آموزش بهداشت بلوغ در پسران

صفحه 1:


صفحه 2:
دوران نوجوانی یکی از مهمترین و پرارزش ترین دوران زندگی هر فرد است. 7دوران بلوغ . دوره شکل گرفتن شخصیت و تکامل جسمی و روحی انسان است . 9 انسان های موفق وسالم جامعه . انسان هایی هستند که اين مرحله از زندگی خود را با سلامت . اعتماد به نفس . آرامش و واقع بینی . گذرانده اند. ‎٩‏ توجه به اهمیت بهداشت بلوغ و نقش آموزش و تغذیه مناسب در دوران بلوغ نه تنها برای نوجوانان بلکه برای ‏تمامی اعضاء خانواده و جامعه و نسل های آینده ضروری و ‏سودمند می باشد. ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 3:
۵ بلوغ یکی از حیاتی ترین مراحل زندگی انسان است. 7 بلوغ دوره بحرانی انتقال از دوران کودکی به دوران بزرگسالی است و زمان کسب قدرت باروری است. ۲ در سنین بلوغ, تمایل نوجوانان از خانواده به افراد همسن و سال خود تغيير بيدا مى كند. © نحوه آموزش و حل مشكلات نوجوانان قبل از بلوغ ؛ در هنكام بلوغ و بعد از آن بسيار مهم است. “ بهترين آموزش ها بايد ازطريق مربيان و والدين صورت يذيرد. © در دوران بلوغ مهمترين و با اهميت ترين فردی که می تواند یار وکمک نوجوان باشد . پدر ومادر است. 

صفحه 4:
بلوغ مرحله ای است که در آن سیستم مغزی و عصبی و غدد داخلى بدن تكامل يافته و با تغييرات هورمونی یک سری تغییرات جسمانی . روانی . روحی و رفتاری ایجاد می شود که عادت کردن به این وضعیت و حالت جدید ممکن است مدتی طول بكشد. 

صفحه 5:
9 دردوران بلوغ به علت رشد سریع جسمانی و تغییرات فیزیکی و هورمونی دربدن نوجوانان. ضرورت رعایت موارد زیر وجود دارد: 9 تغذیه مناسب ٩ورزش‏ مناسب و منظم ‎٩‏ استراحت کافی ‏© تفريح سالم ‏© آرامش در خانواده ‏© رعايت نكات بهداشت فردى ‎٩‏ توجه به جنبه های معنوی ‎ ‎ 

صفحه 6:
سیر تکاملی بلوغ ‎٩‏ بلوغ دوره نسبتاً کوتاهی در طول دوران زندگی است ولی از درجه اهمیت زیادی برخوردار می باشد. درمحدوده سنی ‏ ۱۰ تا ‎١8‏ سالكى رخ مى دهد و حدود * تا * سال طول 2 فى كشدو معمولا به سه مرحله تقسيم مى شود: ‏مرحله قبل از بلوغ 0 مرحله بلوغ جنسی ‎٩‏ مرحله بعد از بلوغ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 7:
مرحله قبل از بلوغ : ‎٩‏ در این مرحله صفات ثانویه جنسی پدیدار می شود که شامل پیدایش صو در صورت پسران ۰ پیدایش مو در ناحیه اندامهای تناسلی هر دو جنس و تغییر آهنگ صدا در پسران ۰ بزرگ شدن سینه ها در دختران می باشد. ‎٩‏ در این مرحله اعضاء تناسلی و تولید مثل هنوز کاملاً رشد پیدا نکرده اند. ‏0 این دوره که اوایل نوجوانی است سنین ۱۰-۱۲ سالگی را شامل ‏می شود . ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 8:
مرحله بلوغ جنسى : 0 در این مرحله ضمن ادامه و پیشرفت صفات ثانویه جنسی. صفات اولیه جنسی هم ظاهر می شود و اندام و سلول های جنسی تکامل پیدا می کند و اسپرم های زنده در ادرار پسران یافت می گردد و در دختران علائم شروع خونریزی ماهیانه ایجاد می شود. 0 این دوره که ستین ۱۳-۱۴ سالگی را در بر می گیرد. اواسط نوجوانی است . 

صفحه 9:
مرحله بعد از بلوغ : 0 در این مرحله صفات ثانویه جنسی و صفات ‎duly!‏ جنسی کاملاً ظاهر شده و تکامل یافته است و عمل و کارکرد اعضاء تناسلی و تولید مثل کامل است و فرد توانایی و قدرت باروری و تولید مثل را دارد. ‎٩‏ این دوره که سنین ۱۸- ۱۵ سالگی را شامل می شود . اواخر نوجوانی است. ‎ 

صفحه 10:


صفحه 11:
دستگاه تناسلی مردانه 

صفحه 12:


صفحه 13:
دستگاه تناسلی مردان بخش خارجی : بخش داخلی : بقلت تناسلى ‎seca das‏ * 

صفحه 14:
دستگاه تناسلی خارجی ۱- آلت تناسلی: ملکرد در مقاربت عپور مجرای ادراری از وسط آن 

صفحه 15:
دستگاه تناسلی مردان ۲- کیسة بیضه : ‎oO‏ بیضه‌ها درون این کیسه قرار دارند. * _ به دو قسمت تقسیم می‌شود که داخل هرکدام یک بیضه قرار دارد * معمولا بیضة چپ کمی پایینتر قرار دارد. عملکرد: * محافظت از بیضه‌ها * ایجاد دمای مناسب بیضه برای ساختن سلول چنسی مردانه(اسپرم) 

صفحه 16:
۳- بیضه‌ها : بهد ساختن هورمون جنسی مردانه ( تستوسترون ( پر ساختن سلول جنسی مردانه (اسپرم) اسپرم های میاخته شده در ابتدابی‌حرکت. نارس و غیرفعالند. اسپرم‌ها پس از گذشت ۶۴ روز بالغ و متحرک می شوند. د 

صفحه 17:
۳- اپیدیدیم:: دو عضو کلاهکی شکل روی دو بیضه شامل مجاری پر پیج و خم زياد عملکرد: اسپرم‌ها در این قسمت مدتی می‌مانند و انبار می‌شوند. 

صفحه 18:
دستگاه تناسلی داخلی ۱- مجرای منی‌بر دو مجرای خروجی که از بیضه‌ها جدا می‌شوند. 9 عملکرد انتقال اسپرم و ترشحات بیضه‌ها به کیسه منی و سپس تخلیه منی به مجاری ادراری 

صفحه 19:
۲- کیسة منی: کیسه بیضی شکل کوچک پشت مذانه قراردارد. 0 عملکرد * محل انبار و تجمع اسپرم * با ایجاد ترشحات لازم در مایع منی نقش تغذیه اسپرم را برعهده دارد. 

صفحه 20:
۳- غده پروستات : زیر مثانه قرار دارد ومجرای ادراری از وسط آن می‌گذرد. #عملکرد : * ترشح مایع قلیایی و شیری رنگ منی * اسفنکنر غیرارادی مجرای ادراری 

صفحه 21:


صفحه 22:
‎٩‏ صفات اولیه جنسی مربوط به فعالیت بیضه ها و آلت تناسلی است . بیضه ها غدد جنسی مردانه و عضو اصلی تولید مثل مرد هستند . این غدد اسپرم مردانه و هورمون تستوسترون تولید می کنند و تولید اسپرم در نمام طول زندگی ادامه دارد . ‏| بیضه ها در ۱۴ سالگی فقط ۱۰ / رشد دارند و بعد از یک یا دو سال سرعت رشد آنها افزایش می یابد و سپس کند می شود به طوری که در ۲۰ نا ۲۱ سالگی این رشد کامل و متوقف ‏ مى گردد . ‎٩‏ بیضه ها در هوای گرم از بدن فاصله می گیرند و برعکس در هوای سرد به بدن نزدیک تر می شوند . ‎٩‏ به طور طبیعی بیضه سمت راست کمی بالاتر از سمت چپ قرار ‏دارند و بخوبی قابل لمس اند . ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 23:
| ‏کمی بعد ازآنکه رشد سریع بیضه ها شروع شد رشد آلت تناسلی‎ ٩ ‏مشخصاً نمایان می شود . اولین مرحله رشد طولی است و بدنبال آن به‎ ‏تدریج بر قطر آلت افزوده می شود.‎ ‎٩‏ شروع جهش رشد آلت تناسلی بین ۱۱تا ۱۵ سالگی است. در ۱۸ سالگی این رشد کامل می شود. ‎٩‏ اندازه آلت تناسلی مانند سایر اندامها از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ‎ ‎ ‎٩‏ بعضی از نوجوانان از نازکی آلت تناسلی خود نگران اند و برای مدتی این احساس را دارند که رشد آن عادی نیست و ممکن است نتوانند وظایف زناشویی را انجام دهند « که البته باور غلطی است و باید اين نگرانی را از بین برد. ‎ 

صفحه 24:
0 وقتی اعضای تناسلی فرد عملاً فعال و بالسغ شدند . در اشر تحریک جنسی آلت تناسلی بزرگ و سفت می شود که به این حالت نعوظ می گویند. 0 علت نعوظ نجمم خون در آلت تناسلی است. | © بعد از نعوظ ممکن است منی( مایعی که حاوی اسپرم پا نطفه مرد است ) از آن خارج شود که به آن انزال گفته می شود. 9 اولین انزال که یکی از معیارهای بلوغ است معمولاً در هنگام | خواب و غیر ارادی پیش می آید که احتلام شبانه می گویند. ‎٩‏ اگر در مورد انزال چیزی به نوجوان گفته نشده باشد دچار ‏نگرانی و اضطراب خواهد شد . ولی باید بداند که اين یکی از ‏مراحل رشد و تکامل است و امری طبیعی است که از سلامت ‏جسمی او خبر می دهد و نباید باعث نگرانی او شود . ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 25:
صفات نانويه جد 7 رويش موهاى زهار (ناحيه تناسلى) : اين موها حدود يك سال بعد از شروع بزرك شدن بيضه ها و آلت تناسلى ظاهر مى شوند. شروع رويش موها از ابتدای بلوغ تا ۱۵ سالگی و قبل ازاولین انزال می باشد. درابتدا اين موها کم . نازک و نرم است وبتدریج تیره رنگ. زبر و مختصری پیچ دار می شوند. : ‏رویش موی صورت (ريش و سبیل) . زیربغل و رشد موی بدن‎ ٩ رویش این موها پس از تکمیل رشد موهای تناسلی اتفاق می افتد. بعضی افرد پرموتر از دیگران هستند و در بعضی ممکن است موهای روی قفسه سینه هنوز رشد نکرده باشد. زبر شدن پوست : پوست زبر و سخت می شود و رنگ آن خاکستری می شود. منفذهای پوست بازتر و وسیع تر می شوند . 

صفحه 26:
ال كم 0 فعالیت غدد چربی : غدد چربسی در پوست بزرگ و فعال مسی شوند. در اشر افزایش فعالیت غدد چربی ممکن است جوش هایسی روی صورت و پوست بدن ظاهر شوند که به آنها آکنه می گویند و محل شایع آنها صورت است . فعالیت غدد عرق زیربغل : غدد عرق زیربغل شروع به فعالیت می کنند و عرق کردن در مراحل پیشرفت بلوغ افزایش می يابد. این فعالیت های غدد چربی و عرق ممکن است سبب تولید بوی خاصی که کمی ناراحت کننده است بشود که در این مرحله رعایت بهداشت فردی و استحمام مهم است . 

صفحه 27:
3 به جنسی 0 تغییر صدا : تغییر صدا ناشی از رشد حنجره و طنابهای صوتی است . تغییر صدا در زمان رشد کامل . صورت می پذیرد. صدا در ابتدا خشن و بعد بم می شود و در ابتدا کمی ناهنجار و شاید دو رکه است ولی به تدریج آهنگ صدا مطلوب تر می شود. رشد عضلات : عضلات بخصوص عضلات سینه رشد می کند و نیرو می گیرد؛ همچنین عضلات ساق ها و بازوها و شانه ها شکل می گیرند . | 0 برآمدگی در محل پستان : برآمدگی های مختصری در اطراف نوک پسنان در پسران بین ۲ ۱۳سالگی ظاهر می شود. این حالت چند ماه طول مى کشد و سپس هم در تعداد و هم در اندازه کاهش می پابند . 

صفحه 28:
نشانه‌های بلوغ در پسران که معمولاً از آنها با عنوان صفات اولیه و ثانویه جنسی نیز نام برده می‌شود. عبارتند از #رشد بیضه ها, ترشح هورمونهای جنسی,توانایی تولید اسپرم ٩رشد‏ آلت تناسلی نعوظ آلت تناسلی و انزال شبانه ( احقلام ) "رویش موی صورت ( رویش ریش و سبیل ) رویش موهای ناحیه تناسلی و زیر شکم و اطراف ناف "رویش مو در زیر بغل و سایر بخش های بدن تغییر در صدا و کلفت شدن با مردانه شدن صدا 7افزايش فعاليت غدد چربی و ایجاد آکنه و تعریق پوست رشد بدنی و تغییرات جسمانی 

صفحه 29:
نشانه‌های بلوغ در دختران و پسران برخی نشانه‌های بلوغ که در هر دو جنس دختر و پسر دیده می‌شود عبارتند از: 7افزايش قد “افزايش وزن 7رويش موى زير بغل 7رويش موى ناحيه تناسلى “تمايل به جنس مخالف 7افزايش ترشح غدد بوستى و بوى بدن و آكنه 

صفحه 30:
ننیجه گیری تغییر در اندازه و شکل بدن تغییر در ‎oO‏ _ و بروز صفات اولیه و ثانویه جنسی از علائم بلوغ و نشانه تکامل چسمی است . 

صفحه 31:


صفحه 32:
نعوظ در يسران (" نعوظ در پسران از دوره جنینی اتفاق می افتد. ( نعوظ بر اثر پر خون شدن آلت تناسلی ایجاد می شود و در آن هنگام آلت سفت می شود و حالتی ایستاده پیدا می کند. ["پسرها هميشه به داشتن با نداشتن نعوظ کنترلی ندارند و در اکثر مواقع در مراحل آغازین بلوغ بصورت خود بخود رخ می دهد. (در این مراحل نحوه برخورد و درخواست با نوجوان بسیار مهم است و این موضوع را باید درنظر گرفت. | ( نعوظ هميشه براثر افکار جنسی پدید نمی آید و می تواند درهر زمان و تحت شرایط متفاوت رخ دهد. (آغیر قابل پیش بینی بودن نعوظ برای بیشتر پسرها سخت ترین و خجالت آور ترین جنبه بلوغ است. 

صفحه 33:
7 نعوظ بسرعت برطرف شده و معمولا ۲ یا ۳ دقیقه بیشتر طول شمی کشد. برای پایان یافتن نعوظ . انزال لازم نیست اما گاهی توام با انزال و خروج مایع منی همراه با یک سری انقباضات لذت بخش می باشد که درناحیه تناسلی رخ می دهد. 7 هنگام ارگاسم (اوچ لذت جنسی) در آلث تناسلی یک سری انقباضات بوجود می آید که به بیرون راندن مایع منی کمک می کند و پس از آن آلت دوباره نرم و کوتاه می شود. | 7 ارگاسم یا اوج لذت جنسى مى تواند هنكام آميزش جنسى و يا در ساير موارد تحريك جنسى ازجمله تحريك جنسى خود بخودى (خود ارضائى ) رخ بدهد. 

صفحه 34:
انزال و احتلاه (" در سال های اولیه بلوغ . انزال در خواب اتفاق می افتد به همین جهت به انزال غیر ارادی در نوجوانان احتلام شبانه گفته می شود. احتلام امری وابسته به رشد و تکامل جنسی است و یکی از | مراحل رشد و نمو انسان می باشد و نباید باعث نگرانی شود. 7 آموزش قبل از بلوغ در مورد طبیعی بودن اين امر تاثیر زیادی در کاهش نگرانی نوجوانان دارد. (" وقتی بدن پسر شروع به تولید اسپرم می کند او نخستین انزال شبانه یا احتلام خود را تجربه می کند. اين انزال بصورت غير ارادی و درهنگام خواب یا چرت زدن اتفاق می افتد و لزوما با افکار جنسی همراه نیست ولی می تواند با خواپ دیدن صحنه های جنسی همراه باشد. 

صفحه 35:
انزال و احتلاه 7 نگرانی و مبهوت شدن فرزندان از اين تغییرات بدنی امری طبیعی است که باید والدین با ارائه آموزش های مناسب پا در اختیار قرار دادن مطالب آموزشی در این زمینه کمک کنند تا روحیه مناسبی در فرزندان خود ایجاد کنند. | ل“ نحوه برخورد والدین با نوجوانان دراین مرحله مهم است. احتلام اکثراً در حدود سن ۱۲ تا ۱۳ سالگی رخ می دهد. آموزش اصول بهداشت عمومی و نحوه ی صحیح غسل کردن به فرزندان دراین مرحله بسیار ضروری است. 7" وفتی انزال صورت می پذیرد. فارغ از اينکه اين انزال بصورت غیر ارادی (احتلام) بوده و يا بصورت ارادی (خود ارضایی) باشد. نشانگر این است که فرد قدرت باروری و آمیزش چنسی و تولید مثل را دارد. 

صفحه 36:


صفحه 37:
7 در پسران و دختران غده هیپوتالاموس با ترشح هورمون آزاد کننده هیپوفیزی (۳۱ ۱۱۳۳ ) روی غده هیپوفیز تاثیر می‌گذارد. ‎٩‏ هیپوفیز با ترشح دو هورمون 511 و 1۱ روی بیضه‌ها در پسرها و تخمدان در دخترها تاثیر می‌گذارد. بیضه‌ها وظایف خود را که ساختن هورمون جنسی مردانه (نستوسترون) و ساختن اسپرم است. انجام می‌دهند. ٩تمامی‏ صفات جنسی اولیه و ثانویه در پسرها ناشی از عملکرد هورمون تستوسترون می باشد. ٩"سه‏ عضو اصلی که در روند بلوغ در آقایان نقش عمده را دارند عبارتند از : غده هیپوتالاموس . غده هیپوفیز . بیضه‌ها. 

صفحه 38:
هورمون آزادکننده هیپوفیزی ۸ GNRH 

صفحه 39:
مكانيسم روند بلوع © زمان شروع تغییرات بلوغ در پسران ۱۰ تا ۱۶ سالگی است. 0 تغییرات بلوغ پسران معمولا ۲ سال دیرتر از دختران اتفاق می افند. ‎٩‏ زمان رشد در پسرها نسبت به دخترها دیرتر شروع می شود ولی طول مدت رشد در پسرها طولانی‌تر از دخترها است. ‎٩‏ طوری که معمولا قد پسرها بلندتر از قد دخترها می‌شود. ‎ 

صفحه 40:
۲ کنه (جوش بلوغ) ‎٩‏ در دوران بلوغ و شروع فعالیت هورمون های بدن. فعالیت غدد پوست زیاد شده و باعث ایجاد جوش با اکنه می شود. ٩جوش‏ های صورت نباید زیاد دستکاری شوند زیرا موجب عفونت. گسترش جوش و برجاماندن محل جوشها به شکل ‏جای زخم بر روی صورت ( اسکار ) می شود. ‏در موارد خفیف باید از طریق شستشوی مرتب با آب ولرم و صابون ن ها را تمیز نکه داشت و از دستکاری یا فشار دادن و کندن آنها خودداری نمود. ‎٩‏ جهت کاهش گسترش جوشها . از خوردن غذاهای چرب و شبرینی جات زياد و فست فود ها باید خودداری نمود. ‎٩‏ در صورت التهاب و چرکی شدن ضمن عدم دستکاری, بايد ‏جهت بهبودی به پزشک مراجعه نمود. ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 41:
بهد ت فردى ‎cule oO‏ بهداشت فردی و استفاده از وسایل بهداشتی شخصى از جمله حوله و ملحفه و تمیز کردن موهای زائد بدن به روش صحیح ازنکات ضروری است که باید رعایت شود . ‏٩استحمام‏ منظم و عادت به رعایت نظافت و بهداشت فردی وآراسته بودن در این گروه سنی باید جزء اولویت های آموزشی قرار گیرد. ‏ضرورت غسل کردن بعد از هر بار احتلام و انزال که صورت مى كيرد هم جنبه شرعی دارد و هم جنبه بهداشتی و سلامتی دارد. ‏آموزش احکام مربوط به بلوغ و بهداشت فردی و غسل كردن ‏جزء وظایف والدین می باشد که ‎Gal‏ آموزش ها باید به ‏فرزندان ارائه شود. ‎ 

صفحه 42:


صفحه 43:
در جهت دستیابی به رشد مطلوب در دوران بلوغ . دریافت مواد مغذى به میزان کافی ضرورت دارد . در این دوران تامین انرچی کافی . پروتئین . آهن . کلسیم . روی و ید از اهمیت ویژه ای برخوردار است . 

صفحه 44:
۱ انرژی مورد نیاز در دوره نوجوانی پسران دختران ۰ - ۲۰۰۰ کاا ل 3 ۱۵۱۰-۰۰ کالری در روز ( نیاز به انرژی در نوجوانان به میزان وسیعی به سرعت رشند. اندازه بدن و فعالیت فیزیکی بستگی دارد) 

صفحه 45:
9 دردوران بلوغ نیاز نوجوانان به انرچی به علت سوخت وساز و متابولیسم بالای بدن . زیاد می باشد. بهتر است ‎Gul‏ انرژی از مواد غذایی مناسب از جمله گوشت . لبنیات . میوه و سبزیجات و حبوبات تامین شود. 6 9 در این دوران از مصرف زياد قندهاى ساده مثل : نوشابه هاى صنعتی . . شکلات . آپ نبات و فست فود ها و سایر موادی که صرفاً انريى زا هستند و ارزش غذایی دیکری ندارند . خودداری شود زیرا منجر به افزايش وزن و چاقی در سنین نوجوانی می شوند. 

صفحه 46:
چربیها. روغن ها و شیریتی ما ‎iia ich gene pe Glas‏ کروه کوشت و حبویات. تخم مرغ و مغزها کروه تان و غلات. یرنج و ماعارونی ۶-۱۱ سهم هرم راهتماى غذايى 

صفحه 47:
هرم غذاى روزانه روغن؛ جربى و شيرينى ei 

صفحه 48:
گروه نان و غلات | گروه اول - گروه نان و غلات ‎pols?‏ انواع نان ها . برنج ۰ گندم ۰ انواع رشته ۰ انواع ماکارونی می باشد. ‏حاوی ویتامین گروه 8 آهن و پروتئین است . ‏9 نقش آن تأمین کننده انرژی در بدن می باشد. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏میزان مصرف روزانه گروه نان و غلات (۶ ۴ واحد پا بیشتر ‎ 

صفحه 49:
سس تسد سس گروه دوم - گروه سبزی ها و میوه ها 9 شامل انواع سبزیجات و میوه ‎cla‏ تازه و خشک می باشد. 7 حاوی میزان قابل توجهی فیبر. ويتامين و املاح معدنى است. نقش آن افزايش مقاومت بدن دربرابر بیماریها است. 2 نقش آن ترمیم یا بهبود زخمها می باشد. 0 نقش آن سلامت و نشاط پوست می باشد. میزان مصرف روزانه گروه سبزی ها و میوه ها (۳-۵ واحد) 

صفحه 50:


صفحه 51:
شیر و فررآورده های شیر گروه سوم - گروه شیر و فررآورده های آن ‎٩‏ شامل انواع شیر . ماست , دوغ , کشک , پنیر و بستنی می باشد. ‎٩‏ مهمترین منبع تأمين کلسیم و فسفر بدن می باشد. 9 دارای پروتئین کامل بوده و انرژی زا است. دارای ویتامین های گروه 13 وه می باشد. ‏9 نقش آن حفظ سلامت و استحکام استخوان ها است. ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‏میزان مصرف روزانه گروه شیر و فرآورده های آن (۲-۳ واحد) ‎ 

صفحه 52:
گروه چهار- گروه گوشت و جایگزین های آن این گروه شامل : انواع گوشت ها . تخم مرغ . انواع حبوبات و | انواع مغزها می باشد. 9 نقش مهمی درتأمین پروتئین بدن دارند. مواد این گروه حاوی آهن و روی می باشد. ‎٩‏ این کروه حاوی انواع ویتامین های گروه13 می باشد. ‎٩‏ این گروه دارای کلسیم و فسفر بخصوص در تخم مرغ می باشد. ‏میزان مصرف روزانه گروه گوشت و جایگزین های آن (۳ ۲ واحد) ‎ ‎ 

صفحه 53:
رل تمس رات گروه پنجم- گروه متفرفه پا چربی ها و قندها 9اين گروه شامل انواع چربی ها . شیرینی ها . مواد قندی و سس . چیپس . ادویه جات . فست فود ها و نمک می باشد. توصیه می شود کمتر از این گروه استفاده شود. میزان مصرف روزانه گروه متفرقه با چربی ها و قندها ( باید از این گروه کمتر استفاده شود ) 

صفحه 54:


صفحه 55:
(ee ‎٩‏ حدود ۲۰ قد و ۵۰ 7 وزن دوران بزرگسالی در دوران بلوغ بدست می آید. ‏9 به علت رشد سریع در دوره نوجوانی . نیازهای تغذیه ای و نیاز به انرژی در دوران بلوغ شدیداً افزايش مى يابد. ‏9 افزایش سرعت رشد در دوران بلوغ موجب افزایش وزن و قد ‏در نوجوانان می‌گردد ؛ به طوری که قد پسر ها ۲۰ سانتیمتر و دخترها ۱۵ سانتیمتر افزایش می‌یابد. ‏7 در این دوران وزن پسرها در حدود ۲۰ کیلوگرم و وزن دخترها در حدود ۱۵ کیلوگرم اضافه می شود . ‎ ‎ 

صفحه 56:
اخنلالات تخد به ای : 7 نوجوانان چاق . در بزرگسالی چاق خواهند بود. 7 تاخیر رشد و تاخیر در بلوغ جنسی در اثر دریافت ناکافی غذا . به کوتاه قدی غیر قابل جبران در اثر کمبود مواد مغذی منجر می شود. 7 اضافه وزن درهنگام رشد امری طبیعی است و فقط زمانی كه اضافه وزن زیاد و غیر طبیعی است(چاقی) » باید کنترل شود. 7 بی اشتهایی عصبی منجر به تاخیر رشد و اختلال روند بلوغ |. و تکامل جنسی می شود. 7 پرخوری عصبی منجر ‎da‏ چاقی و اختلال در بلوغ پسران بدلیل ترشح زیاد هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) ناشی از سوخت وساز چربی در بدن می شود. 

صفحه 57:


صفحه 58:
fae eee) 7ورزش يكى از مناسب ترین روش‌ها برای تامین سلامت نوجوانان و جوانان است. . ‏ورزش علاوه بر تفریح و نشاط و تخلیه انرژی نوجوانان‎ ٩ ‏فواید جسمی و روانی بسیاری دارد ورزش سبب بهبود‎ .. ‏عملکرد سیستم های بدن مثل عضلات .استخوان ها و‎ ‏می شود.‎ ‎٩‏ ورزش سبب تقویت عملکرد قلب . ریه ها ء گردش خون و ‏تنظیم عملکرد سیستم هورمونی بدن می شود . ‎ ‎ ‎ ‎ 

صفحه 59:
0 ورزش در سنین بلوغ و نوجوانی : 7 فشار های عصبی را کاهش می دهد. ۲ افسردگی را کاهش می دهد. نگرانی را کاهش می دهد. موجب گسترده شدن روابط اجتماعی می شود. باعث افزایش ظرفیت شخصیتی نوجوان می شود. باعث تقویت خود باوری می شود. ایجاد احساس لیاقت و توانایی در نوجوان می شود. © پیشنهاد می گردد هر فرد حداقل هفته ای ۵ بار به مدت ۳۰ دقبقه ورزش کند. ‎٩‏ بهترین ورزش راهپیمایی روزانه است. ‎ ‎ ‎ ‎3 ‎3 ‎3 ‎3 ‎3 ‎ 

صفحه 60:
0 لازم است بدانيم بايد با آموزش صحيح و بيان روشن مسائل مربوط به بلوغ و غریزه جنسی, تخدیه مناسب و ورزش روزانه » نوجوانان را برای یکت زندگی سالم و پا نشاط. همراه با مسوولیت پدیری خانوادگی و اجتماعی آماده کنیم. 

