 تسريع >
صرفه جونی شده برای
رارد استفاده دفتر
صفحه 9:
صفحه 10:
صفحه 11:
بای دفتر روزنامه فروش:
صفحه 12:
صفحه 13:
صفحه 14:
صفحه 15:
ول در دش كل و دفاتر معين |
صفحه 16:
صفحه 17:
صفحه 18:
ستونهای بدهکار:
-) صندوق: چون تمام رویدادهای مالی که نقدا وصول
مى كردند» در دفترروزنامه دریافتهای نقدی ثبت می شوند. ۰
ات نقدی فروش: برای انباشت تمام تخفیفات :
طی ماه مورد استفاده قرار میگیرد. 5
صفحه 19:
ای بستانکار :
)-حسابهای دریافتنی: مبالغ نقدی دریافت شده از هریک از
صفحه 20:
سایرحسابها :این ستون برای ثبت بستانکاروصو!
صفحه 21:
روزنامه دریافتهای نقدی :
4 رویدادهای مالی که نقدا وصول می شوند در
صفحه 22:
دفتر روزنامه پرداختهای نقدی:
تمام رویدادهای مالی ای که به صورت نفد پرداخت می
شوند در اپن دفتر روزنامه اختصاصی ثبت می شوند.
پرداختهای نقدی بابت هزینه های عملیاتی » خریدهای نقدی
کالاوپرداخنهای نفدی به فروشندگان ازجمله اين رویدادهای
نك اند
صفحه 23:
دفترریوزنامه عمومی:
صفحه 24:
ss Gath از من حدبهای
pe oe اسث ia
صفحه 25:
صفحه 26:
ل دفاتر معین با حساب های کنترل :
صفحه 27:
تغییرات در دفاتر روزنامه اختصاصی:
اساسی در طراحی دفاتر روزنامه اختصاصی
یی در زمان ثبت رویداد مالی و فراهم
صفحه 28:
از آزمایشی اهداف زیر را تامین می کند :
ی ثبت و انتقال بدهکار و بستانکار
¢ حاصل جمع مانده eh حساب های دفاتن
صفحه 29:
صفحه 30:
صفحه 31:
صفحه 32:
صفحه 33:
دفتر ریوزنامه ترکیبی:
صفحه 34:
صفحه 35:
ات در دفتر روزنامه ترکیبی :
صفحه 36:
صفحه 37:
روزنامه ترکیبی خرید و پرداخت های نقدی :
صفحه 38:
صفحه 39:
صفحه 40:
صفحه 41:
صفحه 42:
توجه استفاده کنندگان ازصورتها وگزارشهای مالی به وجوه
J sles علتهای زیر است:
)-حساب وجوه نقد از ير كردش ترين و فعالتريين
صفحه 43:
©- طى دوره مالى» وجوه نقد به دفعات به انواع داراييها با
هزینه ها تبدیل مى شود و درادامه به وجوه نقد. ١
صفحه 44:
مسئولیت های مدیریت وجوه نقد :
ریت موثر و کارآمد وجوه نقد شامل رعایت
صفحه 45:
صفحه 46:
2 كنترل داخلى وجوه نقد:
صفحه 47:
صفحه 48:
صفحه 49:
استفاده از برگ فروش نقدی:
در بعضی موسساث برای کنثرل دریافنهای نفدی حاصل از
فروش نقدی روزانه از, بررگ فروش نفدی استفاده می-
کنند.جمع برگهای فروش نقدی به عنوان مدارک اولیه ثبت
رویدادهای مالی نفدی مورد اسنفاده فرار می گیرد.
صفحه 50:
اك توت صندوق:
صفحه 51:
نقد دريافتى ان صندوق:
صفحه 52:
ر و اضافات صندوق :
صفحه 53:
صفحه 54:
تقسیم دقیق وظایف:
تفکیک دقیق وظایف در مورد وجوه نقد می توا
یط را برای سوء استفاده احتمالی فراهم کند.
ل نقدی روزانه را در دفاتر موسسه
صفحه 55:
صفحه 56:
جاری بانک :
صفحه 57:
صفحه 58:
هر برگ چک به غیر ازشماره پیاپی ومحل نوشتن تاریخ.
صدور چک دارای چهاربخش متمایزکه به صورت زیر
بانک وشعبه ای که بایستی مبلغ چک را پرداخت
صفحه 59:
صورت حساب بانك:
صفحه 60:
صفحه 61:
لا مانده حساب جاری در دفاتر دارنده حساب
صفحه 62:
مبالغی که در صورت حساب بانک ثبت گردیده ولی
)2 دفاتر موسسه دارنده حساب جاری ثبت نشده است. .
: موارد زیر است oe)
ره واریز شده به حساب جاری نزد بانک
صفحه 63:
صفحه 64:
صفحه 65:
صفحه 66:
موسسه بازرگانی سپهر
صورت مغایرت حساب جاری
00 |
دی حساب جاری موسسه xX
می شود:
به دیگران
صفحه 67:
آفزایش)کاهش(خالص
نتيجه:مانده وافعى حساب جاريى در 26/8/90 ©
جودى حساب جارى طبق صورت)(
صفحه 68:
صفحه 69:
صفحه 70:
صفحه 71:
صفحه 72:
صفحه 73:
اسناد هزینه:
اسناد هزینه ۰ به ترتیب » شماره سند.
ظیم آن » نام بستانکاران ومبلغ سند
Lisa! 2 3
صفحه 74:
دفتر صدور چک:
شکل ساده ای ازدفترروزنامه اختصاصی پرداختهای
صفحه 75:
ور دور چک دارای ستونهای متعدد برای ج شمار
صفحه 76:
صفحه 77:
صفحه 78:
و ستمزد مجموعی از جزاء
صفحه 79:
صفحه 80:
صفحه 81:
صفحه 82:
صفحه 83:
صفحه 84:
ن حقوق و دستمزد ناخالص
یک از کارکنا ۱
2
صفحه 85:
های دایره حقوق و دستمزد پس از پردازش ستاد
- لیست حقوق و دستمزد به عنوان مدارک موسسسه برای
sun ۰
صفحه 86:
پرداخت حقوق و دستمزد:
صفحه 87:
صفحه 88:
صفحه 89:
صفحه 90:
: وت فاد تن
صفحه 91:
کسور مربوط به درآمد کارکنان :
مجموع حفوق و دستمزد هر بک از. کارکنان قبل از
پرداخث در داپره حفرق ودستمزد محاسبه وکسور مربوطه
کسر ومبلغ خالص قابل پرداخت تعیین می شود کسورحقوق
و دستمزد کارکنان شامل حق بیمه » مالباث و ساپرکسور
می باشد.
صفحه 92:
حق بيمه سهم کارکنان:
کارفرماپان مکلفند ۰ حق بیمه سهم کاربکنان را از مجموع
حفوق و دستمزد ماهانه آلها کسروهمراه حق بیمه سهم خود
به حساب بانکی سازمان تامین اجتماعی واریز. نمایند. حدود
حداکثر حفوق و دستمزد ماهانه شامل کسر حق بیمه توسط
سازمان نامین اجتماعی تعیین می گردد.
صفحه 93:
ل —
صفحه 94:
صفحه 95:
مبلغ خالص قابل پرداخت :
, خالص فابل پرداخت به هر يك از كار.
کسور قالونی و ساپر کسور ذکر شده ال ج
صفحه 96:
مدارک سیستم حقوق و دستمزد:
صفحه 97:
صفحه 98:
ثبت هزینه حقوق و دستمزد در دفاتر:
صفحه 99:
صفحه 100:
صورت حساب حقوق و دسنمزد:
بر اساس اطلاعات مندرج در هر. سطراز لپست حفرق و
دستمزد که نشان دهنده جمع ناخالص حفوق و دستمزید ۰
کسور و مبلغ خالص قابل پرداخت به شکلهای مختلف نهیه
رهنگام پرداخت به عنوان صوریت حسابی که نشان دهنده
چگونگی محاسبات حقوق و دستمزد است تحویل داده می -
شود.
صفحه 101:
ارت مجموع درآمد کارکنان :
صفحه 102:
صفحه 103:
صفحه 104:
فصل هفتم
فاهيم حسابدارى
J re) و مفاهيم :
صفحه 105:
مقدمه:
اصول و مفاهیم حسابداری» مجموعه ای ازمیثافها؛قواعد »
روشهاوروبه هاپی اسث که دسنورالعمل شناساپی» پردازش
رویدادهای مالی برای تهیه صورتها وگزارش های مالی را
بیان می کندوبا گذشت زمان وتجربه موارد جدید تغيير مى-
کند و کامل می شود.
صفحه 106:
اهمیت تدوین استانداردهای حسابداری-
ت عمده تهیه و تدوین استانداردها» ایجاد ازبان
چوب مفهومی یکنواخت است که با رعا
۱ مالی از موسسات مختلف به صور
صفحه 107:
اصول پذیرفته شده حسابداری:
صورنها و گزارشهای مالی با رعایت استاندارد های
حسابداربی نهپه می شوند . صاحب نظران حسابداری
کشورهایی که سابقه طولانی در دانش حسابداری
دارند » به تدریج مفاهیم و اصول حسابداری را ندوبن کرده
اند و با رعایت آنها ۰ به صورت تقرییا یکنواخت به
اجرا در آمده اند .
صفحه 108:
از استانداردهای حسابداری:
اوكنترل دعت أصول ي' بذ
صفحه 109:
تاریخی استاندارد های حسابداری :
صفحه 110:
بقه استانداردهای حسابداری در جهان:
صفحه 111:
سابقه استانداردهای حسابداری در ایربان:
مبی وضعیت اصول حسابداری در ايران :
صفحه 112:
صفحه 113:
صفحه 114:
صفحه 115:
نوان واحد اندازه گیری رویدادهای
ول تنها وسیله اندازه گیری در
2
اى اند
صفحه 116:
صفحه 117:
صفحه 118:
اصل تحقق درآمد:
درحسابداری تعهدی ۰ سود هنگامی شناسایی می شود که
اطمیتان کافی از کامل شدن «فرایند کسب سود» hala
صفحه 119:
جب اصل تحقق درآمد » معمولاً زمانی
كه دو شرط زیر تأمين شده باشد:
صفحه 120:
ra
گیری درآمد به چهار روش صورت میگیرد:
كيرى دده در زمان فروش (روش تحو!
صفحه 121:
صفحه 122:
صفحه 123:
صفحه 124:
صفحه 125:
صفحه 126:
درصد تکمیل پیمان بصورت زیر محاسبه میشود:
صفحه 127:
اصل تطابق هزینه با درآمد:
صفحه 128:
صفحه 129:
صفحه 130:
ین اصل بید له حقایق با اهمیت و
ش مالی ارائه گردد.
صفحه 131:
صفحه 132:
صفحه 133:
صفحه 134:
مقاهیم اصول و روشهای حسابداری تقریبا در اغلب
مزسسات مذکور مشابه است ولی از نظر ویژگیها و
ترکیب سرمایه » هر یک از آنها اجرای روشهای خاص
حسابداری بربای حقرق صاحب سرمایه را می طلبند.
حسابداری حفوق صاحب سرمایه در مزسسات نک مالکی
نسبتا ساده می باشد.
صفحه 135:
بفهوم شرکت تضامنی :
) ان سه گروه عمده مزسسات تجاری شرکتها
ودو پا چند. نبا در 21
1 فعالیت خاصی تاسیس:
صفحه 136:
صفحه 137:
اكر داریایی شرکت برای تادیه تمام قروض کافی ند
صفحه 138:
سرمایه شرکت
هر یک از. شرگاء شرکت تضامنی بایستی به میزان سهم
الشرکه خود , سرمایه شرکت را تامين کند. سهم الشرکه
می تواند به صورت وجه نقد و یا اموال منقول
پا غیر منفول باشد. به موجب ماده 409 فالون
تجارت :
صفحه 139:
یکت تضامنی وقتی نشکیل می شود که نمام سرماية
الاديه و سهم الشركه غير نقدى نيل تقويم
صفحه 140:
مثترک دارابیهای شرکت:
صفحه 141:
سهم هر یک از. شرکاء هنگام انحلال شرکت
تضامنی از دارابیها بر اساس مانده حساب سرمایه
آنها نعبین می شود.
صفحه 142:
مسئولیت نامحدود:
طلبکاران از شرکت می توانند برای وصول طلب خود به
هر یک و یا تمام شرکاء مراجعه کنند. مسئولیت هریک از
شرگاه در برابر بدهیهای شرکت محدود به سهم الشرکه آنها
نيست يعنى هر یک از شرکاء درمقابل تمام بدهیهای شرکت
مسئولند.
9
صفحه 143:
صفحه 144:
صفحه 145:
تفسپم سود و زبان:
تفسیم سود و زبان در شرکنهای تضامنی به نسبت سهم
الشرکه آنها است . مگراینکه در شرکتنامه ترتیب GIP
مقرر شده باشد. در صورنی که بر اثر زیان سهم الشرکه
شرکاء کم شود مادام که این کمبود جبران نشده» تقسیم سود
بین شرکاء ممنوع است.
صفحه 146:
ورود و خروج شریک:
در شرکت تضامنی هیچ یک انز شرکاء نمی تواند سهم خود
را به دیگری مننقل کند مگر با رضایت تمام شرگاه. انتقال
سهم الشرکه به دیگر شرکاء یا افراد خارج از شرکت برای
خروج از شرکت ممکن نیست مگر با موافقت ساپر شرکاء.
صفحه 147:
اتحلال شرکت:
انحلال شرکت تضامنی بر اساس مواد 09 و499
قالون تجارت انجام می شود.به موجب مواد فوق شرکت
تضامنی در موارد زیر منحل می گردد:
وقتی که شرکت مقصودی را که برای آن تشکیل شده بود
انجام داده یا انجام آن غیرممکن باشد.
ee
صفحه 148:
© وقتى که شرکث برای مدث معبنی LSS شده
و مدت منقضی شده باشد.
OD درصورتی که شرکت ورشکست شود.
“© در صورتی که یکی از شرکاء به دلایلی
انحلال شرکث را ال دادگاه Lali کند ودادگاه دلاپل
را موجه دانسته و Sa به انحلال بدهد.
صفحه 149:
در صورت فوت يا محجوریت یکی از شرکاء ضمنا به
موجب ماده 99 و EO قانون در اين موارد بقاء
شرکث به رضایت ساپر شرگاء وفائم مقام شرپک مثوفی پا
محجور خواهد بود.
در صورت فسخ شرکتنامه
© در صورت موافقت سایر شرگاء
صفحه 150:
حسابداربی شرکنهای تضامنی:
فقط حسایداری حقوق صاحب سرمایه در مزسسات تک
مالکی با حسایداری حقوق صاحبان سرمایه در شرکتهای
تضامنی به دلبل نعدد سرمایه گذاران متفاوت است.
صفحه 151:
حسابداری شرکتهای تضامنی:
می دانیم که حسابداری شرکنهای تضامنی مشابه حسابداری
مزسسات تک مالکی است. فقط حسابداری حقوق صاحب سرمایه
درمزسسات تک مالکی باحسابداری حقوق صاحبان سرمایه در
شرکنهای نضامنی به دلیل تعدد سرمایه گذاران منفاوت است.
صفحه 152:
صفحه 153:
صفحه 154:
صفحه 155:
مايه كذارى شركاء:
قانون تجارت سهم الشرکه هر
رت وجه نفد و با اموال منفوا
صفحه 156:
سهم الشرکه نقدی:
در صورئی که سهم الشرکه شرگاه به صورت وجه نقد
نادپه شده باشد حساب صندوق (بانک)معادل جمع سرمایه
شرکت بدهکار و حساب سرمایه هر یک ازشرکاء بستانکار
می گردد.
صفحه 157:
سهم الشرکه غیر نقدی:
اگر نمام پا بخشی از سهم الشرکه هن بک از شرگاء
از طریق دارایپهای خبر نفدی نادبه شود که در
قانون تجارت به آورده غیر نقدی معروف است مطابق
(EG ah فانون مذکور باپسنی با مواففت شرگاه
ارزیابی شود.
صفحه 158:
به موجب اصول متداول حسابداری ارزیابی آورده غیر-
نقدی شرکاء به معنی نعبین ارزش منصفانه بازار. آنها
استمبالغی که بابت ارزش آنها در دفاتر شرکت تضامنی
ثبت گردیده مبالغ ارزیابی شده و مورد توافق دو شریک
می باشد.
صفحه 159:
حساب برداشت شرکاء:
برای هر یک ازشرکاء یک حساب به نام حساب برداشت
در دفثر کل شرکت افتناح مى شود .وجوه نفد و پا ساپر
داراییهایی که شرکاء طی دوره مالی برای مصارف
شخصی استفاده می کنند دربدهکاراین حساب ثبت می گردد.
صفحه 160:
ن دوره مالى يس ازتقسيم سود شركت تضام
) در بستانكار حساب سريمايه هن يك از
برداشت به حساب سرمايه آنها.
صفحه 161:
بستن حسابهای موقت در شرکتهای تضامنی:
در شرکتهای تضامنی مانند مزسسات تک مالکی در پایان
دوره مالی حسابهای سود و زبانی (موفت) به حساب
خلاصه سود و زیان منظور و سود يا زیان شرکت تعیین
می شود.
صفحه 162:
صفحه 163:
صفحه 164:
صورت حساب سود و زیان شرکتهای تضامنی:
شکل و روش تنظیم صورتحساب سود و زیان در شرکتهای
تضامنی مشابه مزسسات تک مالکی است با ابن تفاوت که
در انتهای صورتحساب سود وزیان شرکتهای تضامنی نحوه
تفسپم سود و زپان بین شرگاء نشان داده می شود.
صفحه 165:
صورت حساب سرماپه شرگاه:
در شرکتهای تضامنی در پایان سال مالی صورت حساب
مرمایه شرکاه که تغبیرات ایجاد شده در سرمایه هر یک
ازآنها را به تفکپک نشان می دهد نهپه و معمولا همریاه
ترازنامه و به عنوان صورت ریز قسمت سرمایه ترازنامه
ارائه می شود.
صفحه 166:
ماهیت سود متعلق به هر یک از. شرکاء شرکتهای تضامنی
مشابه مزسسات نک مالکی معمولا ترکیبی از عرامل عمده
زیر است:
4 بایت جبربان خدمات فردی که توسط هر یک از شرگاه به
شرکت نتصامنی ارائه شده است,
باب جبران سود تضمین شده سرماپه هر یک از
.كا يه شرکت تضامتی ارانه شده است.
صفحه 167:
د جبران خدمات فریدی که توسط هر یک از شركاء به
صفحه 168:
بایت ریسک سرمایه گذاری شرکاء
صفحه 169:
میزان سرمایه هر یک از. شرکاء نیز ممکن است با میزان
سرمایه شرگاه دیگر منساوی نباشد. از ابن رو در نعبین
نحوه تقسیم سود در شرکتنامه قاعدتا میانگین خدمات فردی
و سرمایه هر یک از شرکاء بایستی به عنوان مبنای اساسی
در نظر گرفته شود.
صفحه 170:
حمه ای که بابت فعالیت تمام وقت یا نیمه وقت
شرکت به هر پک از شر:
ذوان اولين مرحله تقسيم سود بود
تلقی نمی شود.
صفحه 171:
به عبارت دیگر شرکاء شرکت تضامنی صاحب سرمایه
بوده و کارمند شرکت نیستند بنابراین حق الزحمه
آنها هزینه حقوق و دستمزد نمی باشد.به همین دلیل برداشت
هر پک ازشرگاء به عنوان بدهی وی دربدهکار حساب
Cad Cala» می گردد.
صفحه 172:
صفحه 173:
روش سود پا زیان به نسبتی که مورد توافق
در شرکتنامه ذکر می گردد تقسیم می :
صفحه 174:
تخصیص حق الزحمه برای خدمات فردی شرگاء و تقسیم.
ه سود وزیان به نسبت معين:
از شرکاوقات مخت 0
صفحه 175:
سود تضمین شده به مانده حساب سرمایه
قیمانده سود یا زیان به نسبت
صفحه 176:
۴ تخصیص حق الزحمه تعلق سود تضمین شده به
مالده حساب سرماپه شرگاء و تفسپم باقپمانده سود پا
زیان به نسبت معین:
ضمن تخصیص حق الزحمه به هریک ازشرکا سود تضمین
شده ای با رخ مشخص به مانده سرمایه اولیه شرکا تعلق
v8
صفحه 177:
کسر حق الزحمه و سود تضمین شده .باقیماند
سود یا زیان به شرح زیر است:
صفحه 178:
تا چهارم
ش هاى دوم ذا ج
استثناء روش اول در روش های
> حمه و سو
3 مانده مایه هر یک ١ شرکاء از د مق
انده سرمایه از از سو “a
صفحه 179:
به شرکت تضامنی:
د شريك جديد به شركث تضامنى كه با
| صوريث مى كيريد درساختار
حاصل می شود.
صفحه 180:
صفحه 181:
هنگامی که شریک جدید وارد شرکت تضامنی می شود
هيج تغيبرى در داراييها و بدهيهاى
شركت تضامنى ايجاد و فقط ساختارحقوق صاحبان
سرمايه سرمايه شريك جديد جايكزين سرمايه شريك پا
شركاى قديمى مى شود .
صفحه 182:
در صورتی که اگر ورود شریک جدید از طریق سرمایه.
گذاری مستفیم در شرکت تضامنی انجام شود داراییها
28 صاحبان سرمایه به مقدار مساوى BGM
وساختارحقوق صاحبان سرمایه از نظر مبلغ و تعداد شرکاء
تغییر می کند.
صفحه 183:
» ورود شریک جدید از طریق خرید سهم الشرکه یک و با
چند شریک قد يمى :
هنگامی که ورود شریک جدید از اين طریق باشد باید
حساب سرمایه فروشنده سهم الشرکه معادل سهم الشرکه ای
که فروخنه شده بدهکار و سرمایه شربک جدید بستانکار
می شود.
صفحه 184:
ورود شریک جدیدازطریق سرمایه گذاری مستقیم در شرکت
تضامنی:
در برخی از موارد شریک جدید از طریق سرمایه گذاری
مستقيم وارد شرکت تضامنی شده و در زمره شرکاء
شرکت فرار. می گپرید.
صفحه 185:
پرداخت شریک جدید به صورت دارایی (نقدی يا غیر
نفدی) وارد شرکت شده و به شرگاه پرداخت نمی شود.
ورود شریک از اين طریق داراییها و حقوق صاحبان
سهام شرکت تضامنی را افزایش می دهد.
صفحه 186:
صفحه 187:
طبیعتا مبلغ دارایی وارد شده به شرکت تضامنی توسط
شریک جدیدبا مبلغی که به بستانکارحساب
وی منظور می شود مساوی نخواهد بود.
در اين موارد برای ثبت رویداد مالی ورود شریک جدید
از روشهای مختلفی می نوان استفاده کرد که اصلی
ترين روشهابه صورت زیر است:
صفحه 188:
» اختصاص پاداش به شرکای قدیمی:
که شرکت تضامنی از وضع م
e که _کای قدیمی
صفحه 189:
صفحه 190:
aa پاداش به شریک جدید:
صفحه 191:
صفحه 192:
شریک از شرکت تضامنی:
از شرکاه می توانند با موافقت سایر ۸۵
د را به دیگری واگذار کند واز
صفحه 193:
شریک می تواند همانند ورود شریک به یک
صفحه 194:
اگذاری سهم الشرکه به یک یا چند شریک جدا
یک با واگذاری سهم الشرکه به
صفحه 195:
صفحه 196:
فت داراییهای شرکت معادل سهم الشرکه:
صفحه 197:
صفحه 198:
صفحه 199:
انحلال شریکت تضامنی:
بو ار د, مورد تصفیه شرکت نضامنی انحلال ۲۳
به معنی انقطاع تداوم فعالیت می باشد. تصفیه شرکت
هنگام انحلال از طریق فروش داراییها وصول مطالبات
پرداخت بدهیها و نقسیم سود و زیان تصفبه می باشد.
صفحه 200:
م سود و زیان تصفیه به نسبت مقرر در شرکتناه
صفحه 201:
صفحه 202:
ت ار وصول مطالبات:
دردوره 9و مر گونه سود.یا زبان حا( ۱
صفحه 203:
صفحه 204:
طرز عمل با مانده بدهکار حساب سرمایه شرکا:
طرزعمل با مانده بدهکارحساب سرمایه شریک در بربخی
از موارد امکان دارد زبان حاصل از. فروش دارایپها و
وصول مطالبات ( زیان تصفیه ) در حدی باشد که سهم
زیان یک يا چند شریک بیش از سرمایه آنها گردد.
صفحه 205:
در اين صورت حساب سرمایه آنها پس از تقسیم زیان
تصفیه مانده بدهکار خواهد داشت . در اين صورت دو
حالت وجود دارد:
توانايى شريك در تاديه مانده بدهكار حساب سرمايه
© ناتوانى شريك در تاديه مانده بدهکار حساب سرمایه
صفحه 206:
ی شریک در تایدیه مانده بدهکار حساب سرمایه
کات که شریک قادر است ماند
صفحه 207:
انی شریک در تادیه مانده بدهکار حساب سره
حالت
صفحه 208:
شرکتهای نسبی:
اكت نسبی شرکنی غبر سهامی اسث > ۳
آنها محدود به سهم الشرکه آنها است. فواعد و روشهای
حسابداری حقرق صاحبان سهام اين شرکتها مشابه
الي ی سا
صفحه 209:
صفحه 210:
صفحه 211:
صفحه 212:
ب شرکت سهامی :
انون تجارت شرکت سهامی به صورد"
صفحه 213:
شرکتهای سهامی دو نوعند:
1 شرکت سهامی عام : شرکتی که مزسسین آن قسمتی
از سرمایه را ازطریق فروش سهام به مردم تامپن می
58 شرعت سیامی. خاص : شرکتی ( ۳
سرمایه آن زمان ناسیس منحصراً توسط مزسسین تامین
می گردد,
صفحه 214:
مزایای شرکتهای سهامی :
عمده ثرین مزاپای شرکنهای سهامی عبارنند از:
محدودیت مسئولیت سهامداران
نجمع سرماپه های کرچک
سهولت JE و انتقال سهام
<ماستمرار موجودیت
© تعيين هينت مديره
مه
صفحه 215:
هینت مدیره:
به موجب ماده 062 قانون نجارت » شرکت سهامی
به وسیله هینت مدیره ای که از بين صاحبان سهام
انتخاب شده و SS قابل عزل می باشند اداره خواهد
شد. عده اعضای هینت مدیره در شرکتهای سهامی عام
باپد حداقل پنج نفر باشد .
صفحه 216:
صفحه 217:
سازمان شرکنهای سهامی :
shy ناسپس شرکنهای سهامی اساسنامه ای که شامل
نام موضوع نام مزسسین» مرکز اصلی و... است توسط
مزسسین ننظیم و به اداره ثبت شرکنها نسلپم می شود.
صفحه 218:
اساسنامه که به موجب مواد قانون نجارت تنظيم می شود
نوشته ای است که روابط حقوقی اين سهامداران را تعبین
می کند. پس ازتصویب اساسنامه » توسط اداره ثبت
شرکتها و طی تشریفات مقرر در فالون تجارت
شرکت سهامی تاسیس می شود.
صفحه 219:
می شود و تحت عنوان ساير داراییها در
می شود .
صفحه 220:
ماران
ق رأی برای انتخاب هیئت مدیره
ی ان سید دبع
صفحه 221:
وظایف هپئث مدیره :
به موجب ماده ©01))قانون تجاريث هينث مديره در
اولين جلسه خود از بين اعضاى هيئت مديره يك رئيس
ويك نايب رئيس كه باید شخص حقبفی باشند برای هپئت
مدیره تعیین می نماید.
صفحه 222:
مهمترین وظایف هيئت مديره و مدير عامل حفظ صاحبان
سهام است . هینت مدیره سیاستهای کلی و خط مشی های
شرکت راتعبین نموده کنترل داخلی مناسب برای سیستمهای
موجود شرکت را مستفر کرده و اختبارات و مسئولبتهای
مدپران اجراپی و کارکنان را مشخص می نماید.
صفحه 223:
حسابداری حقوق صاحبان سهام :
ارائه داراییها و بدهیها در ترازنامه شرکتهای سهامی به
مسسات نک مالکی وشرکتهای تضامنی است . تفاوت
عمده در ترازنامه ای شرکتها درقسمت سرمایه آنها است.
صفحه 224:
صفحه 225:
صفحه 226:
4 سرمایه گذاری سهامداران (سهام سرمایه پرداخت شده)
© - مانده سود (زيان) انباشته
سرمایه گذاربی سهامداران به صورت نقد و یا ساير دارا بیها
به عنوان منبع اصلی تشکیل دهنده حقوق صاحبان سهام است.
صفحه 227:
افزبایش (کاهش) حقوق صاحبان سهام در شرکتهای سهامی
اغلب ناشی از. ننابج فعالیت آنها است که در حساب سود
(زیان) انباشته نگهداری می شود که یکی دیگر از منابع
حقوق صاحبان سهام است.
صفحه 228:
صفحه 229:
۰ سود انباشته در تاریخ ترازنامه نشاندهنده سود اند
سهامی از ناریخ نرازنامه ناسپس پس
ارده و سود تقسیم شده بين سهامد
صفحه 230:
صفحه 231:
صفحه 232:
صفحه 233:
می شود معرف ارزش
+ در اساسنامه ذکر می شود
صفحه 234:
8 رب ارزش اسمی هر سیم در تلد هم ۱۳۳
سهامی نشان دهنده جمع سهام سرماپه پا سرمایه فالونی
است. ارزش اسمی سهام غالبا معرف ارزش بازار. آن
توده و ممکن است ارزش بازار آن کمتر با بیشتل با
صفحه 235:
صفحه 236:
یی
سهام ممتاز:
فت از مالکیت شرکت سهامی که امتیازات
نسبت به سهام عادی دارد . برخی ازاین ویژگیها عبارنند از
4-الویت سهام ممناز از نظر تفسیم سود
صحق رأی بیشتر نسبت به سهام عادی
© الویت دریافت داراییها هنگام انحلال شرکت
سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادی
صفحه 237:
سهام سرمایه نعهد شده:
جب مواد 49 و 000 قانون تجاریت پرداخت
9 کل ارزش اسمی سهام ضرورء
صفحه 238:
در تعهد صاحبان سهام باقی خواهد :
به نام تعهد صاحبان سهاه
صفحه 239:
سرمایه اهداء شده:
در مواردی دولت بریای اعمال سیاستهای خاص از قبیل
ايجاد اشتغال درنقاط محرروم و يا حمايث ايك رشته ال
نعت ممکن است دارابیهایی مانند زمین براى ايجاد
کارخاله بدون دریافت وجهی در اختيار شركتهاى سهامی
قرار دهد.
صفحه 240:
شيل دارابيها از طريق اهداء موجب افزايش دا
صفحه 241:
اييهاى اهداء شده به حساب دارابیهای مربوطه
مايه ola! شده که بخلی از
صفحه 242:
صفحه 243:
صفحه 244:
اهمیت گزارشگری سود درشرکتهای سهامی :
ازنظراستفاده کنندگان گزارشهای مالی ویژه سرمایه گذاران
پکی از مهمتربن جنبه های گزارشگری مالی شرکتهای
سهامی » تعیین سود ویژه است.
صفحه 245:
ت سهام عادی و مبلغ سود هرسهم به مقدار سود وا
یش شده د ر صورنها و گزارشهای مالی
صفحه 246:
افززایش مداوم سود شرکت سهامی موجب اطمینان
سهامداران و جلب سرمابه گذاران جدید برای خرید
ales شرکت شده و بانکها و ساین موسات ۲۱
را برای اعطای اعتبارات بیشتر ترغیب خواهد نمود .
صفحه 247:
تهیه وقابل استفاده نمودن اطلاعات برای پیش بینی:
صورت حساب سود و زیان شرکتهای سهامی مانند صورت
حساب ساپر مزسسات نک مالکی پا شرکنهای
تضامنی بیانگر ننایج عملیات طی یک دوره مالی است.
مهو
صفحه 248:
اما اطلاعاتی که در صورت حساب سود و زیان شرکتهای
سهامی افشاء می شود نسبت به سابر, مزسسات گستریده
تر و در عين حال بيجيده تراست.
یکی ازباهداف مهم تهیه صورتها و گزارشهای مالی » ارانه
اطلاعات لازم برای پیش بینی های آنی استفاده
کنندگان اززآنها است.
صفحه 249:
میزان سود ناویژه فروش سال جاری میزان سود هر
سهم. ارائه ارقام مشابه و مقایسه ای سال فبل » تفکیک
نتایج عملیات عادی که ماهیتی تکراری دارند ازاقلام
دپگر و... می نواند برای پیش بینی ننایج عملهات سال
آنی مزثر باشد.
صفحه 250:
ارائه نتایج عملیات عادی » از قبیل درآمد فروش WS
با اراله خدمات» پرداخت حفرق و دستمزد؛ 1۸ ۸
های معمول » به طورجداگانه در صورت حساب سود
و زبان و تفکیک آنها ازسایر افلام » بربای پیش بپنی
افلام مشابه مورد اننظار از فعالبنهای عادی سال آنی
شرکت سهامی مزثر خواهد بود.
صفحه 251:
إخى از مواردء رويدادهاى مالى غير 3
جب افزايش ياكاهش سود دوره مالى 3
سود مورد انتظار ایجاد خواهن
صفحه 252:
صفحه 253:
صاحب نظریان وانجمن های حرفه ای حسابداری با وجه به
معیارهای خاصی این نوع رویدادهای مالی را عمدتا به
دوطبقه اصلی زیر تقسیم نموده اند:
ننایج عملیات متوقف شده
©-افلام غبر مترقبه
صفحه 254:
i
صفحه 255:
صفحه 256:
فعالیت هثل داری که جدای از فعالیت اصلی شرکت می باشد»
به عنوان یک فسمت نجاری از شرکت هراپیمابی است که
0 آن بایستی ازدتایج اصلی فعلیت شرکت مجزا شده و 3
صورت حساب سود و زیان به طور جداگانه ارانه شود.
صفحه 257:
د وزیان حاصل از توقف بخشی ازفعالیتهای شرکتها
صفحه 258:
هدف از افشاء جداگانه سود و زبان ناشی از توقف یک
فسمث از,عملهات شرکنهای سهامی فراهم نمودن
امکان قضاوت و پیش بینی برای سرمایه گذاران
درمورد نتایج عملیات عادی و مستمر سالهای آتی است.
صفحه 259:
Gad کنید ۰ اطلاعات زیر از دفاتر شرکت هواپیمایی
سهیل که ابتدای سال مالی قسمت هثل داربی (شامل
تمام هل های شرکت ) خود را به فروش رسانده در
بابان سال (OPO gle استخراج شده است.
صفحه 260:
درآمدحاصل ازخدمات حمل مسافر وبار
90000000000
sla نمام شده خدماث ارانه شده
10( وهزینه های عمومی واداری
منافع (سود)حاصل از فروش و
10000000
قسمت هنل دار ی
صفحه 261:
صورت حساب سود و زیان شرکت سهامی سهیل به شرح زیر
می باشد:
شرکت سهامی سهیل
صورت حساب سود و زیان
برای سال مالی منتهی به 90 /46/090
درآمدحاصل ازخدمات حمل مسافر وبار
9000000
کسرمی شود:
بهای تمام شده خدمات ارانه شده
90000000000000
660
صفحه 262:
های عمومی واداری
صل از عملیات عادی ومستمر
2200010
ازفروش قسمت هتل داری .
6 سودویژه قبل ازاقلام
صفحه 263:
صفحه 264:
صفحه 265:
به عنوان مثال سود ویژه 06000000000 حاصل از
عمليات عادى و مسثمر مبین آن است که سرمایه گذاران
می توانند پیش بینی نمایند که در روال عادی عملیات
اين شركث در سال أثى به سود ويزه حدود مبلغ
مذکور دست خواهد یافت.
صفحه 266:
گزارش صورت حساب سودوزیان سالانه شرکتهای سهامی
به ترنیب فوق » همراه ارفام مشابه سال پا سالهای قبل
استفاده کنندگان ازصورتها وگزارشهای مالی راقادر می -
نماد که روند سودآوری شرکث ریامورد برررسی وپیش
بپنی قرار دهند.
صفحه 267:
افشاء عملپات متوقف شده:
درصورت حساب سودوزیان شرکت سهامی سهیل » بعداز
تعیین سود ویژه حاصل از عملیات عادی ومستمر نتايج
عملیات قسمت هنل داری که منولف شده » پس از. سود
حاصل از عملیات عادی و مستمر ارانه شده است.
صفحه 268:
در اين مثال » عملیات هتل داری از ابتدای سال
COTO =« بعنی زمان فروش قسمت هثل داری مثوقف
بوده است . در صورتی که سود یا زیانی از عملیات قسمت
هثل داری در سال 107200حاصل شده ay مبلغ آن نیز
بعد ازسود حاصل از عملپات عادی و مستمر و مشابه منافع
حاصل از فروش قسمت هتل داری ارائه می گردید.
صفحه 269:
حال صورت ریزعملیات قسمتهایی که جزه عم
, و مستمر شرکت سهامی نیست بایستی :
صفحه 270:
مترقبه:
صفحه 271:
یک رویداد مالی غیر مترقبه مشخصات زیر را دارد:
0 از نظر مبلغ با اهمیت است
ماهیت غیر عادی دارد
© انتظار نمی رود که در آبنده قابل بيش بينى
تکرارشود باتوجه به مشخصات فوق » اقلام غير
مترقبه بسيار نادر و غير تكرارى بوده وندرتاً درصورتها
وكزارشهاى مالى ظاهر مى شوند.
صفحه 272:
سود و زیان ناشی انز رویداد های مالی از قبیل فروش
اموال » ماشین آلات وتجهیزات پرداخت خسارت داشی
از محکومیت درمحاکم قضایی رویدادهایی هستند که در
روال عادی عملهات تجاری واقع می شوند ولی تکراری
نبوده و از فعالبنهای اصلی شرکنهای سهامی نپستند ؛
اين نوع رویدادهای مالی به عنوان اقلام غير مترقبه
طبقه بندی نمی شوند.
صفحه 273:
ارائه اقلام غبر مترقبه در صورت حساب سود و زبان
شرکتهای سهامی به شرح زیر می باشد:
شرکت سهامی سپهر
صورث حساب سودوزیان
برای سال مالی منثهی به 06/اسفند/1960)
فروش خالص GOOOOOOO
بهای تمام شده کالای فروش رفته وهزینه ها:
ام شد. کالای فروش رفته 50000000
هزینه های توزیع وفروش 900000
صفحه 274:
ات رم واداری 6600000
بع بهای تمام شده کالای فروش رفته وهزینه ها 0000000
ت ناشی ازمحکومیت درمحاکم قضایی 000000
00000
10000000
صفحه 275:
رآمدهاوهزینه های دما
صفحه 276:
صفحه 277:
صفحه 278:
صفحه 279:
سود و زیان ناشی از توقف قسمتی از عملیات شرکت
سهامی در زمره اقلام غير مترقبه نيست.
هنگامی که سود و زیان ناشی از توقف بخشی از قسمتهای
شرکت و اقلام غیر مترقبه در یکسال مالی وجود داشته
باشد » در صورت حساب سود و زبانابنداء سود و زبان
داشی از عملیات قسمتهای مذوفف شده و سپس افلام غبر
مترقبه افشاء می شوند.
صفحه 280:
تغییر در اصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری:
پک شرکت سهامی ممکن است.برای ارائه بهثر وضعبت
مالی و با ننایج عملیات ؛ بک اصل با روش حسابداری
پذیرفته شده که نا کنون استفاده می نموده را تخبیر داده
و از بک اصل با روش پذبرفته شده حسابداری دیگری
استفاده نماید.
صفحه 281:
يكى از اصول پذبرفنه شده حسابداری ثبات رویه است.به
موجب این اصل»اصول و روشهای حسایداری بایستی به
طور پکلواخت در سالهای مالی مختلف استفاده گردد.
توجه کنید که رعابت اصل ثبات رویه به مفهوم عدم تخیبر
در اصول و روشهای پذیرفته شده وحسابداری به طور
لق تيست.
صفحه 282:
ررتی که تغبیر اصول و روشهای حسابداری
صفحه 283:
آذار انباشته ناشی ازهر. گونه تغییر, دراصول و روشهای
پذپرفته شده حسابداری باستی به طورجداگانه ودرانتهای
صورتحساب سود و زیان ارانه شده و طی یادداشتهای
= صورنها و گزارش های مالی جزئیات آن افشاء
دد,
صفحه 284:
صفحه 285:
صفحه 286:
1 1 چهارم (060) مدیران این شرکت Bs
بهتر نشان دادن و ضعیث مالی وننایج عملباث روش
محاسبه استهلاک را از دو روش خط مستقیم به روش
نزولی با نرخ 9۵۵00 تغبیر می دهند.
صفحه 287:
در اين صورت محاسبه استهلاک آنباشته سه ساله 496.965
و4970 به شرح زیر خواهد بود:
سال 490 2000000 6000600000079660
ADDDDOO)*%EO 2000000 4999 Ju
(GOOOOOO
سال 49:20
260000 69۵*(-41606060606060- 600606060
6000000
ly جمع 9660000
استهلاک انباشته سه ساله به روش نزولي WOO EAL
موه
صفحه 288:
داشی از نغیبر در اصول و روشهای حسابداری که
صفحه 289:
90000
بدهکار
90000
OO
اذارانبافته ناشی
ازتغييردر اصول و
روشهاى
حسابداریاستهلاک
انباشته
ثبت آثار انباشت
تاريخ
ماه روز
09
0 ۱ هه
اسفند
صفحه 290:
ناشى ازتغييردر
روش استهلاكف
وسائط نقليه از
روش خط مستقيم
به روش نزولى
6 با نرخ
باتوجه به ساير اطلاعاتى كه از دفاتر شركت
سهامى سهيل استخراج شده » صورت حساب
.سود زيان به شرح زير است
صفحه 291:
شرکت سهامي سهیل
صورت حساب سود و زیان
برای سال مالي منتهي به 060 اسفند 49706
فروش خالص 000000000000
بهای نمام شده کالای فروش رفثه و
هزینه های عملیاتی 9910۵00000089
سود حاصل از عملیات عادی و مستمر 500000000
زیان حاصل از فروش قسمت منوثف شده ۰ (BO@OO@)
صفحه 292:
سود قبل از اقلام غير مترقبه و مالیات 500000000
اقلام غير مترقبه:
زيان ناشى از سيل (EO0OOO)
آثار انباشته ناشى از تغيير در اصول
وررشهای پذبرفنه شده حسابداری (OOOO)
کرد واه 1620000
صفحه 293:
همان طوری که درصورت حساب سود و زیان شرکت
سهامی سهيل دیده مي شود؛ ابنداء سود حاصل از عملپات
عادی و مستمر و در انتها آذار انباشته ناشی از تخبیر در
اصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری»اربانه شده است.
صفحه 294:
(EPS) pen aa
سود خالص قابل تخصیص به هر سهم عادی در يك سال
مالی را سود هر سهم مي گوبند»وضروربترین اطلاعی که
مورید نبازن سرمایه گذاران و سهامداران برای خرید یا
فروش سهام عادی است.
صفحه 295:
مت بازار سهام عادی نیز متأثر از میزان سود هر سا
صفحه 296:
تقسیم سود تضمین شده سهام ممتاز و سود هر سهم عادی:
هنگامی که شرکت سهامی سهام ممتاز و سهام عادی
دارید برای تعیین سود قابل تفسپم ابندا سود تضمین شده
سهام ممتاز و سود معوق سهام ممتاز» محاسبه و از سود
ویژه قابل تفسپم کسر و سود قابل تفسیم بین سهامداران
علدی تعبین می شود.
صفحه 297:
فرض کنیدسرمایه شرکت سهامی سامان متشکل از
00 مهم ممتاز. 96000 به ارزش اسمی 4000
ربال و 0000000 سهم عادی به ارزش اسمی 4000
ربال است و سود ریژه قابل تقبیم در سال dle COPD
0000000 ربال مي باشد.
صفحه 298:
با توجه به اطلاعات فوق.سود هر سهم عادی به ترتیب زیر محاسبه
میگردد:
وبره قابل تقسیم 6600000
کسر مي شود:سود تضمین شده سهام ممتاز 90000000
(dDOOxGOOOx10%= SOOOOO)
سود قابل تقسيم بين سهامداران عادى 9000000000000
سهام علدی سیم
سود هر سهم عادی Soo
—— (COOOOOO: IODODOO=C O00),
صفحه 299:
صفحه 300:
درصورتی که صورت حساب سودوزیان شرکتهای سهامی »
شامل سود و زیان حاصل از عملباث عادی و مستمر شود
وزیان ناشی از توقف یک قسمت از. عملیات » سود و زیان
حاصل ان اقلام غير مترقبه وآثار انباشته ناشی از تغيير
دراصول وروشهای پذیرفنه شده حسابداری باشد» باپد كه
سود ( زیان )۰ برای هر یک از مراحل صورت حساب
سود وزیان نعبین شود.
صفحه 301:
. مثل .صورت حساب سودوزیان شرکت سهامی clo
شامل تمام موارد ذكرشده بوده و سهام اين
مب سیم عادی به ارزش اسمی ( 000
صفحه 302:
پاتوجه به مطالب گفته شده نحوه محاسبه وارانه سود هرسهم
عادی دراین شرکت به شرح زیر است:
شرکت سهامی سهیل
صورت حساب سودوزیان
برای سال مالی منتهی به60 اسفند 46700
فروش خالص
00000000000
بهای تمام شده کالای فروش رفته
97200000000
صفحه 303:
حاصل از عملیات عادی ومستمر
صفحه 304:
سود قبل از اقلام غبرمترقبه
اقلام غپرمترفبه:
زیان ناشی ازسیل
آثار انباشته ناشی از تغییر دراصول
وروشهای پذپرفنه شده حسابداری
سود ویژه
50000۳0000۳000
)600000(
)80000(
662000
صفحه 305:
سود هر سهم عادی:
سود حاصل از عملیاث عادی و مستمر
Oly) حاصل از فروش قسمت مثوقف شده
سود هر سهم عادی فبل از افلام غبر مترقبه
اقلام غیر مترقبه:
زيان ناشي از سيل
990
)90(
9000
)90(
صفحه 306:
آثار انباشنه تخبپر در اصول (O®)
پذبرفته شده حسابداری
خالص سود هر سهم عادی ako
محاسبات سود هر سهم عادی
حاصل از عملیات عادی و مستمر: 000006060 تعداد سهام
عادی
SSO 0020000 :990002000000
صفحه 307:
زيان حاصل از فروش آسمت متوقف شده :
OOO = (80) : )900000(
زیان ناشی از اقلام غير مترقبه (زيان ناشى از سيل ):
(60) > 6۵000 : (600000)
آثار انباشته تغییر در اصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری:
(66) - ۵000 : (5000۵)
صفحه 308:
سود نقدی سهام:
اننظار در پافت سود نفدی سهام پکی از دلابل اصولی
برای سرمایه گذاری سهام داران در شرکتهای
cul 8 افزایش با کاهش سود نقدی م1 ۲
سالى به سال بعد » مستفیما موجب ثرفی پا تنزل قیمت
بازار سهام عادی شرکتهای سهامی می شود.
صفحه 309:
يك طرف تقسيم سود نقدى مورد علاقه
ران بوده واز طرف ديكر هينث مديره
‘ عملیات آتی و تحصیل ۰
ابه كاركيرى وجوه نقد
صفحه 310:
بتابراین اکثر شرکتهای سهامی برای نقویت بنیه مالی
ففط فسمنی از سود الباشنه را ببن سهامداران نفسیم
می - نمایند . عواملی که موجب پرداخت پا عدم
پرداخت سود نقدی سهام می شود عمدنا به شرح زیر
است:
صفحه 311:
»-مانده سود (زبان) انباشنه:
از آنجا که نقسیم سود بين سهامداران حداکثر به میزان
مانده پستانکار حساب سود انبشته اسث ek
شرکتهای سهامی بخشی از سود انباشته را بين
سهامداران تقسيم مي کنند.
بنابراين بخش عمده اى از سود انباشته براى گسترش
عملياث و تهيه GUIS جديد »سرمايه كذارى مى كردد.
صفحه 312:
©- وضعيت نقدینگی مناسب:
مانده حساب سود انباشته به مفهوم وجود وجوه نقد معادل
آن در شرکنها نیست.سود انباشته شرکنها معمولا به
تدریج طی دوره مالی برای تحصیل داراییها » پرداخت
بدهیها مصرف می گریدد.
صفحه 313:
aber لزوما مانده ۳ ١
صفحه 314:
صفحه 315:
اخب نحص
نگرفنه ناهد هت مدرد نی ۳ ۱
صفحه 316:
اد هینت مدیره درمورد تقسیم سودنقدسهام درگزارشی.
“4
, عمومی صاحبان سهام ارائه می
صفحه 317:
صفحه 318:
»تاریخ اعلام تقسیم سود:
|0007 عمومى صاحبان سهام شركت ee
تشکیل و نفسیم سود تصويب و اعلام مى شود » به
میزان تقسيم سود اعلام شده یک GAY جارى براى
شرکت سهامى ايجاد مى شود.
صفحه 319:
تاريخ ثبت اعلام تقسیم سود:
رویداد مالی اعلام تقسیم سود درتاریخ تصویب توسط
مجمع عمومی صاحبان سهام به بدهکار حساب سود
انباشته و بستانکار سود سهام پرداختنی دردفاتر شرکت
سهامی ثبث می گردد.
صفحه 320:
صفحه 321:
سهام جایزه (سودسهمی):
در شرکتهای سهامی » تقسیم سود اغلب به صورت نقدی
صورت مى كيرد برخی ازموارد که شرکتهای سهامی
7 ت نفدینگی مناسبی برخوردار نبوده و با برای
Lah ; و كسترش عملياث به وجوه نقد نيا زمند
باشند » تقسیم سود از طریق صدور سهام جایزه انجام می
شود.
صفحه 322:
تقسیم سود به صورت توزیع سهام جایزه» به مفهوم توزیع
سهام اضافی از محل سودانباشته بین سهامداران براساس
میزیان سهام هر پک از آنها است. نوزیم سود سهام به این
طریق حدودیت خاصی دارد که در ادامه توضیح داده
می شود.
صفحه 323:
تقسیم سود نقدی سهام ۰ موجب کاهش داراییها وحقوق
صاحبان سهام شرکتهای سهامی است . تفسیم
سود سهام به صورت توزیع سهام جایزه هیچ گونه
تخیپری در دارابيها و جمع حقرق صاحبان سهام اپجاد
نمی کند.
صفحه 324:
فقط باصدورسهام جایزه » بخشی از. سود انباشته به حساب
سهام عادی منثفل شده و نعداد سهام عادی افزایش
خواهد یافت.
به عبارت دیگر» تقسیم سود به صورت سهام جایزیه » نوعی
"نجدیدسازمان" حقوق صاحبان سهام در شرکنهای
سهامی است.
صفحه 325:
سهامداران شرکت سهامی با دریافت سهم سود خود به
صورت سهام جایزه ۰ مالک تعداد بیشتری از سهام
شركث خواهند شد » ولى نسبث مالكيت أنها از حفوق
صاحبان سهام تغیبری نخواهد کرد.
