صفحه 1:
۲ a
1“ eee ah ol
, بوزش جهت
صفحه 2:
صفحه 3:
* قطب نما وسیله ای است مغناطیسی کوچک به اندازه ساعت جیبی که دارای صفحه مدرج و
عقربه می باشد که برای پیدا کردن شمال مغناطیسی استفاده می شود.
صفحه 4:
قطب نما چه کاربردهایی دارد؟
بیدا کردل شمان مختاطیسی در نش 020
0000
تعيين هدف و توقفكاه روى نقشه
تعيين كراى امتداد روى زمين و نقشه
تعيين امتداد يك كرا روى زمين و نقشه
* در صنایع کشتیرانی و هوایی برای جهت یابی از آن استفاده میشود.
در صنایع نظامی کاربرد وسیعی دارد از جمله دیدهبان ها در مناطق عملیلتی به کمک ّن جهت یابی
می نمایند.
در صنایع مخابرات کارهای پژوهشی و ساختمانی بکار برده میشود.
صفحه 5:
* قطب نماهای پیشرفته بیشتر در صنایع مخابرات و امور نظامی استفاده میشوند و مجهز به
سلول های شب نما میباشند که حتی در تاریکی شب عمل جهت نمایی را انجام می دهند.
اين نوع قطب نماها در دوربین های دو ی نظامی تانکها تفریرها و ۱۳۰
cs كار ررد از قطب نماهای پی در اندازه گیری طول
جغرافیایی و عرض جغرافیایی محل نیز استفاده می نمایند و در نقشه خولنی ۰ پیاده سازی
عملیات نظامی . دیده بانی در مناطق جنگی و . ۰ نقش تعیین کننده ای دارند.
* در لین آموزش شما را نحوه استفاده از قطب نمای نظامی آشنا می نماییم تا انتها با آتلانتیک
همراه شوید.
* نکته مهم لین است که شما باید حتما روش استفاده از قطبنما را به خوبی فرا گرفته باشید و
حتی چندین بار قبل از رفتن به سفر» جهتیابی را تمرین کرده باشید.
صفحه 6:
جلد برزنتی, درب قطب نماء حط کش مدرج, تیفه نشلنه روی. شاحص ثلبت. طوقه کار در شب.
مغناطیسی و صفحه pb
ابتدا می بایست چند تعریف نظامی را نیز یاد بگیرید که در ادامه به آن ها اشاره خواهيم کرد:
گرا:دگرای یک امتداد عبارت است از زاویه ای که آن امتداد.با شمال مبنا(شمال مغناطیسی یا شمال جغرافیلیی)لن نقطه می
سازد.( شروع زاویه از جهت شمال نقطه بوده و در جهت حرکت عقربه های ساعت به امتداد مورد نظر ختم می گردد).
میلیم: زاویه دید یک شی یک متری در فاصله هزار متری.
امتداد يا خط مبنا: خط واصل بين محل توقف خود و نقطه مورد نظر را امتداد می گویند.
درجه: اگر محیط دایره رابه ۳۹۰ درجه تقسیم کنیم و آُن ها رابه مرکز دایره امتداد دهیم هر یک از زوایای بدست آمده
را یک درجه می گویند.
صفحه مدرج قطب نماها دارای دو نوع درجه بندی است که یکی از صفر تا ۳۲۰ درجه و دیگری از صفر تا ۶۰۰ گراد و
یا 16۰۰ میلیم تقسیم بندی میشوند. از آنجا که قطبنما یک وسیله بسیار ضروری در هنگام رفتن به کمپهای خارج
شهر و یا اجرای ماموریت های نظامی است.
صفحه 7:
قسمت بدنه و خط کش مدرج متس 1/50000
عتربه معناطیسی
صفحه 8:
* عقربه قطب نما هنكام باز نمودن درب لَنء آزاد شده و حول محور خود میچرخد و سپس به
علت نیروی مغناطیسی کره زمین هميشه در یک جهت معین که همان قطب شمال مغناطیسی
است. میایستد و آن را به ما نشان میدهد.
