صفحه 1:
به نام خدا
:موضوع
ارگونومی کاربردی برای کار گران در محیط کار
نام استاد:مهندس شهرکی
کرد آورنده :حامد بذلی
صفحه 2:
در یک قرن گذش دانش و تکنولوژی موجب رشد گسترده اقتصادی در غالب
کنو ها ۶ عتمی شده ات .امروزه تروت مادی بطیر اساسی حاصل بکار بستن داتش فتی و
بیش از هر چیز دیگر ثمره کاربرد آگاهی ها در زمینه علم و فن است .
در لین مفهوم ۰ آنچه در رابطه با پیشرفت اجتماعی همراه رشد پیگیر اقتصادی اهمیت پیدا می
کند » تطبیق دادن دلنش فنیبا نیاز استفاده کنندگان لین دلنش و شرلیط فرهنگی » اجتماعی و
فیزیکی موجود در کاربرد آن است .
صفحه 3:
ارگونومی چیست ؟
كلمه اركونومى در اصل وازه لى يونانى است که از تركيب دو كلمه اركو ( 6190 ) به معنای کار و نوموس
NOMS ) ) به معنای قاعده . قانون بوجود آمده است . ارگونومی علم مطالعه کارآیی و عمل انسان است که ویژگیها
و توناييهاى انسان را مورد مطالعه قرار داده و از اين طريق شرايط هماهنكى كار و انسان فراهم می کند .
به بيان ديكر اركونومى علمى است كه به ما مى كويد كه براى دستيابى به كارأيى و بهره ورى در يك حرفه خاص
ضمن حفظ سلامتى خود , جكونه و در جه شرايطى بايد كار كنيم .
از ارگوتومی به منلور گرفتن حداکتر تکنولوژی . تأمين رفاه كاركران و استفاده توأم با كارآبى از تأسيسات توليدى و
ee بالاتر ؛ يههبوة وضع أبداشتئع + حفظ إسلافتق أو اتخطيل رشابت ادر/عورق
كارء استفاده مى شود +
صفحه 4:
کشورهای در حال رشد به کارپردهای ارگونومی بیشتر نیاز دارند . شرایط نامطلوب کار ؛
فقدان برنامه های پیشگیری از آسیب دیدگی های ناشی از کار , عدم هماهنگی تکنولوژی
وارداتی با شرایط محیطی که تکنولوژی مورد استفاده قرار گرفته است , موجب بسیاری
مشکلات قنی , انسانی , اقتصادی و اجنماعی گردیده است
از اين رو آموزش ارگونومی در کشورهای روبه رشد جنبه حیاتی داشته و سبب می شود
که از تکنولوژی به موثرترین شکل ممکن بهره برداری شده و علاوه بر آن محیط و نبروی
کار تن حفظا شود :
حمل و جابجایی بار در محیط کار
واحد های موجود , طراخی شغل
خصوص بايد به نوعی پاسخ سئوالات مختلفی مشخص شوند منا
آیا مشاغلی که جابجایی مواد در آنها انجام می شود مجهز به ماشین آلات لازم هستند ؟
آیا فعالیت هایی که نیاز به عملکرد افراد دارند کاملا " مشخص شده اند؟
صفحه 5:
1 11 ان 1 ol als ee و بسه ای قایل حمل می باشند .مود قله ای در مقادیز و عجم زیل دخيزة و جايخا مر كبقل ر/
غالا به شکل كرانول و با مابع مى باشند . كانتيرها و كاميون هاى بزرگ , کشتی ها , مخارن و بویکر ها از جمله وسایل حمل و نفل مواد
راما هت رفن از هواد به صوزت بسته بندی شده در بسته ها و واحد های کوچکتر حمل می «igi این مواد به ضورّث جداگانه پا
گروهی در ظروف : کازتن ها , پاکت ها و جعبه ها جابجا مق شوند
درهر حال انواع بسيار متعدد و متوعی از تجهیزات و وسایل کمکی برای جابجایی مود و کالاهای مختلف مورد
استفاده قرار می گیرند :
الف ) وسایل مورد استفاده داخل کارگاهی
۱- قلاب و سطوح بالایر
