آشنایی با پژوهش کیفی

صفحه 1:
آشنائی با پژوهش کیفی ؟ دکتر یزدان منصوریان دکتر ابراهیم افشار زنجانی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم تهران عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان 

صفحه 2:
سرخط مطالب: ۳۹ * پژوهش کیفی چیست؟ * چه تفاوتی هائی با پژوهش کمّی دارد؟ * چه رابطه ای با پژوهش کمی دارد؟ * چطور انجام می شود؟ * اعتبار. آن را چطور می توان سنجید؟ 

صفحه 3:
چرا پژوهش کیفیاحتیاج بهمعرفیدارد؟ و 

صفحه 4:
پژوهش کیفی چیست؟ * پژوهشی است که در آن خبری از اندازه گیری نیست * یافته های آن از صافی فهم و تفسیر پژوهشگر می گذرد 

صفحه 5:
آیا پژوهش علمی را می توان بدون اندازه گیری انجام داد؟ # می توانید یک نظریه مهم علمی را مثال بزیند که بدون اندازه گیری تدوین شده باشد؟ 

صفحه 6:
عرصه های مأنوس تر پژوهش کیفی * تاريخ نويسى * مردم شناسی /[[©©8116110[1201)) در تاریخنویسی و مردم شناسی از چه روش هائی برای به دست آوردن و جمع آوری اطلاعات (به بیان دقیق تر: داده ها 61812) استفاده می شود؟ 

صفحه 7:
یک پژوهشگر سرشناس در رشته مدیریت که از :روش كيفى در مطالعات خود استفاده کرد "" نمونه): نقش هاى مدير در ساززمان جيست؟ " نمونه ©: استراتيى در سازمان ملى فيلم سازى كانادا 

صفحه 8:
:نظریه کلاسیک در مورد کارکرد های مدیر * برنامه‌ریزی ۰۳۱۵۲۳۳۴0 * سازماندهی ۰0۲9۳12109 * کارگزینی 513۴6109 ‘Directing Gis ‏دستوردهى يا‎ ‘Coordinationg Sale * ‘Reporting cS ‏گزارش‎ * -Budgeting ‏بودجه نویسی‎ ۴ 

صفحه 9:
:ناسازكارى ند + رى نظريه با عمل » ۱ شواهدی به دست 2 دست می آ 0 ۱ آید حاکی از این فعالیت در ميان مديران دان هم ام 0 5 يج نيست. يس مديراز يران جه مى كنند؟ 

صفحه 10:
مینتزبرگ در پی تحقیقات خود به ده نقش :رسید و آنها را به سه دسته تقسیم کرد: * نقش‌های بین فردی: شامل نقشهای تشریفاتی» رهبری و ارتباطي . نقش‌های اطلاع رسانی: مرکز عصبی, اشاعه‌دهنده و 2 * نقش‌های تصميم‌گيري: نقش‌های رئیس» کنترل‌کننده ناآرامي‌ها؛ تخصیص دهنده منابع و مذاکره کننده 

صفحه 11:
یک مثال دیگر: مدیران کتابخانه ها در مورد تعارض هائى كه بيش مى آيد جه مى كنند؟ " رويكرد كمّى: استفاده از يرسشنامه اى كه بر اساس نظریه های موجود در باره مدیرریت تعارض تنظيم شده است و دادن آن به مدیران یا کارمنان برای پر كردن " رويكرد كيفى: مشاهده رفتار مديران يا مصاحبه عميق با آنها يا كاركنانشان 

صفحه 12:
روشهای کم و کیفی: متعارض یا مکمل؟ * روشهای کمّی و کیفی را می توان برای آزمودن یکدیگر(- مثلث گیری ‎Triangulation)‏ به کار برد. * روشهای کمّی و کیفی را می توان به منظور. تکمیل و توسعة کار خود با یکدیگر ترکیب کرد. 

صفحه 13:
ما در زندگی ‎Gale‏ خود برای رسیدن به قنتاخت ورفهم مستقل جة:مى كنيد * توصیف: گزارش دقیق اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف (< تک نگاری ها در مطالعات مردم شناسانه) * مقایسه: یافتن شباهت ها و تفاوت ها در اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف 

صفحه 14:
4 Grounded theory گراندد تثوری يا نظریه زمینه ای به عنوان یک روش شناسی برجسته در میان پژوهشهای کیفی 

صفحه 15:
تعریف و ویژگی های گراندد تتوری یا 4 زمینه ای 4 * روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی که پژوهشگر در آن بجای آزمودن تتوریهای موجود؛ به تدوين تثورى مى پر دازد. " اين تئوري به شکل منظم و بر اساس داده هاي واقعي شکل می گيرد. * برای موقعیتی مناسب است که دانش ما در مورد آن محدود است و تئوري قابل اعتنا برای در آن موجود نیست که بتوان بر اساس آن فرضیه ای براي آزمون تدوین کرد. 

صفحه 16:
گراندد تئوری از نگاه پدید آورندگان آن *.. کشف تئوری در پژوهشهای علوم اجتماعی بر اساس گردآوری منظم داده ها... برای رسیدن به مرحله ای از شناخت از موضوع مورد مطالعه که ما ربا قادر سازد نظریه ای را که بر اساس داده های واقعی ساخته ایم ... با نظریه های موجود مقایسه کنیم.* ‎(?:Glazer & Strauss, 1967)‏ 

صفحه 17:
تعریفی دیگر از گراندد تتوری ۳۹ ۳ . روش پژوهش برای تولید تتوری ای که بر اساس گردآوری و تحلیل نظام مند داده ها بنیان نهاده شده است. گریاندد تتوری در طول تحقیق رشد می کند و از رهگذر تعامل مستمر بین گردآوری و تحلیل داده ها حاصل می شود" (Strauss & Corbin, 1994:273) 

صفحه 18:
تعریف گراندد تثوری بر اساس یک تجربه ۳۹ * " ...فرایند ساخت یک نظریه مدون از طریق گردآوری سازمان يافته داده و تحلیل استقرایی داده ها بربای پاسخگویی به پرسشهای پژوهشهاتی که فاقد مبانی نظربی کافی درزمینه موضوع مورد مطالعه هستند" (4980 «oly mais) 

صفحه 19:
مراحل اجرای پژوهش به شیوة گراندد ندوری تدوین پرسشهای پژوهش گردآوری داده ها کدگذاری داده ها در سه مرحله * کدگذاری باز * کدگذاری محوری *_کد گذاری انتخابی نوشتن یادداشت تحلیلی: ثبت انديشه ها و تفسیر خود از داده ها نگارش و تدوین تئوری 

صفحه 20:
‎as‏ گذاری ‏* تعریف: اختصاص نزدیکترین مفهوم به کوچکترین جزء با معنی هر بخش از داده های گردآوری شده. ‏* به طور کلی هر مفهوم دارای ابعاد است و هر بعد نیز دارای طیف است. ‏" هنر كراندد ت تئوریست اين است که خود مفاهیم تازه كشف و آنها را تعريف كند. نه انكه فقط بين داده هاى خود و مفاهيم از بيش موجود بيوند برقرار كند 

صفحه 21:
یادداشت برداری: ثبت انديشه ها و تفسیر از داده * پژوهشگر همزمان با گردآوری داده ها پیوسته به ثبت اندیشه ها و تفسیر خود از تعامل با داده می پردازد. " بايد فیشهای تهیه شده دارای تاریخ و عنوان مشخص باشند تا پژوهشگر در مقابل انبوهی از فیشها دچار سر درگمی نشود * یادداشتها نقش مهمي در پیشرفت پژوهش دارند و تجریه به من نشان داده است که استمرار در تهیه اين یادداشتها نقش بسزایی در موفقیت پژوهش دارند. 

صفحه 22:
نگارش و تدوین تئوری 4 * در اين مرحله تصویر پژوهش برای پژوهشگر از هميشه روشنتر است. ‎a‏ آخرین وظیفه كراندد ت تئوریست این است که آنچه را از اين تصوير مى بيند براى ديكران به تصوير كشد. ‏* به کمک تئوری ساخته شده می توان فرضبه هایی تدوین کرد که پژوهشهای بعدی به آزمون آنها بپردازند. ‏* گراندد تثوری نه برای آزمون فرضیه که روشي برای تولید آن است. 

صفحه 23:
منابع * منصوریان» پزدان. (906). "گراندد تئوری: نظریه سازی استقرایی بر اساس داده های واقعی". فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت. در دست چاپ. ‎Allan, G. (2003), “A critique of using grounded‏ = ‎theory as a research method”, Electronic Journal of‏ ‎Business Research Methods, Vol. 2 No. 1, pp. 1-10.‏ " Glaser, B. (1998), Doing Grounded Theory: Issues and Discussion, Sociology Press, Mill Valley, CA. = Glaser, B. and Strauss, A. (1967), The Discovery of the Grounded Theory: ‏وتا‎ for Qualitative Research,, New York. Aldine de Gruyter. = Mansourian, Y. (2006). “Adoption of Grounded Theory in LIS research”. New Library World, Vol. 107 No. 9/10, pp. 386-402. 

آشنائی با پژوهش کیفی دکتر یزدان منصوریان دکتر ابراهیم افشار زنجانی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم تهران عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان سرخط مطالب: ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ پژوهش کیفی چیست؟ چه تفاوتی هائی با پژوهش کمّی دارد؟ چه رابطه ای با پژوهش کمی دارد؟ چطور انجام می شود؟ اعتبار آن را چطور می توان سنجید؟ چرا پژوهش کیفی احتیاج به معرفی دارد؟ پژوهش کیفی چیست؟ ‏ ‏ پژوهشی است که در آن خبری از اندازه گیری نیست یافته های آن از صافی فهم و تفسیر پژوهشگر می گذرد آیا پژوهش علمی را می توان بدون اندازه گیری انجام داد؟ می توانید یک نظریه مهم علمی را مثال بزیند که بدون اندازه گیری تدوین شده باشد؟ عرصه های مأنوس تر پژوهش کیفی تاریخ نویسی مردم شناسی ))Anthropology در تاریخنویسی و مردم شناسی از چه روش هائی برای به دست آوردن و جمع آوری اطالعات (به بیان دقیق تر :داده ها )dataاستفاده می شود؟ یک پژوهشگر سرشناس در رشته مدیریت که از :روش کیفی در مطالعات خود استفاده کرد ‏ ‏ نمونه :1نقش های مدیر در سازمان چیست؟ نمونه : 2استراتژی در سازمان ملی فیلم سازی کانادا :نظریه کالسیک در مورد کارکرد های مدیر ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ ‏ برنامه‌ريزي،‌Planning سازماندهى ،Organizing کارگزینی ،‌Staffing دستوردهی یا هدایت ،Directing هماهنگی ،Coordinationg گزارش‌ گيرى ،Reporting بودجه نویسی .Budgeting :ناسازگاری نظریه با عمل شواهدی به دست می آید حاکی از این که این فعالیت ها در میان مدیران چندان هم رایج نیست. پس مدیران چه می کنند؟ مينتزبرگ در پی تحقیقات خود به ده‌ نقش‌ :رسید و آنها را به‌ سه‌ دسته تقسيم‌ کرد: ‏ ‏ ‏ ن فردى :شامل نقشهای تشريفاتى ،رهبرى و نقش‌هاى بي ‌ ي ارتباط ‌ نقش‌هاى اطالع‌رسانى :مركز عصبى ،اشاعه‌دهنده و سخنگو ي :نقش‌هاى رئيس‌ ،كنترل‌كننده‌ نقش‌هاى تصميم‌گير ‌ ص دهنده‌ مناب ‌ع و مذاكره‌كنند‌ه ناآرامي‌ها‌ ،تخصي ‌ یک مثال دیگر :مدیران کتابخانه ها در مورد تعارض هائی که پیش می آید چه می کنند؟ ‏ ‏ رویکرد کّمی :استفاده از پرسشنامه ای که بر اساس نظریه های موجود در باره مدیریت تعارض تنظیم شده است و دادن آن به مدیران یا کارمنان برای پر کردن رویکرد کیفی :مشاهده رفتار مدیران یا مصاحبه عمیق با آنها یا کارکنانشان روشهای کّم و کیفی :متعارض یا مکمل؟ ‏ روشهای کّمی و کیفی را مى توان برای آزمودن یکدیگر(= مثلث گیری ( Triangulationبه کار برد. ‏ روشهای کّمی و کیفی را مى توان به منظور تكميل و توسعة كار خود با يكديگر تركيب كرد. ما در زندگی عادی خود برای رسیدن به شناخت و فهم مستقل چه می کنیم؟ ‏ ‏ توصیف :گزارش دقیق اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف (= تک نگاری ها در مطالعات مردم شناسانه) مقایسه :یافتن شباهت ها و تفاوت ها در اعمال و تعامل های آدم ها و گروه ها در موقعیت های مختلف Grounded theory گراندد تئوری یا نظریه زمینه ای به عنوان یک روش شناسی برجسته در میان پژوهشهای کیفی تعریف و ویژگی های گراندد تئوری یا نظریه زمینه ای ‏ ‏ ‏ روش پژوهشی استقرایی و اکتشافی که پژوهشگر در آن بجای آزمودن تئوریهای موجود ،به تدوین تئوری می پردازد. اين تئوري به شكل منظم و بر اساس داده هاي واقعي شکل می گیرد. برای موقعیتی مناسب است كه دانش ما در مورد آن محدود است و تئوري قابل اعتنا برای در آن موجود نیست که بتوان بر اساس آن فرضيه ای براي آزمون تدوين کرد. گراندد تئوری از نگاه پدید آورندگان آن ” ...