آموزش بیمار

آموزش بیمار

اسلاید 1: آموزش بیمار دکتر منصوره مومن هروی- متخصص عفونیدانشیار دانشگاه علوم پزشکی کاشان

اسلاید 2: آموزش بيمار Patient Education

اسلاید 3: چي شده؟چرا شده؟چه جوري رفع ميشه؟آخرش چي ميشه؟نيازهاي بيماران

اسلاید 4: 80% نيازهاي اطلاعاتي بيمار مي تواند فقط با آموزش 20% از اطلاعات مربوط به بيماري وي رفع شود.آيا مي دانيدكه

اسلاید 5: درتنظيم نيازهاي آموزشي بيماران 10 عنوان كلي توسط انجمن بيمارستانهاي آمريكا پيشنهاد شده كه لازمست مدنظر قرارگيرند:× عملكردطبيعي بدن × مشكلات مرتبط باتشخيص بيماري × داروهاي تجويز شده × رژيم غذايي× محدوديتهاي فعاليتي( شامل فعاليت جنسي ) × غربالگري تشخيصي وآزمايشات × معيارهاي پيشگيري كننده ياارتقاءسطح بهداشت× منابع جامعه × منابع مالي × برنامه هاي آتي پزشك براي بيمار

اسلاید 6: نام بيماري،علل،عوارض وپيش آگهيدليل انجام تستها وآزمايشاتروش اصلي درمان ودليل مصرف داروهاچگونگي تناوب وروش مصرف داروهاهزينه هاي تشخيصي ودرمانيتوصيه هايي كه به رفع مشكل كمك ميكندبرنامه ادامه درمان ومراجعه مجددنيازهاي اطلاعاتي بيماران

اسلاید 7: بايدبداند(Must to Know)خوب است بداند(Nice to Know)بهتر است بداند(Better to Know)اولويت بندي اهداف آموزشي

اسلاید 8: اهداف حياتي وضروري اهدافي كه دانستن آنها ضروري است ودر صورت برآورده نشدن حيا ت فرد بخطر مي افتد برا ي مثالمادر بايد كودك را در وضعيت صحيح براي جلوگيري از آسپيره قرار دهد.بيمار بايد علايم ونشانه هاي سكته قلبي راتوضيح دهدبيمار بايد مقدار صحيحي از انسولين را بكشد.بايد بداند

اسلاید 9: اهدافي كه بهتر است بداند مواردي هستند كه برا ي بهبود سلامتي مفيد هستند اما ميتوان آموزش آنها را به تاخير انداخت مانند نيازهاي مربوط به تغذيه،تحرك،ارتباطات جنسي،كمكهاي رواني اجتماعيبهتر است بداند

اسلاید 10: نيازهايي كه خوب است بيمار بداند نسبت به بقيه اولويت كمتري دارد واگر برآورده نشود حادثه مهمي رخ نميدهد.مثل دانستن ميزان كالري هر يك از مواد غذاييخوب است بداند

اسلاید 11: انتخاب روش آموزشي وآماده سازي محتوي:وقتي كه درفعاليتهاي يادگيري ،ازحواس مختلف استفاده گرددافراد بامشاركت فعال آمادگي بيشتري براي يادگيري خواهندداشت.سخنراني :وقتي مناسب است كه تعداد شنوندگان وحجم اطلاعات زياد است فقط براي آموزش حقايق ،مفاهيم وكليات استارائه از طريق وسايل سمعي بصري:مثل نمايش فيلم،استفاده از اسلايد و....مطالب چاپي:بهترين روش برا ي ارائه حقايق ومفاهيم وكليات استبحث: براي افراد زير ده نفر مناسب استمهارتها:نمايش عملي وتمرين،مطالب چاپي خودآموزنگرشها:ارائه مثالهاي موردي (قصه گويي)،ايفاي نقش،بحثهاي گروهي

اسلاید 12: مي شنوم وفراموش مي كنم مي بينم وبه خاطر مي سپارم ، انجام مي دهم ومي فهمم.يك ضرب المثل چيني هست كه ميگه:

اسلاید 13: توضيح دادنExplaining تفهيم مسائل به ديگران است.توضيح دادن چيزي بيش از گزارش دادن حقايق،فاش ساختن علل،دلايل،توجيهات وانگيزه هاست.كافي بودن توضيحات با سن،اطلاعات قبلي وتوانايي ذهني طرفين ارتباط مستقيم دارددر طرح ريزي توضيح چهار مولفه بايد رعايت شود.مشخص كردن موضوع،انتخاب عناصر كليدي،تعيين رابطه موجود بين عناصر كليدي،ربط دادن توضيحات به مخاطب واطلاعات قبلي اومهارت توضيح شفاهي

اسلاید 14: علايم راهنما:راهنمايي در مورد اينكه چه چيز ميخواهيم بگوييم.مثلاً در ده دقيقه آتي ميخواهيم دو رويكرد درماني را مرور كنيمتمركز:اظهارات تاكيدي به ما كمك ميكند تا به موضوعات ضروري بيشتر بپردازيم مثلاً كلمات اولاً،هميشه بايد،حتماً بايد،فراموش نكن،به ياد داشته باش نوعي تاكيد بر جمله بعدي دارداثر بخشي توضيح هر فرد به استفاده مناسب از ريز مهارتهاي زير دارد:

اسلاید 15: برخي اوقات تاكيد غير كلامي است وميتوان با تغيير صدا،ژست وحركات بدني آن را نشان داد

اسلاید 16: رابط هاربط دادن موضوعات مختلف به هم با استفاده از كلمات ويا جملات مختلف به شفاف بودن توضيح كمك ميكندهمانطور كه گفتيم علل اسهال خوني متعدد است ويك دليل مهم آن اين است كه.........رابط ها

اسلاید 17: ميزان يادگيري شنوندگان پس از پانزده دقيقه افت ميكند كه يكي از موانع گوش دادن استبه قولي محفوظات كم بهتر از فراموشي هاي بزرگ استپس توضيحات بايد مختصر ومفيد باشدكوتاه در حدزير پانزده كلمه در هر جملهساده در حد بكار بردن كلمات يك يا دو سيلابياختصار

اسلاید 18: Keep It Short and SimpleKISS

اسلاید 19: اصولي مانند اه ها - اوم ها جملات را جويده ناقص وبي هدف ميكند وبجز ناراحتي مخاطب چيزي در پي ندارد.علت اين اصوات آن است كه ميخواهيم چند نظر يا حقيقت رادر يك جمله بيان كنيم.براي رفع اين نقص بهتر است از چند جمله كوتاه استفاده كنيم ودر بين آنها مكث كنيم.سليس وروان بودن

اسلاید 20: يكي از پنج ضعف رايج سخنرانان اين است كه بسرعت مطالب زيادي را بيان ميكنند مكث پس از جملات طولاني خوب است.مكث كردن جهت جمع آوري وسازماندهي فرآيندهاي فكري پيش از شروع توضيحات جديد،سليس بودن گفتار را افزايش ميدهدمكث كردن به طرف مقابل اجازه ميدهد توضيحات مارا بيشتردرك كند.مكث موثر حدوداً 3 ثانيه طول ميكشد.مكث كردن

اسلاید 21: بكار بردن اصطلاحات پزشكي براي بيمارفقط موجب آشفتگي وخستگي وي ميشود.گاه اين عمل ناخودآگاه صورت ميگيردرزيدنت در اورژانس به بيماري ميگويد چست ايكس ري گرفته ايبيمار ميگويد نهرزيدنت ميگويد پس برو بگيربيمار فقط 4 عكس از سينه گرفته استبيمار نميداند چست ايكس ري همان عكس سينه است!!!!!زبان مناسب

اسلاید 22: هر قدر تعداد كلمات وجملات مبهم قيدي وابهام انگيز كمتر باشد پيام صراحت وروشني بيشتري داردمثلاً برخي از مردم،چيزها،چند تا،نه الزاما،يك جورو.......كاهش ابهام

اسلاید 23: مرور دوره اي مطالب در هنگام آموزش با فراگيري وبخاطر سپردن اطلاعات رابطه مستقيم داردپزشكان بايد نكات مهم تجويز خود راتكرار كنندمثالها خصوصاً در مورد موضوعات جديد موثر استتكرار طرح ريزي شده ومثال زدن

اسلاید 24: مهمترين اطلاعات رادرابتداي گفتگوي بيمار بگوييداطلاعات اختصاصي ومربوط به شخص بيمار را بيان كنيداز كلمات كاملاً ساده وجملات كوتاه استفاده كنيداز اصطلاحات پزشكي استفاده نكنيد ودر صورت استفاده كاملاً توضيح دهيدتن صدا وسرعت صحبت خود را تنظيم نموده ودر مواقع لازم افزايش يا كاهش دهيدنكات مهم در توضيح شفاهي جهت افزايش تاثير پيام

اسلاید 25: مطالب را ساختار بندي كنيد ومطابق ساختار به بيمار توضيح دهيدمطالب نوشتاري را در كنار گفتگو وصحبت شفاهي به بيمار ارائه دهيداز بيمار سوال كنيد كه مطالب را فهميده يا نهقبل مصاحبه از نظر فيزيكي وفكري خودراآماده ساخته ومحيط فيزيكي مناسب انتخاب كنيدهمواره بيماررا تشويق به سوال نمودن كنيدبيمار را به فعاليتهاي در حين صحبت تشويق كنيد مثلاً نوشتن،لمس كردن،ديدن عكس ها وغيره.و.....

اسلاید 26: لازم نيست همه حيطه اي لازم براي آموزش بيمار با جزئيات كامل توضيح داده شود توضيحات بيشتررا به همكاران ديگر واگذار نمائيد.برخي موارد فوق را از طريق جزوات كتبي به بيمار بدهيد مثل مراقبتهاي ويژه وعلايم هشدار دهنده،رژيم غذايي،ميزان فعاليتها ومراقبتهاي رواني اجتماعي ودر گفتگوي پزشك بيمار صرفاً به مهمترين نكات آن اشاره شود.

اسلاید 27: بررسيها نشان ميدهد كه بيش از 50% از مطالب سفارش شده توسط پزشك از طرف بيماران ظرف مدت كوتاهي فراموش ميشودبنابراين ارائه نوشته هاي موثر بهبيماران را فراموش نكنيد

اسلاید 28: بكار بردن كلماتي يك يا دوسيلابياستفاده از جملات كوتاه(خواندن چنيدن جمله كوتاه راحتتر از خواندن يك جمله بلند مركب است)عدم استفاده از حروف ريز وغير معمولنوشتن متن با خطوط فاصله دارعدم استفاده از جدول ونمودار(خواندن آنها باعث سردرگمي ميشود)اصول تهيه نوشتارها براي بيماران

اسلاید 29: استفاده از تصاوير وطرحها در متن (افزايش محتوي متن وجلوگيري از سردرگمي)ساختار دهي به مطلب ونتيجه گيري از موضوعي به موضوع ديگراستفاده از سوال در متنتكرار نكات اصلياصول تهيه نوشتارها براي بيماران

اسلاید 30: ارزشيابي بمعناي سنجش ارزش اشياء،اشخاص وعقايد با معيارهاي استاندارد شده ميباشدارزشيابي به سادگي به ما ميگويد كه آيا به آن چه ميخواهيد رسيده ايد؟اگر رسيده ايد چطور واگر نرسيده ايد چرا؟ارزشيابي

اسلاید 31: يك ويزيت موثرپزشك وبيمار شامل چهار جزء استS: SubjectiveO: ObjectiveA:AssessmentP:PlanSOAP

اسلاید 32: DiagnosticTherapeuticEducationFollow upPlan

اسلاید 33: توضيح در مورد علت وضرورت در خواست تست تشخيصيتوضيح در مورد چگونگي انجام تست وآمادگيهاي لازمتوضيح در مورد زمان ومكان مراجعه جهت انجام تستتوضيح در مورد هزينه هاي انجام تستتوضيح در مورد علت بيماريتوضيح در مورد عوارض احتمالي بيماريتوضيح در مورد سير پيشرفت بيماري وپيش آگهيبرنامه تشخيصي Diagnostic Plan

اسلاید 34: توضيح در مورد روشهاي اصلي درمانتوضيح در مورد ضرورت وهدف تجويز داروتوضيح در مورد روش مصرفتوضيح در مورد عوارض احتمالي داروهاتوضيح در مورد عدم مصرف داروهاي بدون نسخه ومشورت با پزشك دراين موردبرنامه درماني Therapeutic Plan

اسلاید 35: توضيح در مورد زمان مراجعه بعدي جهت ويزيت يا انجام تستهاي تشخيصي-درمانيتوضيح د رمورد ضرورت واهميت ويزيتهاي بعدي وانجام تستهاي تشخيصي-درمانيتوضيح در مورد نحوه تماس با پزشك در موارد ضروريبرنامه پيگيري Follow-Up Plan

اسلاید 36: توضيح در موردنكات پيشگيري كننده واحتياطي در مورد بيماريتوضيح در موردعلايم هشداردهنده اي كه بايد با پزشك تماس بگيردتوضيح در موردرژيم غذايي مناسبتوضيح در موردميزان فعاليتها در حين وپس ازبيمار يتوضيح درمورد مراقبتهاي رواني اجتماعيتوضيح در مورد سازمانهاي حامي وخاص وارجاع بيماربرنامه آموزشي Educational Plan

اسلاید 37: تشخيص(علت،عوارض،سير پيشرفت بيماري،پيش آگهي)تستهاي تشخيصي(علت انجام،چگونگي،هزينه ها،محل وزمان انجام)روش انتخابي واصلي درمان،توضيح در مورد داروها(هدف،مقدار،زمانبندي،روش وعوارض)علايم هشداردهنده بيماري ،مراقبتهاي ويژه،ميزان فعاليت جسماني ورژيم غذاييمراقبتهاي رواني اجتماعيارجاع به سازمانهاي حاميضرورت وزمان مراجعه بعدي وانجام تستهاي تشخيصي ودرمانيآموزش بيمار در ملاقاتهاي كوتاه پزشكي

اسلاید 38: در صورت تمرين وتبحر لازم كل فرآيند مصاحبه در قسمت آموزش بيش از ده دقيق طول نميكشد.البته اين زمان موثرترين مدت زمان آموزشي براي توضيح شفاهي است