۲- سطوح چرخشی و نوار نقاله ها نتقال دهنده های گوی شکل ( ساچمه ای )
۲- ابزارهای تخلیه و بارگیری
۴- گاری ها ء سبدها و چرخ های دستی
ب ) وسايل مورد استفاده بين كاركاهى
اک های الکتریکی ,وگن ها و تجهیزات مکانیکی
۲- نله ها واگن هایپرقی
۳- جرثقیل ها
صفحه 6:
لوللا اللا نا
براى اجتناب از صدمات استخوانى - عضلانى ناشى از انجام فعالیت های جسمانی و
جَابِجَابَِ و حمل باز بصورت دستی لزوما" می بایستی به طراحی مشاغل بصورت
١١| کار پردافت | أجراكه همانكونه كه در سطور قبل نيز به آن اشاره كرارية
مشاغل ثباید به گونه ای باشند که کاربران و اپراتور ها مجبور به انجام جرکات شدید
بدی تکرار بیش از حد و یا حمل باز های سنگین گردند و لذا بحث ماشینی نمودن
5 ار تیم بورز که در این زاستا اصول زیز باید موژه توجه فراز گید
صفحه 7:
1- مسیر های حرکت را خط کشی کرده و هميشه پاک نگاه دارید.
خالی بودن مسیر های حرکت و دسترسی سر به ایستگاه های کار و کالا جریان
١١ ٠٠ | آسان اش کرده و جمل و نقل را سرعت می بخشد.
أكر مسير هاى حمل و نقل به درستى خط کشی نشده باشند , مواد اولیه : فرآورده
ها ف !انا زر ان رام ها انباشته شده و اين بهم ریختگی نه تنها باعتا بسته بشدن)
انا هل تلود لَك حواذثی را هم به بار می آورند .
۶ اه هاه 00 مال لل اهل ريه اندازم كافى براى جرکت 351653 LAL fe
as
راهرو های پهن برای عبور چرخ های دستی امکان تولید کافی را فراهم کرده و حمل
58
نقل ايمن تر محصولات را امكان يذير مى كند . علاوه بر اين با حمل و نقل دوطرفه دز
راهرو ها , در وقت و انرزى صرفه جويى شده و كار در كاركاه نظم مى يابد .
صفحه 8:
3 لبلطح مسر حمل و نقل را هموار و بدون لغزندگی کنید . /
حمل و نقل دز یک کارگاه , بخش مهمی از کار روزانه آن است . جریان آرام
حمل و نقل از آنبار به کارگاه و بین ایستگاه های کار از اصول یک تولید فعال
است .
حمل بار بر روی یک سطح ناهموار با لغزنده علت شایع حوادث است . با ایجاد
مسر های حمل و نقل مناسب می توان از این حوادث جلوگیری کرد .
4 به جای پله در محل کار از شیب های کوتاه با شیب 5 تا 8 درصد برای
پوشاندن اختلاف سطح استفاده کنید.
اختلاف ره تاگهانی در را4 رو های درون مجل کاز دم و نقل رواد
مشکل کرده و باعث حادثه می شود . به جاى پله از شیب راه های کوچک
استفاده کنید .
بالا بردن چرخ های دستی از شیب راه های دارای شیب کم آسان بوده و حمل و
نقل وسایل و کالا ها را راحت می کند . ضمن اینکه از سر خوردن جلوگیری
کرده و به خحمل و نقل شري ثر و مظمتّن ترا کالا ها کمک آمی/ S25
صفحه 9:
۲ یم واد از بسایلچرخدار استفاده کنید -5
asl GS ele زنادا بان بشکل دستی
1100 كار ool مى كيرد
اه اغلت متجز ای خوادئی می شود
که خسارت مالی و آسیب دیدن
کارگران را در پی دارد . بکار بردن
چرخ از بروز این حوادث جلو گیری
we.
با استفاذه ازجرخ دستى و ساير وسایل دیگر حمل و
نقل دستىء تعداذ رفت و آمد ها كمتر شده كه اين امر
خود به بازدهى كار و ايمنى كاركران كمك زيادى مى
کند.
در صورت امکان برای کاهش صدا , بايد از جرخ
های لاستیک دار استفاده کرد .
