صفحه 1:
اختلالات اضطر ابي در دوره سالمندي
دکتر مهشید فروغان
فلوشیپ روانپزشكي سالمندان
مرکز تحقیقات مسایل اجتماعي رواني سالمندان
صفحه 2:
تعریف اضطر اب
حالت ناراحتي و پريشاني ناشي از احساس خطري قریب
الوقوع که از منابع زیرسرچشمه مي گیرد
0- تهديدهاي از درون
تهديدهاي از بیرون
9مجموعه اي از هردو
صفحه 3:
اضطراب نرمال/اضطراب پاتولوژيك
اضطراب نرمال تجربه اي همگاني و پدیده اي جهاني است که در
انطباق و سازگاري افراد با تغییر شرایط دروني و بيروني سهم
عمده دارد.اضطراب نرمال سبب ارتقاي کمي و كيفي عملکرد فرد
مي شود.
اضطراب پاتولوژيك اضطرابي است که از لحاظ شدت و مدت متناسب
با استرس به وجود اورنده ان نبوده و در نهایت سبب افت عملکرد
فرد مي شود. اضطراب پاتولوژيك را مي توان به دو نوع تقسیم
کرد:
0- اولیه
۵ ثانويه
صفحه 4:
انواع اختلالات اضطرابي اولیه
اختلالات فوبيك
اكورافوبيا
فوبياي اجتماعي
فوبياي ساده يا اختصاصي
اختلال يانيك
اختلال اضطراب فراكير
اختلال وسواس- اجبار
اختلال استرس- يس اسيبي
صفحه 5:
شبوع و اهمیت اختلالات اضطرابي در
سالمندان
بر اساس امار کشورهاي غربي شایعترین اختلالات دوره سالمندي به شمار مي ایند.
IDG در صد سالمندان مقیم جامعه به اختلالات اضطرلبي گرفتارند.
شيرع اختلالات اضطرابي در سالمندان بستري در بیمارستان یا مقیم لسایشگاه از رقم فوق بالاتر
تشخیص و درمان اختلالات اضطرابي سالمندان به دلایل زیر اهمیت زيادي دارد:
سیب رنج وناتواني سالمند مي شوند
نرخ استفاده سالمند از خدمات بهداشتي- درماني را افزایش میدهند
دز معرض خطز اقدامات تشخيصی و درمالی نادزننت: هنتند
امنترین مراقب زا افزانش مي دهند
سیب افزایش بيماريزايي و ناتواني و مرگ و مير سالمند به علل فيزيكي مي شوند
انه اي از افسردگي يعني اختلالي هستند که به نوبه خود مرگ و میرسالمند را افزایش مي
دهد
صفحه 6:
اختلالات فوبيک
تعریف: ترس پایدار غیر منطقي از يك موقعیت یا شيني یا فعالیت که
به ميلي مقاومت ناپذیر براي اجتناب از محرك فوبيك منجر مي شود
اگورافوبیا: ترس از موقعيتي که فرار از ان دشوار است مانند
فروشگاه یا مترو
فوبي اجتماعي: ترس از دستپاچگي و تحقیر شدن در موقعیت هايي
که در ان فرد مورد مداقه دیگران است مانند غذا خوردن در جمع
فوبياي اختصاصي: ترس از محرك هايي مانند جانوران یا خون یا
ارتفاع
توجه: تشخیص اختلال فوبيك تنها در صورتي مطرح مي شود که ترس
غير منطقي باشد
صفحه 7:
اگورافوبیا در سالمندي
شایعترین اختلال فوبيك با شروع در دوره سالمندي است
برخلاف نوع جوانان ندرتا با حملات پانيك همراه است.
رويدادهاي ناگوار مانند ابتلا به بيماري جسمي- زمین
خوردن- با سرقت هاي خياباني در بروز آن نقش دارد.
درمانهاي غیر دارويي مانند مواجهه درماني در کنترل ان
موثرتر از داروها هستند.
