صفحه 1:
ارزیابی اثرات سد سازی:
ارزيابى توان محيط زيستى
استاد مرربوطه: دكتر منوجهررق
أنهيه كنندكان: #اتتحمد محظانرادء
صفحه 2:
معد مه
و مهمترين عامل تغيرات زيست محيطى است كه
خود در محيط زيست اعم از بهره بردارى از منابع
وامكانات وصنعت و غيره ضمن ايجاد تغيرات مفيد ومناسب موجبات
يب را فراهم مى أورد.
كشور ما از يك سوبا توجه به تنوع منابع طبيعي وداشتن قابليت هاو
توان بالقوه دارای پتانسیل های ويزه اى درجهت كسترس توليد بهره
برداري و توسعه صنعتي در كنار ساير فعاليت هاى توليدى و
می باشد ید وا سوى دبكر بلاط شرايط متطلقه اى حدق ليم
خشک محیط زیستی آسیب پذیر دارد.
باتوجه به مشکلات موجود اتخاذ فعالیت های مناسب برای دستیابی
واستفاده از ابزارهای مدیریت محيط زیست در برنامه های توسعه"
صنعتی به منظور به حد اقل رساندن خسارات وارده به منابع ومحیط
زیست وهمجنين برقرارى يى نظام كسترده وبويا براى مواجه صحيح
با آلودگی وتخر
نظر میرسد.
به عنوان یکی از ارکان توسعه پایدار ضروری به
صفحه 3:
مقدمه
توسعه صنعتی نیز بدون برنامه ریزی در خصوص مسایل اجتماعی قبل از انجام هر پروژه عمرانی 378 است که اثرات اجرای آن
فرهنگی وزیست محیطی در رفع بحران های موجود توفیقی نخواهد . پروژه بر محیط زیست مورد ارزیابی قرار گیرد.
داشت واگر با حفاظت منابع طبیعی همراه نباشد مايه حياتى خود را نيز
از دست خواهد داد.
از اجرای پروژه بلکه با هدف کاهش
تا حد افل ممکن صورت می پذیرد.
اين موضوع نه با هدف
اثرات سوء أن بر محيط ز
صفحه 4:
تاریخچه ۸ در
uv
بس ازآمريكا که پیشگام ۴1۸ بود. کشورهایی نظیر استرالیا ۰۱۹۷6 518 اولينبار در كشور آمريكا مطرح شد زملنيكه كتابيسهار
تایلند ۰۱۹۷۵ فرانسه ۱5۷۲ فيليبين 191/8 و ياكستان
۳ شروع به تهیه سيستم 21۸ كردند
خاموشنسوشته را سلکایسوزدر سل[ ۱۹۲ منتشر شسد.1گاهی
هایعمومینسسبتبسه موضوع محیط زيستهار آمریکا بسه نسبتبللا
یفتو بساسرعتفا نیمه دهه 1۰ پشد کرد.
ا زمینه های اجتماعی ,در سال ۱۹۷۰ قانون ملی خط
مشى محيط زيستى تدوين شد و براى اولين بار لزوم بکار بردن
oly EIA پروژه های بزرگ اجباری شد.
قانون ملی خط مشی محیط زیستی مفهوم سیستم 1۸] را فراتر از
مرزهای آمریکا بسط داد و مقری برای معرفی خط مشی ۴1۸ در
خیلی از کسورهای اروپایی و آسیایی شد.
صفحه 5:
تاریخچه ۸ در
ایران
سازمان حفاظت محیط زیست بر اساس ماده ٩ قانون حفاظت و
ت و وظايفى كه به لحاظ نجام مطالعات و بورسی
شده بود در سال ۱۳۵۶ در ie
5 ساس شرح وظایف مصوب؛ برر,
فعالیت های مختلف در محیط زیست بود. سا با ریت
شدن ساختار تشکیادتی سازمان دفتر بررسی اثرات توسعه نیز منحل
شد.
مجددا در ر سالهای اخیر واحد مذکور با عنوان دفتر ارزیابی محیط
1 0 سازمان ایجاد گردید و
طرح ها
زیست در
اجرای مقررات aby
و پروژه های توسعه را بر عهده گر
صفحه 6:
تاریخچه ۸ در
ایران
be ie rie a Ea eal lal ators 2
ص بيط زيست أرزيابى آز سال ادر كشور ما اه قانونى
ly eae حفاظت محيط زيست مجريان بروزه هاى
ارش امکان سنجی ومکان یابی نسبت به
ieee سا اثرات زیست محیطی اقدام کنند.