باك نكاه داشتن مداوم مسير هاى حمل و نقل
بسيار مهم است . مسير هاى بدن مانع براى
حرکت چرخ دستی ضروری است.
صفحه 10:
ع- برلى بلند كردن ٠ يايين أوردن و جابجايى جيز هاى سنكين ٠ از وسايل مكانيكى استفاده كنيد.
قرار دادن مواد در نزدیکی ایستگاه کار به طوری که دسترسی به آنها آسان و ارتفاعشان
مناشب باشد , باعت صرفه جویی در وقت و اترژی مصرفی برای بلند کردن : پایین آوردن
يا حرکت دادن چیز های سنگین با دست از جمله علل اصلی حوادث و آسیب دیدگی کمر
کارگران است.
بهترین کار برای جلوگیری از اين گرفتاری ها , کم کردن حمل دستی و استفاده از وسایل
مکانیکی است .
اگر وضعیت ساختمان کارگاه مناسب باشد می توان جرثقیل و جک سقفی نصب کرد . در کنار آن می توان
از بالابر های هیدورلیکی ۰ ميز هاى بالا رو » جرثقیل های هیدرولیکی . جک های اهرمی یا زنجیری .
جک های الکتریکی » یا نقاله استفاده کرد.
صفحه 11:
ا و دنه اجا میشوند» اختلافسطح را از بسیرربه وبا ب نم حدافل-7
. پرسانید
پرداشتن دستی مواد از نکات مهم و عادی هر فعالیت اقتصادی است که اگر درست
انجام شودء جریان روان کار برقرار می گردد ۰ |
eee و وانرزی می برد و اغلب به آسیب دیدن , تأخیر در کارا, و اجتی
«boul Un pate cae
یکی از عوامل آسیب رسان در اين خصوص . حرکات برداشتن و گذاشتن gh است که با
به حداقل رساندن این حرکات . مشکلات ناشی از آن نیز کاهش می یاید :
باکاستن از میزان این نوع حرکات . خستگی کارگران و آسیب دیدن کالا ها کاهش یافته
و وا واه قر رات ترا ی گرود ز من ابنكه انالبي دكا ای 5.45 JUGS AIS
گر ی تفر و ایران غیبت از کازتیربشیدت پاین مب آبد.
اساسی ترین راه حل ها برای حذف این گونه مشکلات , استفاده از وسایل بالابر
مکانیکی در محیط کار می باشد که در نتیجه آن اختلاف سطح برای جابجایی بار کاهش
یافته و کارگر بدون خم شدن می تواند نسبت به جابه جا کردن کالاها اقدام نماید.
صفحه 12:
حملدستیبار [ بلند کردنو بایسآوردنبار) :8
به طور کلی مشاغلی که در آنهافالیت های بلند کردن باربه صورت دستی انجام می گیرد مشاغلی
با طراحی تامناسب و ضعیف تلقی می شوند .
-٩ حمل دستی بار به صورت گروهی
چنانچه بارهایی که به صورت دستی چابه جا می شوند ء برای بلند کردن به صورت یک نفره خیلی
سنگین و یا حجیم باشند باید از افراد دیگر برای حمل آنها کمک گرفته شود و بسته های مذکور بصورت
نفره حمل شوند +
صفحه 13:
بزار دستی
ی مورا بل راخوظایف ی کرارعبه کار گیرید -1.
اسفاره از ابزار تحصوی یک کار معین بهزه وری را به شدت بالا می پرد. این وسایل کارارا شا
تر و
اکن کر با شاب ابزارهای مخصوص معمولام هزیثه کمی پر دی دارد ز آواچون بل
tees ان اسان هزیه به لنلود حاضل از آن مي ازژد..
أكر اتجام كار نياز به نيروى زياد دارد ٠ از ابزارهاى برقى استفاده كنيد . انواع مختلقى از لین نوع ابزار موجود است ۰
به كار كرفتن وسايل برقى نه تنها آساننتر است , بلكه كارهليى را هم كه اتجام دستى آنها امكان بنير نيست مى
توان اجرا کرد.