افزایش نعداد سهام با صدورسهام جاپزه موجب کاهش
قپمت دفثری هر سهم وهمچنین کاهش احنمالی ارزش
بازارهرسهم می شود.
صفحه 326:
فرض کنیدسرمایه شریکت سهامی امیدمتشکل از
0 سهم عادی به ارزش اسمی تصویب
نموده است که از سود انباشته مبلغ
00 0 رال به صورت سهام جایزه
0/ربالی عادی صادروبه نسبث سهام هر یک از
سهامداران بین آنها تقسیم نماید.
صفحه 327:
حقوق صاحبان سهام این شرکت قبل و بعد از توزیع سهام جايزه بين
سهام داران به شرح زپر است:
بعد از صدور سهام | قبل از توزيع سهام | حقوق صاحبان سهام
جايزه ار
60 ۱ 4000000000 سهام عادی
900000000۳000 900000000۳000 سود انباشته
٠١ 1900000000 | 60 جمع حقرق صاحبان
سهام
90000 1000000 تعداد سهام عادی
900 9000 ارزش دفتری هر سهم
oo
صفحه 328:
همان طوری که دیده می شود قبل و بعداز توزيع سهام
جایزه جمع حقوق صاحبان سهام تغبیری نمی کند.اما
چون تعداد سهام عادی از (DOOD عدد به
0 عدد افزایش می یابد » ارزش دفتری هر
سهم عادی
از 9000)ربال به 4600ریال کاهش پیدا کرده و طبيعتاً
ارزش بازار آن نیز کاهش می یابد.
صفحه 329:
توجه كنيد كه در جمع حقوق مالکیت دارنده 0 سهم عادی
با دریافت یک سهم جدید تغییری حاصل نمی شود: قبل
از توزيع سهام جايزه 0600-9600
بعد از توزيع سهام جايزه
16000-000
صفحه 330:
در اين مثال » برای سهولت درک مفهوم توزیع سهام
جاپزه » فرض بر ايبن اسث که ارزش دفتری و ارزش
بازارسهام عادی مساوی است. درعمل ممکن است»ارزش
بازارسهام عادی بیشتر ویا کمترازارزش دفتری آن باشد.
صفحه 331:
دلایل توزیع سهام جایزه:
عمده ترین دلایل برای تقسیم سودبه صورت توزیع سهام
جاپزه درشرکنهای سهامی WT ke
0-حفظ منابع نقدی شرکت
کاهش قیمت بازار سهام شرکت
برای مقاصدخاص مالیانی
صفحه 332:
ثبت سهام جایزه دردفاتر:
فرض کنید»حقوق صاحبان سهام شرکت البرز درپایان سال مالی
0 به صورت زیراست:
حقوق صاحبان سهام:
سهام عادی به ارزش اسمی 6000020
ربالى به تعداد (10(00000)سهم
222020
صرف سهام عادی 9000000۳000
سودانباشته وههههوه
جمع حقوق صاحبان سهام
9000000
موه
صفحه 333:
در 0600 تیرماه 10*26 مجمع عمومی صاحبان سهام
ثتصمیم به نفسپم 9۵60 سود انباشته به صورت
سهام جایزه بین سهامداران می گیرد. در زیمان تصویب
مجمع عمرمی قيمث بازار سهام عادی شرکت البرز
مبلغ dy (OOO است,
صفحه 334:
صفحه 335:
محاسبه تعدادسهام جایزه براساس میزان تقسیم سود و ارزش
بازارسهام به صورت زیر است:
مپزان نفسپم سود
00000 -200 902000000020090 سودانباشته
تعدادسهام جایزه doo
-00 :1600000
صفحه 336:
20000 ()(16(0)* (161(61()01) تعدادسهام جایزه
ارزش اسمى (000000 سهم جايزه؛ قابل توزيع
جايزه (020202070200-6000000000)-
0000000۳00
صرف سهام عادی ناشی از صدور ode ae (OOO
هنكام اعلام تقسیم سود به صورت سهام جایزه ثبت صفحه بعد
دردفتر روزنامه عمومی شرکت البرز برمبنای محاسبات
بالا انجام مى شود:
موه
صفحه 337:
تاريخ
ماه اروز
16900000 سود انباشته اتير
۱۹0000 سهام جايزقابل توزيع 02920
Oo صرف سهام عادی
e000 ثبت اعلام توزیع
oo 0 درصد سود
انباشته به صورت
سهام جايزه بين سهام
داران به ارزش
اسمی هر سهم
5 0000 ریا ل
60
صفحه 338:
و ارزش بازار
600 ريال به
تعداد 0000000
wie aaa dy
معمولاً بين تاريخ اعلام تقسيم سود به صورت سهام جایزه
و تاريخ توزيع آن بين سهامداران جندين ماه فاصله وجود
دارد. فرض كنيد كه در 06 دی ماه aren MOR
جایزه صادر و بین سهامداران شركت البرز انجام مى شود
.در ابن تاريخ ثبث صفحه بعد در دفثر روزنامه عمومی
زده می شود .
صفحه 339:
بستانکار
10۳000000
سهام جایزه قابل
توزيع
سهام عادى
ثبت توزيع سهام
جایزه به ارزش
اسمی 000
ريال به صورت
سهام عادی
دی
ae
صفحه 340:
در صورتی که ارزش بازارسهام یک شرکت
صفحه 341:
از طرق کاهش ارزش بازبارسهام توزیع سهام جایز
.در برخی از موارد شرکنهای سهامی روش
اتخا
صفحه 342:
صفحه 343:
سهام «تعدادسهام افزايش يافته ودرثتيجه
صفحه 344:
ولی هنگام انتشار صورتها وگزارشهای مالی » موضوع
تجزبيه سهام و تغبير در نعداد و ارزش اسمی سهام افشاء
می شود.
فرض کنید که قسمت حقوق صاحبان سهام درترازنامه
شرکت سهامی دماوند به شرح زیر است:
صفحه 345:
حقوق صاحبان سهام:
سهام عادى به ثعداد (10(0(000)سهم
به ارزش اسمی (0(0(0<)ربال
رف سهام عادی
سودانباشته
جمع حقوق صاحبان سهام
0000000
900000000000
100000000
8200000
صفحه 346:
صفحه 347:
حفوق صاحبان سهام:
سهام عادی به تعداد 00000000 هم
به ارزش اسمى (00000)©ريإل FOOOOOOO
صرف سهام عادی 600000000
سودانباشته 10۵۵0۵0۵00
جمع حقوق صاحبان سهام ۳0۳00
مهو
صفحه 348:
از
ی که oan می شود.فقط تعدادسهام از
صفحه 349:
سود(زیان)انباشته:
سود(زیان) انباشته بک مفهرم تاریخی است که نشان دهنده
نجمع سود (زبان)پس از کسر سود تفسیم شده ازبدوتأسپس
شرکتهای سهامی تا زمان گزارشگری مالی سال جاری
اسث.
صفحه 350:
حساب سودززبان)انباشته تفاضل دوقلم عمده زیراست:
(زیان ریز دوره هی ملیمختلف که |
خلرصه سودوزبان به بستانکار حساب سود(زیان)انباشته
منتقل شده است.
تقسيم سودبين سهامداران دردوره هاى مالى مختلف كه
بدهكار اين حساب نقل شده است.
صفحه 351:
اصلاح اشتباهات بااهمیت دوره های مالی قبل:
دریمواردی که اشتباهات بااهمیت دراندازه گپری سودویژه
دوره های مالی قبل شرکنها رخ می دهد آثارآن همراه
باحساب سود(زیان) انباشته به دوره های مالی بعدی منتقل
می گردد.
صفحه 352:
امی که اشتباهات با اهمیت دوره های مالی قبل کشف
د . آثارآن موجب تعدیل حساب سود(
تباهات با اهمیت دوره های
صفحه 353:
)-اشتباهات محاسباتی و ریاضی
> شتباهات ناشی از استفاده نادرست اصول » مفاهیم
وروشهای حسابداری.
9 تفسیر نادرست رویدادهای مالی
<#نادیده گرفتن و اقعیتهای موجود هنگام تهبه
صورتها و گزارشهای مالی.
صفحه 354:
به عنوان مثال » فرض كنيد » هنگام حسابرسی صورتها
گزارشهای مالی مدال 60۳0 شرکت سهامی مامان که
۲ این بار انجام میشود » مشخص شودکه دریتال ۲
60 یک قطعه زمین که برای انبارشرکت به بهاى
تمام شده 0600000606 ربال درمزایده ای خریداری شده بود
۰
صفحه 355:
توسط حسایدار شرکت به ارزش بازار زمان خرید
(1600000) در دفاتر ثبت و مبلغ 500000 رال
(مایه انتفاوت 40200000000 رال 4000000
(Uy به عنوان eile حاصل ازافزایش ارزش زمین
شناسایی و در صورت حساب سود و زیان سال مالی
6 به عنوان بخشی از سود شرکت ارائه شده است,
صفحه 356:
شناسایی 90000000000 ربال سود مذکور ازاقلام با
اهمپت صورتها و گزبارشهای مالی سال 496
بوده است . این اشتباه با اهمیت چه تأثیری بر صورتها و
گزارشهای مالی TOP (سالی که اشتباه کشف شده
است) خواهدداشت؟
صفحه 357:
ازیآنجا که مانده سود (زیان)سال مالی 9060 ازحساب
خلاصه سود و زیان به حساب خلاصه سود (زبان)
انباشته منتقل شده » حساب زمین و حساب سود(زیان)
انباشته هردو به میزان 500000000 رال از سال
9 به بعد بيشتركزارش شده الد.
صفحه 358:
بنابراین آذاراشتباه فوق به ترتیب زیردرپایان سال مالی 19700 (زمان
کشف اشتباه) دردفترروزنامه عمومی شرکت سهامی سامان اصلاح می
گردد:
900000000
>
ع
سود با (زبان )
انباشته
on)
اصلاح اشتباه دوره
مالی 4666
تاريخ
ماه
E
9
روز
©
صفحه 359:
افشاء اصلاح اشنباهات بااهمپت دوره های مالی قبل
درصورتها وگزارشهای مالی:
0 اشتباهات با اهمیت دوره های مالی فبل درصورت
سود (زیان) انباشته به صورت اصلاح مانده ابتدای سال
این حساب افشاه می گردد. اکثر شرکتهای سهامی صورتها
وگزارشهای مالی سالانه مقایسه ای تهبه می کنند.
صفحه 360:
درصورتها و گزارشهای مالی سالانه مقایسه ای » اقلام
مربوط به دوره مالی جاری همراه بااقلام مشابه دوره مالی
قبل ارائه می شوند درمواردی که اشتباهات بااهمیت دوره -
های مالی قبل CEES واصلاح می شوند؛
صفحه 361:
لازم است آثار مالی آن بر صورتها وگزارشهای مالی
نزدپکترین سال نبز ارائه شوند. غالباً موضوع اصلاح
اشتباهات با اهمیت دوره های مالی قبل طى يادداشتهاى
پیوست صورتها و گزارشهای مالی افشاه می گردد.
صفحه 362:
درصورتها وگزارشهای مالی آن دسته ازشرکتهای سهامی
که از خدمات حسابرسان مسنفل اسنفاده می کنند » اصلاح
اشتباهات با اهمیت دوره های مالی قبل به ندرت دیده می -
>
شود.
معمولاً اين كونه اشتباهات با اهميث در سال مالى مورد
ريسيدكى از نظر حسابرسان مستقل دور نمى ماند.
صفحه 363:
صفحه 364:
صورت سود (زیان) انباشته:
همراه ترازنامه و صورت حساب سودوزیان اکثرشرکنهای
سهامی ۰ صورت سود (زبان) انباشنه در گزارشهای
سالانه به سهامداران ارانه می شود. صورت سود (زیان)
انباشته شرکت سهامی امپد در ادامه دیده می شود:
صفحه 365:
شرکت سهامی امید
صورت سود (زیان) انباشته
برای سال مالی منتهی به پایان اسفند 49726
مالده سود الباشته در ابندای سال 90000000000
سود ویژه سال مالی ۳000000000
جمع €S00000
کسر می شود:
و ببشنهدی 500000
مانده سود انباشته در پایان سال
20000000
صفحه 366:
در آن دسته از شرکتهای سهامی که گزارشهای سالانه به
صورت مقاپسه ای با افلام مشابه سال قبل ارائه مى
نمایند نحوه افشاه اصلاح اشتباهات با اهمیت دوره های
مالی قبل در صورت سود (زیان) انباشته به ترتیب زیر
است:
صفحه 367:
شرکت سهامی سامان
صورت سود (زیان)انباشته
برای سال مالی منتهی به پایان اسفند 49720
سال مالی منتهی به | سال مالی منتهی به
CO اسند ۱060۵ 66 اسند666
0000 ۳ 000000 | مانده سود الباشته ابندای
Pe Oss
اشتباهات
۳ هممممی | «رمموومی | ر
آثر اد نومممهر( | ¢ )
1000 در سال ملی
صفحه 368:
900000
0
90000000
۳900000۳00
0
مانده سود انباشته ابندای سال
اصلاح شده
سود ویژه سال جاری
سود سهام پیشنهادی
کسر می شود:
سود سهام بيشتها .|
6000© | مانده سود انباشته دريايان
6600000
0
>
صفحه 369:
اشتباه در صورتها و گزارشهای مالی سال 9060 که در
سال 0640 كشف و اصلاح شده از مانده ابندای
سال سود انباشته در هر دو سال مالى 09720 و
060 كسر. شده است .بنابراين سود انباشته ابتداى
سال هر دو سال مالی اصلاح شده اند.
صفحه 370:
این موضوع طی یادداشت 96 پیوست صورتهای
مالی سال 09620 به شرح زبر افشاء مى شود:
اصلاح اشتباه دوره هاى قبل » مربوط به اصلاح اشتباه
سود شناسایی در مورد ثبت خريد زمين به مبلغى
بیشنر از بهای نمام شده در سال 1960 می باشد.
صفحه 371:
توضیح آن که زمین مزبور به بهای تمام شده
0 رال برای انبار شرکت در مزایده
خریداری و اشتباهاً به ارزش بازار 6600000
ربال در دفاثر سال 19060 ثبت و ما به التفاوت به
عنوان بخشی از سود سال مذکور شناسایی شده بود.
صفحه 372:
در این روش صورت حساب سود و زیان همراه با
صورت سود (زبان) انباشته به شکل نرکیبی ارائه
می گردد .صورت حساب سود و زیان و صورت سود
(زبان) انباشته ثرکیبی شرکت امین در ادامه نشان داده
شده است:
صفحه 373:
شرکت سهامی امین
صورت حساب سود و زیان و سود ( زیان) انباشته ترکیبی
برای سال مالی منتهی به 00 اسفند 10720
سال مالی منتهی به
اسفند 4920
000000000
690000000
99000000
۲۳009900000
990000
سال مالی منتهی به
اسفند 097260
0000
69900000
900000
000
90000000
فروش خالص
بهای تمام شده کالای
فروش رفنه
سود ناویژه فروش
سود انباشنه ابندای سال
سود ویژه
صفحه 374:
596000
2990000
800000
٩060000
6
996000 | سه
0
سود انباشته ابتدای سال
جمع
0000000 | __سود سهام بيشنهادى_
( 0 سود انباشته در بايان سال
0 , سود هر سهم (تعدادسهام.عادی
0
eq
0 سهم )
صفحه 375:
محدودیتهای سود انباشته:
اطلاعات دیگری درصورت سود (زیان) انباشته شرکتهای
سهامی ارائه می شود.اين اطلاعات معمولا شامل محدودیت
هایی است که به موجب الزیام قانونى ويا به دلایل دیگر
برای بخشی از سود انباشته شرکتهای سهامی ایجاد می
گردد » مهمترین محدودبت سود انباشنه شرکنهای سهامی
در ایران » اندوخته ها است.
صفحه 376:
اندوخته بخشی ازسودانباشته شرکتهای سهامی است که به
دلیل الزامات قانونی و یا با رای مقاصد خاص نخصیص داده
می شود. هنگام تخصیص بخشی از سود انباشته به عنوان
اندوخنه » در دفاثر شرکنهای سهامی حساب سود انباشته
بدهکار و حساب اندوخته مربوطه بستانکار می شود.
صفحه 377:
به موجب Sole OAD ok هرسال (6درصد)
سود
ویژه شرکنهای سهامی باپسنی به عنوان اندوخنه قالونی
تخصیص داده می شود . اندوخنه قانونی از مواردی است
که به دلیل الزام قانونی درسود انباشته شرکتهای سهامی
محدودیت ایجاد می کند.
صفحه 378:
در برخی از شرکتهای سهامی به موجب اساسنامه ویا
07
er عمرمی برای توسعه عمليا:
صفحه 379:
ودیتهای ایجاد شده درسود انباشته؛ ضمن اینکه در سال
صفحه 380:
صورت سود (زیان) انباشته شرکت سهامی سحر
» های تخصیص داده شده ونحوه افشاء آن 3
ورتها و كزارشهاى مالى درادامه ند
صفحه 381:
سال مالی منتهی
به 00 اسفند
aro
900000۳0000
oO
800000)
(0
1900000000
0 960
شركت سهامى سحر
صورت سودرزيان)انباشته
براى سال مالى منتهى به ©©)سفند|)م ”097
به 66 اسفند
90
60000 | سود انباشته در ابتدای سال قبل از
OO اصلاحات
اصلاح اشتباهات در دوره های
)900000 قبل
0 سود انباشته در ابتدای سالاصلاح
شده
199000
00
صفحه 382:
00000000
OO
9000۳000
OOO
SOOO)
(0
460000(
۲0
OO
6۵6000
OO
(6»0000
(
COWOO) | سود انب
صفحه 383:
اندوخته قانونی:
شرکت سهامی سحر » سود ویژه سالانه را به موجب
ماده 000/فانون تجارت به عنوان اندوخته فالونی
تخصیص می دهد . تخصيص اين اندوخته تا هنگامی که
محادل ده درصد سرمابه شرکت شود الزامی است,
صفحه 384:
صفحه 385:
به (90 اسفند
920
000000000
SOOOOO
66000000
سال مالی منتهی
به 06 اسفند
0920
200200
06
92۴000000
992000
0
مانده اندوخنه قانونی دن
ابندای سال
نقل از سود قابل
تخصيص سال
مانده در يايان سال
صفحه 386:
د از سود ویژه را به عنوان اندو
صفحه 387:
صفحه 388:
صفحه 389:
صفحه 390:
ق قرضه:
قرضه اس
سناد بهاداری است
BAS Cu!
شرکتها
صفحه 391:
اوراق قرضه پرداختنی:
زمالبکه نامبن مالی باانتشاراورباق فرضه صورت مى كيرد
ابندا مدبرپت شرکت باید درموردشرابط ونوع اوراق قرضه
تصمیم بگیرد. شرایط اوراق قرضه عبارت است ازارزش
اسمی هرورفه قرضه » سررسید » نرخ سود تضمین شده
و تاریخهای پرداخت سود تضمین شده.
صفحه 392:
صفحه 393:
انتشار اوراق قرضه به ارزش اسمی:
بعد از آنکه مدیربت شرکت سهامى تصميم مى كيريد نوع
خاصی از اوراق فرضه را مننشر,کند»ارزش اسمی هرورفه
قرضه » نرخ سود تضمین شده ءتار پخهای سود تضمین شده
» و سررسیداوراق فرضه نعیین می شود .
صفحه 394:
اوراق قرضه » تاریخهای پرداخت سوا
د» ممکن است اوراق
صفحه 395:
انتشار. اوراق قرضه با کسر:
درمواردی مانند فربوش سهام شرگنهای سهامیفیمت فروش
اوراق فرضه مساوی ارزش اسمی آن نپست. در زمانی که
اوراق قرضه به قیمتی کمتر از ارزش اسمی فروخته شود
اوراق قرضه به کسر. منتشر می شود.
صفحه 396:
انتشار اوراق قرضه با صرف:
براساس شرایط خاص بازار و بالا بودن نرخ سود تضمین
oad اوراق فرضه نسبت به نرخ سودتضمین شده بازار؛
ممکن است اوراق قرضه قرضه به قیمت بیشتر از ارزش
Goth پا صرف فروخته شود.
صفحه 397:
وجوه استهلدکی برای باز پرداخت اوراق قرضه :
وجرهی که انحصارا برای استهلاک اوراق فرضه کنار
گذارده می شودهاطمینان خریداران اورباق فرضه شرکنهای
سهامی را جلب می کند. وجوه استهلاکی» برای مصارف
جاربی شرکت اسنفاده نخواهد شد. بنابراین جزبه دارابپهای
جاری تلقی نمی شود.
صفحه 398:
اجاره ها:
شرکنهای سهامی معمولا داراییهای مور نپاز را خریداری
پا اجاره می کنند . در مواریدی که دارایپها اجاره می شوند»
قراردادی بین مو جرومستاجرمنعقد می شودکه حق استفاده
از یک دارابی برای مدث معین درفبال دریافت مال الاجاره
به مستاجر داده می شود.
صفحه 399:
اجاره عملیاتی:
فرارداد اجاره ای که مسناجرحق اسثفاده از داراپی را برای
مدث معینی داردولی خطرهای معمول مورد اجاره به عهده
موجر است اجاره عملیاتی نام دارد. پرداختهای اجاره های
عملپانی که معمولا ماهانه انجام می شود هزینه اجاره
مستاجرو درآمد اجاره موجر است.
صفحه 400:
اجاره سرمایه ای :
اجاره سرماپه ای معمولا به نملیک داراپی مورد اجاره پا
استفاده مسناجریازداراپی برای نمام عمرمفید آن می انجامد.
در قرارداد اجاره سرمایه ای:تمام خطرهای معمول مالکیت
داراپی به مسناجر. مننفل می شود.
صفحه 401:
سرمایه گذاریها:
شرکنهای سهامی ممکن است بخشی از منابع مالی خود را
در سپرده های بانکی »اوراق فرضه پا سهام سایر. شرکنها
سرمایه گذاری کنند.ابن سرمایه گذاریها به دو بخش سرمایه
گذاربهای کوثاه مدثو بلند مدت طبقه بندی می شوند.
صفحه 402:
سرمایه گذاریهای کوتاه مدت:
سرماپه گذاربهاپی که سربعا فروشی اند وبه سهولت به وجه
1 لال شوند. لأااين سرمايه رت
محدودی نگه داری نمی شوند.اين سرمایه گذاریها با عنوان
داراییهای جاربی در. ثربازنامه شرکنها طبقه بندی می شوند.
صفحه 403:
سرمایه گذاریهای بلند مدت:
شرکنها بخشی از منابع مالی خود ربا .افزنایش درآمدها یا
برفراری مناسبات عملپانی در اوراق فرضه
پا سهام سایر شرکتها سرمایه گذاری می کنند.سرمایه
گذاریهای بلند مدت .در ترازنامه شرکت پس از بدهی های
جاری طبقه بندی می شود.
صفحه 404:
سرمایه گذاربی دراوراق قرضه سایر شرکتها:
به موجب اصل بهای نمام شده سرمایه گذاری در اوراق
قرضه ساپر شرکتها به بهای تمام شده در دفات شرکت
سرمایه گذار ثبت می شود . زمانی که اوراق قرضه به
ارزش اسمی خریداری می شود حساب سرماپه گذاربهای
بلند مدت بدهکار و وجوه نقد بستانکار می شود.
صفحه 405:
سرمایه گذاری بلند مدت در سهام سایر شرکتها:
به بهای تمام شده در تاریخ سرمایه گذاری در دفاتر شرکت
سرمایه گذارثبت می شودبهای نمام شده ابن سرمایه گذاربها
» شامل قیمت خریدوهمه هزینه هایی است که برای تحصیل
آنها پرداخت می شود.
صفحه 406:
برای عضویت در شبکه دانشجویان ایران عدد
oka! BB
!!مادسیج یعنی دهکده علم و دانش ایران
مادسیج ،شبکه آموزشی پژوهشی دانشجویان ایران
Madsg.com
نالرح
ماللهالرحم
بس
يم
2
اصول حسابداري 2
• براساس کتاب دكتر يحيي حساس يگانه
• تهيه كننده :وحیدبحرینی
3
جايگاه درس
• اين درس بعداز درس اصول حسابداري 1ودر %نيمسال دوم
رشته حسابداري بايد گذرانده شود
4
فصل دوم
سیستم حسابداری دستی
5
مقدمه:
تاكيد بر سيستم حسابداری دستی بر اين اساس است كه
اين سيستم و مفاهيم دفاتر روزنامه و معين در %دوران
نه چندان دور%وحتی درسالهای اخيرتوانسته است
نيازهای اطالعات مالی مؤسسات متوسط و بزرگ را
به خوبی مرتفع نمايد.
6
دفاتر روزنامه اختصاصی:
در سيستم حسابدار%ی دستی مؤسسا ت بزرگ هر رويداد
مالی يا در %دفترروزنامه عمومی و يا در يك دفترروز%نامه
اختصاصی كه بر%ای ثبت و پر%دازش نوع خاصی از
ر%ويدادهای مالی پيش بينی شده است ثبت می گردند .
7
برای رويدادهای مالی تكر%ار%ی ميتوان ازيک دفتر%روزنامه
اختصاصی استفاده نمود .تسريع در ثبت بخشی از
رويدادهای مالی خاص در دفتر روزنامه اختصاصی و
ميزان زمان صرفه جوئی شده بر%ای نقل به حسابهای
معين ودفتركل از موارد استفاده دفتر %روزنامه اختصاصی
است.