* توجه داشته باشید» عقربه قطب نما هیچگاه اشتباه نمیکند. مگر آنکه در نزدیکی اشیای آهنی یا
فولادی و یا کابلی قرار گرفته باشد. بنابرلین هنگام استفاده از قطب نما بایستی مطمئن شویم
که از اشیای انحراف ol otras بطور کلی دور باشیم. در ادامه حداقل فاصله لازم از وسایل
گفته شده است.
صفحه 9:
bal فصله
خطوط برق قشار قوی . 0 متر
تانک. کامیون و اتومبیل 20 متر
خطوط تلفن و تلكراف 0 متر
i ۱
ابزار الكتريكى و مکانیکی 2
peat (ib Se Ag lass
law ates! 20 متر
میم خاردر
صفحه 10:
* قبل از استفاده از قطب نما حتما باید اطمینان لازم را از سالم بودن کلیه قسمتهای آن حاصل نمایید که
بررسی موارد زیر الزامی می باشد:
۶ - قسمت خط کشی کاملاً صاف و خوانا باشد و مدرّجات آن ضربه نخورده باشد.
۶ - طوقه کار درشب سالم باشد و صدای تق تق داشته باشد.
* " - اهرم ثابت کننده صفحه لغزنده سالم باشد و بتواند این صفحه را ثابت کند.
* ؛ - بهنگام تثبیت صفحه لغزنده قطب نما را تکان داده تا از عدم حرکت آن اطمینان حاصل شود.
۶ - خط شاخص سیاه رنگ و شکاف تیغه و تار موئی روی هم قرار داشته باشند(در امتداد هم باشند).
۶ - با چرخش ۳۹۰ درجه ای قطب نما اطمینان از صحیح کارکردن صفحه لغزنده و عقربه مفناطیسی
داشته با
۶ - مدرّجات گرا » درجه و قسمتهای فسنفری کار در شب کاملا خوانا و سالم باشند.
صفحه 11:
صفحه 12:
طرز صحیح در دست گرفتن
۶- درب قطب نما در روز ٩۰ درجه و در شب ۱۲۰ الی ۱۵۰ درجه باز شود.
١ * - تيغه نشانه روى با زاويه 44 درجه باشد.
۶ - انگشت شصت را داخل دستگیره قرار داده.
* - قطب نما را بصورت تراز و افقی روبروی چشم قرار دهید.
صفحه 13:
طرز کار با قطب نما
در روز
* الف - تعیین گرای یک امتداد (گرا گرفتن) در روز
راش ويف ديه cats nd CHE ges ce bly 009015
نگهدارنده قرار مى دهيم و قطب نما را بصورت كاملاً افقى و تراز در دست ميكيريم.
۴ تیغه نشلنه روی را بصورت ۵ درجه نسبت به صفحه مدرج باز و قطب نما رابه چشم
نزدیک می کنیم و از داخل شکاف تیفه نشلنه روی و شکاف درب قطب نما طوری به هادف
تکام کی ار فوتی درست روی هدف باشل
۶ - در همین حال از داخل عدسی چشمی به صفحه مدرج لغزنده بدون حرکت دادن دست
نگاه می کنیم و عددی را که زیر حط سیاه شاحص ty, نم این عده گرای مدف
مورد نظو است.
صفحه 14:
و |S Sele eer (کرا بستن )در روز:
برای تعیین یک امتداد با مشخص بودن گرای آن به ترتیب زیر عمل می نمائیم.
۶ - درب قطب نما را بطور قائم باز می کنیم و انگشت شصت ت دست راست را داحل حلقه
نگهدارنده قرار می دهیم و قطب نما را بصورت کاملاً افقى و تراز در دست ميكيريم.
٩ س تیفه نشلنه روی را بصورت ۶0 درجه نسبت به صفحه مدرج باز می کنیم و به همراه AB
نما دور خود می چرخیم تا عدد مربوط به گرای مورد نظر زیر خط شاخص سیاه قرار بگیرد.
۶ - در لین حال امتداد شکاف تیفه و تار hye امتداد مورد نظر است. و اگر بخواهیم به سمت
گرای مورد نظر حرکت کنیم ضمن اینکه قطب نما را بدون حرکت نگاه داشته لیم از داعل
2 تا نهرب قلب نمابه جار تکام تا میتی ری هر شيلي را که در جلر
دیده شود بعنوان نقطه کمکی در نظر می گیریم سپس قطب نما را بسته به طرف لن نقطه حرکت
مک لين مراك 1لا ل لحت حكرار من کت 1 بای در نظر داشت که حتما
ات طی شده را تاید ۲۰
صفحه 15:
صفحه 16:
الف - تعیین گرای یک امتداد (گرا گرفتن ) در شب
۱ - درب قطب نما ربا زوایای ۱۲۰ للی ۱۵۰ درجه باز و تیغه نشلنه روی را از روی صفحه بلند می کنیم تا صفحه
مدرح |
©
۲ - طوقه کار در شب را آنقدر می گردانيم تا حط فسفری در امتداد دونقطه فسفری دوسر تار موئی منطبق شود.
سپس قطب نما را بطور افقی و تراز در دست نگاه می داریم.
۳ - از داخل نشلنه روی و شکاف بالای درب قطب نمابه هدف نگاه می کنیم و بدون حرکت دادن قطب نما .
به آهستگی تیغه اه روی را با شصت دست چپ می خوابانيم تا صفحه مدرج قفل شود.
+ - طوقه کار در شب را در جهت خلاف عقریه ساعت می چرخانيم تا خط فسفری واقع بر طوقه کاردرشب روی
عقربه شمال مغناطیسی که شبنماست منطبق شود . در همین حال تعداد تق ها را شمرده و در عدد ۳ ضرب می کنیم تا
ces
شود
* (براى سرعت عمل بيشتر درصورتيكه تعداداتق ها از ٠١ بيشتر بود ؛ یعنی عقربه مغناطیسی از گرای ۱۸۰ رد می شود
در ۱ “Aeneas هايبدست آمده را از ۱۲۰ کم
کنیل و حاصل رادر ۳ضرب کید نا گرای موردلظر الك أبن
صفحه 17:
۱ - درب قطب نما رابا ز
صفحه مدرج آزاد شود.
۶ امتداد یگ گرا (گرا بستن ) در شب :
وایای ۱۲۰ للی ۱۵۰ درجه باز و تیغه نشلنه روی را از روی صفحه بلند می کنیم تا
۲ - طوقه کار در شب را آنقدر می گردانیم تا خط فسفری در امتداد دونقطه فسفری دوسر تار موثی منطبق
شود. سپس قطب نما را بطور افقی و ت
از در دست نگاه می داریم.
۳ - گرای داده شده را تقسیم بر ۳ هی کنیم تا تعداد تق ها مشخص شود. سپس طوقه کار در شب را به تعداد
تق ها در جهت خلاف عقربه ساعت می چرخانيم.
۶ - سپس دور خود بچرخید تا عقربه شمال مغناطیسی
بهم بخورد قطب نما را بالا آورده و از داحل شکاف تب
ر حط فسفری منطبق شود. بدون اينکه اين انطباق
ائه روی و شکاف بالای تقاط ما یه خلر كاه
کنید و تار موثی روی هر چیز قرار گرفت (درخت . سنگ . بوته . خودرو ...)آنرا بعنوان نقطه نشلنی در نظر
ee يده
تذکر ۱: (چون در شب دید محدود است و نقطه نشلنی یا کمکی را نمی توان دور انتخاب نمود و بلید نقطه
کمکی را نزدیک انتخاب کرد در نتیجه تعداذ آنها
اد خواهد شد و بلید لین عمل را بیشتر تکرار
a ee او رابه چپ و
راست هدايت كنيد تا روى
تار موئی قرار كيرد و بعد بطرف او حركت كنيد ).
صفحه 18:
* تذکر ۲ : (از آنجائیکه همه اعداد بر ۳ قلبل قسمت نیستند و عدد مشخصی برای تق ها بدست نمی آید
لازم است اینگونه اعداد را با کم و يا اضافه کردن ۱ درجه به یکی از مضارب عدد ۳ تبلیل کنیم و
سپس تبلیل به تق کرده و به قطب نما ببندیم. در اینحللت بعد از ۱۰۰۰ متر طی مسافت اگر یک واحد
به گرای اولیه اضافه کرده باشیم . بلید ۱۸ متربه چپ و اگریک واحد از گرا کم کرده باشیم . ۱۸ متر به
راست مسیر بیائیم تا انحراف ایجاد شده ناشی از تغییر اعداد درجه تصحیح شود. گرای معکوس |
Azimuth 9۵0 هر مسیری را که در نظر بگیرید دارای دو گرا میباشد . یکی گرای رفت و
دیگری گرای برگشت .(گرای اصلی همان زاویه ایست که عقربه مغناطیسی قطب نما نشان میدهد) اما
گرای معکوس درست بر عکس و خلاف جهت مسیر اصلی بوده و بعبارتی ۱۸۰ درجه با آن اختلاف
دارد .كه به لين كرا . گرای معکوس گفته ميشود. برای پیدا کردن گرای معکوس در مسیر کافیست این
۰ درجه اختلاف را در گرای اصلی تأثیر بدهیم . بدین ترتیب که اگر گرای اصلی از ۰ درجه بيشت
بود بلید ۱۸۰ درجه از آن کم کنیم و چنانچه گرای اصلی از ۰ درجه کمتر بود بایستی ۱۸۰ درجه به
آن اضافه کنیم.
۶۴ درجه +یا - گرای رفت - گرای بوگشت
٠٠١ * ميليم شرقى + يا - كراى رفت > گرای برگشت
"٠٠١ * ميليم غربى + يا - كراى رفت - كراى بركشت كراى مركب
صفحه 19:
الف - عبور از موانع :
* در عملیات گشتی, شناسائی و یا مأموریت هلیی که لازم است ستون راهپیملئی در منطقه دشمن مسیر مشخصی را از مب
به مقصد طی کند درطول مسیر امکان داردبه موللع پیش بینی نشده و احتمللی از قبیل (رودخلنه . میدان مین 6 مواضع
دشمن و ) برخورد نمایشو از طرفی انتخاب یک مسیر مستقیم بین نقطه مبداً و مقصد اغلب امکان پنیر نیست از این رو
ناگزیر مسیر راهپیمائی متناسب با عوارض میان راه بصورت حط شکسته انتخاب می شود و گراها و فواصل اي طرط
بطور جداگانه محاسبه و یادداشت می شود. بطورکلی موانع را می توان به دو صورت تقسیم کرد:
۱ - موانعی که آن طرفشان پیداست:
در رابطه با این موانع بعد از برخورد به دو روش میتوان عمل نمود.
* روش اول : ميخواهيم از عرض رودخانه ای عبور کنیم برای این منظورکافی است در امتداد گرای مورد نظر یک نقطه
انی درآنطرف رودخانه در نظر گرفته و با طی مسافتی از عرض مانع عبور نمائیم سپس کنار نقطه نشانی قرار گرفته و در
را شمان گرا 020 ادليه داده تا به مقعد برسي"
* روش دوم : جنانجه لَن طرف ملنع نقطه نشلنى مناسبى در امتداد كرا وجود نداشته باشد بليد در لين سوى ملنع با علامت
گذاری دو نس کبکل با فاصله جند متر از یکدیگر در تس ال رؤيت باشد ايجاد كنيد و يس
ازعبور از مانع طوری قرار بگیرید که هر دو علامت را در یک راستا منطبق بر هم مشاهده کنید سپس در محل
کنترل .گرای آمتداد pas on ees SEN) ss,
صفحه 20:
- موانعی که آن طرفشان پیدا نیست :
ای هر کی و بت FN از ملنع عبور نمائیم. اگر
واستيم از سمت#(است حركت كتبع بَأيد ۰ درجه یا ۱۵۰۰ میلیم شرقی یا ۱۹۰۰ میلیم غربی به گرای خود
اضافه كلما
* اگر خواستیم از سمت چپ حركتکنيم پلید ٩۰ درجه یا ۱۵۰۰ میلیم شرقی یا ۱۲۰۰ میلیم غربی از گرای خود
کم کنيم
Pasay
چنانچه گرای حرکت در طول مسیر کمتر از ٩۰ درجه باشد و بخواهيم به سمت چپ حرکت کنیم کافی
است محاسبه زیر را انجام دهیم.
مثال : گرای حرکت در چپ- ٩ درجه - (گرای حرکت + ۳۹۰
* در صورتیکه گرای حرکت بیش از ۲۷۰ درچه باشد و بخواهیم به سمت راست تغییر مسیر دهیم کافی است
محاسبات زیر را انجام دهیم.
مثال : گرای حرکت از راست ۳۱ درجه - (گرای حرکت + )٩۰
صفحه 21:
صفحه 22:
*ب - گرا گیری از کنار اجسام آهنی :
* در مباحث قبلی ذکر شد که هنگام کار با قطب نما بلید به مقدار مناسبی از میدانهای مغناطیسی (آهن و
۰ و میدانهای الکتریکی (برق فشار قوی و ...) فاصله گرفت و در بعضی موارد مجبوریم از کنار
اجسام فلزی (دکل دیدبلنی ) گراگیری را انجام دهیم در اینحللت روی عقربه مغناطیسی لثر گذاشته و
عقربه رابه چپ و راست منحرف میکند . در نتیجه گرای واقعی را نمی توانیم اندازه گیری کنیم برای
رفع لین مشکل بلید مقدار انحراف عقربه را محاسبه و با توجه به جهت آنبه گراهای بعدی اضافه و يا
کم نمائیم که برای انجام این امر لازم است موارد زیر را انجام دهیم.
* للف)ابتدا از كنار يك جسم غير فلزى كراى مرکز دکل را دقیقاً اندازه گیری نمایید(گرای واقعی و
مستقيم)
* ب ) اكنون كراى واقعى و مستقيم را معكوس نمائيد.
* ج ) بداخل دكل فلزى مراجعه كرده و از مركز آن كراى نقطه نشانى غير فلزى را اندازه كيرى كنيد
*د) در این حالت دو گرا . یکی واقعی و دیگری غیر واقعی در اختیار داريم كه تفاضل دو كرا را
محاسبه می نمائیم و طبق موارد زیر در گراهای بعدی مقدار انحراف را دخالت می دهیم.
صفحه 23:
* حالت اول:
*گر گرلئی که از کنار اجسام آهنی گرفته شده کوچکتر از گرای معکوس جسم غیر آهنی باشد
بدین معنی است که جسم آهنی روی قطب نما لثر گذاشته و گراها را کمتر از گرای واقعی
نشان می دهد. لذا باید تفاضل این دو گرا را به گراهای بعدی اضافه نمود تا گرای واقعی
امتدادها بدست آید.
* مثال : 1۵۰۰ 24۵۰ < گرای واقعی » گرای غیر واقعی
* تفاضل دو گرا ۵۰ - 14۵0۰ - 1۵۰۰
* رابطه یک :
* گرای تصحیح شده < مقدار انحراف + گرای اندازه گیری شده هدف
* گرای تصحیح شده ۷۵۰ - ۵۰ + ۶۷۰۰
صفحه 24:
حالت دوم :
Ba 5 ool ee از گرای معکوس جسم غیر آهنی باشد به لین معنی است كه جسم
آهنی روی قطب نما لثر گذاشته و گراها را بیشتر از گرای واقعی نشان می دهد لذا باید تفاضل LS 52 ol از گراهای
بعدی کم نمود تا گرای واقعی امتدادها بدست آید.
* مثال : ۷۵۰ <۸۰۰ < گرای واقعی « گرای غیر واقعی
تفاضل دو گرا ۵۰ < 1۷۵۰ - 1۸۰۰
رابطه دو:
* گرای تصحیح شده مقدار انحراف - گرای اندازه گیری شده هدف گرای تصحیح شده ۱۹۵۰ - ۵۰ - ۱۷۰۰ تخمین
مسافت با قطب نما
ازمحل خود گرای هدف را برحسب میلیم میگيریم وسپس به لین گرا ۱1۰۰میلیم اضافه یا کم می کنیم وبا گرای بدست
آمده جدید یک نقطه نشانی يبدا مى كنيم و به سمت آن نقطه پیش می رویم و مسافت دلخواه طی شده را محاسبه می کنیم .
بار دیگر گرای هدف را اندازه میگیریم و از رابطه زیر مسافت در عمق را بدست می آوریم.
* مسافت دلخواه طی شده ( به متر ) - مسافت مبدأ تا هدف ( کیلومتر )
* اختلاف دو گرای هدف (به میلیم ) تبدیلات
* یک فرد نظامی لازم است بتولند میلیم شرقی و غربی وهمچنین تق ها رابه یکدیگر تبلیل نملید و برای لين كار ناكزير به
استفاده از روش مناسب و اصول چهار عمل اصلی در ریاضی مباشد.
صفحه 25:
* برای تبدیل گرای غربی به گرای شرقی و بالعکس از رابطه های زیر استفاده می کنیم .
* گرای شرقی ۱۵:۱1 گرای غربی
* مثال ) گرای ۲۸۰۰ میلیم غربی را به گرای شرقی تبديل كنيد ؟
* میلیم شرقی ۲۲۵۰ ۱۵:۱۱ ۲۶۰۰
* گرای غربی - ۱۰:۱۵ ۰ گرای شرقی
* مثال ) گرای ۶0۰۰ میلیم شرقی را به گرای غربی تبدیل کنید ؟
* میلیم غربی 1۸۰۰ ۱۸:۱۵ »10۰۰
* تبدیل گرا به درجه :
* یک درجه برابر است با 7/11 ميليم شرقی ۷/۱5 11/۱3 - ۳۰: 7۰۰۰
* یک درجه برابر است با ۸/۱۷ میلیم غربی ۸/۱۷ 2 ۷۷/۱۷ < Nive te
* گرا بر حسب درجه -۷/۱۹: گرای شرقی
* گرا پر حسب درجه < ۸/۱۷: گرای غربی
صفحه 26:
* تبدیل درجه به گرا :
* میلیم شرقی ۷/۱۸ * درجه
* ميليم غربی < ۸/۱۷ * درجه
* برای تبدیل تق های قطب نمای از رابطه زیر استفاده مى نما
چون یک تق برابر ۳ درجه میباشد پس:
* هر تق برابر است با ۵۰ میلیم شرقی (۵۰ - ۷/۱۹ ۳)
* هر تق برابر است با 1/0۳ میلیم غربی ( ۶/۵۳ - ۸/۱۷ ۳)
* برای تبدیل تق های قطب نمای منشوری از رابطه زیر استفاده می نمائیم.
* چون یک تق قطب نمای منشوری برابر یک ونیم ( ۵/۱ ) درجه مباشد پس :
* هر تق قطب نمای منشوری برابر ۲۵ میلیم شرقی است ( ۲۵ ۷/۱ ۵/۱ )
* هر تق قطب نمای منشوری برابر ۷/۲۹ میلیم غربی است ( ۷/۲۰ - ۰۸/۱۷ 6/۱ )
صفحه 27: