صفحه 1:
صفحه 2:
کشیز 01۲۱۵0001 :
نام عتمى: 52:]:15711112 9۱۱
صفحه 3:
|] ten eM ket cae aie ced
Pe oe Erle eae) re pre eae ل ا Cage Eee y)
Speen Soe ne ce ONT ATS eno) SSS Ne pen aor Pecee pees)
Eee ا ce Ru rR SPC a) MB tt eel See)
دامنه انتشار اغلب نواحی کشور بخصوص : آذربایجان : تبریز . کرمانشاه . اطراف
آبادان بلوجستان : سربازء.جنوب غربى ايران .بوشهر و برازجان كرمان»
مركزايران.قزوينءيزد:دره افشار اطراف در شير كوه مى باشد
صفحه 4:
صفحه 5:
صفحه 6:
صفحه 7:
طى هزاران سال از كياه كشنيز براى مصارف آشيزى و دارويى استفاده مى شده است. كشنيز متعلق به خانوادهى جعفرى.
مانند اينسون يا باديان رومى. زيره سياه. شويد و رازيانه مى باشد.
TET oe Mere ey ranean Ce 5170م
oe ee Teen RTC eee ا fom [Wa foyer ere
Se] 7
كشنيز يك كياه سنتى است و يكى از مواردى بوده كه بقراط و ديكر يزشكان يونانى براى اهداف دارويى از آَن استفاده مى
فرذقف
0
1
شناسند. از اين رو به افراد مبتلا به آبله دستور مى دادند كه دب كشنيز را به دور جشمهايشان بمالند تا ميكروب آبله به
جشم ها سرايت نكتد
صفحه 8:
گیاهی علفی, بی بر به ارتاع ۳۰ تا ۶۰ سانتی متر و دارای ساقه راست. شفاف و کم و بیش شیاردار است. برگهای آن بر دو نو متمایز
یکی در قاعده و منقسم به قطعاتی با لوبهای کم عمق و دندنه دار و دیگری در طول ساقه و دارای پهنکی منقسم به رشته های باریک و نخی
شكل است كلهائى كوجك. ريز, به رنكق سفيد يا صورتى و مجتمع به صورت جتر مركب دارد.
جتر اصلى آن فاقد انولوكر ولى جترهاى فرعى آن داراى زائده هائى در يايه خود است. مادكى آن شامل تخمدانى دوخانه و ميوه اش دو فندقه
أى است. قست مورد استفاده كشئيز. ميوه آن است كه به غلط مانند ساير كياهان اين تيره دلته خوانده مى شود. ميوه كشئيز مركب از دو
مريكارب و داراى ظاهرى تقريباً كروى است.
ae eect ei st a eae Se eC ate tenes} لل0000
مطبوع مى كردد. شكل ظاهرى ميوه . رنك و مواد متشكله آن بر حسب محل يرورش ياه و نؤادهاى آن با يكديكر فرق دارد.
صفحه 9:
صفحه 10:
نیاز اکولوژیکی
O
WTP ED ECB TCH Sb AeA T DEE cee BE Lote eee
PEPE OPEC OE ALIN ES pOpP TCL SR meecc ih bes] De pore] Mot SEs ment Os pm SEL)
درجه سانتى كراد) را بدون هيج آسيبى -١ تا -١( مرحله ع تاع بركى درجه حرارتهاى بسيار يائين
تحمل مى كنند.