کشف تئوری در پژوهشهای علوم اجتماعی بر اساس گردآوری منظم داده ها ...برای رسیدن به مرحله ای از شناخت از موضوع مورد مطالعه که ما را قادر سازد نظریه ای را که بر اساس داده های واقعی ساخته ایم ...با نظریه های موجود مقایسه کنیم“. ()?:Glazer & Strauss, 1967 تعریفی دیگر از گراندد تئوری " … روش پژوهش برای تولید تئوری ای که بر اساس گردآوری و تحلیل نظام مند داده ها بنیان نهاده شده است .گراندد تئوری در طول تحقیق رشد می کند و از رهگذر تعامل مستمر بین گردآوری و تحلیل داده ها حاصل می شود“ ()Strauss & Corbin, 1994:273 تعریف گراندد تئوری بر اساس یک تجربه ‏ ” … فرایند ساخت یک نظریه مدون از طریق گردآوری سازمان یافته داده و تحلیل استقرایی داده ها برای پاسخگویی به پرسشهای پژوهشهائی که فاقد مبانی نظری کافی درزمینه موضوع مورد مطالعه هستند“ (منصوریان)1386 ، مراحل اجرای پژوهش به شیوة گراندد تئوری ‏ ‏ ‏ تدوین پرسشهای پژوهش گردآوری داده ها کدگذاری داده ها در سه مرحله ‏ ‏ ‏ کدگذاری باز کدگذاری محوری کد گذاری انتخابی ‏ نوشتن یادداشت تحلیلی :ثبت اندیشه ها و تفسیر خود از داده ها ‏ نگارش و تدوین تئوری کد گذاری ‏ ‏ ‏ تعریف :اختصاص نزدیکترین مفهوم به کوچکترین جزءِ با معنیِ هر بخش از داده های گردآوری شده. به طور کلی هر مفهوم دارای ابعاد است و هر بعد نيز دارای طیف است. هنر گراندد تئوریست این است که خود مفاهیم تازه کشف و آنها را تعریف کند .نه انکه فقط بین داده های خود و مفاهیم از پیش موجود پیوند برقرار کند یادداشت برداری :ثبت اندیشه ها و تفسیر از داده ‏ ‏ ‏ پژوهشگر همزمان با گردآوری داده ها پیوسته به ثبت اندیشه ها و تفسیر خود از تعامل با داده می پردازد. باید فیشهای تهیه شده دارای تاریخ و عنوان مشخص باشند تا پژوهشگر در مقابل انبوهی از فیشها دچار سر درگمی نشود یادداشتها نقش مهمي در پیشرفت پژوهش دارند و تجربه به من نشان داده است که استمرار در تهیه این یادداشتها نقش بسزایی در موفقیت پژوهش دارند. نگارش و تدوین تئوری ‏ ‏ ‏ ‏ در این مرحله تصویر پژوهش برای پژوهشگر از همیشه روشنتر است. آخرین وظیفه گراندد تئوریست این است که آنچه را از این تصویر می بیند برای دیگران به تصویر کشد. به کمک تئوری ساخته شده می توان فرضیه هایی تدوین کرد که پژوهشهای بعدی به آزمون آنها بپردازند. گراندد تئوری نه برای آزمون فرضیه که روشي برای تولید آن است. منابع  نظریه سازی استقرایی بر اساس داده: "گراندد تئوری.)1386( . یزدان، منصوریان . در دست چاپ. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت."های واقعی Allan, G. (2003), “A critique of using grounded theory as a research method”, Electronic Journal of Business Research Methods, Vol. 2 No. 1, pp. 110.  Glaser, B. (1998), Doing Grounded Theory: Issues and Discussion, Sociology Press, Mill Valley, CA.  Glaser, B. and Strauss, A. (1967), The Discovery of the Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research,, New York. Aldine de Gruyter.  Mansourian, Y. (2006). “Adoption of Grounded Theory in LIS research”. New Library World, Vol. 107 No. 9/10, pp. 386-402.