صفحه 14:
لبزار ب رقملیمت هیه کرده و از محافظ لیمنیاستفاده کنید -2
بزارهای برقی کارآیی بالاترى دارند ولی معمولا خطرآفرین تر از ابزارهاى دستی هستند .
هرچه انرژی زیادتر شود , خطر نیز بیشتر می كردد . با اين حال ٠ ابزارهای برقی ایمنی هم وجود دارند و نیازی به
استفاده از انواع خطرناک نیست .
از این رو فقط باید آبزارهایی را تهیه کرد که خصوصیات ایمنی آنها آزمایش شده باشد , در این خصوص دنه نکئه
مهم آست :
- حفاظت در برابر انتقال برق و نقطه انجام كار
- جلوكيرى از فعاليت ناخواسته ابزار
- به کارگرفتن آسان ابزار با گیره های مخصوص
ابزارهای مورد استفادهباید دارای محافظ ایمنی باشند ضمن اینکه این محافظ ها gle Ls انجام درست کار گردند
صفحه 15:
لبزار را برلعکار تکرارعدر ی کمکانآویزانکنید -3
استفاده از ابزار معلق در نزدیک محل کار روشی بسیار مناسب بوده که طی آن در وقت ,
برای برداشتن و گذاشتن آن صرفه جوبی شده , زمان به دست گرفتن ابزار کوتاه و
Stas کارگز تبر کمتر مین شود
ابزار أويزان شده » آسان تر پیا شده و نیزی به جای مخصوص برای نگاهداری آنها ( نظير طبقه ابزار.يا ميز
کار دست | نمی باشد این امر صرفه جوبی در فضا نیز می باشد.
.وزنابزار را به حداقلب رسانید -4
ابزار سنكين اغلب كاركر را خسته كرده و كاربى او را يايين مى آورد .بجز در مورد ابزارهاى ضربه لى ( نظير جكش و تبر )
حمل و كار دقيق با ابزار سبك راحت تر است , ضمن اينكه نكاهدارى و تعمير اين نوع ابزار نيز آان قر مى باثي
صفحه 16:
Die LSS se DA بو کر ند
كسس cialis Lisl aim, طولو -6
eel 1:5 دسكرفتن احنهية
. کنید
: هر ابزار دستی , دو انتها دارد
یک انتها در دست و انتهای دیگر روی قطعه کار قرار می
یره Le) lel باید رای گزفتن در دست و انجام
کار راحت باشد . به همین خاطر شکل , اندازه و طول
آن
مهم است چنانچه ابزار دسته خوبی داشته باشند ,
کارگر آن را محكم تر در دست كرفته و كمتر نيرو يكار
15
برند این کار کیفیت را بالا برده , خستگی کارگر و بروز
حوادث را کم می کند -
برای گرفتن محکم و بی خطر ابزار . انگشتان را به
ووردشته گردانده و قست را بر انگشت اشار:
.بكذاريد
صفحه 17:
هنگام لستتفانه از ابزار , مچ دسر جا لطبیعیقرار گیرد -7.
صفحه 18:
استفاده از ابزار برای سطح افقی استفاده از ابزار در سطح
عمودی باید در ارتفاع بند شسث
انگشت ی
کردن ابزار » در دست گرفتن آن
.را راحت تر مى كند
. بايد در ارتفاع آرنج بايد باشد
صفحه 19:
لبزارهاییت هیه كنيد كه دسته هاوآنها لصطكاككافويا -8 2
.محافظی برای جلوگیری اژه
"سر خوردن یا گاز گرفتن ابزار به هنگام استفاده باعث صدمه دیدن
کارگر می شود , با بهتر كردن ابزار از اين حوادث مى توان جلوگیری
SG
- نداشتن کنترل بر ابزار ممکن است باعث آسیب دیدن قطعات شود.
- ترس از"سر خوردن و گاز گرفتن ابزار کیفیت کار را پایین می
آورد.
- با استفاده از دسته های دارای بریدگی عرضی غیر مدور از چرخش
ابزار در دست می توان جلوگیری کرد .