قطع كمك هاي غير ضروري ارايه شده توسط مراقبان سبب
تسهيل بهبودي سالمند مي شود
صفحه 8:
اختلال پانيك
(0)
تعریف: دوره هاي محدود و تکرار شونده ترس و ناراحتي
بسیار شدید همراه با علایم جسمي و شناختي اضطراب
نشانه هاي پانيك عبارتند از:
تنگي نفس- درد سینه تپش قلب-سرگیجه- تعریق- احساس
خفگي-احساس تهوع یا فشار در شکم- رعشه یا لرزش-
گزگزکردن اندام ها- گرگرفتن یا یخ کردن هاي ناگهاني-
تغيير در درك خود و محیط- ترس از مرگ یا از دست
دادن کنترل ویا دیوانه شدن
صفحه 9:
اختلال يانيك
)©(
شروع اختلال پانيك در سالمندي ناد است
نشانه هاي پانيك در سالمندي تفاوت چنداني با این نشانه ها
در جواني ندارد
شروع اختلال پانيك در سالمندي ممکن است پیش درامد
افسردگي باشد
افتراق ان از اختلالات و بيماري هاي جسمي مانند هیپو
گليسمي- اسم- حمله قلبي وغیره مي تواند اهمیت مرگ و
زندگي داشته باشد
صفحه 10:
اختلال اضطراب فراگیر
نگراني بیش از حد و غیر قابل کنترل همراه با تنش
عضلاني- بيفراري- خستگي احساس تشويش و عصبيت_اشكال در
تمركز- تحريك يذ - تشديديافتگي پاسخ ازجا پریدن و بيخوابي
حداقل به مدت شش هاه
برخي از مطالعات شیوع ان را در سالمندي بالاتر از اگورافوبیا ذكر
کرده اند
ااين اختلال در دوره سالمندي معمولا به شکل خالص دیده نمي شود و
اغلب با افسردگي همراه است
کلیه سالمندان دچار اضطراب فراگیر باید از لحاظ افسردگي بررسي
شوند
صفحه 11:
اختلال وسواس- اجبار
)0(
تعريف: ويزكي اين اختلال وجود فكروسواسي يا عمل
اجباري رجعت كننده است
وسواس: فكر يا عقيده يا تكانه اي است كه فرد ان را
مزاحم و بي معني ميداند ولي به رغم تلاش هايش براي
سركوبي ان ادامه مي يابد
اجبار: رفتاري تكراري و هدفمند است كه در ياسخ به
فكر وسواسي و به منظور كاهش فشاريا ييشكيري از يك
رویداد ترسناك اجرا مي شود
صفحه 12:
اختلال وسواس- اجبار
اختلال وسواس- اجبار به ندرت در سالمندي اغاز مي شود
وسواس هاي شایع عبارتنداز: ترس از الودگي- شك و تردید
بیمارگون و ترس از اسیب رساندن به دیگران
رفتارهاي احتكاري بیماران مبتلا به دمانس را نباید با وسواس اشتباه
کرد
قطع روال هاي وسواسي بیماران سالمندي که در بخش طبي/جراحي
بستري شده اند سبب افزايش اضطراب انها مي شود
اجازه انجام روال ها و ايين هاي وسواسي در صورت عدم تداخل با
اقدامات درماني و مراقبتي به اين بیماران كمك خواهد کرد
صفحه 13:
اختلال استرس پس اسيبي
)0(
تعريف: در يي رويدادهاي استرسي بسيار شديد و خارج از
تحمل انسان عادي ايجاد مي شود.
نشانه هاي ان عبارتنداز: تكرار تجربه رويداد در قالب
خاطره- رویا یا فلاش بك هاي ناگهاني- اجتناب از محرك
سبب ساز. استرس-كرختي عاطفي- کاهش علاقه و مشارکت
در فعالیت ها و حالت برانگيختگي شامل بيخوابي- گوش به
زنگي و تحريك پذيري
صفحه 14:
اختلال استرس پس اسیبی
شیوع این اختلال در سالمندي نا مشخص است
مطالعات نشان داده اند که اسیب پذيري کودکان و سالمندان
در برابر این اختلال بیشتر. از سایر گروه هاي سني است.
شیوع نوع مزمن اين اختلال در زندانیان جنگي به سن
سالمندي رسیده 060 تا 000 درصد گزارش شده است
بروز رويدادهاي استرس زا در سالمندي ممکن است به
عود علایم قبلي منجرشود
بروز اين اختلال در بیماران سکته اي گزارش شده است
صفحه 15:
اضطراب هاي نانویه
(0) افسردكي
سالمندان دجار اضطراب فراكير تا 720 ذريصد مواريد
افسردگي شدید نیز دارند
افسردگي توام با اضطراب دیرتر به درمان پاسخ مي دهد
اضطراب معمولا با درمان افسردگي تخفیف مي یابد
اگر اضطراب به رغم درمان افسردگي ادامه یافت خطر
عود یا رجعت افسردگي بالاست
صفحه 16:
اضطراب هاي نانویه
(0) دمانس
۶ شیوع اختلالات اضطرابي در سالمندان دچار دمانس
افزايش نمي يابد
٠ شيوع اضطراب در ©0سالمندان مبتلا به دمانس
60 سالمندان مبتلا به افسردگي شديد و 96629
سالمندان مبتلا به هردو اختلال گزارش شده است
* بي تابي و تهییج بیماران دمانس را نباید با اضطراب اشتباه
د
٠ بروز حمله يانيك در بیمار دمانسي احتمال دليريوم را
مطرح مي كند
صفحه 17:
اضطراب هاي تانویه
(0)بيماري هاي فيزيكي و داروها
اضطراب با بيماري هاي فيزيكي و درمان انها از چند جهت ارتباط
دارد:
ااضطراب ممکن است پاسخي در برابر ابتلا به بيماري فيزيكي باشد
اضطراب ممکن است علامتي از بيماري فيزيكي باشد مانند گواتر
سمي یا افت قند خون
۰ اضطراب ممکن است عارضه جانبي داروي تجویز شده باشد مانند
تنوفيلين يا ديكوكسين ۱
۰ اضطراب ممکن است بر اثرقطع دارو مثلا الكل يا باربيتورات
ثانوي به مداخلات درماني مانند بستري كردن در بيمارستان ايجاد
شود
صفحه 18:
درمان اضطراب
(0-كليات)
موفقيت در درمان اضطراب منوط به برقراري رابطه اي
خوب و موثربا سالمند است.
قبل از شروع درمان اضطراب باید کلیه علل عضوي
احتمالي را تحت درمان قرار داد
کلیه داروهايي که احتمال دارد در ایجاد اضطراب نقش
داشته باشند باید در صورت امکان قطع یا تعدیل دوز شوند
درمان هاي ضد اضطراب به دو گروه كلي درمانهاي
روانشناختي و درمانهاي دارويي تقسیم مي شوند
صفحه 19:
(0 رواتشتاخة ي)
رفتاردرماني شامل مواجهه درماني درمان انتخابي
اگورافوبیا بدون حمله پانيك با شروع در دوره سالمندي
است
ان بیوفيدبك مي نوان در درمان اختلال پانيك سود جست
روان درماني هاي حمايتي و بینش گراي کوتاه مدت در
مورد سالمنداني که در پي استرس به اضطراب دچار شده
اند موثر است
روان درماني هاي فشرده و روانكاوي در درمان اضطراب
سالمندان جايگاهي ندارد
صفحه 20:
۰
(0درمان دارويي)
داروهاي انتخابي در درمان اختلالات اضطرابي خالص بنزودیازپین
ها هستند ۱
استفاده از انواع کوتاه اثر اين داروها مانند اکسازپام و لورازپام
توصیه مي شود
دارو باید با حداقل دوز موثر و براي کوتاهترین مدت( حداکثر 6 تا
0 هفته) تجویز شود
درصورت همراهي اضطراب با افسردگي تجویز داروي ضد
افسردگي معمولا هردو اختلال را کنترل مي کند
به سالمند و خانواده باید در مورد عوارض داروهاي تجویز شده مانند
خواب الودگي و احتمال زمین خوردن هشدار داد
از داروهاي ضدجنون نباید به منظور کنترل اضطراب استفاده کرد