8
اكثر%رويدا د های مالی (حدود 90تا 95درصد ) كه
در مؤسسات بزرگ به تعداد زيادی واقع می شوند شامل
چهار %نوع رويداد مالی زير است كه برای ثبت هر
يک ازآنها دفترروزنامه اختصاصی مور%د نيازمی باشد:
9
نوع ر%ويدادهای مالی
فروش نسيه
خريد نسيه
در%يافتهای نقدی
پرداختهای نقدی
10
دفتر روز%نامه اختصاصی
دفتر روزنامه فر%وش
دفتر روزنامه خريد
دفترروزنامه دريافتهای نقدی
دفترروز%نامه پر%داختهای نقدی
مزايای دفتر روز%نامه فروش:
يكی از مزايای دفتر ر%وزنامه فروش آن است كه هر
رويداد مالی فروش نسيه در يک سطر ثبت می شود
در حالی كه همين رويداد مالی در دفتر روز%نامه
عمومی حداقل در %سه سطر ثبت می گر%دد.
11
مانده حساب كنترل حسابهای در%يافتنی در %دفتر كل در
پايان ماه بايستی مساوی حاصل جمع مانده حسابهای تمام
مشتريان در دفتر%معين حسابهای دريافتنی باشد.
12
سطر اول :حسابهای دريافتنی (بدهكاران)به صورت بدهكار
سطر دوم :حساب فر%وش بصور%ت بستانكار
سطر سوم :شرح كافی برای اين رويداد مالی
13
تمام حسابهای دريافتنی (بدهكار%ان) و حسابهای پر%داختنی
(بستانكاران)در دفترمعين حسابهای در%يافتنی و دفتر معين
حسابهای پرداختنی كه حسابهای آن بر%اساس حروف
الفبای نام هر يک از %بدهكاران و بستانكاران تفكيک
گرديده ،نگهداری می شود .
14
حسابهای كنترل در دفتر %كل و دفاتر معين :
برای داشتن اطالعات دقيق و جداگانه از هر يک از
بدهكاران در %بر%خی ازموسسات برای هر يک ازبدهكاران
حساب جداگانه ای دردفتركل افتتاح ميشود .با توجه به
حجم زياد اطالعات نمی توان حسابهای زيادی را دريک
دفتر كل نگهداری نمود.
15
در%پايان ماه دفترروزنامه فر%وش جمع زده می شود وجمع
فر%وش نسيه ثبت شده درر%وز%نامه فروش در ستون بدهكار
حساب كنتر%ل حسابهای دريافتنی و ستون بستانكار حساب
فروش در دفتر كل ثبت می گردد.
16
دفتر روز%نامه خريد:
در پايان ماه دفتر روزنامه خريد جمع زده شده و جمع
خريدهای نسيه به دو حساب دفتر كل بشرح زيرانتقال
می يابد:
-1به ستون بدهكار حساب خريد.
-2به ستون بستانكار حساب كنتر%ل ،حسابهای پرداختنی.
17
ستونهای بدهكار:
1صندوق :چون تمام رويدادهای مالی كه نقدا وصولمی گردند ،در دفترروزنامه دريافتهای نقدی ثبت می شوند.
-2تخفيفات نقدی فروش :برای انباشت تمام تخفيفات نقدی
فروش در %طی ماه مورد استفاده قر%ار %ميگيرد.
-3سايرحسابها :بر%ای ثبت بدهكار ساير حسابها به جز
حسابهای صندوق و تخفيفات نقدی فروش بكارمی رود.
18
ستونهای بستانكار :
-1حسابهای دريافتنی :مبالغ نقدی دريافت شده از %هر%يک از
مشتر%يان (بدهكاران) در %اين ستون ثبت می گردد.
-2فر%وش :در اين ستون تمام فروشهای نقدی انجام شده طی
ماه انباشته شده و جمع اين ستون در %پايان ماه به بستانكار
حساب فروش در دفتر كل منتقل می شود .
19
-3ساير%حسابها :اين ستون برای ثبت بستانكاروصولی نقدی
به غيراز%حسابهای دريافتنی و فروش ،مورد استفاده قرار
می گيرد .
20
دفتر روزنامه دريافتهای نقدی :
كليه ر%ويدادهای مالی كه نقدا وصول می شوند در
دفتر روزنامه دريافتهای نقدی،ثبت می گردند مثال كليه
فروشهای نقدی كاال در دفترروز%نامه ثبت می شوند .جمع
فروشهای نقدی به بستانكارحساب فروش در%دفتركل منتقل
می گردد.
21
دفتر ر%وزنامه پرداختهای نقدی:
تمام ر%ویدادهای مالی ای که به صورت نقد پرداخت می
شوند در این دفتر روزنامه اختصاصی ثبت می شوند.
پرداختهای نقدی بابت هزینه های عملیاتی ٬خریدهای نقدی
کاالوپرداختهای نقدی به فر%وشندگان ازجمله این رویدادهای
مالی اند.
22
دفترر%وزنامه عمومی:
موار%دی از قبیل بر%گشت از خريد و تخفیفات كه بطور %نقد
وصول نمی شوند ،برگشت از فروش و تخفیفات كه نقدا
پرداخت نمی گردند وخريد و فروش دارائيهای ثابت بطور
نسيه ،از جمله رويدادهای مالی هستند كه دردفتر%روزنامه
عمومی ثبت می شوند.
23
حسابهای دفاتر %معین:
حسابهای دفتر معین حسابهای دریافتنی دارای سه ستون
بر%ای ثبت مبالغ است .ستون بدهکار ٬ستون بستانکار %و
ستون مانده بدهی هر مشتری را به روز نشان می دهد.
24
حسابهای دفتر کل:
حسابهای دفاتر کل و دفاتر معین نشان دهنده انتقاالت انجام
شده به این حسابهااز دفاتر %روزنامه عمومی و اختصاصی
است .ارتباط منطقی بر قرار %شده بین دفاتر معین ٬دفتر کل
و دفاتر روز%نامه در %ستونهای عطف منعکس می شود.
25
تطبیق دفاتر %معین با حساب های کنترل :
برای اطمینان از صحت انتقاالت انجام شده از %دفاتر
روزنامه عمومی و اختصاصی به دفتركل و دفاتر %معین ،
تراز آزمایشی به عنوان ستاده سیستم حسابداری تهیه
می شود.
26
تغييرات در دفاتر روزنامه اختصاصی:
ازنكات اساسی در طراحی دفاتر روزنامه اختصاصی
صرفه جويی در زمان ثبت رويداد مالی و فراهم نمودن
تقسيم كار بين دو يا چند كارمند حسابداری است ،كه دفتر
روز%نامه اختصاصی برای آن نوع ر%ويداد مالی طراحی
شده است.
27
تراز آزمایشی اهداف زیر را تامین می كند :
-1تساوی ثبت و انتقال بدهکار و بستانکار
-2تساوی حاصل جمع مانده های حساب های دفاتر%معین با
مانده های حساب های کنترل مربوطه دركل
-3تهیه اطالعات ،به عنوان بازخوربرای انجام اصالحات
الزم در سیستم حسابداری
28
دفترروز%نامه بر%گشت ازخرید وتخفیفات :
-1انتقال اقالم ثبت شده در دفترر%وزنامه به حساب هر %يک
ازفروشندگان دردفتر معين حساب های پر%داختنی ،عالمت
( )درستون نشان دهنده انجام انتقال ها است.
-2انتقال جمع ستون مبلغ دفتر روزنامه به حساب
برگشت ازخر%ید و تخفیفات و حساب های پر%داختنی
در%دفتركل.
29
دفتر روزنامه برگشت از فروش و تخفیفات :
-1انتقال اقالم ثبت شده در دفترروزنامه به حساب هریک
ازمشتریان در%دفترمعین حساب های در%یافتنی،عالمت ()
در ستون عطف مبین انجام اين انتقال ها است.
-2انتقال جمع ستون مبلغ دفتر روزنامه به حساب برگشت
از فر%وش و تخفیفات و حساب های دریافتنی در دفتر كل.
30
دفاتر ر%وزنامه چند ستونی :
موسساتی كه تعداد کارکنان و حجم رویدادهای مالی به
اندازه ای نیست كه بتوان كار %ثبت دفاترروزنامه عمومی
و اختصاصی را بين کارمندان تقسیم نمود ،برای کارآیی
سیستم حسابداری ،بجای استفاده از دفاترروزنامه عمومی
واختصاصی،ازدفترروزنامه چند ستونی استفاده می شود.
31
دفترروزنامه چند ستونی دارای چندین ستون است كه تمام
رویداد های مالی (بر%ون سازمانی و در%ون سازمانی) يک
موسسه در آن ثبت می گر%دند .دفتر %ر%وزنامه سه ستونی
در کشورمان رایج است.
32
دفتر %ر%وزنامه تركيبی:
موسسات تجاری و خدماتی و غیرانتفاعی كه چند نوع
رویداد مالی به تکرار زیادی واقع شده ،از دفتر روزنامه
تر%كيبی بر%ای ثبت رویدادهای مالی استفاده می شود .دفتر
تر%كيبی ازدفترر%وزنامه عمومی و دفترروزنامه اختصاصی
است .
33
دفتر روزنامه تركيبی رویدادهای برون سازمانی عملیات اصالح
و بستن حسابها (رویدادهای مالی درون سازمانی) درآن ثبت
می گردند.
34
تغييرات در دفتر روزنامه تركيبی :
براساس نیاز موسسات ٬می توان دفتر روزنامه ترکیبی ر%ا
در %شکلهای دیگر و با ستونهای
متعدد به عنوان اجزای سیستم های حسابداری طر%احی کرد
.دفتر روزنامه ترکیبی به هر شکلی که باشد ٬عملیات ثبت
و استفاده از آن مشابه دفتر روزنامه ترکیبی است.
35
دفترروزنامه تر%كيبی فروش و دریافتهای نقدی :
تركيبی از دفاتر %ر%وزنامه اختصاصی فروش و در%یافتهای
نقدی می باشدوغالبا درموسساتی كه وظایف ثبت فروشهای
نسيه و ثبت دریافتهای نقدی ،تفكيک نشده بكار گرفته می
شود.
36
دفتر روز%نامه تر%كيبی خرید و پرداخت های نقدی :
تركيبی از %دفاتر روزنامه اختصاصی خرید و پرداخت های
نقدی می باشدوغالبا درموسساتی كه وظایف %ثبت خريدهای
نسيه و ثبت پر%داختهای نقدی ،تفكيک نشده بكارگرفته می
شود.
37
فصل چهارم
کنترل داخلی رویدادهای مالی نقدی
38
مقدمه:
یکی از هدفهای مهم سیستم کنترل داخلی ٬محافظت از
داراییهای موسسه و جلوگیری از اتالف ٬سوء استفاده ٬یا
تقلب است .
39
وجوه نقد:
وجوه نقد عبارت است از پول نقد بصورت سكه واسكناس
وموجودی حسابهای جاری و هر نوع اور%اق بهاداری كه به
جای پول در معامالت مور%د قبول واقع شود.
40
گز%ارش گر%ی وجوه نقد در تراز%نامه:
در تراز %نامه وجوه نقد به عنوان اولين قلم دارايی و
مهمترين آنها نشان داده می شود.بستانكاران،سرمايه گذار%ان
،مسئوالن بانكها و …استفاده كنندگان برون سازمانی
صورتها وگزارشهای مالی هستند.
41
توجه استفاده کنندگان ازصور%تها وگزارشهای مالی به وجوه
نقد معلول علتهای زیر است:
-1حساب وجوه نقد از پر گردش ترین و فعالتر%ین حسابهای
دفاتر موسسات مختلف است.
-2وجوه نقد ،نقد ترین و دردسترس تر%ین دار%ایی
موسسه است که هر لحظه می توان آن ر%ا به دیگر دارایی
ها تبدیل و یا صر%ف پرداخت بدهیها یا هزینه ها نمود.
42
-3طی دور%ه مالی ،وجوه نقد به دفعات به انواع داراییها یا
هزینه ها تبدیل می شود و درادامه به وجوه نقد.
-4موجودی وجوه نقد از مهمترین عوامل تشکیل
دهنده صورت نسبت جاری و آنی است و استفاده کنندگان
برون سازمانی صور%تها و گز%ار%ش های مالی از موسسه
توجه خاصی به این دو برای حفظ منافع و رسیدن به
طلبشان نشان می دهند.
43
مسئولیت های مدیریت وجوه نقد :
مدیر%یت موثر %و کارآمد وجوه نقد شامل رعایت سیاستهای
خط مشی های ز%یر است :
-1تامین دقت و صحت عملیات حسابداری در یافتها
و پرداختهای نقدی و مانده وجوه نقد .
-2ممانعت از خسارات ناشی از تقلب ،اختالس ،سوء
استفاده و سرقت وجوه نقد .
44
-3نگهداری مبالغ کافی وجوه نقد برای اقالمی که
لزوما بایستی به صورت نقدی پرداخت شوند ،به عالوه
یک مانده معقول بر%ای نیاز %های ضر%وری به وجوه
نقد .
-4سرمایه گذاری وجوه نقد بال استفاده .
45
مبانی اعمال کنترل داخلی وجوه نقد:
وجوه نقد به علت سهولت جابجایی و مطلوبیت فراوانی که
نزدهمه دارد٬بیش ازسایرداراییها در معرض سرقت ٬سوء
استفاده و اختالس است .
46
عمده عملیات برای کنترل داخلی بر %وجوه نقد:
-1تنظیم فهرست دریافتهای نقدی ر%وز%انه بر%ای کنترل و
منظور کر%دن در %حسابهای مربوط
-2وار%یز دریافتهای روزانه به حساب جاری موسسه نزد
بانک
47
دريافتهای نقدی:
دريافت های نقدی روزانه در موسسات ،عمدتا ً شامل
در%يافت های نقدی از بدهكاران بابت مطالبات موسسه
و دريافت های نقدی بابت فر%وش نقدی می باشد .
استفاده از صندوق فروش اطمينان بيشتری از صحت جمع
فروش نقدی روز%انه ايجاد خواهد كرد.
48
استفاده از برگ فروش نقدی:
در بعضی موسسات برای کنترل در%یافتهای نقدی حاصل از
فروش نقدی ر%وزانه از %بر%گ فروش نقدی استفاده می-
کنند.جمع برگهای فروش نقدی به عنوان مدارک اولیه ثبت
رویدادهای مالی نقدی مورد استفاده قرار می گیرد.
49
استفاده از %بر%گ دریافت صندوق:
در موسسات عمده فروشی و یا موسساتی که به فروش
کاالهای گران قیمت اشتغال دارند برای کنترل دریافتهای
نقدی ٬ضمن تنظیم صور%ت حساب فروش ٬ازبرگ دریافت
صندوق که نشان دهنده وصول وجه صورت حساب است ٬
استفاده می کنند.
50
وجوه نقد دریافتی از %صندوق:
در برخی ازموسسات قسمتی ازدریافتهای نقدی از %مشتریان
یا بدهکاران به صورت چک یا وجوه نقدی است که معموال
طی نامه ای توسط اداره پست و یا نامه رسانهای مشتریان
و بدهکار%ان به موسسه واصل می شود.
51
کسور و اضافات صندوق :
گاهی حتی پس از کنترل موثر بر وجوه نقد ،امکان دارد
اشتباهاتی در دریافتها ویا پرداختهای نقدی به وجود بیاید
به همین منظور حسابی در دفتر کل به نام حساب کسور %و
اضافات صندوق افتتاح می شودواختالفات ناشی از شمار%ش
وجوه نقد در %این حساب ثبت می شود .
52
در پايان روز كسر%ی واضافات صندوق بايستی به حساب
كسور %و اضافات صندوق منتقل شود و اختالف ناشی از
شمارش وجوه نقد در %اين حساب ثبت گردد.
53
تقسیم دقیق وظایف:%
عدم تفکیک دقیق وظایف در مورد وجوه نقد می تواند
شرایط ر%ا برای سوء استفاده احتمالی فراهم کند.
-1فروش نقدی روزانه را در دفاتر موسسه ثبت نکند
-2کل فروش نسیه و نقد روز%انه ر%ا در دفاتر ثبت کند ولی
به طور ساختگی یک مبلغ دیگر ثبت نماید.
54
پر%داختهای نقدی :
اغلب موارد سوءاستفاده در وجوه نقد ناشی از %سوء استفاده
درپرداختهای نقدی است بنابراین کنترل داخلی موثر بر
پر%داختهای نقدی مهمتر %از %کنترل داخلی بر دریافتهای نقدی
بوده بخش اصلی کنترل وجوه نقد محسوب می شود .
55
حساب جاری بانک :
بر%ای اعمال کنترل داخلی موثر بر وجوه نقد ،موسسات
مختلف چند حساب جاری در یک یا چند بانک افتتاح و کلیه
دریافتهای نقدی را به آنها واریز می کنند و تمام پرداختهای
نقدی را با صدور چک از طریق همین حسابها انجام
می دهند .
56
صدور چک :
چک نوشته ای است كه دارنده حساب جار%ی به بانک
دستور %می دهد كه مبلغ مشخصی را به خود وی و يا به
هر شخص حقيقی و حقوقی ديگری بپردازد .
57
هر برگ چک به غير ازشماره پياپی ومحل نوشتن تاريخ
صدور چک دارای چهاربخش متمايزكه به صورت زير
است :
-1بانک وشعبه ای كه بايستی مبلغ چک را پرداخت كند
-2مبلغ چک
-3شخص یا موسسه ای که بایستی مبلغ چک به وی
پرداخت شود .
-4صادر کننده چک که چک را امضا می نماید.
58
صورت حساب بانک:
به طور معمول بانكها در پايان هر ماه و يا در مواقعی كه
دارنده حساب جاری درخواست نمايد بر%ای صورت حساب
ارسال می كند .
صورت حساب بانكی معموالً دارای اين ستونها است :
-1ستون تاريخ -2شماره سند -3كد -4بدهکار-5
بستانکار-6 %ستون مانده
59
تطبیق دفاترحساب جار%ی با صورت حساب ار%سالی بانک:
منظور از تطبيق صورت حساب ارسالی بانک با دفاتر
دارنده حساب جار%ی ،حصول اطمينان از %مطابقت ميزان
موجودی نقدی نزد بانک و در دفاتر %موسسه می باشد .
60
معموالً مانده حساب جاری در دفاتر دارنده حساب جار%ی و
صورت حساب ارسالی به دالیل زیربا یكديگر مطابقت نخواهند
داشت:
الف %ـ مبالغی كه در دفاتر دارنده حساب جاری در حساب بانک
ثبت شده ولی درصورتحساب بانک منعکس نیست.
-1چکهای معوق -2سپر%ده های بین ر%اهی -3چکهای
الوصول
61
ب ـ مبالغی كه در صورت حساب بانک ثبت گرديده ولی
در %دفاتر مؤسسه دارنده حساب جاری ثبت نشده است.
این اقالم شامل موارد ز%یر %است :
-1وجوه واریز شده به حساب جار%ی نز%د بانک توسط
دیگران .
-2کارمزد خدمات و سایر هزینه های بانکی .
-3واخواست اسناد تجار%ی تنزیل شده .
62
صورت مغايرات بانكی :
صورت مغايرات بانكی عبارت ازصورتی است كه موارد
اختالف بين مانده صورت حساب ارسالی بانک و مانده
حساب بانک در دفاتر %مؤسسه دارنده حساب جار%ی را
در زمان معينی نشان میدهد .
63
صورت مغاير%ات بانكی حداقل ماهی يكبار و در مواقع
ضروری ديگر تهيه میگردد .با تنظيم صورت مغايرات
بانكی می توان به علل بر%وز اختالف بين صورت حساب
ارسالی بانك و دفاتر مؤسسه پی برد.
64
تهيه صورت مغايرات بانکی :
در روش تعيين مانده واقعی مانده صحيح بانک در تار%يخ
تهيه صورت مغاير%ات تعيين میگردد لذا اين روش میتواند
مبنای مناسبی برای انجام اصالحات الزم در دفاتر مؤسسه
دارنده حساب جاری واقع شود.
65
موسسه بازر%گانی سپهر
صورت مغایرت حساب جاری
X2/ 11/ 30
X
موجودی حساب جاری موسسه
اضافه می شود:
وجوه واریزی به دیگرانX
کسر می شود:
کارمزدو سایر هز%ینه های بانکیX
سفته واخواستی،چکهای الوصولX
() X
66
افز%ایش)کاهش(خالصX
A
نتیجه:مانده وافعی حساب جار%ی در X2/11/30
موجودی حساب جاری طبق صورتX
حساب ارسالی بانک
اضافه می شود:
سپرده بین راهیX
:
کسر می شود ()X
X
افز%ایش )کاهش ( خالص
نتیجه :مانده واقعی حساب جاری درA X2/11/30 %
67
اصالح دفاتر %موسسه پس از %تهیه صور%ت مغایرت بانکی :
با تنظيم صورت مغايرات بانكی متوجه میشويم كه مانده
واقعی حساب جاری در تاريخ تهيه صورت مغايرات
بانكی با هيچ يک ازماندههای منعكس در دفاتر مؤسسه و
صورت حساب بانک مطابقت ندارد .
68
اضافه بر%داشت از %حساب جار%ی بانکی:
براساس توافقی كه بانكها با موسسات معتبر در قبال اخذ
وثايق الزم منعقد میكنند اين مؤسسات مجاز می باشند
كه در %مواقع ضروری تا ميزان معينی چک بيش از
موجودی خود نزد بانک صادر نمايند.
69
میزان تنخواه گردان:
ميزان تنخواه گر%دان معموالً مبلغی ثابت و از پيش تعيين
شده است .و در فواصل زمانی كوتاه معموالً هفتگی يا
ماهانه با صدور چک به انداز%ه هزين ه های انجام شده
به ميزان قبلی تجديد میگر%دد.
70
سیستم سند هزینه:
در مؤسسات بزرگ يكی ازر%وشهای مؤثر كنترل داخلی
پرداختهای نقدی ستفاده ازسيستم سند هزينه برای پرداخت-
های نقدی است .سند هزينه قبل از%صدور چک بايستی
به تأييد و تصويب مدير يا مديران مسئول برسد.
71
تنظیم سند هزینه:
سند هزينه توسط مديرمالی مؤسسه بررسی میگردد تا از
اعمال كنترلهای الز%م در واقعی بودن آن اطمينان حاصل
شود .پس از %كنترل مدير مالی سند هز%ينه تنظيم شده در
دفتری كه دفتر اسناد هزينه نام دارد ثبت شده وسپس
پرداخت میگردد.
72
دفتر اسناد هزینه:
برای ثبت اسناد هزينه ،به ترتيب ،شماره سند هزينه ،
تاريخ تنظيم آن ،نام بستانكاران ومبلغ سند درج میگردد.
در برخی از مؤسسات ازدفتر اسناد هزينه با دفتر روزنامه
اختصاصی پرداختهای نقدی به صورت تركيبی استفاده
میشود.
73
دفتر صدور چک:
شكل ساده ای ازدفترروزنامه اختصاصی پرداختهای نقدی
است.
مؤسساتی كه ازسيستم سند هزينه برای كنترل پرداختهای
نقدی استفاده میكنند چكهای مربوطه به هر %سند هزينه
زمانی صادر میشود كه اسناد هزينه مورد تصويب واقع
شده و در دفتر اسناد هزينه ثبت شود.
74
دفتر صدور چک دارای ستونهای متعدد برای درج شماره
و تاريخ چک صادر شده نام دريافت كننده ،شماره سند
هز%ينه ،تخفيفات نقدی و حساب بانک میباشد.
75
فصل پنجم
سیستم حقوق و دستمزد
76
اهمیت سیستم حقوق و دستمزد:
هزينه حقوق و دستمز%د نشان دهنده سهم نير%وی كار
در توليد محصوالت و يكی ازمهمترين هزينههای
عملياتی اغلب موسسات است.
محاسبه و پرداخت مناسب حقوق و دستمزد يكی از عوامل
مؤثردر%ايجاد رابطه مطلوب بين كاركنان وكارفر%ما میباشد.
77
تعریف %سیستم حقوق و دستمزد:
سيستم حقوق و دستمزد مجموعهای از اجزاء به هم پيوسته
در داخل يک موسسه است كه دادههای مر%بوط به سهم
نيروی كار در توليد محصوالت و يا ار%ائه خدمات ر%ا به
صورتها و اطالعات حقوق و دستمز%د تبديل میكند.
78
درمؤسسات وظايف ومسئوليتهای حقوق ودستمزد در دواير
زير تقسيم شده است:
1ـ داير%ه كار%گزينی 2ـ دايره ثبت اوقات كار3 %ـ دايره
حقوق و دستمز%د 4ـ دايره پرداخت
کنترل داخلی موثر بر سیستم حقوق و دستمزد شامل تفکیک
وظایف %از یکدیگر ،انجام وظایف توسط دوایر ،به صورت
جداگانه وعدم تداخل وظایف با یکدیگر است .
79
دایره کار%گزینی:
وظيفه دايره كارگزينی تأمين نيروی كار الزم برای
قستمهای مختلف مؤسسات عالوه بر آن آئين نامههای
استخدامی را تهيه و برنامههای آموزشی ،شرح وظايف و
ارز%يابی مشاغل را انجام میدهد.
80
دایره ثبت اوقات کار:
نگهدار%ی مدار%كی كه نشان دهنده اوقات كار هريک از
كاركنان در دورههای مشخص هفتگی يا ماهانه باشد اولين
و مهمترين مرحله از مراحل جمعآور%ی دادههای مربوط به
سيستم حقوق و دستمزد است.
81
کارت ساعت :
کارت ساعت محکم تر%ین و گویا تر%ین مدرک حضور
کارکنان درمحل از ساعت ورود تا ساعت خروج است .
کارت ساعت در دایر%ه ثبت اوقات کار کنترل و جمع آور%ی
می شود یک کارت ساعت تکمیل شده دهنده ساعت شر%وع
وخاتمه کار %کارکنان و اضافه کاری آنها است .
82
ماشین ساعت زن :
وسیله ای برای ثبت اوقات حضور کارکنان روی کارت
ساعت است در یک سیستم مناسب یک شماره کارت ساعت
به هر %یک از کارکنان اختصاص داده می شود .
روش های دستی از دقت و صحت کارت ساعت و ماشین
ساعت زن بر خوردار %نیستند .
83
دایره حقوق و دستمزد:
محاسبه و تعيين حقوق و دستمزد ناخالص ،كسور%ات ،
خالص دريافتی هر يک از كار%كنان و تهيه وتنظيم ليست
حقوق و دستمزد براساس كارتهای ارسال شده از دايره
ثبت اوقات كار %در %دايره حقوق و دستمزد انجام میشود.
84
داده های دایر%ه حقوق و دستمزد پس از پرداز%ش ستاده ها
شامل :
-1لیست حقوق و دستمزد به عنوان مدارک موسسسه برای
ارسال به سازمان تامین اجتماعی و اداره مالیات وحقوق .
-2سوابق و محاسبات انفرادی درآمد و کسورات هر یک
از کارکنان .
-3صدور چک حقوقی .
85
دایره پر%داخت حقوق و دستمزد:
بهترين ر%وش پرداخت حقوق ودستمزد پرداخت توسط چک
از حساب جاری بانكی است .در اين روش معادل جمع
خالص قابل پرداخت ليست حقوق و دستمز%د طی يک فقر%ه
چک از حساب جاری بانكی موسسه برداشت میشود .
86
حسابداری هزینه حقوق و دستمز%د:
به غير از %دستمزد پايه (ثابت) كه بر مبنای ساعات كاركرد
يا ميزان انجام كار و يا محصول توليد شده محاسبه میگردد
هزينه حقوق و دستمزد شامل موارد ديگری از قبيل اضافه
كاری پاداش افزايش عيدی و ...نيز محاسبه می شود.
87
درآمد کارکنان:
انجام كار بيش از ساعات قانونی اضافه كار نام دارد .به
موجب قانون كار %ساعات كار كار%گران به جز مواردی كه
قانون كار ذكر كرده است ،از 8ساعت در روز و
44ساعت در %هفته نبايد تجاوز كند .
88
پاداش:
يكی از موارد درآمد كاركنان كه اغلب برای تشويق و
افز%ايش كار%ايی كاركنان استفاده میشود پاداش است .ميزان
پاداش بر%اساس افزايش توليد و ميزان سود طی دور%ه مالی
محاسبه میشود.
89
سود بر اساس موارد زیراست:
1ـ سود قبل از كسر ماليات بر در%آمد و پاداش
2ـ سود قبل از كسر ماليات بر درآمد و پس از كسر پاداش
-3سود پس از %كسر ماليات بر درآمد و قبل از كسر پاداش
-4سود پس از كسر ماليات بردرآمد و پاداش
90
کسور %مربوط به درآمد کار%کنان :
مجموع حقوق و دستمزد هر یک از %کارکنان قبل از
پرداخت در دایره حقوق ودستمزد محاسبه وکسور مربوطه
کسر ومبلغ خالص قابل پرداخت تعیین می شود کسورحقوق
و دستمز%د کارکنان شامل حق بیمه ،مالیات و سایر%کسور
می باشد.
91
حق بیمه سهم کارکنان:
کارفرمایان مکلفند ،حق بیمه سهم کار%کنان را از مجموع
حقوق و دستمز%د ماهانه آنها کسروهمراه حق بیمه سهم خود
به حساب بانکی ساز%مان تامین اجتماعی واریز %نمایند.حدود
حداکثر حقوق و دستمز%د ماهانه شامل کسر %حق بیمه توسط
سازمان تامین اجتماعی تعیین می گر%دد.
92
مالیات حقوق و دستمزد:
مجموع حقوق ودستمزدکارکنان براساس قوانین و مقررات
مالیاتی مشمول کسرمالیات بر درآمد حقوق می باشد .کار-
فرمایان مکلفند که مالیات حقوق هر یک ازکارکنان را کسر
و به حساب بانکی وزارت امور اقتصادی و دارایی تسلیم
و رسید در%یافت نمایند.
93
سایر %کسور:
در موقع محاسبه حقوق و دستمز%د به غیر از کسور %قانونی
مثل مالیات و حق بیمه و مبالغ دیگری نیز با توافق کارکنان
ازجمع حقوق و دستمز%د آنان کسر %می گردد .این کسور
شامل اقساط وام ضروری ،وام مسکن ،مساعده و موارد
دیگری می باشد.
94
تعیین مبلغ خالص قابل پر%داخت :
مبلغ خالص قابل پرداخت به هر یک از کارکنان پس از
کسر کسور قانونی و سایر کسور ذکر شده از %جمع حقوق و
دستمزد نا خالص آنان تعیین می شود .
95
مدارک سیستم حقوق و دستمزد:
در سيستمهای حقوق و دستمزد از فرمها و مدارک خاصی
برای جمع آوری حقوق و دستمزد استفاده میشود .مانند
كارت ساعت به ليست حقوق ودستمز%د،صورت حساب
حقوق و دستمزد كه استفاده میشود.
96
لیست حقوق و دستمز%د:
ليست حقوق و دستمزد يک فر%م چند ستونی است كه
اطالعات مربوط به جمع ناخالص حقوق و دستمزد ،كسور
و خالص قابل پرداخت به تفكيک و در یک سطر آن ثبت
و ارائه میگر%دد.
97
ثبت هزینه حقوق و دستمزد در دفاتر:
پس از تنظيم ليست حقوق و دستمزد جمع حقوق و دستمزد
ناخالص به حسابهای هزينه حقوق ودستمزد بدهكار%میشود،
و حسابهای كسور و حقوق و دستمزد پرداختنی بستانكار
میگردد.
98
حق بیمه سهم کارفرما:
حق بيمه سهم كارفرما بخشی از %هز%ينههای مؤسسه است
كه هنگام ثبت هزينه حقوق ودستمزد به بدهكارهزينه حقوق
و دستمزد و به بستانكار حق بيمه پرداختی ثبت میگردد.
99
صور%ت حساب حقوق و دستمزد:
بر اساس اطالعات مندرج در هر %سطراز لیست حقوق و
دستمزد که نشان دهنده جمع ناخالص حقوق و دستمز%د ،
کسور و مبلغ خالص قابل پرداخت به شکلهای مختلف تهیه
وهنگام پرداخت به عنوان صور%ت حسابی که نشان دهنده
چگونگی محاسبات حقوق و دستمزد است تحویل داده می -
شود.
100
کارت مجموع درآمد کار%کنان :
دركشور %ما قوانين مالياتی برمبنای درآمد ساالنه افر%اد و
مؤسسات و با اعمال نرخهای تصاعدی مالياتی
انجام می شود .نرخهای تصاعدی مالیات بردرآمد به
گونه ای تعیین می شوند که با افزایش درآمد ساالنه
نرخهای مالیات بر درآمد نیز افزایش پیدا می کند.
101
تفاوت کارکنان و پیمانکاران :
خدمات در%یافت شده از کارکنان به صور%ت موقت و یا دائم
است ولی خدماتی که توسط مقاطعه کاران یا پیمانکار%ان
مستقل ارائه می شود بر %اساس قراردادهای خاص صور%ت
می گیر%د و با اتمام موضوع قر%ارداد ر%ابطه کاری کار فرما
و پیمانکار مستقل قطع می شود.
102
مبالغ پر%داخت شده به پيمانكار%ان مستقل ر%ا معموالً حق
الزحمه ويا درمواردی حق المشاوره میگويند ،در صورتی
كه میدانيم كه مبالغ پر%داختی به كاركنان موسسه حقوق و
دستمزد ناميده میشود.
103
فصل هفتم
اصول و مفاهیم حسابداری
104
مقدمه:
اصول و مفاهیم حسابداری ،مجموعه ای ازمیثاقها،قواعد ،
ر%وشهاورویه هایی است که دستورالعمل شناسایی ،پردازش
رویدادهای مالی برای تهیه صورتها وگزارش های مالی را
بیان می کندوبا گذشت زمان وتجربه موار%د جدید تغییر می-
کند و کامل می شود.
105
اهمیت تدوین استاندار%دهای حسابدار%ی:
هدف عمده تهیه و تدوين استانداردها ،ايجاد ازبان معين و
چهار چوب مفهومی يكنواخت است که با رعایت آنها
اطالعات مالی از موسسات مختلف %به صورت مرتبط
قابل مقایسه تهیه و برای تصمیم گیری آگاهانه اقتصادی و
اجتماعی در%اختیاراستفاده کنندگان قرار می گیرد.
106
اصول پذیرفته شده حسابداری:
صورتها و گزارشهای مالی با ر%عایت استاندارد های
حسابدار%ی تهیه می شوند .صاحب نظران حسابداری
کشور%هایی که سابقه طوالنی در دانش حسابدار%ی
دارند ،به تدریج مفاهیم و اصول حسابداری را تدوین کرده
اند و با رعایت آنها ،به صورت تقریبا یکنواخت به
اجرا در آمده اند .
107
حمایت از استانداردهای حسابداری:
پذیر%ش،اجراوکنترل رعایت اصول پذیرفته شده حسابداری،
نتیجه حمایت مقتدرانه از آن است و اغلب نفوذ قدرت
وحمایت انجمنهای حرفه ای حسابداری و موسسات دولتی
درکشور %های مختلف به اصول پذیر%فته شده حسابداری
اعتبار اجرایی می دهد.
108
سابقه تار%یخی استاندارد های حسابداری :
دانش حسابداری و تدوین اصول و استانداردهای آن ،مانند
سایر رشته های علوم اجتماعی ،تحوالت فراوانی را طی
کرده است .
109
سابقه استانداردهای حسابداری در جهان:
استانداردهای 1949میالدی که لوکاپاچولی حسابداری
دو طرفه را بر اساس حفظ
ترازنامه(دارایی=بدهی+سرمایه) تنظیم کر%د و بعدها
معادله سود بر آن افزوده شد (سود حسابداری=در%آمد-
هزینه) ،دگرگونی فراوانی ر%ا طی کرد.
110
سابقه استانداردهای حسابداری در ایر%ان:
بررسی وضعیت اصول حسابداری در ایران نشان می دهد
که ترجمه مراجع جهانی اصول متداول
مراجع موجود در
حسابدار%ی تنها
گذشته بودند و برای طرح و تدوین استانداردهای
حسابداری ملی تالش چندانی نشده است.
111
مفهوم تفکیک شخصیت:
مفهوم تفکیک شخصیت برای قابل فهم بودن صورتها و
گزارشهای مالی اهمیت فراوانی دار%د.بر %اساس اصل مفهوم
تفكيك شخصيت حسابها و اطالعات حسابداری به صور%ت
مجزا از صاحبان آن نگهدار%ی می شود و در واقع معادله
اساسی حسابداری بازتاب اين اصل است.
112
فر%ض تداوم فعالیت:
فر%ض تداوم فعالیت از مفروضات بنیادی حسابداری است
که بسیاری ازمفاهیم واصول دیگروطبقه بندی اقالم تراز-
نامه بر آن متکی است.فقط در زمان انحالل موسسه اقالم
صور تها و گزار شهای مالی به مبالغ خالص ارز%ش
بازیافتنی و ارز%شهای روز انحالل اندازه گیری می شوند.
113
فر%ض دوره مالی:
فرض تداوم دوره مالی می گوید كه فعالیتهای يك شخصيت
حسابداری مدتهای طوالنی ادامه داشته ودر آينده قابل پيش-
بينی متوقف نخواهد شد اصول ترازنامه بر %اين فرض متكی
است.
114
اصل پولی:
پول به عنوان واحد انداز%هگير%ی رويدادهای مالی استفاده
میشود .پول تنها وسیله انداز%ه گیر%ی در حسابداری است که
قابلیت کاربرد برای اندازه .
گیری رویدادهای مالی را دارد .
115
اصل عينيت:
اين اصل بر اين امر تأكيد دار%د كه اندازهگير%ی بايستی
بيطرفانه بوده و قاليت ر%سيدگی توسط شخصی مستقل را
داشته باشد .حسابداران اغلب به شواهد و مدار%ک قابل
استناد ،که اندازه گیری مالی را تعیین می کند ،تاکید دار%ند.
116
اصل بهای تمام شده:
صور%تها و گز%ارشهای مالی با رعايت اصل بهای تمام
شده تهيه و ار%ائه میشوند ،در زمان تحصيل دار%ايیها يا
خدمات ،بهای تمام شده نشان دهنده ارزش منصفانه بازار
آنها می باشد.
117
اصل تحقق در%آمد:
درحسابداری تعهدی ،سود هنگامی شناسايی می شود كه
اطمينان كافی از %كامل شدن «فرايند كسب سود» حاصل
شود .در مورد مؤسسات توليدی فرايند كسب سود شامل
موار%د ز%ير است:
الفـ خر%يد مواد مستقيم
بـ توليد محصول
جـ فروش محصول
د-وصول وجه محصول فروخته شده
118
به موجب اصل تحقق درآمد ،معموالً زمانی تحقق يافته
تلقی میشود كه دو شرط زير تأمين شده باشد:
-1فرايند كسب سودكامل شده يا به طورعمده كامل شده است.
-2شواهد عينی كافی بر%ای اندازهگير%ی مبلغ درآمده
موجود باشد.
119
اندازهگيری درآمد به چهار ر%وش صورت میگير%د:
-1اندازهگيری درآمد در زمان فروش (روش تحويل):
در اين روش چون دوشرط درآمد تأمين شده میتوان درآمد
را شناسايی كرد.
در بر%خی از %مشاغل در%آمد و هزينهها هنگام وصول يا
پر%داخت نقدی شناسايی میشوند كه به آن ر%وش نقدی
میگويند.
120
-2روش فروش اقساطی (روش سود ناويژ%ه):
دراين روش معموالً درآمد هنگام فروش كاال شناسايی
میشود و بهای آن در چندین قسط وصول می
شود .هنگام وصول هر %قسط بخشی از بهای تمام شده و
بخشی از سود ناویژه وصو و درآمد شناسایی می شود.
121
-3روش درصد تكميل پيمان:
در %پر%وژههای بزرگ كه بيش از يك سال مالی به طور
می انجامد قرار داد خاصی به نام پيمان بين پيمانكار %و
كارفرما منعقد می شود.
122
-4اندازه گیری درآمد درزمان %تکمیل %محصول(روش تولید):
برخی ازکاالها در بازارها قیمتهای تثبیتی و یا جا افتاده ای
دارند .اندازه گیری درآمد برای کاالها با توجه به اطمینان
نسبی از قیمت آن و تقاضای بازار در زمان تولید قابل
اندازه گیری و شناسایی است.
123
در%ایران معموال قیمتهای ثابت تضمین شده ای از طرف
دولت تعیین می شود که محصوالت کشاورزان را بر اساس
یک قیمت حداقل از طرف %دولت خریداری نماید.
124
در%آمد در%اين نوع پروژ%هها به دو صور%ت محاسبه میشود:
1ـ روش تكميل پيمان كه بر مبنای بهای تمام شده پيمان در
پيمان صورت میپذيرد .روش
تكميل
از
پس
اجرا
دست
.
درصد تكميل پيمان كه با شناسايی درآمد هر دوره مالی
ز%مانی كه درآمد پيمان به نحو معقول قابل برآورد نباشد
صورت می پذيرد.
125
درصد تكميل پيمان بصورت زير محاسبه میشود:
درصدتكميل پیمان× سود ناويژه برآوردشده=سودناويژ%ه دور%ه مالی
در%صدتکمیل پیمان= هزينههای واقعی انجام شده طی دوره مالی
کل بهای تمام شده
126
اصل تطابق هز%ينه با در%آمد:
به موجب اين اصل شناسايی درست سود مالی هر دوره با
اندازه گيری درآمد هر دوره با هزينه های انجام شده برای
كسب آن در%آمد مشخص شده و با آن مقابله میشود .و در
واقع درآمدها به محض تحقق و هزينهها به محض وقوع
شناسايی میشوند.
127
تطابق هزينهها با درآمد از دو طريق صورت میپذيرد:
الفـ در ارتباط با كاالی فروخته شده يا ساخته شده.
بـ در %ارتباط با دورههای مالی كه درآمد كسب شده.
128
اصل ثبات ر%ويه( :رعايت يكنواختی)
هر%شخصيت حسابداری بايد يک روش خاص حسابداری را
برای شناسايی ،اندازه گيری ،ثبت و گزارش دهی انتخاب
كند .با رعايت اين اصل قابليت مقايسه درگزارش دهی مالی
امكان پذير می شود.
129
اصل افشاء:
با توجه به اين اصل بايد كليه حقايق با اهميت و مرتبط با
وضعيت مالی و گزارش مالی ارائه گر%دد.
اصل اهميت:
حسابدار%ان با توجه به اهميت نسبی اقالم و رويدادهای مالی
روشهای متناسب حسابداران انتخاب میكنند.
130
اصل احتياط:
اين اصل هنگام ارزشگذاری دارايیها و تعيين سود بكار
میر%ود.
گزارش حسابرسی:
گزارشی كه توسط حسابرسی مستقل بعد از %ر%سيدگی به
گزارشها و صورتهای مالی يک مؤسسه ارائه میگردد.
131
فصل هشتم
حسابداری شركتهای تضامنی
( تشكيل،تقسيم سود،انحالل)
132
مقدمه
فعاليت اغلب مؤسسات تجاری ،از نظر %تشكيل وضعيت
مالكيت ،و… عمدتا در سه شكل حقوقی
مؤسسات انفر%ادی( تک مالكی ) ،شركتهای ضمانتی و
سهامی انجام می شود.
شركتهای
133
مفاهيم اصول و ر%وشهای حسابداری تقريبا در اغلب
مؤسسات مذكور مشابه است ولی از نظر ويژگيها و
تر%كيب سر%مايه ،هر يک از %آنها اجرای روشهای خاص
حسابداری بر%ای حقوق صاحب سر%مايه ر%ا می طلبند.
حسابداری حقوق صاحب سرمايه در مؤسسات تک مالكی
نسبتا ساده می باشد.
134
مفهوم شر%كت تضامنی :
يكی از %سه گروه عمده مؤسسات تجاری شركتهای تضامنی
است كه توسط دو يا چند نفر %با سرمايه و تخصصهای
مختلف ، %برای فعاليت خاصی تاسيس می شود.
135
در ماده 116قانون تجار%ت شر%كت تضامنی به
صورت زير %تعريف شده است :
شركت تضامنی،شركتی است كه درتحت اسم مخصوصی
بر%ای امورتجار%تی بين دو يا چند نفر با مسئوليت تضامنی
تشكيل می شود.
136
اگر %دار%ايی شركت برای تاديه تمام قروض كافی نباشد هر
قرار%ی بين شر%كاء بر خالف اين ترتيب داده شده باشد در
مقابل اشخاص ثالث كان لم يكن خواهد بود.
137
سرمايه شركت
هر يک از %شركاء شركت تضامنی بايستی به ميزان سهم
الشركه خود سرمايه شركت را تامين كند .سهم الشركه
می تواند به صورت وجه نقد و يا اموال منقول
يا غير منقول باشد .به موجب ماده 118قانون
تجار%ت ׃
138
شر%كت تضامنی وقتی تشكيل می شود كه تمام سرمايه
نقدی تاديه و سهم الشركه غير %نقدی نيز %تقويم و تسليم
شده باشد.
139
مالكيت مشترک دار%اییهای شر%كت:
داراييهای شركت تضامنی شامل دار%اييهايی كه توسط
شركاء به شر%كت وارد و يا در دوران فعاليت شركت
خريداری شده اند .
140
سهم هر %يک از %شركاء هنگام انحالل شركت
تضامنی از %داراييها بر اساس مانده حساب سرمايه
آنها تعيين می شود.
141
مسئوليت نامحدود:
طلبكاران از شر%كت می توانند برای وصول طلب خود به
هر يک و يا تمام شر%كاء مراجعه كنند .مسئوليت هر%يک از
شر%كاء در %بر%ابر بدهيهای شر%كت محدود به سهم الشركه آنها
نيست يعنی هر %يک از شركاء در%مقابل تمام بدهيهای شر%كت
مسئولند.
142
شركتنامه:
شركتنامه سندی است كه توسط شركای اوليه شركت تضامنی
تنظيم و امضاء می شود .روابط حقوقی و مالی بين شركاء از
مواردی است كه در %شركتنامه تعيين می شود.
143
موارد مهم مطر%ح در شر%كتنامه معموال شامل نام و
نوع شركت ،اسامی مؤسسين ،سهم الشركه هر يک از
شر%كاء ،تر%تيب تقسيم سود ،ورود و خروج شركاء ،
انحالل و… می باشد.
144
تقسيم سود و ز%يان:
تقسيم سود و زيان در شركتهای تضامنی به نسبت سهم
الشركه آنها است .مگراينكه در شر%كتنامه ترتيب ديگر%ی
مقرر شده باشد .در صورتی كه بر اثر زيان سهم الشر%كه
شركاء كم شود مادام كه اين كمبود جبران نشده ،تقسيم سود
بين شركاء ممنوع است.
145
ورود و خروج شر%يک:
در شر%كت تضامنی هيچ يک از %شركاء نمی تواند سهم خود
را به ديگری منتقل كند مگر با رضايت تمام شركاء .انتقال
سهم الشركه به ديگر %شركاء يا افراد خار%ج از شركت برای
خروج از شر%كت ممكن نيست مگر با موافقت ساير شركاء.
146
انحالل شركت:
انحالل شركت تضامنی بر اساس مواد 93و136
قانون تجارت انجام می شود.به موجب مواد فوق شركت
تضامنی در موارد زير منحل می گردد:
-1وقتی كه شركت مقصودی را كه برای آن تشكيل شده بود
انجام داده يا انجام آن غيرممكن باشد.
147
2ـ وقتی كه شر%كت بر%ای مدت معينی تشكيل شده
و مدت منقضی شده باشد.
3ـ درصورتی كه شركت ورشكست شود.
4ـ در صورتی كه يكی از شركاء به داليلی
انحالل شركت را از %دادگاه تقاضا كند ودادگاه داليل
ر%ا موجه دانسته و حكم به انحالل بدهد.
148
5ـ در صورت فوت يا محجوريت يكی از شركاء ضمنا به
موجب ماده 139و 140قانون در اين موارد بقاء
شركت به رضايت ساير شركاء وقائم مقام شريک متوفی يا
محجور خواهد بود.
6ـ در صورت فسخ شركتنامه
7ـ در %صورت موافقت ساير شر%كاء
149
حسابدار%ی شرکتهای تضامنی:
فقط حسابداری حقوق صاحب سرمايه در مؤسسات تک
مالكی با حسابداری حقوق صاحبان سرمايه در %شركتهای
تضامنی به دليل تعدد سرمايه گذاران متفاوت است.
150
حسابداری شركتهای تضامنی:
می دانيم كه حسابداری شركتهای تضامنی مشابه حسابداری
مؤسسات تک مالكی است .فقط حسابداری حقوق صاحب سرمايه
درمؤسسات تک مالكی باحسابداری حقوق صاحبان سرمايه در
شركتهای تضامنی به دليل تعدد سرمايه گذاران متفاوت است.
151
در مؤسسات تكی مالكی كليه رويدادهای مالی مربوط به
سرمايه و سرمايه و برداشت ص%احب مؤسسه و سود
و زيان ناشی از عمليات در پايان سال مالی در حساب واحدی
بنام سرمايه ص%احب مؤسسه در ترازنامه منعكس می شود.
152
درشركتهای تضامنی بر%ای هر يک از %شر%كا يک حساب
سر%مايه در دفتر كل افتتاح می شود كه نشان دهنده ميزان
سهم الشركه وی بوده و مانده آن نشان دهنده حقوق مالكيت
در شر%كت تضامنی است.
153
برداشتهای طی دوره مالی هر %يک از%شركاء مانند مؤسسات
تک مالكی در حسابی بر%داشت جداگانه ای برای هر
يكی از آنها نگهدار%ی می شود.
154
سرمايه گذاری شر%كاء:
به موجب قانون تجار%ت سهم الشركه هر %شريک ممكن
است به صورت وجه نقد و يا اموال منقول و يا غير منقول
باشد.
155
سهم الشركه نقدی:
در %صورتی كه سهم الشركه شركاء به صورت وجه نقد
تاديه شده باشد حساب صندوق (بانک)معادل جمع سرمايه
شركت بدهكار و حساب سرمايه هر يک ازشركاء بستانكار%
می گردد.
156
سهم الشركه غير نقدی:
اگر تمام يا بخشی از سهم الشركه هر %يک از شركاء
از طريق داراييهای غير نقدی تاديه شود كه در
قانون تجار%ت به آورده غير %نقدی معر%وف است مطابق
ماده 122قانون مذكور بايستی با موافقت شركاء
ارزيابی شود.
157
به موجب اصول متداول حسابداری ارز%يابی آورده غير-
نقدی شركاء به معنی تعيين ارزش منصفانه بازار %آنها
است.مبالغی كه بابت ارزش آنها در دفاتر شركت تضامنی
ثبت گرديده مبالغ ارزيابی شده و مور%د توافق دو شريک
می باشد.
158
حساب بر%داشت شركاء:
برای هر يک از%شركاء يک حساب به نام حساب برداشت
در %دفتر كل شركت افتتاح می شود .وجوه نقد و يا ساير
داراييهايی كه شركاء طی دوره مالی بر%ای مصار%ف
شخصی استفاده می كنند در%بدهكاراين حساب ثبت می گردد.
159
در پايان دوره مالی پس ازتقسيم سود شركت تضامنی و
ثبت آن در بستانكار %حساب سر%مايه هر %يک از شركاء مانده
بدهكارحساب برداشت به حساب سرمايه آنها منتقل می شود
160
بستن حسابهای موقت در شركتهای تضامنی:
در شر%كتهای تضامنی مانند مؤسسات تک مالكی در %پايان
دوره مالی حسابهای سود و ز%يانی (موقت) به حساب
خالصه سود و زيان منظور و سود يا زيان شر%كت تعيين
می شود.
161
سپس مانده حساب خالصه سود و ز%يان به حساب تقسيم
سود منتقل شده و بر اساس نسبتی كه در شركتنامه ذكر
شده به حساب سرمايه هر يک از شركاء منتقل می گردد.
162
در %صورتی كه در %شركتنامه تر%تيبی برای تقسيم سود و
زيان بين شر%كاءپيش بينی نشده باشد سود يا زيان به نسبت
مانده اول دوره حساب سرمايه هر یک از %شركاء بين آنها
تقسيم می شود.
163
صورت حساب سود و زيان شركتهای تضامنی:
شكل و روش تنظيم صورتحساب سود و زيان در شركتهای
تضامنی مشابه مؤسسات تک مالكی است با اين تفاوت كه
در انتهای صورتحساب سود وزيان شركتهای تضامنی نحوه
تقسيم سود و ز%يان بين شركاء نشان داده می شود.
164
صورت حساب سرمايه شر%كاء:
در شر%كتهای تضامنی در پايان سال مالی صور%ت حساب
سرمايه شر%كاء كه تغيير%ات ايجاد شده در سرمايه هر يک
ازآنها را به تفكيک نشان می دهد تهيه و معموال همر%اه
تر%ازنامه و به عنوان صور%ت ريز %قسمت سرمايه ترازنامه
ارائه می شود.
165
ماهيت سود متعلق به هر يک از %شركاء شركتهای تضامنی
مشابه مؤسسات تک مالكی معموال تركيبی از عوامل عمده
زير است:
1ـ بابت جبر%ان خدمات فردی كه توسط هر %يک از شركاء به
شركت تضامنی ارائه شده است.
-2بابت جبران سود تضمين شده سرمايه هر %يک از
شركاء به شركت تضامنی ار%ائه شده است.
166
-1بابت جبران خدمات فر%دی كه توسط هر يک از %شركاء به
شركت تضامنی ارائه شده است.
2ـ بابت جبران سود تضمين شده سرمايه هر يک از %شركاء
به شركت تضامنی ارائه شده است.
167
3ـ بابت ريسک سرمايه گذاری شركاء
اين سه عامل اساس نحوه تقسيم سود در شركتهای تضامنی
است.
ممكن است هر يک از شركاء تمام وقت و ديگری نيمه
وقت در شركت تضامنی فعاليت داشته باشد.
168
ميزان سرمايه هر يک از %شركاء نيز ممكن است با ميزان
سرمايه شر%كاء ديگر متساوی نباشد .از اين رو در تعيين
نحوه تقسيم سود در شركتنامه قاعدتا ميانگين خدمات فردی
و سر%مايه هر %يک از شركاء بايستی به عنوان مبنای اساسی
در نظر گرفته شود.
169
حق الزحمه ای كه بابت فعاليت تمام وقت يا نيمه وقت در%
شركت به هر يک از شركاء پر%داخت
می شود به عنوان اولين مر%حله تقسيم سود بوده و هزينه
شركت تضامنی تلقی نمی شود.
170
به عبارت ديگر شركاء شركت تضامنی صاحب سرمايه
بوده و كارمند شركت نيستند بنابراين حق الزحمه
آنها هزينه حقوق و دستمزد نمی باشد.به همين دليل برداشت
هر يک ازشركاء به عنوان بدهی وی دربدهكار حساب
برداشت ثبت می گردد.
171
تقسيم سود و زيان بين شركاء:
دراكثر موارد تقسيم سود و زيان بين شركاء بر مبنای
نسبتی كه در شركتنامه مقرر مي شود صورت می گردد.
بر اساس يكی از موارد زير تقسيم سود و زيان صورت می
گيرد:
172
1ـ تقسيم سود يا ز%يان به نسبت معين :
در %اين ر%وش سود يا زيان به نسبتی كه مورد توافق شركاء
بوده و در شركتنامه ذكر می گردد تقسيم می شود.
173
2ـ تخصيص حق الزحمه برای خدمات فردی شركاء و تقسيم
باقيمانده سود وزيان به نسبت معين:
ازآنجایی که هر یک از شرکااوقات مختلفی را در شرکت
می گذرانندو به علت داشتن تخصصهای مختلف ٬خدمات
متفاوتی عرضه می کنند.
174
3ـ تعلق سود تضمين شده به مانده حساب سر%مايه شر%كاء
و تقسيم باقيمانده سود يا زيان به نسبت معين:
در شرکتهای تضامنی معموال شرکا فعالیت چندانی در
شرکت ندارند و در نتیجه حق الز%حمه ای نیز %برای خود
مطالبه نمی کنند.
175
4ـ تخصيص حق الزحمه تعلق سود تضمين شده به
مانده حساب سرمايه شركاء و تقسيم باقيمانده سود يا
زيان به نسبت معين:
ضمن تخصیص حق الزحمه به هریک ازشرکا سود تضمین
شده ای با نرخ مشخص به مانده سرمایه اولیه شرکا تعلق
می گیر%د.
176
پس از کسر حق الزحمه و سود تضمین شده ٬باقیمانده به
صورت سود یا زیان به شرح زیر %است:
الف-%تقسیم سود باقیمانده
ب -تقسیم ز%یان باقیمانده
177
به استثناء ر%وش اول در %ر%وش های دوم تا چهارم قبل از
تقسيم سود به نسبت معين حق الزحمه و سود تضمين
شده مانده سرمايه هر يک از شركاء از سود مؤسسه كسر
می شود.
178
ورود شریک جدید به شرکت تضامنی:
با ورود شريک جديد به شركت تضامنی كه با موافقت
كليه شركاء صور%ت می گير%د در%ساختار%حقوق صاحبان
سرمايه تغييراتی حاصل می شود.
179
ورود شريک جديد معموال به دو طر%يق صورت می پذيرد:
1ـ خر%يد سهم الشركه يک و يا چند شريک قديمی
2ـ سرمايه گذاری مستقيم در %شركت تضامنی
180
هنگامی كه شريک جديد وارد شركت تضامنی می شود
هيچ تغيير%ی در دار%اييها و بدهيهای
شركت تضامنی ايجاد و فقط ساختار%حقوق صاحبان
سرمايه سرمايه شريک جديد جايگز%ين سر%مايه شريک يا
شركای قديمی می شود .
181
در صورتی كه اگر ورود شر%يک جديد از %طر%يق سرمايه-
گذاری مستقيم در شركت تضامنی انجام شود دار%اييها
وحقوق صاحبان سرمايه به مقدار مساوی افزايش يافته
وساختارحقوق صاحبان سرمايه از نظر مبلغ و تعداد شركاء
تغيير می كند.
182
1ـ ورود شريک جديد از طريق خريد سهم الشركه يک و يا
چند شريک قد يمی :
هنگامی كه ورود شر%يک جديد از اين طر%يق باشد بايد
حساب سر%مايه فروشنده سهم الشركه معادل سهم الشر%كه ای
كه فروخته شده بدهكار و سرمايه شريک جديد بستانكار
می شود.
183
ورود شريک جديداز%طريق سرمايه گذار%ی مستقيم در شركت
تضامنی:
در %بر%خی از موارد شريک جديد از طريق سرمايه گذاری
مستقيم وارد شركت تضامنی شده و در ز%مر%ه شر%كاء
شر%كت قرار %می گير%د.
184
پرداخت شريک جديد به صورت دارايی (نقدی يا غير
نقدی) وارد شر%كت شده و به شركاء پر%داخت نمی شود.
ورود شريک از اين طر%يق داراييها و حقوق صاحبان
سهام شركت تضامنی را افز%ايش می دهد.
185
درعمل ورود يک شريک به شركت تضامنی و سرمايه
گذاری در آن يا به علت وضع مطلوب و سودآوری شر%كت
تضامنی بوده ويا به علت نيازشر%كت به تخصيص ياسر%مایه
شريک جديد است.
186
طبيعتا مبلغ دارايی وارد شده به شركت تضامنی توسط
شر%یک جديدبا مبلغی كه به بستانكارحساب
شود مساوی نخواهد بود.
وی منظور می
در %اين موارد برای ثبت رويداد مالی ورود شريک جديد
از ر%وشهای مختلفی می توان استفاده كر%د كه اصلی
تر%ين روشها به صور%ت زير %است:
187
1ـ اختصاص پاداش به شر%كای قديمی:
در مواردی که شرکت تضامنی از وضع مطلوب مالی
برخور%داراست مبلغی که شرکای قدیمی برای ورود شریک
جدید مطالبه می کنند از آنچه به بستانکار حساب سرمایه
وی منظور %می شود بیشتر است.
188
2ـ اختصاص سرقفلی به شريک قديمی:
مبلغی که شر%یک جدید پرداخت می کند با مبلغ منظور شده
به حساب سرمایه وی مساوی است ولی برای کل شر%کت
سرقفلی در نظر گرفته می شود.
189
3ـ اختصاص پاداش به شريک جديد:
زمانی که شریک جدید تخصص و مهارتهای ویژ%ه ای
دارد شرکای قدیمی از تواناییهای شر%یک جدید موافقت می
کنند که وی مبلغ کمتری نسبت به سرمایه خود وارد شر%کت
کند.
190
ازروشهای اول و دو ممعموال هنگامی كه شركت سودآور%
بوده واز وضعيت مناسبی بر%خورداراست استفاده می
شود.
191
خروج شريک از شركت تضامنی:
هر يک از شركاء می توانند با موافقت ساير شركاء سهم
الشركه خود را به ديگری واگذار كند وازشركت خارج
شود.
192
خر%وج شر%يک می تواند همانند ورود شريک به يكی از
دو طر%يق زير %صورت گيرد:
1ـ وا گذار%ی سهم الشركه به يک يا چند شر%يک جديد
2ـ دريافت داراييهای شركت
193
واگذاری سهم الشرکه به یک یا چند شر%یک جدید:
خروج شریک با واگذاری سهم الشرکه به یک یا چند
شر%یک قدیمی و در%یافت مبلغ مورد توافق ازآنها موضوعی
کامال شخصی است .فقط به جا به جایی حساب سرمایه
شرکا می انجامد.
194
دریافت داراییهای شر%کت:
خروج شریک معموال به یکی از روشهای زیر است:
الف -دریافت داراییهای شر%کت معادل سهم الشرکه
ب -دریافت دار%اییهای شرکت بیشتر %از %سهم الشرکه
ج -در%یافت داراییهای شر%کت کمتر %از %سهم الشرکه
195
دریافت داراییهای شرکت معادل سهم الشر%که:
در %صورتی که شریکی قصد خروج از شرکت ر%ا دارد
٬معادل سهم الشرکه خود داراییهای شر%کت ر%ا در%یافت
می کند و به میز%ان سهم الشرکه وی داراییها و حقوق
صاحبان سرمایه به طور مساوی کاهش میابد.
196
در%یافت داراییهای شر%کت بیشتر از سهم الشر%که:
در صور%تی که شرکت تضامنی ا ز سود آوری خوبی
برخور%دار باشد هر یک از شرکا هنگام خر%وج ٬بیشتر از
سهم الشرکه خود از داراییهای شرکت در یافت می کنند.
197
دریافت داراییهای شرکت کمتر از سهم الشر%که:
مواقعی که رکود اقتصادی است مشارکت در شرکت
تضامنی بر%ای شریکی که از شر کت خارج می شود
مطلوبیتی ندار%د شریک با دریافت مبلغ کمتر%ی از
داراییهای شرکت سهم الشرکه خود را واگذار %می کند.
198
انحالل شر%كت تضامنی:
يكی از دو مورد تصفيه شركت تضامنی انحالل است كه
به معنی انقطاع تداوم فعاليت می باشد .تصفيه شركت
هنگام انحالل از طريق فروش داراييها وصول مطالبات
پرداخت بدهيها و تقسيم سود و زيان تصفيه می باشد.
199
تقسيم سود و زيان تصفيه به نسبت مقرر در شركتنامه
و توز%يع وجه نقد باقيمانده بر اساس
مانده حساب سرمايه بين شركاء انجام می شود.
200
فاصله بين اعالم انحالل و تقسيم داراييهای باقيمانده بين
شر%كاء را دوره تصفيه می گويند.
دراين دوره اداره امور شر%كت و عمليات تصفيه توسط
مدير يا مديران تصفيه انجام می شود.
201
فروش داراییها و وصول مطالبات:
دردور%ه تصفیه هر گونه سود یا ز%یان حاصل از فروش
داراییها و یا وصول بدهیها ابتدا در %حساب سود و زیان
تصفیه سپس مانده این حساب به نسبت مقرر %در %شرکتنامه
بین شر%کا تقسیم و به حساب سرمایه شرکا منتقل می شود.
202
تقسیم سود و زیان تصفیه:
سود و زیان حاصل از فروش داراییهی و وصل مطالبات
که در %حساب سود و زیان تصفیه ثبت شده به ترتیب مقرر
در شر%کتنامه بین شرکا تقسیم می شود.
203
طرز عمل با مانده بدهکار %حساب سر%مایه شرکا:
طرزعمل با مانده بدهكارحساب سرمايه شريک در %بر%خی
از موارد امكان دارد ز%يان حاصل از %فروش دار%اييها و
وصول مطالبات ( ز%يان تصفيه ) در حدی باشد كه سهم
ز%يان يک يا چند شر%يک بيش از سرمايه آنها گردد.
204
در اين صورت حساب سرمايه آنها پس از تقسيم ز%يان
تصفيه مانده بدهكار خواهد داشت .در %اين صورت دو
حالت وجود دارد:
1ـ توانايی شريک در تاديه مانده بدهكار %حساب سر%مايه
2ـ ناتوانی شريک در تاديه مانده بدهكار حساب سرمايه
205
توانایی شریک در تایدیه مانده بدهکار حساب سرمایه:
در این حالت که شریک قادر است مانده بدهکار%حساب
سر%مایه خود ر%ا به شرکت تضامنی تادیه کند .پس از %انتقال
ثبتها به دفتر کل همه حسابها بسته می شود.
206
ناتوانی شریک در %تادیه مانده بدهکار حساب سرمایه:
در %این حالت شرکایی که مانده حساب سرمایه آنها بدهکار
است به دالیل خاصی مثل ورشکستگی٬قادر به تادیه بدهی
یا قسمتی از آن نیستند.
207
شركتهای نسبی:
يک شركت نسبی شركتی غير سهامی است كه مسئوليت
آنها محدود به سهم الشركه آنها است .قواعد و روشهای
حسابداری حقوق صاحبان سهام اين شركتها مشابه
شركتهای تضامنی می باشد.
208
شر%كتهای مختلط غير سهامی:
يک شركت غير سهامی كه سرمايه آن از %سهم الشركه
يک ياچند شريک ضامن وسهم الشر%كه يک و ياچند شريک
با مسئوليت محدود تشكيل شده است.
209
فصل نهم
شرکتهای سهامی سازمان و حقوق صاحبان
سهام
210
مقدمه:
مفاهیم ٬اصول و روشهای حسابداری تقریبا در اغلب
موسسات مشابه است ولی ٬از %نظر %ویژ%گیها و ترکیب
سرمایه روشهای خاص حسابدار%ی به کار %می رود.
211
تعريف شر%كت سهامی :
درماده 1قانون تجار%ت شركت سهامی به صورت زير تعر%يف
شده است:
شر%كت سهامی ،شركتی است كه سرمايه آن به سهام تقسيم
شده و مسئوليت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی آنها
است.
212
شر%كتهای سهامی دو نوعند:
1ـ شر%كت سهامی عام :شر%كتی كه مؤسسين آن قسمتی
از سرمايه را ازطريق فروش سهام به مردم تامين می
كند -2 .شركت سهامی خاص :شركتی است كه تمام
سرمايه آن ز%مان تاسيس منحصراً توسط مؤسسين تامين
می گردد.
213
مزايای شركتهای سهامی :
عمده ترين مزايای شركتهای سهامی عبار%تند از:
1ـمحدوديت مسئوليت سهامداران
2ـ تجمع سرمايه های كوچک
3ـ سهولت نقل و انتقال سهام
4ـاستمرار %موجوديت
5ـ تعيين هیئت مديره
214
هيئت مديره:
به موجب ماده 107قانون تجارت ،شر%كت سهامی
به وسيله هيئت مديره ای كه از بين صاحبان سهام
انتخاب شده و كالً قابل عزل می باشند اداره خواهد
شد .عده اعضای هيئت مديره در شركتهای سهامی عام
بايد حداقل پنج نفر باشد .
215
معايب شر%كتهای سهامی
بر %خالف %مز%ايای ذكر شده شركتهای سهامی دارای معايبی
از اين قرار است:
1ـ ماليات بر درآمد شر%كتهای سهامی
2ـ رعايت مقررات بيشتر
216
سازمان شركتهای سهامی :
بر%اي تاسيس شر%كتهای سهامی ،اساسنامه ای كه شامل
نام ،موضوع ،نام مؤسسين ،مركز اصلی و… است توسط
مؤسسين تنظيم و به اداره ثبت شركتها تسليم می شود.
217
اساسنامه كه به موجب مواد قانون تجارت تنظيم می شود
نوشته ای است كه ر%وابط حقوقی اين سهامداران را تعيين
می كند .پس ازتصويب اساسنامه ،توسط اداره ثبت
شركتها و طی تشريفات مقرر در قانون تجارت
شركت سهامی تاسيس می شود.
218
هزينه های تاسيس:
هزينه هايی كه در مراحل مختلف تاسيس شر%كت سهامی
پر%داخت می شود و تحت عنوان ساير داراييها در ترازنامه
طبقه بندی می شود .
219
حقوق قانونی سهامدار%ان
1ـ حق رأی برای انتخاب هيئت
2ـ حق دريافت سهمی از %سود
3ـ حق تقدم خر%يد سهام جديد
4ـ حق سهيم بودن در داراييهای
220
مديره
شركت
شركت هنگام انحالل
وظايف هيئت مديره :
به موجب ماده 119قانون تجار%ت هیئت مدیره در
اولین جلسه خود از بين اعضای هيئت مديره يک رئيس
و يک نايب رئيس كه بايد شخص حقيقی باشند برای هيئت
مديره تعيين می نمايد.
221
مهمترين وظايف هيئت مديره %و مدير عامل حفظ صاحبان
سهام است .هيئت مديره سياستهای كلی و خط مشی های
شركت راتعيين نموده كنترل داخلی مناسب برای سيستمهای
موجود شركت را مستقر كرده و اختیارات و مسئوليتهای
مديران اجرايی و كاركنان را مشخص می نمايد.
222
حسابداری حقوق صاحبان سهام :
ارائه داراييها و بدهيها در ترازنامه شركتهای سهامی به
مؤسسات تک مالكی وشركتهای تضامنی است .تفاوت
عمده در %ترازنامه ای شر%كتها در%قسمت سرمايه آنها است.
223
سر%مايه در ترازنامه مؤسسات تک مالكی و شركتهای
تضامنی تحت عنوان حقوق صاحبان سر%مايه و
در ترازنامه شركتهای سهامی تحت عنوان حقوق
صاحبان سهام طبقه بندی می شود.
224
حقوق صاحبان سهام در شر%كتهای سهامی مانند سرمايه
ساير مؤسسات معادل تفاوت خالص داراييها و بدهيها
است .دو منبع عمده حقوق صاحبان سهام در شر%كتهای
سهامی عبارتند از:
225
-1سرمايه گذاری سهامداران (سهام سرمايه پرداخت شده)
2ـ مانده سود (زيان) انباشته
سرمايه گذار%ی سهامداران به صورت نقد و يا ساير دارا ييها
به عنوان منبع اصلی تشكيل دهنده حقوق صاحبان سهام است.
226
افز%ايش (كاهش) حقوق صاحبان سهام در شر%كتهای سهامی
اغلب ناشی از %نتايج فعاليت آنها است كه در حساب سود
(زيان) انباشته نگهداری می شود كه يكی ديگر از منابع
حقوق صاحبان سهام است.
227
مانده حساب خالصه سود و زيان در%پايان سال مالی هنگام
بستن حسابها به حساب سود (زيان) انباشته منتقل می گردد
228
مانده سود انباشته در تاريخ ترازنامه نشاندهنده سود انباشته
شركت سهامی از %تاريخ تر%ازنامه تاسيس پس از كسر%
زيانهای وارده و سود تقسيم شده بين سهامدارن است.
229
سود نقدی سهام :
يكی از %وظايفی كه هيئت مديره شركتهای سهامی به
عهده دارد ،پيشنهاد توزيع سود سهام به مجامع عمومی
صاحبان سهام است.
230
به موجب ماده 90قانون تجارت تقسيم ده درص%د از
سود ويژه سالانه بين ص%احبان سهام الزامی
است .يكی از متداولترين روشهای توزيع سود سهام بين
سهامداران ،پرداخت سود به صورت نقد است.
231
سهام سرمايه :
سرمايه شركتهای سهامی به صورت سهام سرمايه توسط سهام
داران در قبال وجه نقد و يا ساير داراييها تامين می گردد.
سهام سرمايه شركتهای سهامی از اجزايی به نام سهم
تشكيل می شود.
232
ارزش اسمی :
مبلغی كه هنگام انتشار سهام بر ر%وی هر يک از%
اوراق سهام درج می شود معرف ار%زش قانونی هر
سهم است كه در اساسنامه ذكر می شود و ارزش اسمی
سهام نام دارد.
233
حاصلضرب ارزش اسمی هر سهم در تعداد سهام شركت
سهامی نشان دهنده جمع سهام سرمايه يا سر%مايه قانونی
است .ارز%ش اسمی سهام غالبا معرف ارزش بازار %آن
نبوده و ممكن است ارزش بازار آن كمتر يا بيشتر %باشد.
234
سهام عادی:
قسمتی از مالكيت شركت سهامی كه مشخص ميزان
مشاركت و تعهدات و منافع صاحب آن در شر%كت سهامی
است.
235
سهام ممتاز:
قسمتی از مالكيت شركت سهامی كه امتيازات خاصی
نسبت به سهام عادی دارد .برخی ازاين ويژگيها عبارتند از:
-1الويت سهام ممتاز از نظر تقسيم سود
2ـ حق رأ ی بيشتر نسبت به سهام عادی
3ـ الويت دريافت داراييها هنگام انحالل شركت
4ـسهام ممتاز قابل تبديل به سهام عادی
236
سهام سرمايه تعهد شده:
به موجب مواد 16و 20قانون تجار%ت پرداخت نقدی
حداقل %35كل ار%زش اسمی سهام ضروری است.
237
در %اين موارد مابقی ار%زش اسمی
درصد) در %تعهد صاحبان سهام باقی
بدهكار %حسابی به نام تعهد صاحبان
گردد.
238
سهام (65
خواهد ماند كه به
سهام ثبت می
سرمايه اهداء شده:
در مواردی دولت بر%ای اعمال سياستهای خاص از قبيل
ايجاد اشتغال درنقاط محر%وم و يا حمايت از %يک رشته از
صنعت ممكن است داراييهايی مانند زمين برای ايجاد
كارخانه بدون دريافت وجهی در %اختيار شر%كتهای سهامی
قرار دهد.
239
تحصيل دار%اييها از طريق اهداء موجب افزايش دار%اييها
و حقوق صاحبان سهام به ميزان ارزش باز%ار داراييهای
اهداء شده می گردد و هيچ گونه سودی از اين بابت
شناسايی نمی شود.
240
داراييهای اهداء شده به حساب داراييهای مربوطه بدهكار
و حساب سرمايه اهداء شده كه بخشی از سر%مايه پرداخت
شده شركت سهامی است بستانكار می گردد.
241
صرف %سهام:
تفاوت قيمت فروش بيشتر از ارزش اسمی سهام (عادی يا
ممتاز)
كسر سهام:
تفاوت قيمت فروش كمتر از ارز%ش اسمی سهام (عادی يا
ممتاز)
242
فصل دهم
شرکت سهامی
عمليات،سودهرسهم وتقسيم سود
243
اهميت گزارشگری سود درشرکتهای سهامی :
ازنظراستفاده کنندگان گزار%شهای مالی ويژ%ه سرمایه گذاران
يکی از مهمترين جنبه های گز%ار%شگر%ی مالی شرکتهای
سهامی ،تعيين سود ويژه است.
244
قيمت سهام عادی و مبلغ سود هرسهم به مقدار سود ويژ%ه
گزار%ش شده د ر صورتها و گزارشهای مالی و ر%وند
سودآوری شرکتهای سهامی در سالهای مختلف %بستگی
دارد.
245
افز%ايش مداوم سود شرکت سهامی موجب اطمينان
سهامداران و جلب سرمايه گذاران جديد برای خر%يد
سهام شرکت شده و بانکها و ساير %مؤسسات اعتباری
را برای اعطای اعتبارات بيشتر %تر%غيب خواهد نمود .
246
تهيه وقابل استفاده نمودن اطالعات برای پيش بينی:
صور%ت حساب سود و زيان شرکتهای سهامی مانند صور%ت
حساب ساير مؤسسات تک مالکی يا شرکتهای
تضامنی بيانگر نتايج عمليات طی يک دوره مالی است.
247
اما اطالعاتی که در صورت حساب سود و ز%يان شرکتهای
سهامی افشاء می شود نسبت به ساير %مؤسسات گستر%ده
تر و در %عين حال پيچيده تر%است.
يکی از%اهداف مهم تهيه صور%تها و گزار%شهای مالی ،ارائه
اطالعات الزم برای پيش بينی های آتی استفاده
کنندگان ازآنها است.
248
ميز%ان سود ناويژ%ه فروش سال جاری ،ميز%ان سود هر
سهم ،ارائه ارقام مشابه و مقايسه ای سال قبل ،تفکيک
نتايج عمليات عادی که ماهيتی تکراری دار%ند ازاقالم
ديگر و ...می تواند برای پيش بينی نتايج عمليات سال
آتی مؤثر %باشد.
249
ارائه نتايج عمليات عادی ،از قبيل درآمد فروش کاال
يا ارائه خدمات ،پرداخت حقوق و دستمزد،حمل هز%ينه
های معمول ،به طورجداگانه در %صور%ت حساب سود
و ز%يان و تفکيک آنها ازساير اقالم ،بر%ای پيش بينی
اقالم مشابه مور%د انتظار از فعاليتهای عادی سال آتی
شر%کت سهامی مؤثر خواهد بود.
250
در برخی از موارد ،رويدادهای مالی غير تکراری،
موجب افزايش ياکاهش سود دوره مالی شده و تفاوت
زيادی در %سود مورد انتظار ايجاد خواهند کرد.
251
ار%ائه نتايج رويدادهای مالی غيرتکرار%ی به طور جداگانه
درصورت حساب سودوزيان درتصميم گير%ی ها وپيش بينی
نتايج عمليات آتی سرمايه گذار%ان و سهامداران تأثير زيادی
دارد.
252
صاحب نظر%ان وانجمن های حرفه ای حسابداری با توجه به
معيارهای خاصی اين نوع رويدادهای مالی ر%ا عمدتا ً به
دوطبقه اصلی زير تقسيم نموده اند:
-1نتايج عمليات متوقف شده
-2اقالم غير مترقبه
253
عمليات متوقف شده :
عمليات شرکتهای سهامی معموالً در يک قسمت تجاری
خالصه نمی شود .اغلب شر%کتهای سهامی در%
قسمتهای مختلف صنعت وتجار%ت فعاليت می کنند.
254
به عنوان مثال يک شرکت هواپيمايی که به حمل و نقل
مسافر و بار اشتغال دارد (عمليات عادی ومستمر)%
درقسمت هتل داری نيز فعاليت کرده ودارای تعدادی
هتل در سطح کشوراست.
255
فعاليت هتل داری که جدای از فعاليت اصلی شرکت می باشد،
به عنوان يک قسمت تجاری از شر%کت هواپيمايی است که
نتايج آن بايستی ازنتايج اصلی فعاليت شرکت مجزا شده و در
صورت حساب سود و ز%يان به طور جداگانه ارائه شود.
256
سود وزيان حاصل از توقف بخشی ازفعاليتهای شرکتهای
سهامی بايستی به طور جداگانه و بعد از سود وز%يان
حاصل از عمليات اصلی وعادی ومستمر %ار%ائه گردد.
257
هدف از %افشاء جداگانه سود و زيان ناشی از توقف يک
قسمت از%عمليات شرکتهای سهامی ،فراهم نمودن
امکان قضاوت و پيش بينی برای سرمايه گذاران
درمورد نتايج عمليات عادی و مستمر %سالهای آتی است.
258
فر%ض کنيد ،اطالعات ز%ير از دفاتر شرکت هواپيمايی
سهيل که ابتدای سال مالی قسمت هتل دار%ی (شامل
تمام هتل های شر%کت ) خود را به فروش رسانده در
پايان سال مالی 1370استخراج شده است.
259
درآمدحاصل از%خدمات حمل مسافر وبار
580000000
بهای تمام شده خدمات ار%ائه شده
500000000وهزينه های عمومی واداری
منافع (سود)حاصل از فروش و
120000000
قسمت هتل داری
260
صورت حساب سود و زيان شرکت سهامی سهيل به شرح زير
می باشد:
شرکت سهامی سهيل
صورت حساب سود و زيان
برای سال مالی منتهی به 12/1370/ 30
درآمدحاصل ازخدمات حمل مسافر وبار
580000000
کسرمی شود:
بهای تمام شده خدمات ارائه شده
500000000
261
هزينه های عمومی واداری
سودحاصل ازعمليات عادی ومستمر
80000000
منافع (سود)حاصل ازفروش قسمت هتل داری
120000000سودويژه قبل ازاقالم غيرمتر%قبه وماليات
200000000
262
سود (زيان) حاصل از عمليات عادی و مستمر:
در%آمد،هزينه وسود حاصل از عمليات عادی ومستمرشر%کت
سهامی سهيل در%باالترين قسمت صور%ت حساب سودو
زيان ارائه شده است .
263
سود حاصل ازعمليات مستمر:
به طورجداگانه و در اولين قسمت صورت حساب سود و
زيان آمده ،نشان دهنده وضعيت سودآوری عمليات
عادی و مستمر شرکت است که برای پيش بينی سود
آوری سالهای آتی مور%د استفاده سرمايه گذاران قرار
می گير%د.
264
به عنوان مثال سود ويژ%ه 80000000حاصل از
عمليات عادی و مستمر %مبين آن است که سرمايه گذاران
می توانند پيش بينی نمايند که در روال عادی عمليات
اين شرکت در سال آتی به سود ويژه حدود مبلغ
مذکور دست خواهد يافت.
265
گزارش صورت حساب سودوزيان ساالنه شرکتهای سهامی
به تر%تيب فوق ،همراه ارقام مشابه سال يا سالهای قبل
استفاده کنندگان ازصور%تها وگزارشهای مالی راقادر %می -
نمايد که روند سودآوری شرکت ر%امور%د بر%رسی وپيش
بينی قرار دهند.
266
افشاءعمليات متوقف %شده:
درصور%ت حساب سودوز%يان شرکت سهامی سهيل ،بعداز
تعيين سود ويژ%ه حاصل از عمليات عادی ومستمر ،نتايج
عمليات قسمت هتل داری که متوقف شده ،پس از %سود
حاصل از عمليات عادی و مستمر ارائه شده است.
267
در اين مثال ،عمليات هتل داری از %ابتدای سال
یعنی زمان فروش قسمت هتل داری متوقف
1370
بوده است .در صورتی که سود يا زيانی ازعمليات قسمت
هتل داری در سال 1370حاصل شده بود ،مبلغ آن نيز
بعد ازسود حاصل از عمليات عادی و مستمر و مشابه منافع
حاصل از فروش قسمت هتل داری ارائه می گرديد.
268
در هرحال صورت ريزعمليات قسمتهايی که جزء عمليات
عادی و مستمر شر%کت سهامی نيست بايستی به
صورت يادداشت پيوست صورتها و گزارشهای مالی
افشاء شوند.
269
اقالم غيرمترقبه:
دومين طبقه ازرويدادهای مالی که بايستی به طورجداگانه
در صور%ت حساب سود و زيان افشاء می شوند ،اقالم
غير مترقبه می باشند.
270
يک رويداد مالی غير مترقبه مشخصات زير ر%ا دار%د:
-1از نظر مبلغ با اهميت است
-2ماهيت غير عادی دارد
-3انتظار نمی ر%ود که در آينده قابل پيش بينی
با توجه به مشخصات فوق ،اقالم غير%
تکرارشود
مترقبه بسیار نادر و غير تکراری بوده وندرتا ً درصورتها
وگزارشهای مالی ظاهر می شوند.
271
سود و زيان ناشی از %ر%ويداد های مالی از قبيل فروش
اموال ،ماشين آالت وتجهيزات پرداخت خسارت ناشی
از محکوميت در%محاکم قضايی رويدادهايی هستند که در
روال عادی عمليات تجاری واقع می شوند ولی تکرار%ی
نبوده و از فعاليتهای اصلی شرکتهای سهامی نيستند ،
اين نوع رويدادهای مالی به عنوان اقالم غير متر%قبه
طبقه بندی نمی شوند.
272
ارائه اقالم غير مترقبه در صورت حساب سود و زيان
شرکتهای سهامی به شرح زير می باشد:
شرکت سهامی سپهر
صورت حساب سودوزيان
برای سال مالی منتهی به /29اسفند1369/
50000000
فروش خالص
بهای تمام شده کاالی فروش رفته وهزينه ها:
30000000
بهای تمام شده کاالی فروش رفته
5500000
هزينه های توزيع وفروش
273
هزينه های عمومی واداری
جمع بهای تمام شده کاالی فروش رفته وهزينه ها
3500000
39000000
خسارت ناشی ازمحکوميت درمحاکم قضايی
سایردرآمدها وهزينه های غيرعملياتی:
1000000
40000000
سودحاصل ازعمليات عادی ومستمر
اقالم غيرمترقبه:
زيان ناشی اززلزله
سودويژه(خالص) قبل ازماليات
10000000
274
5500000
4500000
سايردرآمدهاوهزينه های غيرعملياتی:
برخی از رويدادهای مالی از%نوع عمليات عادی ومستمر
شر%کتهای سهامی نبوده ومشخصات اقالم غير مترقبه را
نيز ندارند.
275
رويدادهای مالی مانند فروش اموال ،ماشين آالت تجهيزات
خسارات ناشی از محکوميت در محاکم قضايی و فر%وش
سر%مايه گذاریهای بلند مدت ،از %اين نوع رويدادهای مالی
هستند .این رویدادهای مالی اگربا اهميت باشند ،به عنوان
يکی ازاقالم درآمديا هز%ينه در %صورت حساب سود و
زيان ارائه شوند .
276
درصورت حساب سودوزيان شرکت سهامی سپهر،خسارت
ناشی از محکوميت درمحاکم قضايی به مبلغ
1000000لاير به طور جداگانه افشاءشده است.بايستی
توجه نمود که اين نوع رويدادهای مالی از نوع اقالم غير
مترقبه نيستند.
277
ارائه اين رقم به طورجداگانه درصورت حساب سودو زيان
مور%د توجه استفاده کنندگان صورتها و گزارش های
مالی واقع می شود .از آنجا که خسارت ناشی از%
محکوميت درمحاکم قضايی در روال فعاليتهای تجار%ی
ممکن است روی دهد اين رقم جز ءاقالم غيرمترقبه
نشان داده نشده است.
278
سود و زيان ناشی از توقف قسمتی از عمليات شرکت
سهامی در زمره اقالم غير مترقبه نيست.
هنگامی که سود و زيان ناشی از توقف بخشی از قسمتهای
شرکت و اقالم غير مترقبه در يکسال مالی وجود داشته
باشد ،در صورت حساب سود و زيان،ابتداء سود و زيان
ناشی از عمليات قسمتهای متوقف شده و سپس اقالم غير
مترقبه افشاء می شوند.
279
تغيير در %اصول و ر%وشهای پذيرفته شده حسابداری:
يک شر%کت سهامی ممکن است،برای ارائه بهتر وضعيت
مالی و يا نتايج عمليات ،يک اصل يا روش حسابداری
پذيرفته شده که تا کنون استفاده می نموده را تغيير داده
و از يک اصل يا روش پذيرفته شده حسابداری ديگری
استفاده نمايد.
280
يکی از اصول پذيرفته شده حسابداری ثبات رويه است.به
موجب اين اصل،اصول و روشهای حسابداری بايستی به
طور يکنواخت در سالهای مالی مختلف استفاده گردد.
توجه کنيد که رعايت اصل ثبات رويه به مفهوم عدم تغيير
در اصول و روشهای پذيرفته شده وحسابداری به طور
مطلق نيست.
281
در صور%تی که تغيير اصول و روشهای حسابداری منجر
به ارائه بهتر وضعيت مالی و يا نتايج عمليات شود ،الزم
است که اصول و يا ر%وشهای پذيرفته شده بهتر استفاده
گردد.
282
آثار انباشته ناشی ازهر %گونه تغيير %دراصول و روشهای
پذيرفته شده حسابداری ،بايستی به طورجداگانه ودرانتهای
صور%تحساب سود و زيان ارائه شده و طی يادداشتهای
پيوست صورتها و گزارش های مالی جزئيات آن افشاء
گردد.
283
فرض کنيد ،شرکت سهامی سهیل وسائط نقلیه خود را که مبلغ
5000000لایر بوده و در سالهای 1369 ٬ 1368٬
و 10 ،1370ساله به روش خط مستقیم به شرح زیر
مستهلک نموده است .
284
5 000000
10
استهالک هرسال به روش خط مستقيم
500000
استهالک انباشته به روش خط مستقيم برای سه سال
3=1500000×500000
285
در سال چهارم ( )1371مديران اين شرکت برای
بهتر نشان دادن و ضعيت مالی ونتايج عمليات ر%وش
محاسبه استهالک ر%ا از %دو روش خط مستقيم به روش
نزولی با نر%خ %20تغيير می دهند.
286
در اين صورت محاسبه استهالک انباشته سه ساله 1368،1369
و 1370به شرح زير خواهد بود:
5000000×%20 =1000000
سال 1368
-1000000(×%20 =800000
سال 1369
)5000000
سال 1370
800000-1000000-(×20% =640000
)5000000
لاير ،جمع 2440000
استهالک انباشته سه ساله به روش نزولي با نرخ %20
287
آثار ناشی از تغيير در اصول و روشهای حسابداری که بالغ
بر لایر )2440000-1500000(= 940000
است
به صورت زير در دفاتر شرکت سهامی سهيل ثبت می -گردد:
288
تاریخ
بستانکار
بدهکار
9400
00
9400
00
289
عطف
شرح
ماه
روز
13
اثارانباشته ناشی
ازتغییردر اصول و 29 71
روشهای
اسفند
حسابداریاستهالک
انباشته
ثبت آثار انباشته-
ناشی ازتغییردر
روش استهالک
وسائط نقلیه از
روش خط مستقیم
به روش نزولی
20%با نرخ
باتوجه به ساير اطالعاتی که از دفاتر %شرکت
سهامی سهيل استخراج شده ،صور%ت حساب
.سود ز%يان به شرح زير است
290
شرکت سهامي سهيل
صورت حساب سود و زيان
برای سال مالي منتهي به 29اسفند 1371
40000000
فروش خالص
بهای تمام شده کاالی فروش رفته و
36700000
هزينه های عملياتی
3300000
سود حاصل از عمليات عادی و مستمر
()300000
زيان حاصل از فروش قسمت متوقف شده
291
سود قبل از اقالم غير مترقبه و ماليات
اقالم غير مترقبه:
زيان ناشی از سيل
()600000
آثار انباشته ناشی از تغيير در اصول
وروشهای پذيرفته شده حسابداری
سود ويژه
()940000
1460000
292
3000000
همان طوری که درصورت حساب سود و زيان شرکت
سهامی سهيل ديده مي شود ،ابتداء سود حاصل ازعمليات
عادی و مستمر و در %انتها آثار %انباشته ناشی از تغيير %در%
اصول و روشهای پذيرفته شده حسابداری،ار%ائه شده است.
293
سود هر سهم (:)EPS
سود خالص قابل تخصيص به هر سهم عادی در يک سال
مالی را سود هر %سهم مي گويند،وضروریترین اطالعی که
مور%د نياز %سرمايه گذاران و سهامداران برای خريد يا
فروش سهام عادی است.
294
قيمت بازار سهام عادی نيز %متأثر از ميزان سود هر سهم
است.سود هر سهم از تقسيم سود قابل تقسيم بين سهامداران
عادی به تعداد سهام عادی حاصل مي شود.
295
تقسيم سود تضمين شده سهام ممتاز و سود هر سهم عادی:
هنگامی که شرکت سهامی سهام ممتاز و سهام عادی
دار%د برای تعيين سود قابل تقسيم ابتدا سود تضمين شده
سهام ممتاز و سود معوق سهام ممتاز ،محاسبه و از سود
ويژه قابل تقسيم کسر و سود قابل تقسيم بين سهامداران
عادی تعيين می شود.
296
فرض کنيد،سرمايه شرکت سهامی سامان متشکل از
5000سهم ممتاز %10 %به ار%زش اسمی 1000
لاير و 10000سهم عادی به ارزش اسمی 1000
تقسم در سال 1370مبلغ
لاير است و سود ويژه قابل ِ
2500000لاير مي باشد.
297
با توجه به اطالعات فوق،سود هر سهم عادی به ترتيب زير محاسبه
ميگردد:
2500000
سود ويژه قابل تقسيم
500000
کسر مي شود:سود تضمين شده سهام ممتاز
() 1000×5000×10%= 500000
2000000
سود قابل تقسيم بين سهامداران عادی
10000سهم
تعداد سهام عادی
200
سود هر سهم عادی
()2000000: 10000=200
298
:افشاءسودهرسهم در%صورت حساب سودوزيان
به موجب اصول پذيرفته شده حسابداری،ارائه سودهر%سهم
در%صورت حساب سود و زيان شرکتهای سهامی بزرگ
الزامی است.
299
درصور%تی که صورت حساب سودوزيان شرکتهای سهامی ،
شامل سود و زيان حاصل از عمليات عادی و مستمر شود
وزيان ناشی از %توقف %يک قسمت از %عمليات ،سود و ز%يان
حاصل از %اقالم غير %مترقبه وآثار انباشته ناشی از تغيير
دراصول وروشهای پذير%فته شده حسابداری باشد ،باید که
سود ( زيان ) ،برای هر يک از مراحل صورت حساب
سود وزيان تعيين شود.
300
به عنوان مثال ،صورت حساب سودوزيان شرکت سهامی
سهيل شامل تمام موارد ذکرشده بوده و سهام اين شرکت
شامل 10000سهم عادی به ارز%ش اسمی 1000
لاير می باشد.
301
باتوجه به مطالب گفته شده نحوه محاسبه وارائه سود هرسهم
عادی دراين شرکت به شرح زير است:
شرکت سهامی سهيل
صورت حساب سودوز%يان
برای سال مالی منتهی به 29اسفند 1371
فروش خالص
40000000
بهای تمام شده کاالی فر%وش رفته
36700000
302
سود حاصل از عمليات عادی ومستمر
3300000
ز%يان حاصل از فروش قسمت متوقف %شده
()300000
303
سو%د قبل از اقالم غيرمترقبه
اقالم غيرمترقبه:
زيان ناشی ازسيل
آثار انباشته ناشی از تغيير دراصو%ل
و%روشهای پذيرفته شده حسابداری
سود و%يژه
304
3000000
()600000
()940000
1460000
سود هر سهم عادی:
سود حاصل از عمليات عادی و مستمر
ز%يان حاصل از فروش قسمت متوقف %شده
سود هر سهم عادی قبل از اقالم غير مترقبه
اقالم غير مترقبه:
زيان ناشي از سيل
305
330
()30
300
()60
()94
آثار انباشته تغيير %در %اصول
پذيرفته شده حسابداری
146
خالص سود هر سهم عادی
محاسبات سود هر سهم عادی
حاصل از عمليات عادی و مستمر 10000 :تعداد سهام
عادی
3300000: 10000= 330
306
زيان حاصل از فروش قسمت متوقف شده :
() 300000( : 10000 = )30
زيان ناشی از اقالم غير مترقبه (زيان ناشی از سيل ):
()600000( : 10000 = )60
آثار انباشته تغيير در اصول و روشهای پذيرفته شده حسابداری:
() 940000( : 10000 = )94
307
سود نقدی سهام:
انتظار در يافت سود نقدی سهام يکی از داليل اصولی
برای سرمايه گذاری سهام داران در شرکتهای
سهامی است .افزايش يا کاهش سود نقدی سهام از%
سالی به سال بعد ،مستقيما موجب ترقی يا تنزل قيمت
بازار سهام عادی شرکتهای سهامی می شود.
308
از يک طرف تقسيم سود نقدی مورد عالقه خاص
سهام داران بوده و از ط%رف ديگر هيئت مديره برای
رشد و گسترش عمليات %آتی و تحصيل داراييهای
جديد نيازمند به کارگيری وجوه نقد می باشد.
309
بنابراين اکثر شر%کتهای سهامی بر%ای تقويت بنيه مالی
فقط قسمتی از سود انباشته ر%ا بين سهامداران تقسيم
می -نمايند .عواملی که موجب پرداخت يا عدم
پر%داخت سود نقدی سهام می شود عمدتا به شرح زير
است:
310
-1مانده سود (زيان) انباشته:
از آنجا که تقسيم سود بين سهامداران حداکثر به ميزان
مانده بستانکار حساب سود انباشته است ،اغلب
شرکتهای سهامی بخشی از سود انباشته را بين
سهامداران تقسيم می کنند.
بنابراين بخش عمده ای از سود انباشته برای گسترش
عمليات و تهيه امکانات جديد ،سرمايه گذاری می گردد.
311
-2وضعيت نقدينگی مناسب:
مانده حساب سود انباشته به مفهوم وجود وجوه نقد معادل
آن در شرکتها نيست.سود انباشته شرکتها معموال به
تدريج طی دوره مالی برای تحصيل داراييها ،پرداخت
بدهيها مصر%ف می گر%دد.
312
از اين رو لزوما مانده حساب سود انباشته رابطه مستقيم
با وجوه نقد شرکتها ندارد .وضعيت نقدينگي مناسب از
مهم است که در تصميم گيری برای تقسيم سود
عوامل
ِ
نقدی سهام نقش عمده ای دارد.
313
-3پيشنهاد تقسيم سود نقدی سهام توسط هيئت مديره:
به موجب ماده 240قانون تجار%ت،نحوه پرداخت سود
قابل تقسيم توسط مجمع عمومی شر%کت سهامی تعيين
می شود.
314
اگر مجمع عمومی در خصوص نحوه پرداخت تصميمی
نگر%فته باشد هيئت مديره نحوه پرداخت راتعيين
خواهد نمود .در %صور%تی که شرکت سهامی از وضعيت
نقدينگی مناسبی بر%خوردا رباشد،
315
پيشنهاد هيئت مديره درمورد تقسيم سودنقدسهام درگزارشی
به مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه می شود.اين
پيشنهاد درتقسيم سود نقدی سهام بين سهامداران بسيار
مؤثراست.
316
تار%يخهای تقسيم سود:
در مور%د رويداد مالی تقسيم سود در شرکتهای سهامی
سه تاريخ مهم زيررا بايستی مد نظر قر%ارداد:
317
-1تاريخ اعالم تقسيم سود:
روزی که مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت سهامی
تشکيل و تقسيم سود تصويب و اعالم می شود ،به
ميز%ان تقسيم سود اعالم شده يک بدهی جاری برای
شرکت سهامی ايجاد می شود.
318
-2تاريخ ثبت اعالم تقسيم سود:
رويداد مالی اعالم تقسيم سود درتاريخ تصويب توسط
مجمع عمومی صاحبان سهام به بدهکار حساب سود
انباشته و بستانکار سود سهام پرداختنی در%دفاتر شرکت
سهامی ثبت می گردد.
319
-3تار%يخ پر%داخت:
معموالً پس از اعالم تقسيم سود ،پرداخت آن بالفاصله
صورت نمی گيرد .پرداخت سود نقدی سهام ،چند ماه
پس ازتصويب و اعالم آن انجام می شود.
320
سهام جايزه (سودسهمی):
در شرکتهای سهامی ،تقسيم سود اغلب به صورت نقدی
صورت می گيرد .در برخی ازموارد که شرکتهای سهامی
از وضعيت نقدينگی مناسبی برخوردار نبوده و یا برای
تحصيل داراييها و گسترش عمليات به وجوه نقد نيازمند
باشند ،تقسيم سود از طريق صدور سهام جایزه انجام می
شود.
321
تقسيم سود به صورت توزيع سهام جايزه ،به مفهوم توز%يع
سهام اضافی از محل سودانباشته بين سهامداران براساس
ميز%ان سهام هر يک از آنها است .توزيع سود سهام به اين
طريق حدوديت خاصی دارد که در ادامه توضيح داده
می شود.
322
تقسيم سود نقدی سهام ،موجب کاهش داراييها وحقوق
صاحبان سهام شر%کتهای سهامی است .تقسيم
سهام به صورت توزيع سهام جايزه هيچ گونه
سود
تغيير%ی در داراييها و جمع حقوق صاحبان سهام ايجاد
نمی کند.
323
فقط باصدورسهام جايزه ،بخشی از %سود انباشته به حساب
سهام عادی منتقل شده و تعداد سهام عادی افزايش
خواهد يافت.
به عبارت ديگر ،تقسيم سود به صورت سهام جايز%ه ،نوعی
"تجديدسازمان" حقوق صاحبان سهام در شرکتهای
سهامی است.
324
سهامداران شرکت سهامی با دريافت سهم سود خود به
صورت سهام جايزه ،مالک تعداد بيشتری از سهام
شرکت خواهند شد ،ولی نسبت مالکيت آنها از حقوق
صاحبان سهام تغييری نخواهد کرد.
افزايش تعداد سهام با صدورسهام جايزه موجب کاهش
قيمت دفتری هر سهم وهمچنين کاهش احتمالی ارزش
بازارهرسهم می شود.
325
فرض کنيد،سرمايه شر%کت سهامی اميد،متشکل از
10000سهم عادی به ارزش اسمی تصويب
نموده است که از سود انباشته مبلغ
5000000لایر به صورت سهام جايزه
1000ريالی عادی صادر%وبه نسبت سهام هر %يک از
سهامداران بين آنها تقسيم نمايد.
326
حقوق صاحبان سهام این شرکت قبل و بعد از %توزیع سهام جایزه بین
سهام داران به شر%ح ز%یر است:
بعد از صدور سهام
جایزه
قبل از توزیع سهام
جایزه
15000000
10000000
سهام عادی
3000000
8000000
سود انباشته
18000000
18000000
15000
10000
جمع حقوق صاحبان
سهام
تعداد سهام عادی
1200
1800
ارزش دفتری هر سهم
327
حقوق صاحبان سهام
همان طوری که ديده می شود ،قبل و بعداز توزيع سهام
جايزه جمع حقوق صاحبان سهام تغييری نمی کند.اما
چون تعداد سهام عادی از 10000عدد به
15000عدد افزايش می يابد ،ارزش دفتری هر
سهم عادی
از 1800لاير به 1200لاير کاهش پيدا کرده و طبيعتا ً
ارزش بازار آن نيز کاهش می يابد.
328
توجه کنيد که در جمع حقوق مالکيت دارنده 2سهم عادی
با دريافت يک سهم جديد تغييری حاصل نمی شود :قبل
2×1800=3600
از توزیع سهام جایزه
بعد از توزیع سهام جایزه
1200×3=3600
329
در اين مثال ،برای سهولت درک مفهوم توزيع سهام
جايزه ،فرض بر اين است که ارزش دفتری و ارزش
بازارسهام عادی مساوی است .درعمل ممکن است،ار%زش
بازارسهام عادی بيشتر ويا کمترازارز%ش دفتری آن باشد.
330
داليل توزيع سهام جايزه:
عمده تر%ين داليل برای تقسيم سودبه صورت توزيع سهام
جايز%ه درشرکتهای سهامی عبارتنداز:%
-1حفظ منابع نقدی شرکت
-2کاهش قيمت بازار سهام شرکت
-3برای مقاصدخاص مالياتی
331
ثبت سهام جايزه دردفاتر:
فرض کنيد،حقوق صاحبان سهام شرکت البرز درپايان سال مالی
1370به صورت زيراست:
حقوق صاحبان سهام:
سهام عادی به ارزش اسمی 1000
ريالی به تعداد 10000سهم
10000000
5000000
صرف سهام عادی
9000000
سودانباشته
جمع حقوق صاحبان سهام
24000000
332
در 20تيرماه 1371مجمع عمومی صاحبان سهام
به تقسيم %20سود انباشته به صورت
تصميم
سهام جايزه بين سهامداران می گيرد .در ز%مان تصويب
مجمع عمومی قيمت بازار سهام عادی شرکت البرز
مبلغ 1800لاير است.
333
بنابر%اين هر %سهم جايزه ای که بايستی بين سهامدار%ان
توزيع شود به مبلغ 1800لاير محاسبه ودرتاريخ اعالم
در دفاتر شر%کت سهامی البرز ثبت می شود.
334
محاسبه تعدادسهام جايزه براساس ميزان تقسيم سود و ارز%ش
بازارسهام به صور%ت زير است:
ميزان تقسيم سود
9000000×% 20= 1800000سودانباشته
1000
تعدادسهام جايز%ه
=1800000: 1800
335
1000×1000=1000000تعدادسهام جايزه
ارزش اسمی 1000سهم جایزه ٬قابل توزیع
جايزه -1000000=800000
1800000
صرف سهام عادی ناشی از صدور 1000سهم جایزه
هنگام اعالم تقسيم سود به صورت سهام جايزه ثبت صفحه بعد
محاسبات
دردفتر روزنامه عمومی شرکت البرز برمبنای
باال انجام می شود:
336
تاریخ
بستانکار
بدهکار
18000
00 10000
00
8000
00
337
عطف
شرح
ماه
روز
تیر
سود انباشته
سهام جایزقابل توزیع 2 1371
0
صرف سهام عادی
ثبت اعالم توزیع
20درصد سود
انباشته به صورت
سهام جایزه بین سهام
داران به ارزش
اسمی هر سهم
1000ریا ل
و ارزش بازار
1800لایر به
تعداد 1000
لایر سهم عادی
معموالً بين تاريخ اعالم تقسيم سود به صورت سهام جايزه
و تاريخ توزيع آن بين سهامداران چندين ماه فاصله وجود
دارد .فرض کنيد که در 15دی ماه 1371سهام
جايزه صادر و بين سهامداران شرکت البرز انجام می شود
.در این تاریخ ثبت صفحه بعد در دفتر روزنامه عمومی
زده می شود .
338
بستانکار
بدهکار
10000
00
10000
00
339
عطف
شرح
سهام جایزه قابل
توزیع
سهام عادی
ثبت توزیع سهام
جایزه به ارزش
اسمی 1000
لایر به صورت
سهام عادی
تاریخ
ماه روز
دی
15 137
1
تجزيه سهام:
در صور%تی که ارز%ش باز%ار%سهام يک شرکت سهامی به
داليل مختلف باال بوده و امکان خريد سهام بااين قيمت
برای سرمايه گذاران مشکل باشد ،همان طوری که
گفته شد ،
340
يکی از طرق کاهش ارزش باز%ارسهام توزيع سهام جايزه
است .در برخی از موارد شرکتهای سهامی ر%وش تجزيه
سهام را برای کاهش قيمت باز%ارسهام اتخاذ می کنند .
341
در اين روش ،ار%زش اسمی سهام کاهش داده شده وتعداد
سهام افزايش داده می شود.تجز%يه دو به يک سهام عادی
به مفهوم انتشار و توزيع يک برگ سهم اضافی به دار%نده
يک برگ سهم قبلی است.
342
پس ازتجزيه سهام ،تعدادسهام افزايش يافته ودرنتيجه ارز%ش
بازار %سهام کاهش پيدا می کند .تجزيه سهام به عنوان
يک رويدادمالی ،شناسايی نشده ودر%دفاترشر%کتهای سهامی
ثبت نمی شوند ،
343
ولی هنگام انتشار صورتها وگزارشهای مالی ،موضوع
تجز%يه سهام و تغيير %در %تعداد و ارزش اسمی سهام افشاء
می شود.
فر%ض کنيد که قسمت حقوق صاحبان سهام درترازنامه
شرکت سهامی دماوند به شر%ح زير است:
344
حقوق صاحبان سهام:
سهام عادی به تعداد 10000سهم
به ارزش اسمی 4000لاير
صرف سهام عادی
سودانباشته
جمع حقوق صاحبان سهام
345
40000000
20000000
10000000
70000000
در صورتی که اين شرکت تجزيه دو به يک سهام عادی
را انجام دهد ،اين موضوع به صورت تغيير %در%تعداد
وار%زش اسمی سهام به صور%ت زير%افشاء می گر%دد:
346
حقوق %صاحبان سهام:
سهام عادی به تعداد 20000سهم
به ارزش اسمی 2000لاير
صرف سهام عادی
سودانباشته
جمع حقوق %صاحبان سهام
347
40000000
20000000
10000000
70000000
همان طوری که ديده می شود،فقط تعدادسهام از
10000به 20000سهم افز%ايش وارزش اسمی
هر %سهم از 4000لاير به 2000لاير کاهش
يافته است.
348
سود(زيان)انباشته:
سود(زيان) انباشته يک مفهوم تاريخی است که نشان دهنده
تجمع سود (زيان)پس از کسر %سود تقسيم شده ازبدوتأسيس
شر%کتهای سهامی تا زمان گزارشگری مالی سال جار%ی
است.
349
حساب سود(زيان)انباشته تفاضل دوقلم عمده زيراست:
-1سود (زيان)ويژه دوره های مالی مختلف که از حساب
خالصه سودوزيان به بستانکار حساب سود(زيان)انباشته
منتقل شده است.
-2تقسيم سودبين سهامداران دردوره های مالی مختلف که
بدهکار اين حساب نقل شده است.
350
اصالح اشتباهات بااهميت دوره های مالی قبل:
در%مواردی که اشتباهات بااهميت دراندازه گيری سودويژه
دوره های مالی قبل شرکتها رخ می دهد ،آثارآن همراه
باحساب سود(زيان) انباشته به دوره های مالی بعدی منتقل
می گردد.
351
هنگامی که اشتباهات با اهميت دوره های مالی قبل کشف
می شوند ،آثار%آن موجب تعديل حساب سود(زيان)انباشته
خواهد شد.اشتباهات با اهميت دور%ه های مالی قبل معموالً
شامل موارد زيراست:
352
-1اشتباهات محاسباتی و رياضی
-2اشتباهات ناشی از استفاده نادرست اصول ،مفاهيم
وروشهای حسابداری.
-3تفسير نادر%ست رويدادهای مالی
-4ناديده گرفتن و اقعيتهای موجود هنگام تهيه
صور%تها و گزارشهای مالی.
353
به عنوان مثال ،فرض کنيد ،هنگام حسابرسی صورتها
وگزارشهای مالی سال 1371شرکت سهامی سامان که
برای اولين بار انجام می شود ،مشخص شودکه درسال مالی
1368يک قطعه زمين که برای انبارشرکت به بهای
تمام شده 1100000لاير درمزايده ای خريداری شده بود
،
354
توسط حسابدار شرکت به ارزش بازار زمان خريد
( )1400000در دفاتر ثبت و مبلغ 300000لاير
(مابه التفاوت 1400000لاير و1100000
به عنوان منافع حاصل %ازافزايش ارزش زمين
لاير)
شناسايی و در صورت حساب سود و زيان سال مالی
1368به عنوان بخشی از سود شرکت ارائه شده است.
355
شناسايی 300000لاير سود مذکور ازاقالم با
اهميت صورتها و گز%ارشهای مالی سال 1368
بوده است .اين اشتباه با اهميت چه تأثيری بر صورتها و
گزارشهای مالی سال( 1371سالی که اشتباه کشف شده
است) خواهدداشت؟
356
از%آنجا که مانده سود (ز%يان)سال مالی 1368ازحساب
خالصه سود و زيان به حساب خالصه سود (زيان)
انباشته منتقل شده ،حساب ز%مين و حساب سود(زيان)
انباشته هردو به ميزان 300000لاير از سال
به بعد بيشترگزارش شده اند.
1368
357
بنابراين آثاراشتباه فوق به ترتيب زيردرپايان سال مالی ( 1371زمان
کشف اشتباه) دردفترروزنامه عمومی شرکت سهامی سامان اصالح می
گردد:
بستانکار
بدهکار
300000
30000
0
358
عطف
شرح
سود یا (زیان )
انباشته
زمین
اصالح اشتباه دوره
مالی 1368
تاریخ
ماه روز
اسفند
29 137
1
افشاءاصالح اشتباهات بااهميت دور%ه های مالی قبل
درصورتها وگز%ارشهای مالی:
اصالح اشتباهات با اهميت دوره های مالی قبل درصورت
سود (ز%يان) انباشته به صورت اصالح مانده ابتدای سال
اين حساب افشاء می گردد .اکثر %شرکتهای سهامی صورتها
وگزارشهای مالی ساالنه مقايسه ای تهيه می کنند.
359
در%صورتها و گزارشهای مالی ساالنه مقايسه ای ،اقالم
مربوط به دور%ه مالی جاری همراه بااقالم مشابه دوره مالی
قبل ارائه می شوند درموار%دی که اشتباهات بااهميت دوره -
های مالی قبل کشف واصالح می شوند،
360
الزم است ،آثار مالی آن بر صورتها وگزار%شهای مالی
نزديکترين سال نيز ارائه شوند .غالبا ً موضوع اصالح
اشتباهات با اهميت دور%ه های مالی قبل طی يادداشتهای
پيوست صور%تها و گز%ار%شهای مالی افشاء می گردد.
361
در%صورتها وگزارشهای مالی آن دسته از%شرکتهای سهامی
که از خدمات حسابر%سان مستقل استفاده می کنند ،اصالح
اشتباهات با اهميت دوره های مالی قبل به ندرت ديده می -
شود.
معموالً اين گونه اشتباهات با اهميت در سال مالی مورد
ر%سيدگی از نظر حسابرسان مستقل دور نمی ماند.
362
اصالح اشتباهات با اهميت دوره های مالی قبل بيشتر در
صورتهای و گزارشهای مالی شرکتهايی که از خدمات
حسابرسان مستقل استفاده نمی کنند ،ظاهر %می شود.
363
صورت سود (زيان) انباشته:
همراه ترازنامه و صورت حساب سودوزيان اکثرشرکتهای
سهامی ،صورت سود (زيان) انباشته در %گزارشهای
ساالنه به سهامداران ارائه می شود .صور%ت سود (زيان)
انباشته شرکت سهامی اميد در %ادامه ديده می شود:
364
شرکت سهامی اميد
صورت سود (زيان) انباشته
برای سال مالی منتهی به پايان اسفند 1371
3100000
مانده سود انباشته در ابتدای سال
1400000
سود ويژه سال مالی
جمع
کسر می شود:
سود سهام پيشنهادی
مانده سود انباشته در پايان سال
4000000
365
4500000
500000
در آن دسته از شرکتهای سهامی که گزارشهای ساالنه به
صور%ت مقايسه ای با اقالم مشابه سال قبل ارائه می
نمایند نحوه افشاء اصالح اشتباهات با اهميت دوره های
مالی قبل در %صورت سود (زيان) انباشته به ترتيب زير
است:
366
شرکت سهامی سامان
صورت سود (زيان)انباشته
برای سال مالی منتهی به پايان اسفند 1371
سال مالی منتهی به سال مالی منتهی به
29اسفند 29 1370اسفند1371
3900000
4100000
()300000
((300000
367
مانده سود انباشته ابتدای
سال-قبل از اصالح
اشتباهات
آثار انباشته اصالح اشتباه
مربوط به ارزیابی زمین
در سال مالی 1368
380000 36000
0
00
800000 55000
0
460000
0
415000
0
مانده سود انباشته ابتدای سال
اصالح شده
سود ویژه سال جاری
سود سهام پیشنهادی
کسر می شود:
سود سهام پیشنهادی
400000مانده سود انباشته درپایان
35000
سال
0
420000
0
368
38000
اشتباه در صورتها و گزارشهای مالی سال 1368که در
سال 1371کشف و اصالح شده از مانده ابتدای
سال سود انباشته در هر دو سال مالی 1371و
1370کسر شده است .بنابراين سود انباشته ابتدای
سال هر دو سال مالی اصالح شده اند.
369
اين موضوع طی يادداشت 25پيوست صورتهای
مالی سال 1371به شر%ح ز%ير افشاء می شود:
اصالح اشتباه دوره های قبل ،مربوط به اصالح اشتباه
سود شناسايی در %مور%د ثبت خر%يد ز%مين به مبلغی
بيشتر از بهای تمام شده در سال 1368می باشد.
370
توضيح آن که زمين مزبور به بهای تمام شده
1100000لاير برای انبار شرکت در %مزايده
خريدار%ی و اشتباها ً به ارزش بازار 1400000
لاير در دفاتر سال 1368ثبت و ما به التفاوت به
عنوان بخشی از سود سال مذکور شناسايی شده بود.
371
در این ر%وش صورت حساب سود و زيان همر%اه با
صورت سود (زيان) انباشته به شکل ترکيبی ارائه
می گردد .صورت حساب سود و زيان و صور%ت سود
(زيان) انباشته تر%کيبی شرکت امين در ادامه نشان داده
شده است:
372
شرکت سهامی امين
صورت حساب سود و زيان و سود ( زيان) انباشته ترکيبی
برای سال مالی منتهی به 29اسفند 1371
سال مالی منتهی به
اسفند 1370
سال مالی منتهی به
اسفند 1371
13500000
8250000
14500000
8650000
5250000
4025000
1225000
5850000
4400000
1450000
373
فروش خالص
بهای تمام شده کاالی
فروش رفته
سود ناویژه فروش
سود انباشته ابتدای سال
سود ویژه
سود انباشته ابتدای سال
365000 3325000
0
جمع
4550000
5100000 900000
سود سهام پیشنهادی
1050000 3650000
سود انباشته در پایان سال
405000سود هر سهم (تعدادسهام عادی
18
0
10000سهم )
21
374
محدوديتهای سود انباشته:
اطالعات ديگری درصورت سود (زيان) انباشته شرکتهای
سهامی ارائه می شود.اين اطالعات معموالً شامل محدوديت
هايی است که به موجب الز%ام قانونی ويا به داليل ديگر
بر%ای بخشی از سود انباشته شرکتهای سهامی ايجاد می
گردد ،مهمترين محدوديت سود انباشته شرکتهای سهامی
در ايران ،اندوخته ها است.
375
اندوخته بخشی ازسودانباشته شرکتهای سهامی است که به
دليل الزامات قانونی و يا با رای مقاصد خاص تخصيص داده
می شود .هنگام تخصيص بخشی از سود انباشته به عنوان
اندوخته ،در دفاتر شرکتهای سهامی حساب سود انباشته
بدهکار و حساب اندوخته مربوطه بستانکار می شود.
376
به موجب ماده 140قانون تجارت هرسال (5درصد)
سود
ويژه شرکتهای سهامی بايستی به عنوان اندوخته قانونی
تخصيص داده می شود .اندوخته قانونی از مواردی است
که به دليل الزام قانونی درسود انباشته شرکتهای سهامی
محدوديت ايجاد می کند.
377
در %بر%خی از شرکتهای سهامی به موجب اساسنامه ويا
تصويب مجامع عمومی برای توسعه عمليات و يا
برای مقاصد خاص بخشی از سود انباشته را به عنوان
اندوخته تخصيص می دهند.
378
محدوديتهای ايجاد شده درسود انباشته ،ضمن اينکه در سال
تخصيص درصورت سود(زيان)انباشته ارائه می شود،الزم
است همراه يادداشتهای پيوست صورتها و گزارشهای مالی
افشاء گر%دد.
379
صورت سود (ز%يان) انباشته شرکت سهامی سحر شامل
اندوخته های تخصيص داده شده ونحوه افشاء آن دريادداشت
پيوست صورتها و گزارشهای مالی درادامه نشان داده شده
است:
380
شرکت سهامی سحر
صورت سود(زيان)انباشته
برای سال مالی منتهی به 29اسفند1371
سال مالی منتهی سال مالی منتهی
به 29اسفند
به 30اسفند
1371
1370
182000 2100000سود انباشته در ابتدای سال قبل از
اصالحات
00
0
اصالح اشتباهات در دوره های
قبل
(300000( 300000
سود انباشته در ابتدای ساالصالح
)0
)0
شده
1800000
0 381
152000
00
سود ویژه سال جاری
174000 100000
00
00
جمع سودقابل تخصیص
326000 28000کسر میشود تخصیص سود:
00
000
اندوخته قانونی
اندوخته توسعه
870000
(
50000
(
سود سهام پیشنهادی
)
)0
جمع سود تخصیص یافته
(261000( 150000
سود انباشته در ابتدای سال
)0
)0
(120000( 98000
)00
)00
382
154800( 12800
(
اندوخته قانونی:
شرکت سهامی سحر ،سود ويژه ساالنه را به موجب
ماده 140قانون تجارت به عنوان اندوخته قانونی
تخصيص می دهد .تخصيص اين اندوخته تا هنگامی که
معادل ده درصد سرمايه شر%کت شود ،الزامی است.
383
اين اندوخته قابل انتقال به سرمايه نبوده و فقط هنگام انحالل
شر%کت ،قابل تقسيم بين صاحبان سهام است.صورت ريز
حساب اندوخته قانونی به شرح زیرمی باشد:
384
سال مالی منتهی سال مالی منتهی
به 29اسفند
به 30اسفند
1371
1370
450000 400000
0
0
500000
870000
450000
0
537000
0
385
مانده اندوخته قانونی در%
ابتدای سال
نقل از سود قابل
تخصیص سال
مانده در پایان سال
ساير اندوخته ها:
شرکت سحر به موجب ماده 25اساسنامه همه ساله
15در%صد از سود ويژه را به عنوان اندوخته توسعه
تخصيص می دهد.
386
فصل یازدهم
شرکت سهامی
بدهیهای بلند مدتو سرمایه گذاریها
387
مقدمه:
شر%کت سهامی برای توسعه عملیات به وجوه نقد زیادی
نیاز%مندند که با منابع مالی موجود قابل تامین نیست .تامین
مالی توسعه عملیات معموال با بدهی های بلند مدت صور%ت
می گیرد .
388
تامین مالی برای توسعه عملیات شرکت های سهامی:
تامین مالی عملیات عادی شرکتها ٬اغلب با منابع مالی
موجود یا ایجادبدهیهای جاری صورت می گیر%د .پرداخت
حقوق ودستمزد ٬به طورنقدوخریدکاال به طور%نسیه مثالهایی
ازطرق تامین مالی عملیات عادی شرکتهاست.
389
اوراق قرضه:
اوراق قر%ضه اسناد بهاداری است که شر%کتهای سهامی با
انتشار آنها ٬مبالغی از %خریداران وام می گیر%ند و تعهد
می کنند که مبلغ اسمی (اصل)را در سرر%سید(بلند مدت)
و سود تضمین شده آنها را در %تاریخ های معین
بپردازند.
390
اور%اق قرضه پرداختنی:
زمانیکه تامین مالی باانتشاراور%اق قرضه صورت می گیرد
ابتدا مدیریت شرکت باید درموردشرایط ونوع اوراق قرضه
تصمیم بگیرد .شرایط اوراق قر%ضه عبارت است ازارز%ش
اسمی هرورقه قر%ضه ٬سررسید ٬نرخ سود تضمین شده
و تاریخهای پر%داخت سود تضمین شده.
391
انواع اوراق قرضه:
-1اوراق قرضه تضمین شده
-2اوراق قرضه تضمین نشده
-3اوراق قرضه سلایر
-4اوراق قرضه باز خرید
-5اوراق قرضه قابل تبدیل
392
انتشار اوراق قرضه به ارزش اسمی:
بعد از آنکه مدیریت شرکت سهامی تصمیم می گیر%د نوع
خاصی از اور%اق قرضه را منتشر%کند٬ارز%ش اسمی هرورقه
قر%ضه ٬نرخ سود تضمین شده ٬تاریخهای سود تضمین شده
٬و سررسیداوراق قرضه تعیین می شود .
393
انتشار%اوراق قرضه بین تاریخهای پرداخت سودتضمین شده:
در %شرایط اوراق قرضه ٬تار%یخهای پرداخت سود تضمین
شده قید می شود ٬ممکن است اوراق قرضه در
تاریخهای پرداخت سود تضمین شده فروخته نشود.
بنابراین هنگام فروش اور%اق قر%ضه سود تضمین شده بین
زمان انتشار و فروش شناسایی می شود.
394
انتشار %اوراق قرضه با کسر:%
درمواردی مانند فر%وش سهام شرکتهای سهامی٬قیمت فر%وش
اوراق قرضه مساوی ار%زش اسمی آن نیست .در زمانی که
اوراق قرضه به قیمتی کمتر از ارز%ش اسمی فروخته شود
اوراق قرضه به کسر %منتشر می شود.
395
انتشار اوراق قرضه با صرف:%
بر%اساس شرایط خاص بازار و باال بودن نرخ سود تضمین
شده اوراق قرضه نسبت به نرخ سودتضمین شده بازار٬
ممکن است اور%اق قرضه قرضه به قیمت بیشتر از %ارز%ش
دفتر%ی یا صرف %فر%وخته شود.
396
وجوه استهالکی برای باز پرداخت اوراق قرضه :
وجوهی که انحصارا برای استهالک اوراق قرضه کنار
گذارده می شود٬اطمینان خریدار%ان اور%اق قرضه شرکتهای
سهامی را جلب می کند .وجوه استهالکی ٬برای مصارف
جار%ی شرکت استفاده نخواهد شد ٬بنابراین جز%ء داراییهای
جاری تلقی نمی شود.
397
اجاره ها:
شر%کتهای سهامی معموال داراییهای مور %نیاز را خریداری
یا اجاره می کنند .در %موار%دی که داراییها اجاره می شوند٬
قر%اردادی بین مو جر%ومستاجر%منعقد می شودکه حق استفاده
از %یک دارایی برای مدت معین درقبال دریافت مال االجار%ه
به مستاجر داده می شود.
398
اجاره عملیاتی:
قرارداد اجاره ای که مستاجرحق استفاده از دارایی را برای
مدت معینی داردولی خطرهای معمول مورد اجاره به عهده
موجر است اجاره عملیاتی نام دارد .پر%داختهای اجاره های
عملیاتی که معموال ماهانه انجام می شود هزینه اجار%ه
مستاجرو درآمد اجاره موجر است.
399
اجاره سرمایه ای :
اجاره سرمایه ای معموال به تملیک دارایی مورد اجاره یا
استفاده مستاجر%ازدارایی برای تمام عمرمفید آن می انجامد.
در قر%ارداد اجاره سرمایه ای٬تمام خطر%های معمول مالکیت
دارایی به مستاجر %منتقل می شود.
400
سرمایه گذاریها:
شر%کتهای سهامی ممکن است بخشی از منابع مالی خود را
در %سپرده های بانکی ٬اوراق قر%ضه یا سهام سایر %شرکتها
سر%مایه گذاری کنند.این سرمایه گذاریها به دو بخش سرمایه
گذاریهای کوتاه مدتو بلند مدت طبقه بندی می شوند.
401
سر%مایه گذار%یهای کوتاه مدت:
سر%مایه گذاریهایی که سر%یعا فروشی اند وبه سهولت به وجه
نقد تبدیل می شوند .لذا این سرمایه گذاریها برای مدت
محدودی نگه داری نمی شوند.این سرمایه گذاریها با عنوان
داراییهای جار%ی در %تر%ازنامه شرکتها طبقه بندی می شوند.
402
سرمایه گذار%یهای بلند مدت:
شرکتها بخشی از منابع مالی خود ر%ا ٬افز%ایش در%آمدها یا
برقرار%ی مناسبات عملیاتی ٬در %اوراق قر%ضه
یا سهام سایر %شرکتها سرمایه گذاری می کنند.سرمایه
گذاریهای بلند مدت ٬در ترازنامه شرکت پس از بدهی های
جاری طبقه بندی می شود.
403
سر%مایه گذار%ی دراوراق قرضه سایر شرکتها:
به موجب اصل بهای تمام شده سرمایه گذاری در اوراق
قرضه سایر شرکتها به بهای تمام شده در دفات شرکت
سرمایه گذار ثبت می شود .زمانی که اوراق قر%ضه به
ارز%ش اسمی خریداری می شود ٬حساب سر%مایه گذاریهای
بلند مدت بدهکار و وجوه نقد بستانکار می شود.
404
سرمایه گذاری بلند مدت در سهام سایر شرکتها:
به بهای تمام شده در %تاریخ سرمایه گذاری در دفاتر شرکت
سرمایه گذارثبت می شودبهای تمام شده این سرمایه گذاریها
٬شامل قیمت خریدوهمه هز%ینه هایی است که برای تحصیل
آنها پرداخت می شود.
405
Title
Lorem ipsum dolor sit amet, •
consectetuer adipiscing elit.
Vivamus et magna. Fusce sed
.sem sed magna suscipit egestas
Lorem ipsum dolor sit amet, •
consectetuer adipiscing elit.
Vivamus et magna. Fusce sed
.sem sed magna suscipit egestas