صفحه 7:
ارزیابی زیست محیطی اثرات توسعه :
مطلعات ارزیابی زیست محیطی اثرات توسعه در حقیقت آثار مثبت و منفی فعالیت را که می تواند به شكل مستقيم و غيرمستقيم ذر كوتاه مدت يا بلند مدت محيط زيست طبيعى و
انسانى را به ابعاد محلى با مقياس جهانى به شكلى برگشت
ریا جرا نابذير تحت تاثير قرار دهد.
بيش بينى » شناسابى و تعيين نموده و در جارجوب برنامه مديريت زيست محيطى شیوه های پیش گیری و كاهش آثر اور با روشهای مناسب ترسیم و جبران خسارت را
پیشنهادنموده و سيس با انتخاب يهينه كزينه هاى موجود در ره پایش و ممیزی برنمه های پیشنهای را نشان داده و سرانجام كليه مراحل كار را به صورت كزارشى روان در اختيار
مسئولين قرار مى دهد.
كارخانجات يتروشيمى
* بالايشكاه ها
* نيرو كاه ها
* صنايع فولاد
* سد ها ودیگر سازه های آبی
* شهرک های صنعتی
* فرود گاه ها
* واحد های کشت و صنعت
* کشتارگاه های بزرگ صنعتی
مراكز دفن زباله
مراكز بازيافت صنعتى زباله
طرح های خطوط نفت وگاز
طرح های سکو های نفتی
طرح های ذخیره گاه های نفتی
طرح های بزرگ راه کشور
طرح ها وپروژه های گردشگری
صفحه 8:
ب) دریاچه های انسان ساخت با مساحت بیش از چهارصد هکتار.
تبصره ۲- اندازه دریاچه ها پرورش آبزیان در مقیاس کوچکتر از
چهارصد هکتا با هماهنگی وزارت جهاد سازندگی سازمان محیظ
زیست معین میشود .
ج) طرح ها و پروژه هایآییاری و زهکشی در وسعت بیش از هزار
2
براساس مصوبه هيات وزيران طرح هاى مشمول تهیه گزارش مذکور
را به شرح ذيل اعلام داشته است:
: در سه بخش aah a
الف) سدهای با ارتفاع بیش از ۱۵ متر و دارای ساختارهای جنبی
از جیل هکارو با سماحت دریاچه هار بیش از چهارسد مک
تبصره ۱- سدهای باطله + (نگهداشت موادآلودهادر هر اندازه مشمول
ارزیابی زیست محیطی میباشند.
صفحه 9:
برای بسیاری از نوبسندگان» رهبران» مهندسان»
کارمندان» ملیگرایان و انقلابیون شش دهه گذشته.
سدهای بزرگ نمادهای غیور ملی و استیلای نبوغ
انسانی بر طبیعت. تامین کننده برق؛ آب و غذاء
مهارکننده سیلابها. آبادکننده بیابانهاء و تضمین
کننده استقلال ملی بودهاند.
صفحه 10:
از اینرو ساخت سدهای بزرگ که شمار آنها در نیمه اول قرن ۲۰ بیش از ۵۰۰۰ نبود در نخستین دهه قرن ۲۱ و در طول
کمتر از 1۰ سال به ۵۲۰۰۰ سد بزرگ رسید.
۲ بزرگترین سد ساز جهان. کشور چین با بیش از ۱۹۰۰۰ سد بزرگ است که به جز ۸ تای آنها بقیه پس از انقلاب ۱۹6٩
ساخته شدهاند.
۲ _ پس از جين امريكا با ۵۵۰۰ سد بزرگ و سپس وروی سابق و هند قرار میگیرند. بلین ترتیب کشورهای مختلف جهان
رودهای خود را با زنجیرهای از سدهای بزرگ و کوچک به اسارت کشیدند.
% ماجرای سدسازی در ایران از سالهای پایانی دهه ۲۰ آغاز شد و تاکنون ۱۷۲ سد ملی در سطح ایران به بهرهبرداری رسیده
و قرار شده که تا سال ۱2۰۰ این تعداد به ۲۱6 سد افزایش یابد.