بولیجلوگیرواز حرکتوو به جاو دستو لمکاناع [نسیرهی-
بیشتریر کار » از لمبزايهاىهارلئجسته كوه لیشکل[ با بريدكى
- «هایعرضی) لستفاده کسنید
دسته هایی که مانع حرکت دست به جلو می شوند ۰ کار
.با ابزار را مفيد تر و بى خطر مى کنند
صفحه 20:
برایجلوگیرعاز که برقگرفتگی ابزار دارای -9
عایقمناسبشهیه کنید
وکا کار زار دشتی , توچه کارگر بر نقطه انجام کار متمرکز شده و خطر
سوختگی و برق گرفتگی را فراموش می کند . اما می توان از اين حوادث جلوگیری کرد.
-مواد دارای هذایت گرمایی کم , هذایت الکتریکی کمی هم دارند , بنابراین پیش گیری از
سوختگی ( و بخ زدگی ) کارگر را از برق گرفتگی هم محفوظ می دارد .
سطح دسته ابزار را با مواد دارایهطلینگ رماییب ایین مثللاستیک چوبعا پلاستیکباید -
پوشاند , ف لزاتهدلیت رماییو لفتریکیب | لإودارند و میتونند خطرناکب اشند .بتابرلین
وجود لایه اعن ازکاز پبلاستیک( مثلغلاف) بر روعدسته هاعف لزی تا حد ززبادیهدلیت
- گرماییرا پاییآورده و به دستگرفتنآنها را راحنفر میکند
صفحه 21:
0 A » 7ص
wa
برای جلوگیری از سوختگی و برق گرفتگی , باید عایق کاری
.مناسب را برای دسته های فلزی فراهم کرد
صفحه 22:
10 یزار | لیا معین؟ نید ashy
آگر هر ابزار چای خاصی داشته باشد , کارگران آنها را به راحتی پیدا کرده و هميشه
از ایزار مناسب استفاده خواهند کرد . اگر ابزارها فاقد جای مشخصی باشند , برخی
کارگران وقت زیادی را صرف جستجوی ابزار گمشده خواهند کردلذا تعبین جا برای
ابزار . از اين هدر رفتن وقت جلوگیری خواهد کرد. از طرف دیگر ابزار نگاهداری
شده در جای خاص , راحت تر پیدا شده و صورت برداری از آنها را آسان خواهد کر
که اس ابر کمک زیادی به نگاهداری آنها می کند :
راه های مختلفی برای ایجاد جای ابزار وجود دارد : می توان از ففسه مخصوص
کشوی مخصوص , جای مشخص روی طبقه , جعیه ابزار , چهارچرخه ابزار , قلاب
روی دیوار , آويزان كردن از بالای سر , با تخته ابزار استفاده کرد . بنابراین با
توجه به اندازه , شکل و وزن ابزار می توان نوع مناسب را انتخاب کرد .
صفحه 23:
جای ابزارها را نزدیک به محل کشیدن طرح هر ابزار بر روی تخته ابزار »
استفاده مکرر از آنها قرار دهید . گذاشتن آنها را سرجای خود آسان می
ابزارهای کمتر مورد استفاده را می کند . این کار به آنها نظم داده و کم
. توانيد دورتر بگذارید شدن هر ابزار فورا " معلوم می شود .
صفحه 24:
11- هی ترا خلظور مرتدم ازدید و Uae
تعمير كنيد .
ابزاری که درست کار نمی کنند باعث هدر رفتن
ونيد ورتم شیند : غلاوه بر اين
ابزار سرویس نشده باعث حوادت شده و ممکن
است آسیب های ناگواری به بار آورند .
سرویس کردن منظم ابزارها , بخشی از
کارهای اصلی کارگاه است. همکاری تمام
کارگران در این زمینه نتایج مثبتی در تولید
. و روابط انسانی خواهد داشت
ب ایزارها سیار خهم است و فيا
فوسط افراد ختخصص اننام كيرد
صفحه 25:
کناوگرانرا براعاستفاده از ابزار برقیو -12
|[ اراك | eles نی در کاز با آنها , آموزش دهید
رعایت اصول ایمنی در کار با ابزار همواره بايد بخش
مهمی از آموزش باشد . مقررات ایمنی کار یا ابزار و
دستگاه ها راضمن نصب کردن بر روی دیوار کارگاه . به
کارگران آموزش دهید و از آنها بخواهید اين مقررات را
بخاطر سپرده و یکار پیندند .
