استاندارد حسابرسی شماره 53: نمونه گیری در حسابرسی و سایر روشهای انتخاب اقلام برای آزمون

صفحه 1:
استاندارد حسابرسى شماره ۵۳ I a eal oh 2 alin a ‏و سایر روشهای انتخاب اقلام برای آزمون‎ 

صفحه 2:
مقدمه 522 ‏ل‎ Up ‏ا‎ cond) Meee ENTS ‏لازم درباره جكونكى استفاده از روشهاى نمونه كيرى در حسابرسى و نيز دو‎ ede ene ‏ل ل‎ er) لازم جهت گردآوری شواهد حسابرسی است. دو رويكرد ديكر انتخاب اقلام عبارت از رسيدكى همه اقلام ‎)/٠٠٠١(‏ وانتخاب اقلام خاض برای ونسیدگی است: See Sa re RCS Mie oS aS ee aera] ‏و راهنماييهاى آنء هم براى نمونه كيرى آمارى و هم نمونه كيرى غيرآمارى‎ sant DS ene oe Te eS ee eee ‏برای نمونه گیری در حسابرسی مجاز است.‎ 

صفحه 3:
تعاریف ee Reto ee RoI a ‏يك حساببيا يى‎ c ‏درباره کمتر از ۱۰۰ اقلام تشکیل دهنده‎ ‏گروه معاملات . به گونه ای که همه واحدهای نمونه گیری » شانس‎ ‏انتخاب شين ذاشنه باشدن.‎ نمونه گیری در حسابرسی می تواند با استفاده از رویکرد آماری یا غیر 0 اشتباه. به معنایانحراف از کنترلها(درموارد اجرای آزمون کنترله) پا تحریف (در موارد اجرای آزمونهای محتوا) است. 0 a Dea Reve era ree tear) جامعه است. "— 

صفحه 4:
تعاریف حون ‎Bee eae Pee cere ore Paes Peper reer‏ Fen ees CPT POION IPO ee Cpe cca FIP Ope Eco ‏موجود در جامعه نیست.‎ 5 pee om cree orig SONS RO Sel eee eae eae جامعه می تواند به طبقات پا جامعه های فرعی تقسیم شود. | ent re ee No ee recs ‏حسابرس باید مناسب بودن جامعه برای هدف نمونه گیری . و نیز کامل‎ ‎Gigs‏ و ‎Geb glace‏ 5 

صفحه 5:
تعاریف حص ا ا ا ا ‎Fler‏ ‏ل ا ا ا بين ‎Pees rey rey earners Rac]‏ PRS a ‏ل‎ Coe eRe دو نوع خطر نمونه گیری وجود دارد: ۶ خطر این که درمورد آزمون کنترلها . حسابرس کنترلها را اثربخش تر از آنچه 0 enon) ل ل ‎BS‏ ‏اا ا م ل ۱ اظهارنظر نامناسب نسبت به صورتهای مالی منجر شود ‎tetas‏ ا ا ۱ 

صفحه 6:
تعاریف ** خطر اين كه در مورد آزمون كنترلهاء حسابرس كنترلها ا با اثربخشى ‎Pen esos‏ ۱ چنین نتیجه گیری کند که تحریف نا اهمیتی وجود دارد: در حالی که ‎Ey eae ie mers |e pe)‏ ‎iste Sate Bete tel‏ ۱ کار بیشتر برای اثبات نادرستی نتيجه گیری اولیه می انجامد ۱ at 

صفحه 7:
سك * _ سطح اطمینان. مکمل ریاضی خطر نمونه گیری, سطح اطمینان نامیده ‎ne!‏ ا ‎I a‏ *_ خطر غیر نمونه گیری . خطری که از بکار گیری روشهای نامناسب. تفسیر نادرست شواهد . يا ناتوانى در تشخيص يك اشتباه به وجود مى آيد. ا م 0000 ندارد. ‎S‏ تست ی رس بت ری مج اد مر غیر نمونه گیری را کاهش دهد. See Ce ONE NUE SR Oee SC SCC nt gece tr oence ‏برای مثال. هر یک از چکهای صادر شده یا فاکتورهای فروش:‎ ‏آحاد نمونه گیری می توأند به شکل آحاد فیزیکی یا آحاد پولی باشد نظیر‎ . * چ فروی به ربل, 1 

صفحه 8:
—_— ICE ‏ا ا‎ RCS ICTS) ‏آمارى مورد استقاده قزار كيرد‎ نمونه معرف. نمونه ای است که حسابرس انتظار دارد تقریباً همان ویژگیهای جامعه ای را نمایش دهد که نمونه از آن انتخاب شده است. * _تنوئه معرف می تواند:با استفاده از اعداه تصادفی: انتخاب منظم :یا انتخاب با * نمونه گیری آماری. یکی از رویکردهای نمونه گیری است که باید توامان هر دو ويزكى زيررا داشته باشد: انتخاب تصادفی اقلام نمونه. استفاده از نظریه احتمال برای ارزیابی نتایج نمونه. شامل اندازه گیری خطر نمونه گیری: 00-7 

صفحه 9:
تعاریف تور ۱ ae ‏و‎ ‎Ree ats Co Rt en een a were Reem ‏ا‎ ‎eee eee (CTC ene ene nea Bea ‏امكان كاهش اندازه‎ ٠ ‏هدف طبقه بندى ء كاهش تغييريذيرى اقلام هر طبقه و در نتيجه‎ * 000000 Bearers Pee yee 7 ‏اشتباه قابل تحمل . عبارت است از حداکثر اشتباه موجود در جامعه که حسابرس‎ * ‏حاضر به پذیرش آن است.‎ ۳ ‏اد‎ ‏اسناد و مدارک یا به دلایل دیگر قابل رسیدگی نیست.‎ 

صفحه 10:
RY ‏ای‎ * طبق بخش ۵۳ استانداردهای حسابرسی, سه رویکرد قابل استفاده جهت انتخاب اقلام برای آزمون به شرح زیر است: ** انتخاب همه اقلام (رسيدعى ‎0/٠١١‏ فاه | ** نمونه كيرى. حسابرسن براساسس شرايط موجود» خطرٍ تحريف با احميت مربوط به ادعاى مورد آزمون: و ملاحظات مربوط یه کارآیی ۰ در مورد این که از کدام رویکرد یا ترکیب رویکردهای مذکور استفاده شود. تصمیم گیری خواهد کرد ‎ *‏ حسابرس باید متقاعد شود که رویکرد یا رویکردهای مورد استفاده در آزمون کنترل یا ا لت ۱ باشندیا احتمال تحریف بالایی داشته باشند که در مورد آنها از نمونه گیری استفاده نشود. ۳ 

صفحه 11:
RY ‏پیت‎ سس به عبارت بهتره حسابرس نمی تواند هیچ گونه خطر نمونه گیری را در مورد آنها بپذیرد. ‎Se Cah Eons ne‏ | 0 panes ۰ سایر اقلا * حسابرس ممکن است ۱۰۰/ اقلام گروه اول را رسیدگی و گروه دوم را بر اساس روشهای رد * حسابرس به ندرت در آزمون كنترلها از رويكرد رسيدكى به همه اقلام استفاده مى كند. ام ا ‎ee oC‏ اختمالاً تحريف شذه اسثء براساس قضاوت ذهنى انتخاب كند. حسابرس اين اقلام را براساس موارد زير انتخاب مى كند: * * شناخت خود از واحد مورد رسيدكى * * خطر برآوردى تحريف با اهميت. * * ويزكيهاى جامعه. — 

صفحه 12:
اه( اه *؟ اقلام خاص انتخابى آدر آزمون محتوا[ مى تواند شامل موارد زير باشد: ۱ ۶ همه اقلام بزرگتر از یک مبلغ معین. همجنين: حسابرس مى تواند اقلامى را انتخاب كند كه اطلاعاتى را درباره كنترل داخلی واحد مورد رسیدگی برای وی فراهم آورد یا چگونگی اجرای یک فعالیت ۷7| ۶ اگر چه حسابرس می تواند از رویکردهای گوناگون انتخاب اقلام خاص استفاده كند ء اما بايد توجه داشت بكاركيرى اين رويكردها "نمونة كيرى در خسايرسى* محسوب نمی شود. — 

صفحه 13:
اه( مهم ۴ نمونه كيرى ‎cog)‏ م ل كنترلها يا آزمونهاى محتوا از نمونه كيرى در حسابرسى استفاده كند. الي ا ا ا ا لك رويكرد آمارى. رویکرد غیر آماری: ۴ تصمیم گیری درباره استفاده از رویکرد نموه گیری آماری,یا غیر آماری بد قضاوت حسایزین پستگی داز ۱ ere nee Meare ry Tegner نمونه كيرى آمارى را برتر از نمونه كيرى غير آمارى ندانسته است. 

صفحه 14:
شیوه های انتخاب نمونه ‎ea‏ اا ‎See ee Sk eae Ste‏ ‎Renan ele ene‏ * * انتخاب منظم. ‎Pare)‏ ‏© انتخاب تمونه به روش احتمال متناست با اندازه نيز: كه معمولاً همراه با ۷ بكار كرفته مى شوده روشى قابل بذيرش است كه در ادامه به اختصار توصيف خواهد شدد ا ا ا ا ا ا رم ‎RS an PPE Pca ove ese se | WP Pe es ov ene‏ ‎SEY ea #8 Pee OO RPE oC]‏ 0 ‎ROH TORTS PES Par uve Soci Ty en tee‏ ‎ ‏اي 

صفحه 15:
شیوه های انتخاب نمونه — * _ انتخاب تصادفی, هم در نمونه گیری آماری و هم در نمونه گیری غیر آماری قابل استفاده است. * _ انتخاب منظم از راهانتخاب اقلام در فواضل یکسان حاصل می: شود. و از و * انقطه شروع به صووت تصادفی در,فاصله اول انتخاب می شود و با فواصل: یکسان از نقطه شروع. اقلام بعدی نمونه از جامعه انتخاب خواهد شد. ۱ احا عيبن كراينه :فر جاهمين واخقيية ار نقطه شرو براق تمولة rere | Re peas AP Peer Ree ew gee ee ede SOEs CPS ‏وحم‎ 

صفحه 16:
شیوه های انتخاب نمونه od * . هنگام استفاده از انتخاب منظمء حسابرس باید اطمینان یابد که ساختار واحدهای تدوية كيرف توجود عر ابعل يه كرجه أ ‎eee toni‏ يا لملكوق. خاصی از جامعه تقارن داشته باشد. * به منظور جلوگیری از ایجاد قارن ۰ حسابرس می تواند چند. نقطه شروع تصادفی را انتخاب کند. ۱ ‎Rarer PCa een Coa ee Cee tc er Crane ne‏ هر دوستمین فلم ار هر چهار نقطه سروع .از جامعه 5-700 اللاي ا ۱ 111111 نا مسي 

صفحه 17:
شیوه های انتخاب نمونه [0 rca ge ecrape ero cence ‏ا ا‎ Salen | weeny kc Peres eee SC hele yee nee ed ‏انیم می شود‎ 1۱ ROCCR SENT Osc RVs =n gpeer 9's Cee st eee ea fee PP en Eepenvea ey Cin wCarUanvecnen ese rr yc ene reer ca Reet re ee Et] tcp ea roe emer ee bene erent eee ee ‏حسابرس می تواند از انتخاب بی نظم در نمونه گیری غیرآماری استفاده کند.‎ * ‏اما در نموه گیری آماری کاربرد ندارد.‎ ‏المنتخاب متناسب با اندلزة (يا انتخاب نمونه به روش احتمال متناسب بالمتدازة»‎ * ‏مختصراً در بخش ۵۳ استانداردهای حسابرسی» مورد لشاره قرار گرفته است.‎ ۱ ee سس 

صفحه 18:
شیوه های انتخاب نمونه امه اا ا ا ااا اال ‎Repent en‏ ا ‎Bee Te ecm EP‏ پیشتر باشد احتمال انتخاب آن بیشتر خواهد بود برائ مثال ».حساب دريافتتى كه مائده آن ‎٠+‏ ٠ر1‏ ويال عى باشد شاس انتخلي معادل ۱۰ برایر حساب دریاة * . استفاده از انتخاب متناسب با اندازه در اجرای آزمونهای جزئیات » به ویژه آزمون 1 50007 ا ا ا ‎ere‏ 1 آن واحد به صورت يك قلاب عمل مى كند و سبب مى شود واحد فيزيكى كه حاوی آن واحد پولی است در نمونه ملحوظ شود. * _ انتخاب قطعه ای عبارت است از انتخاب قطعه های اقلام پیاپی از داخل جامعه. ‎rete ere gees Pe RCN CR Fe‏ 1 * . برای مثال. در صورت انتخاب چکی مربوط به هفته دوم خرداد.تمام چکهای آن ad evans fener ber PR cer 

صفحه 19:
شیوه های انتخاب نمونه _ 1 ‏ل‎ ra ‏(براى مثال » در مواردى كه آزمونهاى مقطع كيرى زمانى در حال‎ ‏اجراست و همه فروشهاى مربوط به روزهاى ماقبل و مابعد روز يايان‎ ‏سس تب رح مت بل سا‎ ly 1 rer est oe ae on gy SSR aan sel 

صفحه 20:
۱ * _نحوه برخورد با اقلام رسیدگی نشده بستگی به اثر آن بر ارزیابی حسابرس مز نمونه دارد. در آزمون اذ بايدديه عدوان كه اشحياةايا امراف تترلى موعار كرجه شيو ‎PERCE OES eee I te oS‏ عنوان تحریف بر ارزیابی حسابرس از نتایج نمونه موثر نباشد . این اقلام باید به عنوان یک اشتباه یا تحریف محسوب گردد ؛ اما اكرارزيابى را تغيير دهده خسايرس بايد ساير روشهاى حسابرسى را در مورد آن قلم بكار كيرد ‎eS een eer nC ne Laer‏ 0( ‎Rep ore eS Oe nee ber ee‏ باید بررسی کند که اقلام مذکور حاکی از بروز تقلب نباشد. 

صفحه 21:
اقلام نامناسب نمونه Ce eee ae eee eee ‏ا ل‎ rl ese kare eerie) ‏اجرا شود.‎ | ‏د اناب لد ياف‎ (cee cree coe ۱ ac Tees eee ae yyy bea a eke ene ‏دیگری را به جای آن انتخاب و رسیدگی می کند.‎ 

صفحه 22:
121010111100 به منظور تعیین ماهیت و:دلیل اشتپاهات. قمام انحرافات کنترلی و تحريف در مانده حسابها و كروههاى معاملات : كه در اجراى شیوه های گوناگون نمونه گیری در حسابرسی شناسایی می شود باید تجزیه و تحلیل گردد. PLE rye CS Ale Pood ie Vee ry epee ‏و‎ ‏با خشبرک دارد:‎ * براق مال. ممکن است.اشتباه مورد نظ با فراواتی مشخصی در یک. با ‎Bee iy pope =F Ue‏ رغانی معین رح داده باشد ۱ ‎orto cen Cem ee Bearer rrr]‏ ۱ مشترک را رسیدگی کنند. tf 

صفحه 23:
تجزیه وتحلیل اشتباهات - سستماتیک و غیر معمول وس *_ در چنین شرایطی . حسابرس باید نسبت به احتمال وقوع تقلب كاملا هوشیار باشد. 1 Oe ERT Pm RC oe Oe ear ۱ RUN eros ree ‏ی‎ yes \iexl tes ry oan peers * طبق بخش ۵۳ استانداردهای حسابرسی, حسابرس باید از غیر معمول بودن 00 ا ل ۱ 2100 ا شواهد كافى و مناسبى را مبنى بر بى اثر بودن أن شتباه بر باقيمانده جامعه براى حسابرس فراهم كند. 

صفحه 24:
ae Da a eel ell cel oS حسایرس در همه شقوق نمونه گیری در حسابرسی -لعم از آزمون ‎POO Par AP eroeres Seas Oen [ened eee egy Ferg‏ لسري مهل در آزمون کنترلها؛ تعمیم اشتباهات به صورت ضمنی انجام می شود و ۱ er Eee pe aE Wey Ro OPO Fea pero Op ‏اس‎ * حسابرس به منظور تعمیم اشتباهات یا تحریفهای شناسایی شده در 1 ۱ * با این وجود .اگر اشتباه غیر معمول توسط واحد مورد رسیدگی اصلاح نشذه باشدء حسابرس به منظور بيش بينى مجموع اشتباه موجود در جامعه باید آن اشتباه را به مجموع اشتباهات به دست آمده پس از تعمیم اضافه كت سم 

صفحه 25:
لزوم تعمیم اشتباهات از نمونه به جامعه سه Plan Eg oe PM ‏ا‎ RO Pe Pe Foe Cr Beas [POF Peer We Eo VOPR VO UTE 9c ge pears eee aE ‏جمع مبلغ نمونه به جمع مبلغ جامعه (درصد تحریف در نمونه رسیدگی شده)‎ coe) Fe ra er seed Pwr Oo ‏ا‎ ONES mee COE ‏باشد . اشتباه تعمیم یافته معادل ۰۰۰ر۲۰‎ PN ۳ ل 1 FEDER Cires Oo eer ager aes yy arn Peer Ce Fr Pecan ree | pe ne Soe ies Wren Vr N FY Reeve Ce ren Pe Ren PPS fel ee are CPOE ‏ا‎ ae | OT ook eee ne ‏اا‎ ‏اهمیت برای مانده حسابها یا گروههای معاملات مورد حسابرسی است.‎ 

صفحه 26:
ارزیابی نتایج نمونه *_ در مورد آزمون کنترلها بالا بودن ضریب انحراف کنترلی محاسبه شده بر ل 52000 در موردآزمونهای محتواء اگرکل اشتباه تعمیم بافته: 0010 غیرمعمول اصلاح نشده منهای اصلاحات ثبت شده توسط واحد. مورد ۱ 520 ‎eae prover Ae Keene © ©‏ به نتايج به.حست اهمه از اجراى سایر روشهای حسابرسی در مورد آن ادعا می سنجد. 1 at 

صفحه 27:
ارزيابى نتايج نمونه در مواردى كه بهترين برآورد از اشتباهات موجوددر جامعه نزديك به تحريف 5 ۱ متفاوتی از کل اشتیه موجود بر جامعه شود که بتان از تحریف قابل تحمل فزونی بابد): ا 0 به گونه ای با اهميت تحريف شده باشد بايذ اقدامات زير را به عمل آورد ۱ tes Se a ot ‏وجود تحریفهای بیشتر. و انجام هر گونه اصلاحات لازم.‎ ۶ تعدیل ماهیت. زمان بندی و حدود روشهای حسایرسی بعدی. ۶ توجه به اثر تحریفها بر گزارش حسابرسی. 

صفحه 28:
۱ eS ee rs) *_حسابرس پس از کسب شناخت لازم از کنترل داخلی, تلاش می کند تصور خود از ‎ae eee]‏ 1 ‎ *‏ حسابرس در مواردی که شواهدی از بکارگیری کنترلها اقی می ماند. می تواند از ثمونه كيرى صفت استفاذه كند. ‏ا 0 ‏* براى مثال: بعضى از صفتهاى مد نظر حسابرس در فعاليت فروش عبارت از تصويب ‎eras Dre ers El nies ean ee‏ ال 00 أشت: ‏ل م 0[ ‎FeSO a perce fee | Par eo) ‎FY OSONR ‏م‎ PO ee ‏امکان ملحوظ نمودن آثربخشی اجرایی کنترلها در امر برآورد خطره تصمیم گیری ‏خواهد کرد. 0-7 

صفحه 29:
۱ SURO eee Ce re) اسه ‎ne‏ ا ا ل 000000 ال ا ا ل ل ل قرار خواهد داد. ‎aR‏ ا ‎FOr canary reer ONT‏ كامل بودن آن را تعيين خواهد كرد. ل ا 0 قابل پذیرش حسابرس کمتر باشد اندازه نمونه باید بیشتر شود. لد تب سر سس رت را رح اشتباه مورد انتظار . و خطر نمونه كيرى ناشى از اتكاى بيش از حد بر كنترلها تعبين شود — 

صفحه 30:
۱ eS ee Ie are) _ حسايرس بهامنظون برآورك ضري أشعباه مورد. انتظار: عى تواند ازشناخت قبلى ‎CaN Foe ves‏ ا لل 1 ا ا 1 معرف انتخاب می کند. ۱ Deedee) nas ‏دليل نبود يا كمبود مستندات ,امكان اعمال روشهاى حسابرسى نسبت به بعضى‎ ‏اقلام انتخاب شده ميسر نيست. آن اقلام رالمشتباه فرض مى كند)‎ لح 

صفحه 31:
نمونه كيرى در حسابرسى براى آزمون كنترلها اها ۶ ار ل نتایج اعمال روشهای حسابرسی را ارزیابی می کند: ‎ECP ey ke eye Fs cH Vers pote OB on PE A‏ ب ) خطر تموه گیری: (اگر ضریب اشتباه نزدیک به ضریب. اشتباه مورد انتظار يا بيشتر از آن باشد . نتايج نمونه از ملحوظ نمودن اثربخشى ا ‎ee Cee eee‏ پ ) ابعاد کیفی اشتباهات [ همه انحرافات کنترلی باید تجزیه و تحلیل شود تا ‎eon PON cele soy A oer Pee Wy‏ 1 غیر عمدی بودن آن ) ۰ وتاثیر اشتباه برهدف حسابرسی و دیگر زمینه های ‎ed‏ سس ‎1 ‎oa ‏جع مت ‎ 

صفحه 32:
۱ eS ee rs) yy BOO By) Rey Cn ye rem ‏جز اام‎ sen C ee adt2 eee te el rime ets Sots aa ie Sie cal eS aio Tel ett * جنانجه حسابرس » به استفاده از نمونه كيرى آمارى صفت تمايل داشته باشد بايد از جداول يا فرمولهاى آمارى براى ارزيابى نتايج نمونه استفاده كند. 

صفحه 33:
خلاصه عوامل موثر بر ادازهنمونه در آزمون کنترلها 1۱ Feces Bee Uc Se Reever Cor ie ear Com Bene Hv) REE emery ee ru eers ue ane ee eee 1 rome eer eee CARD * * افزايش اشتباه مورد انتظار در جامعه يا ضريب انحراف كنترلى. ا ‎re Pa een rons‏ با اهمیت توسط حسابرس. اندازه جامعه تاثیر قابل توجهی پر اندازه نمونه در آزمون کنترلها ندارد. 

صفحه 34:
نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای جزیبات و ار و می تواند از نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای محتوا استفاده کند. اا ال مت زیر را انجام خواهد داد. ا 0 یک به یک مشخ عی کنداورهقه آنها ١1ل‏ راستايزيى ص كيده پا( ‎ec nee‏ ا ۰ نمی شود. و سا اد ارس 14 واحدفموته برا منقمخسن:مى كلد( يراى سال لثلماره ‎ECE De ime Reto‏ ا ۱ را بالا ا طبقه بندی می کند. كی 

صفحه 35:
۱ Tee ee TY اه ا ا ل لي ‎nee cae}‏ م ا ا تمه ۱ ‎ne Bene MED tS DS CS a‏ ۱ خواهد بود. Ress Ree gee ee eS an epee ne yore oer ‏بی نظم برمی گزیند.‎ ۶ روشهای حسابرسی را در مورد اقلام نمونه اعمال می کند (اگر حسایرس نتواند روشهای حسابرسی را در مورد بعضی اقلام نمونه به دلیل نبود یا ‎Foner ae a ear Peery artis Pra Reg ere nes‏ مورد آن اقلام اعمال مى كند يا آن اقلام را تحريف فرض مى كند). ور سر اس و _ 

صفحه 36:
۱ Tee ee rey ات Ese tree See RUS pear eeert Ca Fi ‏ا‎ PY ges RsaI ECS etl oak (PSE ‏ال‎ مى دهد, قابل تعميم است.] ۱ Baad 0 ‏ا ا ل‎ ‎oad‏ ا ا ا ل م ‏ا اا 0 ‏تحريف ( قابل يذيرش ( يا دجار تحريف (غيرقابل يذيرش) است . قضاوت می کند . اگر حسابرس مبلغ ثبت شده را تحریف شده بدلند . اقدامات زیر ‏باس ماسح _- 

صفحه 37:
۱ Tee ee TY =_ RCIA OEE 0s pean nT EMPIRE ee eS Sse rere yes eyo eres es pea Pee Soe SRC ee etaseSine nema Co Fle ee eee eye در مولردی که حسابرس به استفاده از نمونه گیری آماری در آزمونهای محتوا تمایل Peed pee Meany carne ere WEEE Oe eect ae ey as 

صفحه 38:
خلاصه عوامل موثر بر اندازه نمونه در آزمونهاى جزبيات ا ل الا ا ا 0 مورد توجه قرار مى دهد. * _ این عوامل اندلزه نمونه را در آزمونهای جزییات افزلیش می دهد: * * افزايش برآورد حسابرس از خطر تحريف با اهميت. ا ا ا ا ۱ ‎oo EF ee‏ ل 000 ** افزايش در اشتباه يا تحريف مورد انتظار در جامعه. ‎eens RUG A) aa‏ 0 00000 ‎TESA POSES Fe eee eres ee Fn ee‏ ۶ افزایش تحریف قابل تحمل. اذ 

استاندارد حسابرسی شماره 53 نمونه گیری در حسابرسی و سایر روشهای انتخاب اقالم برای آزمون مقدمه • هدف بخش 53استانداردهای حسابرسی ،ارائه استانداردها و راهنماییهای الزم درباره چگونگی استفاده از روشهای نمونه گیری در حسابرسی و نیز دو رویکرد دیگر انتخاب اقالم برای آزمون در فرایند طراحی روشهای حسابرسی الزم جهت گردآوری شواهد حسابرسی است. • دو رویکرد دیگر انتخاب اقالم عبارت از رسیدگی همه اقالم ( )%100وانتخاب اقالم خاص برای رسیدگی است. • بخش عمده استاندارد مذکور ،به نمونه گیری در حسابرسی مربوط می شود و راهنماییهای آن ،هم برای نمونه گیری آماری و هم نمونه گیری غیرآماری کاربرد دارد. • طبق بخش 53استانداردهای حسابرسی ،بکارگیری هر دو رویکرد مذکور برای نمونه گیری در حسابرسی مجاز است. تعاریف • نمونه گیری در حسابرسی .یعنی بکارگیری روشهای حسابرسی درباره کمتر از %100اقالم تشکیل دهنده مانده یک حساب یا یک گروه معامالت ،به گونه ای که همه واحدهای نمونه گیری ،شانس انتخاب شدن داشته باشند. • نمونه گیری در حسابرسی می تواند با استفاده از رویکرد آماری یا غیر آماری انجام شود. • اشتباه .به معنای انحراف از کنترلها (در موارد اجرای آزمون کنترلها) یا تحریف (در موارد اجرای آزمونهای محتوا) است. • مجموع اشتباه .به معنای ضریب انحراف یا مجموع موارد تحریف در جامعه است. تعاریف • اشتباه غیر معمول .عبارت از اشتباهی است که تنها از یک رخداد استثنایی و قابل تشخیص ناشی می شود و از این رو ،معرف اشتباهات موجود در جامعه نیست. • • • • جامعه .عبارت است از مجموعه کاملی از اطالعات که نمونه آن انتخاب می شود و حسابرس می خواهد درباره آن نتیجه گیری کند. جامعه می تواند به طبقات یا جامعه های فرعی تقسیم شود. جامعه در این بخش به گونه ای بکار می رود که ”طبقه “را نیز در برگیرد. حسابرس باید مناسب بودن جامعه برای هدف نمونه گیری ،و نیز کامل بودن آن را تعیین کند. تعاریف • خطر نمونه گیری .از این احتمال ناشی می شود که نتیجه گیری حسابرس بر اساس نمونه ممکن است با نتیجه گیری وی از اجرای همان روش حسابرسی درباره تمام اقالم تشکیل دهنده جامعه متفاوت باشد. • افزایش اندازه نمونه می تواند خطر نمونه گیری را کاهش دهد. • دو نوع خطر نمونه گیری وجود دارد: •• خطر این که درمورد آزمون کنترلها ،حسابرس کنترلها را اثربخش تر از آنچه واقعًا هستند ،ارزیابی ،یا در اجرای آزمونهای جزئیات چنین نتیجه گیری کند که تحریف با اهمیتی وجود ندارد ،در حالی که واقعًا تحریف با اهمیتی وجود دارد. •• این نوع خطر بر اثربخشی حسابرسی اثر ” منفی“ می گذارد و می تواند به اظهارنظر نامناسب نسبت به صورتهای مالی منجر شود. •• در نمونه گیری آماری عمومًا به این خطر ،خطر نوع بتا می گویند. تعاریف •• خطر این که در مورد آزمون کنترلها ،حسابرس کنترلها را با اثربخشی کمتری از آنچه واقعًا هستند ،ارزیابی ،یا در اجرای آزمونهای جزییات چنین نتیجه گیری کند که تحریف با اهمیتی وجود دارد ،در حالی که واقعًا تحریف با اهمیتی وجود ندارد. •• این نوع خطر بر کارایی حسابرسی اثر ”منفی“ می گذارد و معموًال به کار بیشتر برای اثبات نادرستی نتیجه گیری اولیه می انجامد. •• در نمونه گیری آماری عمومًا به این نوع خطر ،خطر نوع آلفا می گویند. تعاریف • سطح اطمینان .مکمل ریاضی خطر نمونه گیری ،سطح اطمینان نامیده می شود (یعنی یک منهای خطر نمونه گیری). • خطر غیر نمونه گیری .خطری که از بکار گیری روشهای نامناسب ،تفسیر نادرست شواهد ،یا ناتوانی در تشخیص یک اشتباه به وجود می آید. • خطر غیر نمونه گیری معلول اشتباهات انسانی است و ربطی به اندازه نمونه ندارد. • برنامه ریزی ،سرپرستی و بررسی مناسب کار حسابرسی می تواند خطر غیر نمونه گیری را کاهش دهد. • واحد نمونه گیری .به هر یک از اقالم تشکیل دهنده جامعه گفته می شود؛ برای مثال ،هر یک از چکهای صادر شده یا فاکتورهای فروش. • آحاد نمونه گیری می تواند به شکل آحاد فیزیکی یا آحاد پولی باشد نظیر جمع فروش به ریال. تعاریف • نمونه گیری تصادفی .شیوه نمونه گیری است که می تواند برای ارزیابیهای آماری مورد استفاده قرار گیرد. • نمونه معرف .نمونه ای است که حسابرس انتظار دارد تقریبًا همان ویژگیهای جامعه ای را نمایش دهد که نمونه از آن انتخاب شده است. • نمونه معرف می تواند با استفاده از اعداد تصادفی ،انتخاب منظم ،یا انتخاب بی نظم به دست آید. • نمونه گیری آماری .یکی از رویکردهای نمونه گیری است که باید توامان هر دو ویژگی زیر را داشته باشد: •• انتخاب تصادفی اقالم نمونه. •• استفاده از نظریه احتمال برای ارزیابی نتایج نمونه ،شامل اندازه گیری خطر نمونه گیری. تعاریف • نمونه گیری غیر آماری .یکی از رویکردهای نمونه گیری است که در انتخاب نمونه و ارزیابینمونه برنظریه احتماالت متکی نیست. • طبقه بندی .یعنی فرایند تقسیم جامعه به جامعه های کوچکتری که هر یک به عنوان گروهی از واحدهای نمونه گیری با ویژگیهای مشابه (نظیر ارزش پولی) محسوب می شود. • هدف طبقه بندی ،کاهش تغییرپذیری اقالم هر طبقه و در نتیجه ،امکان کاهش اندازه نمونه بدون افزایش متناسب خطر نمونه گیری است. • اشتباه قابل تحمل .عبارت است از حداکثر اشتباه موجود در جامعه که حسابرس حاضر به پذیرش آن است. • اقالم رسیدگی نشده .آن گروه از اقالم انتخابی در نمونه که به دلیل نبود یا کمبود اسناد و مدارک یا به دالیل دیگر قابل رسیدگی نیست. انتخاب اقالم برای آزمون • طبق بخش 53استانداردهای حسابرسی ،سه رویکرد قابل استفاده جهت انتخاب اقالم برای آزمون به شرح زیر است: •• انتخاب همه اقالم (رسیدگی.)%100 •• انتخاب اقالم خاص. •• نمونه گیری. • حسابرس براساس شرایط موجود ،خطر تحریف با اهمیت مربوط به ادعای مورد آزمون، و مالحظات مربوط به کارآیی ،در مورد این که از کدام رویکرد یا ترکیب رویکردهای مذکور استفاده شود ،تصمیم گیری خواهد کرد. • حسابرس باید متقاعد شود که رویکرد یا رویکردهای مورد استفاده در آزمون کنترل یا آزمون محتوا ،شواهد کافی و مناسبی را فراهم آورده است. • رسیدگی به همه اقالم (رسیدگی .)%100بعضی از اقالم ممکن است چنان عمده باشندیا احتمال تحریف باالیی داشته باشند که در مورد آنها از نمونه گیری استفاده نشود. انتخاب اقالم برای آزمون • به عبارت بهتر ،حسابرس نمی تواند هیچ گونه خطر نمونه گیری را در مورد آنها بپذیرد. • حسابرس معموًال جامعه را به دو گروه تقسیم می کند: •• اقالم پرارزش و پرخطر، •• سایر اقالم. • حسابرس ممکن است % 100اقالم گروه اول را رسیدگی و گروه دوم را بر اساس روشهای تحلیلی یانمونه گیری آماری حسابرسی کند. • حسابرس به ندرت در آزمون کنترلها از رویکرد رسیدگی به همه اقالم استفاده می کند. • انتخاب اقالم خاص .حسابرس ممکن است اقالم خاصی از یک جامعه را که پرخطر بوده یا احتماًال تحریف شده است ،براساس قضاوت ذهنی انتخاب کند. • حسابرس این اقالم را براساس موارد زیر انتخاب می کند: •• شناخت خود از واحد مورد رسیدگی . •• خطر برآوردی تحریف با اهمیت. •• ویژگیهای جامعه. انتخاب اقالم برای آزمون • اقالم خاص انتخابی ]در آزمون محتوا[ می تواند شامل موارد زیر باشد: •• اقالم بزرگ یا کلیدی. •• همه اقالم بزرگتر از یک مبلغ معین. • همچنین ،حسابرس می تواند اقالمی را انتخاب کند که اطالعاتی را درباره کنترل داخلی واحد مورد رسیدگی برای وی فراهم آورد یا چگونگی اجرای یک فعالیت کنترلی طراحی شده را نشان دهد. اگر چه حسابرس می تواند از رویکردهای گوناگون انتخاب اقالم خاص استفاده • کند ،اما باید توجه داشت بکارگیری این رویکردها ”نمونه گیری در حسابرسی“ محسوب نمی شود. انتخاب اقالم برای آزمون • نمونه گیری در حسابرسی .حسابرس ممکن است برای انتخاب اقالم در آزمون کنترلها یا آزمونهای محتوا از نمونه گیری در حسابرسی استفاده کند. • نمونه گیری در حسابرسی می تواند با دو رویکرد زیر انجام شود: •• رویکرد آماری. •• رویکرد غیر آماری. • تصمیم گیری در باره استفاده از رویکرد نمونه گیری آماری یا غیر آماری به قضاوت حسابرس بستگی دارد. • مفاد بخش 53استانداردهای حسابرسی ،برای هر دو رویکرد مذکور کاربرد دارد و نمونه گیری آماری را برتر از نمونه گیری غیر آماری ندانسته است. شیوه های انتخاب نمونه • طبق بخش 53استانداردهای حسابرسی ،سه شیوه قابل پذیرش انتخاب نمونه برای آزمون کنترلها یا آزمونهای محتوا عبارت است از: •• انتخاب بر اساس اعداد تصادفی. •• انتخاب منظم. •• انتخاب بی نظم. • انتخاب نمونه به روش احتمال متناسب با اندازه نیز ،که معموًال همراه با نمونه گیری منظم بکار گرفته می شود ،روشی قابل پذیرش است که در ادامه به اختصار توصیف خواهد شد. • در آخر ،انتخاب قطعه ای ،که روش انتخابی غیر قابل پذیرش است ،نیز توضیح داده می شود. • انتخاب بر مبنای اعداد تصادفی ،با انتخاب اعداد از جدول اعداد تصادفی یا با ایجاد اعداد تصادفی به وسیله کامپیوتر و تطبیق آنها با سوابق حسابداری ،نظیر شماره چکها و یا شماره فاکتورها ،نمونه ای تصادفی به دست می دهد. شیوه های انتخاب نمونه • انتخاب تصادفی ،هم در نمونه گیری آماری و هم در نمونه گیری غیر آماری قابل استفاده است. • انتخاب منظم از راه انتخاب اقالم در فواصل یکسان حاصل می شود. • این فاصله با تقسیم تعداد واحدهای جامعه بر اندازه نمونه محاسبه می شود. • نقطه شروع به صورت تصادفی در فاصله اول انتخاب می شود ،و با فواصل یکسان از نقطه شروع ،اقالم بعدی نمونه از جامعه انتخاب خواهد شد. • برای مثال ،در جامعه ای که از 000ر 5واحد تشکیل شده و اندازه نمونه 100 واحد تعیین گردیده ،هر پنجاهمین واحد بعد از نقطه شروع برای نمونه انتخاب می شود. • اندازه اقالم یا خاص بودن آنها نباید تاثیری بر انتخاب اقالم نمونه داشته باشد. شیوه های انتخاب نمونه • هنگام استفاده از انتخاب منظم ،حسابرس باید اطمینان یابد که ساختار واحدهای نمونه گیری موجود در جامعه به گونه ای نباشد که فاصله نمونه گیری با الگوی خاصی از جامعه تقارن داشته باشد. • به منظور جلوگیری از ایجاد تقارن ،حسابرس می تواند چند نقطه شروع تصادفی را انتخاب کند. • برای مثال ،حسابرس می تواند چهار نقطه شروع تصادفی را با انتخاب چهار عدد تصادفی بین یک و 200انتخاب کند و فاصله یکسان را 200تعیین کند و با انتخاب هر دویستمین قلم از هر چهار نقطه شروع ،از جامعه 000ر 5واحدی مزبور 100 ، نمونه مورد نظرش را انتخاب کند. • انتخاب منظم را هم در نمونه گیری غیرآماری و هم در نمونه گیری آماری می توان مورد استفاده قرار داد. شیوه های انتخاب نمونه • انتخاب بی نظم،با انتخاب اقالم بدون جانبداری آگاهانه یا پیشداوری صورت می پذیرد. • در این شیوه،انتخاب اقالم بدون توجه به اندازه ،منبع یا دیگر ویژگیهای اقالم انجام می شود. • حسابرس در انتخاب اقالم به صورت بی نظم نباید اقالم را بدون دقت برگزیند. • اقالم نمونه باید به گونه ای انتخاب شود که کلیه اقالم موجود در جامعه شانس انتخاب داشته باشند. • حسابرس نباید بعضی از اقالم را بر اساس قضاوت خود از نمونه خارج کند. • حسابرس می تواند از انتخاب بی نظم در نمونه گیری غیرآماری استفاده کند، اما در نمونه گیری آماری کاربرد ندارد. • انتخاب متناسب با اندازه (یا انتخاب نمونه به روش احتمال متناسب با اندازه) مختصرًا در بخش 53استانداردهای حسابرسی ،مورد اشاره قرار گرفته است. • در این شیوه ،واحد نمونه گیری به عنوان واحد پولی تعریف می شود. شیوه های انتخاب نمونه • در انتخاب متناسب با اندازه ،هر واحد پولی ،شانس یکسانی برای انتخاب خواهد داشت. • بنابر این ،هر چه واحدهای پولی یک واحد فیزیکی ،نظیر یک حساب دریافتنی، بیشتر باشد ،احتمال انتخاب آن بیشتر خواهد بود. • برای مثال ،حساب دریافتنی که مانده آن 000ر 1ریال می باشد شانس انتخابی معادل 10برابر حساب دریافتنی که مانده آن 100ریال است ،خواهد داشت. • استفاده از انتخاب متناسب با اندازه در اجرای آزمونهای جزئیات ،به ویژه آزمون بیش نمایی ،متداول است. • در مواردی که یک واحد پولی به عنوان عضوی از یک نمونه انتخاب می شود، آن واحد به صورت یک قالب عمل می کند و سبب می شود واحد فیزیکی که حاوی آن واحد پولی است در نمونه ملحوظ شود. • انتخاب قطعه ای عبارت است از انتخاب قطعه های اقالم پیاپی از داخل جامعه. • هر گاه اولین قلم یک قطعه انتخاب شود ،باقیمانده قطعه نیز برگزیده خواهد شد. • برای مثال ،در صورت انتخاب چکی مربوط به هفته دوم خرداد ،تمام چکهای آن هفته یا آن ماه نیز انتخاب خواهد شد. شیوه های انتخاب نمونه • بعضًا بکارگیری انتخاب قطعه ای در حسابرسی قابل پذیرش است (برای مثال ،در مواردی که آزمونهای مقطع گیری زمانی در حال اجراست و همه فروشهای مربوط به روزهای ماقبل و مابعد روز پایان سال انتخاب می شود تا از ثبت درست فروشها در دوره حسابداری مربوط اطمینان حاصل شود) ،اما انتخاب قطعه ای در نمونه گیری آماری یا نمونه گیری غیر آماری کاربرد ندارد. اقالم رسیدگی نشده(یا اقالم غیرقابل رسیدگی یا اقالم مفقود شده) • نحوه برخورد با اقالم رسیدگی نشده بستگی به اثر آن بر ارزیابی حسابرس از نمونه دارد. • در آزمون کنترلها ،اقالم انتخاب شده ای که قابل رسیدگی نیست باید به عنوان یک اشتباه یا انحراف کنترلی در نظر گرفته شود . • در آزمونهای محتوا ،اگر منظور نمودن اقالم رسیدگی نشده به عنوان تحریف بر ارزیابی حسابرس از نتایج نمونه موثر نباشد ، این اقالم باید به عنوان یک اشتباه یا تحریف محسوب گردد ؛ اما اگرارزیابی را تغییر دهد ،حسابرس باید سایر روشهای حسابرسی را در مورد آن قلم بکار گیرد. • در همه موارد ،قبل از آن که حسابرس اقالم رسیدگی نشده را به عنوان اشتباه در آزمون کنترلها یا آزمونهای محتوا در نظر بگیرد، باید بررسی کند که اقالم مذکور حاکی از بروز تقلب نباشد. اقالم نامناسب نمونه • اگر یک قلم انتخاب شده از لحاظ اجرای روش حسابرسی، مناسب نباشد ،آن روش باید در مورد یک قلم جایگزین اجرا شود. • برای مثال ،هنگام آزمون مدارک مربوط به مجوز پرداخت، ممکن است یک چک ابطال شده نیز انتخاب شده باشد. • اگر حسابرس قانع شود که آن چک به درستی باطل شده و اشتباهی رخ نداده است ،آنگاه حسابرس قلم مناسب دیگری را به جای آن انتخاب و رسیدگی می کند. تجزیه وتحلیل اشتباهات – سیستماتیک و غیر معمول • به منظور تعیین ماهیت و دلیل اشتباهات ،تمام انحرافات کنترلی و تحریف در مانده حسابها و گروههای معامالت ،که در اجرای شیوه های گوناگون نمونه گیری در حسابرسی شناسایی می شود باید تجزیه و تحلیل گردد. • حسابرس ممکن است اشتباهاتی را شناسایی کند که وجوه منظم یا مشترک دارد. • برای مثال ،ممکن است اشتباه مورد نظر با فراوانی مشخصی در یک نوع معامله ،یک محل مشخص ،یک خط تولید بخصوص یا یک دوره زمانی معین رخ داده باشد. • در این گونه موارد ،حسابرس ( یا کارکنان واحد مورد رسیدگی که تحت هدایت حسابرس می باشند) ممکن است همه اقالم با وجوه مشترک را رسیدگی کنند. تجزیه وتحلیل اشتباهات – سیستماتیک و غیر معمول • در چنین شرایطی ،حسابرس باید نسبت به احتمال وقوع تقلب کامًال هوشیار باشد. • گاه ،حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که اشتباه شناسایی شده، اشتباهی منظم نیست و معلول رویدادی مجزا و منفرد است؛ یعنی اشتباهی غیر معمول است و معرف اشتباهات مشابه در جامعه نیست. • طبق بخش 53استانداردهای حسابرسی ،حسابرس باید از غیر معمول بودن یک اشتباه به میزان زیادی اطمینان پیدا کند. • حسابرس چنین اطمینانی را با انجام دادن روشهای حسابرسی تکمیلی به دست می آورد. • این روشهای تکمیلی بستگی به شرایط موجود دارد ،اما کافی است که شواهد کافی و مناسبی را مبنی بر بی اثر بودن آن اشتباه بر باقیمانده جامعه برای حسابرس فراهم کند. لزوم تعمیم اشتباهات از نمونه به جامعه • حسابرس در همه شقوق نمونه گیری در حسابرسی – اعم از آزمون کنترلها و آزمونهای محتوا – موظف است اشتباهات نمونه را به جامعه تعمیم دهد. • در آزمون کنترلها ،تعمیم اشتباهات به صورت ضمنی انجام می شود چرا که حاصل تقسیم انحرافات کنترلی شناسایی شده بر اندازه نمونه – یعنی ضریب اشتباه نمونه – برابر ضریب اشتباه پیش بینی شده در جامعه است. • حسابرس به منظور تعمیم اشتباهات یا تحریفهای شناسایی شده در آزمونهای محتوا ،در وهله نخست می تواند اشتباهات غیر معمول را مستثنی کند. • با این وجود ،اگر اشتباه غیر معمول توسط واحد مورد رسیدگی اصالح نشده باشد ،حسابرس به منظور پیش بینی مجموع اشتباه موجود در جامعه باید آن اشتباه را به مجموع اشتباهات به دست آمده پس از تعمیم اضافه کند. لزوم تعمیم اشتباهات از نمونه به جامعه • یکی از روشهای تعمیم اشتباهات شناسایی شده در آزمونهای محتوا محاسبه آن از طریق تقسیم اشتباهات کشف شده در رسیدگی ،به حاصل تقسیم جمع مبلغ نمونه به جمع مبلغ جامعه (درصد تحریف در نمونه رسیدگی شده) است. • برای مثال ،اگر نسبت ارزش پولی نمونه به جامعه %5 ،و اشتباهات شناسایی شده در نمونه برابر 000ر1ریال باشد ،اشتباه تعمیم یافته معادل 000ر20 ریال(یعنی 000ر 1ریال تقسیم بر )%5خواهد بود. • کل اشتباه تعمیم یافته ،به عالوه اشتباهات غیر معمول اصالح نشده ،منهای موارد اصالح شده توسط واحد مورد رسیدگی ،با اشتباه قابل تحمل مقایسه ،و بدینوسیله قابلیت پذیرش مانده حساب یا گروه معامالت (اصالح شده) تعیین می شود. • اشتباه یا تحریف قابل تحمل مبلغی کمتر یا مساوی برآورد اولیه حسابرس از اهمیت برای مانده حسابها یا گروههای معامالت مورد حسابرسی است. ارزیابی نتایج نمونه • در مورد آزمون کنترلها ،باال بودن ضریب انحراف کنترلی محاسبه شده بر اساس رسیدگی به نمونه ،ممکن است حسابرس را وادار نماید خطر تحریف با اهمیت را افزایش دهد. • در مورد آزمونهای محتوا ،اگرکل اشتباه تعمیم یافته ،به عالوه اشتباهات غیرمعمول اصالح نشده منهای اصالحات ثبت شده توسط واحد مورد رسیدگی نزدیک به تحریف قابل تحمل باشد ،آنگاه حسابرس اقدامات زیر را انجام می دهد : •• متقاعد کنندگی نتایج نمونه را با توجه به نتایج به دست آمده از اجرای سایر روشهای حسابرسی در مورد آن ادعا می سنجد. •• لزوم کسب شواهد حسابرسی تکمیلی را مورد توجه قرار می دهد. ارزیابی نتایج نمونه • در مواردی که بهترین برآورد از اشتباهات موجوددر جامعه نزدیک به تحریف قابل تحمل است حسابرس باید خطر نمونه گیری را نیز مورد توجه قرار دهد (خطر نمونه گیری ،خطر آن است که انتخاب نمونه ای متفاوت منجر به برآورد متفاوتی از کل اشتباه موجود در جامعه شود که بتواند از تحریف قابل تحمل فزونی یابد). • اگر حسابرس به این نتیجه برسد که مانده حساب یا گروه معامله مورد رسیدگی به گونه ای با اهمیت تحریف شده باشد باید اقدامات زیر را به عمل آورد : •• درخواست از مدیریت برای پی جویی تحریفهای شناسایی شده و احتمال وجود تحریفهای بیشتر ،و انجام هر گونه اصالحات الزم. •• تعدیل ماهیت ،زمان بندی و حدود روشهای حسابرسی بعدی. •• توجه به اثر تحریفها بر گزارش حسابرسی. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمون کنترلها • حسابرس پس از کسب شناخت الزم از کنترل داخلی ،تالش می کند تصور خود از اثربخشی اجرایی کنترلها را در برآورد خطر ملحوظ کند. • حسابرس در مواردی که شواهدی از بکارگیری کنترلها باقی می ماند ،می تواند از نمونه گیری صفت استفاده کند. • منظور از واژه” صفت“ ،یک ویژگی مد نظر است. • برای مثال ،بعضی از صفتهای مد نظر حسابرس در فعالیت فروش عبارت از تصویب اعتبار مشتری و مقایسه اقالم حمل شده با اقالم درج شده در صورتحساب فروش است. • حسابرس در موارد آزمون صفت،نگران تعداد دفعات انحراف از کنترل مقرر است که اشتباه یا انحراف کنترلی نامیده می شود. • حسابرس براساس ضریب اشتباه مشاهده شده در نمونه حسابرسی شده ،نسبت به امکان ملحوظ نمودن اثربخشی اجرایی کنترلها در امر برآورد خطر ،تصمیم گیری خواهد کرد. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمون کنترلها • حسابرس در موارد نمونه گیری غیر آماری صفت ،اقدامات زیر را انجام می دهد: •• هدف حسابرسی و تعریف یک اشتباه یا انحراف کنترلی را مورد توجه قرار خواهد داد. •• با توجه به هدف حسابرسی تعیین شده ،مناسب بودن جامعه و نیز کامل بودن آن را تعیین خواهد کرد. •• اندازه نمونه را بر پایه قضاوت خود مشخص خواهد کرد .هرچه خطر قابل پذیرش حسابرس کمتر باشد اندازه نمونه باید بیشتر شود. • اندازه نمونه باید براساس اشتباه قابل تحمل (انحراف از کنترل مقرر) ،ضریب اشتباه مورد انتظار ،و خطر نمونه گیری ناشی از اتکای بیش از حد بر کنترلها تعیین شود. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمون کنترلها • حسابرس به منظور برآورد ضریب اشتباه مورد انتظار می تواند از شناخت قبلی خود استفاده کند یا تعداد اندکی از اقالم جامعه را مورد رسیدگی قرار دهد. •• با استفاده از اعداد تصادفی ،انتخاب منظم ،یا انتخاب بی نظم ،نمونه ای معرف انتخاب می کند. •• روشهای حسابرسی را نسبت به واحدهای نمونه اعمال می کند(.در مواردی که به دلیل نبود یا کمبود مستندات ،امکان اعمال روشهای حسابرسی نسبت به بعضی اقالم انتخاب شده میسر نیست ،آن اقالم را اشتباه فرض می کند). نمونه گیری در حسابرسی برای آزمون کنترلها •• با در نظر گرفتن موارد زیر ،نتایج اعمال روشهای حسابرسی را ارزیابی می کند: الف) ضریب اشتباه (حاصل تقسیم اشتباهات شناسایی شده بر اندازه نمونه). ب ) خطر نمونه گیری ( اگر ضریب اشتباه نزدیک به ضریب اشتباه مورد انتظار یا بیشتر از آن باشد ،نتایج نمونه از ملحوظ نمودن اثربخشی اجرایی کنترلها در امر برآورد خطر پشتیبانی نمی کند). پ ) ابعاد کیفی اشتباهات [ همه انحرافات کنترلی باید تجزیه و تحلیل شود تا ماهیت اشتباه (غیر معمول یا منظم بودن آن) ،و علت اشتباه ( متقلبانه یا غیر عمدی بودن آن ) ،وتاثیر اشتباه برهدف حسابرسی و دیگر زمینه های حسابرسی مشخص شود] .حسابرس در مورد اشتباهات غیر معمول باید کار اضافی انجام دهد تا اطمینان باالیی به دست آورد که این اشتباهات معرف جامعه نیست. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمون کنترلها ت ) انجام نتیجه گیری که متضمن موارد زیر است : )1آزمون اقالم اضافی به امید کاهش خطر نمونه گیری ،یا )2تعدیل آزمونهای محتوای برنامه ریزی شده ،یا )3ارزیابی خطر کنترل برنامه ریزی شده. • چنانچه حسابرس ،به استفاده از نمونه گیری آماری صفت تمایل داشته باشد باید از جداول یا فرمولهای آماری برای ارزیابی نتایج نمونه استفاده کند. خالصه عوامل موثر بر اندازه نمونه در آزمون کنترلها • موارد زیر عواملی است که حسابرس هنگام تعیین اندازه نمونه در آزمون کنترلها مورد توجه قرار می دهد؛ این عوامل اندازه نمونه را در آزمون کنترلها افزایش می دهد: •• کاهش بیشتر خطر تحریف با اهمیت به دلیل اثربخشی اجرایی کنترلها. •• افزایش اشتباه مورد انتظار در جامعه یا ضریب انحراف کنترلی. •• کاهش خطر نمونه گیری در نتیجه برآورد کمتر از واقع خطر تحریف با اهمیت توسط حسابرس. • اندازه جامعه تاثیر قابل توجهی بر اندازه نمونه در آزمون کنترلها ندارد. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای جزییات • حسابرس به منظور آزمون ادعاهای مربوط به یک مانده حساب یا یک گروه معامله می تواند از نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای محتوا استفاده کند. • حسابرس در صورت استفاده از نمونه گیری غیر آماری در آزمونهای محتوا اقدامات زیر را انجام خواهد داد: •• اقالم با اهمیت (همه اقالم بیش از یک مبلغ معین یا اقالم غیر عادی) را یک به یک مشخص می کند و همه آنها ( )%100را ،حسابرسی می کند. •• جامعه را بر پایه هدف حسابرسی تعریف می کند (اقالمی که به طور کامل، یعنی ، %100رسیدگی شده است ،بخشی از جامعه یا نمونه محسوب نمی شود). •• کامل بودن جامعه را مورد توجه قرار می دهد. •• واحد نمونه را مشخص می کند ( برای مثال ،شماره سند یا حساب مشتری). •• جامعه را برحسب ارزش پولی یا برحسب ویژگی خاصی که کارایی حسابرسی را باال می برد ،طبقه بندی می کند. نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای جزییات •• اندازه نمونه را بر اساس تغییر پذیری اقالم جامعه ( که نیازمند شناخت قبلی یا انتخاب یک نمونه آزمایشی است) ،سطح برآوردی خطر کنترل، تحریف قابل تحمل ،و تحریف مورد انتظار مشخص می کند .هر چه خطر نمونه گیری مورد پذیرش حسابرس پایین تر باشد ،اندازه نمونه بزرگتر خواهد بود. •• نمونه ای معرف را با بکارگیری اعداد تصادفی ،انتخاب منظم ،یا انتخاب بی نظم برمی گزیند. •• روشهای حسابرسی را در مورد اقالم نمونه اعمال می کند (اگر حسابرس نتواند روشهای حسابرسی را در مورد بعضی اقالم نمونه به دلیل نبود یا کمبود اسناد و مدارک اعمال کند ،روشهای جایگزین مناسبی را در مورد آن اقالم اعمال می کند یا آن اقالم را تحریف فرض می کند). •• نتایج نمونه را ارزیابی می کند (کمی و کیفی ). نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای جزییات •• تحریفهای نمونه را به جامعه یا طبقه تعمیم می دهد [.نتایج نمونه انتخاب شده از یک طبقه (یا جامعه فرعی) تنها به اقالمی که آن طبقه را تشکیل می دهد ،قابل تعمیم است]. •• خطر نمونه گیری را مورد توجه قرار می دهد( اگر تحریف تعمیم یافته بیش از تحریف مورد انتظار یا نزدیک به آن نباشد ،خطر فزونی تحریف واقعی بر تحریف قابل تحمل در سطح پایین قابل قبولی قرار می گیرد). •• در باره این مطلب که مبالغ ثبت شده توسط واحد مورد رسیدگی عاری از تحریف ( قابل پذیرش ( یا دچار تحریف (غیرقابل پذیرش) است ،قضاوت می کند .اگر حسابرس مبلغ ثبت شده را تحریف شده بداند ،اقدامات زیر را مورد توجه قرار می دهد: نمونه گیری در حسابرسی برای آزمونهای جزییات الف) درخواست از مدیریت برای پی جویی اشتباهات شناسایی شده و احتمال وجود اشتباهات بیشتر ،و انجام هر گونه تعدیالت الزم. ب) تعدیل آزمونهای محتوای برنامه ریزی شده. پ) مشروط یا مردود کردن اظهار نظر حسابرس. • در مواردی که حسابرس به استفاده از نمونه گیری آماری در آزمونهای محتوا تمایل دارد ،می تواند به دستورالعملهای تهیه شده برای نمونه گیری در حسابرسی مراجعه کند. خالصه عوامل موثر بر اندازه نمونه در آزمونهای جزییات • موارد زیر عواملی است که حسابرس هنگام تعیین اندازه نمونه در آزمونهای جزییات مورد توجه قرار می دهد. • این عوامل اندازه نمونه را در آزمونهای جزییات افزایش می دهد: •• افزایش برآورد حسابرس از خطر تحریف با اهمیت. •• کاهش خطر نمونه گیری به این دلیل که حسابرس نتیجه گیری کند اشتباه با اهمیتی وجود ندارد ،در حالی که واقعًا وجود دارد. •• افزایش در اشتباه یا تحریف مورد انتظار در جامعه. • این عوامل اندازه نمونه را کاهش می دهد : •• افزایش استفاده از سایر آزمونهای محتوا در باره همان ادعا. •• افزایش تحریف قابل تحمل. •• طبقه بندی جامعه.