صفحه 11:
پیامدهای اصلی زیست محیطی سدها عبار تندازت
بالادست رودخانه تا مخزن
)تفییر در ریختشناسی رودخانه بست, وکنارهه از بابتافزایش حجم آب و نیز رسوبگذاری
۲) تغییر در کیفیت آب در اثر یکجا ماندن و خوراکوری 6۱0۲۲0۳0۳6۵10 آب مخزن
۲)کاهش تنوع زیستی در بالادست رودخانه از بابت حضور دریاچه
ب) تغییر در محل مخزن و دریاچه ۱
)١ از میان رفتن و حذف اراضی زراعی و باغی و جنگلها و مرانع و تپههای مشرف به رودخانه و درههای اطراف در اثر زیرآب رفتن و تبدیل به دریاچه شدن
۲) از میان رفتن نقاط مسکونی و روستاها در درهها و تبدهاى مشرف به رودخانه
۳) جابجایی و آواره شدن مردم و ساکنان منطقه دریاچه
۴) زیرآب رفتن نقاط تاریخی و میراث فرهنگی
۵) به زیرآب رفتن میراث دیداری و زیباییهای طبیعی
پ) تغییر در پائیندست رودخانه
)تغییر در میزان جریان» توزیع زمانی جریان؛ و نوسانات طبیعی جریان
۲|تفییر در ریختشناسی رودخانه از بابت کاهش جریان
۴)تغییر در کیفیت آب رودخانه در پائین دست
۴)کاهش تنوع زیستی در ساحل پائیندست و سیلابدشت. از مین رفتن دتای نی عقب نشینی ۶ کیلومتری خشکی(سالانه ۳۴۰ مر) و از ميان رفتن
روستاهای ساحلی از اثرات احداث سد آسوان روی نیل است.
صفحه 12:
لرزهخیزی
0 _ برآوردمیشود که مخزنسدها درسراسر دنیا روی هم ۱۰ هزار کیلومتر مکمب ظرا دارند که پنج برایر حجم آب همه رودخانههای جهان است.
0 در سراسر دنیا ۴۰۰ هزار کیلومتر مربع از بهترین اراضی. مهمترین و متنوعترین زیستگاههای رودخانهای و سیلابدشتی در زیر دریاچه سدها مدفون شده
دریاچهها به ندزهای زیاد است که میتواند سیب زمینلرزه شود
0 . تغییر توزیع وزن پوسته خاک به سبب سدها میتواند روی شتاب چرخش, و زاویه تیلت محور زمین, و شکل میدان گرانشی کره زمین اثر داشته باشد.
تبخیر و شوری آب
ان تبخیر آب از سطح دریاچه سدها بسیار زيادتر از رودخانه است درنتیجه آب پشت سدها بسرعت شورمیشود.
0 _ سد هوور و سایر سدهای روی رودخانه کلرادو سالانه یک سوم آورد این رودخانه را تبخیر میکنند در نتیجه شوری آب کلرادو منجر به کاهش شدید
بازدهی محصول و اعتراض کشاورزان در مکزیکالی شد.
0 در سد گتوند در کشور ایران که به تنگ مهندسی آسیا و جهان معروف می باشد نیز با در نظر نگرفتن ارزیابی ها و همچنین اقدام نابجا و غیر اصولی
شاهد شوری این سد می باشیم.
صفحه 13:
انقراض نسل ماهیهای رودخانهای و مهاجر
* ساخت سدها سیب از میان رفتن نسل ماهیهای مهاجر مانند ماهى آزاد و ماهى قز لآلا در بسيارى از ناط دنا شده است.
۰ ساخت سدها روى كلمبيا شمار ماهىهاى آزاد و قزلآلاى اين رودخانه را از ۱۰-۱۶ ميليون قطعه در قرن نوزدهم به تنها 1.8 ميليون قطعه رسائده
است كه البته سه-جهارم آنها نيز برورشى و حاصل تخوريزكادهاى مصنوعى هستند ما برورش طبيعى.
سدها مسير طبيعى ماهىهاى مهاجر را مىبندند(ماهىهايى كه در دريا زندكى مىكنند اما براى تخم كذارى حتما بايد به رودخاندهاى آب شيرين
بازكردند و بجدماهىها بس از طی دوران مشخصی از زندكى خود در آب شيرين رودخائه. به دريا باز مىكردند ويا بعكس).
ساختن پلکانهای ماهیرو یا سایر پیشبینیهای سازهای در زمان ساخت سد نیز نتوانسته است از این مصیبت جلوگیری کند.
صفحه 14:
پیامدهای هیدرولوژیکی
سدهایی که برای انحراف آب برای آبیاری برروی آمودریا و سیردریا (سیحون و جیحون) زده شد فاجعه آرال را أفريد و بزرگترین دریاچه و پیکره آب
شیرین جهان را از وسعت ۶۴۵۰۰ کیلومترمربع به تنها ۳۰۰۰۰ کیلومترمربع رساند و
* شیلات درخشان آرال که زندگی ۶۰ هزار نفر را تامین میکردسقوط کرد و ۲۰ گونه از ۲۴ گونه ماهیهای آن ناپدید شدند. از ۳۱۹ گونه پرنده
بومی اين منطقه تنها ۱۶۸ گونه باقیماند و با مرگ جنگلهای دلتایی آن. تنها ۳۰ گونه از ۷۰ گونه پستاندران بومی آن باقیماندند.
* _ بستر خشکیده و نمکپوش دریاچه اینک به نام صحرای آکوم نامیده میشود. غبار پرازفلزات سنگین ناشی از کودهای شیمیایی و حشره کشهای
بکار برده شده در بالادست با وزش باد تا آلاسکا هم رفته است.
أن را از آب اقيانوسها شورتر کرد.
جمهوری كاراكالباكيا كه بخش جنوبى درياجه آرال را دربر ميكيرد بالاترين نرخ مرك و مير كود و مادر در ميان جمهورىهاى شوروى سايق را
داراست و شيوع انواع بيمارىهاى عفونى» هپاتیت, بیماریهای کلیوی, و معدهدردهای مزمن تا ۶۰ برابر در اين جمهوری افزایش یافت. ۷۰ درصد از
جمعیث بازمانده ذر شهر دارای شرایط پیش سرطانی هستند.
* امید زندگی در میناک از ۶۴ سال در ۱۹۸۷ به ۵۷ تسال در ۱۹۹۱ رسید.
صفحه 15:
نابودی شیلات دهانهها و دلتاها
سدهابه شیلات تجاری دریاهای سیاه و آزوف و خزر همان آسیبی را زدند که به دریاچه آرال وارد شد.
با کاهش ۷۰ درصدی آب ورودی رود ولگا به دریای خزره و به نیم رسیدن ورودی رودهای دنیستر و دنییپر و دن به دریای سیاه و
دریای آزوف. شوری دهانههای اين رودها تا ۴ برابر و شوری دلناهای آنها تا ۱۰ برابر فزایش یافت.
بنابراين شیلات پررونق این دریاها هم اینک ۹۸ - ٩۰ درصد کاهش يافته است.
شده است.
صید خاویار در دریای خزر تنها ۱ یا ۲ درصد میزان صید پیشین آن است و در دریای سیاه و دریای آزوفه به كلى ری
صفحه 16:
سدزدگان: در شش دهه گذشته سدسازی دهها میلیون نفر از مردم
فقیر و فاقد قدرت سیاسی را که بخش بزرگی از آنها مردم بومی و
اقلیتهای قومی بودند» از خانه و کاشانه و زمینهایشان بیرون رانده
است آنهم به بهانه توسعه و عدالت و فقرزدایی. هند و جين
آمار مردم جابجا شده به خاطر ساخت سدها را داشته اند.
سدزدگان غالبا و تقریبا در همه جا به زور رانده میشوند و کمترین
حس همدردی و جبران مافات از سوی پیمانکاران سدساز از سویی و
دستگاه اجرایی دولتی از سوی دیگر نسبت به آنان وجود نداشته
است. و تاريخ سدسازی قرن بیستم کشتار و نابودی روستاهای
سدزده مقاومت کننده در برابر اشغال اراضی شان با دریاچه یک سد را
يدك مى كشيد.
غالبا در برآوردهاى اوليه و مطالعات سدها ميزان سدزدكان بسيار كم
برآورد میسود و در دوره ساخت ارقام واقعی رو میسود.
صفحه 17:
تخلیه مخزن سد چیکیوی 6۷۵1260۷ در ۱۹۸۲ با قتل عام سرخپوستان ملیاآچی روستای ریونگرو گواتمالا از سوی نیروهای مسلح و اتش به
انجام رسید.
* لین جنایت نقض صریح حقوق بشر بشمار ميرود اما شلید سرنوشت سایرینی که بابی عدالتى تمام نه تنها خلنه كه زمينهايشان را نيز از دست
میدهند و با دریافت مبلفی ناچیز به حاشیه شهرهای اطراف رانده میشوند چندان هم بهتر نباشد.
* 0 اين افراد از تولید کندگان ارزشمند کشاورزی به حاشیه نشینان بی ارزشی بدل میشوند که فقر سیاه مشاغل سیاه و حتى اعتياد و فحشاء سرنوشت
تقریبا محتوم بخش بزرگی از آنان بوده است. آنان همه ارزش اجتماعی خود را ازدست میدهند.
در مخزن سد سری سیلام در ایللت آندراپرداش هند صد هزار نفر زندگی میکردند و در جریان آنچه که دولت آن را عملیات انهدام ناميد با
بیرحمی از خانه و کاشانه خود بیرون افکنده شدند.
* بررسی بعدی زندگی آنان نشان داد که درآمد آنها تا بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت که از دست رفتن زمین کشاورزی مهمترین عامل آن بود.
میزان خسارت پرداخت شده تنها یک پنجم ارزش و قیمت زمینهای کشاورزان بود.
*_بانک جهانی آمار سدزدگان تنها مربوط به چین را براساس آمار دولتی این کشور ۱۰.۲ میلیون نفر اعلام کرده است.
صفحه 18:
* بیماری شیستوزومیاسیس 50۱1510500155 در ۱۹۴۷ نزدیک به ۱۱۴ میلیون نفر را مبتلا کرده یود.
در ۱۹۸۰ علیرغم پیشرفتهای چشمگیر پزشکی و کشف داروهای بسیار موثر برای آن این رقم به ۲۰۰ میلیون نفر رسید که ناشی از ساخت مخازن
و دریاچههای سدها و توسعه شبکههای آییاری بوده است که محل مناسب برای رشد و نمو نرم تنان گنههای بولینوس 05لا" و بیومفالاریا
810۳00۳081۲5 را بشدت گسترش داده اند.
* مالاریا- پس از ساخت ۵ سد ماهاولی در سریلانکاه کم شدن جریان آب رودخانه در پائین دست سدها استخرهایی از آب راکد در بستر رودخانه
برجا گذاشت که زیستگاههای آنوفل کولیسیفاسیس و تخم ریزگاههای آن را افزايش داد و در ۱۹۸۶-۸۷ به طفیان بی سابقه مالاریا و همه كير
شدن بیماری برای نخشتین بار در ماهاولی انجامید.
در 155 در منطقه بيرامون سد ایتای پو ۵00 10۵1۷ برزیل مالاریا شیوع یافت در حالیکه تا پیش از آن در جنوب برزیل اين بیماری ریشه
کن شده بود و در سرتاسر رودخانه پارانا 3۲۵003 به سطح بسیار پئینی رسیده بود.
تب زرد دره ریفت در ۱۹۳۷ در نزدیکی سد آسوان مصر شیوع یافت و نیز در پی پر شدن مخزن سد دایاما 0813003] در موریتانی د راين
منطقه نیز شایع شد.
Japanese encephalitis 21; jinn! بیماری خطرناک دیگری است که با طرحهای توسعه منابع آب در
آسیا بسیار مرتبط بوده است.
همچنین بیماری خطرناک اونکوسرسیاسیس 0۳060۵66۲13515 يا کوری رودخانه که ۷ سال پس از ساخت طرح آییاری برنج
در بورکینافاسو همه افراد منطقه را میتلا ساخت و نیمی از مردم بالای ۴۰ سال منطقه کور شدند در حالیکه تا پیش از آن این بیماری در این
دره بسیار نادر بود
صفحه 19:
مشکلات فنی سد
مشکلات زمین شناختی همواره زمان ساخت سدها را بسیار طولانی تر و
پرهزینه تر و از سوی دیگر ایمنی آنها را بسيار نابايدارتر كرده اند اما ساخت
و ساز عجول تر از آن است که به این گونه مسائل بها دهد.
سا
ت و ساز گرایی: در بخش سدسازی به اين دلیل است که غالبا
هيج هزینه و خسارتی بایت اجرای بد و ضعیف پرداخت نمیشود. سدها
علیرغم کمبود دادههای پایه زمین شناسی, هیدرولوژی, و رسوب به اجرا
باشند یافتههای
نامطلوب و ناخواسته يا نادیده گرفته میشوند و یا کمرنگ میشوند تا
جلوی ساخت و اجرای سد گرفته نشود.
مىروند والبته در جاهايى كه دادههاى يايه وجود داشته
بررسىهاى زمين شسناسى: ساختكاه هزينه بر و زمان بر است از اين
رو کمتر دستگاه دولتی مجری سد و نیز کمتر پیمانکار و حتى مشاورى به
آن اهمیت میدهند.
ین با بلندای ٩۰ متر بر روی رودخانه آیداهو و از سوی اداره اصلاح
یه در ۱۹۷۵ به پایان رسید و در آغاز ژونن ۱۹۷۶ به سبب
آب از تکیه گاه شمالی شکست و سه شهر کوچک پائین دست خود با
صفحه 20:
مشکلات هیدرولوژیکی
ساخت و ساز سدها نه تنها با خست و سهل انگاری در زمینه مطالعات زمین شناسی توام بوده و هست بلکه غالبا برپایه دادههای ناکافی هیدرولوژیکی راه
اندازی میشود.
بنابراین نبود آب کافی برای چرخاندن توربینها و یا سوار شدن بر کانال انتقال به كردن خشكسالى و نيز زياد شدن آب و خطر شكستن سد به كردن سيل
گذاشته میشود.
مشکل رسوب
هر سال ۵۰ ميليارد مترمكعب رسوب (! درصد ظرفیت ذخیره مخازن جهان) در پشت سدهای دنیا جمع میشود.
سد سان منشیا روی رود زرد سه سال پس از آبگیری ۵۰ میلیارد تن رسوب در پشت خود ذخیره کرد. این سد ۶۶۰۰۰ هکتار از حاصلخیزترین زمینهای
کشاورزی جهان را زیر آب برد و ۴۱۰ هزار نفر انسان را بی جاو مکان و بی زمین و آواره کرد تا با ۴۰ درصد ظرفیت اشغال شده با رسوب. سالانه تنها ۲۵۰
مکاوات برق توليد كندل
سد كوله خانى در تهال 17 سال يس از ساخت تا 9.* ظرفيت بر از زسوب شد و بهره بردارى از اين سد ۱۱۴ متری که عمر ۱۰۰ ساله برای آن پیش بینی شده
بود شد به پایان رسید.
صفحه 21:
لرزه خیزی ناشی از مخزن
* امروزه رابطه میان لرزشهای زمین و مخزن سدها در بیش از ۷۰ سد به ثبت رسيده است.
* ۵ زمین لرزه از * زمین لرزه شبه جزیره هند در ۱۹۸۰ به مخزن سدها نسبت داده شده است.
* سدهای بلندتر از ۱۰۰ متر استعداد زیادی برای انگیزش زمین لرزه دارند.
* درواقع وزن آب دریاچه بر ترکها و شکافههای زمین در زیر و کنار مخزن فشار زیادی وارد میکند که این فشار آب سیب لفزنده شدن گسلها
میشود. گسلهایی که خود از کرنش زمین ساختی یا 5۳311 610016 متاثر بوده اند اما اصطکاک سنگها تا آن زمان از لغزش آنها جلوگیری
میکرده است.
* _ مردمی که در شهرها و روستاهای نزدیک به مخزن سدها زندگی میکنند همواره با خطر زمین لرزه ناشی از سد رویرو هستند.
* شکست سدها در ایالت هنان چین در ۱۹۷۵ به کشته شدن ۲۳۰ هزار نفر انجامید.
صفحه 22:
فواید سد ها
ازدهی نیروگاه یا ۲310۲ 01310۴ غالبا کمتر ازپیش
بینیهاست. ضریب بازدهی نیروگاه در پیش بینیهای سد ایتایپو ۷۲ درصد
بینی شده بود که عملا در سالهای ۱۹۹۳-۹۴ بیش از ۵۸ درصد نبود.
رقم مشابه برای سد آکوزومبو ۷۰ و ۴۶ در صد است.
نیروگاههای برقابی
نیروگاههای برقابی اولا از بایت دور بودن ساختگاه خود به شهرها و مراکز
و صنايع برنياز به مصرف دارای محدودیت هستند.
سه ينجم نيروكادهاى جهان درنقاطى قرار دارند كه تقاضای الکتریسیته
كم يا محدودى دارند.
كارشناسان و تجهيزات خارجى غالبا منافع كشورهاى در حال توسعه
از طرحهای نیروگاهی برقابی را کاهش میدهد.
صفحه 23:
کنترل سیلاب
از دیگر فوایدی که به سدها نسبت داده میشود کنترل سیل است. با آنکه رسته مهندسی ارتش امریکا و يا اداره اصلاح اراضی امریکا و یا سازمان دره تنسی
میلیاردها دلار برای ساخت سدها و دیوارهها و خاکریزها هزینه کرده اند اما از ۱۹۳۷ که نخستین قانون فدرال کنترل سيلاب تصويب شدء به قيمت ثابت
خسارتهاى سيل در اين كشور بيش از دو برابر شده است و شمار کشته شدگان تقریبا ثابت مانده است.
درهند و ساير كشورهاى دنيا نيز كمابيش همين الكو تكرار شده است.
مدیریت سازه ای کنترل سیلاب با ساخت سدهاو دیوارهها خسارت سیلهای عادی و معمولی را کاهش میدهد اما بر خسارت سیلهای بزرگ میافزاید و ظرفیت
خسارت زنی آن را چند برابر میکند بویژه که سدها و دیوارهها یک توهم ایمنی ایجاد میکنند که به عکس گذشته استقرار شهرها و نقاط مسکونی در مسیر سيل را
مجاز و ايمن وانمود میکند بنابراین خطر بزرگتری جان و مال افراد را تههدید خواهد کرد
امروزه ثابت شده است که مدیریت غیرسازه ای کنترل سیلاب بویژه با بهره گیری از موازین آبخیزداری و سامانههای هشدار سیل بسیار کارسازتر و ایمن ترا
صفحه 24:
تامین آب آشامیدنی
*_ دیگر فایده نسبت داده شده به سدهاست که البته در کل دنیا در ۱۹۹۰ از کل منایع تامین تنها ۷ درصد آن برای مصارف شرب و شهری بوده است. ۲۴
درصد برای صنایع. ۶۵ درصد برای کشاورزی فرستاده شده است و ۴ درصد آن نیز از مخزنها تبخیر شده است.
* حتى در کشور سدبندی شده امریکا نیمی از منابع شرب از آب زیرزمینی تامین میشود. در اروپا این رقم ۶۵ در صد است.
*_ از ۱ میلیارد مردمی که بتابر سازمان بهداشت جهانی آب مناسب آشامیدنی در دسترس ندارند ۸۵۵ میلیون نفرشان در روستاهای پراکنده ای زندگی میکنند
که سدهای بزرگ یا نمیتوانند برای آنها آب امین کنند یا تامین آب برای آنها بسیار گران تمام میشود. تامین آب از چشمهها و چاهها و منابع زیرزمین
محلی بهترین روش آبرسانی به اين روستاهاست.
صفحه 25:
ميجران
pene) By
Mayjaran Dam /
; ۰ Pelee
صفحه 26:
اثرات زیست محیطی ناشی از احداث سد میجران
موقعیت جغرافیایی سد میجران:
سد مخزنی میجران بر روی رودخانه نساءرود با موقمیت جفرافیایی " ۴۲ *۵۰ طولشرقی و۵۰ ۲۶ عرض شمالی در ۲۰ کیلومتری راسسر در غرب استان
مازندران در حل احداث است. اين رودخاله از بهم بيوستن سرشاخهماى دائمى و فصلی و مسیلهای موجود منعطقه تشکیل شده و در ۱۰ کیلومتری شرق
رامسر به حرياى مازتدران مى ريزد[ ؟]. حوزه آبريز نساءرود داراى يك بخش جلهای در شمال حوزه و یک بخش کومستنی و کوعپایهای در جنوب دارد.
محل ساختگاه سد تماما در بخش کوهستانی کوهپایه قرار گرفته که صرف نظر از باغت کوچک جای, تماماً جزه مناطق جنگلی به شمار می آیند.
بررسی اثرات احداث سد مبجران بر آلودگی محبط زیست منطقه:
آلیدگیضای ناشی از فعلیتهای سد که بعضی بهصورت موقت و پارهای بدطور دایمی ایجاد میشوند را میتوان از دوجنبه آلودگیهای ناشی اژ
fea
ان سد و آلودكيهاى ناشى ep J يهردبردارى سد مورد بررسى قرر داد
صفحه 27:
آلاینده های آب:
بعضی از فلیت های مرحله ساخت سد از قبيل حفر كماندهلى اكتشافى. خاكبردارى و حفارى برداشت منابع قرضه و .. بهطور موقت سیب آلودگی آب می-
اكردد. جهت كاهش اين نوع ألاينددها مىتوان به انجام اقداماتى ازقبيل جمع أورى زبالدهاى ساختمانى و جمع أورى ضايعات , قطعات اسقاطی ماشینآلات و
دفن بهداشتى أنها و تعبين دقت محل انباشت موارد حفارى اشاره نمود |11 بعشى از فعاليتها به مانند ساختمان كمب بهردبردارى بدطور نایم و مستمر
آلچدگی آب را بوجو میورند.
با توجه بهینکه یکی از اهداف سد ایجاد جاذبههای گردشگری به منطقه است با بهرهبرداری از سد و توسعه امکانات رفاهی. آلودگیهایی در منطقه ایجاد
میشود که در صورت عدم برنامعريزى مناسب برای کنترل آنها بعنوان یک منبع آلاینده مطرح می گردند.
آلابندههای خاکد
تمامى فعليتهاى ساختمائى سد بدخصوص برداشت منايع قرضه و فعاليت ماشينألات و تعمير آنها و انباشت مواد حفارى در حین ساخت آلودگی
خاک را بدهمراه دارند همجنين فاضلابها و مواد قد توليدى نلشى از كلركاهها وكمب هاى موقت و دائم بهرد بردارى در صورتيكه به شكل مناسب دقع
تكردند باعث ألودتى خاك مى كردئد. ولى بيشترين ألودكى خاك در مرحله بهره بردارى با توسعه اراضى كشاورزى و استفاده از كود وسموم در أنها
وهمجنين توسعه صنعت كردشكرى درمنطقهاتقاق مى افتد. كه می تا ب اعمال سيستم هلى مديريتى و كنترل. مان اثرات منفى أنها رابه حداقل رسائد.
صفحه 28:
آلانندههای هوا:
بعضی از فعالیتهای سدسازی بهمانند عملیاتجادهسازی, حملونقلمصالح, خاکریزی وخاکبرداری و فعالیت ماشینآلات سنگین باعث ایجاد آلودگی هوا مى
شوند. عمده آلاينددهاى ايجاد شده از اين فعاليتها كرد وخاك و كازهاى خروجى از وسايل نقليه ماندد منواكسيدكرين. اكسيدهاى ازت و سرب و فرات معلق
است که سلامت کارگران و افراد مشغول به كار را تحت تأثير قرار مىدهد. همچنین این آلودگی بر مردم بومى و روستاهاى اطراف سد و جاده هاى دسترسى
أثر مىكذارد. اكثر ين فعاليتها موقتى بوده و اجتنابنايذير هستند.
آلودگی صونی:
عمده فعالیتهای سدسازی ازقبیل جادهسازی حملوتقل مواد و مصالح, حفر گمانههای اکتهافی, سنگبری, خاکریزی و خاکبرداری و الفجارات. باصف.
ایجاد آلودگی صدا و ارتعاش میشود. اكثر اين فعالیتها موقتی بوده و اجتدابپذیر هستند. سروصدای تولیدی بر سلامت کارگران و اهالی بومی منطقه و
همجنين حيات وحش جنوری می توقد تأثبرمنفی داشته باشد.
صفحه 29:
بررسی احتمال مغذی شدن و لایه بندی حرارتی مخزن سد:ٍ
بهدلیل عدم وجود فعالیت های شهری. صنعتی و کشاورزی قبل توجه در حوزهآبریز سد مخزنی میجران. دریاچه مقذی نمی گرددا ۳] اما باتوجه به
جنگلی بودن حوزه بالادست و ورود مواد ألى كياهى به داخل درياجه. طبيمتاً بعد از آيكيرى مخزن. مواد ألى موجود در آن فزایش يافته و شرايط برلى وقوع
أين هديده فراهم مىكردد. اما از طرف ديكر عواملى به مانند دماى بلاى محيط عمق آب درياجه لايفبندى دمابى آب درياجه و زمان ماند طولاتى آب در
درهاجه كه در غلهور هديده مغذى شدن نقش اساسى بازى مى کند. در اهن سد چندان مطرح نیست.
Selon کمتر بودن حجم مخزن سد از ميزان جريان قبل تنظیم سالباله. مدت زمان ماند آب در مخزن هیچگاه به یک سال نمیرسد ودر فصل تابستان که
نیز ی حداکثر است و آورد رودخانه حداقل, میزان حجم ذخیره مخزن به حداقل می رسد که این عوامل امکان وقوع پدیدههای لایبندی حرارتی و مغذی
شدن را به حداقل میرساند.
صفحه 30: