آشنایی با پژوهش کیفی

آشنایی با پژوهش کیفی

اسلاید 1: آشنائی با پژوهش کیفیدکتر یزدان منصوریان عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم تهراندکتر ابراهیم افشار زنجانی عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان

اسلاید 2: سرخط مطالب:پژوهش کیفی چیست؟چه تفاوتی هائی با پژوهش کمّی دارد؟چه رابطه ای با پژوهش کمی دارد؟چطور انجام می شود؟اعتبار آن را چطور می توان سنجید؟

اسلاید 3: چرا پژوهش کیفی احتیاج به معرفی دارد؟

اسلاید 4: پژوهش کیفی چیست؟ پژوهشی است که در آن خبری از اندازه گیری نیستیافته های آن از صافی فهم و تفسیر پژوهشگر می گذرد

اسلاید 5: آیا پژوهش علمی را می توان بدون اندازه گیری انجام داد؟می توانید یک نظریه مهم علمی را مثال بزیند که بدون اندازه گیری تدوین شده باشد؟

اسلاید 6: عرصه های مأنوس تر پژوهش کیفیتاریخ نویسیمردم شناسی Anthropology))در تاریخنویسی و مردم شناسی از چه روش هائی برای به دست آوردن و جمع آوری اطلاعات (به بیان دقیق تر: داده ها data) استفاده می شود؟

اسلاید 7: یک پژوهشگر سرشناس در رشته مدیریت که از روش کیفی در مطالعات خود استفاده کرد:نمونه1: نقش های مدیر در سازمان چیست؟نمونه 2: استراتژی در سازمان ملی فیلم سازی کانادا

اسلاید 8: نظریه کلاسیک در مورد کارکرد های مدیر: برنامه‌ريزي‌Planning، سازماندهى Organizing، کارگزینی ‌Staffing، دستوردهی یا هدایت Directing، هماهنگی Coordinationg، گزارش‌ گيرى Reporting، بودجه نویسی Budgeting.

اسلاید 9: ناسازگاری نظریه با عمل:شواهدی به دست می آید حاکی از این که این فعالیت ها در میان مدیران چندان هم رایج نیست.پس مدیران چه می کنند؟

اسلاید 10: مينتزبرگ در پی تحقیقات خود به ده‌ نقش‌ رسید: و آنها را به‌ سه‌ دسته تقسيم‌ کرد:نقش‌هاى بين‌ فردى: شامل نقشهای تشريفاتى، رهبرى و ارتباطي‌نقش‌هاى اطلاع ‌رسانى: مركز عصبى، اشاعه‌دهنده و سخنگونقش‌هاى تصميم‌گيري‌: نقش‌هاى رئيس‌، كنترل‌كننده‌ ناآرامي‌ها‌، تخصيص‌ دهنده‌ منابع‌ و مذاكره ‌كننده‌

اسلاید 11: یک مثال دیگر: مدیران کتابخانه ها در مورد تعارض هائی که پیش می آید چه می کنند؟رویکرد کمّی: استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس نظریه های موجود در باره مدیریت تعارض تنظیم شده است و دادن آن به مدیران یا کارمنان برای پر کردنرویکرد کیفی: مشاهده رفتار مدیران یا مصاحبه عمیق با آنها یا کارکنانشان

اسلاید 12: روشهای کمّ و کیفی: متعارض یا مکمل؟روشهای کمّی و کیفی را مى توان برای آزمودن یکدیگر(= مثلث گیری (Triangulation به کار برد.روشهای کمّی و کیفی را مى توان به منظور تكميل و توسعة كار خود با يكديگر تركيب كرد.

اسلاید 13: ما در زندگی عادی خود برای رسیدن به شناخت و فهم مستقل چه می کنیم؟توصیف: گزارش دقیق اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف (= تک نگاری ها در مطالعات مردم شناسانه)مقایسه: یافتن شباهت ها و تفاوت ها در اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف

اسلاید 14: Grounded theory گراندد تئوری یا نظریه زمینه ای به عنوان یک روش شناسی برجسته در میان پژوهشهای کیفی

اسلاید 15: تعریف و ویژگی های گراندد تئوری یا نظریه زمینه ای روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی که پژوهشگر در آن بجای آزمودن تئوریهای موجود، به تدوین تئوری می پردازد. اين تئوري به شكل منظم و بر اساس داده هاي واقعي شکل می گیرد.برای موقعیتی مناسب است كه دانش ما در مورد آن محدود است و تئوري قابل اعتنا برای در آن موجود نیست که بتوان بر اساس آن فرضيه ای براي آزمون تدوين کرد.

اسلاید 16: گراندد تئوری از نگاه پدید آورندگان آن”... کشف تئوری در پژوهشهای علوم اجتماعی بر اساس گردآوری منظم داده ها... برای رسیدن به مرحله ای از شناخت از موضوع مورد مطالعه که ما را قادر سازد نظریه ای را که بر اساس داده های واقعی ساخته ایم ... با نظریه های موجود مقایسه کنیم.“ (Glazer & Strauss, 1967:?)

اسلاید 17: تعریفی دیگر از گراندد تئوری … روش پژوهش برای تولید تئوری ای که بر اساس گردآوری و تحلیل نظام مند داده ها بنیان نهاده شده است. گراندد تئوری در طول تحقیق رشد می کند و از رهگذر تعامل مستمر بین گردآوری و تحلیل داده ها حاصل می شود“(Strauss & Corbin, 1994:273)

اسلاید 18: تعریف گراندد تئوری بر اساس یک تجربه” …فرایند ساخت یک نظریه مدون از طریق گردآوری سازمان یافته داده و تحلیل استقرایی داده ها برای پاسخگویی به پرسشهای پژوهشهائی که فاقد مبانی نظری کافی درزمینه موضوع مورد مطالعه هستند“ (منصوریان، 1386)

اسلاید 19: مراحل اجرای پژوهش به شیوة گراندد تئوری تدوین پرسشهای پژوهش گردآوری داده ها کدگذاری داده ها در سه مرحلهکدگذاری باز کدگذاری محوری کد گذاری انتخابی نوشتن یادداشت تحلیلی: ثبت اندیشه ها و تفسیر خود از داده ها نگارش و تدوین تئوری

اسلاید 20: کد گذاریتعریف: اختصاص نزدیکترین مفهوم به کوچکترین جزءِ با معنیِ هر بخش از داده های گردآوری شده. به طور کلی هر مفهوم دارای ابعاد است و هر بعد نيز دارای طیف است. هنر گراندد تئوریست این است که خود مفاهیم تازه کشف و آنها را تعریف کند. نه انکه فقط بین داده های خود و مفاهیم از پیش موجود پیوند برقرار کند

اسلاید 21: یادداشت برداری: ثبت اندیشه ها و تفسیر از داده پژوهشگر همزمان با گردآوری داده ها پیوسته به ثبت اندیشه ها و تفسیر خود از تعامل با داده می پردازد.باید فیشهای تهیه شده دارای تاریخ و عنوان مشخص باشند تا پژوهشگر در مقابل انبوهی از فیشها دچار سر درگمی نشودیادداشتها نقش مهمي در پیشرفت پژوهش دارند و تجربه به من نشان داده است که استمرار در تهیه این یادداشتها نقش بسزایی در موفقیت پژوهش دارند.

اسلاید 22: نگارش و تدوین تئوریدر این مرحله تصویر پژوهش برای پژوهشگر از همیشه روشنتر است. آخرین وظیفه گراندد تئوریست این است که آنچه را از این تصویر می بیند برای دیگران به تصویر کشد. به کمک تئوری ساخته شده می توان فرضیه هایی تدوین کرد که پژوهشهای بعدی به آزمون آنها بپردازند. گراندد تئوری نه برای آزمون فرضیه که روشي برای تولید آن است.

اسلاید 23: منابعمنصوریان، یزدان. (1386). گراندد تئوری: نظریه سازی استقرایی بر اساس داده های واقعی. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت. در دست چاپ.Allan, G. (2003), “A critique of using grounded theory as a research method”, Electronic Journal of Business Research Methods, Vol. 2 No. 1, pp. 1-10. Glaser, B. (1998), Doing Grounded Theory: Issues and Discussion, Sociology Press, Mill Valley, CA.Glaser, B. and Strauss, A. (1967), The Discovery of the Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research,, New York. Aldine de Gruyter.Mansourian, Y. (2006). “Adoption of Grounded Theory in LIS research”. New Library World, Vol. 107 No. 9/10, pp. 386-402.