صفحه 61:


صفحه 62:
ویژگی های احساسی و روحی مثبت ناشی از بلوغ در نوجوانان عبارتند از : " دوستی و دوست داشتن 7 آرمان گرایی و کمال جویی " زیبایی دوستی 7 داشتن قدرت تخیل ” كرايش به ادبیات وشعر و هنر " تمایل به برنامه های ورزشی آزد بودن و استقلال طلبى 

صفحه 63:
ات منفی احساسات "ویژکی های احساسی ناخوشایند ناشی از بلوغ در نوجوانان عبارتند از: " تمایل به تنهایی 7 تمایل به حضور درگروه همسالان " مهم شدن مسائل کم اهمیت " نگرانی و اضطراب 7 دوست نداشتن نزدیکان مانند سابق ۷ عدم تحمل انتقاد " لذت از بحث وجدل با والدین و دیگران " نگرانی از آینده شغلی و اقتصادی 

صفحه 64:


صفحه 65:
*چرا لازم است در خصوص مسائل جنسی با فرزندانمان صحبت کنیم؟ چگونه باب صحبت را باز کنیم؟ ‎٩‏ برای ایجاد ارتباط موثرچه کنیم؟ ‏برای آمادگی قبل از شروع صحبت چه کارباید بکنیم؟ 2 فرزندان ما چه سئوالانی دارند؟ 9 نحوه برخورد وعکس العمل آنها چیست؟ ‎ ‎ 

صفحه 66:
‎٩‏ غریزه جنسی با سرکوب و فشار ازبین نمی رود بلکه شدت و قدرت آن چند برابر می شود. ‎٩‏ کنجکاوی کودکان و نوجوانان درخصوص مسائل جنسی در ابتدا جنبه شناختی دارد ولی در صورت ممنوعیت و سرکوب. زمینه های انحراف اخلاقی را فراهم می کند. ‏2 اگر بتوانید مسائل مربوط به جنسیت را با فرزندانتان خوب مطرح ‏کنید و فضایی برای گفت و گوی باز فراهم کنید در سنین بلوغ و نوجوانی نیزمی توانید از این فضا برای توصیه و راهنمایی درست استفاده کنید. ‏© خانواده مهمترین و اصلی ترین نهاد تربیتی و نخستین آموزشگاه فرد محسوب می شود. ‎ ‎ 

صفحه 67:
اصول آموزش مسائل جنسى ٩اگر‏ دیر شروع کنید و این ارتباط و آموزش را ایجاد نکنید. فضای ارتباطی با مشکل مواجهه می شود و بخشی ازمطالب و آموزش ها را از محیط و دوستان و همسالان شاید بطریقی نامطلوب آموزش خواهند گرفت. 0 دانش و آگاهی به بچه ها قدرت می دهد. "بچه هایی که نحوه کارکرد بدن خود را بشناسند . درک بهتری از جنسیت خود پیدا خواهند کرد و از هویت محکم تری برخوردار خواهند شد. 

صفحه 68:
‎٩‏ رفتار شما بعنوان پدر و مادر الگوی قابل توجه برای رشد جنسیت فرزندتان خواهد بود. ‏"کودکان از دوستان . رسانه ها و از جامعه درباره جنسیت خود ومسائل جنسی اطلاعات کسب می کنند. ‎٩‏ اغلب والدين با اين اطلاعات موافق نیستند ولی باید خود را برای رودررویی با این اطلاعات آماده کنند. ‎ ‎ ‏7 والدین باید پیام های روشنی در مورد ارزش های خانوادگی . نگرش های مثبت درباره جنسیت و ارتباط بین فردی دختر و پسر و یا زن ومرد به فرزندان خود منتقل کنند. ‏یک خانواده سالم خانواده ای است که میان والدین و فرزندان؛ رابطه ای عاطفی . انسانی و سالم برقرار باشد. ‎ ‎ 

صفحه 69:
خصوصی بودن بدن انسان ‎٩‏ باید در ابتدا در مورد آموزش مسائل مربوط به بلوغ و جنسیت بحث خصوصی بودن را آموزش داد و اينکه به فرزندان باید باد داد که : ‏7" بدن من خصوصی است و کسی حق ندارد به آن نگاه کنید ویا به آن دست بزند. ‎ ‎ ‏" در مورد مسائل مربوط به جنسیت چون خصوصی است ‏باید با پدر و مادر صحبت کنی نه با دوستان و همکلاسی ها ‏7" اگر کسی درمورد مسائل خصوصی تو و با مسائل جنسی از تو سئوال کرد باید به او بگویی که : بهتر است این سئوالات را از پدر ومادر خود بپرسی نه از من . ‎ ‎ 

صفحه 70:
اعلت آموزش جنسيت به فرزندان بعضی از والدین فکر می کنند که اكر فرزندائشان ان آنها سئوال نمی کنند »یا خیلی کوچک هستند یا علاقه ای به طرح سئوال ندارند و پا نیازی به اطلاعات ندارند. ولی واقعیت این اسنت که: همه بچه ها سئوال دارند ولی نمی دانند چگونه بپرسند و یا بی میلی والدین را برای بحث در این خصوص متوجه شده اند و دیگر سئوالی نمی پرسند. 

صفحه 71:
‎٩‏ ابتکار عمل را به دست بكيريد. اجازه ندهيد ناراحتى خودتان با سكوت فرزِندتان مانع از باز كردن باب صحبت در اين موارد بشود. © شما بايد بهترين و مهمترين معلم براى فرزندانتان باشيد 9 اطلاعات و احساسات و ارزش های خود را به فرزندانتان منتقل کنید. ‏9 بدانید که وجود تنش, دعوا . عصبانیت و پرخاشگیی در بین اعضاء خانواده نشانه اى است از وجود روابط ناسالم در خانواده و اين هيج كمكى به نوجوان نمى كند. ‏7اين رفتارها او رااز محيط خانه به كروه همسالان سوق مى دهد. ‎ ‎ 

صفحه 72:
اگر این کار را نکنید: 5 کودکان و فرزندان شما اطلاعات و پاسخ سئوالات و کنجکاوی جنسی خود را از سایر همکلاسی ها پا دوستان و يا ماهواره . رسانه ها . اینترنت و موبایل جستجو خواهد کرد. 7اگر بخشی از اين اطلاعات و آموزش ها نادرست باشد عواقب بسیار بد فکری و روحی برای آنها ایجاد خواهد کرد. 0 مطمئن باشید همه روی فرزندان شما تاثیر می گذارند از جمله دوستان . رسانه ها . ماهواره و جامعه. 7 يس جرا شما ابتكار عمل را به دست نگیرید. از هر فرصت مناسبی برای ارائه آموزش هاى مسايل جنسيت استفاده کنید. 

صفحه 73:
راهکارهای مناسب برای والدین راه کارهای اجرایی ارائه آموزش مناسب به فرزندان ۱- سعی کنید با نشان دادن یا کشیدن شکل پا تصاویر, آموزش ها را ارائه دهید زیرا توضیح از روی شکل راحت تر می باشد. ۲- بهتر است آموزش دختران توسط مادران و آموزش پسران توسط پدران انجام شود. درغیر این صورت از یکی از افراد فامیل همجنس و یا از مسئولین مدرسه یا معلمین می توان کمک گرفت. ۳- سعی کنید رو در روی فرزندتان قرارنگیرید تا کمتر چشم نوچشم شوید و بهنر است درکنار فرزندنان بنشینید چون او احساس راحتی بیشتری با شما می کند. 

صفحه 74:
راهكارهاى مناسب براى *- خودتان را براى سئوالات احتمالى آماده كنيد و بخوبى مطالعه كرده و اطلاعات لازم را كسب كنيد. ۵- از تجربیات والدین ديكر مى توان استفاده كرد. ۶- اگر از سئوال فرزندتان غافلگیر شدید می توانید پاسخ را به زمان دیگری موکول کنید ولی در اولین فرصت . پاسخ مناسب را به او بدهید. ۷- فرزندان شما حق دارند که اطلاعات درست را از فرد قابل اطمینان دریافت کنند. چرا آن فرد . شما نباشید ؟ بنابراین باید اطلاعات خوب و کاملی داشته باشید. ۸- شاید برای درک و ارتباط بیشتر لازم باشد مطالب را چند بار تکرار کنید. 

صفحه 75:
راهکارهای مناسب برای والدین ‎-٩‏ اغلب بچه ها بیشتر از تن چیزی است که شما تصور ‏می کنید اطلاعات دارند بنابر اين بهتر است پاسخ های خود را بر اساس فهم و سن فرزندتان آماده و ارائه کنید. ‏۰- حرفش را قطع نکنید و اجازه دهید به راحتی با شما صحبت کند. ‎-١‏ با حركت سر و تائيد كردن ‎٠‏ نشان بدهيد که به حرف های ‎ ‎ ‎ ‏او كوش مى دهيد تا به ادامه صحبت با شما علاقه مند شود. ‎-١7‏ مراقب حركت هاى جشم و يا تن صدا و لحن كلام خود باشيد تا محيط ارام و قابل اطمينان را خراب نكذيد و فرزندتان صحبت های خودش را قطع نکند . ‎ 

صفحه 76:
راهکارهای مناسب برای والدین ۳- سعی کنید ‎olf‏ کاهی کلمات فرزندتان را تکرار کنید تا نشان دهید که به سخنان او گوش می دهید. ۳۴- هرگز از لحن خشن و یا پرسشی و یا بازجویی در هنگام گفتکو با فرزندتان استفاده نکنید و از بیان کلمه ‎Ny‏ جداً خود داری کنید. ۵- سعی کنید تا در صورت امکان از طنز و شوخی و با ایجاد محیط شاد . در ارتباطات خود استفاده کنید. 

صفحه 77:
۱ - دوران شکوفایی ( راهنمای بلوغ پسران نوجوان ) نویسندگان : دکتر محمد رضا سهرابی و ثریا سهرابی انتشارات انجمن اولیا و مربیان ۲- بلوغ جسمی و روانی در پسران نويسندكان : هيئت مؤلفين انتشارات ما و شما ۳ - آنچه یک جوان باید بداند ویژه پسران نویسنده : رضا فرهادیان انتشارات بوستان کتاب 

صفحه 78:


صفحه 79:
حسین پرتوی زاده مشاور تربیتی , تحصیلی , برنامه درسی و خانواده 

صفحه 80:


دكترجليل دوروزي مدیریت سالمت نوجوانان ،جوانان و مدارس دانشگاه علوم پزشكي ايران اهمیت بهداشت بلوغ دوران نوجوان ي يك ي از مهمتري ن و پرارزش ترين دوران زندگي هر فرد است. دوران بلوغ ،دوره شكل گرفتن شخصيت و تكامل جسمي و روحي انسان است . انسان هاي موفق وسالم جامعه ،انسان هايي هستند كه اين مرحله از زندگي خود را با سالمت ،اعتماد به نفس ،آرامش و واقع بينی ،گذرانده اند. توج ه ب ه اهمي ت بهداش ت بلوغ و نق ش آموزش و تغذيه مناس ب در دوران بلوغ ن ه تنه ا براي نوجوانان بلكه براي تمامي اعضاء خانواده و جامعه و نسل هاي آينده ضروري و سودمند مي باشد. بلوغ چيست؟ بلوغ يکي از حياتي ترين مراحل زندگي انسان است. بلوغ دوره بحراني انتقال از دوران کودکي به دوران بزرگسالي است و زمان کسب قدرت باروري است. در سنين بلوغ ،تمايل نوجوانان از خانواده به افراد همسن و سال خود تغيير پيدا مي کند. نحوه آموزش و ح ل مشکالت نوجوانان قب ل از بلوغ ،در هنگام بلوغ و بعد از آن بسيار مهم است. بهتري ن آموزش ه ا باید ازطري ق مربيان و والدي ن صورت پذیرد. در دوران بلوغ مهمترین و با اهمیت ترین فردی که می تواند یار وکمک نوجوان باشد ،پدر ومادر است. بلوغ چيست؟ بلوغ مرحله اي است كه در آن سيستم مغزي و عصبي و غدد داخل ي بدن تكام ل يافت ه و ب ا تغييرات هورمون ي ي ك سري تغييرات جسماني ،رواني ،روحي و رفتاري ایجاد مي شود كه عادت كردن به اين وضعيت و حالت جديد ممكن است مدتي طول بكشد. اصول سالمتی در بلوغ دردوران بلوغ ب ه عل ت رش د س ريع جسماني و تغييرات فيزيك ي و هورمون ي دربدن نوجوانان ،ضرورت ‌رعايت موارد زیر وجود دارد: تغذيه مناسب ورزش مناسب و منظم استراحت كافي تفريح سالم آرامش در خانواده رعایت نكات بهداشت فردي توجه به جنبه های معنوی سیر تکاملی بلوغ سیر تکاملی بلوغ نسبتا کوتاه ي در طول دوران زندگ ی است ولی از ً بلوغ دوره درجه اهمیت زیادی برخوردار می باشد .درمحدوده سنی 10تا مي کشد و 14سالگی رخ می دهد و حدود 4تا 6سال طول معموالً به سه مرحله تقسيم مي شود: مرحله قبل از بلوغ مرحله بلوغ جنسی ‏ مرحله بعد از بلوغ سیر تکاملی بلوغ مرحله قبل از بلوغ : که در اين مرحله صفات ثانويه جنسي پديدار مي شود شام ل پيداي ش م و در ص ورت پس ران ،پیدایش م و در ناحي ه اندامهاي تناس لي ه ر دو جن س و تغيي ر آهن گ ص دا در پسران ، بزرگ شدن سینه ها در دختران می باشد. ال رشد پیدا در این مرحله اعضاء تناسلي و توليد مثل هنوز کام ً نکرده اند. اين دوره که اوايل نوجواني است سنين 10-12سالگي را شامل مي شود . سیر تکاملی بلوغ مرحله بلوغ جنسي : در اين مرحله ضمن ادامه و پیشرفت صفات ثانويه جنسي، صفات اولیه جنسی هم ظاهر می شود و اندام و سلول هاي جنس ي تکام ل پیدا م ی کن د و اس پرم هاي زنده در ادرار پسران يافت مي گردد و در دختران عالئم شروع خونریزی ماهیانه ایجاد می شود. اي ن دوره که س نين 13-14س الگي را در بر م ي گيرد، اواسط نوجواني است . سیر تکاملی بلوغ مرحله بعد از بلوغ : ال در اي ن مرحل ه ص فات ثانوي ه جنس ي و ص فات اولیه جنس ي کام ً ظاه ر شده و تکام ل یافت ه اس ت و عم ل و کارکرد اعضاء تناس لي و توليد مثل کامل است و فرد توانایی و قدرت باروری و تولید مثل را دارد. اي ن دوره که س نين 15 -18س الگي را شام ل م ي شود ،اواخ ر نوجواني است. آناتومي دستگاه تناسلي مردان دستگاه تناسلی مردانه دستگاه تناسلی مردانه دستگاه تناسلي مردان دستگاه تناسلي مردان بخش خارجي : آلت تناسلي کیسه بیضه بيضه‌ها اپيديديم طرح آموزش شیوه زندگی سالم بخش داخلي : مجراي مني بر كيسة مني غدة پروستات دستگاه تناسلي مردان دستگاه تناسلي خارجي -1آلت تناسلي: عملكرد در مقاربت عبور مجراي ادراري از وسط آن دستگاه تناسلي مردان -2كيسة بيضه : بيضه‌ها درون اين كيسه قرار دارند. به دو قسمت تقسيم مي‌شود كه داخل هركدام یک بيضه قرار دارد معموال بيضة چپ كمي پايين‌تر قرار دارد. ‏عملكرد: : محافظت از بيضه‌ها ايجاد دماي مناسب بيضه براي ساختن سلول جنسی مردانه(اسپرم) دستگاه تناسلي مردان -3بيضه‌ها : ساختن هورمون جنسي مردانه ( تستوسترون ( ساختن سلول جنسي مردانه (اسپرم) ساخته شده در ابتدا بي‌حركت ،نارس و غیرفعالند. اسپرم‌ها پس از گذشت 64روز بالغ و متحرك مي شوند. اسپرم‌هاي دستگاه تناسلي مردان -4اپيديديم : دو عضو كالهكي شكل روي دو بيضه شامل مجاري پر پيچ و خم زياد ‏عملكرد: اسپرم‌ها در اين قسمت مدتي مي‌مانند و انبار مي‌شوند. دستگاه تناسلي مردان دستگاه تناسلي داخلي -1مجراي مني‌بر : دو مجراي خروجي كه از بيضه‌ها جدا مي‌شوند. ‏عملكرد : انتقال اسپرم و ترشحات بيضه‌ها به کیسه منی و سپس تخلیه منی به مجاری ادراری دستگاه تناسلي مردان -2كيسة مني: كيسه بيضي شكل كوچك پشت مثانه قراردارد. ‏عملكرد : * محل انبار و تجمع اسپرم * با ايجاد ترشحات الزم در مايع مني نقش تغذيه اسپرم را برعهده دارد. دستگاه تناسلي مردان -3غده پروستات‍ : زير مثانه قرار دارد ومجراي ادراري از وسط آن مي‌گذرد. ‏عملكرد : * ترشح مايع قليايي و شيري رنگ منی * اسفنكتر غيرارادي مجراي ادراري صفات اولیه و ثانویه جنسی در پسران صفات اوليه جنسي صفات اوليه جنسي مربوط به فعاليت بيضه ها و آلت تناسلي است .بيضه ها غدد جنسي مردانه و عضو اصلي توليد مثل مرد هس تند .اي ن غدد اس پرم مردان ه و هورمون تس توسترون تولي د مي کنند و توليد اسپرم در تمام طول زندگی ادامه دارد . بيضه ها در ۱۴سالگي فقط % ۱۰رشد دارند و بعد از يک يا دو سال سرعت رشد آنها افزايش مي يابد و سپس کند مي شود به مي طوري که در ۲۰تا ۲۱سالگي اين رشد کامل و متوقف گردد . بيض ه ه ا در هواي گرم از بدن فاص له م ي گيرن د و برعکس در هواي سرد به بدن نزديک تر مي شوند . به طور طبيعي بيضه سمت راست کمي باالتر از سمت چپ قرار دارند و بخوبي قابل لمس اند . صفات اوليه جنسي ‏ ‏ ‏ ‏ کم ي بع د ازآنکه رش د س ريع بيض ه ه ا شروع ش د رش د آل ت تناس لي مشخص اً نمايان م ي شود .اولين مرحله رشد طول ي است و بدنبال آن به تدريج بر قطر آلت افزوده مي شود. شروع جهش رشد آلت تناسلی بین 11تا 15سالگی است .در 18سالگی این رشد کامل می شود. اندازه آلت تناسلي مانند ساير اندامها از فردي به فرد ديگر متفاوت است. بعض ي از نوجوانان از نازکي آل ت تناس لي خود نگران ان د و براي مدت ي اين احساس را دارند که رشد آن عادي نيست و ممکن است نتوانند وظايف زناشويي را انجام دهند ،که البته باور غلطي است و باید این نگرانی را از بین برد. صفات اوليه جنسي ال فعال و بال غ شدن د ،در اث ر وقت ي اعضاي تناس لي فرد عم ً تحريک جنسي آلت تناسلي بزرگ و سفت مي شود که به اين حالت نعوظ مي گويند. علت نعوظ تجمع خون در آلت تناسلي است. بعد از نعوظ ممکن است مني( مايعی که حاوي اسپرم يا نطفه مرد است ) از آن خارج شود که به آن انزال گفته می شود. اولي ن انزال که يکي از معيارهاي بلوغ اس ت معموالً در هنگام خواب و غیر ارادی پيش مي آيد که احتالم شبانه می گویند. اگ ر در مورد انزال چيزي ب ه نوجوان گفت ه نشده باش د دچار نگران ي و اضطراب خواه د ش د ،ول ي باي د بدان د که اي ن يکي از مراح ل رش د و تکام ل اس ت و امري ط بيعي اس ت که از س المت جسمی او خبر مي دهد و نبايد باعث نگراني او شود . صفات ثانويه جنسي رويش موهاي زهار (ناحیه تناسلی) : اي ن موه ا حدود ي ک س ال بع د از شروع بزرگ شدن بيض ه ه ا و آل ت تناسلي ظاهر مي شوند .شروع رويش موها از ابتداي بلوغ تا ۱۵ سالگي و قبل ازاولين انزال مي باشد .درابتدا اين موها کم ،نازک و نرم است وبتدريج تيره رنگ ،زبر و مختصري پيچ دار مي شوند. رويش موي صورت (ریش و سبیل) ،زيربغل و رشد موی بدن : رويش اين موها پس از تکميل رشد موهاي تناسلی اتفاق مي افتد. بعض ي افرد پرموت ر از ديگران هس تند و در بعض ي ممکن اس ت موهاي روي قفسه سینه هنوز رشد نکرده باشد. زبر شدن پوست : پوس ت زبر و س خت م ي شود و رن گ آ ن خاکس تري مي شود. منفذهای پوست بازتر و وسيع تر مي شوند . صفات ثانويه جنسي فعاليت غدد چربي : غدد چرب ي در پوس ت بزرگ و فعال م ي شوند .در اث ر افزاي ش فعالي ت غدد چرب ي ممکن اس ت جوش هاي ي روي ص ورت و پوست بدن ظاهر شوند که به آنها آکنه مي گويند و محل شايع آنها صورت است . فعالیت غدد عرق زيربغل : غدد عرق زيربغ ل شروع ب ه فعالي ت م ي کنن د و عرق کردن در مراح ل پيشرف ت بلوغ افزاي ش م ي يابد .اي ن فعالي ت هاي غدد چرب ي و عرق ممکن اس ت س بب تولي د بوي خاص ي که کم ي ناراح ت کننده است بشود که در این مرحل ه رعایت بهداشت فردی و استحمام مهم است . صفات ثانويه جنسي تغيير صدا : تغيير صدا ناشي از رشد حنجره و طنابهاي صوتي است .تغيير صدا در زمان رشد کامل ،صورت مي پذيرد .صدا در ابتدا خشن و بعد بم مي شود و در ابتدا کمي ناهنجار و شايد دو رگه است ولي به تدريج آهنگ صدا مطلوب تر مي شود. رشد عضالت : عضالت بخص وص عضالت س ينه رش د م ي کن د و نيرو م ي گيرد؛ همچنین عضالت ساق ها و بازوها و شانه ها شکل مي گيرند . برآمدگي در محل پستان : برآمدگي هاي مختصري در اطراف نوک پستان در پسران بين ۱ ۲ت ا ۱ ۴س الگي ظاه ر م ي شود .اي ن حال ت چن د ماه طول م ي کشد و سپس هم در تعداد و هم در اندازه کاهش مي يابند . صفات اولیه و ثانويه جنسي نشانه‌های بلوغ در پس ران که معموالً از آنه ا ب ا عنوان صفات اولیه و ثانویه جنسی نیز نام برده می‌شود ،عبارتند از: ‏رشد بیضه ها ،ترشح هورمونهای جنسی،توانایی تولید اسپرم ‏رشد آلت تناسلی ‏نعوظ آلت تناسلی و انزال شبانه ( احتالم ) ‏رویش موی صورت ( رویش ریش و سبیل ) ‏رویش موهای ناحیه تناسلی و زیر شکم و اطراف ناف ‏رویش مو در زیر بغل و سایر بخش های بدن ‏تغییر در صدا و کلفت شدن یا مردانه شدن صدا ‏افزایش فعالیت غدد چربی و ایجاد آکنه و تعریق پوست ‏رشد بدنی و تغییرات جسمانی ن=شانه‌های مشترک ب=لوغ نشانه‌های بلوغ در دختران و پسران برخی نشانه‌های بلوغ که در هر دو جنس دختر و پسر دیده می‌شود عبارتند از: ‏افزایش قد ‏افزایش وزن ‏رویش موی زیر بغل ‏رویش موی ناحیه تناسلی ‏تمایل به جنس مخالف ‏افزایش ترشح غدد پوستی و بوی بدن و آکنه نتیجه گیری تغيير در اندازه و شکل بدن و بروز صفات اوليه و ثانويه جنسي از عالئم بلوغ و نشانه تکامل جسمی است . نعوظ ،احتالم ، انزال در پسران نعوظ در پسران نعوظ در پسران از دوره جنینی اتفاق می افتد. نعوظ بر اثر پر خون شدن آلت تناسلی ایجاد می شود و در آن هنگام آلت سفت می شود و حالتی ایستاده پیدا می کند. پسرها همیشه به داشتن یا نداشتن نعوظ کنترلی ندارند و در اکثر مواقع در مراحل آغازین بلوغ بصورت خود بخود رخ می دهد. در این مراحل نحوه برخورد و درخواست ب ا نوجوان بسیار مهم است و این موضوع را باید درنظر گرفت. نعوظ همیشه براثر افکار جنسی پدید نمی آید و می تواند درهر زمان و تحت شرایط متفاوت رخ دهد. غیر قابل پیش بینی بودن نعوظ برای بیشتر پسرها سخت ترین و خجالت آور ترین جنبه بلوغ است. نعوظ در پسران نعوظ بسرعت برطرف شده و معموال 2یا 3دقیقه بیشتر طول نمی کشد. ت ام ا گاه ی توام با برای پایان یافت ن نعوظ ،انزال الزم نیس نیست انزال و خروج مایع من ی همراه ب ا یک سری انقباضات لذت بخش می باشد که درناحیه تناسلی رخ می دهد. هنگام ارگاس م (اوج لذت جنس ی) در آل ت تناس لی یک سری انقباضات بوجود می آید که به بیرون راندن مایع منی کمک می کند و پس از آن آلت دوباره نرم و کوتاه می شود. ارگاسم یا اوج لذت جنسی می تواند هنگام آمیزش جنسی و یا در س ایر موارد تحریک جنس ی ازجمل ه تحریک جنسی خود بخودی (خود ارضائی ) رخ بدهد. انزال و= احتالم در سال های اولیه بلوغ ،انزال در خواب اتفاق می افتد به همین جهت به انزال غیر ارادی در نوجوانان احتالم شبانه گفته می شود. تکامل جنسی است و یکی از وابسته ب ه رشد و تکام ل احتالم امری وابس ته مراحل رشد و نمو انسان می باشد و نباید باعث نگرانی شود. آموزش قبل از بلوغ در مورد طبیعی بودن این امر تاثیر زیادی در کاهش نگرانی نوجوانان دارد. وقتی بدن پسر شروع به تولید اسپرم می کند او نخستین انزال شبانه یا احتالم خود را تجربه می کند ،این انزال بصورت غیر ارادی و درهنگام خواب یا چرت زدن اتفاق می افتد و لزوماً با افکار جنسی همراه نیست ولی می تواند با خواب دیدن صحنه های جنسی همراه باشد. انزال و= احتالم نگران ی و مبهوت شدن فرزندان از این تغییرات بدنی امری طبیعی است که باید والدین با ارائه آموزش های مناسب یا در اختیار قرار دادن مطالب آموزشی در این زمینه کمک کنند تا روحیه مناسبی در فرزندان خود ایجاد کنند. نحوه برخورد والدین با نوجوانان دراین مرحله مهم است. احتالم اکثراً در حدود سن 12تا 14سالگی رخ می دهد. آموزش اصول بهداشت عمومی و نحوه ی صحیح غسل کردن به فرزندان دراین مرحله بسیار ضروری است. وقتی انزال صورت می پذیرد ،فارغ از اینکه این انزال بصورت غیر ارادی (احتالم) بوده و یا بصورت ارادی (خود ارضایی) باشد ،نشانگر این است که فرد قدرت باروری و آمیزش جنسی و تولید مثل را دارد. مکانیسم روند بلوغ مکانیسم روند بلوغ در پسران و دختران غده هيپوتاالموس با ترشح هورمون آزاد كننده هيپوفيزي ( )GNRHروي غده هيپوفي ز تاثير مي‌گذارد. هيپوفيز با ترشح دو هورمون FSHو LHروي بيضه‌ها در پسرها و تخمدان در دخترها تاثیر مي‌گذارد. بيضه‌ه ا وظاي ف خود را ك ه س اختن هورمون جنس ي مردانه (تستوسترون) و ساختن اسپرم است ،انجام مي‌دهند. تمام ی ص فات جنس ی اولیه و ثانویه در پس رها ناشی از عملکرد هورمون تستوسترون می باشد. س ه عض و اص لی که در رون د بلوغ در آقایان نقش عمده را دارند عبارتند از :غده هيپوتاالموس ،غده هيپوفيز ،بيضه‌ها. مکانیسم روند بلوغ هورمون آزادكننده هيپوفیزی هيپوتاالموس ‏GNRH هيپوفيز FSHو ‏LH بيضه مکانیسم روند بلوغ زمان شروع تغييرات بلوغ در پسران 10تا 16سالگي است. تغييرات بلوغ پس ران معموال 2س ال ديرتر از دختران اتفاق مي افتد. زمان رشد در پسرها نسبت به دخترها دیرتر شروع می شود ولی طول مدت رشد در پسرها طوالني‌تر از دخترها است. طوري كه معموال قد پسرها بلندتر از قد دختر‌ها مي‌شود. آکنه (جوش بلوغ) در دوران بلوغ و شروع فعالي ت هورمون هاي بدن ،فعاليت غدد پوست زياد شده و باعث ايجاد جوش یا آکنه مي شود. جوش هاي ص ورت نباي د زياد دس تكاري شون د زیرا موجب عفون ت ،گس ترش جوش و برجاماندن مح ل جوشه ا ب ه شكل جاي زخم بر روي صورت ( اسکار ) مي شود. در موارد خفيف بايد از طريق شستشوي مرتب با آب ولرم و صابون آن ها را تميز نگه داشت و از دستكاري يا فشار دادن و كندن آنها خودداري نمود. جه ت كاه ش گس ترش جوشها ،از خوردن غذاهاي چرب و شيريني جات زياد و فست فود ها باید خودداري نمود. ورت التهاب و چركي شدن ضمن عدم دستكاري ،باید در ص صورت جهت بهبودی به پزشك مراجعه نمود. ب=هداشت فردي رعايت بهداشت فردي و استفاده از وسايل بهداشتي شخصي از جمله حوله و ملحفه و تميز كردن موهاي زائد بدن به روش صحيح ازنكات ضروري است كه بايد رعايت شود . اس تحمام منظ م و عادت ب ه رعایت نظاف ت و بهداشت فردی وآراس ته بودن در این گروه س نی باید جزء اولویت های آموزشی قرار گیرد. ضرورت غسل کردن بعد از هر بار احتالم و انزال که صورت می گیرد هم جنبه شرعی دارد و هم جنبه بهداشتی و سالمتی دارد. آموزش احکام مربوط به بلوغ و بهداشت فردی و غسل کردن جزء وظایف والدین م ی باش د که این آموزش ه ا باید به فرزندان ارائه شود. تغذيه سالم در بلوغ نياز هاي تغذيه اي بلوغ: در جهت دستيابي به رشد مطلوب در دوران بلوغ ،دريافت مواد مغذي ب ه ميزان كاف ي ضرورت دارد .در اين دوران تامين انرژي كافي ،پروتئين ،آهن ،كلسيم ،روي و يد از اهميت ويژه اي برخوردار است . انرژی مورد نیاز بلوغ انرژی مورد نیاز در دوره نوجوانی پسران 2000 - 3900کالری در روز دختران 1500- 3000کالری در روز ( نیاز به انرژی در نوجوانان به میزان وسیعی به سرعت رشد، اندازه بدن و فعالیت فیزیکی بستگی دارد) انرژی مورد نیاز بلوغ دردوران بلوغ نياز نوجوانان به انرژي به علت سوخت وساز و متابوليسم باالي بدن ،زياد مي باشد. بهتر است این انرژی از مواد غذایي مناسب از جمله گوشت ، لبنيات ،میوه و سبزيجات و حبوبات تامين شود. در این دوران از مصرف زياد قندهاي ساده مثل :نوشابه هاي صنعتي ،شكالت ،آب نبات و فست فود ها و ساير موادي كه صرفاً انرژي زا هستند و ارزش غذايي ديگري ندارند ،خودداري شود زيرا منجر به افزايش وزن و چاقي در سنين نوجواني مي شوند. هرم غذایی روزانه هرم غذایی روزانه گروه نان و غالت گروه اول -گروه نان و غالت شام ل انواع نان ه ا ،برن ج ،گندم ،انواع رشته ،انواع ماکارونی می باشد. حاوی ویتامین گروه ،Bآهن و پروتئین است . نقش آن تأمین کننده انرژی در بدن می باشد. میزان مصرف روزانه گروه نان و غالت ( 4 - 6واحد یا بیشتر) گروه سبزی ها و میوه ها گروه دوم -گروه سبزی ها و میوه ها شامل انواع سبزیجات و میوه های تازه و خشک می باشد. حاوی میزان قابل توجهی فیبر ،ویتامین و امالح معدنی است. نقش آن افزایش مقاومت بدن دربرابر بیماریها است. نقش آن ترمیم یا بهبود زخمها می باشد. نقش آن سالمت و نشاط پوست می باشد. میزان مصرف روزانه گروه سبزی ها و میوه ها ( 3 - 5واحد ) شیر و فرآورده های شیر گروه سوم -گروه شیر و فرآورده های آن شامل انواع شیر ،ماست ،دوغ ،کشک ،پنیر و بستنی می باشد. مهمترین منبع تأمین کلسیم و فسفر بدن می باشد. دارای پروتئین کامل بوده و انرژی زا است. دارای ویتامین های گروه Bو Aمی باشد. نقش آن حفظ سالمت و استحکام استخوان ها است. میزان مصرف روزانه گروه شیر و فرآورده های آن ( 2 - 3واحد ) گوشت و جایگزین های آن گروه چهار -گروه گوشت و جایگزین های آن این گروه شامل :انواع گوشت ها ،تخم مرغ ،انواع حبوبات و انواع مغزها می باشد. نقش مهمی درتأمین پروتئین بدن دارند. مواد این گروه حاوی آهن و روی می باشد. این گروه حاوی انواع ویتامین های گروه Bمی باشد. این گروه دارای کلسیم و فسفر بخصوص در تخم مرغ می باشد. میزان مصرف روزانه گروه گوشت و جایگزین های آن ( 2 - 3واحد ) متفرقه یا چربی ها و قندها گروه پنجم -گروه متفرقه یا چربی ها و قندها این گروه شامل انواع چربی ها ،شیرینی ها ،مواد قندی و سس ،چیپس ،ادویه جات ،فست فود ها و نمک می باشد. توصیه می شود کمتر از این گروه استفاده شود. میزان مصرف روزانه گروه متفرقه یا چربی ها و قندها ( باید از این گروه کمتر استفاده شود ) اهمیت تغذيه در بلوغ حدود % 20قد و % 50وزن دوران بزرگسالي در دوران بلوغ بدست مي آيد. به علت رشد سريع در دوره نوجواني ،نيازهاي تغذيه اي و نياز به انرژي در دوران بلوغ شديدا ً افزايش مي یابد. افزايش سرعت رشد در دوران بلوغ موجب افزايش وزن و قد در نوجوانان مي‌گردد ؛ به طوري كه قد پسر ها 20سانتيمتر و دخترها 15سانتيمتر افزايش مي‌يابد . در اين دوران وزن پسرها در حدود 20كيلوگرم و وزن دخترها در حدود 15كيلوگرم اضافه مي شود . اختالالت تغذيه اي : 70% نوجوانان چاق ،در بزرگسالی چاق خواهند بود. تاخير رشد و تاخير در بلوغ جنسي در اثر دريافت ناكافي غذا ،به كوتاه قدي غير قابل جبران در اثر كمبود مواد مغذي منجر مي شود. اضافه وزن درهنگام رشد امري طبيعي است و فقط زماني كه اضافه وزن زياد و غير طبيعي است(چاقی) ،بايد كنترل شود. بی اشتهایی عصبی منجر به تاخیر رشد و اختالل روند بلوغ و تکامل جنسی می شود. پرخوری عص بی منج ر ب ه چاق ی و اختالل در بلوغ پسران بدلیل ترشح زیاد هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) ناشی از سوخت وساز چربی در بدن می شود. ورزش و نوجوانان ورزش در بلوغ ورزش يك ي از مناس ب تري ن روش‌ه ا براي تامي ن سالمت نوجوانان و جوانان است. ورزش عالوه بر تفريح و نشاط و تخليه انرژي نوجوانان ، فواي د جس مي و روان ي بس ياري دارد ورزش سبب بهبود عملكرد سيستم هاي بدن مثل عضالت ،استخوان ها و ... مي شود. ورزش سبب تقويت عملكرد قلب ،ريه ها ،گردش خون و تنظيم عملكرد سيستم هورموني بدن مي شود . ورزش و نوجوانی ورزش در سنین بلوغ و نوجوانی : فشار هاي عصبي را كاهش مي دهد. افسردگي را كاهش مي دهد. نگراني را كاهش مي دهد. موجب گسترده شدن روابط اجتماعي می شود. باعث افزايش ظرفيت شخصيتي نوجوان می شود. باعث تقويت خود باوري می شود. ایجاد احساس لياقت و توانايي در نوجوان مي شود. پيشنهاد مي گردد هر فرد حداقل هفته اي 5بار به مدت 30دقيقه ورزش كند. بهترین ورزش راهپیمایی روزانه است. الزم است بدانیم بايد با آموزش صحيح و بيان روشن مسائل مربوط به بلوغ و غريزه جنسي ،تغذیه مناسب و ورزش روزانه ،نوجوانان را براي يک زندگي سالم و با نشاط ،همراه با مسؤوليت پذيري خانوادگي و اجتماعی،آماده کنيم. . تغییرات مثبت و منفی در احساسات در دوران بلوغ تغییرات مثبت احساسات ویژگ ی های احس اسی و روح ی مثب ت ناشی از بلوغ در نوجوانان عبارتند از : دوستی و دوست داشتن آرمان گرایی و کمال جویی زیبایی دوستی ‏ داشتن قدرت تخیل گرایش به ادبیات وشعر و هنر تمایل به برنامه های ورزشی آزاد بودن و استقالل طلبی تمایل به نشان دادن عواطف و احساسات تغییرات منفی احساسات ویژگ ی های احس اسی ناخوشاین د ناشی از بلوغ در نوجوانان عبارتند از: تمایل به تنهایی تمایل به حضور درگروه همساالن مهم شدن مسائل کم اهمیت نگرانی و اضطراب دوست نداشتن نزدیکان مانند سابق عدم تحمل انتقاد لذت از بحث وجدل با والدین و دیگران نگرانی از آینده شغلی و اقتصادی آموزش موضوعات جنسی به نوجوانان سئواالت رایج والدین چرا الزم اس ت در خص وص مس ائل جنس ی با فرزندانمان صحبت کنیم؟ چگونه باب صحبت را باز کنیم؟ برای ایجاد ارتباط موثرچه کنیم؟ برای آمادگی قبل از شروع صحبت چه کارباید بکنیم؟ فرزندان ما چه سئواالتی دارند؟ نحوه برخورد وعکس العمل آنها چیست؟ اصول آموزش مسائل جنسی غریزه جنسی با سرکوب و فشار ازبین نمی رود بلکه شدت و قدرت آن چند برابر می شود. کنجکاوی کودکان و نوجوانان درخص وص مس ائل جنسی در ابتدا جنبه شناختی دارد ولی در صورت ممنوعیت و سرکوب ،زمینه های انحراف اخالقی را فراهم می کند. اگر بتوانید مسائل مربوط به جنسیت را با فرزندانتان خوب مطرح کنید و فضایی برای گف ت و گوی باز فراه م کنید در سنین بلوغ و نوجوانی نیزمی توانید از این فضا برای توصیه و راهنمایی درست استفاده کنید. خانواده مهمترین و اصلی ترین نهاد تربیتی و نخستین آموزشگاه فرد محسوب می شود. اصول آموزش مسائل جنسی اگر دیر شروع کنید و این ارتباط و آموزش را ایجاد نکنید، فضای ارتباطی با مشکل مواجهه می شود و بخشی ازمطالب و آموزش ه ا را از محیط و دوس تان و همس االن شاید بطریقی نامطلوب آموزش خواهند گرفت. دانش و آگاهی به بچه ها قدرت می دهد. بچ ه هایی که نحوه کارکرد بدن خود را بشناسند ،درک بهتری از جنسیت خود پیدا خواهند کرد و از هویت محکم تری برخوردار خواهند شد. اصول آموزش مسائل جنسی رفتار شم ا بعنوان پدر و مادر الگوی قاب ل توج ه برای رشد جنسیت فرزندتان خواهد بود. کودکان از دوستان ،رس انه ها و از جامعه درباره جنسیت خود ومسائل جنسی اطالعات کسب می کنند. اغلب والدین با این اطالعات موافق نیستند ولی باید خود را برای رودررویی با این اطالعات آماده کنند. والدین باید پیام های روشنی در مورد ارزش های خانوادگی ، نگرش های مثبت درباره جنسیت و ارتباط بین فردی دختر و پسر و یا زن ومرد به فرزندان خود منتقل کنند. یك خانواده سالم خانواده ای است كه میان والدین و فرزندان، رابطه ای عاطفی ،انسانی و سالم برقرار باشد. خصوصی بودن بدن انسان باید در ابتدا در مورد آموزش مس ائل مربوط به بلوغ و جنس یت بح ث خص وصی بودن را آموزش داد و اینکه به فرزندان باید یاد داد که : بدن من خصوصی است و کسی حق ندارد به آن نگاه کنید ویا به آن دست بزند. در مورد مس ائل مربوط ب ه جنسیت چون خص وصی است باید با پدر و مادر صحبت کنی نه با دوستان و همکالسی ها اگر کسی درمورد مسائل خصوصی تو و یا مسائل جنسی از تو سئوال کرد باید به او بگویی که :بهتر است این سئواالت را از پدر ومادر خود بپرسی نه از من . علت آموزش جنسیت به فرزندان بعضی از والدین فکر می کنند که اگ ر فرزندانشان از آنها سئوال نمی کنند ،یا خیلی کوچک هستند یا عالقه ای به طرح سئوال ندارند و یا نیازی به اطالعات ندارند. ولی واقعیت این است که : همه بچه ها سئوال دارند ولی نمی دانند چگونه بپرسند و یا بی میلی والدین را برای بحث در این خصوص متوجه شده اند و دیگر سئوالی نمی پرسند. علت آموزش جنسیت به فرزندان بنابر این : ابتکار عمل را به دست بگیرید. اجازه ندهید ناراحتی خودتان یا سکوت فرزندتان مانع از باز کردن باب صحبت در این موارد بشود. شم ا باید بهترین و مهمترین معل م برای فرزندانتان باشید و اطالعات و احساسات و ارزش های خود را به فرزندانتان منتقل کنید. بدانید که وجود تن ش ،دعوا ،عص بانیت و پرخاشگری در بین اعضاء خانواده نشانه ای است از وجود روابط ناسالم در خانواده و این هیچ کمکی به نوجوان نمی کند. این رفتارها او را از محیط خانه به گروه همساالن سوق می دهد. علت آموزش جنسیت به فرزندان اگر این کار را نکنید: کودکان و فرزندان شم ا اطالعات و پاسخ سئواالت و کنجکاوی جنسی خود را از سایر همکالسی ها یا دوستان و یا ماهواره ، رسانه ها ،اینترنت و موبایل جستجو خواهد کرد. اگر بخشی از این اطالعات و آموزش ها نادرست باشد عواقب بسیار بد فکری و روحی برای آنها ایجاد خواهد کرد. مطمئن باشید همه روی فرزندان شما تاثیر می گذارند از جمله دوستان ،رسانه ها ،ماهواره و جامعه. پس چرا شما ابتکار عمل را به دست نگیرید. از هر فرصت مناسبی برای ارائه آموزش های مسایل جنسیت استفاده کنید. راهکارهای مناسب برای والدین راه کارهای اجرایی ارائه آموزش مناسب به فرزن=دان -1سعی کنید با نشان دادن یا کشیدن شکل یا تصاویر ،آموزش ها را ارائه دهید زیرا توضیح از روی شکل راحت تر می باشد. -2بهتر است آموزش دختران توسط مادران و آموزش پسران توس ط پدران انجام شود .درغیر این ص ورت از یکی از افراد فامیل همجنس و یا از مسئولین مدرسه یا معلمین می توان کمک گرفت. -3سعی کنید رو در روی فرزندتان قرارنگیرید تا کمتر چشم توچشم شوید و بهتر است درکنار فرزندتان بنشینید چون او احساس راحتی بیشتری با شما می کند. راهکارهای مناسب برای والدین -4خودتان را برای سئواالت احتمالی آماده کنید و بخوبی مطالعه کرده و اطالعات الزم را کسب کنید. -5از تجربیات والدین دیگر می توان استفاده کرد. -6اگ ر از س ئوال فرزندتان غافلگیر شدید می توانید پاس خ را به زمان دیگری موکول کنید ولی در اولین فرصت ،پاسخ مناسب را به او بدهید. -7فرزندان شما حق دارند که اطالعات درست را از فرد قابل اطمینان دریافت کنند ،چرا آن فرد ،شما نباشید ؟ بنابراین باید اطالعات خوب و کاملی داشته باشید. -8شاید برای درک و ارتباط بیشتر الزم باشد مطالب را چند بار تکرار کنید. راهکارهای مناسب برای والدین -9اغلب بچه ها بیشتر از آن چیزی است که شما تصور می کنید اطالعات دارند بنابر این بهتر است پاسخ های خود را بر اساس فهم و سن فرزندتان آماده و ارائه کنید. -10حرفش را قطع نکنید و اجازه دهید به راحتی با شما صحبت کند. -11با حرکت سر و تائید کردن ،نشان بدهید که به حرف های او گوش می دهید تا به ادامه صحبت با شما عالقه مند شود. -12مراق ب حرکت های چش م و یا ت ن ص دا و لحن کالم خود باشید تا محیط آرام و قابل اطمینان را خراب نکنید و فرزندتان صحبت های خودش را قطع نکند . راهکارهای مناسب برای والدین -13سعی کنید گاه کاهی کلمات فرزندتان را تکرار کنید تا نشان دهید که به سخنان او گوش می دهید. -14هرگز از لحن خشن و یا پرسشی و یا بازجویی در هنگام جداً گفتگو با فرزندتان استفاده نکنید و از بیان کلمه چرا ؟ خود داری کنید. -15سعی کنید تا در صورت امکان از طنز و شوخی و یا ایجاد محیط شاد ،در ارتباطات خود استفاده کنید. معرفی کتاب – 1دوران شکوفایی ( راهنمای بلوغ پسران نوجوان ) نویسندگان :دکتر محمد رضا سهرابی و ثریا سهرابی انتشارات انجمن اولیا و مربیان - 2بلوغ جسمی و روانی در پسران نویسندگان :هیئت مؤلفین انتشارات ما و شما – 3آنچه یک جوان باید بداند ویژه پسران نویسنده :رضا فرهادیان انتشارات بوستان کتاب فرزند صالح ،گل بهشتی حسین پرتوی زاده مشاور تربیتی ،تحصیلی ،برنامه درسی و خانواده جاده سالمتی و سرسبزی شاد و موفق باشــــید