Per ا ااا oy bere sen eae
باشد. اگر چه بذور در ۴ تا ۶ درجه سانتی گراد جوانه می زنند ولی دمای مطلوب برای جوانه زنی آنها
0
آنها عبارتند از ۳۵ تا ۴۵ روز ۰ ۶۰ تا ۷۰ روز: ۸۰ تا ٩۰ روز و بالاخره ۱۰۰ تا ۱۱۰ روز پس از رویش
بذور.خاکهای مناسب برای کاشت این گیاه خاکهای با بافت لومی می باشد. ۳1 خاک برای
002
صفحه 11:
آماده سازی خاک
O
PoP Cn ES ARCST Se ee fees MESIAL CTC ON EO AT POR Speen ESCORT fe
Cen ten ee See Se ee eee nee So eens | کشت می
eae enero] ol eee ore Se | es RESTOR eee SSCRCES SCD EEO ST Se reed
Tee eed eat
شخم در فصل بهار مناسب نیست زیرا از رطوبت خاک به نحو چشمگیری کاسته می شود و رویش بذر را کاهش
00000 1 1 1 On Eee
كيلوكرم در هكتار فسفر در فصل بهار هنكام كشت بذور نقش عمده اى در افزايش عملكرد خواهدر ٠١ تا 8
cs) ا 1 Dearest st SPN E TCT ECL ETE 0[ به صورت
Reno Tet were eee nL ecotor SS EOtoes i EU esi se cote)
Pee Rao ee ere ere we
صفحه 12:
زمان کاشت گشنیز متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه دارد. گشنیز معمولاًبه صورت بهاره و پائیزه کشت می
۱
8 درجه سانتى كراد برسد. عده اى معتقدند براى افزايش عملكرد ميوه. بائيز (مهر - آبان) مناسبترين زمان براى كاشت كياه مى
باشد.
آنها همچنین اظهار می دارند چنانچه هدف از کشت استحصال پیکر رویشی گیاه باشد کشت بهاره مناسب تر است.بذور در ردیف
هایی به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر کشت میشوند. در قواصل کمتر (۱۲ تا ۱۵ سانتی متر) گياهان روی یکدیگر سایه می اندازند و
نه تنها شرايط را براى ابتلاء كياهان به بيماريهاى قارجى آماده مى كنند بلكه سبب كاهش عملكرد ميوه نيز ميشوند.مقدار بذر 15
انا ٠٠ كيلوكرم در هكتار مناسب است. عمق بذر كشنيز در موقع كاشت “قا 0 سانتى متر بايد باشد. در هر متر طول رديف ٠ه تا
520220
صفحه 13:
براى افزايش قوه رويشى ييشنهاد مى شود بذور به مدت
ea ad 50700000
Pes mane SEES per toe Ree?
رديف كار استفاده مى شود در روش دست باش يس
ا ieee
خاک پوشانده شوند) آنها را در زمین مورد نظر می
پاشند.
peers cee eSB EN ES Cee SET
1-7 SBS
0
[۳
صفحه 14:
(111111111111110
مركازين وآفالون استفاده ميشود. قبل از كاشت مى ae تا 5 كيلوكرم در هكتار از هر كدام مصرف نمود.
| م 7 ا Rt Tee
طول رويش ضر ورى ا,
( سفیدک پودری 000 Lee eee)
era ( گونه های مختلف جنس فوزاریوم
گال ساقه ( 5) می باشد. آفات معمولاً در مرحله گل دهی به گياهان حمله کرده و خسارت وارد می
aS
5111111110101 1 1 1 -ب10 rencay
) فسفامیدون ( و اندوسولفان ( 211311111110
مناسب نام برد از آنجائیکه حشرات و بخصوص زنبور عسل به گرده افشانی کمک میکنند باید در شب که تراکم جمعیت
بورسی سس سر +
صفحه 15:
گیاهان ۱۱۵ تا ۱۲۵ روز پس از کاشت به میوه می نشینند : برداشت محصول در یک یا دو مرحله و توسط ماشین برداشت صورت می
1۳ 7 e SET
2121100111111 1 1 EO TL Te ae a eee eel ome TO OE eee Ee Se
محصول طی دو مرحله مناسب تر است و هنگامی آغاز میشود که ۳۰ تا ۴۰ درصد میوه ها رسیده باشند. در این مرحله ساقه ها سبز
۳
Rotor Se cee eI tL ees Lae Pete ee te ke ES eT eed
از ۱۲ درصد باشندبایدآنه را پس از تمیز کردن خشک نمود. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن میوه ها ۴۰ درجه سانتی گراد
ميباشد.عملكرد بر شود
صفحه 16:
صفحه 17:
۱ coe eal ats eene nd كن era
PeSB CBS RSS Pes Ce Pe oteler Tb ee aC ree rece e Be Oe
۱ ea te ere BES) ee le RCs weed
ل 0100 مورد استفاده قرار مى كيرد.
صفحه 18:
611810110 در غذاهای هندی, ویتنامی, آمریکایی جنوبی, آمریکایی. اسپانیایی و خاورمیانهای استفاده می شود.
Winn Cee ا ا ees ero ee Betoore Daca etre
مصرف مى شود. در هندوستان تخم كشنيز قسمت مهمى از ادويه كارى را تشكيل مى دهد. معمولاً دانه هاى درشت را آسياب مى كتند
سس
برگ های جوان معمولاٌ خوشمزه تر هستند و در سالادها همراه با کاهو. پیاز و گوجه فرنگی استفاده می شود. این برگ ها هنگامی
بهترین عطر خود را دارند که هنگام برداشت به رتگ زرد مایل به قهوهای باشند. تخم گشنیز با گذشت زمان عطر بهتری خواهد
داشت.
0 ie Een ne Speer ree Rees
Beer epee ener es
گشنیز آسياب شده مى تواند به انواع بنكيك ها يا وافول اضافه شود و یک طعم خاص خاورمینه ای به آن بدهد.
كشنيز مخلوط شده با زيره سبز يك تركيب مناسب براى فلافل است.
صفحه 19:
Cosel e ee Teeny Be RSE YC eee oe wer Peper eee LOKI CTs ie
Freee Tanits م ا ا
| wy, Wren
fol nee ele eel bE BCec hy eee COD Lecce grea] ce
Reva ET
Pye Sy De Ree ses testes are Tene peas eee Be ean ee be
است.
ا ا ا ا ا ا ال
صفحه 20:
POT SRI POS ASTON OR SEL ASS ccna Cee Sen NEter Bee estes ae Cray
army
CELL Te Se 1S, ree we LCN Dery EN Nee essen Tele rea
كشنيز همجنين شامل تعدادى مواد با فعاليت آنتى باكتريال متوسط مى باشد.
000001 22157171 0 an ewes Ea
بدن را در مقابل مسمومیت های غذایی سالمونلایی می تواند مخافظت کند.
تخم كشنيز همجنين شامل فتاليدها و يلى استيلن ها مى باشد. اين مواد فيتوشيميايى به طور معمول در كياهانى كه متعلق به خانواده
جعفرى هستند. وجود دارند كه بدن را در برابر سرطان ها محافظت مى تمايفد.
آن ها همجنين شامل مقادير اندكى از كومارين هستند كه خاصيت رقيق كنندكى خون را دارند.
1
صفحه 21:
صفحه 22:
صفحه 23:
۴ ۱)تخم گشنیز را پودر کرده و با نسبت مساوی با شکر و یا عسل مخلوط کنید برای
تقويت بدن بسيار مفيد است.
* '()معده را تقويت مى كند.
۴)خوردن تخم گشنیز با غذا به هضم غذا کمک می کند.
mown TTS) (ae
053111111
532101111111111
ةل ا ا رت تا
ا ا ا ا م0
47)تب هاى نوبه اى رااز بين مى برد.
ا ا ا
صفحه 24:
.خواص تخم گشنیز بقرار زیر است
0h he لم م0000
©"١)زكام را برطرف مى كند.
ECE) SES ere Reh ese en a Oh ie
[0 ا oY Oh ie
ROWS RON RCT MONET 1 @ 0
PPP rere See sare meeyy ea ewe kare nen T eer bs
0200000 Se
صفحه 25:
خواص برگ وساقه
0531000 (OD
0 A Recon
©")مسموميت هاى حاصله از مواد يروتئينى را برطرف مى كند.
© )با غذا كشنيز بخوريد تااز ترش شدن غذا جلو كيرى كند.
Bey Sere cent
Owe ent eB eRe Ca
Rowe RUC IP pe ad
۴برای برطرف کردن بوی بد دهان سوپ گشنیز بخورید.
۴ ل درد را برطرف می کند.
صفحه 26:
جوشانده تمام گیاه برای برطرف کردن سرفه . سرما خوردگی و سرخک مفید است.
برای برطرف کردن سرفه و تنگی نفس مفید است.
ل 00
CET ie
* حالت تهوع را ازبین می برد.
1
# برای درمان فتق مفید است.
صفحه 27:
epee aie wery Te kes] Be ee Lo ee ae eee ae Se eye
سرکه و یا شراب مخلوط کرده و چند روز آنرا بنوشید تا بواسیر از بین برود.
pepe ب
سرد كنيد و در دهان مزمزه كنيد تا درد دندان برطرف شود.
00 0 e kw e weasel ea nt rey
۳ CRO EEC) Seen)
صفحه 28:
۱ 7 Dee ae See
Re ECB ES 8) ا PSE ECR BEC
به خواب عمیق و رخوت و بی حسی منجر می شود در بعضی از اشخاص
۱
#جينى ها به كشنيز جعفرى جينى مى كويند
؟گشنیز و تخم گشنیز از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است
آشنایی با گیاه گشنیز
: Corianderگشنیز
Coriangrum sativum :نام علمی
خداداد احمدی
مقدمه
گشنیز گیاه بومی جنوب اروپا و منطقه مدیترانه است و در بیشتر نقاط ای ران ن یز
می روید .این گیاه ق دمت دیرین ه داش ته و مصریان باس تان ن یز از این گیاه
استفاده می نمودند .بقراط حکیم ازاین گیاه برای درمان بیماری های مختل ف
استفاده می نمود و در قرون وس طی از این گیاه ب رای درمان ض عف جنس ی
استفاده می نمودند.
دامنه انتشار اغلب نواحی کشور بخصوص :آذربایجان :تبریز ،کرمانشاه ،اطراف
آبادان بلوچس تان :سرباز،جن وب غربی ای ران ،بوش هر و برازجان کرمان،
مرکزایران،قزوین،یزد:دره افشار اطراف در شیرکوه می باشد
خداداد احمدی
می وه گش نیز گرد و برن گ زرد می باش د .ب وی
تازه آن مطبوع نبوده و تقریبا بد بو است ولی ب ر
اثر خشک شدن این بو از بین رفت ه و خوشبو می
ش و د .ح ت ی ن ا م ال ت ی ن گ ش ن ی ز ا ز ل غ ت ی و ن ا ن ی
KO R I Oم ش ت ق ش د ه ک ه ب ه م ع ن ی ب د ب و ا س ت
مقدمه
khodadad ahmadi
طی هزاران سال از گیاه گشنیز برای مصارف آشپزی و دارویی استفاده می شده است .گشنیز متعلق به خ انوادهی جعفری،
مانند اینسون یا بادیان رومی ،زیره سیاه ،شوید و رازیانه می باشد.
برگ ها و میوه های این گیاه عطر و طعم بسیار متفاوتی دارند و از این رو به طرق مختلف در انواع غذاها استفاده می شوند.
گشنیز یک گیاه یک ساله بومی با نام علمی” ” Coriandrum sativumمتعلق به ناحیه مدیترانه و غرب آسیا اس ت.
اگر چه امروزه در ترکیه ،هند ،بلغارستان ،روسیه و مراکش نیز به عمل می آید.
گشنیز یک گیاه سنتی است و یکی از مواردی بوده که بقراط و دیگر پزشکان یونانی برای اهداف دارویی از آن اس تفاده می
کردند.
رومی ها نیز از گشنیز به عنوان یک ادویه رایج استفاده می کردند و آن را به انگلیسی ها معرفی کردن د بع دها گش نیز ب ه
آمریکا آورده شد و به علت داشتن طعم مطبوع برگ هایش ،م ورد اس تفاده قرار گرفت و آن را ب ه ن ام Cilantroمی
شناسند .از این رو به افراد مبتال به آبله دستور می دادند که آب گشنیز را به دور چشمهایشان بمالن د ت ا میکروب آبل ه ب ه
چشم ها سرایت نکند
گیاه شناسی
گیاهی علفی ،بی برگ ،به ارتفاع 30تا 60سانتی متر و دارای ساقه راست شفاف و کم و بیش شیاردار است .برگهای آن بر دو ن وع
متمایز یکی در قاعده و منقسم به قطعاتی با لوبهای کم عمق و دندانه دار و دیگری در ط ول ساقه و دارای پهنکی منقس م ب ه رش ته
های باری ک و نخی ش کل اس ت گلهائی کوچ ک ،ری ز ،ب ه رن گ س فید یا ص ورتی و مجتم ع ب ه ص ورت چ تر مرکب دارد.
چتر اصلی آن فاقد انولوکر ولی چترهای فرعی آن دارای زائده هائی در پایه خود است .مادگی آن ش امل تخم دانی دوخان ه و می وه
اش دو فندقه ای است .قست مورد استفاده گشنیز ،میوه آن است که به غلط مانند سایر گیاهان این تیره دانه خوانده می شود .میوه
گشنیز مرکب از دو مریکارپ و دارای ظاهری تقریبًا کروی است.
رنگ آن مایل به زرد ،سطح آن عاری از تار و بوی آن در حالت تازه نامطبوع و شبیه بوی ساس است.ولی تدریجًا این ب و از بین می
رود و مطبوع می گردد .شکل ظاهری میوه ،رنگ و مواد متشکله آن بر حسب محل پرورش گیاه و نژادهای آن با یک
دارد.
دیگر فرق
خداداد احمدی
نیاز اکولوژیکی
گشنیز گیاهی است نور پسند و در طول رویش به مقدار زیادی نور نیازمند است ..بذور و پس از رویش
قادرند تا سرمای -8تا -10درجه سانتیگراد راتحمل کنند .گیاهان در مراحل اولیه رشد یعنی در
مرحله 4تا 6برگی درجه حرارتهای بسیار پائین ( -16تا -18درجه سانتی گراد) را بدون هیچ آسیبی
تحمل می کنند.
با این حال درجه حرارت مطلوب از بدو سبز شدن تا کامل شدن میوه 18تا 20درجه سانتی گراد می
باشد .اگر چه بذور در 4تا 6درجه سانتی گراد جوانه می زنند ولی دمای مطلوب برای جوانه زنی آنها
12تا 15درجه سانتی گراد است.گیاهان در طول رویش نیاز به چند مرحله آبیاری دارند که مهمترین
آنها عبارتند از 35تا 45روز 60 ،تا 70روز 80 ،تا 90روز و باالخره 100تا 110روز پس از رویش
بذور.خاکهای مناسب برای کاشت این گیاه خاکهای با بافت لومی می باشد PH.خاک برای کشنیزبین
9/4تا 2/8مناسب می باشد.
آماده سازی خاک
برای کشت گشنیز به صورت یک محصول بهاره ،فصل پائیز هنگام آماده ساختن زمین ،افزودن 60تا 70کیلوگرم
ازت 80 ،تا 100کیلوگرم اکسید فسفر و 40تا 50کیلوگرم اکسید پتاس به خاکهایی که در آنها گشنیز کشت می
شود،ضروری است .پس از افزودن کودهای شیمیایی مورد نیاز گیاه با انجام شخم مناسب آنها را به عمق 25تا 30
سانتی متری خاک فرو می برند.
شخم در فصل بهار مناسب نیست زیرا از رطوبت خاک به نحو چشمگیری کاسته می شود و رویش بذر را کاهش
میدهد .در فصل بهار بستر خاک را برای کشت گیاه آماده می نمایند .افزودن 10تا 15کیلوگرم در هکتار ازت و
15تا 20کیلوگرم در هکتار فسفر در فصل بهار هنگام کشت بذور نقش عمده ای در افزایش عملکرد خواهد
داشت.
هنگام کاشت،خاک باید مرطوب و زمین صاف و فاقد هر گونه پستی و بلندی باشد .برای کشت گشنیز به صورت
یک محصول پائیزه زمین را در اولین فرصت بعد از برداشت محصول قبل تا اول پائیز شخم متوسطی می زنند .پس
از تسطیح کود پاشی نموده و زمین را برای کاشت گیاه آماده می کنند.
تاریخ و فواصل کاشت
زمان کاشت گشنیز متفاوت است و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه دارد .گشنیز معم وًال ب ه ص ورت بهاره و
پائیزه کشت می شود.در کشت بهاره زمان مناسب کاشت اوایل بهار (فروردین) و هنگامی که درج ه حرارت خ اک
(تا عمق 5تا 6سانتی متر) به 7تا 8درجه سانتی گراد برسد .عده ای معتقدند ب رای افزایش عملکرد می وه ،پائیز
(مهر – آبان) مناسبترین زمان برای کاشت گیاه می باشد.
آنها همچنین اظهار می دارند چنانچه هدف از کشت استحصال پیکر رویش ی گیاه باش د کش ت بهاره مناسب تر
است.بذور در ردیف هایی به فاصله 25تا 30سانتی متر کشت میشوند .در فواص ل کم تر ( 12ت ا 15سانتی م تر)
گیاهان روی یکدیگر سایه می اندازند و نه تنها شرایط را برای ابتالء گیاهان ب ه بیماریهای ق ارچی آماده می کنن د
بلکه سبب کاهش عملکرد میوه نیز میشوند.مقدار بذر 16تا 20کیلوگرم در هکتار مناسب است .عمق ب ذر گش نیز
در موقع کاشت 4تا 5سانتی متر باید باشد .در هر متر طول ردیف 50تا 70بوته مطلوب می باشد.
کاشت
برای افزایش قوه رویشی پیشنهاد می شود بذور به مدت
12تا 24ساعت در دمای آزمایشگاه در آب خیسانده
شود .برای کاشت گشنیز از دو روش دست پاش و
ردیف کار استفاده می شود در روش دست پاش پس
از مخلوط کردن بذور با خاک نرم(برای اینکه بذور با
خاک پوشانده شوند) آنها را در زمین مورد نظر می
پاشند.
در ردیف کاری با استفاده از ردیف کار غالت بذر را
در ردیفهای مورد نظر کشت می کنند .پس از کاشت
بذور زمین آبیاری مناسبی می شود تا شرایط برای
جوانه زنی آماده گردد.
داشت
خداداد احمدی
د ر زمینهایی که گشنیز کشت می شود مبارزه با علف های هرز ضروری است در سطح وسیع کشت از علف کشهای شیمیایی مانند
مرکازین و آفالون استفاده میشود .قبل از کاشت می توان 4تا 5کیلوگرم در هکتار از هر کدام مصرف نمود.
گیاهان در طول رویش ممکن است از آفات و عوامل بیماریزای قارچی یا باکتریایی آسیب ببینند ،از این رو مراقبت از گیاهان در
طول رویش ضروری است .ا
ز مهمترین بیماریهای قارچی گشنیز قارچ لکه برگی ( )Ramularia coriandriسفیدک پودری ()powdery mildew
گونه های مختلف جنس فوزاریوم ( )fusarium coriamdri F. axysporumقارچ ایجاد زنگ (puccinia
)petroseliniگال ساقه ( )stem gallمی باشد .آفات معموًال در مرحله گل دهی به گیاهان حمله کرده و خسارت وارد می
کنند.
با تناوب کشت صحیح می توان از ابتالی گیاهان به بیماریهای قارچی به شکل بارزی جلوگیری نمود از دی متوآت
( ،)Dimethoateفسفامیدون ( )phosphamidonو اندوسولفان ( )Endosulphanمی توان به عنوان آفت کشهای
مناسب نام برد .از آنجائیکه حشرات و بخصوص زنبور عسل به گرده افشانی کمک میکنند باید در شب که تراکم جمعیت
زنبورهای عسل کمتر است از این آفت کشها استفاده نمود.
برداشت
گیاهان 115تا 125روز پس از کاشت به میوه می نشینند :برداشت محصول در یک یا دو مرحله و توسط ماشین برداش ت ص ورت می
گ یرد .برداش ت در ی ک مرحل ه :این روش زمانی انجام می گ یرد ک ه می وه رس یده و رط وبت آن کم تر از 30درص د باش د.
برداشت در یک مرحله مناسب نیست زیرا سبب کاهش محصول ب ه مق دار 20ت ا 25درص د می گردد .برداش ت در دو مرحل ه :
برداشت محصول طی دو مرحله مناسب تر است و هنگامی آغاز میشود که 30تا 40درصد میوه ها رس یده باش ند .در این مرحل ه
ساقه ها سبز هستند .ابتدا ساقه های حامل چتر را به طول 20تا 25سانتی متر می برند ( در این مرحله رطوبت می وه ها ب ه 40ت ا
50درصد می رسد)
سپس اندامهای بریده شده را روی زمین قرار می دهند و 4تا 5روز بعد آنها را جمع آوری و بوجاری می نمایند.اگر رطوبت دانه ها
بیش از 12درصد باشند باید آنها را پس از تمیز کردن خشک نمود .درجه حرارت مناسب برای خشک کردن می وه ها 40درج ه
سانتی گراد میباشد.عملکرد میوه 8/0تا 1تن در هکتار است که از آن 10تا 15کیلوگرم اسانس استخراج می شود.
کاربردها
برگ و ساقه
در ایران از برگ و ساقه گشنیز به عنوان سبزیجات خوردنی استفاده میشود.
دانه
در هند از تخم گشنیز به عنوان یکی از ادویهجات مهم استفاده میگردد.ودر ایران از
تخم گشنیز برای تصفیه خون و استفاده در شیرینیجات خانگی بهره میبرند
ریشه
ریشه گشنیز در آشپزی ،بهویژه آشپزی تایلند مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد های گشنیز
Cilantro در غذاهای هندی ،ویتنامی ،آمریکایی جنوبی ،آمریکایی ،اسپانیایی و خاورمیانهای استفاده می شود.
برگهای Cilantroطعمی مانند پوست لیمو دارد که با پاشیدن آن روی غ ذا یا ب ه ص ورت ری ز ش ده در ُس س،
سوپ یا در ادویه کاری مصرف می شود .در هندوستان تخم گشنیز قسمت مهمی از ادویه کاری را تشکیل می دهد.
معموًال دانه های درشت را آسیاب می کنند طوری که به پودر کاری طعم کرانچی می دهد.
برگ های جوان معموًال خوشمزه تر هستند و در ساالدها همراه با کاهو ،پیاز و گوجه فرنگی اس تفاده می ش ود .این
برگ ها هنگامی بهترین عطر خود را دارند که هنگام برداشت به رنگ زرد مایل به قهوهای باش ند .تخم گش نیز با
گذشت زمان عطر بهتری خواهد داشت.
همچنین از تخم گشنیز در خورش یا تاس کباب و انواع سوپ ها استفاده می شود .شاید آن را ب ه ان واع ُس س ها،
کیک ها ،محصوالت پخته شد و پودینگ ها نیز اضافه کنند.
گشنیز آسیاب شده می تواند به انواع پنکیک ها یا وافول اضافه شود و یک طعم خاص خاورمیانه ای به آن بدهد.
گشنیز مخلوط شده با زیره سبز یک ترکیب مناسب برای فالفل است.
کاربردهای گشنیز
Takliaیک ادویه عربی است که از مخلوط کردن گشنیز و سیر به صورت له
شده و سرخ شده به دست می آید .همچنین یک افزودنی متداول برای گوشت،
ماهی و پنیرهای محلی می باشد.
سالها پیش تخم گشنیز را با الیهای از شکر می پوشاندند و از آن به عنوان آب
نبات استفاده می کردند.
استفاده ی دیگر از گشنیز ،ب رای پوش اندن طعم ناخوش ایند بعض ی از داروها
بوده است.
همچنین از عصاره ی تخم گشنیز در صنایع عطرسازی بهره می گرفتند
مواد فعال در تخم گشنیز:
•
روغن های معطری در گشنیز وجود دارند که محرک هضم غذا هستند .این روغن ها شامل لینالول و دیگر
ترپتونوئیدهای مهم هستند.
• دیگر ترکیبات فعال در گشنیز شامل :فالونوئیدها ،فنولیک اسید و موسیالژها (فیبرهای قابل حل ) می باشند.
• گشنیز همچنین شامل تعدادی مواد با فعالیت آنتی باکتریال متوسط می باشد.
• گزارشات اولیه پیشنهاد می کنند که Cilantroو هم تخم گشنیز شامل dodecanalهستند که آنتی بیوتیک
طبیعی است که بدن را در مقابل مسمومیت های غذایی سالمونالیی می تواند مخافظت کند.
• تخم گشنیز همچنین شامل فتالیدها و پلی استیلن ها می باشد .این مواد فیتوشیمیایی به طور معمول در گیاهانی که
متعلق به خانواده جعفری هستند ،وجود دارند که بدن را در برابر سرطان ها محافظت می نمایند.
• آن ها همچنین شامل مقادیر اندکی از کومارین هستند که خاصیت رقیق کنندگی خون را دارند.
• گشنیز همچنین شامل ترکیبات آنتی اکسیدان و خاصیت ضد التهابی می باشد.
ترکیبات شیمیایی:
ترکیبات شیمایی در صد گرم
15گرم
مواد چرب
7/5گرم
آب
1گرم
اسانس
38گرم
سلولز
170میلی گرم
کلسیم
12میلی گرم
اسید اگزالیک
50میلی گرم
ویتامین ث
200واحد
ویتامین آ
15گرم
مواد چرب
7/5گرم
آب
1گرم
اسانس
38گرم
سلولز
170میلی گرم
کلسیم
12میلی گرم
اسید اگزالیک
50میلی گرم
ویتامین ث
200واحد
ویتامین آ
.خواص تخم گشنیز بقرار زیر است
)1تخم گشنیز را پودر کرده و با نسبت مساوی با شکر و یا عسل مخلوط کنید
برای تقویت بدن بسیار مفید است.
)2معده را تقویت می کند.
)3خوردن تخم گشنیز با غذا به هضم غذا کمک می کند.
)4ادرار آور است.
)5قاعده آور است.
)6کرم های معده و روده را از بین می برد.
)7برای برطرف کردن تب تیفوئید مفید است.
)8خاصیت ضد باکتری دارد و بیماریهای عفونی روده را برطرف می کند.
)9تب های نوبه ای را از بین می برد.
)10برای نرم کردن سینه از جوشانده تخم گشنیز استفاده کنید.
.خواص تخم گشنیز بقرار زیر است
)11جوشانده تخم گشنیز خواب آور است.
)12زکام را برطرف می کند.
)12تخم گشنیز شیر را در مادران شیرده زیاد می کند.
)13برای تسکین درد دندان تخم گشنیز بجوید.
)14تقویت کننده قلب است.
)15جوشانده تخم گشنیز یا خوردن تخم گشنیز بوداده اسهال خونی را
برطرف می کند.
خواص برگ وساقه گشنیز
ّ)1آ گشنیز خواب آور است.
)2مسکن و آرام کننده است.
)3مسمومیت های حاصله از مواد پروتئینی را برطرف می کند.
)4با غذا گشنیز بخورید تا از ترش شدن غذا جلوگیری کند.
)5تشنگی را برطرف می کند.
)6طحال را تمیز و تقویت می کند.
)7برای فتق مفید است.
)8برای برطرف کردن بوی بد دهان سوپ گشنیز بخورید.
)9دل درد را برطرف می کند.
خواص برگ وساقه
جوشانده تمام گیاه برای برطرف کردن سرفه ،سرما خوردگی و سرخک
مفید است.
برای برطرف کردن سرفه و تنگی نفس مفید است.
خوردن گشنیز با غذا از ترش شدن غذا جلو گیری می نماید.
تشنگی را برطرف می کند.
حالت تهوع را ازبین می برد.
طحال را تمیز و تقویت می کند.
برای درمان فتق مفید است.
کاربردها
فرمول برطرف کردن بواسیر
حدود 10گرم تخم گشنیز را در ماهی تابه ریخته و بو بدهید تا رنگ آن قهو ه ای شود سپس آنرا
پودر کنید و با سرکه و یا شراب مخلوط کرده و چند روز آنرا بنوشید تا بواسیر از بین برود.
برای برطرف کردن دندان درد
حدود 10گرم تخم گشنیز را در چهار لیتر آب ریخته و بگذارید بجوشد تا حجم آن به یک لیتر برسد
آنرا کمی سرد کنید و در دهان مزمزه کنید تا درد دندان برطرف شود.
برای شستن دهان و دندان
یک قاشق چایخوری پودر تخم گشنیز را در یک لیوان ّآ ب جوش ریخته و بمدت 5دقیقه دم کنید
سپس آنرا برای شستن دهان ،دندان و گلو غرغره کنید.
مضرات
اگر در مصرف گشنیز زیاده روی نشود ،هیچ ضرری ندارد ولی مصرف
زیاده از حد ان تولید نوعی مستی توأم با خستگی شدید می کند و گاهی
به خواب عمیق و رخوت و بی حسی منجر می شود در بعضی از اشخاص
نیز باعث ورم روده و ورم معده و نفریت می شود.
چینی ها به گشنیز جعفری چینی می گویند
گشنيز و تخم گشنيز از نظر طب قديم ايران سرد و خشك است