در این ارتباط می توان از کارگران ماهر در استفاده از
ابزار , خواست تا روش کار خود را برای ایمنی و بهره وری
بیشتر به دیگران نیز آموزش دهند .
صفحه 26:
Woe Cues! حین انجام کار
انواع وضعیت های بدنی که بیشتر
Lal گام انجام کارربه) خود می
گیرند , می تواند موجب ایجاد درد در
بخشهای خاصی از بدن شوند.
تعدادی از وضعیت های بدنی هنگام
انجام کار و مشکلات ناشی از ol
عبارتند از:
1.انجام کارهای طولانی مدت در
وضعیت بدنی ایستاده سبب
ناراحتی پاها و ناحیه پایین کمر
میشود.
صفحه 27:
2.انجام کاز در وضعیت نشسته بدون داشتن تکیه كاه
اس کرک alate picky » هیچ گونه
حمایتی را براق مهره های کمر ایجاد نمی کند. سبب
ایجاد ناراحتی ناحیه پایین کمر می شود.
11001 رليك کار برآوصعیت alas | بدون وجود
حمايت كننده يا تكيه كاه کمر انجام گیرد بخش
مركزى كمر آسيب ميبيند.
ا 1 اردور یه گام ناس مه
بك Ghillie OLE ey Sa
.میشوند
صفحه 28:
5.در کار نشسته ایکه آرنج ها در ارتفاع زیاد قرار میگیرند
تا 0 کرو زخش پایینی گردن دچار تاراحتی
می شود.
6.كار کردن در حالتی که بازو و ساعد در بالای سر قرار
11 إلا نالك طَا ولازوهازدچا مشکل مى شوند.
۷-درکارهایی که در آن وضعیت خمش گردن به سمت عقب
وجود داشته باشد موجب ایجاد درد در تاحیه گردن میشود.
۸- کار کردن در فضای محدود و محصور سبب آسیپ به
ماهیچه های عمل کننده می گردد.
صفحه 29:
- کار کردن در وضعیتی که مفصل یا مفاصل در وضعیت نهایی قرار گیرد
منجر به ایجادناراحتی در مفصل های عمل کننده می گردد.
همانگونه که ذکر گردید مفصلی که در وضعیت انهلیییانهایی خود قرار
می گیرد و دارای خمش کامل یا حداکترباز شدگی باشد می تولند سیب
إيجاد ناراحتی های مختلفی در این مفاصل گردداصولا مفاصل باید در
وضعیت حد واسط دامنه حرکت خود قرار گيرند .
صفحه 30:
كان که کا زگراان پایستی در مورد وضعیت بدن بدانند عبارتند ]
1-وضعیت بدن در یک پست کاری باید طوری باشد که کارگر برای حقظ این وضعبت نیاز به
تلاش زيادي نداشته باشد.
2 ناز شع دل صقي بدن در هتكام انجام كار توصيه ميشود به شرط اينكه اين gel
روى راحتى يا اجراى كار اثر تكذارد.
3-وضعیت بدن در یک پست کاری باید طوزی باشد که کارگر بتواند در وضعیت عمودی قرار گرفته
ويه جلو aS olf
4 هنگامی که کارگر در وضعیت ایستاده کار مي کند وزن بدن روی هردو پا به طور
مساوى توزيع ميشود.
5- وضعيت يدنى بايد متعادل باشد به طورى كه براى ثابت كزدن كل بدن يا يرخى اندام
ها , منند آنچه که بم هنگام خم شدن به جلو اتفاق مي افتد , نیازی به فعالیت اضافی
مایچه ها تباشد.
6- سر باید به طور معقولی در حالت عمودی یا کمي رو به جلو قرار گیرد.
۷- انامه ,تن و سر در حین انجام كار بايد طورى قرار كيرند كه مفاصل مجبور فباشند بيشر از حد وسط دامندم
حرکتشان حرکت کنند.
lite ye a Ls ls Cun یا بای مدت زمان طولنی در رفعی بالات از ارفا آرنج حرکت کنن.
صفحه 31: